Zasady oceniania z jęz. polskiego

Transkrypt

Zasady oceniania z języka polskiego
w III Liceum Ogólnokształcącym w Łomży
Informacje wstępne
Niniejsze zasady oceniania są zgodne z Rozporządzeniem Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobów oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów, a także Zasadami oceniania w III Liceum
Ogólnokształcącym.
Uczniowie zostają poinformowani o zasadach oceniania z języka polskiego na
początku roku szkolnego (na pierwszych 3 lekcjach).
Celem oceniania jest:
1. Ustalenie zasad i form oceniania ucznia oraz jasnych, obiektywnych kryteriów.
2. Informowanie o aktualnym stanie wiedzy i umiejętności ucznia.
3. Diagnozowanie postępów i niepowodzeń.
4. Określenie zasad i form poprawy.
5. Ustalenie praw i obowiązków ucznia na lekcji języka polskiego.
6. Pomoc uczniom w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju.
7. Motywowanie ucznia do dalszej pracy.
8. Umożliwienie nauczycielowi doskonalenia organizacji i metod pracy na lekcjach.
Na lekcjach języka polskiego uczeń ma prawo do:
- zdobywania wiedzy i umiejętności zgodnie ze wskazaniami podanymi w podstawie
programowej,
- rozwijania różnych form aktywności, twórczości, brania udziału w konkursach i
olimpiadach,
- jasnego określania kryteriów oceny,
- jawnej, uzasadnionej oceny osiągnięć,
- wcześniejszego (przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem) poznania terminu
sprawdzianów, prac klasowych i domowych prac stylistycznych (nie dotyczy to krótkich
sprawdzianów z ostatnich lekcji),
- określenia zakresu materiału objętego sprawdzianem i form sprawdzania,
- oczekiwania od nauczyciela pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z
przedmiotem,
- wyrażania w sposób zgodny z zasadami kultury swoich opinii, ocen,
- raz w semestrze zgłosić uzasadnione nieprzygotowanie, które w dzienniku zapisywane jest
np.
Na lekcjach języka polskiego uczeń ma obowiązek:
- systematycznie czytać lektury, przygotowywać się do lekcji, odrabiać zadane prace domowe
(ilość prac zgodna z potrzebami),
- brać aktywny udział w lekcji, w pracy grup,
- uczestniczyć w różnych formach sprawdzania wiadomości i umiejętności,
- napisać co najmniej dwie kontrolne prace klasowe,
- prowadzić zeszyt według zasad:
- systematycznie sporządzać notatki,
- dbać o ich poprawność pod względem rzeczowym, kompozycyjnym, językowym,
- dbać o estetykę zeszytu, przejrzystość, czytelność zapisu, eksponować treści ułatwiające
zapamiętanie i łatwe odszukanie potrzebnych informacji.
1
Co podlega ocenie?
Praca ucznia podlega ocenie w skali od 1 do 6 z możliwością rozszerzenia o „+”, „-”.
W szczególności podlegać jej będą:
- matury próbne,
- sprawdziany diagnostyczne i „dyrektorskie”,
- prace stylistyczne (klasowe i domowe),
- sprawdziany umiejętności czytania ze zrozumieniem tekstu literackiego, filozoficznego i
publicystycznego,
- rzeczówki,
- kartkówki,
- odpowiedzi przy tablicy,
- przygotowanie do lekcji i aktywność na niej (wypowiedzi ustne),
- prace domowe.
Ustalenie oceny śródrocznej lub rocznej
Na ocenę śródroczną lub roczną największy wpływ mają oceny z :
- matury próbnej, sprawdzianów diagnostycznych i „dyrektorskich” – waga 4
- prac klasowych (rzeczówki, prace stylistyczne) – waga 3,
- sprawdzianów czytania ze zrozumieniem – waga 3,
- prac domowych stylistyczne – waga 2,
- kartkówek – waga 2,
- referaty – waga 1,
- odpowiedzi – waga 1,
- prac domowych z ostatniej lekcji – waga 1,
- aktywności na zajęciach, przygotowania do lekcji - waga 1,
-udział w konkursach, działalność w Kole Żywego Słowa – 1
- innych prac- wagę określa nauczyciel.
Ocena śródroczna i roczna
Wystawienie ocen śródrocznych i rocznych odbywa się zgodnie z Zasadami oceniania
w III Liceum Ogólnokształcącym.
Warunki i sposób poprawy ocen rocznych
Oceny roczne mogą być poprawiane – kryteria i formę poprawy określają Zasady
oceniania w III Liceum Ogólnokształcącym.
Sposób informowania uczniów i rodziców o ocenach śródrocznych lub rocznych określają
Zasady oceniania w III Liceum Ogólnokształcącym.
Warunki i sposób poprawy ocen bieżących
Poprawianie ocen bieżących odbywa się zgodnie z Zasadami oceniania w III Liceum
Ogólnokształcącym.
Uczeń może poprawić jedynie oceny z prac klasowych i prac domowych stylistycznych,
ale tylko wtedy, gdy uzyskał z nich ocenę niedostateczną lub dopuszczającą.
W przypadku nieobecności na sprawdzianie czytania ze zrozumieniem uczeń nie
otrzymuje 0 tylko wtedy, jeśli jego nieobecność w szkole jest usprawiedliwiona i trwa
minimum trzy dni.
Prace domowe stylistyczne można poprawić (pisząc pracę na inny temat) w ciągu 2 dni od
daty oddania wypracowań.
Za pracę domową stylistyczną, której uczeń nie oddał w terminie, do omegi wstawia się 0.
2
Prace poprawkowe nie podlegają określonemu w Zasadach oceniania w III Liceum
Ogólnokształcącym terminowi sprawdzania.
Sposób informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach
Sposób informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach określają Zasady oceniania
w III Liceum Ogólnokształcącym.
Otrzymując ocenioną pracę (domową lub klasową) uczeń może zwrócić się do nauczyciela
z prośbą o szczegółowe omówienie jej wartości.
Praca z uczniem zdolnym
W klasie nauczyciel spotyka się z uczniami o różnym poziomie intelektualnym, dlatego
powinien indywidualizować pracę z młodzieżą.
Uczeń zdolny, pragnący poszerzać swoją wiedzę z przedmiotu może samodzielnie
wykonywać dodatkowe zadania, np.: przygotowywać referaty na tematy wykraczające poza
program nauczania, przygotowywać analizy utworów poetyckich lub fragmentów tekstów
prozatorskich, dzielić się z kolegami wiedzą zdobytą w procesie samokształcenia.
Nauczyciel powinien wspierać ucznia zdolnego. Może zaproponować lektury do
samodzielnej analizy, umożliwić uczniowi zaprezentowanie swojej wiedzy i umiejętności na
forum klasy.
3
KRYTERIA OCENIANIA
PODSTAWOWYM
PRAC
STYLISTYCZNYCH
NA
POZIOMIE
I. ROZWINIĘCIE TEMATU (można przyznać maksymalnie 25 punktów, co stanowi
50% wszystkich punktów za pracę)
Dla każdego tematu opracowuje się właściwy model odpowiedzi, wskazując elementy,
które są dla danego rozwinięcia podstawowe ( zawsze więcej niż liczba punktów możliwa do
uzyskania za te odpowiedzi). Jeżeli wypowiedź ucznia będzie trafnie wykraczać poza model,
można mu przyznać dodatkowe punkty w ramach szczególnych walorów pracy ( max 4).
