riest-y INTERNATIONAL - Amnesty International

riest-y INTERNATIONAL - Amnesty International

riest-y
INTERNATIONAL
Nr rej. Pr 915/94
Luty 1995Vo4 25
Wersja polska: Rok V, Nr 2 (41)
1233-9726
ISSN
N EWS
Rodzice Jassera
al-Zayyana
rozpaczaja przy
zwlokach syna.
17-Ietni
Palestriczyk
zostal
zastrzelony
przez tolnierzy
izraelskich
podczas ataków
na izraelski
punkt kontrolny
w Strefie Gazy.
W NUMERZE:
CRAEL
za ro2oneprzezobiestrony
Prawacziowieka
s4 zn6w zagrotone
w lzraelu i na Terytoriach
a takte na
Okupowanych,
rawa
p
pod
obszarach pozostajacych
Wtadz
jurysdykcja Palestriskich
Narodowych (PNA): takiego zdania sa
delegaci AI, ktOrzy odwiedzili ten rejon
pod konicc ubieglego roku.
Incydenty, jakie mialy miejsce w paldzierniku, w tym porwanie tolnierza
izraelskiego przez zwolennikOw Hamas
oraz samob6jczy zamach bombowy na
autobus w Tel Awiwie, w ktOrym zgincty
zostaly przez
22 osoby, potraktowane
wojskowe wladze izraelskie jako pretekst
do nasilenia represji.
premier Izraela,
19 patdziernika
Iccak Rabin, wezwal do uchwalenia
prawa zezwalajacego na ostrzejsze
Dzie6
podejrzanych.
przesluchiwania
pOtniej ministcr sprawiedliwoki
oznajmil, te w kilku przypadkach jut
dzialae
zezwolono przesIuchujacym
bardziej "skutecznie". W listopadzie
poinformowal
minister sprawiedliwoki
o podjcciu decyzji majacej na celu
slutb
"dopom6c wzmocnieniu
zwalczajacych falc terroru".
Wladze Izraela aresztowaty setki
czlonkOw organizacji
podejrzanych
islamskich, takich jak Hamas i Diihad.
AI obawia sic, ie prawnie
stosowanie
sankcjonowane
"zwickszonego nacisku fizycznego"
przyniesie w rezulpodczas przesluchad
tacie dalsze przypadki maltretowania
i stosowania tortur.
Student Ahmed Said zeznal, te - po
-,p•--ez
aresztowaniu go w paidzierniku
czlowieka
wide dni pozbawiony byl motliwoci
snu, czasem z rckami przywiazanyrni do
n6g, czasem zmuszany do pozostawania
przez 20 godzin w pozycji stojacej.
Oficerowie Sledczy tadali ujawnienia
miejsca pobytu dzialacza Hamas,
kt6rego posadza sic o wyprodukowanie
utytej w nieaparatury wybuchowej
zamachach
dawnych samob6jczych
bombowych: za odmowe wspOlpracy
grozili "zdjcciem rekawiczek".
przetrzymywani
Palestriczycy
(bez
w aresztach administracyjnych
pozbawieni sa
sadowych)
sankcji
obrony,
jakiejkolwiek
motliwoki
poniewai wladze izraelskie niemal
zawsze klasyfikuja dowody przekazywane
jako dokumenty
przez oskartyciela
prowadzonych
tajne. W czasie proces6w
wide
przez sady wojskowe zapadlo
oparte
prawdopodobnie
kt6re
wyrok6w,
byiy na zeznaniach uzyskanych pod
naciskiem, a kt6re stanowily jedyny
winy oskarionych.
dow6d domniemanej
4 stycznia, w wiosce Beit Liqya na
Brzegu, czterech
Zachodnim
zostalo wciagnictych
PalestriczykOw
w okow zasadzkc i zarnordowanych
klasyczne
noszacych
licznokiach
dokomulej
tajnych
przez
wciak
zab6jstw
dokonywanych
ludnoki
cywilnej
izraelskich.
przez
Zbrodnie
z pogwalceniem
palnej
na posterunkach policji przez wiele dni do dw6ch miesiccy - bez motliwoici
porozumienia sic z prawnikami.
Zgodnie z zarzadzeniem wladz
wojskowych lzraela, Palestriczycy mogli
bye przetrzymywani do 18 dni bez
odwolania sie do sadu, natomiast obecnie
Mustafa
godzin.
i sit)/ zagraiajacej
pok6d
przeprowadzonej
przez
uczesmilt6w
13 os6b,
na palestynskiej
odnioslo
rally: byli wr6d
dziennikarze.
sa
do slivcia
Zyciu.
sadowa
broni
sic podania
publicznej
do rzlicajacych
demonstracji.
a ponad
komisje
okolicznoki,
zostaly
zbt;3dnie.
wyników
prac
wiadomoki.
100
nich
PNA powolaly
do zbadania
popelnione
Palestyna
Meczetu
ogled
zostalo
tolnierzy
porozumienia
czy jakimkolwiek
przedstawicielem wladzy sadowniczej.
Sluiby bezpieczeristwa Palestyny
dokonuja tei zabojstw; w listopadzie
policja, usilujac rozproszye demonstracjc
na terenie
GLOSTWOJDOTRZE
do
Turcji
Tunezji
Kamerunu
w
sie z adwokatem
otworzyla
LIPOMNIJSIE! . . . 3
. .. 4
INFORMACJE
islamist6w
46 dni bez moiliwoki
Wiadomoki
zu ski-6de
gazety
Gazie. Wickszok zatrzyrnanych zostala
zwolniona przed uplywem tygodnia,
natomiast Mustafa byl przetrzymywany
Zabitych
popelniane
wydawca
al-Nahar ("Dzierl"), byl aresztowany
w paidzierniku w wyniku czystki
przypadki
nowe
micdzynarodowych
w odniesieniu
Sawwaf,
Afganistanu
Stanów Zjednoczonych
48
w ciagu
sadem
przed
zatrzynlanego
postawienie
nakazuje
palestyllskie
prawo
kamieniami
s
Ujawniane
byly przetrzymywane
a osoby zatrzymane
w Gazie,
agentOw
izraelskich.
zasad
W Strefie Gazy Palestriskie Wladze
Narodowe aresztowaly setki os6b w
domniemaniu wspierajacych ugrupowania
islamskie, takie jak Hamas czy Diihad.
