Centralna Baza Orzeczeń Sądów

Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Str 1 / 3
II FSK 858/11 - Wyrok
Data orzeczenia
2012-11-15
Data wpływu
2011-03-28
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Aleksandra Wrzesińska- Nowacka
Bogdan Lubiński
Jerzy Rypina /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6114 Podatek od spadków i darowizn
Hasła tematyczne
Podatek od spadków i darowizn
Sygn. powiązane
III SA/Po 525/10
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2009 nr 93 poz 768; art. 15 ust 4, art. 6 ust 4; Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o
podatku od spadków i darowizn - tekst jednolity.
Dz.U. 2012 nr 0 poz 270; art. 204 pkt 1, art. 184; Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o
postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Rypina
(sprawozdawca), Sędziowie NSA Aleksandra Wrzesińska – Nowacka, Bogdan Lubiński,
Protokolant Barbara Mróz, po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2012 r. na rozprawie w Izbie
Finansowej skargi kasacyjnej B. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w
Poznaniu z dnia 9 grudnia 2010 r. sygn. akt III SA/Po 525/10 w sprawie ze skargi B. P. na
decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 31 maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia
podatku od spadków i darowizn 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od B. P. na rzecz
Dyrektora Izby Skarbowej w P. kwotę 1.200 (słownie: jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem
zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 9 grudnia 2010 r., sygn. akt III SA/Po 525/10, Wojewódzki Sąd
Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę B. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z
dnia 31 maja 2010 r. w przedmiocie podatku od spadków i darowizn.
Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji podał, że zaskarżoną decyzją
Dyrektor Izby Skarbowej w P. utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego P. z
dnia 26 lutego 2010 r., którą ustalono skarżącej podatek od spadków i darowizn. Organ
odwoławczy podniósł, że w trakcie postępowania podatkowego ustalono, że w związku z
koniecznością sfinansowania kosztów swojego leczenia K. P. otrzymała środki finansowe za
pośrednictwem Fundacji Pomoc Chorym na Białaczkę przy Klinice Hematologii Akademii
Medycznej w P. oraz w postaci datków przekazanych na Jej rzecz bezpośrednio przez osoby
prywatne. Część środków pieniężnych, uzyskanych przez K. P. ze wskazanych źródeł, została
przeznaczona na sfinansowanie jej terapii onkologicznej, natomiast pozostałą część tych
środków w wysokości 80.000,00 zł w 1998 r. K. P. przekazała bezpośrednio do rąk
podatniczki, z przeznaczeniem dla niej samej oraz brata – D. P. Przekazanie przedmiotowych
środków pieniężnych nie zostało zgłoszone w organie podatkowym. Następnie środkami tymi
zarządzali ojciec podatniczki – Z. P. oraz B. P. (z domu K.) - która postanowieniem Sądu
Rejonowego w Poznaniu z dnia 1 marca 2000 r., została ustanowiona kuratorem małoletniej
podatniczki oraz jej brata. Na mocy tego postanowienia kurator uzyskała też zgodę na
dokonanie zakupu na ich rzecz i w ich imieniu nieruchomości, co nastąpiło w dniu 15 marca
2002 r. Nieruchomość nabyto na rzecz podatniczki i jej brata na zasadzie współwłasności w
częściach równych. W toku postępowania odwoławczego strona kilkukrotnie powołała się na
okoliczność otrzymania środków pieniężnych od K. P. Powyższą okoliczność potwierdziły
2012-12-06 11:24
Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Str 2 / 3
również zeznania Z. P. oraz K. P. (z domu K.).
W związku z powyższym przyjęto, że przekazanie w 1998 r. przez K. P. na rzecz strony
środków pieniężnych w kwocie 40.000,00 zł, stanowiło wykonanie darowizny, o której mowa w
art. 888 i następne Kodeksu cywilnego. Z uwagi na spełnienie świadczenia, darowizna ta jest
ważna, mimo iż nie została zawarta w formie aktu notarialnego. Powołując się na treść art. 6
ust. 4 zd. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z
2009 r, Nr 93, poz. 768) organ wskazał, że w związku z dokonaną darowizną powstał
obowiązek podatkowy. Zastosowanie w niniejszej sprawie znalazł także regulujący kwestię
sankcyjnej stawki przedmiotowego podatku art. 15 ust. 4 ww. ustawy, gdyż obowiązek
podatkowy powstał wskutek powołania się strony przed organem podatkowym w toku
postępowania podatkowego na okoliczność dokonania przedmiotowej darowizny, zaś należny
podatek od tego nabycia nie został opłacony.
W skardze do WSA w Poznaniu B. P. zarzuciła organom naruszenie przepisów prawa
materialnego, a w szczególności art. 15 ust. 4 i art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i
darowizn, poprzez zastosowanie sankcyjnej stawki podatkowej w wysokości 20% celem
opodatkowania darowizny w kwocie 40.000,00 zł. Wskazując na powyższe strona wniosła o
uchylenie zaskarżonej decyzji Dyrektora Izby Skarbowej oraz poprzedzającej ją decyzji organu
pierwszej instancji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu organowi,
celem opodatkowania darowizny podatkiem wg skali określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o
podatku od spadków i darowizn.
