stowarzyszenie kolegium lekarzy rodzinnych w polsce
Transkrypt
stowarzyszenie kolegium lekarzy rodzinnych w polsce
STOWARZYSZENIE KOLEGIUM LEKARZY RODZINNYCH W POLSCE Warszawa, 24 października 2016 r. OPINIA na temat opracowania Ministerstwa Zdrowia z dnia 22 września 2016 r. pt.: „Założenia do projektu ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej” Wprowadzenie Dokument „Założenia do projektu ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej” przygotowano w celu opracowania ustawy, regulującej funkcjonowanie podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) – najważniejszego poziomu opieki w systemie ochrony zdrowia. Składa się on z trzech części i zawarty jest na 20 stronach. Część pierwsza uzasadnia celowość opracowania projektu ustawy i tym samym unormowania funkcjonowania POZ. Część druga zawiera bardziej szczegółowe zapisy i obejmuje zakres ustawy, objaśnienia podstawowych pojęć, opis zadań i organizacji POZ. Część trzecia przedstawia ocenę przewidywanych skutków społecznych, finansowych i gospodarczych proponowanych regulacji. Przygotowanie i wdrożenie ustawy o POZ jest postulatem zgłaszanym przez środowiska opieki zdrowotnej i zdrowia publicznego od wielu lat. Dotychczasowe próby w tym zakresie, inicjowane między innymi w okresie sprawowania funkcji Ministra Zdrowia przez Pana Prof. Zbigniewa Religę, nie zostały zakończone. Z tego powodu podjęcie działań przez Pana Ministra Zdrowia dr med. Konstantego Radziwiłła jest głęboko zasadne i daje szansę podniesienia jakości opieki w POZ, zapewnienia równości zdrowia, uruchomienia istniejących rezerw, poprawienia satysfakcji i bezpieczeństwa pacjentów oraz zwiększenia efektywności całego polskiego systemu ochrony zdrowia. Najistotniejsze pozytywne zapisy założeń do projektu ustawy Przedstawione opracowanie odnosi się całościowo do szerokiego zakresu zagadnień istotnych dla funkcjonowania POZ i całego systemu opieki zdrowotnej. Spośród najbardziej pozytywnych zapisów należy podkreślić następujące: 1. Wprowadzenie prawa do korzystania z POZ dla wszystkich osób posiadających obywatelstwo i zamieszkałych na terytorium Polski (str. 9). 2. Możliwość działalności, w ramach POZ, różnych podmiotów leczniczych oraz gwarancja ich równego traktowania i równych praw (str. 12). 1 3. Zwiększanie nakładów na POZ, z osiągnięciem poziomu 20% wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia w perspektywie 10 lat (str. 8 i 17). 4. Wymóg rozpoczęcia specjalizacji z zakresu medycyny rodzinnej do końca 2022 r. dla lekarzy i pielęgniarek nie spełniających warunków nowej definicji lekarza i pielęgniarki POZ (str. 9 i 10). 5. Umożliwienie pielęgniarkom samodzielnej i kompleksowej realizacji działań z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia (str. 13). 6. Poprzedzenie wprowadzania nowych metod finansowania POZ programem pilotażowym (str. 13). 7. Popularyzacja i rozwijanie wewnętrznych systemów poprawy jakości świadczeń (str. 15). 8. Utworzenie wojewódzkich ośrodków kształcenia w medycynie rodzinnej (str 15). Szczegółowe uwagi do założeń do projektu ustawy Poniżej przedstawiono szczegółowe uwagi, komentarze i opinie, odnoszące się do zapisów zawartych w założeniach do ustawy. Podano także numery stron, na których te zapisy się znajdują. Część pierwsza Problemy w funkcjonowaniu POZ (str. 4). W tej części opracowania wymieniono 8 ważnych problemów funkcjonowania POZ. Są one prawidłowo zidentyfikowane, niemniej obecnie, na omawianym poziomie opieki występuje ich znacznie więcej. Zasadnym jest uwzględnienie i dopisanie co najmniej trzech kolejnych: 1. Nadmierna liczba, skomplikowana struktura, rozproszenie w wielu aktach normatywnych i niespójność regulacji prawnych dotyczących POZ. 2. Udzielanie świadczeń POZ przez specjalistów wąskich dziedzin i brak mechanizmów zachęcających do poszerzania zakresu kompetencji oraz świadczeń. 