157 /05 Rady Powiatu w Nidzicy z dnia 18 lutego 2005 r. w sprawie

Transkrypt

Uchwała Nr XXVIII/ 157 /05
Rady Powiatu w Nidzicy
z dnia 18 lutego 2005 r.
w sprawie
przyjęcia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie
Nidzickim do 2015 roku
Na podstawie art.4 ust.1 pkt.3 i art. 12 pkt.11 ustawy z dnia 5
czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142
poz.1592 z późn. zm.) oraz art.19 pkt.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64 poz. 593 z późn. zm.) Rada Powiatu
uchwala co następuje:
§1
Przyjmuje się „Strategię Rozwiązywania Problem Społecznych
w Powiecie Nidzickim do 2015 roku”, stanowiącą załącznik nr 1 do
niniejszej uchwały.
§2
Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu.
§3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik Nr 1
do Uchwały Nr XXVIII/ 157 /05
Rady Powiatu w Nidzicy
z dnia 18 lutego 2005 r.
S
ST
TR
RA
AT
TE
EG
GIIA
A
R
RO
OZ
ZW
WIIĄ
ĄZ
ZY
YW
WA
AN
NIIA
AP
PR
RO
OB
BL
LE
EM
MÓ
ÓW
WS
SP
PO
OŁ
ŁE
EC
CZ
ZN
NY
YC
CH
H
W
WP
PO
OW
WIIE
EC
CIIE
EN
NIID
DZ
ZIIC
CK
KIIM
MD
DO
O 22001155 R
RO
OK
KU
U
NIDZICA 2005 ROK
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Nidzickim
2
SPIS TREŚCI
STRONA
1.
WSTĘP
1
2.
CHARAKTERYSTYKA POWIATU NIDZICKIEGO
2.1. Położenie
2.2. Powierzchnia i ludność
3
3
4
3.
DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
3.1. Powody ubiegania się o pomoc społeczną
3.2. Struktura organizacyjna pomocy społecznej w powiecie
3.3. Formy pomocy instytucjonalnej
3.4. Zatrudnienie w jednostkach pomocy społecznej
3.5. Wielkość rejonów opiekuńczych
3.6. Nakłady finansowe na pomoc społeczną
3.7. Podmioty działające w sferze pomocy społecznej
3.8. Obiekty bez barier architektonicznych
6
6
21
21
23
24
24
27
27
4.
METODA SZANS I ZAGROŻEŃ SWOT
29
5.
MISJA STRATEGII
31
6.
OBSZARY STRATEGII
32
Obszar I. Pomoc osobom i rodzinom dotkniętym bezrobociem32
Obszar II. Wspieranie osób niepełnosprawnych, starych
chorych i ich rodzin
37
Obszar III. Opieka nad dzieckiem i rodziną
41
Obszar IV. Zapobieganie marginalizacji grup społecznych
45
Obszar V. Wykorzystanie potencjału partnerów społecznych 49
7.
PODSUMOWANIE
52
8.
WDRAŻANIE STRATEGII
54
9.
ANEKS
1. Metodologia
2. Zespół opracowujący strategię
3. Wykazy
4. Bibliografia
55
55
56
58
60
3
1. WSTĘP
Wprowadzona od 1 stycznia 1999 r. reforma ustroju terytorialnego
państwa stworzyła podstawy dla rozwoju regionalnej i lokalnej polityki
społecznej. Reforma wywarła istotny wpływ na wszystkie dziedziny życia
społecznego, w tym na pomoc społeczną.
Powiaty przejęły szereg zadań wykonywanych dotychczas przez
administrację rządową, w tym również zadania w sferze pomocy
społecznej.
Do realizacji zadań w sferze pomocy społecznej w Powiecie Nidzickim
powołane zostało Uchwałą Nr V/7/99 Rady Powiatu w Nidzicy z dnia
24 marca 1999 r., Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nidzicy.
Centrum realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej zapisane
w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Przy realizacji tych zadań współdziała z instytucjami pomocy
społecznej z terenu powiatu, organizacjami pozarządowymi, kościołami,
fundacjami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
Pomoc społeczna – zgodnie z zapisami ustawy z dnia 12 marca
2004 r. o pomocy społecznej – jest instytucją polityki społecznej
państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom
przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one
w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby
i możliwości.
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających
do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach
odpowiadających godności człowieka. Działania te mają doprowadzić do
życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji
ze środowiskiem.
Tak mówi ustawa o pomocy społecznej. W praktyce jest to wyzwanie
dla samorządu powiatowego i samorządów gminnych w zakresie
rozwiązywania problemów i zagrożeń społecznych. A problemy te ciągle
narastają wraz z redukcją zatrudnienia, deficytem nowych miejsc pracy,
wzrostem kosztów eksploatacji mieszkań i realnym zagrożeniem
eksmisją, wzrostem patologii społecznych, kosztów związanych
z ochroną zdrowia czy wzrostem liczby rodzin niewydolnych
wychowawczo.
W związku z tym rośnie liczba osób oczekujących pomocy, zwłaszcza
materialnej, podczas gdy środki finansowe jakimi dysponują instytucje
pomocy społecznej są coraz bardziej niewystarczające w stosunku
do potrzeb.
Rośnie nie tylko liczba osób oczekujących na pomoc, ale zwiększa się
również grupa osób wymagających wsparcia. W latach poprzednich
4
pomoc społeczna skierowana była przede wszystkim do ludzi starych,
niepełnosprawnych, rodzin wielodzietnych i rodzin patologicznych.
Obecnie pomoc społeczna adresowana jest również do tych, którzy
nie radzą sobie w szybko zmieniającej się rzeczywistości. Wśród
podopiecznych liczną grupę stanowią osoby w wieku tzw. produkcyjnym,
które z powodu bezrobocia lub zbyt niskich dochodów nie dysponują
wystarczającymi środkami na utrzymanie siebie i rodziny oraz szukają
wsparcia w rozwiązywaniu swoich istotnych problemów życiowych.
Wymaga to od pracowników placówek pomocy społecznej ciągłego
diagnozowania problemów i zagrożeń, a wobec niewystarczających
środków finansowych, szukania partnerów do ich rozwiązania.
Główne problemy i zagrożenia występujące na terenie Powiatu
Nidzickiego zostały ujęte w Powiatowej Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych. Dokument ten powstał na bazie danych
zgromadzonych i opracowanych przez podmioty działające w sferze
pomocy społecznej po społecznych konsultacjach, w których
uczestniczyli przedstawiciele różnych instytucji i grup społecznych.
5
2. CHARAKTERYSTYKA POWIATU NIDZICKIEGO
2.1. Położenie
Powiat Nidzicki przynależy administracyjnie do województwa
warmińsko-mazurskiego. Jest położony w jego południowej części.
Sąsiaduje z następującymi powiatami:
- szczycieńskim,
- olsztyńskim,
- ostródzkim,
- działdowskim,
- mławskim,
- przasnyskim.
Mapa administracyjna województwa Warmińsko - Mazurskiego
Jedynym miastem na terenie powiatu jest Nidzica. Nidzica posiada
dogodne połączenia drogowe z takimi miastami jak: Olsztyn, Olsztynek,
Szczytno, Mława, Działdowo. Obok Nidzicy przebiega trasa szybkiego
ruchu Warszawa – Gdańsk. Przez miasto przebiega linia kolejowa
łącząca Olsztyn z Warszawą.
6
Powiat Nidzicki jest częścią podregionu olsztyńskiego. W skład powiatu
wchodzą cztery gminy:
- 1 miejsko - wiejska
- Nidzica
- 3 wiejskie
- Janowo, Janowiec Kośc., Kozłowo.
2.2. Powierzchnia i ludność
Powiat Nidzicki zajmuje powierzchnię 96070 ha (960 km²).
W podziale na poszczególne gminy przedstawia się to następująco:
Powierzchnia powiatu nidzickiego w ha
Janowo
19156
37888
13625
25401
Janowiec
Kościelny
Kozłowo
Nidzica
7
Liczba ludności w powiecie w latach 2000 – 2003 według
faktycznego miejsca zamieszkania przedstawia się następująco:
Tabela 1. Liczba ludności w powiecie
Wyszczególnienie
Miasto Nidzica
Gmina Nidzica
Gmina Janowo
Gmina Janowiec
Kośc.
Gmina Kozłowo
RAZEM POWIAT
Lata
2000
15.434
6.918
2.958
3.580
2001
15.424
6.989
2.980
3.532
2002
14.940
6.698
2.871
3.516
2003
14.794
6.655
2.897
3.527
6.309
35.199
6.301
35.226
6.138
34.163
6.130
34.003
Najwięcej ludności zamieszkuje miasto i gminę Nidzica, a następnie
gminę Kozłowo
gminę Janowiec Kośc.
gminę Janowo
Miasto powiatowe Nidzica zamieszkuje około15 tys. ludności.
Powiat Nidzicki jest jednym z najrzadziej zaludnionych powiatów
w województwie warmińsko-mazurskim. Średnia gęstość zaludnienia
to 37 mieszkańców na km².
Z prognoz demograficznych dla powiatu nidzickiego do roku 2015
wynika, że liczba ludności będzie systematycznie malała, co przedstawia
poniższy wykres:
Prognoza ludności w powiecie nidzickim na lata 2003 - 2015
Liczba
ludności
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
33400
33500
33600
33700
33800
33900
34000
34100
8
3. DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
Codziennemu życiu mieszkańców towarzyszą liczne problemy,
które swoim zasięgiem obejmują różne grupy wiekowe. Osoby te szukają
wsparcia przede wszystkim w instytucjach pomocy społecznej, które jako
wyspecjalizowane jednostki zostały powołane do rozwiązywania
problemów społecznych. W gminach są to: miejski i gminne ośrodki
pomocy społecznej, w powiecie – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
Jednostki te powołane do realizacji zadań zapisanych w ustawie
o pomocy społecznej zatrudniają przygotowaną do pracy
w środowiskach profesjonalną kadrę. Dzięki pracy socjalnej
w środowiskach wymagających wsparcia pomoc trafia do osób
najbardziej potrzebujących.
Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące
zagadnień z zakresu pomocy społecznej na terenie Powiatu Nidzickiego.
3.1. Powody ubiegania się o pomoc społeczną:
3.1.1. Ubóstwo
Ubóstwo określa się jako stan, w którym jednostce lub grupie
społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb
życiowych. Są to między innymi: wyżywienie, a także – mieszkanie,
ubranie, zachowanie zdrowia, uzyskanie wykształcenia.
Na terenie powiatu wyróżniającymi się obszarami biedy są tereny
popegeerowskie.
Tabela 2. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
udzielono rodzinach udzielono rodzinach udzielono rodzinach udzielono rodzinach
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
106
443
119
497
117
480
111
420
241
232
1.080
955
255
213
1.126
766
270
269
1.080
1.089
285
340
1.140
1.351
430
1.009
1.500
3.978
540
1.127
1.280
3.669
623
1.279
1.667
4.316
553
1.289
2.765
5.676
9
W Powiecie Nidzickim z powodu ubóstwa z pomocy społecznej
korzystało:
- w 2000 r.
- w 2001 r.
- w 2002 r.
- w 2003 r.
- 11,30 % ogółu ludności
3.1.2. Bezrobocie
Bezrobocie w powiecie nidzickim dotyka bardzo licznej grupy
mieszkańców. Skutki społeczne bezrobocia są trudne do oszacowania.
Bezrobocie często jest przyczyną izolacji społecznej, powoduje
obniżenie poczucia własnej wartości, utraty autorytetu w rodzinie.
Przede wszystkim jednak powoduje obniżenie standardu życia rodziny,
co wymusza konieczność korzystania z pomocy społecznej.
Stopa bezrobocia w powiecie nidzickim według stanu na 31 grudnia
2003 r. wynosiła 29,7 % i dotyczyła 4.171 osób. Wśród tej grupy 783
osoby posiadały prawo do zasiłku dla bezrobotnych, a 3.388 osób było
zarejestrowanych bez prawa do zasiłku. W latach 1991 – 2003 najniższą
stopę bezrobocia odnotowano w 1998 r. – 17,5 %, a najwyższą w 1994 r.
– 36,2 %. W ostatnich latach stopa bezrobocia utrzymuje się na
nie zmienionym poziomie co przedstawia poniższa tabela.
Tabela 3. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia na obszarze działania
Powiatowego Urzędu Pracy w Nidzicy w latach 2000 – 2003
Rok
2000
2001
2002
2003
Liczba bezrobotnych
3.819
4.175
4.137
4.171
Stopa bezrobocia
25,8
29,9
29,7
29,7
Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że bardzo duża grupa osób
bezrobotnych nie posiada prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Są oni
potencjalnymi klientami pomocy społecznej. Liczba osób bezrobotnych
bez prawa do zasiłku od 1991 r. systematycznie wzrasta co przedstawia
poniższe zestawienie.
