w sprawie projektu decyzji Rady upoważniającej do

PARLAMENT EUROPEJSKI
2009 - 2014
Dokument z posiedzenia
A7-0194/2010
10.6.2010
***
ZALECENIE
w sprawie projektu decyzji Rady upowaŜniającej do podjęcia wzmocnionej
współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodów i separacji,
(09898/2010 – C7-0145/2010– 2010/0066(NLE))
Komisja Prawna
Sprawozdawca: Tadeusz Zwiefka
RR\819928PL.doc
PL
PE442.861v02-00
Zjednoczona w róŜnorodności
PL
PR_AVCNLE
Objaśnienie uŜywanych znaków
*
***
***I
***II
***III
Procedura konsultacji
Procedura zgody
Zwykła procedura ustawodawcza (pierwsze czytanie)
Zwykła procedura ustawodawcza (drugie czytanie)
Zwykła procedura ustawodawcza (trzecie czytanie)
(Wskazana procedura opiera się na podstawie prawnej zaproponowanej
w projekcie aktu.)
PE442.861v02-00
PL
2/10
RR\819928PL.doc
SPIS TREŚCI
Strona
PROJEKT REZOLUCJI LEGISLACYJNEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO................ 5
UZASADNIENIE ...................................................................................................................... 8
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI ....................................................... 10
RR\819928PL.doc
3/10
PE442.861v02-00
PL
PE442.861v02-00
PL
4/10
RR\819928PL.doc
PROJEKT REZOLUCJI LEGISLACYJNEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie projektu decyzji Rady upowaŜniającej do podjęcia wzmocnionej współpracy
w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodów i separacji
(09898/2010 – C7-0145/2010 – 2010/0066(NLE))
(Procedura zgody)
Parlament Europejski,
– uwzględniając projekt decyzji Rady w sprawie upowaŜnienia do podjęcia wzmocnionej
współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodów i separacji (09898/2010),
– uwzględniając wniosek o wyraŜenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 329
ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C7-0145/2010),
– uwzględniając art. 74g i art. 81 ust. 1 Regulaminu,
– uwzględniając zalecenie Komisji Prawnej (A7–0194/2010),
A. mając na uwadze, Ŝe w dniu 17 lipca 2006 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący
rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 w odniesieniu do
jurysdykcji i wprowadzającego zasady dotyczące prawa właściwego w sprawach
małŜeńskich („Rzym III”) (COM(2006)0399),
B. mając na uwadze, Ŝe ww. wniosek opierał się na art. 61 lit. c) i art. 67 ust. 1 traktatu WE,
które wymagały jednogłośnej decyzji w Radzie,
C. mając na uwadze, Ŝe w dniu 21 października 2008 r. Parlament w procedurze konsultacji
zatwierdził zmieniony wniosek Komisji1,
D. mając na uwadze, Ŝe w połowie 2008 r. okazało się jasne, Ŝe niektóre państwa
członkowskie borykają się ze specyficznymi trudnościami uniemoŜliwiającymi im
zaakceptowanie zaproponowanego rozporządzenia; mając w szczególności na uwadze, Ŝe
jedno z państw nie mogło zaakceptować, by jego sądy musiały stosować prawo dotyczące
rozwodów obowiązujące w innym państwie, jeŜeli prawo to w opinii tego państwa jest
bardziej restrykcyjne niŜ jego własne prawo dotyczące rozwodów, oraz Ŝe państwo to
opowiedziało się za dalszym stosowaniem swojego prawa materialnego do wszystkich
rozwodów, o które wystąpiono w sądach tego państwa; mając na uwadze, Ŝe
w przeciwieństwie do powyŜszego zdecydowana większość państw członkowskich
uznała, Ŝe przepisy regulujące prawo właściwe stanowią zasadniczy element
zaproponowanego rozporządzenia oraz Ŝe takie przepisy w niektórych przypadkach
wymagałyby od sądów zastosowania prawa obcego,
E. mając na uwadze, Ŝe na posiedzeniu w dniach 5-6 czerwca 2008 r. Rada stwierdziła, Ŝe
„nie ma jednomyślności co do dalszych prac nad zaproponowanym rozporządzeniem i Ŝe
wystąpiły trudności nie do pokonania, uniemoŜliwiające osiągnięcie jednomyślności
1
Dz.U. C 15 E z 21.1.2010, s. 128.
