docAtom – poziom podstawowy
download 
Reklamacja Transkrypt
Atom – poziom podstawowy
2 2 2 Atom – poziom podstawowy Egzamin maturalny z chemii Egzamin maturalny zz chemii Egzamin maturalny chemii Poziom podstawowy Poziom Poziom podstawowy podstawowy Zadanie 1. 1. (1 pkt) Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 1. Zadanie (1 pkt) pkt) Zadanie 1. (1 Zadanie 1. (1 pkt) Atomy pewnego pewnego pierwiastka pierwiastka w stanie stanie podstawowym mają mają nastĊpującą konfiguracjĊ konfiguracjĊ Atomy Atomy pewnego pierwiastka w w stanie podstawowym podstawowym mają nastĊpującą nastĊpującą konfiguracjĊ elektronów walencyjnych: elektronów elektronów walencyjnych: walencyjnych: 2 3 5 2s2 2pmaturalny (L 3 5 5)) Egzamin z(L chemii 3 2s 2s22p 2p3 (L ) Poziom podstawowy OkreĞl poáoĪenie tego pierwiastka w ukáadzie okresowym, wpisując poniĪej numer OkreĞl poáoĪenie tego pierwiastka OkreĞl poáoĪenie tego pierwiastka w w ukáadzie ukáadzie okresowym, okresowym, wpisując wpisując poniĪej poniĪej numer numer grupy oraz numer okresu. grupy oraz numer okresu. grupy oraz numerdo okresu. Informacja zadaĔ 5–7 Lit i sód to aktywne metale, które w związkach chemicznych przyjmują stopieĔ utlenienia I. Numer litu grupy: .............................................. Numer okresu: ............................................... Reakcje i sodu z chlorem i siarką przebiegają podobnie – ich produktami są odpowiednie Numer .............................................. Numer okresu: ............................................... Numer grupy: grupy: .............................................. Numer okresu: ............................................... chlorki oraz siarczki. Reakcją, która odróĪnia lit od sodu, jest utlenianie obu metali w strumieniu tlenu. a sód – nadtlenek Zadanie 2. (1 pkt)Lit tworzy w tych warunkach tlenek o wzorze Li 2O, CKE (1 2(1 pkt) 2010 (PP), zad. 2. Zadanie 2. Zadanie 2. (1 pkt) oZadanie wzorze2.Na O2pkt) . Oba metale reagują z wodą, przy czym reakcjaŹródło: sodu z wodą 30 przebiega W jądrze pierwiastka X znajduje siĊ tyle protonów, ile neutronów zawiera jądro Si. Liczba 30 14 30 W jądrze X znajduje siĊ Si. gwaátowniej niĪ reakcja z wodą. W jądrze pierwiastka pierwiastka X litu znajduje siĊ tyle tyle protonów, protonów, ile ile neutronów neutronów zawiera zawiera jądro jądro 14 Si. Liczba Liczba 14 74 Se. masowa jednego z izotopów pierwiastka X jest równa liczbie elektronów w atomie 74 34 74 masowa Se. masowa jednego jednego zz izotopów izotopów pierwiastka pierwiastka X X jest jest równa równa liczbie liczbie elektronów elektronów w w atomie atomie 34 Se. 34 Zadanie 5. (1 pkt) Korzystając z powyĪszej informacji, ustal liczbĊ atomową pierwiastka X oraz liczbĊ Korzystając zzstopnie powyĪszej informacji, ustal liczbĊ atomową pierwiastka X oraz liczbĊ Napisz, jakie utlenienia przyjmują sód i tlen w nadtlenku sodu (Na O ). Korzystając powyĪszej informacji, ustal liczbĊ atomową pierwiastka X oraz liczbĊ 2 2 masową opisanego izotopu pierwiastka X. masową masową opisanego opisanego izotopu izotopu pierwiastka pierwiastka X. X. StopieĔ sodu: ................................... StopieĔ utlenienia tlenu: ................................... Liczba utlenienia atomowa (Z): (Z): Liczba masowa masowa (A): Liczba atomowa Liczba (A): Liczba atomowa (Z): Liczba masowa (A): Zadanie 6. (1 Zadanie 3. (1 pkt) pkt) Zadanie 3. 3. (1 (1 pkt) Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 3. Zadanie Napisz Zadaniew3.formie (1 pkt) pkt) cząsteczkowej równanie reakcji otrzymywania siarczku 212sodu Promieniotwórczy izotop pierwiastka Z Z ulegá przemianie przemianie D ii przeksztaáciá przeksztaáciá siĊ w w izotop zPromieniotwórczy pierwiastków. izotop Promieniotwórczy izotop pierwiastka pierwiastka Z ulegá ulegá przemianie D D i przeksztaáciá siĊ siĊ w izotop izotop Korzystając z ukáadu okresowego, okresowego, ustal symbol symbol pierwiastka Z. Z. Korzystając Korzystając zz ukáadu ukáadu okresowego, ustal ustal symbol pierwiastka pierwiastka Z. 212 83 212 83 83 Bi. Bi. Bi. Symbol pierwiastka Z: Z: ................................................................................................................. Symbol Symbol pierwiastka pierwiastka Z: ................................................................................................................. ................