Program profilaktyki - Zespół Szkół Nr 2 im. Prymasa Tysiąclecia

PROGRAM PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKÓŁ NR 2
im. Prymasa Tysiąclecia
w MARKACH
2016
Podstawa prawna:
 Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty, ze zm. (Dz.U. 2004.256 poz. 2572)
 Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania
tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U.2015.298 j.t.)
 Ustawą z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. 2002.147, poz. 1231 z późn. zm.)
 Ustawą z dnia z dnia 29 lipca 2005. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.2012.124 z późn.
zm.)
 Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015 w sprawie zakresu i form prowadzenia
w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej,
informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U.2015.1249)
 Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania
i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach (Dz.U. 2013.532)
 Statut Szkoły
 Program Wychowawczy Szkoły
Szkolny Program Profilaktyki powstał na podstawie diagnozy środowiska szkolnego
z uwzględnieniem czynników chroniących i czynników ryzyka i obserwacji zmian i zagrożeń
współczesnego świata. Ma nie tylko zapobiegać konkretnym zagrożeniom i zjawiskom
patologicznym, ale także wyposażać dzieci i młodzież w kompetencje niezbędne do radzenia
sobie z zagrożeniami w przyszłości. Został opracowany przez zespół ds. ewaluacji programu
wychowawczego szkoły.
Diagnoza i problemy:
 niska motywacja do nauki, brak pozytywnej rywalizacji w zespołach klasowych
 zachowania dezorganizujące pracę nauczycieli
 zachowania agresywne przyjmujące postać agresji słownej i symbolicznej kierowanej
do rówieśników i osób dorosłych oraz przypadki stosowania autoagresji, przemocy,
wandalizmu
 niska kultura osobista
 nikotynizm, picie alkoholu oraz eksperymentowanie z substancjami psychoaktywnymi
przez uczniów gimnazjum
 brak pozytywnych wzorców w środowisku rodzinnym
 niskie kompetencje wychowawcze rodziców, brak współpracy ze szkołą
 wagary
Założenia programu
Działania profilaktyczne w naszej szkole powinny zapobiegać występowaniu wśród
uczniów niepożądanych zjawisk, określanych jako patologia. Mają także za zadanie
wzmacniać i podtrzymywać pozytywne zachowania i postawy uczniów. Założeniami do
realizacji niniejszego programu będzie przede wszystkim rozwijanie zainteresowań uczniów,
przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym, wspomaganie rozwoju moralnego. Duży nacisk
kładziemy również na aktywną i efektywną współpracę z rodzicami w prawidłowym
pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych. Udostępniamy informacje o pomocy
specjalistycznej, konsekwencjach prawnych oraz procedurach szkolnych w razie wystąpienia
zachowań niepożądanych.
2
Sojusznicy w realizacji programu
 Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
 Policja
 Kuratorzy sądowi
 Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna
 Ośrodek Zdrowia
 inne instytucje i organizacje
Kierunki działań profilaktycznych i interwencyjnych
- profilaktyka uniwersalna wspierająca wszystkich uczniów w celu ograniczenia zachowań
ryzykownych
- profilaktyka selektywna wspierająca uczniów w wyższym stopniu narażonych na rozwój
zachowań ryzykownych (uczniowie w trudnej sytuacji rodzinnej, środowiskowej)
- profilaktyka wskazująca skierowana do uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy
zachowań ryzykownych
Metody realizacji programu
Metody edukacyjne
 realizacja wybranych programów edukacyjnych z zakresu profilaktyki
 burza mózgów, dyskusje, dramy
 symulacja różnych sytuacji życiowych
 prace plastyczne
 gry i zabawy dydaktyczne
 praca w grupach, w dwójkach
 uroczystości
 debaty
 wykłady interaktywne
 treningi umiejętności
 projekty
 szkolenia
 spektakle teatralne
 spoty i kampanie społeczne
 pikniki edukacyjne i happeningi
Metody informacyjne
 pogadanka
 spotkania ze specjalistami
 wycieczki tematyczne
 broszury, książki
 inscenizacje, spektakle
