07 Olszewski.p65

Jarosław Olszewski1, Czesław Wójcikowski2
PRACA ORYGINALNA
1
Klinika Położnictwa Instytutu Położnictwa i Chorób Kobiecych Akademii Medycznej w Gdańsku, 2Zakład Endokrynologii Ginekologicznej
Instytutu Położnictwa i Chorób Kobiecych Akademii Medycznej w Gdańsku
Wydalanie C-peptydu z moczem u kobiet w ciąży
powikłanej cukrzycą ciążową
Excretion of C-peptide with urine in pregnant women complicated by gestational
diabetes mellitus
Abstract
Background. During the process soft converting proinsulin
to insulin C-peptide is liberated. The C-peptide is excreted
by the pancreas in equimolar quantities with insulin. So far,
there is lack of researches concerning 24 hours measurement of insulin production in pregnancy, direct testing the
quantity of excreted C-peptide.
Material and methods. Twenty-seven pregnant women were
examined. They were divided into two groups. Fourteen pregnant women with (GDM) treated with insulin and on a diet were
included in the examined group. The control group consisted of
13 women in normal pregnancy. All the examined women
had denoted C-peptide in serum, 24 hours C-peptide excretion in 24 hours urine collection. The research work was performed in 28, 36 and 38 week of pregnancy and after delivery.
Results. Concentration of C-peptide in 28 week in normal
pregnancy was 1.67 ± 0.16 ng/ml, and in 38 week was 1.33 ±
± 0.08 ng/ml and 1.27 ± 0.16 ng/ml after delivery. In the
Wstęp
W procesie konwersji proinsuliny do insuliny zostaje
uwolniony C-peptyd, który jest wydzielany przez trzustkę razem z insuliną w ilościach ekwimolarnych [1].
W przeciwieństwie do insuliny C-peptyd nie jest zatrzymywany ani metabolizowany w wątrobie. Zasadniczym
miejscem jego degradacji są nerki. Nie jest on jednak
w całości metabolizowany — około 3–11,3% dobowej
produkcji C-peptydu wydalane jest z moczem [2–4].
Adres do korespondencji: dr med. Jarosław Olszewski
Klinika Położnictwa AMG
ul. Kliniczna 1a, 80–402 Gdańsk
tel. 0 602 63 41 51, faks (0 58) 341 80 03
e-mail: [email protected]
Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna 2004, 4, 4, 291–297
Copyright © 2004 Via Medica, ISSN 1643–3165
pregnancy complicated by GDM concentration of C-peptide,
despite a higher level of fasting glucose was a lower compared with control group. Concentration of C-peptide after
delivery in the group with GDM was 1.39 ± 0.33. In normal
pregnancy in 28 week during 24 hours 145.87 ± 11.36 µg/24 h
C-peptide was excreted with urine. During continuation of
pregnancy the amount of C-peptide excreted with urine did
not undergo any statistically changes. After delivery amount
of C-peptide excreted with urine leveled down to 80.67 ±
± 7.99 µg/24 h, that is 55% of the value in 38 week of pregnancy.
Conclusions. Fasting concentration of C-peptide in the
examined group and control group did not differ statistically
during pregnancy and after delivery. 24 hours excretion of
C-peptide during pregnancy was higher in the group women in normal pregnancy compared with pregnancy complicated by GDM.
key words: gestational diabetes mellitus, C-peptide, insulin
Fakt ten posłużył do prób oceny dobowej produkcji
insuliny poprzez pomiar dobowego wydzielania C-peptydu [4]. Keneko i wsp. [5] jako pierwsi zauważyli, że znaczne ilości C-peptydu są wydalane z moczem. Zaobserwowali także, że po doustnym podaniu glukozy ilość
C-peptydu wydalanego z moczem wzrasta i koreluje ze
wzrostem stężenia C-peptydu w surowicy. Klirens C-peptydu wynosi 5–16 ml/min [6–8] i jest znamiennie wyższy
od klirensu insuliny, który zawiera się w przedziale
0,15–1 ml/min [9]. Meistas i wsp. [10] wykazali znamienną
zależność między dobowym wydalaniem C-peptydu z moczem a średnim dobowym stężeniem insuliny w osoczu.
