program wychowawczy - Szkoła Podstawowa w Byszwałdzie

PROGRAM WYCHOWAWCZY
SZKOŁY PODSTAWOWEJ
W BYSZWAŁDZIE
Poznanie ukazuje człowiekowi, jaki jest obecnie,
ale również wskazuje, że jest w drodze do swej pełni,
że jest zapoczątkowany, a nie w pełni gotowy.
(Karol Wojtyła, Elementarz etyczny)
WSTĘP
Wychowanie jest zespołem nieustannie podejmowanych czynności, powodujących
zmiany od fałszu do prawdy i od zła do dobra, po to, aby pozostawać w stałej więzi
z prawdą i dobrem, co usprawnia mądrość i doskonali wolność. Mądrość i wolność
integrują osobowość, która wyraża pełnię człowieczeństwa.
Punktem wyjścia dla budowy programu wychowawczego jest postawienie sobie
trzech pytań:
1. Na kogo chcemy wychować dziecko?
2. Do jakiego życia je przygotowujemy?
3. Na jakiej hierarchii wartości opieramy nasz system?
Wartości
nadają
sens,
dają
identyfikację,
motywację
i
legitymizację
zarówno jednostkom, jak i całemu społeczeństwu. Decydują one o orientacji życiowej
i decydują, jak będą rozwiązywane poszczególne problemy życiowe. Wyróżnić można
wartości podstawowe, społeczne oraz wartości życia codziennego.
Od wielu lat szkoła podejmowała wiele cennych inicjatyw, mających na celu
rozwiązywanie
istniejących
problemów
wychowawczych.
Były
to
działania
nieskoordynowane, doraźne i mało skuteczne.
Żyjemy kraju wolnym i demokratycznym, a jednocześnie przeżywającym kryzys
wartości autorytetu rodziny. Tym bardziej czujemy się odpowiedzialni za wychowywanie
młodego człowieka.
Wanda Papis, autorka programu „Życie i miłość” porównuje pracę wychowawcy
nie tylko do pracy rzeźbiarza urabiającego bezkształtny żywy marmur według własnych
bądź narzuconych koncepcji, ale i do ogrodnika pochylającego się z szacunkiem nad kwiatem,
któremu pomaga w rozwoju.
Mamy świadomość, że to rodzina odgrywa najważniejszą rolę w procesie
wychowawczym, ale szkoła powinna jednak również w nim uczestniczyć.
Program wychowawczy szkoły obejmuje:
•
powinności wychowawcze, określone w ramach zadań ogólnych szkoły, będące
wymiarem pracy edukacyjnej każdego nauczyciela
•
powinności i treści wychowawcze właściwe dla poszczególnych zajęć edukacyjnych
i pedagogicznych
•
powinności wychowawców klasowych
•
treści wychowawcze zawarte w statucie szkoły oraz w szkolnym regulaminie
•
harmonogram działań doraźnych i okolicznościowych (teatr szkolny, inscenizacje)
•
zwyczaje i obyczaje szkolne (istniejące lub dopiero tworzone)
•
zasady współpracy wychowawczej z rodzicami
•
zasady współpracy wychowawczej z samorządem
•
cele wychowawcze samorządu uczniowskiego
Elementalmi składowymi programu wychowawczego są:
•
program wychowawcy klasowego
•
program wychowawczy przedmiotu
•
program ścieżek edukacyjnych
•
znaczące wydarzenia w życiu szkoły
•
specyficzne programy wychowawczego
Opracowanie zawiera pięć rozdziałów
I Cele i zadania wychowawcze
II Metody i formy pracy wychowawczej
III Zadania pracowników szkoły oraz rodziców
IV Sposoby oddziaływania w różnych sytuacjach wychowawczych
V Działania wychowawcze
CELE I ZADANIA WYCHOWAWCZE
Celem ogólnym wychowania jest wszechstronny rozwój osobowy uczniów.
Wychowanka należy postrzegać w kategoriach jego podmiotowości, godności, wolności
i niepowtarzalności, a także konkretnych praw i obowiązków. Rozwój osobowy ucznia
powinien przebiegać we wszystkich wymiarach, w szczególności zaś w intelektualnym,
psychicznym, moralnym, estetycznym i duchowym.
Działania wychowawcze powinny prowadzić do rozwoju dojrzałej osobowości
ucznia (na różnych etapach rozwoju).
Powinny go cechować:
•
kultura osobista (zachowywanie się z godnością i z szacunkiem dla drugiego)
wyrażana przez pełne życzliwości, taktu i delikatności postawy, a także przez strój,
poszanowanie własności oraz znajomość i przestrzeganie społecznych
norm
zachowania
•
otwrtość na potrzeby drugiego człowieka (poprzez umiejętność dostrzegania
potrzeb i niesienie pomocy)
•
wrażliwość na krzywdę innych (biednych, bezdomych, ssmotnych, cierpiących)
•
dążenie
do
budowanie
więzi
międzypokoleniowej
(uczeń-nauczyciel,
dzieci-rodzice)
•
tolerancja i szacunek dla ludzi o innych poglądach, wobec różnych narodów, ras,
wyznawców różnych religii
•
patriotyzm (poznawanie historii, tradycji i kultury narodowej i lokalnej, tzw. Małej
Ojczyzny
•
szacunek dla pracy i nauki (uczciwość, rzetelność, pracowitość, ofiarność,
bezinteresowność, aktywność społeczna)
•
poczucie tożsamości kulturowej, historycznej, narodowej i etnicznej
•
wrażliwość na piękno środowiska, umiejętne korzystanie z dóbr natury,
poszanowanie przyrody
•
zdrowy styl życia (higiena pracy i wypoczynku, radzenie sobie ze stresem)
•
odporność na negatywny wpływ patologicznych zjawisk społecznych i środków
masowego przekazu
•
zdolność do samodzielnego myślenia
•
akceptacja siebie, umiejętność bycia sobą
•
radość z podstawowych wartości (zdrowie, rodzina, przyjaźń etc.)