 informacje na stronie internetowej szkoły
 materiały dla uczniów i rodziców przez pracowników szkoły
3
 Upowszechnianie materiałów informacyjnych: plakatów, broszur, ulotek,
umieszczania w widocznym miejscu w szkole numerów telefonów instytucji
pomocowych, adresów stron internetowych (tematycznych)
Metody działań dodatkowych
 konkursy
 koła zainteresowań
 wycieczki, imprezy szkolne i klasowe
 festyny, pikniki rodzinne
 dodatkowe zajęcia i zawody sportowe
 wspieranie edukacji rówieśniczej
 wewnętrzne monitorowanie problemu zagrożenia np. poprzez badanie ankietowe
wśród nauczycieli, uczniów, rodziców, pracowników niepedagogicznych
 Udział i organizacja szkoleń dla nauczycieli i specjalistów oraz spotkań szkoleniowych
dla rodziców i uczniów
Metody interwencyjne
 interwencje w środowisku rodzinnym ucznia
 pomoc psychologiczno – pedagogiczna
 interwencja w sytuacji kryzysu rozwojowego
 terapia specjalistyczna indywidualna, prowadzona przez specjalistę
 Nawiązanie współpracy z odpowiednimi instytucjami (np. Państwową Inspekcją
Sanitarną czy Policją)
W realizacji programu będą uczestniczyć
 uczniowie
 nauczyciele
 rodzice
 specjaliści
 zaproszeni goście
Sposoby motywowania uczniów do udziału w akcjach wynikających z realizacji programu
profilaktycznego
 regularne informowanie dzieci, młodzieży i rodziców o odbywających się akcjach,
spotkaniach, konkursach
 nagradzanie zaangażowania uczniów poprzez dodatkowe oceny, pochwały ustne
i pisemne, dyplomy i nagrody rzeczowe
 dbanie, aby podejmowane działania miały atrakcyjną dla uczniów formę
Ewaluacja
1. Ewaluacja kształtująca:
 uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu profilaktycznego,
 poznanie ewentualnych trudności i braków, które występują w trakcie realizacji,
 określenie nastawienia uczestników (uczniów, nauczycieli, rodziców) do realizacji
programu.
2. Ewaluacja końcowa:
 dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności uczestników postaw nabytych
przez uczestników programu profilaktycznego,
4
 uzyskanie informacji zwrotnej od uczestników programu o wartości zrealizowanych
działań.
Metody zbierania informacji wykorzystywanych w ewaluacji
1.Metody bezpośrednie:
 obserwacja, analiza odpowiednich dokumentów szkolnych, analiza osiągnięć
uczniów, wywiady, metoda dialogowa itp.
2. Metody pośrednie:
 badania kwestionariuszowe: ankiety, kwestionariusze badania postaw, techniki
socjometryczne, wypracowania uczniów, sondaże itp.
Cel I: Promowanie zdrowego stylu życia.
Zadania
Promowanie zachowań
prozdrowotnych
Osiągnięcia/ cele
Adresaci
Uczniowie wiedzą jakie zachowania
sprzyjają zachowaniu zdrowia
i dobrego samopoczucia
wszyscy
uczniowie
Uczniowie dbają o higienę osobistą
i schludny wygląd
wszyscy
uczniowie
Uczniowie wiedzą jakie nawyki
wszyscy
żywieniowe pozwolą im na zachowanie uczniowie
zdrowia i dobrego samopoczucia.
Potrafią świadomie włączać do swojej
diety produkty zdrowe i eliminować
produkty szkodliwe
Osoby
odpowiedzialne*
wychowawcy
we współpracy
z rodzicami,
nauczyciele, w tym
wychowania –
fizycznego,
przyrody (SP),
biologii (G),
pielęgniarka
szkolna,
pedagodzy,
Uczniowie pozyskują wiedzę
w zakresie profilaktyki używania
substancji psychoaktywnych
wszyscy
uczniowie
Uczniowie posiadają podstawową
wiedzę dotyczącą zaburzeń
odżywiania. Wiedzą gdzie szukać
pomocy dla siebie i przyjaciół
wszyscy
uczniowie
Uczniowie znają znaczenie aktywności
fizycznej dla ich rozwoju i zachowania
zdrowia oraz szkodliwości zażywania
substancji psychoaktywnych (w tym
dopalaczy)
Uczniowie uczestniczą w zajęciach
sportowych w szkole i poza szkołą.
Uczniowie są świadomi zmian
psycholog
wszyscy
uczniowie,
klasy IV-VI,
I-III G
wszyscy
uczniowie
wszyscy
uczniowie
5
zachodzących z wiekiem w organizmie
i umyśle, znają symptomy niepokojące,
wiedzą do kogo zwrócić się po pomoc
Uczniowie znają zasady
bezpieczeństwa w ruchu drogowym
Uczniowie znają zasady bezpiecznego
zachowania się w szkole i poza nią
wszyscy
uczniowie
wszyscy
uczniowie
klasy IV-VI,
I-III G
Promowanie aktywnych
sposobów spędzania
czasu wolnego.