3. Nadmierne obowiązki biurokratyczne i sprawozdawcze w POZ, oderwane od rzeczywistych potrzeb pacjentów oraz brak wzajemnego zaufania, poszanowania i zrozumienia między świadczeniodawcami, a administracją i płatnikiem. Bardziej rozbudowane przedstawienie problemów istniejących w POZ jest wskazane w celu podkreślenia konieczności wprowadzania zmian i nowych regulacji prawnych. Ratyfikowane umowy międzynarodowe i prawo UE (str. 5). Niniejsza część opracowania pomija ważne regulacje Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2005/36/WE z dnia 7 września 2005 r. W założeniach, a następnie w uzasadnieniu do przygotowywanej ustawy o POZ warto podkreślić, że według aktualnych 2 uregulowań obowiązujących w Polsce, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej jest pojęciem zbiorczym i łączy w swoim zakresie lekarzy o różnych specjalizacjach medycznych (takich jak: medycyna rodzinna, pediatria, choroby wewnętrzne). Rozwiązanie takie prowadzi do różnic w zakresie sprawowanej opieki, ponieważ lekarze udzielają świadczeń w zakresie swoich kwalifikacji. Zarówno specjalizacja z pediatrii jak i chorób wewnętrznych, kładzie nacisk na przygotowanie do pracy w szpitalu, a kwalifikacje do działania w ramach POZ są znacznie ograniczone. Obecne rozwiązanie stoi więc w sprzeczności z istotą podstawowej opieki zdrowotnej oraz ogranicza pacjentom i ich rodzinom możliwość równego i sprawiedliwego dostępu do szerokiego zakresu świadczeń. Dyrektywa 2005/36/WE zawiera zapisy, dotyczące ogólnej praktyki medycznej (ang. general medical practice). Nakłada ona w art. 29 obowiązek zapewnienia, by udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach ogólnej praktyki, było uzależnione od posiadania przez lekarza specjalizacji z tego zakresu. W załączniku do dyrektywy 2005/36/WE określono, że dokumentem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji lekarza ogólnego w Polsce jest dyplom specjalisty medycyny rodzinnej. Art. 28 Dyrektywy mówi, że kształcenie specjalistyczne powinno być prowadzone, co najmniej przez sześć miesięcy, w zatwierdzonym gabinecie medycyny ogólnej lub w zatwierdzonej przychodni, w której lekarze świadczą podstawową opiekę medyczną. Rozwinięcie omawianej części założeń do ustawy o bardziej dokładne przedstawienie prawa UE, uzasadni rozwój specjalizacji z zakresu medycyny rodzinnej oraz zapewni oponentom ustawy lepsze zrozumienie konieczności jej wprowadzenia. Potrzeba i cel uchwalenia projektowanej ustawy (str. 6 i 7). W tej części założeń poruszono m. in. ważne zagadnienia, dotyczące koordynacji opieki i pracy zespołowej. Podkreślono znaczenie codziennej i osobistej współpracy w ramach zespołów POZ. Zakładane jest niestety dalsze funkcjonowanie odrębnych list pacjentów dla lekarzy i pielęgniarek. Rozwiązanie takie nie jest właściwe, w szczególności z powodu zagrożeń dla ciągłości i koordynacji opieki, bezpieczeństwa pacjentów, równości zdrowia. Ustawa powinna promować powiązanie funkcjonalne i strukturalne lekarza, pielęgniarki i położnej, z docelowym rozwiązaniem i wyraźną preferencją dla tworzenia wspólnej listy pacjentów. Elementami pracy zespołowej, warunkującej skuteczność i efektywność opieki nad pacjentem i rodziną jest sprawny przepływ informacji, ścisłe współdziałanie, nawiązane partnerskie relacje, uzupełniające się kompetencje oraz wzajemne wsparcie. Rozwiązaniu takiemu służy wspólna lista pacjentów. Nie musi ona przesądzać o sposobie kontraktowania świadczeń z płatnikiem publicznym i nadal można zachować zarówno łączne, jak i oddzielne zawieranie umów na określone świadczenia. W omawianej części założeń należy też odnieść się do kwestii związanych z biurokracją, sprawozdawczością i obowiązkami administracyjnymi ciążącymi na personelu POZ. Ustawa powinna stworzyć warunki do eliminacji narastających od lat i zbędnych czynności (np. określania