RR\819928PL.doc
5/10
PE442.861v02-00
PL
obecnie i w przewidywalnej przyszłości” oraz Ŝe „cele proponowanego rozporządzenia
nie mogą zostać osiągnięte w rozsądnym terminie przez zastosowanie odpowiednich
postanowień traktatów”,
F. mając na uwadze, Ŝe zgodnie z art. 20 Traktatu o Unii Europejskiej minimum dziewięć
państw członkowskich moŜe nawiązać wzmocnioną współpracę w ramach niewyłącznych
kompetencji Unii, przy czym mogą korzystać w tym celu z jej instytucji i wykonywać te
kompetencje stosując odpowiednie postanowienia traktatów, z zastrzeŜeniem ograniczeń
oraz zgodnie z postanowieniami tego artykułu i art. 326–334 Traktatu o funkcjonowaniu
Unii Europejskiej,
G. mając na uwadze, Ŝe dotychczas dwanaście państw członkowskich1 zgłosiło zamiar
nawiązania między sobą wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego
w sprawach małŜeńskich,
H. mając na uwadze, Ŝe Parlament sprawdził zgodność z art. 20 Traktatu o Unii Europejskiej
oraz z art. 326-334 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
I. mając w szczególności na uwadze, Ŝe tę wzmocnioną współpracę moŜna postrzegać jako
sprzyjającą celom Unii, chroniącą jej interesy oraz wzmacniającą proces jej integracji
w rozumieniu art. 20 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej; w świetle wyników
obszernych konsultacji z zainteresowanymi podmiotami, przeprowadzonych przez
Komisję przy opracowywaniu oceny wpływu w związku z zieloną księgą
(COM(2005)0082); w związku z duŜą liczbą małŜeństw „międzynarodowych” oraz około
140 000 rozwodów z elementem międzynarodowym w Unii w 2007 r.; pamiętając, Ŝe dwa
spośród krajów zamierzających uczestniczyć we wzmocnionej współpracy – Niemcy
i Francja – miały najwyŜszy udział w liczbie nowych rozwodów „międzynarodowych”
w owym roku,
J. mając na uwadze, Ŝe harmonizacja przepisów kolizyjnych ułatwi wzajemne uznawanie
wyroków w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w zakresie, w jakim
zwiększy wzajemne zaufanie, mając na uwadze, Ŝe obecnie w państwach członkowskich
biorących udział we współpracy sądowej w sprawach cywilnych istnieje 26 róŜnych
regulacji kolizyjnych dotyczących rozwodu, a nawiązanie wzmocnionej współpracy w tej
dziedzinie zmniejszy tę liczbę do 14, przez co poprawi się harmonizacja przepisów prawa
prywatnego międzynarodowego i wzmocni się proces integracji,
K. mając na uwadze, Ŝe historyczne podłoŜe tej inicjatywy pokazuje wyraźnie, iŜ
zaproponowanie rozwaŜanej decyzji jest rozwiązaniem ostatecznym oraz Ŝe cele
współpracy nie mogłyby zostać osiągnięte w rozsądnym terminie; mając na uwadze, Ŝe
przynajmniej dziewięć państw członkowskich zamierza uczestniczyć w omawianej
współpracy; mając w związku z tym na uwadze, Ŝe spełniono wymogi z art. 20 Traktatu
o Unii Europejskiej,
L. mając na uwadze, Ŝe spełnione są takŜe wymogi art. 326-334 Traktatu o funkcjonowaniu
Unii Europejskiej,
1
Austria, Belgia, Bułgaria, Francja, Niemcy, Włochy, Łotwa, Luksemburg, Węgry, Rumunia, Hiszpania i
Słowenia.
