Piękno harmonii i harmonia piękna

Opracowanie: mgr Ewa Półtoranos
Nauczyciel muzyki i plastyki
Gimnazjum w Mogilnie
Scenariusz lekcji
. Temat: Piękno harmonii i harmonia piękna.
Działy programowe:
- słuchanie muzyki,
- dzieje sztuki. Zadania dydaktyczne:
a) poznawcze - zapoznanie uczniów z podstawowymi cechami muzyki i rzeźby barokowej na tle
historycznych wydarzeń w Polsce; przybliżenie sylwetki J. S. Bacha i G. Berniniego wraz z ich
dziełami,
b) kształcące - kształcenie uwagi, pamięci, spostrzegawczości, wyobraźni, słuchu muzycznego,
rytmu,
c) wychowawcze - wdrożenie do słuchania muzyki i oglądania zdjęć poprzez właściwą postawę; wspólne
muzykowanie,
- kształtowanie świadomości wzajemnego przenikania muzyki i różnych dziedzin sztuki,
Pomoce dydaktyczne:
pianino, magnetofon, taśmy, dzwonki chromatyczne, obraz ze zdjęciem kompozytora, zdjęcia
rzeźb G. Berniniego, książka W. Witwickiego „Wiadomości o stylach",
Przebieg lekcji:
1. Czynności organizacyjne: przywitanie z klasą, sprawdzenie obecności,
2. Ćwiczenia głosowe:
- Zaśpiewanie gamy G-dur (tonacja pieśni) solmizacyjnie i literowo staccato i legato,
3. Powtórzenie najstarszej polskiej pieśni myśliwskiej pochodzącej z baroku „Siedzi sobie zając pod
miedzą".
- grupowo z akompaniamentem pianina,
- chętni uczniowie indywidualnie śpiewaj ą poszczególne zwrotki -wystawianie ocen,
4. Wprowadzenie do lekcji:
- nauczyciel zadaje pytanie, z jakiego okresu pochodzi pieśń?
- uczniowie udzielają odpowiedzi - barok.
Nauczyciel nawiązuje do powtórzenia wiadomości o baroku: podanie czasu, pochodzenia
nazwy, cech charakterystycznych.
Uczniowie udzielają odpowiedzi: od 1600 - 1750 r., wyjątkowe bogactwo ozdób, perła
1
o niezwykłym kształcie, kompozycje dynamiczne, wyrażające gwałtowny ruch, kontrasty
światłocieniowe, przepych, bogate zdobienie fasad i wnętrz kościołów i pałaców,
5. Zapoznanie uczniów przez nauczyciela z:
a) pojęciem harmonii,
- nauczyciel zadaje pytanie, co rozumieją pod tym pojęciem?
- uczniowie wypowiadają się o zgodności, porządku,
- nauczyciel podaje informację o harmonii z encyklopedii, z uwzględnieniem harmonii
w muzyce, tj. zgodności brzmienia, nawiązuje do harmonii i jej piękna w rzeźbie.
b) sylwetką rzeźbiarza włoskiego Gianlorenzo Berninim
- omówienie jego rzeźb - posągów, grup rzeźbiarskich, projektów pałaców, kościołów,
rzymskich fontann,
- oglądanie zdjęć z albumów, pocztówek - z zaznaczeniem najwybitniejszych arcydzieł:
kolumnada na placu św. Piotra w Rzymie, baldachim nad grobem św. Piotra
w Bazylice watykańskiej,
c) sylwetkę muzyka niemieckiego J. S. Bacha
- przypomnienie wiadomości z klas poprzednich,
- odniesienie do harmonii i jej piękna w muzyce - rozwój polifonii,
- kompozycje Bacha - formy muzyczne baroku: fugi, toccaty, preludia, chorały,
wariacje, kantaty, msze, pasje,
- odrodzenie twórczości J. S. Bacha dzięki F. Mendelssohnowi -Bartholdy.
6. Słuchanie muzyki:
- Toccata i fuga d-moll
- Aria na strunie g- ze suity D-dur
7. Nauczyciel przedstawia podłoże historyczne owego czasu:
Główne wydarzenia w Polsce:
- Wojna polsko-szwedzka,
- Król Władysław IV Waza,
- Potop szwedzki,
- Odsiecz wiedeńska Jana III Sobieskiego,
8. Podsumowanie wiadomości z uwzględnieniem harmonii piękna zarówno w rzeźbie, jak
i muzyce baroku.
9. Wspólne muzykowanie - zagranie na dzwonkach z akompaniamentem pianina melodii
pieśni myśliwskiej z baroku „Siedzi sobie zając pod miedzą".
2
10. Zapisanie tematu oraz zredagowanie notatki w zeszycie.
11. Praca domowa:
- wyszukanie nazwisk innych muzyków i rzeźbiarzy baroku.
12. Zakończenie lekcji.
Wymagania programowe - osiągnięcia ucznia:
a) podstawowe:
- uczeń śpiewa poprawnie pod względem melodyczne - rytmicznym pieśń „Siedzi sobie
zając pod miedzą",
- potrafi wyjaśnić pojęcie harmonii oraz objaśnić, na czym ona polega w muzyce i rzeźbie,
- poda nazwiska najwybitniejszych artystów baroku w muzyce i rzeźbie.
b) ponadpodstawowe:
- uczeń poprawnie śpiewa i gra melodię pieśni „Siedzi sobie zając pod miedzą",
- omówi harmonię w muzyce i rzeźbie podając przykłady dzieł,
- scharakteryzuje sylwetkę najwybitniejszego rzeźbiarza i malarza baroku,
- poda najważniejsze wydarzenia historyczne w Polsce.
3