Program Profilaktyczny

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY
VIII Liceum Ogólnokształcącego
z Oddziałami Integracyjnymi
w Gliwicach
Młodzi ludzie, żyjący w XXI wieku, wieku popkultury, mass mediów i Internetu, bombardowani papką informacyjną, narażeni są na liczne
zagrożenia współczesnego świata. Często trudno im w natłoku sprzecznych informacji i wydarzeń zdobyć odpowiednią wiedzę o otaczającym ich
świecie społecznym, która pozwoli im wejść odpowiednio przygotowanym, z odpowiednimi zasobami, w dorosłe życie.
Z powodu głębokich zmian kulturowych i społecznych zachodzących we współczesnym świecie szczególnie ważne staje się więc pytanie
o rozwój tożsamości młodych ludzi, którzy w ciągu trzech lat nauki w liceum z adolescentów mają się stać młodymi dorosłymi. Jest to okres
niezwykle ważny z perspektywy ich dalszego rozwoju.
Jednym z ważniejszych zadań szkoły jest więc wyposażenie młodych ludzi w odpowiednie zasoby, pokazanie możliwych dróg rozwoju
i konsekwencji ich wyboru oraz nieustanne wspieranie w poszukiwaniu odpowiedzi na ważne pytania rozwojowe: kim jestem, jaki jestem
(wewnętrznie i zewnętrznie), w co wierzę, w oparciu o co działam, jakie są moje cele?
W niniejszym programie profilaktycznym oraz równoległym do niego programie wychowawczym zawarta została najnowsza wiedza z zakresu
psychologii, pedagogiki i socjologii dotycząca rozwoju młodego człowieka.
Diagnozy potrzeb środowiska szkolnego dokonano także na podstawie:

obserwacji zachowań uczniów oraz rozmów z uczniami,

analizy dokumentacji pedagoga i psychologa szkolnego,

rozmów z nauczycielami, wychowawcami klas, Dyrekcją oraz z rodzicami uczniów.
Program profilaktyczny oraz program wychowawczy zostały oparte na koncepcji zadań rozwojowych Roberta Havighursta. Według tejże
koncepcji człowiek przechodzi od jednego stadium do następnego rozwiązując problemy typowe dla danego okresu. Zadania rozwojowe wyłaniają
się w pewnym okresie życia jednostki. Pomyślne ich rozwiązanie prowadzi do zadowolenia oraz sukcesu w podejmowaniu zadań późniejszych,
natomiast niepowodzenie czyni jednostkę nieszczęśliwą, nieaprobowaną przez otoczenie i powoduje trudności w zakresie następnych zadań.
Zadania rozwojowe wywodzą się z trzech źródeł: dojrzewania somatycznego, nacisku kulturowego oraz indywidualnych aspiracji i wartości.
Havighurst nakreśla następujące zadania dla okresu adolescencji:

osiągnięcie nowych, bardziej dojrzałych więzi z rówieśnikami obojga płci;
2

ukształtowanie roli męskiej lub kobiecej;

akceptacja swojego wyglądu i skuteczne posługiwanie się własnym ciałem;

osiągnięcie niezależności uczuciowej od rodziców i innych osób dorosłych;

przygotowanie do małżeństwa i życia w rodzinie;

przygotowanie do kariery zawodowej (niezależności ekonomicznej);

rozwijanie ideologii (sieci wartości i systemu etycznego kierującego zachowaniem);

dążenie i osiągnięcie postępowania odpowiedzialnego społecznie.
Etap adolescencji przynosi więc szereg zadań istotnych dla prawidłowego rozwoju intelektualnego, biologicznego, emocjonalnego i
społecznego, a przede wszystkim determinuje powodzenie w kolejnych etapach życia.
Warto więc poświęcić czas i energię na prowadzenie zajęć wspierających rozwój młodych ludzi, co zaowocuje w przyszłości prawidłowym
ukształtowaniem się osobowości, poczuciem celu i sensu własnego życia, a także umiejętnością krytycznego spojrzenia na zagrożenia
cywilizacyjne.
W Szkolnym Programie Profilaktycznym VIII Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Integracyjnymi w Gliwicach wyróżnione zostały
następujące obszary działania:
I.
Profilaktyka w zakresie bezpieczeństwa warunków pracy
II.
Promocja zdrowia i zdrowego stylu życia sprzyjającego wszechstronnemu rozwojowi społecznemu
III.
Profilaktyka uzależnień
IV.
Profilaktyka agresji i przemocy
V.
Współpraca z rodzicami
Szczegółowy harmonogram działań w poszczególnych obszarach wraz ze sposobem realizacji jest dostępny w tabeli poniżej.
3
DZIAŁANIA
SPOSÓB REALIZACJI
I.
Uniemożliwienie osobom
obcym wejścia do szkoły
oraz opuszczania szkoły
przez uczniów przed
zakończeniem lekcji
Polepszenie
bezpieczeństwa uczniów
podczas ich pobytu w szkole
II.
OSOBY ODPOWIEDZIALNE
Profilaktyka w zakresie bezpieczeństwa warunków pracy