II. KOMPOZYCJA (można przyznać maksymalnie 5 punktów, co stanowi 10%
wszystkich punktów za pracę)
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za
rozwinięcie tematu.
- podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie,
przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym,
5pkt.
- uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficznie wyodrębnione główne
części,
3pkt.
- wskazująca na podjęcie próby porządkowania myśli, na ogół spójna. 1pkt.
III. STYL ( można przyznać maksymalnie 5 punktów, co stanowi 10% wszystkich
punktów za pracę)
- - jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona
leksyka,
5pkt.
- zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka,
3pkt.
- na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe.1pkt.
IV. JĘZYK (można przyznać maksymalnie 12 punktów, co stanowi 24% wszystkich
punktów za pracę)
- język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne:
słownictwo, frazeologia i fleksja,
12pkt.
- język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i
fleksja,
9pkt.
- język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne:
składnia, słownictwo, frazeologia,
6pkt.
- język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, słownikowych,
frazeologicznych i fleksyjnych,
3pkt.
- język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów
składniowych, słownikowych i frazeologicznych.
1pkt/
V. ZAPIS (można przyznać maksymalnie 3 punkty, co stanowi 6% wszystkich punktów za
pracę)
- bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja ( nieliczne błędy), 3pkt.
- Poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia); na ogół poprawna interpunkcja,
2pkt.
- poprawna ortografia ( nieliczne błędy różnego stopnia); interpunkcja niezakłócająca
komunikacji (mimo różnych błędów).
1pkt.
W wypracowaniu krótszym niż 250 słów ocenia się tylko rozwinięcie tematu; kompozycja,
styl, język i zapis nie są oceniane.
4
Kryteria oceny prac stylistycznych:
Np.
RT – 25pkt. – 50%
K – 5,3,1pkt. – 10%
S – 5,3,1pkt. – 10%
J – 12,9,6,3,1pkt – 24%
Z – 3,2,1pkt – 6%
Przeliczenie punktów na oceny (dotyczy wszystkich sprawdzianów i prac, w których za
odpowiedzi stawia się punkty):
100% - 98% - celujący
97% - 86% - bardzo dobry
85% - 70% - dobry
69% - 50% - dostateczny
30% - 49%- dopuszczający
29% - 0% - niedostateczny
Oceny za pracę stylistyczną
50 – 49 – cel
48 – 43 - bdb
42 – 35 – db
34 – 25 – dst
24 – 15 - dop
14 – 0 ndst
WYMAGANIA NA POSZEGÓLNE OCENY
POZIOM PODSTAWOWY
KLASA I
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ocena niedostateczna
Uczeń:
nie zdobył podstawowych wiadomości i umiejętności określonych w podstawie
programowej
nie interesuje się przebiegiem zajęć;
nie uczestniczy w lekcji;
opuszcza prace klasowe;
nie przygotowuje zadań domowych;
Na ocenę dopuszczającą
uczeń klasy I liceum w zakresie kształcenia literackiego potrafi:
wymienić autorów i tytuły utworów literackich wskazanych w liście lektur,
opowiedzieć treść omawianych na lekcji tekstów literackich niezbyt dokładnie,
czytać ze zrozumieniem tekst literacki i interpretować go z pomocą nauczyciela,
odtworzyć z pamięci definicje pojęć np.: mit, topos, archetyp, antyk, tragedia, patos,
tragizm, konflikt tragiczny, Biblia, uniwersalizm, apokalipsa, kosmogonia, parafraza,
monoteizm, teocentryzm, alegoria, styl romański, gotycki, renesans, reformacja,
5
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
antropocentryzm, humanizm, klasycyzm, godność, fatum, kontrreformacja, sarmatyzm,
racjonalizm, empiryzm, romantyzm, dualizm, irracjonalizm,
wskazać ramy chronologiczne epok literackich, przewidzianych w programie,
wykazać się znajomością nazw i pojęć gatunków literackich (tragedia, epos, pieśń,
fraszka, tren, psalm, przypowieść, hymn, sonet, oda, bajka, satyra, ballada)
wymienić cechy bohaterów lektur,
wymienić cechy Boga biblijnego, średniowiecznego, renesansowego i barokowego,
wymienić kierunki filozoficzne poszczególnych epok i kilka najważniejszych ich
założeń,
wymienić archetypy i toposy z poszczególnych epok,
wymienić cechy tragedii antycznej, przypowieści, dramatu szekspirowskiego, bajki,
ballady
wymienić cechy postawy stoickiej, epikurejskiej, horacjańskiej, franciszkańskiej,
humanistycznej, racjonalistycznej, empirycznej, romantycznej,
opisać koncepcję świata i człowieka w poszczególnych epokach,
rozpoznać w utworze epitety, porównanie, apostrofę, pytanie retoryczne, przerzutnię,
personifikację, animizację,
cytować odpowiednie fragmenty tekstu jako uzasadnienie argumentów, cech,
opisać dzieła sztuki poszczególnych epok,
rozpoznać osobę mówiącą i adresata w utworze literackim,
identyfikować motywy mitologiczne, biblijne, średniowieczne, renesansowe,
barokowe, oświeceniowe i romantyczne w tekście literackim,
uczeń klasy I liceum w zakresie kształcenia językowego potrafi:
•
•
•
•
•
•
•
•
wyjaśnić znaczenie realne i metaforyczne związków frazeologicznych, mających
źródło w antyku i Biblii,
wymienić funkcje tekstów językowych i podać ich ważniejsze cechy,
wyjaśnić zasady (reguły) aktu komunikacji,
wyjaśnić pojęcia: styl, stylizacja, stylizacja biblijna
wymienić podstawowe środki perswazji,
poprawnie budować zdania proste, złożone, mało skomplikowane,
posługiwać się różnymi odmianami polszczyzny w zależności od sytuacji
komunikacyjnej,
dostrzec niektóre typy błędów językowych.