10
Tabela 4. Wybrane kategorie bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym
Urzędzie Pracy w Nidzicy
Lata
Bezrobotni
z prawem do
zasiłku
% do ogółu
zarejestrowanych
Bezrobotni
bez prawa do
zasiłku
% do ogółu
zarejestrowanych
Niepełnosprawni
% do
ogółu
zarejestrowanych
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
3.144
3.192
2.761
2.563
1.983
1.978
746
579
713
925
1.076
788
783
80,5
63,2
46,0
46,7
42,9
52,2
29,8
25,3
25,0
24,2
25,8
19,0
18,8
761
1.860
3.311
2.925
2.634
1.814
1,759
1.714
2.134
2.894
3.099
3.349
3.388
19,5
36,8
54,0
53,3
57,1
47,8
70,2
74,7
75,0
75,8
74,2
81,0
81,2
59
68
88
74
27
47
33
28
35
41
49
48
63
1,5
1,3
1,4
1,3
0,6
1,2
1,3
1,2
1,2
1,1
1,2
1,2
1,5
Wśród osób bezrobotnych bardzo dużą grupę stanowią osoby
długotrwale bezrobotne co przedstawia poniższa tabela.
Tabela 5. Struktura bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy
Stan
w końcu
roku
2000
2001
2002
2003
do 1 m-ca
382
259
257
286
Czas pozostawania bez pracy w miesiącach
1-3 m-ce
3-6 m-cy 6-12 m-cy
12-24
m-ce
727
563
618
798
588
551
740
1.001
518
486
619
925
563
544
633
783
Powyżej
24 m-cy
731
1.036
1.332
1.362
Uwzględniając wiek zarejestrowanych osób bezrobotnych stwierdza
się, że najliczniejszą grupę stanowią osoby młode, które wchodzą
w dorosłe życie, co obrazuje poniższa tabela.
Tabela 6. Struktura bezrobotnych według wieku
Stan
w końcu
roku
2000
2001
2002
2003
15 - 17
18 - 24
0
0
0
1
1.272
1.305
1.246
1.205
Grupy wiekowe w latach
25 - 34
35 - 44
967
1.107
1.099
1.101
955
1.028
1.020
998
45 - 54
55 i więcej
587
685
715
799
38
50
57
67
11
Odnotować również należy fakt niskich kwalifikacji zawodowych osób
bezrobotnych. Brak kwalifikacji stanowi istotną barierę w znalezieniu
zatrudnienia, gdyż pracodawcy poszukują osób wykwalifikowanych,
z przygotowaniem do wykonywania określonego zawodu.
Tabela 7. Struktura bezrobotnych według poziomu wykształcenia
Stan
w końcu
roku
Poziom wykształcenia
policealne
wyższe
i średnie
zawodowe
54
508
70
585
60
599
84
652
2000
2001
2002
2003
średnie
ogólnokształcące
218
269
288
305
zasadnicze
zawodowe
923
1.095
1.109
1.101
podstawowe
i niepełne
podstawowe
2.116
2.156
2.081
2.029
Niepokojącym zjawiskiem jest również „dziedziczenie” bezrobocia.
Bezrobotni rodzice nie są w stanie zapewnić odpowiedniego
wykształcenia swoim dzieciom i przekazać im odpowiednich wzorów
zachowań i wszczepić odpowiedzialności za siebie i swoją rodzinę.
Bezrobotni rodzice stają się klientami pomocy społecznej
i zachowania takie powielają ich dzieci.
Tabela 8. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
348
1.302
322
1.234
380
1.429
301
1.327
80
120
305
508
102
115
402
480
102
133
408
526
174
150
676
609
327
875
1.399
3.514
280
819
1.138
3.254
337
952
1.261
3.624
267
892
1.329
3.941
W Powiecie Nidzickim z powodu bezrobocia z pomocy społecznej
korzystało:
- w 2000 r.
- w 2001 r.
- w 2002 r.
- w 2003 r.
12
3.1.3. Bezradność
w
sprawach
opiekuńczo-wychowawczych
i prowadzeniu gospodarstwa domowego
Korzystanie z pomocy społecznej z powodu bezradności w sprawach
opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego
dotyczy coraz większej ilości osób i rodzin.
Problem ten często wynika z bezrobocia i braku środków do życia ale
jest również spowodowany różnymi uzależnieniami – od alkoholu,
narkotyków jak również wynika z niepełnosprawności – psychicznej czy
fizycznej, które uniemożliwiają pełnienie ról społecznych: małżeńskich,
rodzicielskich, zawodowych.
Bezradność rodziców, którzy nie są w stanie zapewnić dzieciom
właściwej opieki jest przyczyną kierowania dzieci do placówek
opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w latach 1999 – 2004 skierowało
do placówek opiekuńczo-wychowawczych 29 dzieci i umieściło 32 dzieci
w rodzinach zastępczych.
Tabela 9. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezradności
w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa
domowego
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
w tym:
Rodziny niepełne
Rodziny
wielodzietne
Gmina Janowo
w tym:
Rodziny niepełne
Rodziny
wielodzietne
Gmina
Janowiec Kośc.
w tym:
Rodziny niepełne
Rodziny
wielodzietne
Gmina Kozłowo
w tym:
Rodziny niepełne
Rodziny
wielodzietne
Razem powiat
w tym:
Rodziny niepełne
Rodziny
wielodzietne
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
292
1.394
265
1.279
7
23
24
84
166
126
541
853
153
112
520
759
7
0
23
0
17
7
40
44
72
356
117
555
80
387
70
357
34
38
102
254
34
83
105
450
31
49
93
294
27
43
79
278
93
534
70
393
12
64
28
139
19
71
17
65
2
7
5
18
74
463
53
328
10
57
23
121
118
637
164
841
154
877
184
1.025
48
70
159
478
53
111
179
662
27
127
114
763
39
145
168
857
575
2.921
616
3.068
253
1.351
306
1.605
267
308
873
2.048
257
359
869
2.199
67
186
237
1.114
88
218
305
1.300
13
W Powiecie Nidzickim z powodu bezradności w sprawach
opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego
korzystało:
- w 2000 r.
- w 2001 r.
- w 2002 r.
- w 2003 r.
- 4,72 % ogółu ludności.
3.1.4. Niepełnosprawność i długotrwała choroba
Osoby niepełnosprawne stanowią znaczny odsetek społeczności.
W naszym powiecie szacuje się, że jest to grupa około 5.542 osób
(w tym 1.279 osób poniżej 16 roku życia), co stanowi około 14% ogółu
ludności powiatu (stan na 31 grudnia 2003 r.).
Za niepełnosprawne uznaje się, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia
1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123 poz.776 z późn. zm.) osoby, dotknięte
trwałą lub okresową niezdolności do pełnienia ról społecznych z powodu
stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu,
w szczególności powodującą niezdolność do pracy.
Osoby niepełnosprawne napotykają liczne przeszkody związane
z samodzielnym funkcjonowaniem. Są to problemy spotykane w życiu
codziennym, rodzinie, pracy, urzędach, na ulicy, przybierające postać
barier: architektonicznych, psychicznych, materialnych, prawnych czy
społecznych. Od stopnia niepełnosprawności zależy czy osoba
niepełnosprawna osiągnie odpowiednie wykształcenie, uzyska
zatrudnienie, zapewni sobie materialne warunki życia, dostęp do
infrastruktury medycznej i rehabilitacyjnej, do systemu edukacji i kultury.
Obok tych utrudnień osoba niepełnosprawna musi pokonać
funkcjonujące nadal w społeczeństwie bariery świadomościowe
– bierność, niezrozumienie, niechęć i niewiedzę.
Na podobne problemy napotykają osoby długotrwale chore, które
w okresie choroby mają ograniczone możliwości wypełniania swych ról
społecznych.
Osoby niepełnosprawne i długotrwale chore są klientami pomocy
społecznej i korzystają z różnorakich świadczeń.
14
Tabela 10. Liczba osób
korzystających z pomocy społecznej z powodu
niepełnosprawności i długotrwałej choroby
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
757
2.362
722
2.174
681
2.228
611
2.157
29
325
117
1.171
0
261
0
909
20
281
85
4.370
87
312
331
1.236
235
1.346
807
4.457
263
1.246
814
3.897
282
1.264
943
7.626
246
1.256
1.161
4.885
W Powiecie Nidzickim z powodu niepełnosprawności i długotrwałej
choroby korzystało:
- w 2000 r.
- w 2001 r.
- w 2002 r.
- w 2003 r.
Do rozwiązywania problemów życiowych osób niepełnosprawnych
i zaspokajania ich potrzeb powołane zostały różnego rodzaju instytucje:
lecznicze, rehabilitacyjne, oświatowe, społeczne.
Na terenie powiatu
realizują:
działania na rzecz osób niepełnosprawnych
w zakresie edukacji:
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Nidzicy, w którym
uczy się (stan na 1 września 2004 r.):
a) w szkole podstawowej
25 dzieci
b) w szkole gimnazjalnej
37 dzieci
c) w szkole zawodowej
33 dzieci
- Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Nidzicy,
w którym obowiązek szkolny realizuje około 60 osób - dzieci
i młodzieży ze znacznym i głębokim stopniem niepełnosprawności
intelektualnej i ze sprzężonymi niepełnosprawnościami.
w zakresie pomocy społecznej:
- Dom Pomocy Społecznej „Hostel – Dom Rodzinny” w Napiwodzie
dla 20 osób niepełnosprawnych intelektualnie
15
w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej:
- Warsztaty Terapii Zajęciowej dla 50 osób niepełnosprawnych
z różnymi schorzeniami
Ponadto powiat otrzymuje środki z Państwowego Funduszu
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na zadania związane
z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych.
W latach 1999 – 2003 wykorzystano następujące środki finansowe na
realizację tych zadań:
Tabela 11. Wykorzystane środki PFRON
Rok
1999
2000
2001
2002
2003
Wykorzystane środki PFRON w złotych
704.469
775.565
686.572
1.005.830
958.000
W latach 1999 – 2003 z powyższych środków PFRON:
- utworzono w zakładach pracy 20 miejsc pracy dla osób
niepełnosprawnych,
- udzielono 3 pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej,
- dofinansowano likwidację barier architektonicznych w 14
środowiskach,
- dofinansowano likwidację barier w komunikowaniu się
i technicznych w 40 środowiskach,
- zrealizowano 348 wniosków osób niepełnosprawnych na
dofinansowanie do sprzętu ortopedycznego i środków
pomocniczych, ułatwiających funkcjonowanie w codziennym życiu,
- dofinansowano 561 osobom pobyt na turnusach rehabilitacyjnych,
- przeszkolono 11 osób niepełnosprawnych,
- dofinansowano zakup sprzętu rehabilitacyjnego 19 osobom
i 1 instytucji prowadzącej rehabilitację osób niepełnosprawnych.
3.1.5. Alkoholizm
Alkoholizm jest zjawiskiem, które dotyka bardzo wielu mieszkańców
naszego powiatu w różnym wieku, niezależnie od miejsca zamieszkania,
płci, wykształcenia.
16
Nadużywanie alkoholu jest przyczyną powstawania innych
problemów: zdrowotnych, materialnych, wychowawczych. Powoduje
zaburzenie relacji między członkami rodziny. Alkohol często bywa
przyczyną agresji, stosowania przemocy wobec członków rodziny,
stosowania niewłaściwych metod wychowawczych wobec dzieci.
W rodzinach długotrwale nadużywających alkoholu wzorzec picia
powielają dzieci. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt wzrastania liczby
osób uzależnionych i obniżania się wieku osób sięgających po alkohol.
Z pomocą osobom uzależnionym i wychodzącym z uzależnienia
przychodzi:
− Przychodnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia
w Nidzicy
− Ośrodek Wsparcia dla Osób i Rodzin z Problemami Alkoholowymi
w Nidzicy
− Klub Anonimowych Alkoholików w Nidzicy
− Grupa wsparcia dla osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin
w Janowie.
Również Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
kierują pomoc finansową do dzieci z rodzin uzależnionych w postaci:
− dofinansowania działalności świetlic terapeutycznych,
− dofinansowania obiadów w szkole.
Tabela 12. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu alkoholizmu
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
7
17
7
17
9
20
10
18
1
4
5
7
0
4
0
15
0
3
0
14
1
3
1
15
2
14
2
31
3
14
3
35
16
28
49
83
4
18
11
45
W Powiecie Nidzickim z powodu alkoholizmu z pomocy społecznej
korzystało:
− w 2000 r.
− w 2001 r.
− w 2002 r.
− w 2003 r.
17
3.1.6. Potrzeba ochrony macierzyństwa
Ustawa o pomocy społecznej gwarantuje kobietom znajdującym się
w trudnej sytuacji materialnej okresowe świadczenia z tytułu ciąży
i wychowania dziecka.
Tabela 13. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu potrzeby
ochrony macierzyństwa
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
185
777
198
838
204
904
172
775
17
55
71
290
28
53
140
285
12
66
48
324
19
81
85
393
56
313
246
1.384
55
334
255
1.518
56
338
326
1.602
58
330
290
1.543
W Powiecie Nidzickim z powodu potrzeby ochrony macierzyństwa
z pomocy społecznej korzystało:
−
−
−
−
w 2000 r.
w 2001 r.
w 2002 r.
w 2003 r.
- 4.69% ogółu ludności
3.1.7. Bezdomność
Problem bezdomności dotyka coraz większej grupy osób i stanowi
zagrożenie bezpieczeństwa i spokoju publicznego. Przyczyny tego
zjawiska są bardzo złożone.
Bezdomni to nie tylko osoby nadużywające alkoholu, ale również
osoby wyeksmitowane na bruk za zadłużenia w opłacaniu czynszu.
Bezdomność „dworcowa” i „uliczna” jest wizytówką wielkich miast, ale
dotyka również naszego powiatu.