Dotychczas nie przeprowadzono badań dotyczących
pomiaru dobowej produkcji insuliny u kobiet w ciąży
przez bezpośredni pomiar ilości wydalanego C-peptydu.
Celem pracy jest ocena wydzielania C-peptydu u pacjentek w ciąży powikłanej cukrzycą ciążową (GDM, gestational diabetes mellitus) w porównaniu z grupą zdrowych ciężarnych kobiet.
www.ddk.viamedica.pl
291
Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2004, tom 4, nr 4
Materiał i metody
Badaniem objęto 27 kobiet w ciąży, które podzielono
na dwie grupy.
Do grupy badanej włączono 14 kobiet ciężarnych
z cukrzycą ciążową (GDM G2), stosujących dietę i przyjmujących insulinę. Grupa kontrolna liczyła 13 kobiet będących w ciąży fizjologicznej.
U wszystkich badanych wykonywano oznaczenia
C-peptydu w surowicy na czczo, dobowego wydalania
C-peptydu w całodobowej zbiórce moczu, stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) we krwi i fruktozaminy
w surowicy. Badania wykonywano w 28., 36., 38. tygodniu trwania ciąży oraz w połogu.
Średnią glikemię na czczo wyliczano z 7 kolejnych
dni w danym okresie badania, a dobowe stężenie glukozy obliczano na podstawie pomiarów stężenia glukozy przez 3 kolejne dni w godzinach 8:00, 12:00, 15:00,
17:00, 20:00. Wyrównanie cukrzycy w grupie badanej
kontrolowano za pomocą glukometrów. Chore leczono
insuliną ludzką metodą intensywnej insulinoterapii.
Wyniki
Charakterystykę cech klinicznych badanych kobiet
przedstawiono w tabeli 1 i 2. Średni wiek grupy badanej
wynosił 28,1 ± 6,3 roku, a grupy kontrolnej — 26,3 ±
± 3,9 roku i nie różnił się statystycznie. Nie zaobserwowano statystycznych różnic dotyczących liczby ciąż, długości trwania ciąży, masy ciała noworodków oraz masy
ciała ciężarnej. U 7 kobiet z rozpoznaną cukrzycą ciążową w połogu konieczne było zastosowanie terapii insuliną z powodu podwyższonego stężenia glukozy.
W grupie kontrolnej średnie stężenie glukozy na
czczo u ciężarnych w 28. tygodniu ciąży wynosiło 80,7 ±
± 1,7 mg/dl i do końca ciąży nie ulegało zmianom znamiennym statystycznie (tab. 3). Średnia dobowa glikemia w tej grupie wynosiła w 28. tygodniu ciąży 97,2 ±
± 0,9 mg/dl i w 36. tygodniu ciąży — 99,2 ± 1,4 mg/dl.
W ciąży powikłanej cukrzycą ciążową bezpośrednio
po rozpoznaniu cukrzycy i hospitalizacji średnie stężenie glukozy na czczo i glikemie dobowe wynosiły odpowiednio 132,6 ± 11,9 mg/dl i 152,4 ± 12,4 mg/dl. W 36.
tygodniu ciąży powikłanej GDM średnia glikemia na
czczo równała się 99,1 ± 3,1 mg/dl.
Stężenie fruktozaminy w surowicy oznaczano średnio co 2–3 tygodnie. W tabeli 4 przedstawiono wartości
fruktozaminy w 28., 36., 38. tygodniu ciąży i w połogu
w obu badanych grupach.
W grupie kontrolnej w przebiegu ciąży średnie stężenie fruktozaminy wynosiło 2,09–2,19 mmol DNF i wartości te nie różniły się znamiennie. W połogu stężenie fruktozaminy obniżało się do 1,89 mmol DNF (p < 0,05).