Na ocenę dostateczną
•
•
•
•
•
wykazać się niepełną wiedzę i podstawowymi umiejętnościami określonymi w
podstawie programowej,
zna treść i problematykę lektur z klasy I,
czyta ze zrozumieniem tekst literacki i samodzielnie przeprowadza chociaż
fragmentaryczną jego interpretację
wyjaśnić definicję i istotę toposu, symbolu, alegorii, metafory, oksymoronu, inwersji,
renesansowych,
barokowych,
podać cechy utworów średniowiecznych,
oświeceniowych,
6
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
przedstawić świat wartości bohaterów poszczególnych epok,
rozpoznać związki tematyczne między dziełami literackimi a innymi dziełami sztuki,
odnaleźć najważniejsze informacje zawarte w kilku tekstach, dokonać ich analizy
porównawczej,
omówić na przykładzie utworu cechy tragedii antycznej, przypowieści, dramatu
szekspirowskiego, bajki, ballady,
rozpoznać cechy światopoglądu, wartości charakterystyczne dla epok oraz typowe
motywy,
określić związki renesansu i oświecenia z antykiem, baroku i romantyzmu ze
średniowieczem i Biblią,
scharakteryzować wizje świata i człowieka w poszczególnych epokach,
posługiwać się formami wypowiedzi jak opis, przemówienie, streszczenie,
charakterystyka, rozprawka, recenzja,
redagować noty biograficzne,
przedstawić swoimi słowami myśli różnych autorów,
przedstawić różne ujęcia motywów literackich w poszczególnych epokach,
scharakteryzować osobę mówiącą i adresata utworu,
określić typ liryki,
opisać dzieło sztuki plastycznej, podjąć próbę jego interpretacji,
rozpoznać w utworach literackich środki stylistyczne: oksymoron, antytezę,
paralelizm, peryfrazę, elipsę, anaforę, epiforę,
przyporządkować wcześniej poznany tekst kultury (na podstawie konwencji, stylu,
obyczaju oraz obrazu kultury materialnej) określonej epoce literackiej,
zgromadzić słownictwo potrzebne do omówienia typowego problemu,
formułować na podstawie tekstu argumenty i potwierdzać je fragmentami utworów,
zabierać głos w dyskusji – powtarza obiegowe opinie,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wyjaśnić znaczenie związków frazeologicznych i słów zaczerpniętych z Biblii,
mitologii,
wyjaśnić cechy stylów: biblijnego, klasycznego i retorycznego
wyjaśnić znaczenie podstawowe i metaforyczne wyrazu,
wyjaśnić i zilustrować przykładami środki perswazji wykorzystywane
w przemówieniach, reklamie,
scharakteryzować pod względem językowym teksty o różnych funkcjach językowych,
komunikacyjnej,
zgromadzić synonimy o różnym zabarwieniu emocjonalnym,
poprawnie budować zdania o schematycznej konstrukcji.
dostrzec różne typy błędów językowych.
Na ocenę dobrą
•
•
wykazać się dużą wiedzą z zakresu kl. I,
wykazać się dobrą znajomością treści i problematyki lektur,
7
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
czytać ze zrozumieniem tekst literacki i interpretować go,
sprawnie wiązać fakty w łańcuchy przyczynowo-skutkowe,
na podstawie tekstów literackich i filozoficznych scharakteryzować światopogląd
epok, system wartości bohaterów,
charakteryzować bohaterów utworów literackich w kontekście epoki,
porównać różne realizacje toposów i archetypów literaturze sztuce,
wskazać i uzasadnić obecność tradycji starożytnej, biblijnej, średniowiecznej,
renesansowej i barokowej i oświeceniowej w późniejszych tekstach kultury,
porównać dramat antyczny i szekspirowski,
samodzielnie analizować i interpretować wybrane teksty antyczne, średniowieczne,
renesansowe i barokowe i oświeceniowe,
omówić realizację w tekstach literackich problemów np.: miłości, śmierci,
przemijania, patriotyzmu, rozumu, wiary, uczucia/czucia,
wyjaśnić metaforyczne i alegoryczne znaczenie utworów,
określić role poszczególnych motywów w kulturze,
określić funkcje najprostszych środków stylistycznych wykorzystanych w utworach,
porównać i ocenić postawy bohaterów,
wykorzystywać różne konteksty w toku pracy nad lekturą,
skonfrontować świat wartości bohaterów ze swoim własnym,
interpretować dzieła sztuki plastycznej,
samodzielnie formułować proste argumenty i potwierdzać je fragmentami tekstu,
odtworzyć tok myślowy autora tekstu,
wskazać myśl przewodnią utworu,
porównywać teksty różnych dziedzin sztuki,
gromadzić, selekcjonować i wykorzystywać w wypowiedziach ustnych i pisemnych
materiały z różnych źródeł,
wybrać sposób rozwiązania problemu,
przydzielić zadania poszczególnym osobom w zespole i koordynować pracę zespołu,
zabierać głos w dyskusji, samodzielnie formułować sądy,
Na ocenę dobrą
•
•
•
•
•
•
•
rozpoznać dominującą funkcję w tekście językowym i uzasadnić swoje zdanie,
wyjaśnić zasadność użycia odpowiednich środków perswazji,
rozpoznać w nowych tekstach elementy stylów: biblijnego, klasycznego,
retorycznego,
sklasyfikować synonimy w odpowiednie grupy,
stosować w wypowiedziach ustnych i pisemnych urozmaiconą składnię,
wykazać się bogatym słownictwem,
komunikacyjnej.
Na ocenę bardzo dobrą
•
wykazać się pełną wiedzą i umiejętnościami określonymi w podstawie programowej,
posługiwać się nimi w różnych sytuacjach problemowych,
8
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wykazać się szczegółową znajomością treści i problematyki lektur,
wskazać związki omawianych epok z kulturą powszechną na podstawie lektur,
ustalić konteksty filozoficzne i estetyczne, społeczno – polityczne i wykorzystać je w
interpretacji utworu,
interpretować różne teksty kultury,
wskazać sposoby funkcjonowania motywów, toposów i wzorców osobowych w
tekstach literackich,
analizować i oceniać zjawiska literackie omawianych epok,
analizować, oceniać i syntezować zjawiska kulturowe poznanych w toku nauki epok,
wskazać związki omawianych epok z kulturą powszechną na podstawie dzieł
poznanych w trakcie samodzielnej pracy,
wykorzystywać wiedzę z różnych źródeł w interpretacji utworów i faktów literackich,
interpretować różne znaki kultury w nowych tekstach,
analizować teksty literackie ze wskazaniem poznanych środków stylistycznych,
oceniać i wartościować teksty literackie i postawy,
dowieść swojej racji w ocenie dzieł literackich, malarskich, filmowych, teatralnych,
zabrać konstruktywny głos w dyskusji,
skutecznie argumentować swoje stanowisko,
samodzielnie przygotować dodatkowe materiały wzbogacające pracę na lekcji,
odczytać i wyjaśnić sensy symboliczne tekstów i odnieść je do współczesności,
zaplanować pracę zespołu w celu rozwiązania nowego problemu,
ocenić osiągnięcia różnych epok,
syntetyzować i selekcjonować materiał.
•
•
•
sprawnie posługiwać się współczesną polszczyzną,
wykorzystywać w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych style poznane w toku
kształcenia,
budować wypowiedzi o różnych funkcjach językowych;
Na ocenę celującą
uczeń klasy I liceum w zakresie kształcenia literackiego i językowego potrafi
•
wykazać się wiedzą i umiejętnościami wykraczającymi poza wymagania na ocenę
bardzo dobrą.