przez lekarza poziomu refundacji leków, tworzenie sztywnych harmonogramów czasu pracy, wystawiania różnego rodzaju zaświadczeń i orzeczeń lekarskich, sprawozdawania świadczeń zdrowotnych, korzystania z 6 różnych portali internetowych). Odpowiednie zapisy powinny umożliwić lekarzom i pielęgniarkom przeznaczenie większej ilości czasu na kontakt 3 z pacjentami, ograniczyć nakłady ponoszone przez świadczeniodawców na realizację zbędnych obowiązków, generalnie uruchomić istniejące w POZ rezerwy i poprawić efektywność systemu. Uzasadniając potrzebę uchwalenia projektowanej ustawy warto podkreślić także, że obok bezpośredniego wpływu na podstawową opiekę zdrowotną, nowe regulację powinny zmienić także funkcjonowanie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS). Stanie się tak poprzez zwiększenie możliwości diagnostycznych i terapeutycznych w POZ. Istotne będą rozwiązania motywujące do ograniczenia liczby skierowań na wyższy szczebel opieki, ograniczenie przekazywania pacjenta do długoterminowej opieki specjalistycznej (określenie uzasadnionych wskazań) oraz wzmocnienie funkcji konsultacyjnej lekarza specjalisty dla lekarza POZ. Część druga Objaśnienia podstawowych określeń (str. 9-11). Część opracowania, dotycząca definicji podstawowych określeń, nie obejmuje istotnych dla POZ pojęć jakimi są: lekarz rodzinny i medycyna rodzinna. Zasadne jest uzupełnienie tego braku i adoptowanie do polskich warunków definicji funkcjonujących w Unii Europejskiej. Poniżej przedstawione są propozycje, które powinny zostać rozważone w dalszych pracach nad ustawą: Lekarz rodzinny - lekarz posiadający tytuł specjalisty medycyny rodzinnej, zdolny do zapewnienia opieki w ramach sześciu kluczowych kompetencji: (1) sprawowanie opieki podstawowej, (2) opieka ukierunkowana na pacjenta, (3) specyfika rozwiązywania problemów, (4) podejście wszechstronne, (5) orientacja na społeczność lokalną, (6) podejście holistyczne. Medycyna rodzinna - (1) aktywność kliniczna ukierunkowana na opiekę podstawową, która w centrum uwagi stawia pacjenta, a nie narząd czy jednostkę chorobową; nie zawierająca charakterystycznych dla innych specjalności wykluczeń (np. z uwagi na wiek, płeć), (2) specjalizacja medyczna posiadająca charakterystyczne i swoiste cele oraz treści edukacyjne, (3) akademicka dziedzina nauki realizująca działalność badawczą oraz wykorzystująca jej rezultaty. Zastrzeżenia budzi przedstawiona w opracowaniu definicja podstawowej opieki zdrowotnej. Jest ona niepełna, obejmuje zaledwie kilka świadczeń i nie odzwierciedla istoty oraz złożoności tego pojęcia. W innych miejscach opracowania, np. strona 3 i 12, znajdują się znacznie obszerniejsze opisy POZ, na których podstawie należy stworzyć właściwą definicję tego poziomu opieki. W ramach tych prac warto wziąć pod rozwagę następującą, wstępną propozycje: „Podstawowa opieka zdrowotna – proces opieki obejmujący świadczenia zdrowotne profilaktyczne, diagnostyczne, lecznicze, rehabilitacyjne oraz pielęgnacyjne, udzielane w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej i pierwszego (wstępnego) kontaktu pacjenta z systemem ochrony zdrowia; świadczenia te zapewniane są przez zespoły współdziałających ze sobą lekarzy, pielęgniarek i położnych, którzy posiadają odpowiednie kwalifikacje”. Korzystnym i ważnym dla wzmocnienia opieki podstawowej rozwiązaniem są zapisy znajdujące się w założeniach do projektu ustawy (str. 9 i 10), nakładające na lekarzy i pielęgniarki, którzy nie posiadają określonych specjalizacji, obowiązek rozpoczynania szkoleń w dziedzinach, 4 odpowiednio medycyny i pielęgniarstwa rodzinnego. Ten sam obowiązek powinien dotyczyć też położnych opieki podstawowej. Obecnie istniejące rozwiązania, polegające na działalności w POZ lekarzy o różnych specjalnościach (lekarze rodzinni, interniści, pediatrzy) oraz pielęgniarek, które ukończyły różne