•
dyscyplina wewnętrzna, samowychowanie
METODY I FORMY PRACY WYCHOWAWCZEJ
Zagadnienia ujęte w programie wychowawczym winny być włączone do realizacji
wszystkich programów nauczania, zajęć pozalekcyjnych oraz w innych sytuacjach
szkolnych i pozaszkolnych.
Ustalamy następujące formy pracy wychowawczej:
1. Godziny wychowawcze.
2. „Pięć minut dla ucznia”. Nauczyciel jest zobowiązany przeznaczyć ten czas
na działania wychowawcze (na każdej lekcji).
3. Prelekcje związane tematycznie z założeniami programu wychowawczego
(wygłaszane przez specjalistów, nauczycieli i uczniów).
4. Indywidualne rozmowy wychowawców z rodzicami (zgodnie z grafikiem
dyżurów).
5. Kwadrans wychowawczy. Codziennie przed lekcjami wychowawca spotyka się
ze swoimi uczniami w celu rozwiązywania problemów wychowawczych.
6. Powołanie przez samorząd uczniowski rzeczników spraw uczniów, jednego
spośród nauczycieli i jednego spośród uczniów.
7. Współpraca z psychologiem i pedagogiem przy rozwiązywaniu bieżących
problemów wychowawczych.
8. Spotkania z interesującymi ludźmi.
9. Stworzenie możliwości działania dla samorządu uczniowskiego i innych
organizacji młodzieżowych mających prawo działać na terenie szkoły.
10. Zakładanie kół zainteresowań.
11. Organizacja wykorzystywania dni częściowo lub w całości wolnych od zajęć
lekcyjnych (rocznice, ślubowania, apele, wieczornice, imprezy okolicznościowe).
12. Wykorzystywanie
wytworów
pracy
uczniów.
Plebiscyty,
gazetki,
albumy,
wystawki, poezja w plenerze. A także: quizy, konkursy, zgaduj-zgadule.
13. Wycieczki klasowe z wychowawcą.
14. Wycieczki przedmiotowo-dydaktyczne.
15. Organizacja biwaków, rajdówi innych okazjonalnych wyjść ze szkoły.
16. Pomoc w umiejętnym spędzaniu czasu wolnego i rozwijanie zainteresowań
uczniów.
a) organizacja przerw
b) koła zainteresowań
c)zajęcia sportowe
d) zajęcia artstyczne i kulturalne
17. Podtrzymywanie i rozwijanie dobrych tradycji szkoły.
a) opieka nad miejscami pamięci narodowej
b) rocznice narodowe
c) plener plastyczny
d) realizacja programu „Siedem Kroków”
e) organizowanie pomocy dla potrzebujących
f) akcja „Sprzątanie Świata” (jesienią i wiosną)
g) zbiórka darów w ramach akcji „Pomóż Dzieciom Przetrwać Zimę”
18. Realizacja programu edukacji prozdrowotnej (np. spotkania z przedstawicielami
służby zdrowia).
ZADANIA
PRACOWNIKÓW
SZKOŁY
ORAZ
RODZICÓW
W
PROCESIE
WYCHOWAWCZYM
1. Zadania wychowawców
•
opracowywanie klasowych planów wychowawczych w oparciu o program
wychowawczy szkoły (w porozumieniu z rodzicami i uczniami)
•
systematyczne dążenie do wytworzenia prawidłowej atmosfery we wspólnocie
klasowej
•
uczestnictwo, wspólnie z wychowankami, we wszystkich sytuacjach ważnych
dla klasy (uroczystości klasowe i szkolne, biwaki, rajdy, wycieczki, plenery)
•
odwiedzanie wychowanków w domu (w miarę potrzeb)
•
czuwanie nad postępami w nauce i nad frekwencją
•
stały kontakt z rodzicami i znajomość pozaszkolnej sytuacji uczniów
•
współpraca z psychologiem i pedagogiem
•
organizacja klasowych zebrań rodziców
•
prowadzenie dokumentacji klasowej
2. Zadania nauczycieli
•
rzetelne odnotowywanie w dzienniku nieobecności i spóźnień (warunek stawiania
uczniowi wymagań punktualności i obecności na lekcjach)
•
punktualne rozpoczynanie i kończenie zajęć
•
solidne przygotowywanie się
•
indywidualne rozmowy z rodzicami (zgodnie z grafikiem dyżurów)
•
kierowanie się dobrem ucznia, a nie swoją wygodą (nauczyciel powinien być
do dyspozycji ucznia)
•
dbałość
o
wszechstronny
wyrównawcze)
rozwój
ucznia
(koła
zainteresowań,
zajęcia
•
stwarzanie możliwości pracy w samorządzie uczniowskim i pozostałych
organizacjach działających na terenie szkoły
•
zachowywanie neutralności politycznej
•
wprowadzanie do tematyki przedmiotowej elementów programu wychowawczego
•
stałe doskonalenie się: merytoryczne, pedagogiczne, psychologiczne, etyczne
•
reagowanie na dostrzeżone dobro i zło
•
dopilnowanie właściwego stylu spędzania przerw (korzyści wynikające z ruchu),
zwracanie uwagi na kulturalną postawę przy wychodzeniu z klas
•
nie stosowanie „terroru” jako metody wychowawczej oraz nie stawianie ocen
przedmiotowych za zachowanie (nie oznacza to rezygnacji ze stawiania wymagań)
•
wymaganie podmiotowego traktowania
•
świadome i dobrowolne podejmowanie decyzji i funkcji wychowawczych
•
dbałość o godność zawodową
3. Zadania pracowników niepedagogicznych
•
reagowanie na zachowania uczniów i informowanie o tym wychowawców
•
dawanie uczniom dobrego przykładu
•
współorganizacja niektórych imprez szkolnych
•
wspieranie nauczycieli w przygotowaniu wycieczek, biwaków etc.