18
Tabela 14. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezdomności
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
2
2
2
2
13
45
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
0
0
0
2
0
2
0
2
0
2
0
14
0
46
2
2
2
2
W Powiecie Nidzickim z powodu bezdomności z pomocy społecznej
korzystało:
- w 2000 r.
- w 2001 r.
- w 2002 r.
- w 2003 r.
Ustawa o pomocy społecznej zapewnia osobom bezdomnym
świadczenia w postaci odzieży, posiłku, miejsca noclegowego
w noclegowniach.
Na terenie powiatu nie ma noclegowni dla bezdomnych. W okresie
zimowym gmina Nidzica zapewnia bezdomnym miejsce w hotelu.
Na przełomie roku 2003/2004 skorzystało z tej formy pomocy 6 osób.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Nidzicy zapewnia osobom
bezdomnym odzież, gorący posiłek, usługi pralnicze i kąpielowe. Z tej
formy pomocy skorzystało w 2000 r. - 5 osób, w 2001 r. – 5 osób,
w 2002 r. – 6 osób, w 2003 r. - 6 osób.
Problem bezdomności jest bardzo trudny do rozwiązania z powodu
braku mieszkań socjalnych niskoczynszowych.
Zapobieganiu bezdomności zajmują się na terenie powiatu Ośrodki
Pomocy Społecznej wypłacając osobom zagrożonym eksmisją lub
znajdującym się w bardzo trudnej sytuacji materialnej – dodatki
mieszkaniowe. Jest to forma wsparcia umożliwiająca osobom i rodzinom
pozostawanie w dotychczas wynajmowanym lokalu, zapobiegająca
degradacji tych środowisk.
19
Tabela 15. Wypłata dodatków mieszkaniowych dla rodzin z terenu powiatu
Lata
Gmina
2000
Miasto i gmina Nidzica
Janowo
Janowiec Kośc.
Kozłowo
Janowo
Janowiec Kośc.
Kozłowo
Janowo
Janowiec Kośc.
Kozłowo
Janowo
Janowiec Kośc.
Kozłowo
2001
2002
2003
Ilość rodzin
objętych pomocą
889
101
60
245
867
112
74
147
792
95
45
84
717
106
50
63
Roczne wydatki
1.477.034
50.077
24.310
192.542
1.429.303
136.170
28.406
118.168
1.206.838
104.736
20.126
59.679
1.050.985
136.730
20.801
47.575
3.1.8. Trudności w przystosowaniu się do życia
z zakładu karnego
po wyjściu
Nieznaczną grupę świadczeniobiorców pomocy społecznej stanowią
osoby opuszczające zakłady karne.
Tabela 16. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej po opuszczeniu zakładu
karnego
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
7
19
7
13
12
15
11
19
1
1
4
5
0
2
0
4
0
0
0
0
2
2
2
2
3
12
3
31
0
9
0
17
2
14
2
17
2
17
4
27
20
W Powiecie Nidzickim z powodu trudności w przystosowaniu się
do życia po wyjściu z zakładu karnego z pomocy społecznej korzystało:
- w 2000 r.
- w 2001 r.
- w 2002 r.
- w 2003 r.
Osoby po opuszczeniu zakładu karnego znajdują się w bardzo trudnej
sytuacji życiowej. Mają małe szanse na znalezienie zatrudnienia
i figurują w ewidencji bezrobotnych bez prawa do zasiłku. Korzystają
często ze świadczeń pomocy społecznej jako osoby bezrobotne.
3.1.9. Sieroctwo
Bardzo niepokojącym zjawiskiem w życiu społecznym jest tak zwane
„sieroctwo społeczne”, które dotyka coraz większej grupy dzieci. Są to
dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, niewydolnych wychowawczo, w których
panuje niewłaściwa atmosfera, konflikty, różnego rodzaju patologie,
błędy wychowawcze, przemoc.
Brak odpowiedzialności za dzieci, zanikanie związków uczuciowych
między członkami rodziny, brak miłości do dziecka, zła sytuacja
materialna i mieszkaniowa, frustracja spowodowana bezrobociem
i niezaradność życiowa rodziców, skazuje dzieci na opiekę placówek
socjalizacyjnych i resocjalizacyjnych oraz rodzin zastępczych.
Wśród 43 rodzin zastępczych, w których przebywa 54 dzieci – wg stanu
na 31 października 2004 r. - 7 dzieci to sieroty.
Wśród usamodzielnionych wychowanków rodzin zastępczych, których
wg stanu na 31 października 2004 r. było 31 – 14 osób to sieroty.
Z 20 dzieci przebywających w placówkach opiekuńczowychowawczych - 4 dzieci to sieroty (stan na 31 października 2004 r.).
Tabela 17. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu sieroctwa
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
0
0
1
1
2
2
1
1
0
0
0
0
1
0
3
0
1
0
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
4
0
3
0
5
0
1
0
1
21
W Powiecie Nidzickim z powodu sieroctwa z pomocy społecznej
korzystało:
- w 2000 r.
- w 2001 r.
- w 2002 r.
- w 2003 r.
3.1.10. Narkomania
Kolejna grupa osób objętych pomocą społeczną to rodziny, których
członkowie przyjmują narkotyki lub substancje psychotropowe. Trudno
jest określić rozmiar problemu narkomani i uzależnienia od środków
psychotropowych w naszym powiecie. Wiadomym jest jednak, że coraz
więcej osób, szczególnie młodych,
ma kontakt z narkotykami
i substancjami psychotropowymi. Z informacji Sądu i Policji wynika,
że problem ten narasta.
Tabela 18. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu narkomanii
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
4
17
2
2
1
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4
0
17
0
2
0
2
0
1
0
3
1
1
6
6
W Powiecie Nidzickim z powodu narkomanii z pomocy społecznej
korzystało:
- w 2000 r.
- w 2001 r.
- w 2002 r.
- w 2003 r.
Niepokojącym zjawiskiem jest również handel narkotykami. Nidzicka
Policja może poszczycić się jednak licznymi zatrzymaniami osób
rozprowadzających narkotyki.
22
W latach 2000 – 2003 na terenie powiatu odnotowano 123
przestępstwa
zakwalifikowane
jako
naruszenie
ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii, popełnione przez 51 sprawców, w tym 18
nieletnich.
W Sądzie Rejonowym w Nidzicy w Wydziale Rodzinnym i Nieletnich
toczyło się w latach 2000 – 2003 6 spraw dotyczących posiadania
i używania narkotyków lub innych środków odurzających, w których
wystąpiło 12 osób nieletnich.
Osoby uzależnione od narkotyków i substancji psychotropowych
mogą uzyskać pomoc w Przychodni Terapii Uzależnienia od Alkoholu
i Współuzależnienia w Nidzicy.
Poza Powiatem Nidzickim mogą korzystać z ośrodków leczenia
uzależnień, które są usytuowane przede wszystkich w dużych miastach.
W Przychodni Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia
w Nidzicy, która prowadzi terapię osób uzależnionych od narkotyków
i ich rodzin w formie indywidualnej i grupowej zarejestrowanych było:
w 2000 r.
1 osoba dorosła
w 2001 r.
6 osób, w tym 3 osoby niepełnoletnie
w 2002 r.
w 2003 r.
w 2004 r.
12 osób, w tym 2 osoby niepełnoletnie (stan na 20.11.2004)
3.1.11. Klęska żywiołowa lub ekologiczna
Z powodu klęski żywiołowej lub ekologicznej pomocy społecznej
udziela się sporadycznie. Wyjątek stanowił rok 2003, w którym z powodu
suszy duża grupa rolników korzystała z pomocy materialnej.
Tabela 19. Liczba osób korzystająca z pomocy społecznej z powodu klęski
żywiołowej lub ekologicznej
Wyszczególnienie
Miasto i gmina
Nidzica
Gmina Janowo
Gmina
Janowiec Kośc.
Gmina Kozłowo
Razem powiat
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
rodzin,
osób
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
którym
w tych
świadczeń
świadczeń
świadczeń
świadczeń
3
10
0
0
2
3
1
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
33
59
113
214
0
3
0
10
0
0
0
0
0
2
0
3
16
109
62
393
23
W Powiecie Nidzickim z pomocy społecznej z powodu klęski
żywiołowej lub ekologicznej korzystało:
w 2000 r.
w 2001 r.
w 2002 r.
w 2003 r.
3.2.
Struktura organizacyjna pomocy społecznej w powiecie
Zadania z zakresu pomocy społecznej w Powiecie Nidzickim
realizowane są:
- na poziomie gminy - przez jeden miejski i trzy gminne ośrodki
pomocy społecznej,
- na poziomie powiatu - przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
Jednostki te realizują zadania własne z zakresu pomocy społecznej
i zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. Środki finansowe na
realizację tych zadań pochodzą z dotacji wojewódzkiej i z dochodów
własnych gmin i powiatu.
Skuteczność wykonywania zadań przez te jednostki zależy w dużym
stopniu od współpracy z różnymi jednostkami pomocy społecznej oraz
partnerami społecznymi, a także od wielkości środków finansowych
przeznaczonych na realizację zadań i od ilości zatrudnionej
i wykwalifikowanej kadry.
3.3.
Formy pomocy instytucjonalnej
Zadaniem pomocy społecznej jest między innymi tworzenie warunków
organizacyjnych funkcjonowania pomocy społecznej, w tym niezbędnej
infrastruktury socjalnej.
W systemie pomocy społecznej winny funkcjonować instytucje i placówki
umożliwiające pełną realizację zadań wynikających z ustawy o pomocy
społecznej. Oferowana pomoc będzie wówczas profesjonalna
i kompleksowa.
24
Na terenie Powiatu Nidzickiego w sferze pomocy społecznej, oprócz
jednostek wymienionych w punkcie 3.2., prowadzą działalność (wg stanu
na 31 grudnia 2003 r.):
1) Dom Pomocy Społecznej „Hostel – Dom Rodzinny”
w Napiwodzie dla osób niepełnosprawnych intelektualnie - 20 miejsc
2) Dzienny Dom Pomocy Społecznej w Nidzicy - zatrudnia 4 osoby
3) Ośrodek Wsparcia dla Osób i Rodzin z Problemami Alkoholowymi
w Nidzicy – Punkt Interwencji Kryzysowej
- 4 miejsca
4) 4 świetlice terapeutyczne i 7 filii tych świetlic
- 241 miejsc
5) Punkt Konsultacyjny w zakresie rozwiązywania problemów
alkoholowych oraz przemocy domowej - zatrudnia 3 specjalistów
(uruchomiony we wrześniu 2004 r.)
6) Mieszkania chronione
- 3 miejsca
7) Mieszkania treningowe
- 2 miejsca
25
3.4.
Zatrudnienie w jednostkach pomocy społecznej
Zatrudnienie w jednostkach pomocy społecznej wg stanu na
31 grudnia 2003 przedstawia się następująco:
Tabela 20. Zatrudnienie w jednostkach pomocy społecznej wg stanu na 31.12.2003
Nazwa jednostki
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nidzicy
Zatrudnienie w osobach
4
w tym 3 pracujące bezpośrednio
z podopiecznymi
Ośrodki Pomocy Społecznej w Nidzicy, Janowie,
Janowcu Kościelnym, Kozłowie
Dom Pomocy Społecznej w Napiwodzie
51
w tym 25 pracujących
bezpośrednio z podopiecznymi,
w tym 17 pracowników socjalnych
16 (11 etatów)
Dzienny Dom Pomocy Społecznej w Nidzicy
4
Ośrodek Wsparcia dla Osób i Rodzin z Problemami
Alkoholowymi w Nidzicy
4
Świetlice Terapeutyczne
w Nidzicy ul. Krzywa 9
w Nidzicy ul. Kolejowa 5
oraz filie w Łysakowie
w Rozdrożu
w Załuskach
w Jabłonce
w Bartoszkach
w Grzegórzkach
w Zagrzewie
w Janowie
w Kozłowie
14
3
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Punkt Konsultacyjny w zakresie profilaktyki
i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz
przemocy domowej
3
26
3.5. Wielkość rejonów opiekuńczych
Według stanu na 31 grudnia 2003 r. w ośrodkach pomocy społecznej
było utworzonych 17 rejonów opiekuńczych, w których pracowało
17 pracowników socjalnych.
Wielkość rejonu opiekuńczego wynosi średnio w powiecie 1.884
mieszkańców, w tym:
- miasto i gmina Nidzica
- 8 rejonów
- po 2.852 mieszkańców
- gmina Janowo
- 2 rejony
- gmina Janowiec Kośc.
- 3 rejony
- gmina Kozłowo
- 4 rejony
Od wielkości rejonu opiekuńczego, dobrego rozeznania
środowiska, przygotowania zawodowego pracowników zależy między
innymi jakość usług skierowanych do podopiecznych.
Wśród 17 pracowników socjalnych 9 osób posiada specjalizację
z zakresu pomocy społecznej lub studia podyplomowe z zakresu
organizacji pomocy społecznej.
3.6.
Nakłady finansowe na pomoc społeczną
Kompleksowe zabezpieczenie potrzeb podopiecznych pomocy
społecznej zależy między innymi od wielkości środków finansowych
będących w dyspozycji jednostek pomocy społecznej.
Wydatki na pomoc społeczną w gminach oraz wydatki na pomoc
społeczną w powiecie przedstawiono w tabelach nr 21 i nr 22.
