Obywatelstwo jest to trwały węzeł prawny łączący osobę fizyczną z

Obywatelstwo
poniedziałek, 31 stycznia 2011 19:00
Obywatelstwo jest to trwały węzeł prawny łączący osobę fizyczną z jakimś państwem,
podmiotem
prawa międzynarodowego. Obok terminu obywatelstwo używa się
niekiedy, jako pozostałość okresu feudalnego, terminów: "poddaństwo", "poddany". Stosownie
do przeprowadzonych w roku 1948 zmian w ustawodawstwie wewnętrznym członków
Wspólnoty Narodów (brytyjskiej), ludność każdego z państw członkowskich posiada własne
obywatelstwo, równocześnie jednak ich obywatele są "poddanymi" brytyjskimi, co wskazuje na
więź ze Wspólnotą i daje pewne przywileje.
Skoro obywatelstwo jest węzłem prawnym łączącym osobę fizyczną z państwem, to raczej
niesłuszne jest używanie tego terminu dla wskazania związku osób prawnych, statków morskich
i powietrznych z jakimś państwem. W tym przypadku należy używać terminu: "przynależność
państwowa". Takie bowiem instytucje nieodłącznie związane z obywatelstwem, jak przykładowo
nadanie obywatelstwa, naturalizacja czy pozbawienie obywatelstwa, nie mają zastosowania w
odniesieniu do osób prawnych.
Obywatelstwo stanowi podstawę, na której opiera się ogół praw i obowiązków jednostki wobec
państwa. Powoduje ono szereg doniosłych konsekwencji w płaszczyźnie międzynarodowej.
Państwo, z którym jednostka pozostaje w trwałym związku prawnym, sprawuje nad nią opiekę
dyplomatyczną i konsularną, a w pewnych przypadkach, gdy było zobowiązane do
zapobiegania naruszeniom prawa, ponosi też odpowiedzialność za jej działanie. Powszechnym
obowiązkiem jest przyjmowanie przez państwo na swe terytorium własnych obywateli. Wśród
konsekwencji prawnych znajduje się także obowiązek odbycia służby wojskowej, w związku z
czym państwo może wezwać do powrotu obywatela przebywającego poza granicami kraju (ius
avocandi). Obywatelstwo daje państwu podstawę do wykonywania swej jurysdykcji także poza
granicami kraju, na terytorium niepodlegającym niczyjej suwerenności lub na terytorium innego
podmiotu, za jego zgodą. Ustalenie obywatelstwa ma znaczenie wobec cudzoziemca, który w
zależności od zobowiązań konwencyjnych państwa pobytu może korzystać z większych lub
mniejszych praw, a w przypadku stanu wojny może być internowany.
Zgodnie z obowiązującym prawem międzynarodowym, sprawy obywatelstwa należą do
wyłącznej kompetencji państwa, które w swym ustawodawstwie decyduje, jakim osobom ono
przysługuje, w jaki sposób można je uzyskać i utracić. Stwierdził to wyraźnie Stały Trybunał
Sprawiedliwości Międzynarodowej w opinii doradczej z roku 1923 w sprawie dekretów o
obywatelstwie wydanych w Tunisie i Maroku. Także konwencja haska z roku 1930 w art. 1
przyznaje państwu prawo decydowania o tym, kto jest jego obywatelem. Zastrzega jednak, że
dla uznania przez inne państwa ustawodawstwo musi być zgodne z konwencjami
międzynarodowymi, zwyczajem i zasadami prawa, powszechnie uznanymi w tym przedmiocie.
W Polsce sprawy obywatelstwa reguluje ustawa z 15 lutego 1962 r., wielokrotnie nowelizowana.
1/2
Obywatelstwo
poniedziałek, 31 stycznia 2011 19:00
Obecnie prowadzone są prace nad nową ustawą o obywatelstwie polskim. Projekt ustawy z 29
czerwca 2000 r. stwierdza, że "obywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie, wskutek
przysposobienia, przez uzyskanie obywatelstwa polskiego, nadanie obywatelstwa polskiego,
uznanie za obywatela polskiego, przywrócenie obywatelstwa polskiego lub repatriację". 11
kwietnia 2001 r. został przedstawiony kolejny projekt.
2/2