W ciąży powikłanej cukrzycą ciążową podczas całej
obserwacji stężenie fruktozaminy było wyższe niż w grupie kontrolnej. W pierwszym badaniu (28. tydzień ciąży)
średnie stężenie fruktozaminy było najwyższe i wynosiło
2,69 ± 17 mmol DNF. W 38. tygodniu ciąży średnie
stężenie fruktozaminy obniżało się do 2,42 ± 0,08 mmol
DNF, ale zmiany te nie były statystycznie znamienne w porównaniu z wartościami mierzonymi w 28. tygodniu ciąży.
Tabela 1. Charakterystyka kliniczna badanej grupy
Table 1. Characteristics of examined group
Chora
Wiek
(lata)
Ciąża
Poród
Należna Termin
masa ciała porodu
(%)
(tydzień)
Droga
porodu
Masa ciała
noworodka
[g]
1
22
1
1
117
2
23
1
1
118
3
35
3
3
131
4
23
1
1
5
36
3
3
Zapotrzebowanie
na insulinę
w 36. tygodniu
ciąży
(jednostki)
39
FD
3420
12
0
39
CS
4400
51
0
39
DN
3000
68
0
85
39
DN
3000
10
0
170
41
CS
3460
51
12
6
32
2
2
164
39
CS
3600
44
0
7
26
1
1
110
39
CS
3460
73
28
8
20
1
1
91
39
DN
4550
84
34
9
39
7
5
104
39
DN
3300
42
29
10
32
2
2
108
39
CS
2930
24
10
11
21
1
1
88
40
CS
3050
20
0
12
26
1
1
86
39
CS
3360
48
32
13
30
1
1
132
39
CS
2600
78
36
CS (cesaren section) — cięcie cesarskie, DN (natural delivery) — poród naturalny, FD (forceps delivery) — zabieg kleszczowy
292
Zapotrzebowanie
na insulinę
w 3. dobie
połogu
(jednostki)
www.ddk.viamedica.pl
Jarosław Olszewski, Czesław Wójcikowski, C-peptyd a cukrzyca ciążowa
Tabela 2. Charakterystyka kliniczna grupy kontrolnej
Table 2. Characteristics of control group
Chora
Wiek
Ciąża
(lata)
Poród
Należna masa
ciała (%)
Termin porodu Droga porodu Masa noworodka
(tydzień)
[g]
1
22
2
2
105
41
DN
3250
2
25
1
1
90
40
DN
3300
3
21
2
1
95
39
DN
3450
4
24
3
3
110
39
DN
3480
5
28
2
1
115
42
DN
3200
6
32
3
3
112
39
DN
3650
7
25
2
2
130
40
DN
3100
8
27
1
1
95
40
DN
3480
9
25
4
3
120
41
DN
3300
10
35
2
2
142
39
DN
3450
11
26
1
1
98
40
DN
2960
12
23
1
1
110
42
DN
3200
13
28
2
1
125
40
DN
3050
14
27
2
2
105
41
DN
3450
DN (natural delivery) — poród naturalny
Tabela 3. Stężenie glukozy na czczo i średnia glikemia dobowa [mg/dl]
Table 3. Fasting glucose concetration and the average 24 hours glicemy [mg/dl]
Tydzień ciąży
28.
Pacjentki z cukrzycą ciążową
36.
Stężenie glukozy
na czczo
Średnia dobowa
glikemia
132,6 ± 11,9
80,7 ± 1,7
Grupa kontrolna
Stężenie glukozy
na czczo
Średnia dobowa
glikemia
152,4 ±12,4
99,1 ± 3,1
128,6 ± 6,0
97,2 ± 0,9
83,3 ± 1,9
99,2 ± 1,4
Tabela 4. Stężenie fruktozaminy w surowicy krwi [mmol/l DNF]
Table 4. Concentration of fuctozamine [mmol/l DNF]
Tydzień ciąży
28.
36.
38.