27
Tabela 21. Wydatki na pomoc społeczną w podziale na gminy w latach 2000 - 2003
Rok
Gmina
Liczba
ludności
W gminie
Liczba rodzin
korzystających
z pomocy
Liczba osób
w rodzinach
Środki rządowe
w zł
Środki
samorządowe
w zł
Wydatki na
pomoc
społeczną
ogółem w zł
(kol.6+7)
Średnio na
1 mieszkańca gminy
w zł
1
2000
2
Miasto i gmina
Nidzica
3
22.352
4
1.242
5
4.221
6
1.569.000
7
568.579
8
2.137.579
9
95,63
10
1.721,08
11
506,42
Janowo
2.958
248
930
407.736
41.000
448.736
151,70
1.809,42
482,51
Janowiec K.
3.580
465
1.322
412.079
32.408
444.487
124,16
955,89
336,22
Kozłowo
6.309
429
1.848
599.000
40.478
639.478
101,36
1.490,62
346,04
Miasto i gmina
Nidzica
22.413
806
2.886
1.649.700
552.283
2.201.983
98,25
2.731,99
762,99
Janowo
2.980
264
1.056
428.080
49.373
477.453
160,22
1.808,53
452,13
Janowiec K.
3.532
271
955
471.514
32.448
503.962
142,68
1.859,64
527,71
Kozłowo
6.301
685
2.848
548.000
43.634
591.634
93,90
863,70
207,74
Miasto i gmina
Nidzica
21.638
867
3.018
1.910.400
610.767
2.521.167
116,52
2.907,92
835,38
Janowo
2.871
283
1.132
452.924
56.400
509.324
177,40
1.799,73
449,93
Janowiec K.
3.516
380
1.089
517.718
31.518
549.236
156,21
1.445,36
504,35
Kozłowo
6.138
674
1.756
663.054
52.192
715.246
116,53
1.061,20
407,32
Miasto i gmina
Nidzica
21.449
1.263
3.949
1.926.062
1.748.258
3.674.320
171,30
2.909,20
930,44
Janowo
2.897
326
1.052
438.026
40.750
478.776
165,27
1.468,64
455,11
Janowiec K.
3.527
441
1.351
529.471
37.893
567.364
160,86
1.286,54
419,96
Kozłowo
6.130
643
2.268
536.948
50.000
586.948
95,75
912,83
258,80
2001
2002
2003
Średnio na Średnio na
1 rodzinę
1 osobę
korzystającą korzystającą
z pomocy
z pomocy
społecznej
społecznej
w zł
w zł
28
Tabela 22. Wydatki na pomoc społeczną realizowane przez powiat w latach 2000-2003
Nazwa zadania
Lata
1
Pomoc dla rodzin zastępczych
na częściowe pokrycie
kosztów utrzymania dziecka
oraz dla pełnoletnich
wychowanków rodzin
zastępczych
Pomoc dla wychowanków
opuszczających placówki
opiekuńczo-wychowawcze
2
2000
2001
2002
2003
Dofinansowanie działalności
Domu Pomocy Społecznej
Dofinansowanie działalności
Świetlicy Terapeutycznej
Orzekanie mieszkańców
Powiatu Nidzickiego przez
Powiatowy Zespół do Spraw
Orzekania
o Niepełnosprawności
2000
2001
2002
2003
2000
2001
2002
2003
2000
2001
2002
2003
2000
2001
2002
2003
Ilość
dzieci/osób
korzystających
z pomocy
3
83
94
92
91
Środki
rządowe
4
515.000
604.000
523.976
689.505
Środki
samorządowe
5
1.600
Inne źródła
finansowania
6
-
Wydatki
ogółem
(4+5+6)
7
515.000
604.000
523.976
691.105
Średnio na
jedną osobę
korzystającą
z pomocy
8
6.205
6.426
5.695
7.595
Zadanie realizowane od listopada 2001 r.
1
7
8
18
19
19
20
7.500
67.642
53.595
267.048
252.168
281.694
301.532
-
73.214
98.520
99.664
88.319
7.500
67.642
53.595
340.262
350.688
381.358
389.851
7.500
9.663
6.699
18.903
18.457
20.071
19.493
Zadanie realizowane od listopada 2001 r.
32
32
30
250
297
698
1.219
2.000
9.660
35.275
-
6.959
7.940
2.000
16.619
43.215
63
519
1.441
Środki finansowe otrzymywał Zespół
16.000
28.934
81.420
2.720
20.876
-
-
18.720
49.810
81.420
63
71
67
29
3.7. Podmioty działające w sferze pomocy społecznej
Oprócz placówek pomocy społecznej, na terenie powiatu działalność
w sferze pomocy społecznej prowadzą również organizacje pożytku
publicznego.
Zgodnie z ustawą zadania z zakresu pomocy społecznej mogą być
zlecane organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność
w zakresie pomocy społecznej, osobom prawnym i jednostkom
organizacyjnym, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie
działalności w zakresie pomocy społecznej.
Na terenie powiatu działa 48 różnych organizacji w różnych sferach
życia społecznego.
Do najprężniej działających organizacji wspierających działalność
w sferze pomocy społecznej należą:
1) Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem
Umysłowym
2) Polski Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów
3) Polski Czerwony Krzyż
4) Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom z Rodzin Patologicznych
5) Polski Związek Niewidomych
6) Związek Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych
Więźniów Politycznych
7) Związek Inwalidów Wojennych Rzeczpospolitej Polskiej
8) Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej
9) Związek Byłych Żołnierzy Zawodowych
10) Związek Sybiraków
Aktualnie samorząd powiatowy zleca realizację zadań z zakresu
pomocy społecznej jednej organizacji pozarządowej tj. Polskiemu
Stowarzyszeniu na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.
Stowarzyszenie prowadzi Dom Pomocy Społecznej i Świetlicę
Terapeutyczną.
3.8. Obiekty bez barier architektonicznych
Na terenie powiatu podejmowane są przez różne instytucje
i organizacje pozarządowe działania mające na celu przystosowanie
obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych, ze szczególnym
uwzględnieniem osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.
30
Obiekty użyteczności publicznej nie dostosowane do potrzeb osób
niepełnosprawnych
stanowią
barierę
utrudniającą
codzienne
funkcjonowanie i znacznie ograniczają samodzielność tych osób.
Na terenie powiatu następujące obiekty są dostępne dla osób
niepełnosprawnych:
Placówki pomocy społecznej:
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowie,
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu Kościelnym,
- Dom Pomocy Społecznej „Hostel-Dom Rodzinny” w Napiwodzie.
Placówki służby zdrowia:
- Szpital w Nidzicy,
- Kontraktowy Gabinet Lekarski MEDYK w Nidzicy,
- Kontraktowy Gabinet Endokrynologiczny w Nidzicy.
Placówki oświatowe:
- Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Nidzicy,
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Nidzicy,
- Zespół Szkół Nr 2 w Nidzicy.
Urzędy:
- Urząd Pocztowy w Nidzicy,
- Urząd Gminy w Janowcu Kośc.
Miejsca kultu religijnego:
- Kościół Rzymskokatolicki św. Wojciecha w Nidzicy,
- Kościół Ewangelicki w Nidzicy,
- Kościół Rzymskokatolicki w Napiwodzie.
Obiekty handlowo-gastronomiczne:
- Kawiarnia i Restauracja „KAMIŃSKI” w Nidzicy,
- Restauracja SANDRA w Nidzicy,
- Sklep spożywczy w Kozłowie,
- Sklepy różnej branży przy Placu Wolności w Nidzicy,
- Sklep „LEWIATAN” w Nidzicy,
- Sklep „BIEDRONKA” w Nidzicy,
- Sklep „BIS” w Nidzicy,
- Sklep Meblowy w Nidzicy,
- Sklep „WARMIAK” w Nidzicy.
Obiekty kultury:
- Kino „WENUS” w Nidzicy.
31
Obiekty sportowe:
- Sala gimnastyczna przy Zespole Szkół Ogólnokształcących
w Nidzicy,
- Sala
gimnastyczna
przy
Zespole
Szkół
Zawodowych
i Ogólnokształcących w Nidzicy.
Banki:
- Kredyt Bank PBI S.A. II Oddział Olsztyn Filia Nr 3 w Nidzicy,
- Bank BPH S.A. w Nidzicy.
Inne obiekty:
- Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem
Umysłowym Koło w Nidzicy,
- Punkt Informacji Turystycznej w Nidzicy,
- Gazeta Lokalna „Głos Nidzicki” w Nidzicy,
- Urząd Skarbowy w Nidzicy,
- Stacja Opieki „Caritas” w Nidzicy,
- Dworzec PKP w Nidzicy – poczekalnia, kasy, perony,
- Ulice bez krawężników w centrum miast.
4. METODA SZANS I ZAGROŻEŃ SWOT
W oparciu o przedstawioną diagnozę można wskazać na
najważniejsze dla lokalnej społeczności problemy. Taką powszechnie
stosowaną metodą, która pozwoli nam na określenie deficytów, a co za
tym idzie na wyłonienie potrzeb, jest metoda szans i zagrożeń.
Określamy tu nasze słabe i mocne strony oraz najważniejsze czynniki
zewnętrzne: szanse i zagrożenia oddziaływujące na nasz lokalny
system.
32
ANALIZA SWOT
UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE
Mocne strony
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
system placówek,
aktywność organizacji pomocy społecznej,
wykształcona kadra,
współpraca pomiędzy organizacjami
pozarządowymi i innymi jednostkami pomocy
społecznej,
dobra współpraca z jednostkami samorządu
terytorialnego,
pozytywnie aktywni ludzie,
aktywny wolontariat,
aktywność Powiatowego Urzędu Pracy,
dobra współpraca z Policją,
aktywność zakładów pracy we wspieraniu
inicjatyw społecznych,
środowiskowa opieka nad dziećmi i młodzieżą
(świetlice terapeutyczne),
system opieki zdrowotnej,
przytulisko dla bezdomnych,
system stypendialny,
sąd i kuratorzy sądowi,
aktywność placówek oświatowych,
baza lokalowa
dobra diagnoza świadczeniobiorców pomocy
społecznej
Słabe strony
o brak specjalistycznych placówek pomocy
społecznej (zakładu aktywizacji zawodowej,
środowiskowego domu samopomocy),
o bezrobocie (wysokie),
o bariery architektoniczne w budynkach
użyteczności publicznej,
o ubóstwo,
o położenie geograficzne,
o komunikacja, infrastruktura,
o niewystarczająca ilość środków finansowych
na pomoc społeczną,
o wtórny analfabetyzm,
o uzależnienie od pomocy społecznej,
o niskie kwalifikacje mieszkańców powiatu,
o patologie społeczne,
o degradacja społeczności wiejskiej,
o brak poczucia odpowiedzialności rodziców
za losy dziecka,
o odpływ młodzieży,
o starzenie się społeczeństwa,
o brak mieszkań socjalnych,
o brak zorganizowanego wolontariatu,
o brak Rady Organizacji Pozarządowych,
o niewystarczająca liczba zatrudnionej kadry
w pomocy społecznej,
o brak współpracy samorządów między sobą
(koordynacja),
o złe warunki lokalowe dla instytucji pomocy
społecznej,
o niewykorzystana baza lokalowa (pustostany
po zlikwidowanych szkołach, zakładach pracy),
o likwidacja zakładów pracy
o niewystarczająca ilość świetlic środowiskowych
UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE
Szanse
Zagrożenia
o członkostwo Polski w Unii Europejskiej,
o możliwość pozyskiwania dodatkowych
środków (fundusze strukturalne),
o uregulowanie systemu prawnego,
o ożywienie gospodarcze,
o współpraca zagraniczna,
o rozwój infrastruktury społecznej i technicznej,
o możliwość zlecania zadań organizacjom
pozarządowym z zakresu pomocy społecznej,
o marka regionu warmińsko – mazurskiego,
o rozwój technologii informacyjnej
o inicjowanie rozwoju wolontariatu
o brak spójnego i stabilnego systemu prawnego,
o odpływ wykwalifikowanej kadry poza granice
kraju,
o niski przyrost demograficzny,
o korupcja,
o brak środków finansowych na realizację
ustawowych zadań,
o likwidacja placówek oświatowych,
o wysokie bezrobocie,
o słaba kondycja finansowa przedsiębiorstw,
o zły system podatkowy,
o wysokie obciążenia podatkowe dla przedsiębiorców,
o zły system kredytowania.
33
5. MISJA STRATEGII
Działania podmiotów lokalnych w sferze pomocy społecznej
szansą na kompleksowe rozwiązanie problemów społecznych osób
i rodzin oraz ich pełne uczestnictwo w życiu społecznym
Misję Strategii w Powiecie Nidzickim określono na podstawie analizy
sytuacji społecznej w regionie. Założono, że cele określone w strategii
mają być osiągnięte do 2015 r. Będzie to jednak możliwe przy aktywnym
udziale samorządów lokalnych, służb socjalnych i partnerów
społecznych. Zasadnicze znaczenie będzie miało wyzwolenie
aktywności środowisk lokalnych na rzecz rozwiązywania istotnych
problemów społecznych.
Określając cele strategiczne założono, że w powiecie zostanie
stworzony sprawny system pomocy dziecku i rodzinie, kompleksowy
system pomocy osobom starym i niepełnosprawnym oraz zostaną
rozwiązane problemy społeczne grup zagrożonych marginalizacją.
Znaczącą rolę w tych działaniach wyznaczono nie tylko instytucjom
samorządowym ale również organizacjom pozarządowym i grupom
samopomocowym.