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... Zadanie 4. (2 pkt) pkt) Zadanie 4. 4. (1 (2 pkt) CKE 2010 (PP), zad. 7. Zadanie 4. (2 Zadanie 7. (1 pkt) biaáko krwinek czerwonych (erytrocytów)Źródło: Hemoglobina, záoĪone o masie cząsteczkowej Hemoglobina, záoĪone biaáko krwinek czerwonych (erytrocytów) oo formie masie cząsteczkowej Hemoglobina, záoĪone biaáko krwinek czerwonych (erytrocytów) masie cząsteczkowej Ustal, który z metali (lit czy sód) jest mniej reaktywny, i napisz w cząsteczkowej 70200 u, zawiera 0,3191% masowych Īelaza. 70200 u, masowych 70200 u, zawiera zawiera 0,3191% masowych Īelaza. równanie reakcji0,3191% tego metalu z wodą.Īelaza. Oblicz liczbĊ atomów Īelaza znajdujących siĊ w w jednej jednej cząsteczce cząsteczce tego tego biaáka. biaáka. Oblicz liczbĊ atomów Īelaza znajdujących siĊ Oblicz liczbĊ atomów Īelaza znajdujących siĊ w jednej cząsteczce tego biaáka. W obliczeniach przyjmij przyjmij przybliĪoną wartoĞü wartoĞü masy atomowej atomowej Īelaza M MFe = = 56 56 u. u. W W obliczeniach obliczeniach przyjmij przybliĪoną przybliĪoną wartoĞü masy masy atomowej Īelaza Īelaza MFe Fe = 56 u. Obliczenia: Obliczenia: Obliczenia: ....................................................................................................................................................... Zadanie 8. (1 pkt) WĞród substancji o wzorach: Cl2, I2, KCl, KI, HCl, HI znajduje siĊ substrat X oraz produkt Y reakcji opisanej schematem: KBr + X o Br2 + Y Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zilustrowanej schematem, zastĊpując OdpowiedĨ: OdpowiedĨ: OdpowiedĨ: litery X i Y wzorami substancji wybranymi spoĞród podanych w informacji (pamiĊtaj o uzgodnieniu wspóáczynników stechiometrycznych). 1 Egzamin Egzamin maturalny maturalny zz chemii chemii Egzamin maturalny z chemii Poziom Poziom podstawowy podstawowy Poziom podstawowy 2 2 2 Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 1. Zadanie 5. 1. (2 (2 pkt) Zadanie pkt) Zadanie 1. (2 pkt) Zadanie 1. izotopu (2 pkt)pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów. Jądro atomu Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów. A Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonówpostaci i 20 neutronów. a) a) Przedstaw Przedstaw symbol symbol izotopu izotopu tego tego pierwiastka pierwiastka w w postaci AAZZ E E (litery (litery zastąp zastąp a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci E (litery zastąp Z odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je je odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je w w odpowiednie odpowiednie kratki). kratki). w odpowiednie kratki). b) b) Zapisz Zapisz konfiguracjĊ konfiguracjĊ elektronową elektronową atomu atomu tego tego pierwiastka pierwiastka w w stanie stanie podstawowym. podstawowym. b) Zapisz konfiguracjĊ elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 6. 2. (1 (1 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 2. Zadanie pkt) Zadanie 2. (1 pkt) 226 Zadanie 2. (1 pkt) Jądro Ra Ra ulega ulega rozpadowi rozpadowi D D zgodnie zgodnie zz poniĪszym poniĪszym schematem. schematem. Jądro izotopu izotopu radu radu 226 Jądro izotopu radu 226Ra ulega rozpadowi D zgodnie z poniĪszym schematem. 226 A 4 226 88 226 88 88 Ra ĺ Ra Ra ĺ ĺ A ZA Z Z E + E E+ + 4 422 2 He He He Opisz Opisz produkt produkt tej tej przemiany przemiany (E), (E), podając podając wartoĞü wartoĞü jego jego liczby liczby atomowej atomowej (Z), (Z), liczby liczby Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartoĞü jego liczby atomowej (Z), liczby masowej masowej (A) (A) oraz oraz symbol symbol odpowiedniego odpowiedniego pierwiastka. pierwiastka. masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka. Liczba Liczba Symbol Liczba atomowa atomowa Z: Z: ........... ........... Liczba masowa masowa A: A: ............ ............ Symbol pierwiastka: pierwiastka: ............ ............ Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............ Zadanie 7. 3. (2 (2 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 3. Zadanie pkt) Zadanie Zadanie 3. 3. (2 (2zepkt) pkt) Korzystając skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj rodzaj wiązania wiązania Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania chemicznego chemicznego w w nastĊpujących nastĊpujących substancjach: substancjach: chemicznego w nastĊpujących substancjach: CaBr CaBr22 CaBr2 ........................................................................................ ........................................................................................ ........................................................................................ Br Br22 Br2 ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ HBr HBr HBr .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... Zadanie pkt) Zadanie 4. (1 pkt) Zadanie 8. 4. (1 (1 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 4. Zadanie 4. (1 pkt)niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które SpoĞród podanych są charakterystyczne SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞciwystĊpujący a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne dla dla chlorku chlorku sodu sodu ze ze wzglĊdu wzglĊdu na na wystĊpujący w w nim nim rodzaj rodzaj wiązania. wiązania. Zapisz Zapisz litery litery dla chlorku tesodu ze wzglĊdu na wystĊpujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery oznaczające wáaĞciwoĞci. oznaczające te wáaĞciwoĞci. oznaczające te wáaĞciwoĞci. a) a) Tworzy Tworzy krysztaáy krysztaáy jonowe. jonowe. a) Tworzy krysztaáy jonowe. b) b) Nie Nie ulega ulega dysocjacji dysocjacji jonowej. jonowej. b) Nie ulega dysocjacji jonowej. c) c) Rozpuszcza Rozpuszcza siĊ siĊ w w rozpuszczalnikach rozpuszczalnikach polarnych. polarnych. c) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach polarnych. d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze. d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze. d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze. e) e) Rozpuszcza Rozpuszcza siĊ siĊ w w rozpuszczalnikach rozpuszczalnikach niepolarnych. niepolarnych. e) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach niepolarnych. f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny. f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny. f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2 ....................................................................................................................................................... Zadanie 9. 9. (1 (1 pkt) Zadanie pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 9. OkreĞl, jak zmienia siĊ aktywnoĞü pierwiastków w grupach gáównych i uzupeánij poniĪsze zdania sáowami maleje albo wzrasta. Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü niemetali ................................................................... Egzamin maturalny z chemii 4 Poziom podstawowy ........................................................................ Egzaminmetali maturalny z chemii 2Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü Poziom podstawowy  ȱInformacja do zadaĔ 7 – 9 Egzamin maturalny z chemii 2 Egzamin maturalny 2 Poziom podstawowy Egzamin maturalny chemii 2 Pierwiastki znajdujące siĊ w tej samej grupie ukáaduzz chemii okresowego mają podobne wáaĞciwoĞci, Poziom podstawowy Poziom podstawowy Zadanie 1. (3 pkt) ale wraz ze wzrostem liczby atomowej stopniowo zmieniają siĊ ich cechy chemiczne i fizyczne. Przeanalizuj poáoĪenie a nastĊpnie Zadanie 1.(3(3 pkt) strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, Zadanie 10.1. pkt) Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 1. Zadanie (3 pkt) Zadanie 1. (3 pkt) uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli jest Przeanalizuj poáoĪenie (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, azdanie nastĊpnie Zadanie 7. (1 pkt) strontu Przeanalizuj poáoĪenie strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, a nastĊpnie prawdziwe, lub literĊ F, strontu jeĪeliwpisując jest onowfaászywe. Przeanalizuj poáoĪenie (Sr) ukáadzie pierwiastków, azdanie nastĊpnie uzupeánij poniĪszą tabelĊ, w pustą okresowym kolumnĊ literĊ P, jeĪeli jest W celu porównania aktywnoĞci wybranych fluorowców przeprowadzono kilka doĞwiadczeĔ. uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jestwnioski ono faászywe. Po ich zakoĔczeniu sformuáowano w formie równaĔ reakcji (jeĞli reakcja przebiegáa) prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jest ono faászywe. Na podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, Īe prawdziwe, lub je literĊ F, jeĪelitabeli. jest ono faászywe. iNa przedstawiono w poniĪszej podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym moĪna stwierdziü, Īe atom strontu ma 2 elektrony walencyjne, którepierwiastków w stanie podstawowym Na poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna Na1.podstawie podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, stwierdziü, Īe Īe znajdują siĊ nama piątej powáoce. walencyjne, które w stanie podstawowym atom strontu 2 elektrony 2KI +2Clelektrony + I2 1. atom 2 ĺ 2KClwalencyjne, strontu ma które w stanie podstawowym atom strontu 2 elektrony znajdują nama piątej powáoce. walencyjne, które w stanie podstawowym 1. 