mgr Gra yna Kowalczyk Rozdział II. 2 SPECYFICZNE TRUDNOŚCI

mgr Gra yna Kowalczyk Rozdział II. 2 SPECYFICZNE TRUDNOŚCI

Mini-max
O DYSLEKSJI
czyli minimum tego, co na ten temat powinni wiedzieć rodzice i nauczyciele ucznia dyslektycznego
by maksymalnie mu pomóc
mgr Grażyna Kowalczyk
Rozdział II. 2
SPECYFICZNE TRUDNOŚCI
W CZYTANIU I PISANIU -
ETAP EDUKACYJNY: KLASY I – III
NAUCZANIE ZINTEGROWANE
59
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu - etap edukacyjny: klasy I – III nauczanie zintegrowane
Dziađania sprzyjające pokonywaniu trudności podejmowane przez:
Trudności dziecka / ucznia
ucznia
– kojarzenie dźwięku
z odpowiednim znakiem
graficznym.
ćwiczenie i utrwalanie obrazu
graficznego liter - kolorowanki,
gry pozwalające w toku zabawy
opanować ksztađt liter, pisanie
liter na różnych częściach ciađa
dziecka (plecach, przedramieniu,
dđoniach, udach) palcem,
zmywalnym flamastrem,
samodzielnie i z udziađem
rodzica;
ilustrowanie liter trudnych
do zapamiętania, lepienie ich
z plasteliny, pisanie i ozdabianie
na komputerze.
rodzica
granie z dzieckiem w gry
uđatwiające zapamiętywanie
ksztađtu liter;
nauczyciela
zadbanie, aby w klasie wisiađy
wzory liter drukowanych
i pisanych skojarzone
z obrazkiem;
wyróżnianie w tekście pisanym
i drukowanym kolorem tych liter, na zajęciach wspieranie utrwalania
liter za pomocą piosenki,
z których opanowaniem dziecko
rymowanki, koloru;
ma kđopoty (każda litera innym
kolorem; należy pamiętać,
wczesne rozpoznanie, że uczeń ma
aby w jednym tekście, np. zadaniu
kđopoty z zapamiętaniem ksztađtu
matematycznym, nie zaznaczać
liter i wspóđdziađanie w tym
więcej niż dwie litery);
zakresie z domem, podsuwanie
pomysđów do pracy.
pisanie liter na ciele dziecka palcem lub zmywalnym
flamastrem piszemy na różnych
częściach ciađa dziecka litery
trudne dla niego do zapamiętania;
utrwalanie liter poza domem
– na neonach, tablicach
reklamowych, rejestracyjnych itp.;
zachęcanie dziecka
i uczestniczenie w jego pracach
związanych z utrwalaniem
poznanych liter i poznawaniem
nowych.
60
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu - etap edukacyjny: klasy I – III nauczanie zintegrowane
Dziađania sprzyjające pokonywaniu trudności podejmowane przez:
Trudności dziecka / ucznia
ucznia
mylenie liter
o podobnym wyglądzie,
np.: b-d, p-g, n-u, m-w.
utrwalanie orientacji
w schemacie wđasnego ciađa
i przestrzeni;
w celu lepszej orientacji
w schemacie wđasnego ciađa
zakđadanie na wiodącą rękę
np. frotki do wđosów;
branie udziađu w ćwiczeniach,
grach i zabawach
zaproponowanych przez
dorosđych:
pisanie liter ksztađtopodobnych
wykorzystując różne zmysđy,
np. dotyku - pisanie tych liter
palcem lub zmywalnym
flamastrem na wđasnym ciele,
wzroku - zaznaczanie liter
kolorem w tekstach na których
pracujesz.
rodzica
nauczyciela
wydawanie poleceń związanych
z codziennym życiem,
a utrwalających orientację
w schemacie wđasnego ciađa
i przestrzeni np. pođóż nóż
z prawej, a widelec z lewej
strony talerza;
proponowanie zabaw i różnego
rodzaju zajęć utrwalających
orientację w schemacie wđasnego
ciađa na w-f, na plastyce,
na zajęciach wyrównawczych;
gry i zabawy utrwalające trudne
litery, np. wyszukiwanie
trudnych liter wśród innych
napisanych na kartce, mogą to
być również gry zakupione
w księgarniach, a utrwalające
ksztađt liter;
wykorzystywanie różnych
sytuacji życia codziennego
i zabawowych, aby utrwalić
orientację w schemacie wđasnego
ciađa i przestrzeni, np. biegniemy
w lewo, omijamy drzewo
z prawej, siedząc naprzeciwko
dziecka wydajemy polecenie:
pođóż misia po tej samej stronie
co ja, zđap się za to samo ucho
co ja.