Uczniowie znają problemy związane
z przedwczesną inicjacją seksualną,
w szczególności ryzykiem
nieplanowanej ciąży i chorobami
przenoszonymi drogą płciową. Wiedzą
jak minimalizować ryzyko wystąpienia
tych problemów
Uczniowie potrafią samodzielnie
wszyscy
organizować zajęcia wymagające
uczniowie
aktywności fizycznej z zachowaniem
zasad bezpieczeństwa
Uczniowie uczestniczą w zajęciach
sportowych i kółek zainteresowań
w szkole i poza nią
wszyscy
uczniowie
Uczniowie i rodzice posiadają
informacje na temat ciekawych
wydarzeń i miejsc wartych
odwiedzenia w okolicy
uczniowie
i rodzice
Nauczyciele znają zainteresowania
uczniów, zachęcają ich do ich
rozwijania
uczniowie
i nauczyciele
nauczyciele, w tym
wychowania –
fizycznego,
geografii
i przyrody,
wychowawcy klas,
bibliotekarze,
Zapoznanie uczniów
z zasadami bezpiecznego
korzystania z Internetu
i telefonii komórkowej
Uczniowie wiedzą jakie zagrożenia i
wszyscy
korzyści płyną z korzystania z Internetu uczniowie
i telefonii komórkowej, potrafią z
korzystać z nich w sposób racjonalny
nauczyciele
nauczyciele, w tym
informatyki,
pedagog,
Uczniowie poznają przepisy dot. takich klasy IV-VI, I- wychowawcy
zjawisk jak piractwo i stalking
III G
6
Cel II: Kształtowanie ważnych psychologicznie i społecznie umiejętności, jako czynników
przeciwdziałających zachowaniom agresywnym i nałogom
Zadania
Budowanie poczucia
przynależności do grupy i
poczucia bezpieczeństwa
w grupie
Znajomość
i respektowanie zasad
i norm przyjętych w
szkole
Poznawanie siebie ,
umiejętność radzenia
sobie z napięciem i
sytuacjami trudnymi
Osiągnięcia/ Cele
Adresaci
Uczniowie znają swoich kolegów, znają
swoje zainteresowania.
wszyscy
uczniowie
Uczniowie czują się w swojej klasie
i szkole bezpiecznie, budują pozytywne
relacje
wszyscy
uczniowie
Osoby
odpowiedzialne
wychowawcy,
pedagodzy,
Uczniowie i nauczyciele znają mocne
i słabe strony członków zespołu, wiedzę
te potrafią wykorzystywać w sposób
konstruktywny dla sukcesu całej grupy
wszyscy
uczniowie
Uczniowie współpracują ze sobą przy
realizacji zadań, są gotowi do udzielania
pomocy osobom potrzebującym, wiedzą
do kogo z kolegów i osób dorosłych
zwrócić się w przypadku problemów
wszyscy
uczniowie
Nauczyciele obserwują relacje w grupie,
interweniują w przypadku zauważenia
sytuacji trudnych, kształtują przyjazny
klimat w szkole
wszyscy
nauczyciele
Uczniowie znają i przestrzegają
szkolnych regulaminów i przepisów;
znają sankcje za ich nierespektowanie
wszyscy
uczniowie
Uczniowie kulturalnie zachowują się
wobec swoich rówieśników i osób
dorosłych; używają zwrotów
grzecznościowych
wszyscy
uczniowie
Uczniowie eliminują używanie
wulgaryzmów
wszyscy
uczniowie
Nauczyciele konsekwentnie sprawdzają
czy uczniowie przestrzegają szkolnych
regulaminów i przepisów
wszyscy
nauczyciele
psycholog,
nauczyciele,
w tym katecheci
wychowawcy,
nauczyciele,
pedagodzy,
kadra
zarządzająca
Uczniowie potrafią rozpoznawać
wszyscy
i nazywać swoje stany emocjonalne.
uczniowie
Znają mechanizmy i sytuacje wywołujące
te stany.