Pobudzenie aktywności środowisk lokalnych przyczyni się do
szybkiego i skutecznego rozwiązywania sytuacji kryzysowych
w najbliższym otoczeniu.
34
6. OBSZARY STRATEGII
OBSZAR I.
POMOC OSOBOM I RODZINOM DOTKNIĘTYM BEZROBOCIEM
Bezrobocie - jako zjawisko towarzyszące gospodarce rynkowej,
oznaczające brak pracy zarobkowej dla osób zdolnych do jej
wykonywania i deklarujących chęć do jej podjęcia – na przestrzeni
ostatnich lat stało się w Polsce, jak i w naszym powiecie, jednym
z głównych problemów społecznych.
Pojawiło się w chwili wprowadzenie zasad gospodarki rynkowej
i spowodowało załamanie się rynku pracy.
Jako główne przyczyny narastania bezrobocia należy wymienić:
1. recesję gospodarczą, spadek produkcji przemysłowej oraz popytu
na siłę roboczą,
2. likwidację państwowych gospodarstw rolnych i zakładów związanych
z obsługą rolnictwa,
3. procesy restrukturyzacyjne w gospodarce i zatrudnieniu,
4. fiskalizm, wysokie czynsze, bariera popytu, zmienność warunków
działania, będące przyczyną regresu w sektorze prywatnym,
5. pasywność postaw i zachowań wielu podmiotów i ludzi, brak
przygotowania merytorycznego i psychologicznego do działania
w warunkach gospodarki rynkowej, konkurencji i ryzyka,
6. wchodzenie
na
rynek
pracy
licznych
roczników
wyżu
demograficznego,
7. ograniczenia w interwencyjnych działaniach państwa na rzecz rynku
pracy, spowodowane trudnościami budżetowymi,
8. niedostosowanie struktury kształcenia zawodowego kadr do potrzeb
reformowanej gospodarki.
Skutki bezrobocia dotykają bezpośrednio rodziny jako podstawowej
komórki społecznej oraz jednostki jako jej części składowej. Brak pracy
jest okresem szczególnie trudnym dla wielu gospodarstw domowych.
Wpływa na pogorszenie ich sytuacji finansowej i psychofizycznej oraz
na wzrost liczby świadczeniobiorców pomocy społecznej.
Złe warunki materialne są jednym z czynników wywołujących stany
depresyjne związane z poczuciem braku stabilności i bezpieczeństwa
socjalnego.
Niskiej
kondycji
psychosomatycznej
towarzyszy
w szczególności wzrost zapadalności na niektóre choroby społeczne
35
– nerwice, choroby serca, choroby psychiczne, gruźlicę płuc, tradycyjnie
już uznaną za chorobę będącą wynikiem biedy i niedożywienia.
Bezrobotni zauważają u siebie pogorszenie samopoczucia. Prawie
wszyscy odczuwają niepokój, lęk, przygnębienie, rozdrażnienie. Taka
sytuacja wpływa destrukcyjne na rodzinę i pełnienie jej podstawowych
funkcji, na realizację określonych zamierzeń, zadań i planów życiowych.
Powoduje jej szybką degradację, potęguje biedę i rozszerza sferę
ubóstwa.
Dla podopiecznych pomocy społecznej dotkniętych bezrobociem
dużym problemem jest regulowanie czynszów mieszkaniowych.
Jako pierwsze czynione są oszczędności na opłatach za mieszkanie,
energię elektryczną, gaz. Naraża to dodatkowo rodzinę na lęk przed
eksmisją, odłączeniem prądu, gazu. W dalszej kolejności oszczędzają na
żywności, odzieży, zdrowiu i kształceniu dzieci. Pociąga to za sobą
skutki w postaci: zaniku aspiracji edukacyjnych młodego pokolenia,
ograniczenia możliwości ich dalszego kształcenia, hamowania rozwoju
zdolności i zainteresowań. Dzieci i młodzież stopniowo izolują się od
środowiska swoich rówieśników, co wpływa negatywnie na ich rozwój
intelektualny i społeczny. Czują się odrzucone i popadają w konflikt
z koleżankami, kolegami, a niekiedy i z prawem.
Skutkiem bezrobocia w rodzinie jest także osłabienie autorytetu
rodziców. W opinii dzieci, zwłaszcza nastolatków, taka sytuacja jest
przejawem braku zaradności, nieumiejętności dostosowania się do
nowej
rzeczywistości
społeczno-ekonomicznej
czy
życiowego
nieudacznictwa. Powoduje to zachwianie systemu wartości takich jak:
wykształcenie, uczucia, praca, solidarność.
Bezrobocie jest często czynnikiem konfliktogennym i nasilającym
patologie społeczne, do których należy zaliczyć: alkoholizm, narkomanię,
kradzieże, przestępczość.
Dominującą grupę wśród osób bezrobotnych stanowią długotrwale
bezrobotni i bez prawa do zasiłku. Wynikiem długotrwałego bezrobocia
są poważne zmiany w psychice bezrobotnych oraz ich izolacja
społeczna. Dla części z tych osób, bezrobocie staje się w coraz
większym stopniu sposobem na życie, w związku z tym ich aktywizacja
społeczno-zawodowa jest bardzo trudna. Wymaga ona zastosowania
zupełnie innych metod pracy oraz poświęcenia znacznie dłuższego
czasu, niż dzieje się to w przypadku osób pozostających bez
zatrudnienia do 12 miesięcy. Długotrwałe bezrobocie zmniejsza szansę
na znalezienie pracy, a tym samym powoduje degradację materialną
i społeczną jednostek dotkniętych tym problemem oraz ich rodzin,
co z kolei często prowadzi do wykluczenia społecznego.
36
Szczególnie dotkliwe jest bezrobocie w przypadku osób powyżej
45 roku życia. Brak pracy odbiera tym ludziom szansę na godne życie.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że osoby bezrobotne powyżej 45 roku
życia mają za sobą długoletni staż. Dla pracodawców są jednak zbyt
zaawansowani wiekowo, by ich zatrudnić, a za młodzi aby otrzymać
świadczenie przedemerytalne lub emeryturę.
Równie niepokojącym zjawiskiem jest bezrobocie wśród ludzi
młodych do 24 roku życia. Według prognozy, w najbliższych latach
wejdą na rynek pracy kolejne roczniki wyżu demograficznego.
Jednocześnie przyrost zasobów pracy nie jest równoważny z przyrostem
nowych miejsc pracy w gospodarce, co może skutkować wzrostem
bezrobocia w tej grupie wiekowej. Podjęcie pracy tuż po zakończeniu
edukacji sprzyja wykształceniu w młodych ludziach zdolności
adaptacyjnych. Brak takich możliwości wzmacnia poczucie bezsilności i
spycha w bierność młode pokolenie, które nie dąży do kontynuacji
edukacji i zwiększenia swej atrakcyjności na rynku pracy.
W naszym powiecie od lat utrzymuje się wysoki poziom bezrobocia
wśród osób posiadających niskie kwalifikacje zawodowe – wykształcenie
zasadnicze zawodowe, gimnazjalne i poniżej. Przyczyny tego zjawiska
są następujące:
- zaniedbanie edukacyjne i zawodowe pewnych grup społecznych
i często brak możliwości podjęcia dalszej nauki,
- niskie aspiracje edukacyjne i zawodowe pewnych środowisk
społecznych,
- łatwa wymienialność tej grupy pracowników – są zwalniani
w pierwszej kolejności, równocześnie brak jest zainteresowania
pracodawców podnoszeniem kwalifikacji tych pracowników.
Ograniczenie skali bezrobocia i jego skutków wymaga wspólnych
działań wielu podmiotów: państwa, służb zatrudnienia, jednostek
samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, placówek
oświatowo – wychowawczych i innych, a przede wszystkim samych
zainteresowanych.
Cel strategiczny:
Przeciwdziałanie i zapobieganie skutkom długotrwałego bezrobocia
i eliminowanie jego negatywnych skutków psychospołecznych.
Cel szczegółowy 1.
Podejmowanie działań na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej
osób długotrwale bezrobotnych.
37
Podejmowane działania:
1. Rozwój współpracy pomiędzy Powiatowy Urzędem Pracy,
Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, ośrodkami pomocy
społecznej i innymi podmiotami działającymi na rzecz aktywizacji
osób długotrwale bezrobotnych.
2. Opracowanie i realizacja lokalnych programów aktywizujących osoby
bezrobotne.
3. Kierowanie do robót publicznych i prac interwencyjnych.
4. Pomoc przedsiębiorcom tworzącym nowe miejsca pracy.
5. Wspieranie samozatrudnienia.
6. Tworzenie klubów i centrów integracji społecznej.
7. Podpisywanie kontraktów socjalnych.
Podejmowanie
działań
dziedziczenia bezrobocia.
na
rzecz
zahamowania
zjawiska
1. Inicjowanie
działań
na
rzecz
dostosowania
kształcenia
i dokształcania do potrzeb lokalnego rynku pracy.
2. Wspieranie aktywizacji zawodowej osób do 25 roku życia.
3. Realizacja programów wyrównujących szanse edukacyjne dzieci
i młodzieży z rodzin najuboższych.
4. Inicjowanie tworzenia nowych miejsc pracy i pozyskiwania na ten cel
środków finansowych z różnych źródeł.
5. Organizowanie szkoleń podwyższających kwalifikacje zawodowe.
6. Prowadzenie terapii rodzin dotkniętych bezrobociem, mającej na
celu zapobieganie „dziedziczeniu bezrobocia” przez dzieci
i młodzież.
Podejmowanie działań na rzecz zmniejszenia poziomu ubóstwa
osób i rodzin oraz redukowanie psychospołecznych skutków
bezrobocia.
1. Indywidualna praca z osobami dotkniętymi bezrobociem celem
wykształcenia u nich odpowiedzialności za swój los i umiejętności
przystosowania się do życia we współczesnej rzeczywistości.
2. Systematyczna praca doradcy zawodowego z bezrobotnymi
– organizowanie Klubów Pracy, grup samopomocowych.
3. Objęcie pomocą stypendialną dzieci z rodzin najuboższych.
38
4.
5.
6.
Ochrona dzieci przed skutkami bezrobocia rodziców poprzez:
− zapewnienie podstawowego wyposażenia szkolnego,
− zapewnienie posiłków w szkole,
− organizowanie pozalekcyjnych zajęć świetlicowych.
Włączanie się służb społecznych w pozyskiwanie środków na
materialne i pozamaterialne formy pomocy.
Budowanie sieci współpracy z organizacjami i instytucjami
działającymi w obszarze bezrobocia.
Realizatorzy:
Starostwo Powiatowe,
Urząd Miejski w Nidzicy,
Urzędy Gmin: Janowo, Janowiec Kościelny, Kozłowo,
Powiatowy Urząd Pracy,
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej,
Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej w Janowie,
Kościelnym i Kozłowie,
Pracodawcy,
Jednostki szkolące,
Organizacje pozarządowe,
Placówki oświatowo – wychowawcze,
Cech Rzemiosł Różnych,
Ochotniczy Hufiec Pracy.
Janowcu
39
OBSZAR II.
WSPIERANIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH, STARYCH,
CHORYCH I ICH RODZIN
Sytuacja osób niepełnosprawnych na terenie powiatu nidzickiego jest
bardzo zróżnicowana. Uzależniona jest między innymi od miejsca
zamieszkania, co warunkuje dostęp do bazy oświatowej, leczniczej czy
rehabilitacyjnej usytuowanej na terenie miasta Nidzica. Dotarcie
z odległych zakątków powiatu do tych placówek jest często dla osoby
niepełnosprawnej niemożliwe.
W najlepszej sytuacji znajdują się osoby niepełnosprawne
intelektualnie, których potrzeby zabezpieczane są kompleksowo przez
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.
Każda niepełnosprawność pociąga za sobą dyskomfort psychiczny.
Jest to poczucie mniejszej wartości, utrata pozycji społecznej,
uzależnienie od innych członków rodziny, brak możliwości decydowania
o własnym życiu. Wpływa to na zmianę oczekiwań społecznych
i zmniejsza aktywność społeczną osoby niepełnosprawnej.
Również sytuacja ludzi w wieku poprodukcyjnym jest bardzo
zróżnicowana i uzależniona zarówno od ich cech psychofizycznych jak i
uwarunkowań zewnętrznych. Wraz z wiekiem następuje pogorszenie
stanu zdrowia i pojawia się niezaradność życiowa. Pogarsza się również
sytuacja materialna tych osób spowodowana zakończeniem pracy
zawodowej. W sferze uczuć pojawia się niestabilność emocjonalna,
skłonność do depresji, wzrost podejrzliwości i poczucie zagrożenia.
Na skutek zaniku więzi międzypokoleniowych osoby stare czują się
osamotnione i izolowane. Jeśli do tego dochodzi długotrwała choroba,
osoby te nie są w stanie funkcjonować samodzielnie i wymagają pomocy
instytucjonalnej.
Choroba dotyka nie tylko ludzi w podeszłym wieku ale dotyczy
różnych grup wiekowych. Jeśli pojawia się w rodzinie to zawsze wpływa
na jej stabilność i zakłóca prawidłowe jej funkcjonowanie.