4. Zadania rodziców
•
uczestnictwo w życiu szkoły (współpraca z dyrekcją, nauczycielami, radą
rodziców)
•
zapoznanie się z planem pracy wychowawczej (opinie i wnioski)
•
współpraca ze szkołą (zgodnie z jej założeniami wychowawczymi
•
uczestnictwo w zebraniach klasowych i szkolnych, a także w prelekcjach
poświęconych zagadnieniom wychowawczym
•
zawiadamianie wychowawców o nieobecności ucznia w szkole
•
stały kontakt z wychowawcą (problemy dydaktyczne, wychowawcze, społeczne)
•
dbanie o wygląd dziecka (np. strój) i jego podstawowe potrzeby
•
uczestnictwo, w miarę możliwości w wycieczkach, imprezach kulturalnych, a także
w działaniach gospodarczych (np. remonty) szkoły
•
angażowanie dziecka w obowiązki życia rodzinnego i domowego
SPOSOBY ODDZIAŁYWANIA W RÓŻNYCH SYTUACJACH WYCHOWAWCZYCH
1. Sytuacje pozytywne
•
dbałość o klasę i otoczenie szkoły
•
systematyczna pomoc w bibliotece i innych agendach szkolnych (PCK, LOP,
Samorząd Uczniowski)
•
pomoc koleżeńska uczniom słabszym w nauce
•
pomoc ludziom starszym, samotnym i niepełnosprawnym
•
reprezentowanie szkoły na zewnątrz (konkursy przedmiotowe, zawody sportowe)
•
szczególnie wyróżniająca się kultura osobista, kultura języka
•
wybitny udział ucznia w życiu ekologicznym szkoły i gminy
•
zasługi w promocji zdrowego trybu życia
•
zasługi dla ochrony życia i środowiska
•
pomoc w ochronie i poszanowaniu mienia szkolnego
Podstawą systemu wychowawczego jest nagradzanie. Istotną formą wzmocnienia
pozytywnego jest odpowiednia gratyfikacja
a) pochwały
− ustne (wychowawcy lub dyrektora, w obecności klasy, szkoły, rodziców)
− pisemne (dyplomy, listy pochwalne, wpisy do dokumentów szkolnych)
b) nagrody rzeczowe (np. książki) i wycieczki
2. Sytuacje negatywne
•
nieuzasadnione opuszczanie zajęć szkolnych, spóźnianie się na zajęcia
•
nierzetelne wykonywanie powierzonych obowiązków
•
brak obuwia szkolnego
•
dewastowanie i marnotrawienie dóbr materialnych
•
niszczenie środowiska
•
agresywne zachowanie, wulgarny sposób bycia, niewłaściwa kultura języka
•
żerowanie na pracy innych
•
kradzieże
•
palenie papierosów, picie alkoholu, stosowanie środków odurzających
•
brak szacunku dla kolegów, nauczycieli i innych pracowników szkoły
•
zachowania godzące w dobro szkoły
•
inne sytuacje występne, podlegające KK i KW
Są to sytuacje wymagające interwencji wychowawczej, w wyniku której sprawca
poniesie określone konsekwencje.
DZIAŁANIA WYCHOWAWCZE
1. Odpowiedzialność społeczna i moralna
a) Wdrażanie dzieci do rozumienia, że inni są równie ważni, a dorośli mają ograniczone
możliwości spełniania pragnień. Uwrażliwianie na krzywdę ludzką.
•
zachęcanie dzieci do udziału w akcjach charytatywnych typu „Pomóż i Ty”, „Góra
Grosza”
b) Kształtowanie odpowiedzialności za ład i porządek w przedszkolu i szkole
oraz w najbliższym otoczeniu. Kształtowanie nawyku sprzątania po sobie, pomagania
innym i kulturalnego zachowania.
•
zawarcie kontraktu grupowego
•
zapoznanie dzieci z ich prawami i obowiązkami (zapisanie i „zawieszenie” ich
w klasie, przypominanie zasad w sytuacjach konfliktowych)
c) Kształcenie wyrażania własnych myśli i uczuć. Rozwijanie wrażliwości. Rozumienie
pojęć „dobro”, „zło”.
•
systematyczne czytanie literatury, bajek i wierszy (przynoszonych również
przez dzieci); analiza postępowania bohaterów
d) Kształtowanie powinności moralnych (życzliwości, szacunku, tolerancji),
•
świętowanie urodzin; składanie życzeń oraz przygotowywanie indywidualnych
życzeń rysunkowych na wyciętych serduszkach i wręczenie solenizantowi
wspólnej laurki
e) Bezpieczne zachowanie. Odkrywanie znaczenia zdrowia, ruchu i higieny.
•
zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa (np. zapamiętanie własnego imienia,
nazwiska, adresu)
•
poszerzanie wiedzy z zakresu profilaktyki zdrowia
- hartowanie zdrowia (spacery, pobyt na świeżym powietrzu
-
racjonalne
odżywianie
(zrobienie
sałatki
owocowej,
zachęcanie
dzieci
do przynoszenia owoców na drugie śniadanie)
-
dbanie
o
w przedszkolu)
higienę
jamy
ustnej
(systematyczne
mycie
zębów,
również
2. Współpraca wychowawcza domu i szkoły
Rodzice są najważniejszymi wychowawcami i nauczycielami dziecka. Wspierają
swoje dzieci oraz wychowawców szkolnych i nauczycieli w podejmowanych działaniach.
Szkoła natomiast, w miarę swoich możliwości, wspiera rodziców w wychowywaniu
dzieci. Kontakty rodziców i szkoły powinny być regularne, przebiegać w obu kierunkach
i przynosić korzyści obu stronom.