Połóg
Pacjentki z cukrzycą ciążową
2,69 ± 0,17
2,52 ± 0,11
2,42 ± 0,08
2,12 ± 0,07
Grupa kontrolna
2,19 ± 0,06
2,11 ± 0,04
2,09 ± 0,04
1,89 ± 0,03
Tabela 5. Stężenie HbA1c (%)
Table 5. Concentration of HbA1c (%)
Tydzień ciąży
28.
36.
Pacjentki z cukrzycą
ciążową
5,38 ± 0,28
5,15 ± 0,14
Grupa kontrolna
4,44 ± 0,16
4,50 ± 0,15
W połogu zarówno u kobiet zdrowych, jak i chorych
z cukrzycą ciążową stężenie fruktozaminy było znamiennie niższe w porównaniu z 38. tygodniem ciąży.
Stężenie HBA1c oznaczano bezpośrednio po rozpoznaniu cukrzycy ciążowej w trakcie pierwszej hospitaliza-
cji ciężarnej i po raz drugi w 36. tygodniu ciąży.
W analogicznych okresach oznaczano HbA1c w grupie
kontrolnej.
W ciąży niepowikłanej średnie stężenie HbA1c
w 28. tygodniu wynosiło 4,44 ± 0,16%, a w 36. tygodniu
— 4,50 ± 0,15%. U chorych z rozpoznaną cukrzycą
ciążową średnie stężenie HbA1c było znamiennie wyższe
zarówno w 28. (5,38 ± 0,28%), jak i w 36. tygodniu ciąży
(5,15 ± 0,14%) (tab. 5). W 36. tygodniu ciąży powikłanej GDM, wartość średniego stężenia HbA1c była podobna do wartości średniego stężenia HbA1c w 28. tygodniu ciąży.
Stężenie C-peptydu w surowicy na czczo w 3. trymestrze ciąży przedstawiono w tabeli 6 i na rycinie 1.
www.ddk.viamedica.pl
293
Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2004, tom 4, nr 4
Tabela 6. Stężenie C-peptydu w surowicy na czczo [ng/ml]
Table 6. Fasting concentration of C-peptide in serum [ng/ml]
Tydzień ciąży
28.
36.
38.
Połóg
Pacjentki z cukrzycą ciążową
1,39 ± 0,30
1,27 ± 0,22
1,14 ± 0,20
1,39 ± 0,33
Grupa kontrolna
1,67 ± 0,16
1,54 ± 0,22
1,33 ± 0,08
1,27 ± 0,16
Rycina 1. Stężenie C-peptydu w surowicy na czczo [ng/ml]
Figure 1. Concentration of C-petide in serum [ng/ml]
Stężenie C-peptydu na czczo w 28. tygodniu ciąży
prawidłowej wynosiło 1,67 ± 0,16 ng/ml, w 38. tygodniu
trwania ciąży — 1,33 ± 0,08 ng/ml, a w połogu — 1,27 ±
± 0,16 ng/ml. W ciąży powikłanej cukrzycą ciążową stężenie C-peptydu, pomimo wyższego poziomu glikemii
na czczo, było nieznacznie niższe w porównaniu z grupą
kontrolną. W połogu stężenie C-peptydu w grupie chorych z cukrzycą ciążową wynosiło 1,39 ± 0,33 ng/ml.
W poszczególnych tygodniach trwania ciąży nie zaobserwowano statystycznie istotnych różnic dotyczących
stężenia C-peptydu na czczo przy p < 0,05. W grupie
kontrolnej zanotowano znamiennie niższe stężenie
C-peptydu w połogu w porównaniu z wartościami odnotowanymi w 28. i 36. tygodniu ciąży.