Choroba i niepełnosprawność to czynniki, które prowadzą
do pogorszenia kondycji finansowej każdej rodziny bez względu na jej
przynależność społeczno-zawodową i miejsce zamieszkania. Wiąże się
to między innymi z dużymi nakładami finansowymi związanymi
z leczeniem co powoduje, że nie zawsze wystarcz środków finansowych
na zaspokojenie potrzeb innych członków rodziny.
40
Pogorszenie kondycji finansowej rodziny związane jest również
ze
zmniejszeniem
jej
dochodów.
Długotrwała
choroba
i niepełnosprawność wiąże się z utratą pracy i przejściem na rentę
inwalidzką, znacznie niższą od dochodów uzyskiwanych z zatrudnienia.
Z powyższych względów rodzina znajduje się w sytuacji kryzysowej
i wymaga profesjonalnego wsparcia.
Wsparcie takie to nie tylko pomoc materialna, ale przede wszystkim
wyzwolenie u osoby inicjatywy i dążenia do samodzielnego działania
mającego na celu wyjście z trudnej sytuacji życiowej.
Zarówno duża liczba osób niepełnosprawnych zamieszkujących na
terenie powiatu jak i starzenie się społeczeństwa – co wynika z prognoz
demograficznych – rodzą potrzebę rozbudowy usług medycznych,
rehabilitacyjnych, socjalnych, zwiększenia zakresu usług opiekuńczopielęgnacyjnych i innych dostosowanych do potrzeb i oczekiwań tej
grupy społecznej.
Działania takie powinien podjąć zarówno sektor publiczny
(samorządy) jak i organizacje pozarządowe.
Cel strategiczny
Zapobieganie sytuacjom kryzysowym i eliminowanie ich skutków
wśród osób z ograniczoną możliwością do samodzielnej egzystencji
Cel szczegółowy 1
Podejmowanie działań profilaktycznych na rzecz zapobiegania
chorobom i niepełnosprawności
1. Podejmowanie działań informacyjnych mających na celu
uświadomienie społeczeństwu przyczyn niepełnosprawności.
2. Podejmowanie działań profilaktycznych mających na celu
zapobieganie chorobom.
3. Prowadzenie oświaty zdrowotnej promującej zdrowy styl życia.
4. Wspieranie instytucji i organizacji działających na rzecz ochrony
środowiska.
5. Rozwój współpracy pomiędzy służbą zdrowia a instytucjami
i organizacjami działających w zakresie promocji i ochrony zdrowia.
Cel szczegółowy 2
Oświata i kształcenie osób chorych i niepełnosprawnych
1. Tworzenie przedszkolnych grup integracyjnych.
41
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Tworzenie
warunków
umożliwiających
dzieciom
chorym
i niepełnosprawnych uczęszczania do ogólnie dostępnych placówek
oświatowych.
Umożliwienie osobom niepełnosprawnym zdobycia kwalifikacji
zawodowych pozwalających na samodzielne i aktywne życie.
Rozwój szkolnictwa specjalnego dla dzieci i młodzieży z różnymi
dysfunkcjami.
Rozwój placówek realizujących obowiązek szkolny dla dzieci i
młodzieży o obniżonej sprawności intelektualnej.
Zapewnienie indywidualnego nauczania dzieciom i młodzieży
dotkniętej długotrwałą chorobą.
Promowanie
wśród
studentów
programów
stypendialnych
umożliwiających zdobycie wykształcenia na poziomie wyższym.
Cel szczegółowy 3
Rehabilitacja lecznicza, zawodowa i społeczna osób starych,
chorych i niepełnosprawnych
1. Informowanie o możliwościach leczenia sanatoryjnego.
2. Promowanie rehabilitacji i integracji społecznej poprzez zapewnienie
uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych i imprezach
integracyjnych.
3. Stworzenie systemu usług rehabilitacyjnych w lokalnym środowisku.
4. Rozszerzenie i promowanie działalności Warsztatów Terapii
Zajęciowej.
Cel szczegółowy 4
Wyrównywanie szans osób chorych, starych i niepełnosprawnych
1. Wspieranie aktywności społecznej ludzi starych.
2. Tworzenie Zakładów Aktywności Zawodowej
3. Promowanie i wspieranie zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
4. Tworzenie placówek zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny
i ortopedyczny i umożliwienie zaopatrzenia w ten sprzęt zgodnie
z indywidualnymi potrzebami.
5. Likwidacja barier funkcjonalnym w miejscu zamieszkania osoby
niepełnosprawnej i lokalnym środowisku.
6. Ochrona socjalna i ekonomiczna osób starych, chorych
i niepełnosprawnych.
7. Umożliwienie aktywnego udziału w życiu społecznym.
42
Cel szczegółowy 5
Zapewnienie osobom starym, chorym i niepełnosprawnym godnych
warunków życia i opieki
1. Rozwój usług opiekuńczo-pielęgnacyjnych w miejscu zamieszkania.
2. Tworzenie instytucjonalnych form pomocy o charakterze dziennym,
półstacjonarnym i stacjonarnym.
3. Tworzenie, wspieranie, szkolenie i promowanie grup wolontariatu
wspierających profesjonalne formy pomocy.
4. Organizowanie samopomocowych grup wsparcia.
5. Rozwój poradnictwa specjalistycznego.
6. Ułatwienie dostępu do informacji
7. Promowanie i dofinansowanie szkoleń kadry pomocy społecznej
i przygotowywanie jej do działań na rzecz osób wymagających
wsparcia w samodzielnej egzystencji.
8. Rozwój pracy socjalnej.
Realizatorzy:
- Starostwo Powiatowe,
- Urząd Miejski w Nidzicy,
- Urzędy Gmin: Janowo, Janowiec Kośc., Kozłowo,
- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Nidzicy,
- Ośrodki Pomocy Społecznej: Janowo, Janowiec Kośc., Kozłowo,
- Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna,
- Powiatowy Urząd Pracy,
- Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna,
- Organizacje pozarządowe,
- Placówki oświatowo – wychowawcze,
- Placówki służby zdrowia,
- Jednostki szkoleniowe,
- Policja,
- Straż pożarna,
- Pracodawcy,
- Wolontariusze,
- Sponsorzy,
- Prasa lokalna.
43
OBSZAR III
OPIEKA NAD DZIECKIEM I RODZINĄ
Rodzina towarzyszy człowiekowi od narodzin do śmierci. To ona
wyznacza aspiracje i dążenia człowieka, określa wzory i wartości, do
których należy dążyć. Dla każdego człowieka rodzina stanowi gwarancję
sensu i wartości życia, gwarancję miłości i rozwoju. Jest to jedyna
„instytucja”, w której człowiek może otrzymywać i dawać miłość.
Rodzina
jest
podstawowym
środowiskiem
gwarantującym
prawidłowy rozwój dziecka i zaspokajanie jego potrzeb. Jest
najmniejszą, a zarazem podstawową grupą społeczną, w której dziecko
uczy się wszelkich zachowań społecznych.
Kondycja całego społeczeństwa zależy od prawidłowo funkcjonującej
rodziny. Dlatego też rodzinę należy wspierać i wzmacniać poczucie
odpowiedzialności rodziców za wychowanie dzieci i przygotowanie ich
do samodzielnego życia.
Współczesna rodzina ulega przeobrażeniom pod wpływem zmian
cywilizacyjnych, co nie zawsze jest dla niej korzystne. Rodzina coraz
częściej napotyka liczne trudności uniemożliwiającej jej wypełnianie
podstawowych funkcji.
Czynnikami dezintegrującymi rodzinę są między innymi:
- ogólne przeobrażenia społeczne i gospodarcze,
- trudne warunki mieszkaniowe,
- brak stałych źródeł utrzymania, co powoduje niezaspokojenie
podstawowych potrzeb biologicznych, rozwojowych i wychowawczych,
- brak właściwej opieki nad dziećmi,
- brak umiejętności wychowawczych rodziców,
- niezgodne pożycie małżonków,
- alkoholizm i inne uzależnienia.
Aby rodzina mogła prawidłowo wykonywać swoje podstawowe
funkcje należy ją wspierać i umacniać w działaniach na rzecz
samodzielnego przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych. Zadania
takie stoją przed służbami społecznymi i innymi podmiotami działającymi
na rzecz rodziny.
Pomoc społeczna winna wspierać wszystkie te rodziny, które same
nie są w stanie poradzić sobie z trudną sytuacją życiową w jakiej się
znalazły.
44
Przejściowy kryzys rodziny należy przezwyciężać poprzez:
- poradnictwo rodzinne,
- terapię rodzinną,
- pracę socjalną,
- organizowanie i prowadzenie działalności socjoterapeutycznej dla
dzieci i młodzieży niedostosowanej społecznie.
Ważnym zadaniem jest również wspieranie rodzin funkcjonujących
prawidłowo, propagowanie odpowiednich wzorców zachowań oraz
szeroko prowadzona profilaktyka. Ważnym jest aby rodzina umiała
przezwyciężać kryzysy, dążyła do samodzielnego funkcjonowania i
rozwiązywania swoich problemów.
Cel strategiczny:
Przeciwdziałanie
i
zapobieganie
sytuacjom
kryzysowym
w rodzinach i eliminowanie ich negatywnych skutków
psychospołecznych
Poprawa warunków materialno-bytowych rodzin
1. Rozwój współpracy pomiędzy instytucjami i organizacjami
działającymi w sferze pomocy społecznej.
2. Rozeznanie i diagnoza problemów społecznych wśród rodzin
wymagających wsparcia.
3. Zapewnienie w jednostkach pomocy społecznej niezbędnych
środków finansowych na wsparcie rodzin najuboższych.
4. Zmniejszenie skutków niedostatku wśród rodzin poprzez szukanie
pozabudżetowych źródeł wsparcia.
5. Rozwijanie systemu pomocy materialnej i stypendialnej dla uczących
się dzieci i młodzieży z rodzin najuboższych.
6. Wspieranie rodzinnych form przedsiębiorczości.
7. Organizowanie akcji charytatywnych, loterii, zbiórki darów.
8. Współpraca z samorządami lokalnymi w rozwiązywaniu trudnych
sytuacji mieszkaniowych rodzin najuboższych.
45
Utworzenie kompleksowego systemu wsparcia dziecka i rodziny
w ich naturalnym środowisku
1. Rozwój współpracy lokalnych instytucji i organizacji działających
w sferze pomocy dziecku i rodzinie.
2. Tworzenie sieci placówek poradnictwa specjalistycznego, w tym
rodzinnego, dla osób i rodzin znajdujących się w sytuacji kryzysowej.
3. Organizowanie terapii rodzinnej wśród rodzin z problemami
opiekuńczo-wychowawczymi.
4. Podejmowanie działań na rzecz tworzenia sieci placówek wsparcia
dziennego – świetlic szkolnych, środowiskowych i terapeutycznych.
5. Wspieranie działań świetlic.
6. Organizowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży poprzez
organizowanie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych.
7. Organizowanie czasu wolnego rodzin – organizowanie imprez
prorodzinnych.
8. Opracowywanie i realizacja lokalnych programów na rzecz dziecka
i rodziny.
9. Budowa obiektów sportowych i kulturalnych.
Organizowanie systemu
wsparcia rodziny
opieki
nad
dzieckiem
pozbawionym
1. Rozwój współpracy lokalnych instytucji i organizacji działających na
rzecz dziecka i rodziny.
2. Utworzenie sprawnego systemu rodzinnych form opieki zastępczej.
3. Organizowanie pomocy instytucjonalnej dla dzieci pozbawionych
opieki rodziny.
4. Utworzenie banku danych o dzieciach oczekujących na
przysposobienie i rodzinach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji
rodzin zastępczych i adopcyjnych.
5. Utworzenie bazy danych o wychowankach rodzin zastępczych
i placówek opiekuńczo-wychowawczych.
6. Tworzenie i realizacja programów usamodzielnienia wychowanków
rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych.
7. Zapewnienie
pomocy
specjalistycznej
–
psychologicznej,
pedagogicznej,
prawnej,
terapeutycznej
–
wychowankom
opuszczających rodziny zastępcze i placówki opiekuńczowychowawcze.
46
8.
Przygotowanie wychowanka do
opuszczeniu
rodziny
zastępczej
wychowawczej.
samodzielnego życia po
i
placówki
opiekuńczo-
Realizatorzy:
- Urzędy Gmin: Janowo, Janowiec Kośc., Kozłowo,
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Nidzicy,
- Ośrodki Pomocy Społecznej: Janowo, Janowiec Kośc., Kozłowo,
- Sąd Rejonowy,
- Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna,
- Komenda Powiatowa Policji,
- Placówki pomocy społecznej,
- Wolontariusze,
- Sponsorzy,
- Lokalna prasa.
47
OBSZAR IV
ZAPOBIEGANIE MARGINALIZACJI GRUP SPOŁECZNYCH
Marginalizacja społeczna to proces powstawania nowych lub
poszerzania zasięgu istniejących grup marginalnych. Jest skutkiem
wykluczenia jednostek i grup społecznych z różnych form życia
społecznego między innymi z powodu: ubóstwa, złego stanu zdrowia,
bezrobocia, niskiego poziomu wykształcenia, bezdomności, patologii,
bycia „innym”.
Marginalizacja powoduje szereg negatywnych skutków społecznych.
Uderza w najsłabsze jednostki i grupy społeczne powodując, że są
częściowo lub całkowicie pozbawione dostępu do różnych instytucji
pracy, edukacji, kultury, rekreacji, ochrony zdrowia, zabezpieczenia
społecznego.
