6265/17 md/MB/mk 1 DG B 1C Z myślą o posiedzeniu Rady EPSCO

Rada
Unii Europejskiej
Bruksela, 21 lutego 2017 r.
(OR. en)
6265/17
SOC 87
EMPL 57
ECOFIN 87
EDUC 42
NOTA
Od:
Prezydencja
Do:
Komitet Stałych Przedstawicieli / Rada
Dotyczy:
Europejski semestr 2017: zwiększanie dostępu do rynku pracy
i zmniejszanie rozbieżności w UE
– Debata orientacyjna
Z myślą o posiedzeniu Rady EPSCO w dniu 3 marca 2017 r. prezydencja przygotowała notę
ukierunkowującą na powyższy temat, którą delegacje otrzymują w załączeniu.
6265/17
md/MB/mk
DG B 1C
1
PL
Zwiększanie dostępu do rynku pracy i zmniejszanie rozbieżności w UE
Europejski semestr – debata orientacyjna
Rada EPSCO, 3 marca 2017 r.
Kryzys gospodarczy i finansowy, który rozpoczął się w 2008 r., uderzył w państwa członkowskie
ze zróżnicowaną siłą. W niektórych państwach skutki kryzysu zostały spotęgowane słabościami
strukturalnymi i zakłóceniami równowagi nagromadzonymi w latach go poprzedzających. Kryzys
ujawnił, że w państwach najbardziej nim dotkniętych ramy opieki społecznej i polityki społecznej
nie były wystarczająco silne, by znosić długotrwałe wstrząsy. Dlatego też od momentu nastania
kryzysu wdrożono wiele reform, by zmodernizować istniejące uwarunkowania polityczne
i poprawić zdolności dostosowawcze europejskich rynków pracy. Coraz więcej uwagi poświęcano
zmianom w zakresie polityk społecznych, opodatkowania pracy i ogólnych uwarunkowań rynku
pracy, tak by zwiększyć odporność krajowych systemów opieki społecznej.
Rozbieżności w zakresie uczestnictwa w rynku pracy zaczęły ostatnio stabilizować się oraz ulegać
odwróceniu – w najbardziej dotkniętych kryzysem państwach odnotowano pobudzenie wzrostu
gospodarczego i zatrudnienia. Niemniej jednak rozbieżności są nadal znaczące, nie tylko pomiędzy
państwami ale też na terytorium poszczególnych państw, a wyniki w zakresie odpowiednich
wskaźników są bardzo zróżnicowane w zależności od płci, wieku, wykształcenia czy statusu
społeczno-ekonomicznego.
Wysoki poziom uczestnictwa w rynku pracy nie jest jedynie kwestią równych szans,
sprawiedliwości lub niezależności ekonomicznej; jest on również imperatywem gospodarczym,
ponieważ bierność zawodowa oznacza niepełne wykorzystanie ludzkiego potencjału w obliczu
zmian demograficznych, starzenia się społeczeństwa, a co za tym idzie – kurczenia się siły
roboczej.
Dostęp do rynku pracy zależy od wielu czynników, w tym od ogólnego poziomu konkurencyjności,
wzrostu gospodarczego, ram regulacyjnych, przepisów dotyczących zabezpieczenia społecznego,
w tym tych dotyczących świadczeń dla bezrobotnych, od poziomu umiejętności i jakości
kształcenia, od skuteczności pomocy w poszukiwaniu pracy i usług wsparcia, od aktywnych polityk
rynku pracy, w tym świadczeń pracowniczych oraz od usług opieki na dziećmi i innych usług
opiekuńczych.
6265/17
md/MB/mk
DG B 1C
2
PL
Środki z zakresu polityki w różnorodnych dziedzinach mogą mieć charakter ogólny lub być
skierowane do konkretnych grup w celu uzyskania jak największych efektów. Zestaw takich
środków jest obszerny i obejmuje: dostęp do przystępnych cenowo i wysokiej jakości świadczeń
w naturze (takich jak opieka nad dziećmi, opieka zdrowotna, opieka długoterminowa oraz
dostępność elastycznych rozwiązań umożliwiających godzenie pracy zawodowej z życiem
prywatnym, a także odpowiednie rozwiązania dotyczące urlopów); dostęp do nowoczesnych
i charakteryzujących się wysoką jakością systemów kształcenia i szkolenia, w tym do możliwości
kontynuowania rozwoju zawodowego i uczenia się przez całe życie, by zdobywać umiejętności
konieczne do przystosowania się do obecnych i przyszłych potrzeb rynku pracy; dobrze
opracowane systemy opodatkowania pracy; skutecznie publiczne służby zatrudnienia; skuteczne
aktywne instrumenty rynku pracy; oraz dostępność miejsc pracy i środowiska pracy.