KLASA II
uczeń klasy II liceum w zakresie kształcenia literackiego potrafi:
•
•
•
•
wymienić autorów i tytuły utworów literackich wskazanych w liście lektur
(oświecenie, romantyzm, pozytywizm),
wymienić bohaterów literackich poznanych utworów i opowiedzieć ich losy,
wskazać ramy czasowe epok z klasy II,
zdefiniować pojęcia związane z epoką np.: oświecenie, racjonalizm, empiryzm,
sentymentalizm, ironia, demagogia, romantyzm, mistycyzm, orientalizm, mesjanizm,
9
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
historyzm, prometeizm, indywidualizm, ludowość, werteryzm, winkelriedyzm,
rewolucja, profetyzm, synkretyzm, improwizacja, realizm, pozytywizm, powieść,
nowela, scjentyzm, praca u podstaw, praca organiczna, utylitaryzm, ewolucjonizm,
naturalizm, determinizm, asymilacja, powieść tendencyjna, powieść historyczna,
przedstawić główne elementy biografii artysty romantycznego, pozytywistycznego,
wymienić gatunki charakterystyczne dla oświecenia, romantyzmu, pozytywizmu i
wymienić ich cechy,
wymienić oświeceniowe sposoby „rozbawiania i uczenia”,
wymienić na podstawie utworów wady sarmatów,
wymienić cechy oświeceniowej, romantycznej i pozytywistycznej koncepcji
patriotyzmu,
wymienić romantyczne i pozytywistyczne narzędzia poznawania świata,
wskazać cechy typowe dla postawy oświeceniowej, romantycznej, pozytywistycznej,
wymienić cechy poety oświeceniowego, romantycznego i artysty pozytywistycznego,
wymienić cechy bajki, satyry, ballady, dramatu romantycznego, epopei, powieści
realistycznej, noweli,
wymienić i rozpoznać środki stylistyczne charakterystyczne dla poszczególnych epok,
wymienić i opisać najważniejsze krajobrazy fascynujące romantyków,
wymienić najważniejsze wartości i hasła charakterystyczne dla epok,
opisać dzieło sztuki oświeceniowej, romantycznej, pozytywistycznej,
odnaleźć potrzebne informacje w encyklopediach, słownikach, podręczniku,
zidentyfikować osobę mówiącą i adresata w utworze,
odnaleźć w utworach literackich fragmenty potwierdzające cechy bohatera,
przedstawić sytuację społeczno – polityczną w Polsce i w Europie w okresie
oświecenia, romantyzmu i pozytywizmu,
zabrać głos w dyskusji (powtarza obiegowe sądy).
uczeń klasy II liceum w zakresie kształcenia językowego potrafi:
•
•
•
•
•
•
•
•
wyjaśnić znaczenie realne i metaforyczne wyrazu,
rozpoznać homonimy, synonimy, antonimy,
wyjaśnić pojęcie treści i zakresu znaczeniowego wyrazu,
wymienić cechy stylu artystycznego i potocznego,
wymienić środki stylistyczne służące ekspresji,
wyjaśnić znaczenie stałych związków frazeologicznych,
wymienić cechy arcydzieła i kiczu,
poprawnie budować zdania proste, złożone, mało skomplikowane.
•
•
•
•
•
•
streścić utwory oświeceniowe, romantyczne i pozytywistyczne,
scharakteryzować bohaterów literackich poznanych utworów,
wykazać się wiedzą z zakresu kl. II,
nazwać i uzasadnić fragmentami tekstu cechy bohaterów,
omówić zadania artysty i sztuki w oświeceniu, romantyzmie i pozytywizmie,
wyjaśnić cechy stylu oświeceniowego, romantycznego i pozytywistycznego,
10
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
scharakteryzować światopogląd poznanych w klasie II epok i pojęcia z nimi związane,
scharakteryzować relacje człowieka i natury w romantyzmie,
scharakteryzować człowieka - oświeceniowca, romantyka i pozytywistę,
odróżnić gatunki oświeceniowe, romantyczne i pozytywistyczne od innych,
odnaleźć hasła i ideały poznawanych epok w utworach literackich,
scharakteryzować świat przedstawiony w utworach,
scharakteryzować romantyczne drogi do wolności,
omówić na podstawie utworu cechy bajki, satyry, ballady, dramatu romantycznego,
epopei, powieści realistycznej, noweli,
omówić cechy miłości sentymentalnej i romantycznej,
przedstawić wymowę utworów z zakresu klasy II,
wyjaśnić ewolucję znaczenia słów: np.: naród, patriotyzm,
przedstawić świat wartości bohaterów oświeceniowych, romantycznych
i pozytywistycznych,
przedstawić różne wcielenia bohatera romantycznego,
określić wizję świata i człowieka w oświeceniu, romantyzmie i pozytywizmie,
opisać krajobraz sentymentalny, romantyczny i pozytywistyczny,
rozpoznać motywy antyczne i biblijne w poznanych utworach,
rozpoznać różne środki stylistyczne zastosowane w utworze,
wskazać utwory literackie późniejszych epok nawiązujące do tradycji romantycznych i
pozytywistycznych,
rozpoznać związki tematyczne między dziełami literackimi a dziełami sztuki
omawianych epok,
przedstawić swoimi słowami myśli różnych autorów,
podejmować próby interpretacji dzieł sztuki (szczególnie romantycznych) i literatury,
rozpoznać w utworach literackich elementy krajobrazu romantycznego,
scharakteryzować osobę mówiącą i adresata utworu,
zabrać głos w dyskusji (schematyczne, odtwórcze sądy),
rozpoznać typ liryki i dominującą funkcję w tekście,
posługiwać się formami wypowiedzi jak opis, streszczenie, charakterystyka, notatka,
rozprawka,
formułować na podstawie tekstu argumenty i potwierdzać je fragmentami utworów.
•
•
•
•
•
•
klasyfikować synonimy według natężenia cechy,
określać treść i zakres wyrazu,
wyjaśnić cechy stylu artystycznego i potocznego,
rozpoznać w tekście środki stylistyczne,
klasyfikować frazeologizmy do poszczególnych grup,
poprawnie budować zdania o schematycznej konstrukcji.
Na ocenę dobrą
•
wykazać się dużą wiedzą z zakresu kl. II,
11
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
scharakteryzować na podstawie tekstów literackich i filozoficznych światopogląd
epok, system wartości,
scharakteryzować bohaterów utworów literackich w kontekście epoki,
scharakteryzować program polskich pozytywistów i odnieść go do utworów
literackich,
interpretować i analizować wybrane teksty oświeceniowe, romantyczne i
pozytywistyczne,
dokonać analizy i interpretacji porównawczej tekstów z jednej epoki,
wyjaśnić istotę romantycznego i pozytywistycznego rozumienia narodu i wolności,
wyjaśnić metaforyczne i alegoryczne znaczenie utworów,
wyjaśnić wymowę utworów z zakresu klas II,
porównać oświeceniowe, romantyczne i pozytywistyczne wzorce patriotyzmu,
porównać postawy bohaterów,
porównać miłość sentymentalną i romantyczną,
porównać zadania artysty i sztuki w oświeceniu, romantyzmie i pozytywizmie
przedstawić ewolucję poglądów A. Mickiewicza na temat dróg do wolności,
przedstawić ewolucję bohatera romantycznego,
samodzielnie formułować proste argumenty i potwierdzać je fragmentami tekstu,
określić role poszczególnych motywów w kulturze,
określić funkcje środków stylistycznych w utworach,
ocenić bohaterów oświeceniowych, romantycznych i pozytywistycznych,
zabierać głos w dyskusji - samodzielnie formułować sądy,
porównywać różne realizacje toposów i archetypów w literaturze i sztuce,
wykorzystywać konteksty biograficzne i historyczne w pracy nad lekturą,
definiować pojęcia z kontekstu,
omówić cechy gatunków popularnych w romantyzmie, pozytywizmie i Młodej Polsce,
gromadzić, selekcjonować i wykorzystywać w wypowiedziach ustnych i pisemnych
materiały z różnych źródeł,
wybrać sposób rozwiązania problemu,
przydzielić zadania poszczególnym osobom w zespole i koordynować pracę zespołu.