Główne zasady współdziałania szkoły i rodziców:
•
partnerstwo (równorzędne prawa i obowiązki
•
jednolity sposób oddziaływań wychowawczych
•
wspólne podejmowanie decyzji
•
wspólne planowanie pracy wychowawczej
•
wielostronny przepływ informacji (konfrontacja różnych opinii i ocen)
•
aktywna i systematyczna współpraca
Oczekiwane efekty:
•
lepsze poznanie uczniów przez nauczyciela i przez rodziców
•
wzajemne poznanie i zrozumienie wychowawcy i rodziców
•
zjednanie rodziców na rzecz usprawnienia i urozmaicenia życia szkoły
•
podnoszenie poziomu nauczania
•
rozwiązywanie problemów wychowawczych
•
umocnienie więzi między domem a szkołą
•
zaangażowanie rodziców w życie klasy i szkoły
•
wspólna organizacja spotkań klasowych i szkolnych
Osiągnięcie powyższych efektów możliwe jest poprzez:
•
spotkania robocze
- informowanie rodziców o osiągnięciach uczniów
- zapoznanie rodziców z treściami programu nauczania
- informowanie o sprawach wychowawczych
•
systematyczna współpraca z pedagogiem szkolnym w poszukiwaniu skutecznych
form działań wychowawczych
•
udział rodziców w uroczystościach szkolnych (andrzejki, mikołajki, wigilia etc.)
•
pomoc rodziców w organizowaniu wycieczek klasowych
•
spotkania indywidualne (konsultacje pedagogiczne)
•
rozmowy telefoniczne
•
pisemne relacje o wynikach w nauce i o zachowaniu ucznia
•
działalność rady rodziców
•
korzystanie z usług poradni psychologiczno-pedagogicznej
•
zapoznanie rodziców z formami pomocy na terenie szkoły
•
pomoc rodzinie w zakresie opieki nad dzieckiem
- zwolnienie z opłat
- wyprawka szkolna dla ucznia
- pomoc materialna (przybory szkolne, zeszyty)
3. Podnoszenie prestiżu szkoły w oczach uczniów i społeczności lokalnej
a) proponowanie różnych form spędzania czasu wolnego
•
organizowanie imprez otwartych dla młodzieży szkolnej i pozaszkolnej
•
organizowanie imprez sportowych, rekreacyjnych i wycieczek
•
udział rodziców w imprezach
•
działalność uczniów w kołach zainteresowań
oczekiwane efekty:
•
integracja szkoły ze społecznością lokalną i z rodzicami (kibicowanie swoim
dzieciom)
•
zwiększenie sprawności fizycznej uczniów
•
integracja uczniów z klasą i z nauczycielami
•
poszerzanie horyzontów dzieci i rozbudzanie ciekawości
•
traktowanie nauki szkolnej nie tylko jako obowiązku, ale także jako przyjemności
b) prezentowanie się innym
•
występowanie na uroczystościach z udziałem zaproszonych gości (Dzień Edukacji
Narodowej, Dzień Babci i Dzień Dziadka, Dzień Matki)
•
organizowanie imprez środowiskowych (Dzień Kobiet, choinka szkolna)
•
obdarowywanie wykonanymi w czasie zajęć podarunkami
•
wystawianie prac uczniów na kiermaszach szkolnych
•
wystawianie prac uczniów na gazetkach w salach lekcyjnych i na tablicach w holu
szkoły
•
udział w imprezach (przeglądy, konkursy) organizowanych przez inne szkoły
i instytucje (MOK)
•
wychodzenie z uczniami poza teren szkoły
oczekiwane efekty:
•
wspólne świętowanie
•
sprawianie radości rodzicom, dziadkom, nauczycielom i zaproszonym gościom
•
wspieranie talentów dzieci, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień
•
pozyskiwanie funduszy na zakup nagród
•
uczenie się właściwej reakcji emocjonalnej na sukces lub porażkę
•
dzielenie radości innych (gratulowanie kolegom wygranej)
•
nawiązywanie koleżeńskich stosunków z uczniami innych szkół
c) włączanie się do różnych akcji charytatywnych
•
akcja „Góra Grosza”
•
akcja „Pomóż i Ty”
•
zbiórka darów dla powodzian
•
pomoc dla dzieci z domu dziecka w Pacółtowie
oczekiwane efekty:
•
wspieranie chorych dzieci („Pomóż i Ty”)
•
pomoc dzieciom dotkniętym klęskami żywiołowymi
•
zaszczepianie w dzieciach potrzeby niesienia pomocy oraz dzielenia się
z potrzebującymi
•
sprawianie radości innym
d) informowanie w mediach o ważniejszych wydarzeniach w życiu szkoły
•
szkolna strona internetowa
oczekiwane efekty:
•
bliższe poznanie szkoły przez lokalną społeczność
•
zwiększenie szacunku dla osiągnięć szkoły
e) prezentowanie się innym poprzez kulturalne zachowanie
•
używanie „słów-kluczy” („proszę”, „dziękuję”, „przepraszam”)
oczekiwane efekty:
•
kulturalne odnoszenie się do siebie nawzajem
•
okazywanie sobie życzliwości
•
sprawianie radości kolegom (np. składanie życzeń urodzinowych)
•
unikanie krzyku, kłótni i zachowań agresywnych w kontaktach z kolegami
•
wczuwanie się w przeżycia kolegów
4. Edukacja zdrowotna
Cele szczegółowe:
•
rozbudzanie zainteresowania własnym zdrowiem i rozwojem
•
kształtowanie nawyków higieniczno-zdrowotnych
•
uczenie zdrowego odżywiania, propagowanie aktywnego stylu życia
•
wdrażanie do czynnego wypoczynku i do korzystania z opieki zdrowotnej
•
wyposażenie w podstawowe wiadomości, o tym co sprzyja i co zagraża zdrowiu
Przewidywane efekty:
•
dobre samopoczucie dziecka
•
wykształcone nawyki higieniczno-porządkowe
•
świadomość właściwego odżywiania się
•
aktywny styl życia
•
korzystanie z opieki zdrowotnej
a) kształtowanie nawyków i umiejętności higieniczno-zdrowotnych i porządkowych
Metody i formy pracy:
•
rozumienie potrzeby mycia rąk po wyjściu z toalety i przed posiłkami
•
umiejętność prawidłowego mycia zębów i ciała
•
właściwe korzystanie z toalety]
•
zwracanie uwagi na nieużywanie przedmiotów higienicznych (grzebień, ręcznik,
chusteczka...) należących do innych dzieci
•
opanowanie samodzielnej zmiany odzieży i obuwia
•
zwracanie uwagi na schludność wyglądu (uczesane włosy, zapięte guziki...)