Dobowe wydzielanie C-peptydu z moczem przedstawiono w tabeli 7 i na rycinie 2. W 28. tygodniu trwania
ciąży prawidłowej w ciągu doby pacjentki z moczem
wydalały 145,87 ± 11,36 mg C-peptydu. W dalszym przebiegu ciąży ilość wydalanego z moczem C-peptydu nie
ulegała zmianom istotnym statystycznie. W połogu fizjologicznym ilość C-peptydu wydalanego z moczem obniżała się do 80,67 ± 7,99 mg na dobę, czyli do 55%
wartości wykazanej w 38. tygodniu trwania ciąży. W ciąży powikłanej cukrzycą ciążową ilość ta była znamiennie niższa w porównaniu z ciążą prawidłową. W 28. tygodniu ciąży w tej grupie pacjentki wydalały 89,06 ±
± 12,97 mg na dobę C-peptydu, a w 38. tygodniu ciąży
294
— 81,30 ± 14,27 mg na dobę. W połogu u kobiet
z cukrzycą ciążową wydalanie C-peptydu było nieznacznie niższe w porównaniu z 38. tygodniem ciąży (63,61 ±
± 13,29 mg na dobę vs. 81,30 ± 14,27 mg na dobę). Nie
różniło się ono znamiennie od ilości wydalanego C-peptydu w moczu u kobiet w połogu w grupie kontrolnej.
Dyskusja
Cukrzyca jest jednym z najcięższych powikłań występujących w ciąży. Dotyczy to również cukrzycy ciążowej, której duża częstość występowania jest dodatkowym zagrożeniem.
Dotychczas etiologii cukrzycy ciążowej nie wyjaśniono.
Wskazuje się na dwa zasadnicze czynniki: wzrost oporności na insulinę i zmniejszoną rezerwę trzustki, która nie
pozwala na pokrycie większego zapotrzebowania na insulinę w 2. połowie ciąży. Brak jest jednak w piśmiennictwie
dokładniejszych danych dotyczących dobowego wydzielania insuliny w ciąży powikłanej cukrzycą ciążową. Wykazano jedynie zmniejszone wydzielanie insuliny po podaniu czynników stymulujących jej wydzielanie [11, 12].
Dlatego też jednym z celów niniejszej pracy była ilościowa ocena wydzielania insuliny przez trzustkę w ciąży powikłanej cukrzycą ciążową. Badania prowadzono
u pacjentek stosujących dietę i insulinoterapię.
www.ddk.viamedica.pl
Jarosław Olszewski, Czesław Wójcikowski, C-peptyd a cukrzyca ciążowa
Tabela 7. Ilość C-peptydu w 24-godzinnej zbiórce moczu [µg]
Table 7. The amount of 24 hours urine collection [µg]
Tydzień ciąży
28.
36.
38.
Połóg
Pacjentki z cukrzycą ciążową
89,06 ± 12,97
89,94 ± 13,20
81,30 ± 14,27
63,61 ± 13,29
Grupa kontrolna
145,87 ± 11,36
138,84 ± 16,08
140,59 ± 13,44
80,67 ± 7,99
Rycina 2. Ilość C-peptydu w 24-godzinnej zbiórce moczu [µg]
Figure 2. The amount of C-peptide in 24-hours urine collection [µg]
W przypadku podawania insuliny ogólnie akceptowaną metodą oceny endokrynnej czynności trzustki jest
pomiar stężenia C-peptydu, wytwarzanego i wydzielanego przez trzustkę w ilościach ekwimolarnych do insuliny. Oznaczanie ilości C-peptydu nie interferuje z obecnością egzogennej insuliny, a także przeciwciał przeciwinsulinowych. Ponadto, w przeciwieństwie do insuliny, C-peptyd nie jest w znacznym stopniu metabolizowany w wątrobie, dlatego pomiar jego stężenia we krwi
obwodowej w większym stopniu niż pomiar insuliny odzwierciedla wydzielanie insuliny przez trzustkę.