Na ocenę dobrą
•
•
•
•
•
tworzyć różnego typu synonimy, homonimy,
wykorzystać w pracy różnorodne synonimy, homonimy,
rozpoznać w utworach elementy stylu artystycznego i potocznego,
wyjaśnić znaczenie różnych frazeologizmów i zaklasyfikować je do odpowiednich
grup,
stosować w wypowiedziach ustnych i pisemnych urozmaiconą składnie.
•
wykazać się bardzo dużą wiedzą z zakresu kl. II,
12
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
interpretować i analizować wybrane teksty oświeceniowe, romantyczne i
pozytywistyczne z wykorzystaniem w kontekstu biograficznego, historycznego,
filozoficznego,
dokonać analizy i interpretacji porównawczej tekstów z jednej epoki lub różnych
epok,
omówić w kontekście epoki ewolucję bohatera romantycznego (Mickiewiczowskiego
i Słowackiego),
wyjaśnić artystyczne kreacje bohaterów omawianych epok na tle epoki i w
późniejszym odbiorze czytelników,
dostrzec obecność różnych kultur w utworach oświeceniowych, romantycznych i
pozytywistycznych,
określić funkcję metaforyki i obrazów poetyckich w utworach oświeceniowych,
romantycznych i pozytywistycznych,
określić funkcje różnych zabiegów stylistycznych i stylizacyjnych (np.: aluzja, pastisz,
trawestacja)
wykryć i określić funkcję występujących w utworach znaków, symboli, motywów,
porównać utwory literackie z różnych epok o podobnych motywach,
określić wartość uniwersalną dzieł oświeceniowych, romantycznych i
pozytywistycznych,
snuć refleksje o związku człowieka z naturą, ojczyzną historią,
rozważać problem indywidualizmu w omawianych epokach i współczesności
odczytać i wyjaśnić sensy symboliczne tekstów i odnieść je do współczesności,
skutecznie argumentować swoje stanowisko,
syntetyzować i selekcjonować materiał.
•
•
•
sprawnie posługiwać się współczesną polszczyzną,
wykorzystywać w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych style poznane w toku
kształcenia,
budować wypowiedzi o różnych funkcjach językowych.
uczeń klasy II liceum w zakresie kształcenia literackiego i językowego potrafi
•
bardzo dobrą.
KLASA III
uczeń klasy III liceum w zakresie kształcenia literackiego potrafi :
•
•
wymienić tytuły i autorów utworów literackich wskazanych w kanonie lektury
podstawowej (Młoda Polska, dwudziestolecie i współczesność),
wymienić bohaterów literackich poznanych utworów i ich cechy charakterystyczne,
13
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wymienić główne założenia filozofii Młodej Polski,
opowiedzieć fabułę poznanych utworów,
odtworzyć z pamięci definicje pojęć, np.: dekadentyzm, katastrofizm, filister,
symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm, neoromantyzm, synteza sztuk, chłopomania,
franciszkanizm, klasycyzm, awangarda, katastrofizm, martyrologia, apokalipsa
spełniona, holocaust, reportaż, poezja lingwistyczna
określić czas i miejsce akcji w poznanych utworach,
wskazać ramy chronologiczne epok literackich przewidzianych w programie klasy III,
wymienić informacje na temat warunków życia w łagrach, lagrach i getcie,
wymienić cechy typowe dla postawy dekadenckiej, niczeańskiej, franciszkańskiej,
prometejskiej, „wyprostowanej”, „na kolanach”, humanisty w odniesieniu do
konkretnych bohaterów,
wymienić sposoby upadlania człowieka w systemach totalitarnych,
wymienić cechy powojennego człowieka i świata,
przedstawić młodopolską koncepcję artysty i sztuki,
przedstawić zadania artysty i sztuki w czasie wojny i po wojnie,
wymienić najważniejsze wartości i hasła charakterystyczne dla epok,
wymienić i rozpoznać środki stylistyczne charakterystyczne dla poszczególnych epok,
wskazać w tekście literackim symbol, metaforę i obraz poetycki, archaizację,
wykazać się znajomością nazw i cech gatunków literackich objętych programem,
wymienić cechy stylu utworów młodopolskich, dwudziestolecia międzywojennego i
współczesnych,
przedstawić wymowę utworów z zakresu klasy III,
zidentyfikować i scharakteryzować osobę mówiącą i adresata w utworze,
rozpoznać dzieło sztuki impresjonistycznej, ekspresjonistycznej i symbolicznej,
odnaleźć w utworach literackich fragmenty potwierdzające cechy bohatera,
wymienić przedstawicieli głównych kierunków artystycznych w sztuce Młodej Polski,
dwudziestolecia międzywojennego i współczesności,
przedstawić sytuację społeczno-polityczną w Polsce i w Europie w okresie Młodej
Polski, dwudziestolecia i współczesności,
zabrać głos w dyskusji (powtarza obiegowe sądy).
uczeń klasy III liceum w zakresie kształcenia językowego potrafi :
•
•
•
•
•
zdefiniować pojęcia: stylizacja gwarowa, archaizacja,
rozpoznać błędnie sformułowane konstrukcje językowe,
wyliczyć stylistyczne środki językowe,
wyjaśnić pojęcie stylu funkcjonalnego i artystycznego,
rozróżnić odmiany języka ogólnopolskiego: mówioną i pisaną, potoczną i oficjalną.
•
streścić wybrane wątki z lektur podstawowych,
14
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
scharakteryzować bohaterów literackich Młodej Polski, dwudziestolecia
i współczesności,
wykazać się wiedzą z zakresu kl. III,
interpretować i analizować wybrane teksty literackie lub fragmenty tekstów
literackich,
powiązać fakty literackie z najważniejszymi zdarzeniami historycznymi
i społecznymi,
wyjaśnić pojęcia, np.: kultura wysoka, kultura niska, obieg kultury, kultura masowa,
kultura elitarna, arcydzieło, kicz, odnosząc je do konkretnych tekstów i zjawisk,
odnaleźć hasła i ideały poznawanych epok w utworach literackich,
omówić współczesne wzorce patriotyzmu,
scharakteryzować dzieło sztuki impresjonistycznej, ekspresjonistycznej i
symbolicznej,
scharakteryzować w odniesieniu do konkretnych bohaterów postawę dekadencką,
niczeańską, franciszkańską, prometejską, „wyprostowaną”, „na kolanach”, humanisty,
scharakteryzować świat łagrów, lagrów i getta,
scharakteryzować metody działania systemów totalitarnych,
wyjaśnić na czym polega tragizm życia w czasie wojny i po wojnie,
przedstawić powojenny świat i człowieka,
rozpoznać elementy impresjonistyczne i ekspresjonistyczne w literaturze,
scharakteryzować świat przedstawiony w utworach,
scharakteryzować budowę utworu,
omówić cechy gatunkowe utworów,
odczytać symboliczne znaczenie przedmiotów, postaci i wydarzeń w utworze,
sporządzić bibliografię,
formułować na podstawie tekstu argumenty i potwierdzać je fragmentami utworów,
podejmować próby interpretacji dzieł sztuki (Młodej Polski, dwudziestolecia
międzywojennego i współczesności),
selekcjonować materiał pod kątem problemu,
tworzyć plan wypowiedzi, dobierać argumenty, potwierdzać je odpowiednimi
cytatami,
zgromadzić słownictwo potrzebne do omówienia typowego problemu,
zabrać głos w dyskusji (powtarza schematyczne, odtwórcze sądy),
przedstawić swoimi słowami myśli różnych autorów.