Zamknięcie głównego wejścia, kontrola osób wchodzących
i wychodzących.

Dyrekcja, portier.

Sprawowanie dyżurów nauczycielskich podczas przerw na
korytarzach, kontrolowanie toalet.
Szkolny monitoring.
Diagnozowanie poziomu bezpieczeństwa na terenie szkoły
(rozmowy z uczniami i nauczycielami, ankiety)

Nauczyciele dyżurujący.


Dyrekcja.
Dyrekcja, wychowawca klasy,
pedagog, psycholog, zespół
ds. ewaluacji


Promocja zdrowia i zdrowego stylu życia sprzyjającego wszechstronnemu rozwojowi społecznemu

Promowanie rekreacji
i aktywności ruchowej





Promowanie wśród uczniów
zasad racjonalnego

odżywania
Zajęcia sportowe organizowane na terenie szkoły wykorzystujące
posiadaną bazę sportową m.in. aerobik, pływanie, piłka nożna
i siatkowa.
Treningi w ramach istniejących w szkole sekcji sportowych.
Tworzenie klas sportowych.
Udział w imprezach i rozgrywkach sportowych organizowanych w
szkole i poza szkołą.
Udział w imprezach turystycznych, rajdach (np. rajdy rowerowe).
Poruszanie tematyki o wpływie odżywania na życie i zdrowie
człowieka (prelekcje, pogadanki, filmy).
Zajęcia psychoedukacyjne dot. zaburzeń odżywania
(m.in. anoreksja, bulimia).
4

Nauczyciele wychowania
fizycznego.


Dyrekcja, trenerzy
Nauczyciele wychowania
fizycznego.
Wychowawcy, nauczyciele
wychowania fizycznego.
Wychowawca, nauczyciel
biologii, wychowania
fizycznego.
Wychowawca, pedagog,
psycholog





Edukacja seksualna


Higiena psychiczna
Współczesne zagrożenia
bezpieczeństwa młodego
człowieka w świecie
społecznym
Profilaktyka chorób
nowotworowych




Zajęcia psychoedukacyjne dot. różnic płciowych (płeć biologiczna
i psychologiczna), mitów i stereotypów dot. relacji pomiędzy
kobietą a mężczyzną.
Zajęcia psychoedukacyjne, pogadanki na temat zagrożeń
związanych z podjęciem aktywności seksualnej
(m.in. antykoncepcja, choroby przenoszone drogą płciową,
wykorzystywanie seksualne).
Zajęcia poruszające tematykę psychologii miłości (związki
emocjonalne z partnerem, intymność, ryzyko manipulacji
uwodzicielskiej i wykorzystania).
Zajęcia psychoedukacyjne dotyczące zdrowia psychicznego
człowieka (zaburzenia psychiczne wieku dorastania
m.in. depresja, zaburzenia zachowania i emocji).
Warsztaty radzenia sobie ze stresem.
Zajęcia z zakresu psychomanipulacji – zagrożenia związane
ze środkami masowego przekazu (Internet, telewizja, prasa,
reklama) oraz patologicznymi strukturami społecznymi (sekty,
subkultury).
Zajęcia psychoedukacyjne poruszające tematykę handlu ludźmi
„Nie jesteś na sprzedaż” (handel w celach seksualnych, w celu
wykorzystania siły roboczej, handel narządami ludzkimi).