szkolenia i kursy (w zakresie takim jak: pielęgniarstwo pediatryczne, opieka długoterminowa, ochrona zdrowia pracujących, środowisko nauczania i wychowania oraz promocja zdrowia i edukacja zdrowotna) sprzyjają ograniczeniu: kompleksowej opieki nad całą rodziną, zakresu udzielanych świadczeń przez poszczególnych profesjonalistów medycznych, równego i sprawiedliwego dostępu do opieki. Zmniejszenie przez ustawę o POZ chaosu w omawianym zakresie będzie istotnym, korzystnym efektem, chociaż należy się liczyć z protestami niektórych środowisk opieki zdrowotnej. Zadania podstawowej opieki zdrowotnej (str. 11). Ta część omawianych założeń wymienia 7 zadań POZ. Każde z nich jest istotne i uwidacznia wagę tej części systemu dla ochrony zdrowia w Polsce. Niemniej należy rozważyć zasadność wprowadzenia kolejnego zadania: „Udział w kształtowaniu postaw obywatela, dotyczących świadomości prozdrowotnej i zagrożeń wynikających z nieprawidłowego stylu życia, a także akceptacji odpowiedzialności za własne zdrowie. Organizacja podstawowej opieki zdrowotnej (str. 12). W części opracowania omawiającej organizację POZ należy podkreślić, iż każdy z profesjonalistów medycznych (lekarz, pielęgniarka, położna), działający na tym poziomie opieki, powinien posiadać kompetencje, umożliwiające zapewnienie kompleksowej opieki podstawowej, świadczonej pacjentom bez względu na wiek, płeć, rodzaj problemu, status socjalny lub ekonomiczny, miejsce zamieszkania oraz rasę i przekonania. W okresie przejściowym w jednym zespole medycyny rodzinnej należy zapewnić możliwość wspólnej pracy internisty i pediatry. Dla każdego pacjenta zespół medycyny rodzinnej będzie stanowił pierwsze i podstawowe miejsce kontaktu z systemem ochrony zdrowia. Założenia do ustawy wskazują, że każdy pacjent będzie objęty opieką podstawową, zapewnianą w ramach zespołu POZ oraz że wskazany będzie podział środków na działania i wynagrodzenia w ramach tego zespołu. Zagadnienie to wymaga krytycznego omówienia. Wskazywanie podziału środków przez administrację lub płatnika nie jest uzasadnione. Decyzje dotyczące tej kwestii powinny zapadać w podmiocie leczniczym i należeć do pracodawcy. To na tym poziomie dokonuje się właściwego planowania i przydzielania zadań, oceny ich realizacji, wydzielenia środków na wynagrodzenia i podziału ich między poszczególnych pracowników. Uwzględnia się przy tym zarówno jakość jak i efekty pracy. Ustalanie pensji przez administratora systemu podważa rolę pracodawcy, odbiera możliwość motywacyjnego kształtowania wynagrodzeń, uniemożliwia elastyczne dostosowywanie wydatków do potrzeb i w efekcie niekorzystnie wpłynie na efektywność całej POZ. 5 Finansowanie POZ (str. 13). Założenia do ustawy przewidują, obok stawki kapitacyjnej, wprowadzenie ważnych i podnoszących wydajność POZ metod finansowania. Wdrażany będzie komponent motywacyjny, m.in. za spełnianie kryteriów jakości opieki oraz osiąganie wyników leczenia (tzw. płacenie za wykonanie - pay for performance). Istotnym jest zagwarantowanie, aby na komponent motywacyjny przeznaczyć dodatkowe środki finansowe, a nie uszczuplać stawki kapitacyjnej obowiązującej w POZ. W dalszych pracach nad ustawą i rozwiązaniami szczegółowymi dotyczącymi finansowania, konieczne będzie kompleksowe i wyważone podejście do stosowanej metody motywacyjnej. Kryteria i wskaźniki powinny być opracowane nie tylko na podstawie badań naukowych, ale uwzględniać także specyfikę POZ oraz możliwość ich negatywnego wpływu na relacje między lekarzem (np. dążącym do osiągnięcia wskaźników), a pacjentem (posiadającym własne preferencje, przekonania, podejście do choroby). W literaturze międzynarodowej znaleźć można aż nadmierną liczbę wskaźników i kryteriów dla oceny POZ. Problem w tym, że tylko nieliczne poddano rzetelnej „walidacji”, a ich bezkrytyczne przeniesienie do polskiego POZ może rodzić problemy