2. jestsiĊ niemetalem. 1. stront znajdują piątej powáoce. 2KBr + Cl znajdują siĊ siĊ na na piątej powáoce. 2 ĺ 2KCl + Br2 2. stront jest niemetalem. 2. stront jest jest aktywniejszy niemetalem. 3. wapnia. 2. stront niemetalem. KBr + I ĺodnie zaobserwowano przebiegu reakcji 2 3. stront jest aktywniejszy od wapnia. 2KI +z Br + I2 3. stront nie jest aktywniejszy od wapnia. 2ĺ 4. kwasem solnym. 3. stront jest reaguje aktywniejszy od2KBr wapnia. 4. stront nie reaguje z kwasem solnym. 4. stront reaguje zz kwasem solnym. Korzystając z powyĪszych informacji, 5. strontu ma charakter zasadowy. 4. tlenek stront nie nie reaguje kwasem solnym.uszereguj badane niemetale (brom, chlor i jod) pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej 5. tlenek strontu ma charakter zasadowy. do najwiĊkszej. 5. 5. tlenek tlenek strontu strontu ma ma charakter charakter zasadowy. zasadowy. ....................................................................................................................................................... Informacja do zadania 2. i 3. Informacja do zadania 11 i 12 2. i 3. 87 skorupie Informacja dowystĊpuje zadania W ziemskiej promieniotwórczy izotop 37 Rb , ulegający przemianie ȕ . Informacja do zadania 2. i 3. Zadanie 8. (2 pkt) Informacja do wystĊpuje zadania promieniotwórczy 2. i 3. 87 W skorupie ziemskiej izotopnajmniej przemianie ȕreakcji 87 Rb , ulegający . 37 Litowce reagują z wodą. Reakcjapromieniotwórczy litu z wodą przebiega gwaátownie. Podczas 87 W skorupie ziemskiej wystĊpuje izotop Rb , ulegający przemianie ȕ 37 Rb , ulegający przemianie ȕ .. W skorupie ziemskiej wystĊpuje promieniotwórczy izotop 37 Zadanie 2. (1wydzielające pkt) sodu z wodą siĊ ciepáo wystarcza do stopienia metalu. Potas zapala siĊ Zadanie 11. (1 pkt) CKEostatni 2008 (PP), zad.tak 2. OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu. Zadanie 2.z(1wodą. pkt) Jeszcze gwaátowniej w zetkniĊciu dziaáają na wodĊ rubid iŹródło: cez. Ten jest Zadanie 2. (1 pkt) Zadanie (1 pkt) aktywny, Īe2.zapala siĊ samorzutnie w zetkniĊciu z powietrzem nawet w nieobecnoĞci wody. OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu. OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu. ....................................................................................................................................................... OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu. Na podstawie: A. BielaĔski: Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004 ....................................................................................................................................................... a) Korzystając z powyĪszych informacji, uszereguj opisane metale (cez, lit, potas, ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... rubid, sód) pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej do najwiĊkszej. Zadanie 12.3. (1(1pkt) Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 3. Zadanie pkt) Uzupeánij schemat Zadanie 3. (1 pkt)opisanej przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ Zadanie 3. (1 ....................................................................................................................................................... Zadanie 3. (1 pkt) pkt)opisanej masową powstającego izotopu. Uzupeánij schemat przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ Uzupeánij schemat opisanej przemiany, Uzupeánijpowstającego schemat opisanej przemiany, wpisując wpisując symbol symbol oraz oraz liczbĊ liczbĊ atomową atomową ii liczbĊ liczbĊ masową izotopu. masową powstającego izotopu. masową powstającego izotopu. 