Tablica legionowa miasta Kęty

Tablica legionowa miasta Kęty
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Autor Józef Stręk Czas powstania 1916 Miejsce powstania Kraków Wymiary wysokość: 120 cm, szerokość: 100 cm, 60 cm Numer inwentarzowy MK/H/690 Muzeum Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach Tematy miasto, wojna, pamięć Technika rzeźba, polichromowanie Materiał drewno, metal Prawa do obiektu Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski Tagi wojna, I wojna światowa, Legiony Polskie, 2D, płaskorzeźba Tarcza ta, jak wiele podobnych w Galicji, została przygotowana w celu pozyskania funduszy na wsparcie wdów i sierot po walczących w czasie I wojny światowej żołnierzach. Ten sposób zbierania pieniędzy upowszechnił się w czasie I wojny światowej. Miało to związek z obciążeniami finansowymi, jakie spadły na rząd austriacki. Powodem były głównie koszty związane z wzrastającą liczbą rannych i ofiar. Nie mogąc temu podołać, coraz częściej zwracano się do społeczeństwa o wsparcie. Zaczęto przy tym prowadzić intensywną akcję propagandową. Pieniądze zbierano podczas specjalnie organizowanych uroczystości. W czasie ich trwania wbijano gwoździe w drewnianą postać rycerza. Gwóźdź taki był potwierdzeniem przekazania datku. Zwyczaj ten związano z legendą o pniu drzewa zakutym w żelazo przez pewnego ślusarza, który zrobił to z pomocą sił nieczystych, za co został ukarany. By wyzwolić jego duszę, inni ślusarze wbijali w ten pień gwoździe, które mały moc umniejszania winy. Pierwszy taki drewniany rycerz stanął w Wiedniu.
Na ziemiach polskich akcje pomocowe przeprowadzono w Drohobyczu, Przemyślu i we Lwowie. Polska ludność chciała jednak, by pozyskane w ten sposób pieniądze trafiały bezpośrednio do rodzimych oddziałów walczących u boku Austriaków, a przede wszystkim do wdów i sierot po legionistach. Patronat nad tą akcją objął Naczelny Komitet Narodowy, a zamiast postaci rycerzy zaczęto upowszechniać specjalne słupy legionowe lub tablice, właściwe dla mniejszych miast. Inauguracja takiej działalności miała miejsce w Krakowie 16 sierpnia 1915 roku. W Kętach zbieranie datków przeprowadzono w roku 1916.
Kęcka tarcza legionowa została wykonana według standardów wytycznych przez NKN. Prawdopodobnie zaprojektował ją Kazimierz Witkiewicz, a wykonała pracownia Józefa Stręka. Pośrodku tarczy wyodrębniono herb Kęt, odpowiadający wzorowi, jaki zilustrowano w dokumencie cesarza austriackiego Franciszka II. Powyżej umieszczono stosowny napis w srebrnym kolorze, informujący o celu powstania tablicy. Na dole zaś widnieje rok przedsięwzięcia. Tablice okalają piękne złocone wzory w stylu art déco. Tło tarczy pomalowane jest granatową farbą olejną, co dodatkowo wzmacnia estetykę zastosowanych zdobień. W specjalnie wyznaczonym do tego celu polu tarczy wbito 92 gwoździe z wygrawerowanymi imionami i nazwiskami darczyńców. W zbiorach muzeum zachował się kwit opłaty za jeden z takich gwoździ wydany 17 czerwca 1916 roku.
U góry tarczy znajduje się napis: „MIASTO KĘTY LEGIONOM POLSKIM”, poniżej herb Kęt, u dołu data 1916; u dołu z lewej strony na zewnętrznej krawędzi wyryty napis: „JÓZEF STRĘK. KRAKÓW”.
Opracowanie: Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach, © wszystkie prawa zastrzeżone