Pomiar stężenia C-peptydu w surowicy tylko w warunkach podstawowych nie pozwala jednak na uzyskanie dokładniejszych danych o ilości insuliny wydzielanej
przez trzustkę. Jak przedstawiono powyżej, stężenie
C-peptydu w surowicy na czczo było najwyższe w grupie kontrolnej w 28. tygodniu ciąży i obniżało się o 39%
w połogu. U ciężarnych z GDM stężenie C-peptydu było
niższe i nie ulegało już obniżeniu w czasie połogu. Zmiany te znajdowały się na granicy znamienności statystycznej. Dlatego też do pełniejszej oceny wydzielania insuliny zastosowano oznaczanie C-peptydu w dobowej
zbiórce moczu. Ocena dobowej sekrecji insuliny poprzez pomiar C-peptydu w 24-godzinnej zbiórce moczu
wiąże się z ryzykiem dość dużego błędu. Z moczem
wydala się bowiem 3–11% dobowej produkcji C-pepty-
du [13–15], a ponadto nie są dostępne badania klirensu
metabolicznego i nerkowego tego polipeptydu w czasie
ciąży. Pomimo tych zastrzeżeń, w licznych badaniach
udokumentowano przydatność oznaczania C-peptydu
w moczu w celu oceny endokrynnej funkcji trzustki [14,
15]. Ponadto w przedstawionej pracy prowadzono równolegle badania w grupie kobiet zdrowych i chorych na
cukrzycę ciążową — celem było wykazanie różnicy
w ilości wydzielanej insuliny w ciąży i w trakcie fizjologicznego połogu oraz w ciąży i połogu powikłanych cukrzycą ciążową. Technikę taką można uznać za wystarczającą.
W 28. tygodniu ciąży pacjentki chore na cukrzycę
ciążową wydalały średnio 89,06 ± 12,97 mg C-peptydu
w ciągu doby. Przyjmując, że C-peptyd w 10% wydzielany jest z moczem [16], można stwierdzić, że trzustka
średnio produkowała około 890,6 ± 129,7 mg C-peptydu na dobę. Insulina i C-peptyd produkowane są w ilościach ekwimolarnych. Ciężar cząsteczkowy insuliny jest
równy 5740 daltonów, a C-peptydu 3021 daltonów.
Oznacza to, że trzustka kobiety z GDM produkuje średnio około 1691 ± 248 mg insuliny na dobę. Przyjmując,
że 1 mg insuliny odpowiada około 25 mIU, to 1691 ±
± 248 mg odpowiada aktywności 42,3 ± 6,1 IU insuliny.
Przy przyjęciu podobnych założeń dobowe wydzielanie
insuliny w niepowikłanej ciąży wynosiło około 69 ± 5,3 j.,
www.ddk.viamedica.pl
295
Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2004, tom 4, nr 4
a w połogu 38,5 ± 3,8 j. W grupie ciężarnych kobiet
z cukrzycą ciążową w okresie połogu dobowe wydzielanie insuliny było zbliżone do wartości odnotowanej
w grupie kontrolnej i wynosiło 30 ± 6 IU.
Pacjentki będące w ciąży powikłanej cukrzycą ciążową wydzielają około 60% insuliny wydzielanej w tym
samym okresie przez kobiety w ciąży fizjologicznej.
W jednostkach biologicznie aktywnych różnica ta wynosiła 26,7 IU insuliny. Jednocześnie w tym okresie do
uzyskania względnie dobrego wyrównania cukrzycy podawano średnio 40 IU insuliny.
W połogu różnice dotyczące ilości wydzielanej insuliny były już niewielkie, bo około 8,5 IU, ale u części
pacjentek konieczne było podanie insuliny w celu uniknięcia znacznego stopnia hiperglikemii. Przyczyną tego
może być fakt, że pomiar dobowego wydalanie C-peptydu wykonywano bardzo wcześnie, bo w 3. dobie połogu. W tym okresie część pacjentek musiała przyjmować
egzogenną insulinę. U ponad 90% kobiet, u których
w czasie ciąży wystąpiła cukrzyca ciążowa, w krótkim
czasie po porodzie doszło do normalizacji zaburzeń tolerancji węglowodanów bez konieczności podawania
egzogennej insuliny. U pozostałych pacjentek objawy
cukrzycy utrzymywały się — w dalszym postępowaniu
diagnostycznym zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami
rozpoznano cukrzycę typu 1 lub 2.