nie byly niczym uzasadnione,
Aresztowania
islamistOw
egzekucji
pozasadowej
znamiona
PNA
ZESTRONY
NADU2YCIA
... 2
1NFORMACJE
w jakich
AI domaga
tej komisji
do
Argentyny
Sierra Leone
AFGANISTAN
WspOlnotarniOzynarodowamilczy
w sprawtezabOjstwI tortur
w grudniu z oboz6w dla
Wyslannicy uchodtc6w AI afgarlskich
powrocili
w Pakistanie i zloiyli wstrzasajace
raporty na temat masowych morderstw,
samowolnych
zatrzyma6 i stosowania
tortur oral czgstych przypadk6w
gwalt6w popelnianych
na kobietach
i dzieciach. Sprawcarni tych zbrodni
i przestcpstw sa zmilitaryzowane
afga6skie ugrupowania
polityczne.
Walczace ze soba frakcje wewnatrz
obozu wladzy, jak rOwniei luino z nimi
zwiazani prowincjonalni
wataikowie,
nie biora pod uwagg dobiegajacych
z zagranicy wezwa6 do zawieszenia
broni. WspOlnota micdzynarodowa,
wypowiadajac sic zdecydowanie
przeciw lamaniu praw czlowieka
w innych czggciach gwiata, nie zabrala
glosu w sprawie katastrofy w Afganistanie.
Cywilne struktury polityczne
Afganistanu
sa bliskie zaniku, a zmilitaryzowane ugrupowania
polityczne
dzialaja zupelnie bezkarnie. Oficjalny
system sadowniczy przestaje dziala6;
wedlug naplywajacych
doniesie6, w niekt6rych regionach
kraju islamskie sady
feruja wyroki w trybie dorainyrn
skazujac m.in. na publiczna chlostg
i kare gmierci.
W samym Kabulu od 1992 zginglo
okolo 15.000 os6b. Setki tysiccy ludzi
wysiedlono, kolejne tysiace "zagincly".
Mia.ito jest szale bornbardowane,
a przez kilka miesigcy pod koniec
ubieglego
roku stalo sic ofiara blokady
-.-,,,:
., ..
dostaw Zywnogci wprowadzonej
przez
jednostki
lojalne wobec premiera
Gulbuddina
Hekmatiarowa,
przyw6dcy
jednej z frakcji.
Zbrojne oddzialy zwiazane z rOinymi frakcjami politycznymi
napadaja na
domy, zabijaja obecnych tarn mciczyzn,
lupia dobytek, gwalca kobiety i dzieci.
W jednym z incydent6w
16-letnia
dziewczyna, Nahid, zgincla skaczac
z piatego pictra aby unikna6 zgwalcenia
przez uzbrojonych
Mudiahedin6w,
ktbrzy wdzierali sig do mieszkania.
Nieuzbrojona
ludnog6 cywilna
podejrzana
o przynaleinog6
do
rywalizujacych
grup etnicznych jest
systematycznie
ngkana. Wszystkie
frakcje maja pod swoja kontrola areszty,
w kt6rych przetrzyrnuje
sig ludzi
wylacznie ze wzglgdu na ich opcje
polityczne, wyznawana przez nich
religig badi ich przynaleinog6
etniczna. Byli wigtniowie twierdza, te
bito ich kolbami karabin6w, te przez
kilka dni pozostawali przywiazani do
martwych dal lub tet, te zmuszani byli
do jedzenia
czegog, o czyrn m6wiono,
te jest ludzkim migsem.
Tym, kt6ryrn szczggcie dopisalo,
udalo sig zbiec do Pakistanu.
Przekroczenie
zamknigtej oficjalnie
granicy wyrnagalo przekupienia
Zolnierzy pakistailskich.
W Pakistanie
trafiali do prymitywnych,
niedoinwestowanych oboz6w dla uchodic6w.
jednak
nawet tam ide cznja sig bezpi,nzni:
wielu z nich zbrojne grupy nadal grota
grniercia.
ito
Ir
411k
wiadomogci
w skrOcie
W lutym nowo powolany Trybunal
Konstytucyjny Afryki Poludniowej
rozpatrzy legalnok kary Smierci. Sprawa
dotyczy apelacji zloionej przez skazanych
na kniere Themba Makwanyane i Mvuso
Mchunu. Sad wystucha argumentem
przeciwko karze Smierci opartych m.in.
na przestance, iz kara imierci narusza
zawarty w nowej konstytucji zakaz
traktowania kogokolwiek w spos6b
okrutny, nieludzld lub poniiajacy. Decy4a
Trybunalu mole miee daleko idace
implikacje i dotyczye los6w 450 wieiniem
oczekujacych w Afryce Poludniowej na
wykonanie kary Smierci.
Sprzedawca komputer6w jest
pierwszym obcokrajowcem skazanym na
Filipinach na karc gmierci od czasu, kiedy
z poczatkiem ubieglego roku weszla w
lyric ustawao jej przywroceniu. japorlczyk
Hideshi Suzuki zostal uznany winnym
przemytu narkotyk6w i skazany 7 grudnia
ub. roku. Al sprzeciwia sic karze gmierci w
katclych okolicznogciach, a ponadto
wyrata obawc, ze procedury procesowe
mogty narusza6 prawo wobec faktu, le
Suzuki nic znajczyka angielskiego w
mowie ani w pigmie.
Brazytii glenvny iwiadek mordu
popetnionego w roku 1993 na amiu
dzieciach lacy, manego jako masakra
Candelaria, zostal cieiko ranny w Rio de
Janeiro na skutek postrzalu mlino
zapewnionej mu przez panstwo ochrony
osobistej. Po odzyskaniu przytomnoki
Wagner dos Santos ottviadczyl wiadzom,
te zaatakowaii go nieumundurowani
policjanci: przed oddaniem strzal6w
powiedzieli mu, le zastrzela go za to, ii
zidentyfikowal ich koleg6w. AI wzywa do
wprowadzenia w Brazylii skutecznego
systemu ochrony Swiadków.
alhed
'llef.,
Duchowny
muzulmanski
oglasza wyrok hrnierci na dwoch
melczyzn
oskarionych
o morderstwo.