•
odważne i śmiałe proszenie o pomoc w sytuacjach bezradności
Dziecko potrafi:
•
prawidłowo myć ręce i dbać o higienę całego ciała, prawidłowo umyć zęby
•
samodzielnie korzystać z toalety we właściwy i umiejętny sposób
•
używać chusteczki do nosa, grzebienia...
•
zwrócić się o pomoc przy trudnościach z wykonywanymi czynnościami
Dzieckow wie:
•
jak dbać o higienę otoczenia (przestrzeganie ładu i porządku wokół siebie)
•
jak dbać o swój wygląd
•
żeby nie korzystać z przedmiotów higienicznych należących do innych
b) zdrowe odżywianie
Metody i formy pracy:
•
zwracanie uwagi na kulturalne zachowanie podczas jedzenia (nie mówić z „pełną
buzią”, nie mlaskać)
•
zwracanie uwagi na dokładne przeżuwanie pokarmów
•
kształtowanie nawyków odpowiedniego posługiwania się sztućcami, serwetką
•
uświadamianie potrzeb i krzewienie zasad związanych ze zdrowym odżywianiem
(piramida zdrowia, zdrowe produkty)
•
zachęcanie do spożywania dużej ilości warzyw i owoców (np. wspólne robienie
sałatek)
•
wpajanie znaczenia umiaru w jedzeniu słodyczy
•
zachęcane do dbałości o estetykę stołu podczas jedzenia
Dziecko potrafi:
•
właściwie spożyć posiłek i kulturalnie zachować się w czasie jedzenia
•
posługiwać się sztućcami
•
korzystać z serwetki
•
wykonać sałatkę owocową lub warzywną z pomocą dorosłych
•
zadbać o estetyczne spożycie posiłku
Dziecko wie:
•
co należy jeść, aby być zdrowym
•
że należy myć warzywa i owoce przed ich zjedzeniem
•
że nie należy jeść dużo słodyczy
c) aktywność ruchowa
Metody i formy pracy:
•
uświadamianie znaczenia aktywności ruchowej dla zdrowia człowieka
•
zachęcanie dzieci do organizowania wszelkich ćwiczeń, zabaw i zawodów
związanych z ruchem w salce rekreacyjne i na świeżym powietrzu
•
organizowanie zabaw na śniegu jako formy aktywnego wypoczynku (lepienie
bałwana, zjeżdżanie na sankach, „bitwa” na śnieżki)
Dziecko potrafi:
•
uczestniczyć w zabawach ruchowych i ćwiczeniach gimnastycznych
•
odczuwać radość z podejmowania wysiłku fizycznego
•
rywalizować zgodnie z zasadami (poznaje je)
•
starannie wykonywać zalecane ćwiczenia
•
zgodnie działać w grupie
Dziecko wie:
•
jakie są jego możliwości fizyczne i psychofizyczne
•
że ruch to zdrowie
d) dbałość o swoje zdrowie
Metody i formy pracy:
•
wdrażanie do korzystania z opieki lekarskiej i stomatologicznej (regularne
kontrole)
•
wyjaśnianie potrzeby szczepień
•
zapoznawanie z możliwościami ochrony przed chorobami
- zasłanianie nosa i ust podczas kichania i kaszlu
- nie korzystanie z przedmiotów osobistego żytku należących do innych osób
- unikanie bezpośredniej styczności z osobą zakaźnie chorą
•
chronienie przed trudnymi warunkami atmosferycznymi
•
przekazywanie informacji nt. zdrowego stylu życia i szkodliwości nałogów
•
przekazywanie
informacji
o
szkodliwości
niewłaściwego
zachowania
(np. umieszczanie ciał obcych w ustach, nosie, uszach...)
•
zwracanie uwagi na przyjmowanie prawidłowej postawy ciała
•
kształtowanie nawyku systematycznego wietrzenia pomieszczeń
•
uczenie mówienia umiarkowanym głosem
•
krzewienie potrzeby wypoczynku
•
uczenie właściwego korzystania z komputera (dostosowanego do możliwości
dziecka) i innych urządzeń
•
uwrażliwianie na krzywdę innych i udzielanie pomocy w miarę możliwości
Dziecko potrafi:
•
unikać nadmiernego hałasu
•
wyciszyć się podczas poobiedniego odpoczynku
•
powstrzymywać się od wielogodzinnego korzystania z komputera, oglądania
telewizji
•
właściwie zachować się, gdy ktoś inny potrzebuje pomocy
Dziecko wie:
•
do kogo zwrócić się w razie problemów ze zdrowiem
•
że należy regularnie odbywać wizyty u dentysty
•
jak samodzielnie można zapobiegać chorobom i zna rolę szczepień
•
jak ochronić się przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (mróz, upał,
deszcz, wiatr...)