87 b) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji litowca z wodą, wiedząc, Īe jednym Rb o ............. ȕ 37 87 z jej produktów jest wodorotlenek. Zastosuj ..........ogólny ... ȕ symbol metalu M. 87 Rb o 37 87 Rb o ............. ȕ 37 37 Rb o ............. ȕ ....................................................................................................................................................... Zadanie 4. (2 pkt) SpoĞród podanych Zadanie 4. (2 pkt)wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, które Zadanie 4. pkt) Zadaniepodanych 4. (2 (2 sód pkt)wáaĞciwoĞci charakteryzują i chlor w temperaturze pod ciĞnieniem SpoĞród wybierz (i pokojowej podkreĞl wi kaĪdym wierszuatmosferycznym. tabeli) te, które SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) Zadanie 9. (1 pkt) SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, te, które które charakteryzują sód i chlor w temperaturze pokojowej i pod ciĞnieniem atmosferycznym. charakteryzują sód ii chlor w pokojowej ciĞnieniem OkreĞl, jak Sód zmienia siĊstaáe aktywnoĞü pierwiastków grupach gáównych i uzupeánij to ciaáo Chlor to gazatmosferycznym. charakteryzują sód chlor w temperaturze temperaturze pokojowejwii pod pod ciĞnieniem atmosferycznym. poniĪsze zdania sáowami maleje albo wzrasta. Sódczerwone, to ciaáo staáe Chlor to gaz bezbarwne, srebrzystobiaáe, bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy, Sód Chlor Sód to to ciaáo ciaáo staáe staáe Chlor to to gaz gaz 1. 1. bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe, bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy, Īóáte Īóátozielony bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe, bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy, Ze liczby atomowej aktywnoĞü niemetali ................................................................... 1. bezbarwny, bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe, brunatnopomaraĔczowy, 1. wzrostem 1. Īóáte Īóátozielony 1. 1. 1. Īóáte Īóátozielony Īóáte miĊkkie Īóátozielonyo duszącym zapachu twarde, 2. ........................................................................ bezwonny, 2. wzrostem Ze liczby atomowej aktywnoĞü metali miĊkkie 2. o duszącym zapachu 2. twarde, 3 bezwonny, miĊkkie 2. bezwonny, 2. twarde, twarde, miĊkkie 2. bezwonny, oo duszącym duszącym zapachu zapachu Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy Zadanie 13.5.(1(1 pkt) Zadanie pkt) 3 Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 5. Na rysunku przedstawiono schemat ilustrujący proces rozpuszczania w wodzie pewnej substancji. woda roztwór krysztaá SpoĞród związków, których wzory wymieniono poniĪej, wybierz ten, którego rozpuszczanie w wodzie moĪna przedstawiü za pomocą tego schematu. CBr4 HCl KCl Wybrany związek: ................................................ Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy 2 Informacja do zadania 14 i 15 Informacja do zadania 1. i 2. Zadanie 6. (1 pkt) PoniĪszy wykres przedstawia zaleĪnoĞü masy pewnego izotopu promieniotwórczego od czasu. W tabeli podano wartoĞci temperatury topnienia i temperatury wrzenia wybranych substancji (mierzone pod ciĞnieniem 1013 hPa). Temperatura topnienia, Temperatura wrzenia, Wzór o o substancji C C Br2 – 7,2 59,5 CH3Br – 93,7 3,6 NaBr 743,0 1391,0 OkreĞl stan skupienia wymienionych substancji w temperaturze pokojowej (ok. 20qC) i pod ciĞnieniem 1013 hPa. Br2: ................................................................... CH3Br: ............................................................. NaBr: ................................................................ Zadanie 1. (1 pkt) Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega5. poáowa jąder izotopu Nr zadania 1. 2. 3. 4. 6. promieniotwórczego. Wypeánia Maks. liczba pkt 3 1 1 2 1 1 egzaminator! Uzyskana liczba pkt Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu. …………………………………………………………………………………………………….. 4 Zadanie 1. (1 pkt) Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu Zadanie (1 pkt) Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 1. Zadanie 14.1. promieniotwórczego. Zadanie 1.(1(1pkt) pkt)to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega Okres póátrwania poáowa jąder izotopu Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu promieniotwórczego. Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu. promieniotwórczego. Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu. Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 2. (1 pkt) Korzystając powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo dniach. Zadanie 15. (1z pkt) Źródło: CKE po 200715(PP), zad. 2. Zadanie 2. (1 pkt) Zadanie 2. z(1powyĪszego pkt) Korzystając wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach. Korzystając z powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach. …………………………………………………………………………………………...………… …………………………………………………………………………………………...………… …………………………………………………………………………………………...………… Zadanie 16.3.(2(2 pkt) Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 3. Zadanie pkt) PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany promieniotwórczej, której ulega izotop uranu. Zadanie 3. (2 pkt) Zadanie 3. (2 pkt) PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany której ulega izotop uranu. 235 A promieniotwórczej, 4 X 2 He PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany której ulega izotop uranu. 92 U o Zpromieniotwórczej, 235 U o A X 4 He 92 Z 24 A Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową235 i symbol izotopu X. 92 U o Z X 2 He Egzamin maturalny z chemii 3 Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową iPoziom symbol izotopu X. Egzamin maturalny z chemii podstawowy 3 Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową symbol izotopu Liczba atomowa: ........................ LiczbaiPoziom masowa: ......................... Symbol: .................................. podstawowy X. Zadanie 4. (1pkt) pkt) Liczba ........................ Liczba masowa: ......................... Symbol: .................................. Zadanieatomowa: 17.4.(1(1 Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 4. Zadanie pkt) Liczba atomowa: ........................ .................................. Pierwiastek E tworzy wodorek o Liczba wzorzemasowa: EH4 oraz......................... tlenki EO i EOSymbol: . W atomie tego pierwiastka, 2 Pierwiastek E tworzy wodorek o wzorze EH oraz tlenki EO i EO . W atomie tego pierwiastka, 4 2 w stanie podstawowym, elektrony rozmieszczone są na dwóch powáokach. w stanie podstawowym, elektrony rozmieszczone są na dwóch powáokach. Ustal poáoĪenie pierwiastka E w ukáadzie okresowym oraz podaj jego nazwĊ. Ustal poáoĪenie pierwiastka E w ukáadzie okresowym oraz podaj jego nazwĊ. Numer grupy: .................... Numer okresu: .................... Nazwa: .................................................... Numer grupy: .................... Numer okresu: .................... Nazwa: .................................................... Zadanie 18.5.(3(3 pkt) Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 5. Zadanie pkt) Zadanie (3 pkt) tabelĊ, wpisując w kaĪdym wierszu jeden z symboli wybranych Uzupeánij 5.poniĪszą Uzupeánij spoĞród: poniĪszą tabelĊ, wpisując w kaĪdym wierszu jeden z symboli wybranych spoĞród: 2 2+ 1 n , 11 p , K, O2 , S, Ca, Mg2+ , Al, Cl. 10 1 K, O , S, Ca, Mg , Al, Cl . 1p , 0n , Atom pierwiastka, który znajduje siĊ w 13. grupie i 3. okresie 1. Atom pierwiastka, który znajduje siĊ w 13. grupie i 3. okresie 1. ukáadu okresowego. ukáadu okresowego. 2. Jon, który posiada konfiguracjĊ argonu. 2. Jon, który posiada konfiguracjĊ argonu. 3. Jon, który powstaje po oderwaniu dwóch elektronów od atomu. 3. Jon, który powstaje po oderwaniu dwóch elektronów od atomu. 4. Elektrycznie obojĊtna cząstka elementarna o masie 1u. 4. Elektrycznie obojĊtna cząstka elementarna o masie 1u. Atom o konfiguracji w stanie podstawowym: 5. Atom 2 2 o konfiguracji 6 2 6 1 w stanie 2 8 8 podstawowym: 1 5. 1s2 2s2 2p6 3s23p6 4s1 (K2L8 M8 N1 ). 1s 2s 2p 3s 3p 4s tworzy (K L wodorek M N ). o wzorze ogólnym H X Pierwiastek, który 6. Pierwiastek, który tworzy wodorek o wzorze ogólnym H2X 2 6. i tlenki o charakterze kwasowym. i tlenki o charakterze kwasowym. Zadanie 6. (2 pkt) 5 ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ 6. 2 i tlenki o charakterze kwasowym. ........................................ Zadanie 19.6.(2(2 pkt) Zadanie pkt) Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 6. Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wg Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania chemicznego w nastĊpujących związkach: RbCl ..................................................................................................................... CO2 ....................................................................................................................... 