i wypaczać oceną sprawowanej opieki, nie poprawiając jakości i wykorzystania zasobów. Przedstawiciele Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce chętnie zaangażują się w prace nad tym skomplikowanym zagadnieniem. Według zapisów w założeniach do ustawy proponuje się także powierzenie budżetu (tzw. fund holding) na badania diagnostyczne i ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne. Błędnym jest jednak założenie, że ewentualne oszczędności, które powstaną w efekcie przejęcia przez POZ zadań wykonywanych do tej pory przez AOS „nie będą mogły być wykorzystywane na inny [niż badania i wizyty u specjalistów] cel”. Wprowadzanie ograniczeń w tym zakresie będzie zmniejszało motywację i zaangażowanie w poszerzanie zakresu świadczeń na najniższym poziomie opieki. Należy umożliwić przeznaczenie wygospodarowanych środków co najmniej na zakup sprzętu, aparatury i oprogramowania do obsługi gabinetu, a także remonty pomieszczeń oraz działania prewencyjne w POZ (skutkujące zmniejszeniem zapotrzebowania na świadczenia lecznicze). Obecny zapis sprawia wrażenie nakładania na podmioty prywatne większych restrykcji w dysponowaniu budżetem, niż te istniejące obecnie w medycznych jednostkach publicznych – SpZOZ-ach. Założenie, że podmioty lecznicze, bez żadnej korzyści finansowej, przejmą na siebie wysiłek organizacyjny, odpowiedzialność za racjonalizację korzystania ze świadczeń, obowiązek rozliczania i sprawozdania tych usług oraz ryzyko związane z kontrolami i karami, jest pozbawione uzasadnienia i wręcz nieracjonalne. Zarówno w założeniach jak i samej ustawie konieczne jest wprowadzenie regulacji, umożliwiających elastyczne gospodarowanie środkami finansowymi. Kwalifikacje i rozwój zawodowy w POZ (str. 14 i 15). Zwrócenie uwagi w założeniach do ustawy na prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego lekarzy i pielęgniarek jest bardzo pozytywnym elementem. W ustawie powinny znaleźć się zapisy, ułatwiające profesjonalistom medycznym realizację tego obowiązku. Zaproponować można ulgi podatkowe oraz możliwość udziału w szkoleniach nie tylko w dni wolne i świąteczne, 6 ale także w godzinach funkcjonowania praktyk. Wyznaczenie połowy dnia w każdym miesiącu, mogłoby być dobrym rozwiązaniem w omawianym zakresie. Ważne zapisy założeń do projektu ustawy, dotyczą odtworzenia regionalnych ośrodków kształcenia lekarzy rodzinnych, których likwidacja zdezorganizowała proces specjalizacji w dyscyplinie nie mającej instytucjonalnego zaplecza, jakie posiadają inne specjalizacje dysponujące klinikami i oddziałami szpitalnymi. W opracowanym dokumencie, a następnie w ustawie należy określić, że ich zadaniem będzie koordynacja i organizacja szkolenia podyplomowego, w tym egzaminów praktycznych, na obszarze województwa. Obecnie każde województwo posiada przynajmniej jedną uczelnię medyczną. Rozwiązanie, polegające na tworzeniu ośrodków opartych na tych strukturach, będzie najłatwiejszym oraz najtańszym sposobem zwiększenia możliwości edukacyjnych. Ponadto do zadań ośrodków powinno należeć przygotowanie, we współpracy z instytucjami na szczeblu centralnym, nowych rozwiązań (np. kształcenie na odległość), ułatwiających uzyskanie specjalizacji z medycyny rodzinnej lekarzom z dużym doświadczeniem w pracy w POZ. Ośrodki te powinny odgrywać istotną rolę w ustawicznym rozwoju zawodowym kierowników specjalizacji oraz innych lekarzy rodzinnych – nauczycieli włączonych w kształcenie specjalizacyjne, a także w tworzenie płaszczyzny współpracy ze specjalistami zdrowia publicznego, działającymi na rzecz lokalnych społeczności. Przyszła ustawa powinna ułatwiać promocję medycyny rodzinnej wśród studentów medycyny oraz tworzyć system motywujący absolwentów uniwersytetów medycznych do wyboru specjalizacji w tej dziedzinie i późniejszej pracy w POZ. Ustawa powinna odnosić się także do działalności