PE442.861v02-00
PL
6/10
RR\819928PL.doc
M. mając w szczególności na uwadze, Ŝe wzmocniona współpraca w tej dziedzinie jest
zgodna z traktatami i prawem unijnym, gdyŜ nie naruszy acquis, jako Ŝe jedyne przepisy
unijne obowiązujące w tej dziedzinie odnoszą się do jurysdykcji, uznawania
i wykonywania orzeczeń, a nie do prawa właściwego; mając na uwadze, Ŝe omawiana
współpraca nie doprowadzi do dyskryminacji ze względu na obywatelstwo, sprzecznej
z art. 18 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, poniewaŜ zaproponowane przepisy
kolizyjne znajdą zastosowanie do wszystkich stron postępowań przed sądami
uczestniczących w niej państwach członkowskich, niezaleŜnie od obywatelstwa lub
miejsca zamieszkania tych stron,
N. mając na uwadze, Ŝe wzmocniona współpraca nie zaszkodzi rynkowi wewnętrznemu ani
spójności społecznej i terytorialnej oraz nie stworzy barier ani nie będzie przyczyną
dyskryminacji w handlu między państwami członkowskimi i nie zakłóci konkurencji;
mając na uwadze, Ŝe omawiana współpraca ułatwi za to właściwe funkcjonowanie rynku
wewnętrznego, znosząc ewentualne przeszkody dla swobodnego przepływu osób, oraz
uprości postępowanie dla stron i prawników w uczestniczących państwach
członkowskich, nie powodując przy tym Ŝadnej dyskryminacji wśród obywateli,
O. mając na uwadze, Ŝe we wzmocnionej współpracy będą przestrzegane uprawnienia,
kompetencje i obowiązki nieuczestniczących w niej państw członkowskich, o ile
zachowają one swoje przepisy prawa międzynarodowego prywatnego obowiązujące w tej
dziedzinie; mając na uwadze, Ŝe między państwami członkowskimi uczestniczącymi
i nieuczestniczącymi nie ma umów międzynarodowych, które zostałyby naruszone przez
wzmocnioną współpracę, a omawiana współpraca nie będzie kolidowała z konwencjami
haskimi o odpowiedzialności rodzicielskiej i zobowiązaniach alimentacyjnych,
P. mając na uwadze, Ŝe art. 328 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
przewiduje, Ŝe wzmocniona współpraca musi w kaŜdej chwili być otwarta dla wszystkich
państw członkowskich, które chcą w niej uczestniczyć,
Q. mając na uwadze, Ŝe art. 333 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
umoŜliwia Radzie (a konkretnie tym członkom Rady, którzy reprezentują państwa
członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy) przyjęcie decyzji
o stanowieniu zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, a nie ze specjalną procedurą
prawodawczą z art. 81 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w ramach
której odbywają się jedynie konsultacje z Parlamentem,
1. wyraŜa zgodę na wniosek dotyczący decyzji Rady;
2. wzywa Radę do przyjęcia decyzji zgodnie z art. 333 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu
Unii Europejskiej, zgodnie z którą jeŜeli zostanie przedstawiony wniosek w sprawie
rozporządzenia Rady wdraŜającego wzmocnioną współpracę w dziedzinie prawa
właściwego dla rozwodu i separacji, Rada będzie stanowiła w zwykłej procedurze
prawodawczej;
3. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie
i Komisji.
RR\819928PL.doc
7/10
PE442.861v02-00
PL
UZASADNIENIE
W dniu 17 lipca 2006 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący tzw. rozporządzenia „Rzym III”
w oparciu o art. 61 lit. c) i art. 67 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską1.
Wniosek miał na celu zmianę przepisów w sprawie jurysdykcji przewidzianych
w rozporządzeniu „Bruksela IIa” oraz wprowadzenie wspólnych zasad ustalania prawa
właściwego dla transgranicznych spraw rozwodowych. Wniosek wyraźnie nie miał na celu
harmonizacji prawa materialnego państw członkowskich regulującego rozwody.
Rada musiała podejmować decyzję jednogłośnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim
(zgodnie z art. 67 ust. 1 TWE2). W dniu 21.10.08 r. Parlament Europejski zatwierdził
zmieniony wniosek Komisji. NaleŜy pamiętać, Ŝe w odniesieniu do środków dotyczących
prawa rodzinnego mających skutki transgraniczne odbywają się jedynie konsultacje
z Parlamentem, co obowiązuje takŜe po wejściu w Ŝycie traktatu lizbońskiego.
W Radzie wniosek natrafił na niemoŜliwe do przezwycięŜenia trudności. Po pierwsze, prawo
właściwe dla rozwodów róŜni się w poszczególnych państwach członkowskich. Po drugie, na
Malcie nie moŜna przerwać małŜeństwa w drodze rozwodu. Po trzecie, w dyskusji w Radzie
podniesiono zastrzeŜenia co do zgodności wniosku z zasadami pomocniczości
i proporcjonalności. Wniosek nie otrzymał jednogłośnego poparcia na posiedzeniu Rady ds.
wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w dniu 5 i 6 czerwca 2008 r. i inicjatywa
upadła.