Wyniki. Stężenie C-peptydu na czczo w 28. tygodniu ciąży
prawidłowej wynosiło 1,67 ± 0,16 ng/ml, a w 38. tygodniu
trwania ciąży — 1,33 ± 0,08 ng/ml i 1,27 ± 0,16 ng/ml
w połogu. W ciąży powikłanej cukrzycą stężenie C-peptydu,
pomimo wyższego poziomu glikemii na czczo, było nieznacznie niższe w porównaniu z grupą kontrolną. W połogu
stężenie C-peptydu w grupie kobiet chorych na cukrzycę
ciężarnych wynosiło 1,39 ± 0,33 ng/ml. W ciąży prawidłowej w 28. tygodniu trwania ciąży, w ciągu doby z moczem
pacjentki wydalały 145,87 ± 11,36 µg C-peptydu. W dalszym przebiegu ciąży ilość wydalanego z moczem C-peptydu nie ulegała istotnym zmianom. W połogu fizjologicznym ilość C-peptydu wydalanego z moczem obniżała się
do 80,67 ± 7,99 µg na dobę, czyli do 55% wartości mierzonej w 38. tygodniu trwania ciąży.
Wnioski. Stężenie C-peptydu na czczo w grupie badanej
i kontrolnej nie różniło się statystycznie w ciąży i w połogu.
Dobowe wydalanie C-peptydu w ciąży było większe w grupie kobiet będących w ciąży fizjologicznej niż wśród kobiet
chorych z cukrzycą ciążową.
słowa kluczowe: cukrzyca ciążowa, C-peptyd, insulina
Piśmiennictwo
1.
2.
3.
Wnioski
4.
1. Stężenie C-peptydu na czczo w grupie badanej i kontrolnej nie różniło się statystycznie w ciąży i w połogu.
2. Dobowe wydalanie C-peptydu w ciąży było większe
w grupie kobiet w ciąży fizjologicznej niż wśród kobiet z cukrzycą ciążową.
5.
6.
7.
8.
Streszczenie
Wstęp. W procesie konwersji proinsuliny do insuliny zostaje uwolniony C-peptyd, który jest wydzielany przez trzustkę
razem z insuliną w ilościach ekwimolarnych. Dotychczas
nie przeprowadzono badań dotyczących pomiaru dobowej
produkcji insuliny u kobiet w ciąży przez bezpośredni pomiar ilości wydalanego C-peptydu.
Materiał i metody. Badaniem objęto 27 kobiet ciężarnych,
które podzielono na dwie grupy. Do grupy badanej włączono 14 ciężarnych kobiet z cukrzycą (GDM G2), stosujących
dietę i insulinę. Grupa kontrolna liczyła 13 kobiet w ciąży
fizjologicznej. U wszystkich badanych wykonywano oznaczenia C-peptydu w surowicy na czczo, dobowe wydalanie
C-peptydu w całodobowej zbiórce moczu. Badania wykonywano w 28., 36., 38. tygodniu trwania ciąży oraz w połogu.
296
9.
10.
11.
12.
13.
Steiner D.F., Clark J.L., Nolan C., Rubenstein A.H., Margoliash E., Aten B. Proinsulin and the biosynthesis of insulin.
Recent Prog. Horm. Res. 1969; 25: 207–282.
Tura A., Ludvik B., Nolan J.J., Pacini G., Thomaseth K. Insulin and C-peptide secretion and kinetics in humans: direct
and model-based measurements during OGTT. Am. J. Physiol.
Endocrinol. Metab. 2001; 281: E966–E974.
Polonsky K.S., Rubenstein A.H. C-peptide as a measure of
the secretion and hepatic extraction of insulin. Pitfalls and
limitations. Diabetes 1984; 33: 486–494.
Pasquali R., Buratti P., Casimirri F. i wsp. Urinary excretion
rate of C-peptide in fed and fasted obese humans. Acta Endocrinol. (Copenh). 1988; 118: 38–44.
Keneko T., Meinemura M., Oka H. i wsp. Demonstration of
C-peptide immunoreactivity in various body fluids and clinical evaluation of the determination of urinary C-peptide immunoreactivity. Endocrinol. Jpn. 1975; 2: 207–210.
