dr Magdalena Półtorak Katedra Prawa Międzynarodowego

dr Magdalena Półtorak
Katedra Prawa Międzynarodowego Publicznego
i Prawa Europejskiego UŚ
[email protected]
KONTROLA PRZESTRZEGANIA PRAWA
Kolokwium zaliczeniowe 2015 (Administracja)
Zagadnienia:
1. Pojęcie prawa europejskiego a pojęcie prawa Unii Europejskiej.
Prawo europejskie sensu largo (RE, OBWE).
Specyfika prawa UE (odrębny ‘korpus prawa’).
Podział źródeł prawa UE – prawo pierwotne i wtórne.
Rozporządzenia, dyrektywy, decyzje – adresaci, cechy, implementacja.
Zakres obowiązywania prawa UE – czasowy, terytorialny, personalny i materialny.
Podstawowe zasady prawa UE (traktatowe): zasada pomocniczości, zasada
proporcjonalności, zasada lojalnej współpracy, zasada wzmocnionej współpracy, zasada
przyznania – istota i podstawy prawne.
2. Zasady stosowania prawa europejskiego w wewnętrznych porządkach prawnych państw
członkowskich UE.
Specyfika (zasady wynikające z orzecznictwa TSUE).
Zasada pierwszeństwa (istota, zakres, skutki prawne).
Zasada skutku bezpośredniego (uzasadnienie, ogólne warunki bezpośredniej skuteczności
norm unijnych, skutek wertykalny v. skutek horyzontalny, bezpośredni skutek
rozporządzenia, decyzji, dyrektywy <specyfika i warunki>, następstwa prawne).
Obowiązek odpowiedzialności odszkodowawczej państwa za szkodę wyrządzoną jednostce.
Obowiązek prounijnej wykładni prawa krajowego.
3. Pojęcie i charakterystyka Unii Europejskiej.
Geneza UE.
Charakter prawny UE (cechy organizacji ponadnarodowej).
Akcesja, wystąpienie, zawieszenie.
Cele UE.
System aksjologiczny UE i konsekwencje jego naruszenia.
Ochrona praw podstawowych w UE (KPP, EKPC).
Zasady demokratyczne UE (udział obywateli, rola parlamentów narodowych).
Kompetencje UE (granice, rodzaje, przykłady).
4. System instytucjonalny Unii Europejskiej.
Ramy instytucjonalne UE.
Zasada równowagi instytucjonalnej.
Zasada autonomii instytucjonalnej.
Zasada lojalnej współpracy.
Instytucje UE (główne): Parlament Europejski, Rada Europejska, Komisja Europejska, Rada
UE, Trybunał Sprawiedliwości UE, Trybunał Obrachunkowy, Europejski Bank Centralny –
podstawa prawna funkcjonowania, skład, zasady wyboru, kompetencje, uprawnienia w
zakresie kontroli przestrzegania prawa UE!
5. Trybunał Sprawiedliwości UE jako najważniejsza instytucja kontrolująca przestrzeganie
prawa UE.
System TSUE – Trybunał Sprawiedliwości, Sąd, Sąd ds. służby publicznej – skład, zasady
wyboru, kompetencje, tryb działania.
Rodzaje powództw:
- skarga na naruszenie prawa UE przez państwo członkowskie – art. 258 i 259 TFUE
- skarga o stwierdzenie nieważności aktu prawa UE – art. 263 TFUE
- skarga na zaniechanie – art. 265 TFUE
- skarga odszkodowawcza – art. 268 TFUE
- wniosek o wydanie orzeczenia wstępnego – art. 267 TFUE
6. Współpraca pomiędzy sądami krajowymi państw członkowskich UE, a Trybunałem
Sprawiedliwości UE w ramach procedury prejudycjalnej – art. 267 TFUE
Cel i charakterystyka postępowania.
Podmioty uprawnione i podmioty zobowiązane do wniesienia pytania prejudycjalnego.
(doktryna acte clair i doktryna acte éclairé, formuła CILFIT)
Przedmiot pytania wstępnego.
Przebieg postępowania.
Skuteczność orzeczeń wstępnych.
Praktyka polska.
Literatura:
J. Maliszewska-Nienartowicz, System instytucjonalny i prawny UE, Toruń 2010.
Akty prawne:
Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wraz z protokołami
i deklaracjami – wersje skonsolidowane (do wglądu podczas kolokwium)
Kolokwium składać się będzie z dwóch części:
- pierwszej – pytania sprawdzającego wiedzę
- drugiej – pytania/kazusu sprawdzającego umiejętności
Czas trwania: 25 minut