STANYZJEDNOCZONE
OtwiadczenieAl w sprawiewi?zieniaw Oklahomie
Dallas w Teksasie posiedzenie
Wstyczniu Ameryka6skiego
br. odbylo sic w
Stowarzyszenia
Zakladow Karnych
(ACA), niezaletnej
agencji, kt6ra
okregla normy postcpowania
w zakladach karnych i sprawuje nadz6r nad
ich przestrzeganiem
w calym kraju.
Zaproszony
na posledzenie
przedstawiciel
Al zlotyl wlagciwe
ogwiadczenie.
Tematem obrad bylo
przywrocenie
uznania dla Zakladu
Karnego Stanu Oklahoma
(OSP)
w McAlester. Podejmujac
bezprecedensowa
uchwalg ACA
zakwestionowalo
w ubieglym roku
normy postgpowania
w tym wiezieniu.
Podstawa dla podjgcia takiej deCyzji byl
raport Al z czerwca ubieglego roku,
w ktOryin Al okregla warunki par ujace
2
Luty 1995 Vol. 25 No. 2
w Zespole H Zakladu Karnego Stanu
Oklahoma jako "okrutne,
nieludzkie
ponitajace"
V I wyrata oczekiwanie
na
wprowadzenie
zasadniczych
zrnian.
Na posiedzeniu
podjcta zostala
decyzja ACA o przywrOceniu
uznania
dla OSP mimo potwierdzeri,
te w
pewnych aspektach warunki tarn
panujace w dalszyrn ciagu naruszaja
normy ACA, a takte minimalne
normy
dla zakladOw karnych ustalone w
dokume ncie ONZ. Wictniowie,
rOwniet
ci skazani na gmier6, w dalszyrn ciagu
przetrzymywani
s w Zespole H przez
23, a czasem 24 godziny na dobg, przez
czas nieograniczony,
w podziemnych,
pozbawionych
okien celach bez
jakiegokolwiek
zajgcia.
*/V ide: Al Newsletter, sits-plea 994, nfwniei raport AZ (Indeks AI: AMR 51/434/94)
Pogarda wladz nigeryjskIch dla
przestrzegania prawastala sic jeszcze
bardziej widocznaw ostatnich micsiacach,
kiedy to nowe rozporzadzenlacalkowicie
uniemotliwilysadom
obrong
fundarnentalnych
praw czlowieka. jeden z
wydanych dekret6w eliminuje
podstawowy grodek zabezpleczajacy przed
samowolnym aresztowaniem: prawo do
osobistego bezpieczeristwa (habeas corpus).
Dekret ten odbiera sadom uprawnienia
do wydawania polecen, aby osoby
zatrzymane
byty doprowadzane
do sadu,
jak rOwniet nie dopuszcza do wyratania
przcz sadysprzeciwu wobec faktu
zatrzymania kogokolwiek przez slutby
bezpieczedstwa.
W Bahrainie co najmniej cztery
osoby zostaly zastrzelone przez sluiby
bezpieczenstwa podczas odbywajacej sic
w grudniu demonstracji protestacyjnej.
Protest skierowany byi przeciwko fall
aresztowan w zwiazku ze skierowana do
Emira petycja domagajaca sic
przywr6cenia parlamentu (rozwimanego
w roku 1975). Masowym aresztowaniont
towarzyszyto przetrzymywartie os6b
zatrzymanych w zupelnym odosobnieniu i
czgste stosowanie tortur. AI domaga sic
wdroienia niezaleinych dochodze6 w
sprawie okolicznolci,wjakich
dokonano
zaboijstw; stworzenia osobom
zatrzymanym moiliwoSci swobodnego
porozumienia sig z 'prawnikami;
otrzymania petnej listy wszystkich
uwiczionych.
AMNESTY INTERNATIONAL
NEWS
UPOMNIJ
IS
TUNEZJA
TURCJA
KAMERUN
DEL SELMI, tun ezyjski student
zamieszkaly we Fran di, zostal
resztowany 10 czerwca 1994 na
lotnisku w Tunisie, gdzie odwiedzal
rodzinc. Przez 17 dni byl bezprawnie
w calkowitym
przetrzymywany
gdzie poddany zostal
odosobnieniu,
GUNDUZ zostala 10 paldziernika cietko pobita przez
pilnujacych ja
tandarm6w
HARIYE
Sadu
w gmachu Istambulskiego
Nr 3.
Bezpieczenstwa
Hariye z 11 innymi wielniami
czekala na rozprawc sadowa
do
o przynaIetnoge
z oskartenia
nielegalnej zbrojnej organizacji Deurimci
Wietniowie
Sol (Lewica Rewolucyjna).
odm6wili poddania sic po raz drugi
rewizji osobistej przed wejgciem do sali
rozpraw. WOwrias tandarmi rzucili sic
z palkarni na skutych kajdanami
wiemni6w.
Atak ze strony tandarm6w
obserwowalo trzech obronaftw, ktOrzy zajgcie - przytoczyli
relacjonujac
wykrzykiwane slowa tandarm6w.
"Weicie tych prawnik6w, dobijemy te
swolocz". Dyturni policjanci usuncli
adwokat6w z miejsca incydentu.
Wiciniowie byli katowani przez
w korytarzy gmachu sadu
tandarm6w
przez okolo ogrniu minut. Potem
gdzie
wywleczono ich na dziedziniec,
byli kopani i bid picgciami przez
policjant6w po cywilnemu i przez
Policyjnych OddzialOw
funkcjonariuszy
Specjalnych.
Paristwowego Instytutu
Orzeczenie
Medycyny Sadowej wydant w dniu 20
potwierdza odniesienie
paidziernika
obraterl przez Harlye Gunduz. Dwie
rany wymagaly interwencji chirurga.
Bide wicini6w przetrzymywanych
w wiezieniu badi skazanych w oparciu
jest
o Ustawc Antyterrorystyczna
codziennym zjawiskiem wtedy, kiedy
pozostaja w rekach policji lub
tandarrn6w: odnosi sic to znacznie
rzadziej do slutby wigziennej.