Dostęp do powyższych dóbr jest uzależniony nie tylko od środków
finansowych, ale także od wiedzy, kwalifikacji, umiejętności, zdrowia
i sprawności, motywacji i mobilności.
Długotrwałe spychanie jednostek na margines życia społecznego
powoduje utrwalenie takich zachowań jak: bierność, apatia, brak
zaufania do innych, uciekanie się do przemocy.
Spośród osób wykluczonych tylko nieliczni wybrali takie życie, Sami
poprzez zamierzone lub niezamierzone działania, przez nie podjęcie
właściwego działania wskutek bierności lub niewiedzy, pozbawili się
prawa do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Jednak większość wykluczonych znalazła się w takiej sytuacji na
skutek działania sił zewnętrznych (przyroda, administracja państwowa
różnych szczebli, organizacje przymusowe, grupy społeczne, rodziny,
jednostki). Działania te uniemożliwiły im korzystanie z dóbr publicznych,
infrastruktury społecznej, gromadzenia zasobów, zdobywania dochodów
w godny sposób.
Osoby podlegające wykluczeniu społecznemu to takie osoby, „które
ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie własnym
staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych i znajdują
się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub
ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym
i rodzinnym”.
Działania w zakresie zapobiegania i zwalczania marginalizacji oraz
rozwiązywania konkretnych problemów społecznych powinny być
realizowane
poprzez
wspieranie
dążeń
do
samodzielnego
rozwiązywania problemów przez jednostki i grupy społeczne.
48
Dlatego niezbędne jest uelastycznienie działań służb i instytucji
zajmujących się problematyką marginalizacji. Działania te winny być
skierowane nie tylko na walkę z przyczynami marginalizacji, ale również
z jej skutkami, co doprowadzi do zahamowania pogłębiającej się izolacji
społecznej wielu jednostek i grup.
Cel strategiczny
Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
znajdujących się w sytuacji kryzysowej
osób
i
rodzin
Przeciwdziałanie zjawisku bezdomności
1. Prowadzenie pracy socjalnej z osobami zagrożonymi bezdomnością.
2. Wypłacanie dodatków mieszkaniowych.
3. Tworzenie mieszkań socjalnych.
4. Tworzenie mieszkań chronionych.
5. Ułatwianie zamiany mieszkań na mieszkania o niższym standardzie.
6. Tworzenie miejsc okresowego pobytu w placówkach pomocy
społecznej.
Pomoc osobom bezdomnym i ich rodzinom.
1. Tworzenie na terenie powiatu schronisk dla osób bezdomnych.
2. Zapewnienie środków na pomoc pieniężną.
3. Zorganizowanie grupy terapeutycznej i konsultacji indywidualnych dla
osób bezdomnych.
4. Wzmocnienie, poprzez pracę socjalną, aktywności osób bezdomnych
podejmujących działania na rzecz samodzielnego wyjścia
z bezdomności.
5. Udzielanie pomocy finansowej.
6. Udzielanie pomocy rzeczowej.
7. Podpisywanie z osobami bezdomnymi kontraktów socjalnych.
49
Rozwój współpracy instytucji i organizacji działających na rzecz
niwelowania społecznych skutków bezdomności.
1. Doskonalenie systemu informowania o możliwościach uzyskania
pomocy przez osoby bezdomne.
2. Zlecanie i kontraktowanie usług na rzecz osób bezdomnych.
Cel szczegółowy 4
Tworzenie sprawnego systemu pomocy na rzecz osób i środowisk
patologicznych
1. Opracowanie i realizacja lokalnych programów przeciwdziałania
zjawiskom patologicznym (alkoholizm, narkomania, przemoc,
przestępczość).
2. Tworzenie sieci placówek pomocy na rzecz osób uzależnionych
i współuzależnionych.
3. Rozwój współpracy instytucji i organizacji działających na rzecz
przeciwdziałania patologiom społecznym.
4. Kreowanie i upowszechnianie pozytywnych wzorców zachowań.
5. Szkolenia pracowników służb społecznych do pracy z osobami
uzależnionymi i współuzależnionymi.
Podejmowanie działań
patologicznych.
na
rzecz
ograniczenia
skali
zjawisk
1. Tworzenie
grup
wsparcia
w
środowiskach
zagrożonych
marginalizacją.
2. Opracowanie i realizacji programów leczniczo-terapeutycznych dla
środowisk dotkniętych patologią.
3. Popularyzowanie i promowanie zdrowego stylu życia.
4. Wspieranie rozwoju wolontariatu.
50
Podejmowanie działań wychowawczo-edukacyjnych wśród dzieci
i młodzieży i eliminowanie ich negatywnych zachowań.
1. Podjęcie działań edukacyjnych i kreowanie wzorców zachowań
społecznie akceptowanych.
2. Niwelowanie agresywnych zachowań szkolnych wśród uczniów szkół.
3. Współpraca szkół z rodzicami, policją i sądem.
4. Prowadzenie
akcji
informacyjnych
o
skutkach
zachowań
patologicznych.
5. Realizacja programów profilaktycznych.
6. Prowadzenie akcji informacyjnych o możliwościach pomocy
instytucjonalnej.
Realizatorzy:
- Urząd Miasta i Urzędy Gmin: Janowo, Janowiec Kośc., Kozłowo,
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
- Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej w Janowie, Janowcu
Kościelnym i Kozłowie,
- Sąd Rejonowy,
- Komenda Powiatowa Policji,
- Zarządy Budynków Mieszkalnych,
- Spółdzielnie Mieszkaniowe,
- Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,
- Przychodnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia,
- Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna,
- Komisje do Spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- Ośrodki Kultury,
- Placówki Oświatowe,
- Organizacje Pozarządowe,
- Wolontariusze.
51
OBSZAR V
WYKORZYSTANIE POTENCJAŁU PARTNERÓW SPOŁECZNYCH
Zadania z zakresu pomocy społecznej są realizowane przez
wyspecjalizowane powołane do tej działalności instytucje:
- na szczeblu powiatu Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
- na szczeblu gmin
Ośrodki Pomocy Społecznej.
Jednak zgodnie z zapisami ustaw o pomocy społecznej zadania te
organy administracji samorządowej mogą zlecać organizacjom
pozarządowym i innym osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym
działającym w zakresie pomocy społecznej.
Zasady zlecania zadań własnych przez samorządy reguluje
również ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku
publicznego i o wolontariacie. Określa ona ramy prawne dla
funkcjonowania tych organizacji i wzmacnia ich rolę w rozwiązywaniu
istotnych problemów społecznych i zaspokajaniu potrzeb środowisk
lokalnych.
Organizacje pozarządowe stanowią znakomitą bazę dla rozwoju
lokalnych społeczności. Skupiają najaktywniejszych i najbardziej
wrażliwych na sprawy społeczne obywateli danego środowiska.
Powstają dzięki inicjatywie grona ludzi do rozwiązywania najbardziej
istotnych problemów występujących w środowisku lokalnym.
Organizacje pozarządowe mają ogromny potencjał intelektualny,
znają doskonale problemy występujące wśród społeczeństw lokalnych
i często podejmują skuteczne, niekonwencjonalne działania, które
rozwiązują potrzeby danej grupy społecznej lub zbiorowości lokalnej.
Współpraca samorządów z organizacjami pozarządowymi
wykazała, że jest to wartościowy i wiarygodny partner. Sektor
pozarządowy wykonuje w naszym powiecie wspaniałą pracę na rzecz
ludzi pokrzywdzonych przez los, wymagających wsparcia i pomocy, dla
których nie zawsze pomoc instytucjonalna nadchodzi w odpowiednim
czasie.
Możliwość ubiegania się o środki finansowe na działalność
z różnych źródeł sprawia, że organizacje pozarządowe mogą
podejmować zarówno działania doraźne jak i długofalowe.
Organizacje pozarządowe odgrywają ważną rolę nie tylko
w konsolidowaniu lokalnej społeczności, organizacyjnym wzmacnianiu
władz lokalnych, ale też zwiększają szanse rozwoju małych i średnich
miejscowości.
52
Dobrze zorganizowane środowisko organizacji pozarządowych
sprzyja aktywizowaniu nie tylko pojedynczych osób i marginalizowanych
grup, ale i ich lokalnego otoczenia,
sprzyja budowaniu
samowystarczalności społeczności lokalnych poprzez uruchomienie
i wykorzystanie jej zasobów.
Zadaniem organizacji pozarządowych jest więc uaktywnianie
mieszkańców, wspieranie ich działań samopomocowych oraz
współpraca z samorządem lokalnym.
Cel strategiczny
Rozwój współpracy instytucji i organizacji działających w sferze
pomocy społecznej
Cel szczegółowy 1,
Promowanie aktywności
społecznej.
obywatelskiej
w
zakresie
pomocy
1. Promowanie lokalnych inicjatyw w zakresie powstawania organizacji
pozarządowych.
2. Podejmowanie uchwał przez Radę Powiatu i Rady Gmin w sprawie
współpracy z organizacjami pozarządowymi i dofinansowanie ich
działalności.
3. Tworzenie w gminach i powiecie stanowisk do spraw współpracy z
organizacjami pozarządowymi.
4. Stworzenie banku danych o organizacjach i instytucjach działających
w zakresie pomocy społecznej.
5. Wspieranie prawne i organizacyjne instytucji i organizacji
pozarządowych i inicjatyw obywatelskich.
6. Wspieranie instytucji i organizacji pozarządowych w pozyskiwaniu
środków na cele pomocy społecznej.
7. Organizowanie wspólnych konferencji i spotkań na rzecz współpracy
w ważnych dziedzinach życia społecznego.
Zlecanie
przez
administrację
samorządową
pozarządowym zadań z zakresu pomocy społecznej
organizacjom
1. Zapoznanie organizacji pozarządowych z przepisami prawnymi
w zakresie zlecania zadań z zakresu pomocy społecznej.
2. Wypracowanie zasad zlecania zadań organizacjom pozarządowym
z uwzględnieniem korzyści dla społeczności lokalnej.
53
3. Organizowanie przez samorządy lokalne konkursów ofert
skierowanych do organizacji pozarządowych na realizację zadań
własnych.
4. Zabezpieczenie środków finansowych na realizację zadań zleconych.
5. Opracowanie standardów usług, które muszą spełnić organizacje
pozarządowe ubiegające się o realizację zadań na zlecenie
samorządu.
Tworzenie spójnego systemu współpracy
1. Podejmowanie działań na rzecz tworzenia Rady Organizacji
Pozarządowych.
2. Przekazywanie informacji o kierunkach działania.
3. Powoływanie wspólnych komisji na rzecz określania celów
i kierunków działania
w zakresie rozwiązywania problemów
społecznych.
4. Tworzenie doraźnych grup zadaniowych do działań na rzecz
rozwiązywania problemów w sferze pomocy społecznej.
5. Opracowanie i wdrażanie wspólnych programów na rzecz
rozwiązywania problemów społecznych.
6. Przedstawianie
efektów działań
organizacji pozarządowych
w rozwiązywaniu problemów społecznych.
7. Przedstawianie okresowych raportów z wykonywania zadań
publicznych przez organizacje pozarządowe.
8. Promowanie i wspieranie działalności wolontariatu.
9. Wyróżnienia wolontariuszy szczególnie aktywnych i skutecznych
w działaniach.
Realizatorzy:
- Urzędy Gmin: Janowo, Janowiec Kościelny, Kozłowo,
- Placówki pomocy społecznej,
- Ośrodki kultury,
- Pracodawcy,
- Wolontariusze,
- Sponsorzy,
- Lokalna prasa.
54
7. PODSUMOWANIE
Zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
(Dz.U. Nr 64 poz.593 z późn. zm.) do zadań z zakresu pomocy
społecznej realizowanych przez powiat należy opracowanie powiatowej
strategii rozwiązywania problemów społecznych.
Bazą opracowania niniejszej strategii były dane statystyczne oraz
informacje zgromadzone i opracowane przez gminne i powiatowe
jednostki pomocy społecznej oraz partnerów lokalnych działających
w sferze pomocy społecznej. Pozwoliło to na opracowanie diagnozy
występujących problemów społecznych, która stała się podstawą do
wytyczenia kierunków rozwoju i określenia priorytetów, których realizacja
jest jednym z warunków poprawy życia społecznego ludności Powiatu
Nidzickiego.
Opracowana strategii umożliwi inicjowanie i wdrażanie różnorakich
rozwiązań mających na celu poprawę sytuacji życiowej osób i grup
społecznych wymagających okresowego lub długofalowego wsparcia
w codziennym funkcjonowaniu i pomocy w rozwiązywaniu problemów
społecznych.
Przyjęcie tego dokumentu w drodze uchwały Rady Powiatu
umożliwi budowanie na terenie powiatu zintegrowanego systemu
pomocy społecznej i umożliwi pozyskiwanie środków z budżetu państwa
i funduszy pomocowych na realizację zadań określonych w strategii.
Przy opracowaniu strategii uwzględniono opinię szerokiego grona
reprezentantów różnego typu instytucji i organizacji społecznych.
Formułując cele dokumentu zadbano o ich zgodność ze „Strategią
Pomocy Społecznej Województwa Warmińsko-Mazurskiego do 2015
roku”. Dokument wpisuje się również w „Strategiczny Plan Rozwoju
Lokalnego dla Powiatu Nidzickiego”.
Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych jest
wyznacznikiem kierunków działań i może stanowić podstawę do
tworzenia przez poszczególne gminy i organizacje pozarządowe
szczegółowych programów celowych.