badawczej i gwarantować wsparcie dla projektów naukowych realizowanych w POZ m. in. grantami naukowymi NCN i NCBiR. Uzasadnione jest położenie nacisku na utworzenie Instytutu Medycyny Rodzinnej i Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Główne zadania tej centralnej jednostki państwowej powinny polegać na planowaniu, inicjowaniu i realizowaniu badań naukowych oraz prac rozwojowych. Powinny one być ukierunkowane na wdrożenie i zastosowanie nowych rozwiązań organizacyjnych w POZ. Instytut ułatwi lekarzom, pielęgniarkom i położnym rozwój zawodowy w obszarze naukowym. Niewątpliwie przyczyni się do podniesienia prestiżu medycyny rodzinnej oraz personelu, działającego na tym poziomie opieki podstawowej. Proponowana w założeniach do ustawy reorganizacja Instytutu Medycyny Wsi w Lublinie nie będzie wystarczająca w omawianym zakresie. Część trzecia Analiza wpływu ustawy na sektor finansów publicznych (str. 17) W założeniach do projektu ustawy zapisano, iż będzie następował sukcesywny, coroczny wzrost nakładów na POZ i w ciągu 10 lat osiągnie 20% wydatków NFZ. Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce popiera zaproponowane rozwiązanie. Zapis o założonym, procentowym przydziale środków proponujemy uzupełnić o stwierdzenie, że w każdym kolejnym roku wielkość nakładów nie będzie niższa, niż poprzedniego roku. Rozwiązanie takie jest istotne dla zapewnienia stabilności funkcjonowania, inwestycji i rozwoju w POZ, w której zdecydowaną większość 7 podmiotów stanowią podmioty niepubliczne. W razie zmniejszenia przychodów publicznego płatnika, na skutek problemów gospodarczych, decyzji politycznych lub rozwiązań organizacyjnych, jednostki niepubliczne nie mają możliwości uzupełniania swoich przychodów np. dotacjami od samorządów. Założenia do ustawy powinny zawierać także zapisy dotyczące rozwiązań ułatwiających uruchomienie środków z budżetu państwa, przeznaczanych na granty lub pożyczki związane z rozpoczęciem działalności w zakresie medycyny rodzinnej, szczególnie w rejonach deficytowych. Zasadne jest także stworzenie możliwości wsparcia komputeryzacji POZ z programu operacyjnego Polska Cyfrowa (PO PC) i regionalnego programu operacyjnego (RPO). Koszty związane z takimi programami powinny być zaplanowane na etapie przygotowywania ustawy o POZ. Kolejnym wyzwaniem jest także określenie i zaplanowanie wielkości środków, które będą związane z budżetem powierzonym (fund holding) na badania diagnostyczne i ambulatoryjną opiekę specjalistyczną. Postulatem zgłaszanym na zakończenie niniejszej opinii jest także rezygnacja, w całym tekście nowego aktu prawnego, z pojawiających się określeń takich jak „świadczeniobiorca” i ”świadczeniodawca”. Z uwagi na zasadność wzmocnienia roli pacjentów w systemie POZ pierwszy z tych terminów powinien zostać zastąpiony słowami „osoba” lub „pacjent”, a drugi „profesjonaliści POZ” oraz „zespół POZ”. Zakończenie Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce pozytywnie opiniuje opracowanie „Założenia do projektu ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej” oraz deklaruje chęć dalszego zaangażowania w prace nad przygotowaniem ustawy i wynikających z niej rozporządzeń. Wyrażamy nadzieję, że przedstawione w niniejszej opinii uwagi, propozycje i komentarze okażą się przydatne i będą wykorzystane w pracach nad ostateczną wersją założeń do projektu ustawy. Dobrze opracowana i wdrożona ustawa umożliwi osiągnięcie celów podstawowej opieki zdrowotnej, w tym poprawę stanu zdrowia społeczeństwa, zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i zadowolenia ze świadczeń oraz ograniczenie skutków chorób i niepełnosprawności. Dr hab. med. Tomasz Tomasik Prezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce ul. Muranowska 1, 00-209 Warszawa e-mail: [email protected] www.klrwp.pl tel./fax: 22 831-35-86 NIP: 525-20-63-698, REGON: 10037981 8