Prosimy o pisanie list6w
sic wdrotenia
domagajacych
dochodzen
peinych i bezstronnych
w sprawie pobicia w gmachu sadu przez
Hariye Gunduz
policje i tandarmeric
i 11 innych wicini6w. W pisanych listach
te
prosimy o podkreglenie,
coraz czcstszego
powstrzymanie
katowania wielni6w przez tandarmerie
i policje mote miee miejsce tylko
o
w6wczas, kiedy wszelkie doniesienia
becla rozpatrywane
rnaltretowaniu
bezzwlocznie, a osoby za to
zostana postawione
odpowiedzialne
przed organem wymiaru
Listy adresujemy do:
sprawiedliwogd.
Mehmet Mogultay / Minister
/ Icisleri Bakanligi /
Sprawiedliwoki
06644 Ankara / Turcja
AMNESTY INTERNATIONAL
torturorn.
W lipcu zostal postawiony przed
sadeni i skazany na karc wiezienia. Jest
wieiniem sumienia.
Adel Selmi byl sadzony za
do nielegalnej
przynaleinoge
organizacji, za udzial w nielegalnej
manifestacji i za nielegalne
pozyskiwanie grodkOw materialnych.
I'rzed sadem zeznal, te podczA•
pobytu w wiezieniu byl wieszany
w pozycjach sprawiajacych szczeg6lny
1,611 zanurzano mu glowe w wiadrze
z woda. Zeznania swoje uwiarygodnil
pokazujac glady po skrepowaniu
przegubOw rak i n6g, jednakte
scclziowie nie zatadali wdrotenia
sledztwa w sprawie tortur.
W wiczieniu Adel Selmi zlotyl
siebie zeznania, kt6re
obciaiajace
wycotal podczas rozprawy sadowej
twierdzac, te podpis pod nimi zostal na
te
trim wymuszony. Sad potraktowal
zeznania jako dowody winy i skazal
Adela Selmiego na cztery lata i dwa
wolnogci.
miesiace pozbawienia
Adel Selrni mieszkal we Francji od
1990 roku; przygotowywal pracc
doktorska w Wytszej Szkole Nauk
Spolecznych w Parytu. Nie ma tadnych
przeslanek do wysuniccia zarzutu, te
kiedykolwiek uciekal sic badi nawolywal
zatem wiciniem
do przemocydest
suinienia. Przetrzyrnywany jest
w zakladzie karnym 9 Avril w Tunisie.
Ostatnio kilkunastu Tun ezyjczyk6w
inieszkajacych we Francji zostalo
podczas wizyt w Tunezji
aresztowanych
i tiwiezionych na mocy nowego prawa,
stawiae obywateli Tunezji
pozwalajacego
przed sadem za czyny popelnione
w innym kraju, a uznane za przestgpcze
tunezyjskie nawet
przez prawodawstwo
jegli nic sa gcigane w kraju, gdzie zostaly
popelnione.
Prosimy o pisanie list6w
z Zadaniem natychtniastowego
uwolnienia Adela Selrni bez stawiania
warunk6w. Listy
nni jakichkolwiek
kiermemy do: NI. Sadok ChaAbane /
de la
Ministre de la Justice / Ministere
Justice ,' Boulevard Bab Benat / Tunis /
UPOMNIl SI47
Arabia Saudyjska
Anmar al-Nas'ari, kt6rego przypadek
byt w rubryce "Upomnij
opisany
sie!" w uhiegtorocznym sierpniowym
numerze Al Newsletter, w grudniu
odzyskal wolnoie. Dziekujemy
wszystkim, którzy wysiali listy w jego
sprawie.
rninisterstwa skarbu, i jego Zona,
przez
aresztowani
zostali
pracownik
NJIYANG,
JOHN
CHEMaria,
policje w dniu 1 marca 1994 w Bamenda
podczas udzialu w proteicie przeciwko
aresztowaniu przywodcy zwiazkowego.
Oboje zostali pobici kolbami karabin6w
przez aresztujacych ich funkcjonariuszy
ze skutkiem licznych ran i posiniaczed.
Che John Njiyang zostal odany
z ubrania i zawleczony na posterunek
policji. Przetrzymany byl razem z Maria
przez cztery dni. Kiedy Simon Nkwenti,
inny przyw6dca zwiazkowy, przyszedl na
aby zasicgnae informacji
posterunek
o ich losie, zostal r6wniet aresztowany
i pobity do utraty przytomnogci.
Te przypadki nie sa odosobnione:
ludzi
stosowanie tortur i maltretowanie
jest w Kamerunie na porzadku
dziennym. Studenci aresztowani
w styczniu 1994 w nastgpstwie
rozruch6w na terenie uniwersytetu,
przewiezieni zostali na posterunek
Yaounde, gdzie
policji na przedmieiciu
byli bid i poddani innym rodzajom
urzedu
tortur. Kiedy przedstawiciel
usilowal
publicznego
prokuratora
policji
dokonae inspekcji posterunku
1994. byl
w Yaounde w paidzierniku
przez pied godzin wicziony, rozebrany
to
do naga i bity. Spowodowalo
aresztowanie szeciu funkcjonariuszy
sic
nie podejmuje
policji, jednakte
tadnych krok6w dla ukr6cenia
bezkarnoici w innych przypadkach
stosowania tortur, nawet ze skutkami
gmlertelnyrni.
wicini6w zostal
Fakt maltretowania
podczas
publicznie potwierdzony
w lipcu 1994
przeprowadzonego
dla
seminarium szkoleniowego
funkcjonariuszy
kamerunsktch
porzadku prawnego. Kilka miesiccy
wczegniej Komisja Praw Czlowieka ONZ
ubolewala nad wieloma przypadkazni
stosowania w Kamerunie tortur.
•
Prosimy o pisanie listOw
powolujacych sic na opisane
Nsytej przypadki z Lidaniem
wszystkim wiciniom
zagwarantowania
tortur
ochrony przed stosowaniem
sadem
i z tadaniem postaieniaprzed
wszystkich winnych ich stosowania. Listy
kierujemy do: M.Paul Biya / President
/
/ Palais
de la Republique
a tcqtie NI.jean
Yaounde / Cameroon
Fochivé / Secretaire d'Etat A la Securite
interieur / SOrete nationale / Yaounde
/ Cameroon.
25Nr 2 3
Lutyl995Voi
Twoje slowa
adresowane do
politykow mg; porn6c
cflarom &mania praw
losy
cdowieka,ktorych
opisane se; obok.