•
że używki szkodzą zdrowiu
•
że niewłaściwe zachowanie niesie za sobą konsekwencje
•
że należy przyjmować właściwą postawę
•
że należy codziennie wietrzyć pokój sypialny
5. Profilaktyka uzależnień
a) działania informacyjne (mające spowodować zmianę postaw i w konsekwencji
niepodejmowanie zachowań ryzykownych)
•
dostarczanie uczniom informacji nt. skutków zachowań ryzykownych
•
umożliwianie i ułatwianie dokonywania racjonalnych wyborów
•
dostarczanie informacji o skutkach palenia tytoniu, picia alkoholu i odurzania się
narkotykami
b) działania edukacyjne (mające pomagać w rozwijaniu ważnych umiejętności
psychologicznych i społecznych)
•
umiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi
•
radzenie sobie ze stresem
•
rozwiązywanie konfliktów
•
opieranie się naciskom ze strony otoczenia
c) działania alternatywne (mające ułatwiać osiąganie satysfakcji życiowej)
•
zaspokajanie ważnych potrzeb psychologicznych (potrzeba przynależności,
potrzeba sukcesu)
•
angażowanie w działalność akceptowaną społecznie (artystyczną, sportową)
d) działania interwencyjne
•
wspieranie w sytuacjach kryzysowych
•
pomoc przy rozwiązywaniu problemów osobistych
e) propagowanie wartości zawierających czynniki wskazujące dzieciom powszechnie
akceptowane postawy społeczne
•
silna więź emocjonalna z rodzicami
•
ogólne pozytywne relacje z dorosłymi (rola autorytetu)
•
zainteresowanie nauką szkolną i aspiracjami edukacyjnymi
•
regularne praktyki religijne
•
poszanowanie, prawa, norm i wartości
•
przynależność do właściwych (pozytywnych) grup społecznych
•
angażowanie się w działalność prospołeczną
6. Kształtowanie prawidłowych relacji nauczyciel-uczeń
a) poznawanie i przestrzeganie norm dobrego zachowania w środowisku
•
znajomość zwrotów grzecznościowych
•
postępowanie według zasad dobrego zachowania
•
szanowanie nauczycieli
•
wiedza, do kogo zwracać się z problemami
•
tworzenie i wzmacnianie pozytywnych relacji międzyludzkich
Sposób realizacji:
•
zajęcia integracyjne
•
godziny wychowawcze
•
rozmowy nauczające
•
opowiadanie scenek rodzajowych
•
praca w grupach
•
organizowanie pomocy koleżeńskiej
b) kształcenie umiejętności komunikowania się z nauczycielami i rówieśnikami
•
poznawanie i stosowanie w praktyce zasad aktywnego słuchania
•
jasne i konstruktywnego formułowanie wypowiedzi
•
bezpośrednie i otwarte wyrażanie swoich oczekiwań, próśb i sądów
•
rozumienie uczuć innych
Sposób realizacji:
•
ćwiczenia z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej
•
realizacja treści ścieżek edukacyjnych
•
edukacja czytelnicza i medialna
•
wychowywanie do życia w rodzinie
•
aranżowanie sytuacji problemowych i ćwiczenie empatii
c) dostrzeganie ukrytych możliwości i zdolności w każdym uczniu oraz rozwijanie ich
(aby uczeń był kreatywny i miał świadomość większej wartości oddziaływań
wychowawczych oraz własnych działań twórczych)
Sposób realizacji:
•
poznanie przez nauczyciela środowiska domowego i warunków bytowych ucznia
•
podkreślanie
słabych
i
mocnych
stron
ucznia
przez
wychowawcę
i przez nauczycieli poszczególnych przedmiotów
•
stosowanie aktywnych metod samopoznania na godzinach wychowawczych
d) wychowywanie w duchu poszanowania godności drugiego człowieka i tolerancji
dla odmienności światopoglądowej, kulturowej, narodowej i etnicznej
Sposób realizacji:
•
trenowanie asertywności
•
podejmowanie odnośnej tematyki na godzinach wychowawczych i zajęciach bloku
humanistycznego
e) wspomaganie działań wychowawczych autorytetem i postawą nauczycielami (dawanie
właściwego przykładu)
7. Rozwijanie samorządności uczniowskiej i odpowiedzialności za mienie szkolne
a) wybór rad klasowych i samorządu szkolnego (w sposób demokratyczny i zgodnie
z regulaminem)
•
znajomość przez uczniów zasad demokracji
b) rozwijanie aktywności w pracy nad podstawowymi dokumentami szkolnymi (plan
rozwoju, program wychowawczy)
•
udział uczniów w planowaniu organizacji życia szkoły
c) układanie własnej konwencji praw dziecka
•
zapoznanie uczniów z Konwencją Praw Dziecka
•
zapoznanie uczniów z ich prawami i obowiązkami
•
rozwijanie świadomości swoich praw (uczniowie wiedzą, do kogo mogą
zwrócić się o pomoc)
d) współuczestnictwo w życiu szkoły
•
aktywny udział w organizacji imprez szkolnych i klasowych
•
zgłaszanie przez uczniów własnych inicjatyw mających na celu ulepszyć życie
klasy i szkoły
•
właczanie się w akcje organizowane przez szkołę i środowisko lokalne
e) organizowanie pomocy na rzecz poszkodowanych i potrzebujących
•
czynna reakcja na krzywdę i biedę
•
solidarność z cierpiącymi
•
gotowość do pomocy
f) nauczenie poszanowania pracy i właściwego korzystania z mienia szkolnego
i społecznego
•
