5. Prezentacja danych (wykresy)

Konferencja Fundacji FOR
(Forum Obywatelskiego Rozwoju)
Warszawa, 15 marca 2011
2011-03-15
1
Skumulowane wydatki na OFE oraz wynagrodzenia w
sektorze publicznym w latach 2000-2010
1400
1151,9
1200
1000
800
600
400
153,4
200
0
Skumulowane transfery do OFE (w mld PLN)
Skumulowane koszty wynagrodzeo w sektorze
publicznym (w mld PLN)
Źródło danych: AMECO Database, dane ZUS.
2
2011-03-15
W 2008 roku Polska przeznaczała na wynagrodzenia w sektorze publicznym 10% PKB,
niemalże tyle co kraje o wysokich dochodach. Kraje o poziomie dochodu zbliżonym do Polski
średnio wydawały na ten cel o 1,4% PKB mniej.
12,00%
10,00%
10,40%
10,00%
8,60%
8,00%
6,00%
4,00%
2,00%
1,40%
1,56%
Rróżnica
Transfery do OFE
0,00%
Polska
Średnia dla krajów o Średnia dla krajów o
wysokich
średnich dochodach
dochodach
Źródło danych: IMF 2010, Evaluating Government Employment and Compensation.
3
2011-03-15
4
2011-03-15
Transfery do OFE nie są źródłem wysokich wydatków sektora finansów
publicznych.
50,00%
46,19%
45,00%
40,00%
41,08%
35,00%
30,00%
Wydatki sektora finansów
publicznych jako % PKB
25,00%
Wydatki na transfery do OFE jako
% PKB
20,00%
15,00%
10,09%
10,08%
1,01%
1,59%
10,00%
5,00%
0,00%
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Źródło danych: AMECO Database, dane ZUS.
5
2011-03-15
Wynagrodzenia w sektorze
publicznym jako % PKB
Przyrost transferów do OFE odpowiada tylko za 11% przyrostu
wydatków publicznych w relacji do PKB w latach 2000-2010.
6,00%
5,11%
5,00%
4,00%
3,00%
2,00%
1,00%
0,58%
0,00%
Przyrost wydatków ogółem
Przyrost transferów do OFE
Źródło danych: AMECO Database, dane ZUS.
6
2011-03-15
Transfery do OFE stanowią tylko 3% wydatków paostwa
3%
22%
Wydatki na transfery do OFE
Wynagrodzenia w sektorze
publicznym
Reszta wydatków sektora.
75%
Źródło danych: AMECO Database, dane ZUS.
7
2011-03-15
Mit: kraje regionu wycofują się z części kapitałowej
•Wzmacniają lub budują II filar:
Słowacja (obecny rząd), Czechy
•Przejściowo ograniczyły transfery do II filaru:
•Estonia
•Litwa, Łotwa, Rumunia
Estonia już rozpoczęła proces ponownego podnoszenia
składek do II filaru, pozostałe kraje jeszcze nie.
•Likwidacja II filaru
Węgry
Powszechnie uważany za populistyczny węgierski rząd
zdecydował się na de facto nacjonalizację II filaru.
•Inne ograniczenia:
Słowacja (poprzedni rząd), Bułgaria
Polska jest jedynym paostwem, które pomimo relatywnie
dobrych wyników gospodarczych dąży do trwałego
ograniczenia II filaru.
Źródło: IMF
Częśd kapitałową, i to zazwyczaj tylko czasowo, ograniczyły kraje najbardziej
dotknięte przez kryzys. Z wcześniejszych zmian wycofuje się Słowacja, a Czechy
rozpoczynają budowę II filara.
Straty zamiast korzyści, czyli prawdziwe skutki trwalej redukcji składek
do II filara emerytalnego (1/3)
Rząd twierdzi, że mimo drastycznej i trwałej redukcji składek do II filara nasze przyszłe
emerytury będą wyższe i bezpieczniejsze niż bez tej zmiany. W rzeczywistości w miejsce
tych korzyści będą straty w porównaniu do wariantu kontynuacji reformy emerytalnej.
Nierzetelnie zbudowany wariant alternatywny, stanowiący w uzasadnieniu
do ustawy punkt odniesienia dla wariantu rządowego, zaniża relatywne korzyści
z kontynuacji reformy emerytalnej.