Motesz prz'yczynid si
do uwolnienta
wifiniow surtuenia
bcidi do zaprzestania
stosowania tom,:
Twoje przesianie mote
przyzurerdewobsoge
ktOrly 'zagincli"Motesz zapobiec
egzekucjorn.
Ofiar jest wide,
prziwa czknokka
lantane se; prawie
wszgitie. Lkzy Sic
katdy gios.
(hzypontinanty:
dzialacze AI nie
kierup apell do wiadz
swego kraju)
ARGENTYNA
wojny"wcig 2ywe
Widmo"brudnej
mienfczny biuletyn
publikowany jest
w jezyku angielskim,
arabskim, francuskim
i hiszpatiskim:
informuje
o przypadkach
&mania praw
czlowieka, ktore
stanowiq przedmiot
specjalnej troski AI,
o organizowanych
przez Al s`wiatowych
kampaniach i poclqmowanych misjach.
Od paidzienzika 1991
Polska Grupa 2
Amnesty International
publikuje polskq wersje
biuletynu i opracowane
listy do wladz i mqdow, o ktorych
wyslanie Amnesty
International apeluje
w kaidym kolcjnym
numerze Wstyczniu
1993 ukazywanie sie
polskicj wersji
biuletynu uznane
zostalo jako inicjalywa
osolnopolska.
Zachecamy do
zamawiania biuletynu
u wydawcy lub
w zarzeidzie
Stowarzyszenia AI.
o wybaczenie i puszczenie
w niepamige
apeli rzadu
forrnalnychprzestcpstw
Mimo
przeszlogci praw
i amania w nieodleglej
czlowieka. widmo "brudnej wojny" z lat
1975 - 1983 wciat kra24.
Ujawniane s coraz to nowe dowody
na stosowanie przez retim wojskowy
w Argentynie metod repres)jnych.
oficer marynarki
W paidzierniku
w sluibie czynnej przyznal (tego
rodzaju ogwiadczenie poraz pienvszy
e podczas
zostalo zlotone publicznie),
przez formacje
przeprowadzanych
marynarki wojennej operacji
antywywrotowych torturowano
Kapitan Antonio Pernfas
ogwiadczyl, te marynarka stosowala
tortury jako "narzgdzie" podczas
przesluchad wicink5w.
Inny oficer marynarki w slutbie
czynnej, kapitan Juan Carlos Rol6n,
"grup
e zaanga2owanie
powiedzial,
zadaniowych" w tajne operacje brudnej
stosowanie tortur,
wojny, obejmujace
(potajemnych
"zaginiee
dokonywanie
i przeprowadzanie
aresztowad),
pozasadowych egzekucji bylo integralna
czcgcia dzialad marynarki wojennej.
Obaj oficerowie pozostaja w sluibie
komisja senacka,
czynnej, jednalde
przed ktera skladali zaznania,
wstrzyrnala zgode na ich awans.
Prezydent Carlos Menem skrytykowal
decyzjg senatu twierdzac, ie lepiej
byloby zapomniee o przeszlogd.
podczas
Przemawiajac w paidzierniku
uroczystogci wojskowej prezydent
2e
Menem dal wyraz przekonaniu,
zwycigstwo w brudnej wojnie, kt6ra kraj "na
jego zdaniem - doprowadzila
krawedi przepaAci", nale2y zawdzigczae
armii.
Prezydent zostal ostro skrytykowany
za tc wypowiedi przez argentrIskie
organizacje praw czlowieka, kt6re
zarzucily mu wybaczenie juncie
przez nia
wojskowej popelnionych
zbrodni i przestcpstw przedw lamaniu
prawa czlowleka. W latach 1975 - 1983
w Argentynie "zaginglo" ponad 9000
os6b.
W listopadzie ub. roku, podczas
rozprawy z pow6dztwa cywilnego o
sad nakazal dw6m
odszkodowanie,
bylym dow6dcom marynarki wojennej,
Emilio Masserze i Armando
Matki i babcie
"zaginionych"
dzieci protestuja
wypiacenie przez
Lambruschiniemu,
katdego z nich miliona dolar6w
czlonkowi
Nacemu
jedynemu
rodziny "zaginionej"
piecioosobowej
podczas brudnej wojny tytulem
straty
"za poniesione
odszkodowania
i moraine".
materialne
Sad nakazal i6wniet rzadowi
w wysokoki
wypiacenie odszkodowania
rniliona dolar6w. Jest to dotychczas
najwytsza suma odszkodowania
zasadzona w sprawie o "zaginivcie". Jest
to tet pierwszy przypadek obarczenia
bylych dow6dc6w armii osobista
za nadutycia
odpowiethialnoscia
przez podlegle im sluthy.
dokonane
i Massera, podobnie jak
Lambruschini
wiele innych os6b wspoltworzacych
junte, po przywrOceniu w Argentynie
demokracji byli aresztowani.
otrzymal wyrok ogmiu lat
Lambruschini
wigzienia, a odbywal karg przez piee lat;
Massera zostal ulaskawiony po objeciu
Menema.
wladzy przez prezydenta
wydany werdykt sedzia
Komentujac
zwrOcil uwagg na fakt, te u jego podstaw
let), "prawo do tycia". Sgdzia wyszedl
z zalotenia, I obaj byll admiralowie
faktycznie decydowali o zadawaniu
gmierci, a zatem padstwo musi wziae na
za
siebie choe czgge odpowiedzialnogd
przez nich nadutycia. Rzad
popelnione
odwolal sig od tej decyzji.
w Buenos
Aires
Jeszcze wczegniej w ubieglyrn roku
ujawnione zostaly losy setek
dzieci. W sierpniu 1994
"zaginionych"
general Cristiano Nicolaides, byly
dow6dca armii, zeznal przed sadem, 2e
podrias wielu lat rzadOw wojskowych
armia prowadzila ewidencje
dzied i rejestry tajnych
"zaginionych"
Miejsce pobytu
miejsc odosobnienia.
wickszoki dzieci "zaginionych" po
uwigzieniu w tych latach pozostaje
nieznane, wiadomo
w dalszym dap
e wiele z nich tyje.
natorniast,
razem
Niektere dzieci uprowadzono
z rodzicami, niektOre zostaiy
przez slu±by
zamordowane
i pochowane
bezpieczeristwa
grobach. Okolo
w nieoznakowanych
bylo w tajnych
150 dzieci urodzonych
lub
ogrodkach internowania
ich
w szpitalach wojskowych; odebrano
matkom natychmiast po urodzeniu.