Meistas M.T., Zadiak Z., Margolis S., Kowarski A.A. Correlation
of urinary excretion of C-peptide with the integrated concentration and secretion rate of insulin. Diabetes 1981; 30: 639–643.
Horwitz D.L., Rubenstein A.H., Katz A.I. Quantitation of human pancreatic beta-cell function by immunoassay of C-peptide in urine. Diabetes 1977; 26: 30–35.
Blix P.M., Boddie W.C., Landau R.L., Rochman H., Rubenstein A.H. Urinary C-peptide: an indicator of beta-cell secretion under different metabolic conditions. J. Clin. Endocrinol.
Metab. 1982; 54: 574–580.
Rubenstein A.H., Mako M.E., Horwitz D.L. Insulin and the kidney. Nephron 1975; 15: 306–326.
Meistas M.T., Rendell M., Margolis S., Kowarski A.A. Estimation of the secretion rate of insulin from the urinary excretion
rate of C-peptide. Study in obese and diabetic subjects. Diabetes 1982; 31: 449–453.
Ward W.K., Johnston C.L., Beard J.C., Benedetti T.J., Porte D. Jr.
Abnormalities of islet B-cell function, insulin action, and fat
distribution in women with histories of gestational diabetes:
relationship to obesity. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1985; 61:
1039–1045.
Skyler J.S. Control of diabetes during pregnancy. JAMA 1986;
255: 647–648.
Campbell W.W., Ostlund R.E. Jr, Joseph L.J., Farrell P.A.,
Evans W.J. Relationships of plasma C-peptide and gender
www.ddk.viamedica.pl
Jarosław Olszewski, Czesław Wójcikowski, C-peptyd a cukrzyca ciążowa
14.
15.
16.
17.
to the urinary excretion of inositols in older people. Horm.
Metab. Res. 2001; 33: 44–51.
Makuyana D., Mahomed K., Ndlovu S., Mawji K.G., Siziya S.
Insulin secretion, clearance and sensitivity in black pregnant
and non-pregnant women in Harare, Zimbabwe. Cent. Afr. J.
Med. 1999; 45: 11–14.
Blix P.M., Boddie W.C., Landau R.L., Rochman H., Rubenstein A.H. Urinary C-peptide: an indicator of beta-cell secretion under different metabolic conditions. J. Clin. Endocrinol.
Metab. 1982; 54: 574–580.
Shapiro E.T. Tillil H. Polonsky K.S. Fang V.S. Rubenstein A.H.,
van Cauter E. Oscillations in insulin secretion during constant glucose infusion in normal man: relationship to changes in plasma glucose. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1988; 67:
307–314.
Makuyana D., Mahomed K., Ndlovu S., Mawji K.G., Siziya S.
Insulin secretion, clearance and sensitivity in black pregnant
18.
19.
20.
21.
and non-pregnant women in Harare, Zimbabwe Cent. Afr. J.
Med. 1999; 45: 11–14.
Meistas M.T., Zadiak Z., Margolis S., Kowarski A.A. Correlation
of urinary excretion of C-peptide with the integrated concentration and secretion rate of insulin. Diabetes 1981; 30: 639–
–643.
Horwitz D.L., Rubenstein A.H., Katz A.I. Quantitation of human pancreatic beta-cell function by immunoassay of C-peptide in urine. Diabetes 1977; 26: 30–35.
Blix P.M., Boddie W.C., Landau R.L., Rochman H., Rubenstein A.H. Urinary C-peptide: an indicator of beta-cell secretion under different metabolic conditions. J. Clin. Endocrinol.
Metab. 1982; 54: 574–580.
Shapiro E.T. Tillil H. Polonsky K.S. Fang V.S. Rubenstein A.H.,
van Cauter E. Oscillations in insulin secretion during constant glucose infusion in normal man: relationship to changes in plasma glucose. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1988; 67:
307–314.
www.ddk.viamedica.pl
297