Wychowawca, nauczyciel
wychowania do życia
w rodzinie, pedagog,
psycholog

Psycholog

Wychowawca, pedagog,
psycholog, nauczyciele:
języka polskiego, katechezy,
informatyki.
Psycholog, nauczyciel
wychowawca
Zajęcia psychoedukacyjne poruszające tematykę wirusowego
zapalenia wątroby typu B i C, czerniaka i raka szyjki macicy.

5

Psycholog, nauczyciel biologii
III.
Dostarczenie rzetelnej,
obiektywnej wiedzy
o zagrożeniach
wynikających
z zażywania środków
psychoaktywnych
(narkotyków, dopalaczy,
alkoholu) oraz palenia
tytoniu
Dostarczenie wiedzy
nauczycielom
na temat środków
psychoaktywnych,
rozpoznawania zagrożeń
oraz sposobów
postępowania
z uczniem w sytuacji
podejrzenia o używanie
środków psychoaktywnych
oraz palenia tytoniu
Dostarczenie wiedzy
rodzicom na temat
środków
psychoaktywnych,
rozpoznawania zagrożeń
oraz sposobów
postępowania z dzieckiem
w sytuacji podejrzenia
o używanie środków
psychoaktywnych oraz
palenia tytoniu







Profilaktyka uzależnień
Warsztaty, pogadanki, projekcja filmów poruszające tematykę
uzależnień, a w szczególności tzw. współczesnych narkotyków.
Zajęcia edukacyjne ze specjalistami ds. uzależnień.

Tematy realizowane w ramach godzin wychowawczych oraz m.in.
wychowania do życia w rodzinie, biologii, chemii, edukacji dla
bezpieczeństwa.

Warsztaty, szkolenia dla nauczycieli realizowane w ramach WDN.
Korzystanie z wewnątrzszkolnych procedur postępowania.

Dyrekcja, pedagog, psycholog

Wszyscy nauczyciele

Wychowawca, pedagog,
psycholog
Organizowanie prelekcji, wykładów, spotkań ze specjalistami ds.
uzależnień.
Rozpowszechnienie literatury z zakresu profilaktyki oraz ulotek
informacyjnych.
6

Wychowawca, pedagog,
psycholog
Wychowawca, pedagog,
psycholog
Wychowawca, nauczyciele
poszczególnych przedmiotów.
Współpraca ze
specjalistami w zakresie
profilaktyki
i pomocy osobom
uzależnionym;
upowszechnienie
informacji o ośrodkach
terapii i wsparcia
dla potrzebujących
pomocy
Stworzenie wokół szkoły
stref wolnych od środków
psychoaktywnych







Udostępnienie uczniom i ich opiekunom informacji o ośrodkach
terapii i wsparcia; kierowanie uczniów do odpowiednich placówek.
Organizowanie indywidualnej pomocy psychologicznej dla osób
zagrożonych uzależnieniem.
Organizowanie indywidualnej pomocy psychologicznej dla
rodziców osób uzależnionych.
Zakaz opuszczanie terenu szkoły w czasie trwania lekcji i przerw.
Dyżury nauczycieli.
Wsparcie ze strony Policji i Straży Miejskiej
Szkolny monitoring.
IV.
Dostarczenie rzetelnej,
obiektywnej wiedzy
dotyczącej skutków
stosowania przemocy
fizycznej i psychicznej oraz
metod radzenia sobie
agresją, alternatywnych
sposobów rozładowywania
złości
Rozpoznawanie
i rozwiązywanie problemów
związanych z agresją,
cyberprzemocą,
mobbingiem
oraz przemocą fizyczną
i psychiczną wśród uczniów







Pedagog, psycholog




Dyrekcja, portier
Nauczyciele dyżurujący
Pedagog, psycholog
Dyrekcja


Wychowawca, pedagog,
psycholog
Pedagog, psycholog

Wszyscy nauczyciele
Profilaktyka agresji i przemocy
Zajęcia warsztatowe, pogadanki z uczniami na temat agresji, jej
przyczyn i skutków.
Poruszanie tematyki cyberprzemocy i mobbingu.
Trening radzenia sobie ze złością.
Utworzenie programu rozmaitych zajęć pozalekcyjnych dających
młodzieży możliwość odreagowania napięć, np. zajęć
sportowych, kółek zainteresowań.
Obserwacja uczniów i natychmiastowe interwencje w sytuacjach
kryzysowych
Uświadomienie uczniom konsekwencji moralno-prawnych
dotyczących stosowania przemocy, cyberprzemocy i mobbingu.
7
 Wszyscy nauczyciele, pedagog,
psycholog
V.