•
•
•
•
•
wyjaśnić zjawisko stylizacji językowej w utworach z kanonu lektur,
rozróżnić style funkcjonalne w tekstach,
wskazać w utworach przykłady poznanych środków stylistycznych,
określić podstawowe relacje semantyczne (synonimia, homonimia, antonimia),
napisać wypowiedź w stylu funkcjonalnym (urzędowym, naukowym,
publicystycznym), stosownym do sytuacji komunikacyjnej.
Na ocenę dobrą
15
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wykazać się dużą wiedzą z zakresu kl. III,
interpretować i analizować typowe dla epoki i autora teksty lub fragmenty tekstów,
epok,
oceniać bohaterów utworów literackich w kontekście epoki,
porównać koncepcje poety i poezji przedstawione w Młodej Polsce, dwudziestoleciu
międzywojennym i współczesności,
porównać postawy bohaterów literackich w obliczu zagrożenia,
porównać realizacje w różnych utworach motywów, np.: śmierci, miłości, pracy,
porównać lagry, łagry i getta,
porównać totalitaryzm niemiecki i radziecki w odniesieniu do konkretnych utworów
skomentować metody działania systemów totalitarnych,
scharakteryzować świat i człowieka w kontekście epoki,
scharakteryzować i skomentować poglądy polityczne i społeczne bohaterów
literackich,
wskazać związki literatury z historią i przemianami polityczno – ustrojowymi,
filozofią, przyspieszeniem rozwoju cywilizacyjnego, przeobrażeniami świadomości
społecznej,
określić funkcje elementów impresjonistycznych, ekspresjonistycznych i symboli w
utworze,
sformułować wymowę utworu,
przedstawić ewolucję bohatera S. Żeromskiego,
wskazać źródła i znaczenie wskazanych toposów i symboli kultury współczesnej,
omówić cechy gatunków popularnych w Młodej Polsce, dwudziestoleciu
międzywojennym i współczesności,
omówić funkcje wykorzystanych środków językowo – stylistycznych,
porównać bohaterów literackich różnych autorów lub epok,
przedstawić stosunek do tradycji w literaturze i sztuce XX wieku,
omówić kompozycję utworu i określić jej funkcje,
odtworzyć tok myślowy autora tekstu,
zabierać głos w dyskusji – samodzielnie formułować sądy,
definiować pojęcia z kontekstu,
gromadzić, porządkować i wykorzystywać w wypowiedziach ustnych i pisemnych
materiały z różnych źródeł o literaturze, teatrze i filmie czy innych ulubionych
dziełach sztuki,
samodzielnie formułować proste argumenty i potwierdzać je fragmentami tekstu.
Na ocenę dobrą
•
•
•
scharakteryzować cechy językowe utworów literackich,
omówić podstawowe tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny, podając
przykłady konkretnych form językowych i oceniając ich poprawność,
omówić werbalne i niewerbalne środki komunikacji,
16
•
•
podać sposoby bogacenia słownictwa i zilustrować je przykładami,
na podstawie obserwacji stylu rozpoznać aluzję, trawestację, pastisz, parodię literacką
i określić ich funkcje.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wykazać się bardzo dużą wiedzą z zakresu klasy III,
interpretować i analizować teksty lub fragmenty tekstów wykorzystaniem kontekstu
biograficznego, historycznego i in.,
epok, uwzględniając właściwe konteksty,
snuć refleksje na temat człowieka i jego postawy w różnych sytuacjach życiowych,
wskazać związki omawianych epok z kulturą powszechną w lekturach z kanonu
podstawowego oraz poznanych w toku własnej, samodzielnej pracy,
ustalić konteksty filozoficzne i estetyczne oraz społeczno-polityczne i zastosować je w
interpretacji utworu,
analizować, syntetyzować i oceniać zjawiska literackie i kulturowe, poznane w toku
nauki w szkole, oceniać i wartościować poznane dzieła, uzasadnić swój sąd,
dostrzec obecność różnych kultur w utworach z zakresu kl. III,
oceniać i wartościować poznane teksty, postawy bohaterów, odwołując się do
podstawowych kategorii etycznych i estetycznych,
wykryć w utworach omawianych epok treści uniwersalne,
wyjaśnić związek między treścią i formą utworu,
analizować teksty literackie i nieliterackie ze wskazaniem funkcji wykrytych środków
stylistycznych,
interpretować różne teksty kultury,
wykorzystać we właściwym kontekście pojęcia teoretycznoliterackie,
wskazać główne problemy i zagrożenia kultury masowej i ustosunkować się do nich,
oceniać i wartościować poznawane teksty kultury, odwołując się do podstawowych
kategorii estetycznych; wyjaśnić określenie uniwersalne wartości humanistyczne i
odnieść je do czytanych utworów,
gromadzić, porządkować i wykorzystywać materiały z naukowych źródeł,
dowieść swojej racji w ocenie dzieł literackich, malarskich, filmowych, teatralnych,
zabrać konstruktywny głos w dyskusji,
wykryć w utworach omawianych epok treści uniwersalne,
skutecznie argumentować swoje stanowisko.
•
omówić mechanizm manipulacji językowej, rozpoznać i ocenić jej przejawy,
17
•
•
•
•
wskazać charakterystyczne cechy stylistyczne czytanych utworów; podać przykłady
stylu artystycznego, stylu pisarza, grupy literackiej – w zakresie utworów poznanych
w klasie III,
rozpoznać w tekstach poznanych w klasie III wartość stylistyczną środków z różnych
poziomów języka,
parafrazować tekst własny za pomocą doboru różnych środków językowych,
układać teksty własne w określonym stylu z wykorzystaniem różnych środków
stylistycznych.
uczeń klasy III liceum w zakresie kształcenia literackiego i językowego potrafi
•
bardzo dobrą.