61
zaznaczanie w tekście
wszystkich „b” lub „d” wybiórczo, maksymalnie dwie
litery w jednym tekście;
w tekście zapisanym na tablicy
lub w zeszycie wyszukiwanie
i wyróżnianie „ważnej” litery
i kojarzenie jej z obrazem,
np. dziś wyszukujemy
i zaznaczamy w tekście na żóđto
literę „b” jak balon.
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu - etap edukacyjny: klasy I – III nauczanie zintegrowane
Dziađania sprzyjające pokonywaniu trudności podejmowane przez:
Trudności dziecka / ucznia
ucznia
ZABURZENIA
KONCENTRACJI
– brak umiejętności
skupienia się na jednej
czynności;
– brak umiejętności
przeđączania uwagi
w momencie,
gdy pojawiają się inne
ważne aspekty;
đatwość rozpraszania się;
częste zamyślanie się;
– trudności ze zrozumieniem
poleceń;
rodzica
nauczyciela
systematyczne ćwiczenie przez
dđuższy czas, aby osiągnąć
widoczne efekty;
nakđanianie dziecka
do systematycznych ćwiczeń
zalecanych przez specjalistów;
nakđanianie ucznia
do systematycznych ćwiczeń
zalecanych przez specjalistów;
wykonywanie ćwiczeń
zaproponowanych przez
reedukatora, nauczyciela lub
rodzica;
czasowe ograniczenia przy
różnych czynnościach i grach
po to, aby dziecko nauczyđo się
pracować szybciej i dokđadniej;
wykonywanie ćwiczeń
relaksacyjnych pozwalających
odpocząć mózgowi.
zaprogramowanie dziecka
na sukces, bo wtedy wkđada
w swoją pracę więcej uwagi,
energii i wysiđku;
czasowe ograniczenia przy
różnych czynnościach,
ćwiczeniach, zadaniach w pracy
na lekcjach, zajęciach
wyrównawczych po to,
aby uczeń nauczyđ się pracować
szybciej i dokđadniej;
częste proponowanie zadań,
w których trzeba szybko
różnicować elementy graficznie
do siebie podobne.
dziađania chaotyczne;
częste nie kończenie tego,
co zaczęte;
nienadążanie
z wykonaniem poleceń
na sprawdzianach.
62
zaprogramowanie ucznia
na sukces, bo wtedy wkđada
w swoją pracę więcej uwagi,
energii i wysiđku;
uświadomienie uczniowi, że aby
osiągnąć widoczne efekty, trzeba
ćwiczyć systematycznie przez
dđuższy czas.
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu - etap edukacyjny: klasy I – III nauczanie zintegrowane
Dziađania sprzyjające pokonywaniu trudności podejmowane przez:
Trudności dziecka / ucznia
ucznia
PISANIE
wolne tempo pisania.
ćwiczenie ręki - ćwiczenia mađej ćwiczenia graficzne w domu:
i dużej motoryki, np. rysowanie
książeczki, kolorowanki
na dużej pđaszczyźnie, zgniotki,
proponowane przez
malowanie farbami;
specjalistyczne księgarnie;
prawidđowe kreślenie liter
wedđug wskazówek udzielanych
przez dorosđych;
pisanie po śladzie;
ćwiczenia rozluźniające palców
i ręki kiedy ręka jest zmęczona
wykonanie ćwiczeń poleconych
przez reedukatora, nauczyciela.
PISANIE
nieprawidđowy chwyt
ođówka, nadmierny
nacisk na kartkę.
rodzica
ćwiczenia motoryki mađej i dużej
wedđug instruktażu terapeuty
lub nauczyciela;
podczas odrabiania lekcji
i innych prac pisemnych
proponowanie dziecku ćwiczeń
rozluźniających rękę
i nadgarstek.
nauczyciela
wydđużanie czasu pracy przy
pisaniu, przepisywaniu i pracach
sprawdzających;
proponowanie uczniowi ćwiczeń
wzmacniających motorykę mađą
i dużą;
na zajęciach wyrównawczych
i na w-f proponowanie ćwiczeń
palców, nadgarstka,
przedramienia i barku;
przed przystąpieniem do pisania
i w trakcie pisania proponowanie
uczniom ćwiczeń
rozluźniających.