Pozyskiwanie rodziców jako
sojuszników w działaniach

profilaktycznych szkoły.

Pedagogizacja rodziców
oraz wspieranie ich
w procesie wychowania

Współpraca z rodzicami
Angażowanie rodziców w życie klasy i szkoły (m.in. udział
w uroczystościach oraz imprezach klasowych i szkolnych,
charytatywnych).
Organizowanie zebrań i konsultacji dla rodziców uczniów.
Spotkania klasowe i ogólnoszkolne (m.in. prelekcje, pogadanki
prowadzone przez specjalistów).
Indywidualne spotkania z rodzicami uczniów.
8

Wychowawca

Dyrekcja


Wychowawca, pedagog,
psycholog, logopeda.
Wychowawca, pedagog,
psycholog, logopeda.
W ramach realizacji Programu Profilaktycznego oraz Programu Wychowawczego przygotowano scenariusze zajęć, po dziesięć dla klasy I i II
oraz siedem dla klasy III, do wykorzystania przez wychowawców klas podczas lekcji wychowawczych.
Tematyka do zrealizowania w klasie I
1.
Budowanie prawidłowych relacji w grupie, integracja zespołu klasowego. Zestaw grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych – 4 godziny
lekcyjne.
Temat 1: Poznajmy się
Temat 2: Co nas łączy, a co dzieli
Temat 3: Coś o mnie, czego nie wiedziałbyś, gdybym ci sam nie powiedział
Temat 4: Mapa mojego życia
2.
Komunikacja interpersonalna – 3 godziny lekcyjne.
Temat 5: Co to jest komunikacja niewerbalna?
Temat 6: Mówić bez słów, czyli dalej o komunikacji niewerbalnej?
Temat 7: Aktywne słuchanie
3.
Profilaktyka uzależnień – 1 godzina lekcyjna.
Temat 8: Kolekcjonerzy wrażeń
4.
Edukacja seksualna – 2 godziny lekcyjne
Temat 9 i 10: Jak rozmawiać z nastolatkami o wakacyjnych miłościach i seksie?
Tematyka do zrealizowania w klasie II
1.
Utrzymanie prawidłowych relacji w grupie. Zestaw grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych – 1 godzina lekcyjna.
Temat 1: Ja i moja klasa
2.
Inteligencja emocjonalna – 2 godziny lekcyjne.
9
Temat 2: Jak widzimy samych siebie
Temat 3: Bombardowanie sukcesem
3.
Komunikacja interpersonalna – 2 godziny.
Temat 4: Blokady w komunikacji
Temat 5: Nadawanie komunikatów „Ja”
4.
Profilaktyka agresji i przemocy – 3 godziny.
Temat 6: Jak radzić sobie ze złością?
Temat 7: Rozwiązywanie konfliktów
Temat 8: Kultura słowa – polskie przekleństwo
5.
Edukacja seksualna – 1 godzina
Temat 9: Różnice płci – tacy sami czy zupełnie inni?
6.
Profilaktyka uzależnień – 1 godzina
Temat 10: Współczesne narkotyki, nowe uzależnienia
Tematyka do zrealizowania w klasie III
1.
Utrzymanie prawidłowych relacji w grupie. Zestaw grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych – 2 godziny lekcyjne.
Temat 1: Jak mnie widzą inni
Temat 2: Mapa mojej klasy
2.
Promocja zdrowia i zdrowego stylu życia – 2 godziny lekcyjne.
Temat 3: Zaburzenia odżywania – anoreksja i bulimia
Temat 4: Kult zdrowego odżywania – ortoreksja
3.
Inteligencja emocjonalna – 3 godziny lekcyjne.
Temat 5: Podejmowanie decyzji – decyzje i ich skutki
10
Temat 6: Odpowiedzialność osobista – Muszę… Decyduję…
Temat 7: Odpowiedzialność osobista – Wolność i odpowiedzialność
Scenariusze zajęć dostępne są w załącznikach.
11