POZIOM ROZSZERZONY
Klasa II
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
odtworzyć z pamięci definicje pojęć związanych z kulturą epoki, np.: renesans,
oświecenie, racjonalizm, klasycyzm, sentymentalizm, romantyzm, ludowość,
indywidualizm romantyczny, historyzm, mesjanizm, praca organiczna, praca
u podstaw, filantropia, utylitaryzm, pozytywizm,
wymienić tytuły i autorów utworów literackich wskazanych w liście lektur,
wymienić bohaterów literackich poznanych utworów,
wskazać ramy czasowe epok renesansu, oświecenia i romantyzmu, pozytywizmu,
redagować samodzielnie charakterystykę postaci, streszczenie utworów
(uwzględniając wewnętrzny porządek i spójność tekstu),
przedstawić główne fakty z życia i twórczości J. Kochanowskiego, A. Mickiewicza,
wykazać się znajomością nazw i pojęć gatunków renesansowych, oświeceniowych,
romantycznych, pozytywistycznych,
wskazać cechy typowe dla postawy renesansowej, oświeceniowej i romantycznej,
odróżnić gatunki literackie epok renesansu, oświecenia i romantyzmu, pozytywizmu:
typu bajka, satyra, poemat heroikomiczny, komedia i jej rodzaje, ballada, dramat
romantyczny, epopeja narodowa, powieść, powieść poetycka, nowela, dramat
symboliczny,
wyjaśnić pojęcia z poetyki historycznej: kategorii komizmu, ironii, kategorii tragizmu,
określić cechy gatunków literackich renesansu, oświecenia i romantyzmu,
kształtować własny tekst w sposób zamierzony pod względem jego spójności
i kompozycji,
wypowiadać się w zróżnicowanych formach wypowiedzi ze szczególną troską
o spójność tekstu i przejrzystą kompozycję w zapisie graficznym.
•
korzystać z odsyłaczy, przypisów, komentarzy sporządzać noty bibliograficzne,
18
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wygłosić z pamięci tekst poetycki i fragmenty prozy,
wymienić cechy klasycyzmu, sentymentalizmu, rokoka i romantyzmu,
przedstawić główne fakty z życia i twórczości J. Kochanowskiego, J. Słowackiego,
C. Norwida,
wymienić przedstawicieli klasycyzmu, sentymentalizmu, romantyzmu, pozytywizmu
wskazanych przez program,
zidentyfikować symbol w tekście literackim, metaforę i obraz poetycki,
wyliczyć stylistyczne środki językowe,
wyjaśnić pojęcia związane ze światopoglądem epoki renesansu,
wyjaśnić pojęcia związane ze światopoglądem epoki oświecenia: racjonalizm,
empiryzm, krytycyzm, sceptycyzm, wolterianizm, libertynizm,
wyjaśnić pojęcia związane z kulturą epoki romantyzmu: romantyzm, indywidualizm
romantyczny, historyzm, ludowość, natura, miłość romantyczna, mesjanizm,
egzotyzm, poezja narodowa, wieszcz,
wyjaśnić pojęcia związane ze światopoglądem epoki pozytywizmu: asymilacja,
emancypacja, antysemityzm, solidaryzm społeczny,
odróżniać gatunki literackie renesansu, oświecenia, romantyzmu, pozytywizmu:
powiastka filozoficzna, powieść poetycka, poemat dygresyjny, sonet, powieść,
nowela, obraz,
wskazać utwory literackie kontynuujące tradycje renesansowe, oświeceniowe
i romantyczne,
rozpoznać cytaty,
wyjaśnić pojęcie stylu funkcjonalnego i artystycznego,
porównać romantyzm z oświeceniem, wskazując cechy różnic światopoglądowych,
oraz romantyzm z pozytywizmem,
odnaleźć hasła i ideały renesansowe, oświeceniowe, romantyczne, pozytywistyczne
w utworach literackich,
ustalić kontekst interpretacyjny utworu,
scharakteryzować bohatera renesansowego, romantycznego i pozytywistycznego
(na wybranym przykładzie),
wskazać i opisać charakterystyczne cechy językowe i stylistyczne w tekstach
renesansowych, oświeceniowych (np. klasyczna precyzja języka, logika argumentacji,
ironia i in.) oraz w tekstach romantycznych (np. nasycenie emocjonalne „mowa
uczuć", funkcje metaforyki i obrazów poetyckich),
określić cechy gatunkowe utworów literackich renesansu, oświecenia i romantyzmu,
sporządzić konspekt, notatkę, streszczenie opracowania popularnonaukowego.
Na ocenę dobrą
•
•
•
•
•
•
•
opisać strukturę wiersza sylabicznego oraz białego,
określać związki utworu ze sztuką, kulturą epoki oraz biografią autora,
wyjaśnić, na czym polegają aspekty historyczne utworu,
znaleźć w utworze trwałe wartości dla siebie, narodu, życia społecznego,
przedstawić sylwetki twórców renesansu, oświecenia, romantyzmu, pozytywizmu,
wyjaśnić pojęcia: tragizm, ironia romantyczna, mistycyzm, wiersz sylabotoniczny,
autoironia,
wyjaśnić istotę romantycznego rozumienia narodu i wolności,
19
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
przedstawić romantyczne wzorce patriotyzmu,
definiować wybrane wyrazy i pojęcia w tekstach oświeceniowych, romantycznych,
pozytywistycznych,
ustalać
szerszy
kontekst
interpretacyjny
utworu,
określając
związki
z uwarunkowaniami narodowymi i społecznymi oraz prądami umysłowymi epoki,
interpretować poznane utwory w konwencjach gatunkowych i prądów artystycznych
epoki,
charakteryzować bohaterów literatury renesansu, oświecenia, romantyzmu,
pozytywizmu; wyjaśniać ich artystyczne kreacje na tle epoki i późniejszego odbioru
czytelników,
wskazać cechy dramatu romantycznego w wybranym utworze,
scharakteryzować różne zadania poezji romantycznej i wcielenia poety
romantycznego,
wskazać w utworze literackim charakterystyczne znaki, motywy, symbole
romantyczne,
posługiwać się, świadomie i celowo, synonimami różnych typów oraz wyrazami
i związkami wyrazowymi wartościującymi i nacechowanymi uczuciowo w formach
wypowiedzi wskazanych przez program,
zabrać głos w dyskusji (z odwołaniem się do cytatu, utworu, wiedzy o epoce).
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
cytować fragmenty tekstów literackich,
stosować terminologię literacką i językoznawczą w opisie i ocenie utworu
literackiego,
podać przykłady wybitnych inscenizacji teatralnych dramatów romantycznych,
przedstawić przykłady tradycji klasycznej i romantycznej w utworze współczesnym
(lub filmie),
przedstawić ewolucję bohatera romantycznego,
porównać idee pozytywistyczne z romantycznymi,
porównać bohaterów oświeceniowych i romantycznych,
porównać bohaterów romantycznych i pozytywistycznych,
porównać różne dziedziny sztuki, literatury, malarstwa, teatru, filmu,
rozwiązywać problemy postawione w toku pracy nad lekturą,
ocenić bohaterów oświeceniowych, romantycznych, pozytywistycznych,
wyjaśnić artystyczne kreacje bohaterów renesansowych, oświeceniowych,
romantycznych, pozytywistycznych na tle epoki i w późniejszym odbiorze
czytelników,
dostrzec obecność różnych kultur w utworach romantycznych,
wykryć
w
utworach
renesansowych,
oświeceniowych,
romantycznych,
pozytywistycznych, treści uniwersalne,
dostrzec obecność tradycji klasycznej i romantycznej w literaturze współczesnej
(i w filmie),
określić funkcje metaforyki i obrazów poetyckich w utworach romantycznych,
wykryć i określić funkcje występujących w utworach romantycznych znaków,
symboli, motywów,
podjąć samodzielną próbę napisania eseju i recenzji teatralnej,
20
•
napisać esej krytycznoliteracki,
•
rozwijać zdolności twórcze poprzez twórczość własną - pisarską (udział w konkursach
literackich),
• wskazać związki omawianych epok z kulturą powszechną w lekturach z kanonu
rozszerzonego oraz poznanych w toku własnej, samodzielnej pracy,
• ustalić konteksty filozoficzne i estetyczne oraz społeczno-polityczne i zastosować je
w interpretacji utworu,
• porównywać różne dziedziny sztuki, teatru i filmu,
• scharakteryzować utwory będące ilustracjami pozytywistycznych idei,
• analizować, syntezować i oceniać zjawiska literackie i kulturowe poznane w toku
nauki w szkole, oceniać i wartościować poznane dzieła, uzasadnić swój sąd,
• gromadzić, porządkować i wykorzystywać materiały z naukowych źródeł o literaturze,
teatrze i filmie,
• sporządzać bibliografie na zadany temat,
• analizować teksty literackie i nieliterackie ze wskazaniem funkcji wykrytych środków
stylistycznych,
• interpretować różne teksty kultury,
• napisać dojrzałą recenzję przedstawienia teatralnego lub filmu,
• układać teksty własne w określonym stylu z wykorzystaniem różnych środków
stylistycznych,
• parafrazować tekst własny za pomocą doboru różnych środków językowych.