psycholog,
pedagodzy,
wychowawcy
7
Podnoszenie
kompetencji społecznych
i radzenie sobie w
sytuacjach konfliktu
Uczniowie znają swoje mocne i słabe
strony; wiedzą jak pracować nad
pokonaniem swoich słabości
wszyscy
uczniowie
Uczniowie znają sposoby
rozładowywania napięć i radzenia sobie
ze stresem (samokontrola)
wszyscy
uczniowie
Nauczyciel wspiera uczniów
w zachowaniu równowagi psychicznej
(witalność, chęć do życia)
wszyscy
uczniowie
Poszerza się wiedzę nauczycieli
i rodziców na temat zdrowia
psychicznego dzieci i młodzieży,
rozpoznawania wczesnych objawów
zażywania substancji psychoaktywnych,
ale także suplementów diety i leków
w celach innych niż medyczne
wszyscy
uczniowie
Uczniowie znają problemy dotyczące
dysfunkcji psychicznych (choroby typu
autyzm i zespół Aspergera)
wszyscy
uczniowie
Uczniowie, nauczyciele i rodzice potrafią
słuchać innych
rodzice,
uczniowie,
nauczyciele
psycholog,
Uczniowie, nauczyciele i rodzice
zastępują komunikaty typu „ty”
komunikatami typu „ja”
rodzice,
uczniowie,
nauczyciele
wychowawcy
Uczniowie mają możliwość ćwiczenia
umiejętności przypisanych do ról
społecznych
wszyscy
uczniowie
pedagodzy,
Uczniowie potrafią stosować zachowania wszyscy
asertywne
uczniowie
Rozwija się i wspiera działalności
uczniów w ramach wolontariatu
wszyscy
uczniowie
Uczniowie potrafią konstruktywnie
rozwiązywać konflikty z rówieśnikami,
wiedzą jak zachować się w przypadku
konfliktu z osobą dorosłą
uczniowie,
rodzice
Uczniowie w sytuacjach trudnych
korzystają z mediacji prowadzonych
wszyscy
uczniowie
8
przez wychowawców, psychologa i
pedagogów; maja postawę dialogu
Uczniowie mają okazję, by ćwiczyć nad
wypełnianiem ról społecznych
wszyscy
uczniowie
Uczniowie działają na rzecz środowiska
lokalnego
Wzbudzanie szacunku
dla drugiego człowieka
i poszanowania jego
godności; bez względu na
jego pochodzenie,
poglądy, wizerunek,
status ekonomiczny, stan
zdrowia,
niepełnosprawność
Uczenie jak reagować na
zjawisko przemocy i
agresji
Rodzice współpracują ze szkołą,
korzystają z porad wychowawców i
psychologa i pedagogów
rodzice
Rodzice i nauczyciele wiedzą jakie
instytucje mogą im pomóc w
podnoszeniu kompetencji
wychowawczych, w razie konieczności
korzystają z ich pomocy
rodzice
i nauczyciele
Uczniowie potrafią kreatywnie myśleć
i podejmować decyzję w sytuacjach
trudnych
wszyscy
uczniowie
Nauczyciele podnoszą swoje
kompetencje w celu lepszego
funkcjonowania z rodzicami i uczniami
(również w ramach samokształcenia)
nauczyciele
Uczniowie z szacunkiem odnoszą się do
siebie i osób dorosłych
wszyscy
uczniowie
Uczniowie są tolerancyjni wobec
reprezentujących inne poglądy,
pochodzących z różnych kultur i grup
społecznych
wszyscy
uczniowie
Uczniowie pomagają osobom chorym
i słabszym
wszyscy
uczniowie
Uczniowie potrafią wypowiadać się na
temat różnych religii, ras czy poglądów
politycznych z należytym szacunkiem,
bez postawy krytycznej
Uczeń wie jak zachować się w sytuacjach
zagrożenia bezpieczeństwa własnego i
innych
wszyscy
uczniowie
Uczeń potrafi rozwiązać spory i konflikty
bez użycia przemocy
wszyscy
uczniowie
wszyscy
uczniowie
wychowawcy,
nauczyciele,
w tym
wspierający,
katecheci
nauczyciele,
w tym
wspierający,
katecheci
wychowawcy,
nauczyciele,
pedagodzy,
9
psycholog
Przekazywanie wiedzy na
temat szkodliwości
używek
(alkohol, narkotyki,
nikotyna, dopalacze
i inne substancje
psychoaktywne)
Uczniowie wiedzą czym są używki
i środki odurzające, znają proces
powstawania uzależnienia, wiedzą jakie
szkody dla ich zdrowia i otoczenia
wywołują używki
wszyscy
uczniowie
Uczniowie znają konsekwencje
posiadania i stosowania używek
wszyscy
uczniowie
Uczniowie i rodzice wiedzą, gdzie szukać
pomocy
uczniowie
rodzice,
Rodzice i nauczyciele pozyskują
Informacje o aktualnych zagrożeniach
płynących ze środowiska lokalnego
rodzice,
uczniowie
pedagodzy,
psycholog,
wychowawcy,
nauczyciele
przyrody
i biologii,
katecheci
Cel III: Podnoszenie motywacji do nauki i zapobieganie wagarom
Zadanie
Osiągnięcia/ Cele
Adresaci
Uświadomienie
uczniom znaczenia
wykształcenia dla ich
dalszych losów
życiowych
Uczniowie znają strukturę systemu
edukacji w Polsce
IV-VI SP, I-III
G
Uczniowie znają czynniki wpływające
na osiągnięcie sukcesu edukacyjnego i
zawodowego w przyszłości
wszyscy
uczniowie, w
szczególności
uczniowie VI
SP i
gimnazjum
Uczniowie zastępują zewnętrzną
motywację do nauki motywacją
wewnętrzną
wszyscy
uczniowie
Rodzice i uczniowie znają krótko i
długoterminowe konsekwencje
wagarowania
rodzice,
uczniowie kl.