poczucie odpowiedzialności za szkody (odpowiedzialność materialna, samodzielne
dokonanie możliwych napraw)
•
odpowiedzialność dyżurnych klasowych za stan klasy w trakcie przerw
8. Kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich
Sposoby realizacji:
•
apele okolicznościowe
•
odwiedzanie miejsc pamięci narodowej (np. „Rejsówka”)
•
obchody świąt państwowych i rocznic historycznych
•
wdrażanie do samorządności
•
wdrażanie zasad demokracji w życiu szkoły
•
udział w imprezach organizowanych przez samorząd terytorialny
•
nauka hymnu narodowego
•
poznanie pieśni patriotycznych
•
wycieczki krajoznawcze
Oczekiwane efekty działań:
•
szacunek dla symboli narodowych
•
potrzeba obchodów świąt państwowych i rocznic historycznych
•
poczucie tożsamości narodowej
•
odpowiedzialność za wspólne dobro
•
godne reprezentowanie kraju na zewnątrz
•
postawa patriotyczna
•
znajomość wybitnych postaci z historii kraju
•
znajomość hymnu państwowego
•
właściwe zachowanie podczas uroczystości szkolnych i państwowych
•
znajomość legend i podań związanych z historią Polski
•
znajomość tradycji i zwyczajów związanych ze swoją szkołą
9. Rozwiązywanie konfliktów i spraw spornych w klasie i szkole
a) zapoznanie uczniów z ich prawami i obowiązkami wynikającymi ze statutu szkoły
oraz z punktowym systemem oceny zachowania
•
oczekiwany efekt:
przestrzeganie
i nauczycielami
ustalonych
norm
zachowania
w
kontaktach
z
kolegami
b) podejmowanie na lekcjach wychowawczych tematyki dotyczącej umiejętności
komunikowania
się,
asertywności
oraz
przyczyn
konfliktów
i
sposobów
ich
rozwiązywania
•
oczekiwane efekty:
- umiejętność słuchania innych
- współdziałanie w poszukiwaniu optymalnego rozwiązania
- respektowanie wspólnie ustalonych zasad postępowania
c) prowadzenie lekcji wychowawczych metodą dramy
•
oczekiwany efekt:
wspólne opracowanie różnych możliwości (korzystnych dla obu stron) rozwiązywania
konfliktów
d)
organizowanie
podejmujących
prowadzonych
tematykę
przyczyn
przez
specjalistów
konfliktów
(ich
zajęć
przyczyn
profilaktycznych
oraz
sposobów
i mechanizmów ich rozwiązywania) dla uczniów nauczycieli i rodziców
•
oczekiwany efekt:
znajomość metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów
e) organizowanie spotkań z rodzicami
•
oczekiwany efekt:
współodpowiedzialność rodziców za właściwe postawy uczniów
10. Kultura osobista uczniów
Metody działania:
•
pogadanki
- na godzinach wychowawczych
- podczas zajęć wyrównawczych
- na lekcjach języka polskiego
- podczas zabaw na korytarzu i wycieczek
•
plakaty i gazetki dotyczące stosowania zasad grzecznościowych
•
nacisk na kulturę osobistą
•
podkreślanie poszanowania mienia osobistego i szkolnego
•
omawianie z uczniami WSO
•
rozmowy na temat prawidłowych zachowań wobec nauczycieli w czasie
otrzymywania
negatywnych
do autorytetów i osób starszych
ocen
i
uwag
oraz
właściwego
stosunku
•
prelekcje
specjalistów
nt.
radzenia
sobie
z
różnymi
emocjami
(tak, aby nie krzywdzić innych i nie szkodzić)
•
praktyczne stosowanie zasad kultury osobistej
•
prezentacje
ludzi
godnych
naśladowania
na
lekcjach
wychowawczych
(przygotowane przez uczniów)
•
poświęceni co najmniej jednej godziny w semestrze na zagadnienia zachowania
dobrych manier przy stole (np. wigilia klasowa)
•
pogadanki na temat higieny osobistej i schludnego wyglądu
•
zwracanie uwagi na ubiór podczas uroczystości szkolnych
•
zwracanie uwagi na właściwe zachowanie względem pracowników administracji
•
pedagogizacja rodziców podczas zebrań i spotkań indywidualnych pod kątem
uczenia zasad dobrego zachowania
Oczekiwane efekty:
•
wysoki poziom kultury osobistej
•
przestrzeganie zasad bezpiecznego i kulturalnego zachowania się w szkole
•
poszanowanie cudzych dóbr materialnych
•
szacunek i życzliwość wobec rówieśników i osób dorosłych
•
kultura języka (unikanie stosowania wulgaryzmów
•
dbałość o wygląd
•
nie korzystanie z używek, zwłaszcza na terenie szkoły
•
właściwe ukształtowanie (rola rodziców) dzieci w kierunku właściwych zachowań
wynikających z zasad kultury
11. Współpraca z Kościołem
a) włączenie uczniów do czynnego udziału w nabożeństwach
•
nabożeństwa różańcowe
•
roraty
•
nabożeństwa przy „żłobku”
•
Droga Krzyżowa
b) współpraca z duszpasterstwem w rekolekcjach wielkopostnych
c) przygotowanie dzieci do pełnego uczestnictwa we Mszy Świętej i do sakramentu
pojednania
d) zorganizowanie pielgrzymki na Jasną Górę
12. Właściwa komunikacja z rówieśnikami i dorosłymi
Program komunikacji interpersonalnej ma na celu wywołanie u uczniów
pozytywnych postaw, które pozwolą im na pełną i otwartą komunikację, umiejętne
rozpoznawanie emocji u siebie i innych oraz zachęcę do zachowań altruistycznych.