W poprawnym wariancie alternatywnym, który zakłada utrzymanie składki
do II filara na dotychczasowym poziomie i obiecane już przez rząd zwiększenie
efektywności II filara, a nawet w „ustawionym” wariancie alternatywnym, wzrost
gospodarki byłby wyższy niż w wariancie rządowym, a w efekcie:
•
•
Wolniej będą rosły zarówno przyszłe wynagrodzenia jak i emerytury
Ryzyko wypłaty emerytur w obiecanej wysokości będzie większe
9
2011-03-15
Straty zamiast korzyści, czyli prawdziwe skutki trwalej redukcji składek
do II filara emerytalnego (2/3)
Nie dośd, że realizacja wariantu rządowego spowolni wzrost gospodarki
i w konsekwencji obniży przyszłe emerytury, to dodatkowo przyjęto w nim nierealistyczny
przyrost efektywności (stóp zwrotu) II filara, mimo drastycznej i trwałej redukcji składki.
Ten przyrost efektywności jest nieprawdopodobny ponieważ:
• zaangażowanie OFE na rynku akcji na poziomie ok. 80-90% oznaczałoby brak
dywersyfikacji portfela i drastycznie zwiększyłoby ryzyko dużych wahao wartości
kapitału zgromadzonego w II filarze w momencie poprzedzającym przejście na
emeryturę.
• Gdyby OFE zwiększyły udział akcji w swoich portfelach do 80-90%, to w następstwie
kryzysu podobnego do tego, jaki miał miejsce na rynku akcji w latach 2007-2008,
przyszli emeryci straciliby znaczną częśd swoich emerytalnych oszczędności
zgromadzonych w II filarze.
• Fundusze emerytalne w krajach OECD inwestują przeciętnie w akcje nie więcej niż
połowę swoich aktywów, nawet wówczas gdy regulacje prawne pozwalały im na
inwestowanie całości zarządzanych środków na rynku akcji (dane OECD z 2007 r.).
10
2011-03-15
Straty zamiast korzyści, czyli prawdziwe skutki trwalej redukcji składek
do II filara emerytalnego (3/3)
Wbrew zapewnieniom rządu istnieje zasadnicza różnica w zakresie
bezpieczeostwa wypłaty przyszłych emerytur pomiędzy:
• zobowiązaniami z obligacji skarbowych
•zobowiązaniami wynikającymi z zapisów na kontach emerytalnych w ZUS.
Zobowiązania z obligacji skarbowych, które są przedmiotem obrotu na rynku
kapitałowym, są mocniejsze, a przez to bezpieczniejsze niż te, które wynikają
z zapisów na kontach w ZUS.
11
2011-03-15
Artykuł N. Barra, który przywołuje min. J. Rostowski, wspiera argumentację FOR
dla sprzeciwu wobec trwałej redukcji składki do II filara ponieważ:
N. Barr
FOR
Dla wysokości przyszłych emerytur kluczowe Przyszły poziom PKB jest podstawowym
znaczenie ma przyszły poziom PKB.
kryterium, wedle którego FOR oceniał
propozycje rządowe.
Wprowadzenie systemu kapitałowego może
prowadzid do wzrostu stopy oszczędności, a
w efekcie zwiększad tempo rozwoju w
okresie, w którym nie wypłaca on jeszcze
emerytur kapitałowych.
FOR podkreślał, że trwała redukcja składek
do II filara będzie prowadzid do spadku
stopy krajowych oszczędności.
Podwyższanie wieku emerytalnego ma duże
znaczenie dla zwiększenia poziomu
przyszłego PKB, a w efekcie także przyszłych
emerytur.
Stopniowe podnoszenie wieku
emerytalnego zajmuje ważne miejsce wśród
reform zaproponowanych przez FOR
mających przyspieszyd wzrost gospodarki i
umożliwid kontynuowanie reformy
emerytalnej.
N. Barr (2002) Reforming pensions: myths, truths, and policy choices,
London; LSE Research Online.
12
2011-03-15
Artykuł N. Barra, który przywołuje min. J. Rostowski, wspiera argumentację FOR
dla sprzeciwu wobec trwałej redukcji składki do II filara ponieważ:
N. Barr
FOR
Filar kapitałowy może przyczyniad się do
szybszego wzrostu gospodarki pogłębiając
rynek kapitałowy
FOR podkreślał, że redukcja składki do II
filara ograniczy rozwój rynku kapitałowego i
utrudni dostęp firm do kapitału
Utworzenie filaru kapitałowego wiąże się z
ryzykiem inwestycyjnym
FOR przedstawił rozwiązania, które - gdyby
zostały wprowadzone, zmniejszyłyby ryzyko
inwestycyjne w II filarze.
Polska spełniała w 1998 r. warunki, aby
wprowadzenie filara kapitałowego było
korzystne dla rozwoju gospodarki
FOR podkreśla, że kontynuacja reformy
emerytalnej przyczyni się do szybszego
rozwoju gospodarki w porównaniu do
wariantu trwałej redukcji składki do II filara
N. Barr (2002) Reforming pensions: myths, truths, and policy choices,
London; LSE Research Online.
13
2011-03-15