VI i
gimnazjum
pedagodzy,
psycholog,
wychowawcy
Uczniowie ponoszą konsekwencje
wszyscy
wychowawcy,
Uświadomienie
uczniom i rodzicom
konsekwencji
wagarowania,
kształtowanie
pozytywnych więzi ze
szkołą
Podejmowanie działań
Osoby
odpowiedzialne
*
wychowawcy,
pedagodzy,
doradca
zawodowy,
10
przeciwdziałających
wagarowaniu
nieusprawiedliwionej nieobecności w
szkole
uczniowie
Wychowawcy regularnie przekazują
rodzicom informacje o
nieobecnościach dzieci
wszyscy
uczniowie
Rodzice znają plan zajęć dzieci
rodzice
Rodzice regularnie kontaktują się ze
szkołą w celu potwierdzenia
obecności dzieci i młodzieży w szkole
rodzice
pedagodzy,
psycholog,
wszyscy
nauczyciele
Rodzice współpracują z pedagogami w rodzice
celu wyeliminowania zjawiska
wagarowania
Wychowawcy poznają motywację do
wagarów poszczególnych uczniów
Rozpoznawanie
przyczyn niepowodzeń
szkolnych uczniów
Przeciwdziałanie
niepowodzeniom
szkolnym uczniów
wychowawcy
Uczniowie są diagnozowani w zakresie wszyscy
ich możliwości edukacyjnych
uczniowie
Psycholog,
pedagodzy
Uczniowie uczestniczą w zajęciach
wyrównawczych i kołach
zainteresowań
wszyscy
uczniowie
wszyscy
nauczyciele,
pedagodzy,
psycholog
Nauczyciele regularnie sprawdzają
osiągnięcia uczniów
nauczyciele
Nauczyciele motywują uczniów do
osiągania sukcesów edukacyjnych na
miarę ich możliwości
nauczyciele
Uczniowie poznają metody i techniki
zwiększające efektywność nauki
wszyscy
uczniowie
Nauczyciele różnicują zadania
uwzględniając zalecenia PPP i
możliwości uczniów
nauczyciele
Dostarczanie wiedzy na Uczniowie poznają zawody
temat orientacji
zawodowej
Uczniowie znają kryteria przyjęć do
różnych typów szkół
wszyscy
uczniowie
uczniowie
klas II-III G
Uczniowie gromadzą informacje na
temat szkół w okolicy
Uczniowie
klas III G
doradca
zawodowy,
pedagodzy,
nauczyciele DZ
11
Uczniowie otrzymują pomoc w
określeniu swoich zainteresowań i
predyspozycji zawodowych
Uczniowie
klas III G
Uczniowie zaczynają świadomie
planować swoją ścieżkę edukacyjną i
karierę zawodową
Uczniowie
gimnazjum
* w kolumnie osoby odpowiedzialne, określone zostały jedynie osoby w sposób szczególny
odpowiedzialne za realizację określonych zadań, jednak wszyscy nauczyciele powinni
aktywnie włączać się do realizacji programu profilaktycznego uwzględniając określone w nim
zadania w organizacji prowadzonych zajęć i innych podejmowanych działaniach.
12