Niekt6re z nich zostaly z dobra wiara
inne oddano
zaadoptowane,
bezprawnie rodzinom wojskowych.
Abuelas de Plaza de
Stowarzyszenie
Mayo (Babciez Plaza de Mayo), zalotone
w roku 1977 przez czlonkew rodzin
"zaginionych" dzied, przyczynilo sic do
ujawnienia miejsc pobytu co najmniej
55 dzieci. Czege z nich powrocila do
rodzin, inne
swych naturalnych
pozostaly u przybranych rodzic6w.
SIERRALEONE
konfliktupochfon0osetkiofiar
Rozszerzenie
zabitych lub rannych w ubieglym
na miasta i
atak6w zostalo
w czasie
cywilnych
Setki roku os6b
wsie, a takie na glOwnych szlakach
w rezultacie
komunikaclAnych,
konfliktu, kt6ry rozszerzyl sic na cale
terytorium Sierra Leone. Tysiace innych
stracilo dach nad glowa.
za
Riad obciata odpowiedzialnogda
te wydarzenia oddzialy powstadcze,
jednalde jest wiele dowod6w na to, Ze
ataki na ludnoge cywilna, a takte na
s przez
oddzialy armil, przypuszczane
tolnierzy, zarOwno
zbuntowanych
dezerterew jak tych, ktOrzy formalnie
pozostaja w czynnej slutbie. Swiadkowie
zeznaja, te wgred atakujacych s ludzie
wojskowym,
w pelnym umundurowaniu
a przy schwytanych lub zabitych
znajdowano wojskowe
"rebeliantach"
karty identyfikanjne.
Sprawujacy wladze rz4d wojskowy
przyznaje, te w armii zapanowalo
na
a o wielu tolnierzach
rozprctenie,
obszarach objgtych konfliktem brakuje
inforrnacji. 12 2olnierzy, wgr6d nich
jeden 77-letni, zostalo straconych w
listopadzie 1994 po skazaniu ich przez
sad wojskowy za przestcpstwa
z oddzialami
kolaboracje
obejmujace
powstariczymi, rabunek z utyciem
przemocy i morderstwa.
Walki micdzy silami rzadowymi a
politycznym
zbrojnym ugrupowaniem
MIF,DZYNARODOWY SEKRETARIAT AI, 1 EASTON STREET LONDON WC1X 8DJ;
_IAKOWA DOL1NA 4, 80-246 GDANSK
STOWARZYSZENIE
WYDAWCA- POLSKA GRUPA 2 AT ULKOSZYKOWA 8, 00-564 WARSZAWA
Zjednoczony Front Rewolucyjny rozpoczcly
sic w 1991 roku i nadal trwaja mimo
obalenia rzadu w wyniku wojskowego
zamachu stanu w kwietniu 1992. Obie
strony dopuszczaja sig powatnych
naruszed praw czlowieka, w tym
stosowania tortur i mordowania
wzietych do niewoli przeciwnikew i
ludnogci cywilnej.
Oddzialy rzadowe odzyskaly wickszoge
przez
terytoriew kontrolowanych
powstaricow z koricem 1993, jednak±e
walki nasilily sie obejmujac obszary
dotychczas nie objgte konfliktem. W
kodcu grudnia dziesiatki ludzi ponioslo
gmiere poddas walk w poblitu miast Bo
121
i Kenema.
amnesty
international
Polska Grupa 2
ul. Koszykowa 8, 00-564 Warszawa
tel. 622-31-33
Warszawa,
Szanowni
1 marzec
1995
Paristwo,
Chcemy bardzo
przeprosiC
za opóinienie
w przekazaniu
Paristwu
AI News. Wielu
styczniowego
numeru
polskiej
wersji
z Paristwa
otrzymuje
go dopiero
z numerem
lutowym.
Takie
opóinienie
ma
miejsce
po raz pierwszy
odk4d przed
ponad trzema
laty
zaczgligmv
wydawa6
ten
biuletvn
i mamv nadzieje,
ie nie
powtórzy
sie
przysz1Io5ci.
Zloylo
SiQ
na
trzy
najbardziej
to
kilka
istotne:
niezaleinych
od nas
przyczyn.
Wymieniamy
po trzech
miesi4cach
prowadzenia
dzialari
"bez
k4ta",
przy
rozproszonych
po wielu
miejscach
naszych
materialach,
z których
konieczne
jest
korzystaC
przygotowuj4c
zarówno
publikacje
jak
akcje
- uzyskanie
lokalu
na stal4
siedzibe
Polskiej
Grupy
2
Amnesty International, który
trzeba
bylo
jak
najszybciej
(spolecznym
wysi/kiem)
od5wiey6
i
zagospodarowa6;
prowadzenie
równolegle,
w utrudnionych
warunkach,
przygotowari
do naszych
pierwszych
akcji
w rozpoczynaj4cej
sie
na ca/ym
5wiecie
w dniu
8 marca g/ównej
kampanii
Amnesty International w
rokn 1995 przeciwko
lamaniu
praw czlowieka
wobec kobiet;
prace
nad now4 formu/4
miedzynarodowego
biuletynu
AI,
który
zmieni/
od stycznia
br.
szate
graficzn4
i tytu/:
po 24 latach
ukazywania
SiQ
a jezykach
angielskim,
francuskim,
hiszpariskim
i
AI
News.
arabskim
AI Newsletter przemianowany
zosta/
na
Chcieli5my
pozostaC
wierni
ukladowi
graficznemu
orygina/u,
co
przed/uylo
okres
przygotowarl.
Serdecznie
siedzibie,
nag/ówku
zapraszamy
Paristwa
do kontaktu
z nami w naszej
nowej
której
adres
(i numer
telefonu!)
znajd4
paristwo
w
pisma.