Potrzeby:
•
•
wdrażanie dzieci do umiejętnego współżycia w grupie
zaspokajani potrzeb rozwojowych uczniów
•
stworzenie
możliwości
wszechstronnego
rozwoju
osobowości
ucznia
przez aktywny udział w zajęciach i zdobywanie doświadczeń
•
budowanie
prawidłowego
widzenia
świata
i
wdrażanie
do
umiejętnego
wartościowania
•
wytwarzanie prawidłowych postaw w komunikacji interpersonalnej
- porozumiewanie się z rówieśnikami, z osobami dorosłymi znanymi i nieznanymi
- komunikowanie własnych sądów, zdań i ocen (samoocena)
- rozróżnianie dobra i zła
- umiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych (rozwiązywanie konfliktów)
Cele ogólne:
• kształtowanie więzi grupowej
• wdrażanie do aktywnej pracy i współpracy w grupie rówieśniczej i społeczności
uczniowskiej
• doskonalenie umiejętności porozumiewania się, komunikowania, wyrażania
i nazywania własnych uczuć, myśli oraz przekonań
• zapoznanie dzieci z ogólnie przyjętymi prawami i wdrażanie do przestrzegania ich
Cele operacyjne:
• znajomość przyjętych norm społecznych oraz ich przestrzeganie
• aktywny udział w życiu klasy i szkoły
• umiejętność porozumiewania się z innymi
• umiejętność aktywnego słuchania
• rozpoznawanie i nazywanie uczuć (własnych i innych ludzi)
• wyrażanie swoich myśli i przekonań
• uzasadnianie własnych sądów w sposób spójny i jasny,
• posługiwanie się „komunikatem ja”,
• asertywność (umiejętność odmowy)
• rozwiązywanie konfliktów
• aktywne szukanie pomocy w rozwiązywaniu problemów
• pomoc innym ludziom
Program szczegółowy:
Klasa 1
a)Praca w grupie
•
tworzenie grupy w oparciu o ustalone normy społeczne
•
nauka porozumiewania się w grupie rówieśniczej (klasie)
•
nadawanie sobie prawa „pełnienia ról” w społeczności klasowej i akceptacja ról
•
zapobieganie niewłaściwym zachowaniom oraz ich eliminacja
b) budowanie empatii
•
poznawanie siebie i mówienie o sobie
•
mówienie o własnych uczuciach
•
budowanie poczucia własnej wartości
•
„wchodzenie” w rolę innych, w celu zrozumienia ich uczuć
•
formułowanie myśli w wypowiedzi
Klasa 2
a) podejmowanie decyzji
•
umiejętność komunikowania sądów
•
prawidłowa ocena sytuacji (w kategoriach dobra i zła)
•
asertywność
b) porozumiewanie się
•
umiejętne komunikowanie się z innymi
•
„komunikat ja”
•
aktywne słuchanie
•
zabieranie głosu w dyskusji
•
podnoszenie samooceny
Klasa 3
a) rozwijanie umiejętności asertywnych
•
umiejętne wyrażanie przekonań niezależnie od oczekiwań innych ludzi
•
uzasadnianie sądów
•
respektowanie praw innych
b) umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach
•
umiejętność odmowy
•
pomoc innym
•
umiejętność rozwiązywania konfliktów
•
aktywne szukanie pomocy
Klasy IV – VI
•
normy grupowe
•
prawa i obowiązki
•
współpraca w grupie
•
więzi z innymi ludźmi
•
„komunikatem ja”
•
wyrażanie emocji
•
zadawanie trafnych pytań
•
utrwalanie zasad dobrej dyskusji i aktywnego słuchania
•
twórcze myślenie w działaniu
•
rozróżnianie dobra i zła
•
rozwijanie asertywności
•
samodzielne rozwiązywanie konfliktów
•
tolerancyjność
•
walka z agresją i przemocą
•
radzenie sobie ze stresem
13. Praca nad samym sobą
a) asertywność
•
godziny szczerości
•
imprezy integracyjne
•
zadania prospołeczne
Oczekiwane efekty:
•
znajomość pojęcia asertywności
•
współdziałanie z innymi osobami w celu zaspokajania potrzeb intelektualnych
(np. twórczość) i poczucia bezpieczeństwa
•
szacunek dla cudzych poglądów
•
szacunek wobec osób niepełnosprawnych, słabszych i nieśmiałych
•
wychodzenie naprzeciw ludziom potrzebującym pomocy
•
docenianie pracy i poświęcenia innych osób (rodziców, pracowników szkoły,
przyjaciół
b) odpowiedzialność
•
pomoc w bibliotece
•
udział w organizowaniu imprez
•
redagowanie gazetki
•
praca przy projektach szkolnych
•
za wykonywanie przydzielonych zadań
Oczekiwane efekty:
•
umiejętność współdziałania i współuczestnictwo
•
podejmowanie ról i przyjmowanie zadań ważnych dla grupy i rodziny
(odpowiedzialność za nie)
•
respektowanie norm i reguł zachowywania się w zespole
•
etyczne zachowanie
•
respektowanie regulaminów i zasad współżycia w szkole
•
dotrzymywanie terminów i umów
c) odpowiedzialność za zdrowie
•
pogadanki i ulotki
•
spotkania z pielęgniarką, lekarzem
Oczekiwane efekty:
•
zdrowy tryb życia
•
dbanie o bezpieczeństwo (swoje i innych)
•
dbanie o higienę osobistą
•
właściwe planowanie dnia (zgodne z zasadami higieny)
•
znajomość konsekwencji uzależnień (wystrzeganie się ich)
•
znajomość sposobów zapobiegania chorobom, ich szerzeniu się
•
znajomość objawów chorób (w tym nowej grypy A/H1N1) i sposobów zachowania
się w przypadku wystąpienia objawów
d) kreatywność
•
przydzielanie indywidualnych projektów edukacyjnych
•
obserwowanie zainteresowań uczniów (przydzielanie zadań z ich uwzględnieniem)
•
prezentacje przez uczniów efektów realizacji zadań indywidualnych
Oczekiwane efekty:
•
poszukiwanie nowych sposobów uczenia się i rozwiązywania problemów
•
samodzielne decydowanie o tym, jak rozwiązać dany problem (i uzasadnienie
takiej decyzji
•
przewidywanie i umiejętność wyjaśnienia skutków swoich wyborów
•
analiza korzyści i kosztów samodzielności i branie odpowiedzialności za nią
e) zachowanie się w sytuacjach kryzysowych (pożar, powódź etc.)
•
pogadanki, dyskusje
•
ćwiczenia i filmy
Oczekiwane efekty:
•
świadomość znaczenia powszechnej samoobrony i obrony cywilnej
•
znajomość zasad właściwego działania na wypadek wystąpienia zagrożenia życia
i zdrowia
•
znajomość prawideł udzielania pierwszej pomocy