2 2 2 Egzamin maturalny z chemii Arkusz I z chemii Egzamin maturalny PH3 ....................................................................................................................... Egzamin maturalny Arkusz I z chemii Arkusz I Informacja do zadania 1. i 2. KonfiguracjĊ elektronową Informacja do zadania 1. i 2.glinu w stanie podstawowym moĪna przedstawiü Informacja do zadania 20 i 21atomu Informacja do zadania 1. i 2.glinu w stanie podstawowym moĪna przedstawiü nastĊpująco: KonfiguracjĊ elektronową atomu 6 8 3 KonfiguracjĊ elektronową atomu glinu w 1 stanie moĪna przedstawiü 1s2 2s22p 3s23p (K2Lpodstawowym M) nastĊpująco: 2 8 3 nastĊpująco: 1s22 2s222p66 3s223p111 Nr zadania 2(K2L83M3) 4 5 6 suma 1s 2s 2p 3s 3p (K LM) Wypeánia Maks. liczba pkt 1 1 2 1 3 2 10 Zadanie 1.egzaminator! (1 pkt) Uzyskana liczba pkt Zadanie 20. (1 Źródło: który CKE 2007odnosi (PP), zad.siĊ 1. Przepisz fragment konfiguracji elektronowej atomu glinu, Zadanie ten 1. (1pkt) pkt) Zadanie 1. (1 pkt) do elektronów Przepisz ten walencyjnych. fragment konfiguracji elektronowej atomu glinu, który odnosi siĊ Przepisz ten walencyjnych. fragment konfiguracji elektronowej atomu glinu, który odnosi siĊ do elektronów do elektronów walencyjnych. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 21.2.(1(1 pkt) Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 2. Zadanie pkt) Podaj trwaáy stopieĔ glin przyjmuje w związkach chemicznych. Zadanie 2. (1 pkt) utlenienia, który Egzamin maturalny z chemii 4 Zadanie 2. (1 pkt) Arkusz I z chemii Egzamin maturalny 4 Podaj trwaáy stopieĔ utlenienia, który glin przyjmuje w związkach chemicznych. Podaj trwaáy stopieĔ utlenienia, który glin przyjmuje w związkach chemicznych. Arkusz I ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Informacja do zadania 7. i 8. ....................................................................................................................................................... Zadanie 22. (2 pkt) Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 7. Informacja do zadania ido8.produkcji cegieá, którymi wykáada Tlenek magnezu ma siĊ wnĊtrza pieców Informacja dozastosowanie zadaĔ 3.7. – 5. Tlenek magnezu ma zastosowanie do produkcji cegieá, którymijako wykáada siĊ wnĊtrza pieców hutniczych. Związek ten stosuje siĊ równieĪ w medycynie skáadnik leków na przeciw Chlorek glinu otrzymuje siĊ w3.reakcji glinu z chlorowodorem lub dziaáając chlorem glin. Informacja do zadaĔ – 5. hutniczych. Związek ten stosuje siĊ równieĪ w medycynie jako skáadnik leków przeciw nadkwasocie polegającej na nadmiernym wydzielaniu siĊ w Īoáądkusolnym. kwasu Informacja do zadaĔ – rozpuszczalne 5. glinu Związek ten (dolegliwoĞci tworzy krysztaáy, w wodzie zakwaszonej Chlorek glinu otrzymuje siĊ w3.reakcji z chlorowodorem lub dziaáając kwasem chlorem na glin. nadkwasocie (dolegliwoĞci na znadmiernym wydzielaniu siĊ wchlorem Īoáądkunakwasu solnego). Chlorek glinu otrzymuje siĊ polegającej w reakcji glinu chlorowodorem lubheksahydrat dziaáając glin. Z roztworów krystalizuje uwodniona sól – tak zwany chlorkusolnym. glinu Związek ten tych tworzy krysztaáy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnego). Związek ten tworzy krysztaáy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym. [gr. héks = szeĞü]. Hydraty (sole uwodnione) zawierające w siecichlorku krystalicznej Z roztworów tych krystalizuje uwodniona sól to– sole tak zwany heksahydrat glinu Zadanie 7. (2 pkt) Z roztworów tych krystalizuje uwodniona sól – tak zwany heksahydrat chlorku glinu cząsteczki wody, np. dekahydrat wĊglanu sodu, Na CO ·10H O. Zapis ten oznacza, Īe w sieci [gr. héks = szeĞü]. Hydraty (sole uwodnione) to2 sole w sieci krystalicznej 3 zawierające 2 2– oblicz + uwodnione) Zadanie 7. (2 pkt) a) Korzystając z tablicy elektroujemnoĞci, róĪnicĊ elektroujemnoĞci magnezu [gr. héks = szeĞü]. Hydraty (sole to sole zawierające w sieci krystalicznej krystalicznej tej soli 2 jony NawĊglanu i 1 jon CO przypada 102cząsteczek wody. cząsteczki wody, np. na dekahydrat sodu, O. Zapis ten oznacza, Īe w sieci 3 Na 2CO3·10H 2– Na + wiązania a) Korzystając z tablicy elektroujemnoĞci, oblicz róĪnicĊ elektroujemnoĞci magnezu ikrystalicznej tlenu, aglinu nastĊpnie okreĞl rodzaj chemicznego w tlenku magnezu. cząsteczki wody, np. dekahydrat wĊglanu sodu, CO ·10H O. Zapis ten oznacza, Īe w sieci 2 3 2 Chlorek jest stosowany jako katalizator w wielu syntezach organicznych. tej soli na 2 jony Na+ i 1 jon CO32– przypada 10 cząsteczek wody. iChlorek tlenu, aglinu nastĊpnie okreĞl rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu. krystalicznej tej soli na 2 jony Na i 1 jon CO przypada 10 cząsteczek wody. Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Chemia, Warszawa 2001 3 jest stosowany jako katalizator w wielu syntezach organicznych. RóĪnica glinu elektroujemnoĞci: ........................................................................................................... Chlorek jest stosowany jako katalizator w wielu syntezach organicznych. Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Chemia, Warszawa 2001 Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Chemia, Warszawa 2001 RóĪnica elektroujemnoĞci: ........................................................................................................... Zadanie 3. (3 pkt) Rodzaj wiązania: .......................................................................................................................... a) Napisz w cząsteczkowej równania reakcji ilustrujące wymienione w informacji Zadanie 3.formie (3 pkt) Rodzaj wiązania: .......................................................................................................................... Zadanie 3. (3 pkt) metody otrzymywania chlorku glinu. a) Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji ilustrujące wymienione w informacji b) PoniĪejw formie wymieniono piĊü wáaĞciwoĞci tlenku wymienione magnezu. SpoĞród nich a) Napisz cząsteczkowej równania fizycznych reakcji ilustrujące w informacji metody otrzymywania chlorku glinu. b) PoniĪej wymieniono piĊü wáaĞciwoĞci fizycznych tlenku magnezu. SpoĞród nich wybierz i podkreĞl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnĊtrz metody otrzymywania chlorku glinu. Równanie reakcji ilustrujące I metodĊ: wybierz i podkreĞl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnĊtrz pieców hutniczych. Równanie reakcji ilustrujące I metodĊ: pieców hutniczych. Równanie ilustrujące I metodĊ: topnienia; ma wysoką temperaturĊ wrzenia; ma reakcji wysoką temperaturĊ ....................................................................................................................................................... ma wysoką temperaturĊ topnienia; ma wysoką temperaturĊ wrzenia; jestreakcji ciaáem staáym; stopiony przewodzi prąd elektryczny; jest biaáej barwy Równanie ilustrujące II metodĊ: ....................................................................................................................................................... jest ciaáem staáym; stopiony przewodzi prąd elektryczny; jest biaáej barwy ....................................................................................................................................................... Równanie reakcji ilustrujące II metodĊ: Zadanie 8. (2 pkt) Równanie reakcji ilustrujące II metodĊ: ....................................................................................................................................................... Zadanie pkt) cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w Īoáądku po zaĪyciu a) Napisz 8. w (2 formie ....................................................................................................................................................... a) Napisz wcierpiąca formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w Īoáądku po zaĪyciu przez osobĊ na nadkwasotĊ leku zawierającego tlenek magnezu. ....................................................................................................................................................... b) Podaj liczbĊ moli chloru cząsteczkowego, która caákowicie przereaguje z jednym przez osobĊ cierpiąca na nadkwasotĊ leku zawierającego tlenek magnezu. molem glinu. b) Podaj liczbĊ moli chloru cząsteczkowego, która caákowicie przereaguje z jednym 6 ....................................................................................................................................................... b) Podaj liczbĊ moli chloru cząsteczkowego, która caákowicie przereaguje z jednym Zadanie 23. pkt) Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 1. (1 Zadanie 24. (2 pkt) Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 2. Zadanie 25.(2 pkt) Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 3. 7