To zaproszenie
prowadzeniu
kobiet!"
jest
kampanii
równoczegnie
pod haslem
zachet4
do dol4czenia
"Prawa czlowieka
s4 take
do nas w
prawami
Korzystaj4c
z tej
progbe
o wysy/anie
okazji
pozwalamy
sobie
przypomnie6
nasz4
sta1t4
AI News
listów
za14czanych
do kaidego
numeru
sie o przestrzeganie
praw czlowieka
(AI Newsletter) upominaj4cych
wobec
ludzi,
którym
gest
so1idarno5ci
z naszej
strony
moie
uratowa
ycie
b4di zaoszczedzi6
cierpieli,
a takie
o postawienie
przed nieza1eAnyms4dem
winnych
/amania
praw czlowieka
i deptania
ludzkiej
godno5ci.
Tym z Patistwa,
otrzymywanie
najserdeczniej
L4czymy
, Polska
którzy
zechcieli
tym
dziekujemy.
AI News, a
pozdrowienia
Grupa
i wyrazy
ju
samym
wnie56
symboliczn4
oplate
wesprze6
nasz4
dziala1no56,
za
szacunku
2 Amnesty International
redakcja
i wydawca
AI
News
•
I
Z
0al'
0,
i
to
5"
et)
1Po
7
eD
-cm
z
—.
V
-Z
rDscig
c.r...'V
1 p '.—T1
4
5
-t
et) 0
eD
Z
eD
C4
iii; ?
cr rD
.4-7C.....4
CL.CItZi M- eb
-I
P
AMNESTY INTERNATIONAL
EmITIV
Vt990
GRUPA 2 (WARSZAWA)
Jegli podzielasz poglad,.ie
brak wolnogci gdziekolwiek na gwiecie psuje smak wolnogci, z ktOrej Ty korzystasz i stanowi dla niej zagroierie,
2e Twoja satysfakcja z korzystania z praw naleinych kaidemu
czlowiekowi przy6miona jest gwiadomoci4 ich brutainego gwalcenia w stosunku do milion6w ludzi - zacznij dziala6. Dolacz do „spisku na rzecz nadziei". Wyglij listy do odnognych wladz protestujac przeciwko
lamaniu praw czlowieka w sprawach opisanych w miedzynarodow,m
biuletynie Amnesty International. Upomnij sic o ludzi przegladowanych,
za2adaj bezwarunkowego
uwolnienia wicini6w sumienia i tych,
ktorzy „znikncli", rzetelnych proces6w dla wicini6w politycznych, zadogduczynienia wyrz4dzonym przez rzady krzywdom. Odwolaj sic do dobrej woli adresata. Zaakcentuj, te Twoja troska o prawa czlowieka
wolna jest od opcji politycznych.
Zapoznaj sic z nasz4 propozycj4 list6w, podpisz je - lub napisz wlasne, wyglij poczt4 1otnicz4. Zacznij dziaia6 w obronie ludzkiej godnogci i praw cziowieka!
•
Dear Sir,
who were
On 10 October 1994 Hariye Giindaz and 11 other prisoners were severely beaten and ill-treated by gendarmes
polke,
Turkish
the
of
attacks
Such
3.
No
Court
Security
Istambul
the
of
corridor
the
in
trial
guarding them while they awaited
mentioned above)
Mobile Forcesand gendarmes at armless people, sometimes also handcuffed (as it was the case in the incident
are reported to be increased.
rights. I ask you,
1 am completely impartial in political terms and I am only deeply cancerned about violations of human
ill-treatment of
and
beating
the
into
investigation
impartial
and
full
a
launch
to
dignity,
human
for
Sir, in the spirit of respect
Hariye Gfindiiz and the other 11 prisoners.
of other human
I deeply belieue that the only way to stop such deplorable incidents - inhuman and degrading treatment
forces and bring those
beings -in your respectful country and anywhere else is to stop the impunity_ of police and security
of other similar cases,---.
responsibleto justice. That is why I do hope that the perpetrators in the case of Hariye GUndliz and dozens
trial.
impartial
vilI be punished after having fair and
I also hope that my appeal will not stay unnoticed.
Yaurs respectfully
ich iandarmów. Mialo to miejscena
(10 po4driernika 1994 Hartye Candid i 11 innych w4Inioto zostalopobitych i zniewaionychprZt=panujacych
na Impacts*satiowo.Doniesienia mOwia,ie takie ataki
korytarzu w gmachu IstanthulskiegoScidu BezpiecteristwaNr 3 podaas gdy wietniowie czekali
zakuiychw kajdany (bak mialo to miejscew opisanym
ze strtony tureckiejpoliqi, jej oddzialowspeqalnych i iandarmerii na ludzi bezbronnych,czasem
natomiast jestem ficboko wstrugniety
wyiej przypadku), sa qawishem coroz aptszym. Jestem zupelnie bezsennyudzziwkategoriachpolitycznym,
petnych i bezstronnyc dochodzen w sprawie
' godnatei, o wcIrosenie
lamaniem prow alawieka. ProszePana, to duchu poszanowania clic I
takich godnych ubolewania incydentOw.pobiciai maltretowaniaHariye Ggndaz i 11 innych wieinidw. Jestem prze onany, is powstrrymanie
jak gdziekokoiekindziej, moie nastqpit jedynie wtedy,
nieludzkiegoi godnego ubolewania trakowania innych istot hidzkich - zarizeno w Pana kraju,
przed scidem.Dlategotelmam nadzieje, te winni
kiedy uknicona zostanie bezkarnok pato i shah bezpieczenstwai kiedy winni postawieni zostana
i bezstrzmnyuryroksadowy.
w oparciu o spratmedliwy
ukarani
bob
przypadkeno
podobnych
dziesiatkach
w
i
Ctindsiz
Hariye
naduiye w przypatiku
Mam n)wniei nadzieje, ie mq apel nig pozostanie niezuwaiony. Z zulabiwym szacunkiem)
-
o
E
.o
E
m
c
0
E
->-
0
L
7
-E
a)
c
o
b
3
(3
3
P
o
Internationo,
Amnosty
2
CD 0
as. 0NI
Grupa
7
211-E
E
°a)
-§.
-a
0
-
8. ..
7 so
E
(D
NC 'eS
0 3
1-0
...., a
Full Name (Imic i nazwisko)
z. c
— a).