W lipcu 2008 r. okazało się jasne, Ŝe grupa dziesięciu państw członkowskich po raz pierwszy
w historii Unii Europejskiej była gotowa uruchomić mechanizm wzmocnionej współpracy,
Ŝeby dokonać postępów z rozporządzeniem „Rzym III”. Artykuł 20 TUE wymaga minimum
dziewięciu państw członkowskich do nawiązania wzmocnionej współpracy. Obecnie jest ich
dwanaście. W momencie przyjmowania wniosku Komisji było ich dziewięć (Austria,
Bułgaria, Francja, Włochy, Luksemburg, Węgry, Rumunia, Hiszpania i Słowenia), gdyŜ
Grecja wycofała swój pierwotny wniosek 3 marca 2010 r. Od tego czasu gotowość do
wzmocnionej współpracy wyraziły równieŜ: Niemcy, Belgia i Łotwa.
Sprawozdawca ocenia, Ŝe jest to wydarzenie historyczne – po raz pierwszy zastosowana
zostanie procedura wzmocnionej współpracy – oraz Ŝe jednocześnie naleŜy ubolewać nad tym
zwrotem w dziedzinie prawa cywilnego i rodzinnego, w której odnieśliśmy pokaźne sukcesy,
przyjmując prawodawstwo dla całej Europy, niezaleŜnie od specjalnej pozycji przyznanej
Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii.
Sprawozdawca wyraŜa jednak głębokie przekonanie, Ŝe nad powyŜszymi względami zagóruje
potrzeba rozwiązania problemów prawnych, z jakimi borykają się obywatele europejscy
uczestnicząc w transgranicznym postępowaniu rozwodowym lub separacyjnym. Jesteśmy
zobowiązani wobec obywateli do czynienia wszystkiego, co w naszej mocy, Ŝeby
zagwarantować, Ŝe ten sam w sobie bolesny epizod ich Ŝycia nie będzie dodatkowo
1
Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 w odniesieniu do
jurysdykcji i wprowadzające zasady dotyczące prawa właściwego w sprawach małŜeńskich (COM(2006)0399).
2
Zobacz teraz art. 81 ust. 3 TFUE.
PE442.861v02-00
PL
8/10
RR\819928PL.doc
utrudniany w postępowaniu przed sądami, które muszą zmierzyć się z kwestiami prawa
właściwego trudnymi do zrozumienia nawet dla wielu prawników.
Sprawozdawca wzywa Komisję i państwa członkowskie uczestniczące we wzmocnionej
współpracy, Ŝeby wspierały udział w niej jak największej liczby państw członkowskich
zgodnie z art. 328 ust. 1 akapit drugi. W tej kluczowej chwili, kiedy po raz pierwszy w historii
Unii uruchamia się wzmocnioną współpracę, zasadniczą kwestią jest wyznaczenie jej
właściwego kierunku: ku silniejszej i głębszej integracji. NaleŜy koniecznie uniknąć sytuacji,
w której wzmocniona współpraca byłaby postrzegana i wykorzystywana jako narzędzie
specjalnych ustaleń przeznaczonych tylko dla ograniczonego kręgu krajów.
Sprawozdawca pragnie podziękować Evelyne Gebhardt, sprawozdawczyni Komisji Wolności
Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Ŝe zgodziła się zrezygnować ze
sporządzenia opinii w tej sprawie, Ŝeby umoŜliwić jak najrychlejsze zakończenie tej
procedury.
RR\819928PL.doc
9/10
PE442.861v02-00
PL
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
Data przyjęcia
1.6.2010
Wynik głosowania końcowego
+:
–:
0:
Posłowie obecni podczas głosowania
końcowego
Raffaele Baldassarre, Luigi Berlinguer, Sebastian Valentin Bodu,
Françoise Castex, Christian Engström, Marielle Gallo, Gerald Häfner,
Daniel Hannan, Klaus-Heiner Lehne, Antonio Masip Hidalgo, Alajos
Mészáros, Evelyn Regner, Francesco Enrico Speroni, Dimitar
Stoyanov, Alexandra Thein, Diana Wallis, Rainer Wieland, Cecilia
Wikström, Zbigniew Ziobro, Tadeusz Zwiefka
Zastępca(y) obecny(i) podczas
głosowania końcowego
Piotr Borys, Kurt Lechner, Toine Manders, Angelika Niebler
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i)
podczas głosowania końcowego
Wojciech Michał Olejniczak, Jutta Steinruck
PE442.861v02-00
PL
24
0
0
10/10
RR\819928PL.doc