Strategia ta jest strategią władz powiatu, które za część celów są
odpowiedzialne z mocy prawa stanowiącego o ich zadaniach. Nie można
jednak pominąć faktu, że podstawowym warunkiem wdrażania strategii
jest dobra współpraca samorządów, instytucji i organizacji
55
pozarządowych funkcjonujących na terenie powiatu i włączających się
w realizację strategii.
Założono, że cele strategii będą realizowane do 2015 roku.
Nie oznacza to jednak, że jest to dokument zamknięty. Wprost
przeciwnie. Dokument ten można a nawet trzeba modyfikować pod
wpływem zmieniających się warunków i dopasowywać się do nich.
Cele należy kształtować w taki sposób, aby w jak najszerszym zakresie
były zgodne z potrzebami i oczekiwaniami lokalnej społeczności
i prowadziły do rozwiązywania występujących problemów społecznych.
Kierownik
Powiatowego Centrum
Pomocy Rodzinie w Nidzicy
Barbara Zabiełło
Starosta Nidzicki
Stanisław Rabczyński
Nidzica, luty 2005 r.
56
8. WDRAŻANIE STRATEGII
1. Zasoby potrzebne do realizacji Strategii
1) Lokalowe
W oparciu o istniejącą infrastrukturę lokalną.
2) Finansowe i rzeczowe
- do realizacji zadań własnych i zleconych z zakresu pomocy
społecznej w ramach przyznanych środków,
- środki realizatorów strategii,
- środki i pomoc rzeczowa sponsorów.
3) Kadrowe
- pracownicy jednostek pomocy społecznej,
- przedstawiciele instytucji, organizacji, stowarzyszeń,
- wolontariusze.
4) Obsługa medialna.
2. Kalkulacja wstępna uruchomienia i realizacji strategii
W chwili obecnej nie można oszacować kosztów realizacji całej
strategii. Kalkulacja kosztów dokonywana będzie na bieżąco z chwilą
przystąpienia do realizacji określonych celów i działań.
3. Źródła finansowania strategii
1) Środki własne i zlecone przeznaczone na realizacji zadań
z zakresu pomocy społecznej.
2) Środki realizatorów.
3) Środki budżetu państwa i województwa przeznaczone na realizację
różnych programów.
4) Środki z funduszy pomocowych.
5) Darowizny sponsorów i środowiska lokalnego.
4. Monitorowanie strategii
Strategia będzie monitorowana przez Powiatowe Centrum Pomocy
Rodzinie w Nidzicy, którego zadaniem będzie obserwowanie sposobu
realizacji celów i dopasowywanie ich do warunków i zachodzących
zmian oraz potrzeb lokalnego środowiska.
5. Osoby koordynujące realizację strategii
Barbara Zabiełło - Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie
w Nidzicy
57
9. ANEKS
1. Metodologia
Do opracowania Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych zostały zaproszone osoby i instytucje funkcjonujące na
terenie powiatu poprzez ogłoszenia w lokalnej prasie i wysłanie
informacji o spotkaniu osób zainteresowanych opracowaniem takiego
dokumentu.
Wyłoniony w ten sposób Zespół Programowy podjął pracę nad
opracowaniem strategii. Punktem wyjścia była diagnoza występujących
na terenie powiatu problemów społecznych oraz oszacowanie
posiadanych zasobów.
Dokonano analizy występujących problemów społecznych
i wyłoniono osoby i grupy wymagające wsparcia. Przeprowadzono
analizę SWOT tj. określono własne słabe i mocne strony oraz
najważniejsze czynniki zewnętrze: szanse i zagrożenia oddziaływujące
na nasz lokalny system.
Określono główne obszary strategii, którymi są:
Obszar I. Pomoc osobom i rodzinom dotkniętym bezrobociem
Obszar II. Wspieranie osób niepełnosprawnych, starych, chorych i ich rodzin
Obszar III. Opieka nad dzieckiem i rodziną
Obszar IV. Zapobieganie marginalizacji grup społecznych
Obszar V. Wykorzystanie potencjału partnerów społecznych
Wyłoniono zespoły robocze do opracowania celów szczegółowych
w ramach poszczególnych obszarów. Opracowany przez grupy robocze
materiał został poddany konsultacjom całego Zespołu Programowego.
Po naniesieniu poprawek ustalono wspólne stanowisko dotyczące
zarówno poszczególnych obszarów strategii jak i całego dokumentu.
Powstanie tego dokumentu było możliwe dzięki zaangażowaniu
całego Zespołu opracowującego strategię, którego członkowie wykazali
się dużą wiedzą i znajomością aktualnych problemów i potrzeb
występujących na terenie powiatu.
58
2. Zespół opracowujący strategię
ZESPÓŁ PROGRAMOWY
1) Bergolc Urszula
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Nidzicy
2) Burska Dorota
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Nidzicy
3) Chmielewska Małgorzata Ośrodek Rehabilitacyjno-EdukacyjnoWychowawczy w Nidzicy
4) Czeszejko Joanna
Zespół Szkół Nr 3 w Nidzicy
5) Dylęgowska Ewa
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
w Kozłowie
6) Gałka Ewa
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z
Upośledzeniem Umysłowym Koło w Nidzicy
7) Jastrzębowska Barbara Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
w Janowie
8) Kawecki Grzegorz
Warsztaty Terapii Zajęciowej w Nidzicy
9) Kierzkowska Dorota
Szkoła Podstawowa w Rączkach
10) Komorowska Jadwiga Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
w Janowcu Kościelnym
11) Łączkowska Anna
Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy
w Nidzicy
12) Olszewska Lilla
Powiatowy Urząd Pracy w Nidzicy
13) Racka Barbara
Polski Związek Emerytów, Rencistów
i Inwalidów w Nidzicy
14) Riemer Monika
Przychodnia Terapii Uzależnienia od
Alkoholu i Współuzależnienia w Nidzicy
15) Sobotka Anna
w Nidzicy
16) Stępień Wojciech
Komenda Powiatowa Policji w Nidzicy
17) Sztando Elżbieta
Sąd Rejonowy w Nidzicy
18) Śledziński Andrzej
Starostwo Powiatowe w Nidzicy
19) Węgierska Jadwiga
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
w Nidzicy
20) Zabiełło Barbara
w Nidzicy
59
ZESPOŁY ROBOCZE
Dla Obszaru I. Pomoc osobom i rodzinom dotkniętym bezrobociem
- Jastrzębowska Barbara
- Olbryś Wanda
- Olszewska Lilla
- Pilarczyk Katarzyna
- Zabiełło Barbara
w Janowie
w Janowie
Powiatowy Urząd Pracy w Nidzicy
w Kozłowie
w Nidzicy
Dla Obszaru II. Wspieranie osób niepełnosprawnych, starych, chorych
i ich rodzin
- Bergolc Urszula
w Nidzicy
- Breńska Bożena
Ośrodek Rehabilitacyjno-EdukacyjnoWychowawczy w Nidzicy
- Chmielewska Małgorzata Ośrodek Rehabilitacyjno-EdukacyjnoWychowawczy w Nidzicy
- Gałka Ewa
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób
z
Upośledzeniem
Umysłowym
Koło
w Nidzicy
- Goliński Stanisław
Zespół Opieki Zdrowotnej w Nidzicy
- Kawecki Grzegorz
- Wilczyńska Grażyna
Dla Obszaru III. Opieka nad dzieckiem i rodziną
- Bergolc Urszula
- Burska Dorota
- Czeszejko Joanna
- Łada Marzena
- Sobotka Anna
w Nidzicy
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Nidzicy
Zespół Opieki Zdrowotnej w Nidzicy
w Nidzicy
60
Dla Obszaru IV. Zapobieganie marginalizacji grup społecznych
- Czeszejko Joanna
- Komorowska Jadwiga
- Riemer Monika
- Stępień Wojciech
- Sztando Elżbieta
- Węgierska Jadwiga
w Janowcu Kościelnym
Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu
i Współuzależnienia w Nidzicy
Komenda Powiatowa Policji w Nidzicy
Sąd Rejonowy w Nidzicy
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
w Nidzicy
Dla Obszaru V. Wykorzystanie potencjału partnerów społecznych
- Łączkowska Anna
- Kierzkowska Dorota
- Racka Barbara
- Śledziński Andrzej
- Zabiełło Barbara
Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy
w Nidzicy
Szkoła Podstawowa w Rączkach
Polski Związek Emerytów, Rencistów
i Inwalidów w Nidzicy
Starostwo Powiatowe w Nidzicy
w Nidzicy
3. Wykazy
1) wykresy:
a) Powierzchnia powiatu nidzickiego w ha - str. 4,
b) Prognoza ludności w powiecie nidzickim na lata 2003-2015 - str. 5,
2) mapy:
a) Mapa administracyjna województwa Warmińsko-Mazurskiego - str. 3,
b) Mapa administracyjna powiatu nidzickiego - str. 4,
3) tabele:
a) Tabela 1. Liczba ludności w powiecie - str. 5,
b) Tabela 2. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej
z powodu ubóstwa - str. 6,
c) Tabela 3. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia na obszarze
działania Powiatowego Urzędu Pracy w Nidzicy
w latach
2000 – 2003 - str. 7,
d) Tabela 4. Wybrane kategorie bezrobotnych zarejestrowanych
w Powiatowym Urzędzie Pracy w Nidzicy - str. 8,
61
e) Tabela 5. Struktura bezrobotnych według czasu pozostawania
bez pracy - str. 8,
f) Tabela 6. Struktura bezrobotnych według wieku - str. 8,
g) Tabela 7. Struktura bezrobotnych według poziomu wykształcenia
- str. 9,
h) Tabela 8. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej
z powodu bezrobocia - str. 9,
i) Tabela 9. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej
z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych
i prowadzeniu gospodarstwa domowego - str. 10,
j) Tabela 10. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej
z powodu niepełnosprawności i długotrwałej choroby - str. 12,
k) Tabela 11. Wykorzystane środki PFRON - str. 13,
l) Tabela 12. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej
z powodu alkoholizmu - str. 14,
ł) Tabela 13. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej
z powodu potrzeby ochrony macierzyństwa - str. 15,
m) Tabela 14. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej
z powodu bezdomności - str. 16,
n) Tabela 15. Wypłata dodatków mieszkaniowych dla rodzin z terenu
powiatu - str. 17,
o) Tabela 16. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej po
opuszczeniu zakładu karnego - str. 17,
p) Tabela 17. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej
z powodu sieroctwa - str. 18,
r) Tabela 18. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej
z powodu narkomanii - str. 19,
s) Tabela 19. Liczba osób korzystająca z pomocy społecznej
z powodu klęski żywiołowej lub ekologicznej - str. 20,
t) Tabela 20. Zatrudnienie w jednostkach pomocy społecznej
wg stanu na 31.12.2003 - str. 23,
u) Tabela 21. Wydatki na pomoc społeczną w podziale na gminy
w latach 2000 - 2003 - str. 25,
w) Tabela 22. Wydatki na pomoc społeczną realizowane przez powiat
w latach 2000-2003 - str. 26.
62
4. Bibliografia
− „Strategia
Pomocy
Społecznej
Województwa
WarmińskoMazurskiego do 2015 roku”,
− „Strategiczny Plan Rozwoju Lokalnego dla Powiatu Nidzickiego”,
− Materiały, opracowania i analizy własne sporządzone na podstawie
danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Nidzicy,
Ośrodków Pomocy Społecznej w Janowie, Janowcu Kościelnym
i Kozłowe,
− Informacje uzyskane od organizacji pozarządowych,
− Informacje uzyskane od placówek oświatowo-wychowawczych,
− Informacje uzyskane od Sądu Rejonowego w Nidzicy,
− Informacje uzyskane od Komendy Powiatowej Policji w Nidzicy,
− Informacje uzyskane od Przychodni Terapii Uzależnienia od Alkoholu
i Współuzależnienia w Nidzicy,
− Materiały źródłowe z Powiatowego Urzędu Pracy w Nidzicy,
− Materiały
źródłowe
Wojewódzkiego
Urzędu
Statystycznego
w Olsztynie,
− Roczniki statystyczne,
− Przewodnik Encyklopedyczny „Nowy podział terytorialny”,
− Wydawnictwa (miesięczniki, dwumiesięczniki, kwartalniki):
• „Praca socjalna”
• „Problemy społeczne”
• „Problemy rodziny”
• „Małżeństwo i Rodzina”
• „Wspólne tematy”
• „Niebieska Linia”
• „Ogólnopolski Informator Osoby Niepełnosprawnej”
• „Pozarządowiec”,
− Zbigniew Tyszka „Rodzina we współczesnym świecie”.
63

157 /05 Rady Powiatu w Nidzicy z dnia 18 lutego 2005 r. w sprawie

Transkrypt

Podobne dokumenty

ZAKRES DZIAŁANIA POWIATOWEJ RADY ZATRUDNIENIA Do

Generuj PDF

Pani Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Nidzicy

„ZAGRAJ O ZDROWIE – KONFERENCJA NAUCZYCIELI

FESTYN z LOT-em nad Omulewem dnia 11.08.2012 Plaża Wikno

Generuj PDF - Komenda Powiatowa Policji w Nidzicy

Formularz

Nidzica, 10 marzec 2015 OSO.272.2.2015 Dot.: zapytanie ofertowe