Address (Dokladny adres)
R -m
(-J-
1.4
O
_9
z
n lao
.Llonsieur le Ministre,
est venu dans son
en juin 1994 a l'airoport de Tunis a iii arrite Adel Sebni Vivant depuis quatre am en France, il
d'apris des
condamné,
juillet
de
mois
au
et
torture,
et
détenu
illegalement
ite
a
pays pour rendre visite a sa famine. II
d'opinion.
est
il
,
International
Amnesty
Selon
prison.
de
mois
deux
am
quatre
a
aveux forces,
de defendre les droits
Je ne suis pas intiressi par les opinions politiques, et j'écris cette lettre dan s le seul but
dans le cas d'Adel
respectis
ité
pas
n'ont
drat:
Ces
juste.
proses
un
a
et
fondamentaux de l'homme,- drat h la securite
les dmits de l'homme
sur
pastes
'aux
qu
ainsi
l'Homme,
de
Droits
des
Generale
Declaration
la
a
donc
referant
Me
Selmi.
liberation immediate et
adoptis par la communaute internationale, je vous prie, Monsieur le Ministre, de procider a la
inconditionnelle d'Adel Selmi.
Respectueusement
a) 0
_,7 2
0 0
- -.0
.R
o
c .a)
gI
V
Nom et Prénom (Imig i nazwisko)
Adresse (Dokiadny adres)
0
Di 3
3 g
E
6j ?
c
zostal na lotnisku w Tunisia Adel Selmt. Od cdenschtat mieszkalwe Francjii przybyt do swego kraju
(W aenocu 1994 roku aresztowany
przetrzymywanyw odosobnieniui torturowany,a w lipcu zamdzony w oparciuo wymuszonezeznania
bezprawnie
By!
rodzine.
odwiedzid
aby
on wieiniem sumienia. Nie interesuja mnie racje
na kary cztenrch lat i dwdch miesiecy wiezienia. Zdaniem Amnesty International jest
becpieczenstwiado sprawiedliwego
poczucia osobistego
polityany a list ten pisze wystepujqc w obtroniefundamentalnych praw czkusiekado
do PowszechnejDeklaracjiPraw
procesusadowego.Prawa te nie zostaly uszanowane wobec Adela Selmi. W zwiqzku z tynt, odwolujoicsie
Mmise, o spowodowanie
Pante
Pasta,
pros:*
usitnie
czlowseka,
praw
poke:1w
wa
mirdzynamdo
wspolnote
prza
Cdowielta i do uchwalonych
szacunkiem)
zolakiwym
Z
warunkew.
natychmicistowego uwolnienia Adela Selmi ba stawiania mu jakichholwiek
2
0
D
a
Cr 0
0 .g
-§
0
-o icr
c ,E
CD a
-0- -C3 0
.c 2E
2
o
2
0
a
.e
a)
0
g
g
0
9..
rt
3
a
6.
o
To
co
2
0
Di
.4..
-
0
-2 -2
c
Excellence,
la police sort tres
J'ai appris qu'au Cameroun, et surtout dans sa capitale Yaounde, les tortures envers les gens ditenus par
arrestation au cows de
frequentes. Je peux cites l'exemple du couple - Che John el Mary Niyjang - grievement battles apses leur en janvier 1994 a la
la manyistation du ler mars 1994 a Yaounde, ou bien celui des etudiants tortures apses leur arrestation
suite des imeutes a l'universite locale.
ou traiter de facon
L'article 5 de la Declaration Generale des Mots de l'Homme dit: "il est interdit de torturer punir a adopte la convencruelle, inhumaine ou humiliate qui que ce soit". C'est dam cet esprit que l'Assemblie Generale de l'ONU
de Pologne et
tWn contrr les tortures et le traitement cruel, inhumain ou humiliant. En tart qu'homme, citoyen de la Republique x de l'homme,
membre ou partisan d'Amneso) International,je demands, Monsieur le Prisident, le respect des dmits fondamentau
a garantir a toutes
et l'application des regles apties par la communauté irternationale aussi dans votre pays. Je vous appellede pareils actes.
les personnes ditenues la protection come les tortures et a mettre devant le tribunal tous les responsables du respect des drom
J'espere que mon appel - de mime que les milliers d'autres qui vous sort envoy& par les gens soucieux
de l'homme - ne restera pas sans reaction de votre part.
Respectueusement
poliqi zo Kamerunie, a w szczegolnoiciw
(Wiadomo mi o bardzo aestym stosowaniu tortur i maltretowaniu ludzi przetrzymywanych na postarunkath
I Mary Nifyang areszlowanychpodaas protestu w
stolicykraju, Yaounde.Dia przykladu przytacram przypadek cicikiegopobicia maliertstwa CheJohn
1994 po rozruchach na miejscourym
dniu I marca 1994 w Yaounde a takie przypadek stosowania tortur wobec studentow aresztowanychw styczniu lub traktowat w sposa okrutny,
ani karat
uniwersytecie.. Artykul 5 PowszechnejDeklaraqi Praw Czbwieka menvi: "Nie wolno nikogo iorturowat
stosowaniu toriur, okrutnemu, nieludzkiemu i
nieludzki i poniiajacy". W tym duchu ZgromacizenieOgolne ONZ uchwaillo konwencje przeciako
Amnesty International domagam Sic,
poniiajacemu traAtowaniu.Jake alowiek, jako obywatel RzeczypospolitejPolskiej i jako alonek bad: sympatyk
wspoinote miedzynarodowazobowiazazi
Panie Prezydencie,poszanowania dla fundamentalnych prwo alowieka i zastosowania sie do przyjetyckprzez
tortur i o postawienie praed sadem
w Pana kraju. Corncoapelujc o zagwarantowanie wszystkim osobomwiezionym ochronypried stosowaniem
rthimmt
do Pana w trosceo przestrzeganiepraw alowieka
wszystkichsprawcdwich stosowania. Mam nadzile, is m(11apel- podobniejak tysiace innych pisanych
- nie pozostanit bez reakqi. Z powaianiem)
Nom et Prénom (Jrnig i nazwisko)
At;resse (Dokladny adres)
vE
2
?
.4 o
-g
-0
a)
o
a'
iii co
75 :ra
o
o
o
-o
0
-
0
SI 9
? 3
a 0
C 0
2
E
-CD D
E
c
0
:Y
0
CS 0.
c
o
•E
g .F,-)
8
2 TS
3 a
Polska