WSA w Poznaniu stwierdził, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu. Powołując się na
przepisy art. 3 ust. 3, art. 15 ust. 4 i art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, Sąd uznał,
że Dyrektor Izby Skarbowej w P. zasadnie uznał, że nabycie w 1998 r. przez skarżącą
środków pieniężnych, na które powołała się w dniu 12 lutego 2009 r. w trakcie postępowania
odwoławczego przed Dyrektorem Izby Skarbowej, podlega opodatkowaniu sankcyjną stawką
20%.
Sąd zwrócił uwagę, że przepisy art. 6 ust. 4 oraz art. 15 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i
darowizn nie przewidują możliwości odstąpienia od wymierzenia podatku w tej wysokości.
Dyspozycje powyższych przepisów nie uwzględniają osobistej sytuacji podatnika jako
przesłanki, która mogłaby usprawiedliwić niezgłoszenie nabycia darowizny do opodatkowania
oraz stanowić przyczynę odstąpienia od opodatkowania takiego nabycia 20% stawką
podatkową. W związku z powyższym Sąd uznał, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia
niniejszej sprawy jest argumentacja skarżącej, że w chwili przekazania środków pieniężnych,
była osobą małoletnią, natomiast śmierć bliskiej osoby stanowiła dla niej ciężkie przeżycie
emocjonalne, które spowodowało, iż nie miała świadomości istnienia obowiązku zgłoszenia
przedmiotowej darowizny do opodatkowania.
Strona zaskarżyła powyższy wyrok w całości, zarzucając Sądowi pierwszej instancji
niewłaściwe zastosowanie przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 15 ust. 4 i art.
6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przez zastosowanie sankcyjnej stawki
podatkowej w wysokości 20 % celem opodatkowania darowizny w kwocie 40.000 zł,
otrzymanej przez B. P. od K. P. W skardze kasacyjnej wniesiono przy tym o uchylenie
kwestionowanego wyroku w całości oraz decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w P. i
poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji a także przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Naczelnikowi Urzędu Skarbowego P., celem opodatkowania
darowizny od K. P. stawką podatkową określoną w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków
i darowizn. Ponadto strona wniosła o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania
według norm przepisanych.
2012-12-06 11:24
Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Str 3 / 3
Dyrektor Izby Skarbowej w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie oraz o
obciążenie skarżącej kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego,
według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Stosownie do art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn
(tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), nabycie własności rzeczy lub praw
majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu wg stawki
20%, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem
podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania
podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczności dokonania
darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony.
Obowiązek podatkowy w sytuacjach wskazanych w powyższym przepisie powstaje w chwili
powołania się przez podatnika na fakt nabycia tego majątku przed organem podatkowym (art.
6 ust. 4 zdanie drugie u.p.s.d.).
W rozpoznawanej sprawie poza sporem pozostaje fakt, że podatniczka w toku postępowania
podatkowego prowadzonego w 2008 roku w przedmiocie ustalenia zryczałtowanego podatku
dochodowego od przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów
za 2002 r. powołała się na okoliczność otrzymania w 1998 r. darowizny w kwocie 40.000 zł. Od
powyższej czynności podatek nie został zapłacony.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika oczywisty wniosek, że powołanie się przez
podatniczkę w toku prowadzonego postępowania podatkowego na otrzymaną wcześniej
darowiznę skutkuje ustaleniem podatku od darowizny według określonej w art. 15 ust. 4
u.p.s.d. stawki.
Odnosząc się do podniesionej w skardze kasacyjnej kwestii nieuwzględnienia przez organy
podatkowe i sąd pierwszej instancji sytuacji osobistej podatniczki jako przesłanki
usprawiedliwiającej niezgłoszenie nabycia darowizny do opodatkowania i opodatkowania tego
nabycia stawką sanacyjną należy wskazać, że stosownie do art. 4 Ordynacji Podatkowej,
obowiązek podatkowy powstaje w warunkach określonych przez prawo, niezależnie od woli
podmiotu podlegającego temu obowiązkowi. Obowiązek ten występuje zarówno w
płaszczyźnie stosunku zobowiązaniowego, jak i uprawnień państwa do żądania od danych
podmiotów określonego zachowania, przy czym obowiązek taki nie jest zależny od woli
podatnika (por. wyrok NSA z dnia 22 listopada 2000 r. sygn. akt SA/Sz 1305/99). Skoro
zobowiązanie podatkowe, jak i zaległość podatkowa, są kategorią obiektywną, powstałą z
mocy prawa, kwestia przyczyny, która spowodowała nieuiszczenie podatku w terminie, a w
szczególności kwestia istnienia lub braku winy, nie ma w prawie podatkowym znaczenia.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a.,
orzekł jak w sentencji.
O kosztach orzeczono zgodnie z art. 204 pkt 1 p.p.s.a.
2012-12-06 11:24