KLASA III
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
uczeń klasy III liceum w zakresie kształcenia literackiego potrafi:
wymienić tytuły i autorów utworów wskazanych w liście lektur na poziomie
rozszerzonym
odtworzyć z pamięci definicje pojęć m.in.: modernizm, postmodernizm, turpizm,
socrealizm, poezja lingwistyczna, awangarda, dziedzictwo kulturowe, tradycja
literacka, kultura wysoka, kultura niska, kultura masowa, kultura elitarna, arcydzieło ,
kicz, nowomowa, everyman, katastrofizm
wymienić bohaterów literackich poznanych utworów i ich cechy charakterystyczne
podać podstawowe informacje o życiu i twórczości autorów utworów wskazanych w
liście lektur na poziomie rozszerzonym
opowiedzieć fabułę poznanych utworów
interpretować tytuł utworu
zidentyfikować osobę mówiącą i adresata w utworze
wskazać środki wyrazu artystycznego w utworze
przedstawić sytuację społeczno – polityczną w Polsce i w Europie w okresie
dwudziestolecia i współczesności
wskazać główne kierunki poszukiwań w literaturze i sztuce XX wieku
dostrzec w wypowiedziach własnych i cudzych błędy językowe i poprawić je
wykazać się znajomością nazw i cech gatunków literackich takich jak np.: powieść
psychoanalityczna, powieść paraboliczna, dramat otwarty
przedstawić przestrzeń sceniczną, postacie i przebieg wydarzeń ukazanych w
omawianych dramatach
21
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
dostrzec związki utworu literackiego z kulturą i filozofią epoki
dostrzec przemiany gatunku literackiego
redagować własną wypowiedź zgodnie z cechami gatunku i zamierzoną funkcją
podjąć próbę analizy i interpretacji utworu
streścić historię bohaterów utworów wskazanych w liście lektur na poziomie
rozszerzonym
wyjaśnić pojęcia m.in.: modernizm, postmodernizm, turpizm, socrealizm,
poezja lingwistyczna, awangarda, dziedzictwo kulturowe, tradycja literacka, kultura
wysoka, kultura niska, kultura masowa, kultura elitarna, arcydzieło , kicz, nowomowa,
everyman, katastrofizm
wymienia twórców należących do różnych grup poetyckich, różnych pokoleń artystów
rozróżnić gatunki literackie poznanych utworów
określić filozoficzne źródła postaw bohaterów
przygotować krótkie wystąpienie na temat filozoficznych podstaw epoki
scharakteryzować bohaterów literackich poznanych utworów
dostrzec zróżnicowanie narracji w utworze
przedstawić główne założenia utworu
dostrzec wartości uniwersalne utworu
czytać ze zrozumieniem teksty naukowe i filozoficzne i sporządzać notatki
dostrzegać związki utworu ze sztuką, kulturą i filozofią epoki
rozpoznawać znaki tradycji w kulturze współczesnej
dostrzec strukturę artystyczną utworu
rozpoznać podstawowe wyróżniki kodu innych niż literackie dziedzin sztuki – w
zakresie niezbędnym do odbioru dzieł np. plastycznych, teatralnych, filmowych
tworzyć zestawy bibliograficzne na określony temat, sporządzać przypisy, tworzyć
bazy danych
wskazać cechy języka charakterystyczne dla danej epoki literackiej w utworze
Na ocenę dobrą
wskazać przykłady stylizacji (np. modlitewnej) i określić ich funkcje
porównać obraz kultury schyłku wieku XIX i XX
porównać koncepcje artysty i sztuki w różnych epokach
interpretować symbole zawarte w czytanym utworze
dostrzec i zinterpretować różne techniki narracyjne
zestawić ze sobą i porównać różne wizje świata wykreowanego przez
wybranych twórców
przeprowadzić analizę i interpretację porównawczą
interpretować utwory wykorzystując wiadomości z historii i innych źródeł
odczytać przesłanie utworu
porównać budowę wersyfikacyjno – składniową wiersza tradycyjnego
współczesnego
ocenić bohaterów w kontekście epoki
odtworzyć tok myślowy autora
definiować pojęcia z kontekstu
wskazywać na przykładach związki literatury i sztuki XXw.
skonfrontować świat wartości bohaterów ze swoim własnym
wskazać środki językowe decydujące o swoistości wypowiedzi indywidualnej
22
i
samodzielnie interpretować czytany utwór, wykorzystując konteksty filozoficzne i
biograficzne
zestawić różne koncepcje artysty (np. poeta doctus, poeta wieszcz, poeta cygan, poeta
kapłan przed ołtarzem sztuki, poeta przeklęty) i odnieść je do konkretnych sylwetek
twórców oraz kreacji literackich
wypowiedzieć własne sądy i opinie na temat roli (i pozycji) artysty i sztuki we
współczesnej kulturze
rozpoznawać tradycję kulturową, którą przywołują poeci i określić cel nawiązania
dostrzec i skomentować zróżnicowanie narracji
rozpoznawać i interpretować aluzje i nawiązania kulturowe w utworze
na przykładach wybitnych dzieł omówić osiągnięcia sztuki filmowej XX w.
dokonać analizy i interpretacji wiersza współczesnego, stosując właściwą terminologię,
napisać esej interpretacyjny
oceniać i wartościować poznawane teksty kultury
wskazywać cechy języka charakterystyczne dla danej epoki literackiej
rozpoznać funkcję występujących w utworze tematów, toposów, motywów
wskazać związki między różnymi warstwami utworu
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
uczeń klasy II liceum w zakresie kształcenia literackiego i językowego potrafi
•
bardzo dobrą.
23

Zasady oceniania z jęz. polskiego

Transkrypt

Podobne dokumenty

prądy artystyczne

Pytanie 7 Człowiek w sytuacji ograniczenia. Omów problem

Polak mały – czyli patriotyzm w domu i szkole

Język polski

Kółko języka polskiego dla klas IV SP Piątek, 7 lekcja

Język polski - wymagania klasa III LP

pobierz wzór podania - Studia polsko

wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych

Język polski klasa 2 liceum poziom rozszerzony