Z myślą o przyszłości, polityki rynku pracy muszą być projektowane w taki sposób, by uwzględniać
nie tylko krótkoterminowe czynniki wynikające z presji makroekonomicznej, ale również by
odpowiadać na potrzeby zmieniającego się świata. Nowe technologie powodują zmiany struktur
gospodarczych na takie, gdzie pracodawcy poszukują u pracowników nowych umiejętności, a coraz
większe znaczenie mają przedsiębiorczość i nietypowe rodzaje umów o pracę.
Umiejętności będą znaczyć więcej na rynkach, które prawdopodobnie będą się charakteryzować
mniejszą pewnością zatrudnienia. W celu zapewnienia stabilności społecznej i odporności naszych
społeczeństw istotne jest, by zastanowić się nad adekwatnością systemów ubezpieczeń społecznych
oraz ich finansowania. Zmieniające się podejścia do pracy – więcej umów krótkoterminowych,
nietypowych lub umów o podwykonawstwo, przy ogólnym dążeniu do większej elastyczności –
stanowią nowe wyzwania w zakresie ubezpieczeń społecznych i podatków. Wyzwaniem będzie też
zapewnienie, by większa elastyczność w zakresie umów i stosowanie nietypowych ich rodzajów nie
przełożyły się na obniżenie bezpieczeństwa zatrudnienia i mniejsze inwestycje w umiejętności, tak
by uniknąć obniżenia konkurencyjności w perspektywie średnio- i długoterminowej.
Prowadzona od 2011 r. ocena europejskiego semestru i oceny wdrożenia zaleceń dla
poszczególnych krajów pokazują, że największe postępy osiągnięto w zakresie reform dotyczących
inwestowania w umiejętności, środków na rzecz zwiększenia uczestnictwa w rynku pracy
i przepisów dotyczących ochrony zatrudnienia. W tych dziedzinach na przestrzeni lat średni
wskaźnik wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów utrzymuje się na stosunkowo wysokim
poziomie. Na tym tle tempo wdrażania zaleceń dotyczących opodatkowania pracy, aktywnych
polityk rynku pracy i włączenia społecznego jest nieco powolniejsze.
6265/17
md/MB/mk
DG B 1C
3
PL
Ważne jest utrzymanie tempa reform i zapewnienie ich sekwencyjnego wprowadzania. Zwiększenie
świadomości na temat efektów dystrybucyjnych reform może prowadzić do projektowania reform
w taki sposób, by minimalizować ich koszty krótkoterminowe. Wraz z odpowiednią komunikacją
i przejrzystością w odniesieniu do przewidywanych kosztów i zakładanych korzyści działań
w ramach polityki mogłoby się to znacznie przyczynić do zwiększenia ogólnego poziomu
akceptacji reform i poczucia odpowiedzialności za nie.
Dialog społeczny jest kluczowym elementem udanych reform gospodarczych i społecznych.
Partnerzy społeczni są najbardziej kompetentni, jeśli chodzi o rozumienie potrzeb pracowników
i branż oraz obronę ich interesów podczas przeprowadzania poważnych reform; w ten sposób
przyczyniają się do usankcjonowania reform.
W związku z powyższym ministrowie są proszeni o rozważenie następujących kwestii:
1.
Z myślą o przyszłości, w jakich obszarach należy najpilniej przeprowadzić reformy, by
zwiększyć uczestnictwo w rynku pracy? Jakie strategie są potrzebne, by zapewnić elastyczny
i dynamiczny rynek pracy?
2.
W jakim zakresie państwa członkowskie mogą uczyć się od siebie nawzajem i udzielać sobie
porad w procesie opracowywania i wdrażania reform?
3.
Jaka powinna być rola zintegrowanej oceny przeprowadzanej przez Komisję Europejską? Co
można i należy zrobić, by pełniej zaangażować w ten proces inne strony, w tym partnerów
społecznych?
6265/17
md/MB/mk
DG B 1C
4
PL