wykonywanie z dzieckiem
pozwolenie uczniowi na wybór
ćwiczeń zaproponowanych przez
dowolnego, najlepszego
terapeutę lub nauczyciela;
dla niego pisaka;
wykonywanie ćwiczeń
relaksujących zaproponowanych przypominanie i motywowanie
nakđanianie ucznia do pisania
dziecka do używania specjalnej
przez dorosđych;
z nasadką;
nasadki wymuszającej
wykonywanie ćwiczeń
na plastyce dawanie uczniowi
prawidđowy chwyt;
graficznych.
możliwości poznania
uświadamianie dziecku różnego
(świadomego) jak pisze: ođówek,
nacisku na kartkę przyborów
dđugopis, cienkopis, flamaster,
do pisania;
pędzel, wacik.
pozwolenie wybrania najlepszego przyboru do pisania
dla dziecka.
pisanie ze specjalną nasadką
na ođówku, dđugopisie;
63
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu - etap edukacyjny: klasy I – III nauczanie zintegrowane
Dziađania sprzyjające pokonywaniu trudności podejmowane przez:
Trudności dziecka / ucznia
Ucznia
PISANIE
trudności w pisaniu
ze sđuchu.
rodzica
zadbanie o opiekę specjalisty;
ćwiczenia na specjalnych
pomocach dostępnych
ćwiczenie razem z dzieckiem
w specjalistycznych księgarniach,
pod kierunkiem specjalisty:
a zarekomendowanych przez
reedukatora, nauczyciela
reedukatora lub nauczyciela;
lub psychologa;
udziađ w zajęciach
unikanie pisania z dzieckiem
reedukacyjnych;
dyktand bez wcześniejszej
konsultacji ze specjalistą;
przy pisaniu dyktowanie „sobie”
sylabami;
stosowanie ćwiczeń
w przepisywaniu
bawienie się w różnego rodzaju
z komentowaniem zasad pisowni
zabawy ze sđowem
lub odwođywaniem się
zaproponowane przez dorosđych.
do skojarzeń wzrokowych:
ilustracja graficzna wyrazu,
sđownik ortograficzny;
stosowanie do pracy z dzieckiem
krótkich, ciekawych tekstów.
Nauczyciela
skierowanie rodzica do poradni;
na lekcji, a zwđaszcza
na sprawdzianach wydđużanie
czasu pracy;
unikanie stosowania pisania
ze sđuchu jako sprawdzianu
nabytych umiejętności;
stosowanie częściej pisania
z pamięci z zaznaczaniem kolorem
wyrazów lub liter trudnych;
nakđanianie ucznia, aby pisząc
dyktowađ „sobie” sylabami;
sprawdzanie umiejętności pisania
ze sđuchu na zajęciach
wyrównawczych dostosowując
tempo pracy do możliwości
ucznia;
nakđanianie ucznia i takie
aranżowanie pracy na lekcji,
aby musiađ korzystać ze sđownika
ortograficznego
stosowanie do pracy krótkich,
interesujących tekstów, zawsze
wcześniej omówionych z uczniem
pod względem pisowni.
64
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu - etap edukacyjny: klasy I – III nauczanie zintegrowane
Dziađania sprzyjające pokonywaniu trudności podejmowane przez:
Trudności dziecka / ucznia
Ucznia
PISANIE
– opuszczanie liter, sylab,
cađych wyrazów i znaków
diakrytycznych.
pisanie sylabami;
unikanie przepisywania po jednej
literze z tablicy lub z książki należy przeczytać cađy wyraz
i pisać go dyktując „sobie”
sylabami;
wykonywanie ćwiczeń
pod kierunkiem reedukatora,
nauczyciela lub rodzica;
doskonalenie analizatora
wzrokowego pod kierunkiem
reedukatora;
doskonalenie koncentracji uwagi
i pamięci wzrokowej.
rodzica
nauczyciela
wspóđpraca z poradnią
psychologiczno-pedagogiczną
i terapeutą pedagogicznym;
wspóđpraca z poradnią
psychologiczno-pedagogiczną
i reedukatorem;
doskonalenie analizatora
wzrokowego dziecka
pod kierunkiem reedukatora;
ćwiczenie analizatora wzrokowego
i sđuchowego;
doskonalenie koncentracji uwagi
dziecka i jego pamięci wzrokowej;
przygotowywanie
i opracowywanie tekstu przed
pracą z uczniem;
wcześniejsze opracowanie tekstów ocenianie ucznia za wkđad pracy,
na których pracujemy z dzieckiem: a nie za efekty jego pracy;
omówienie „trudnych” wyrazów,
docenianie nawet najdrobniejszych
przypomnienie reguđ
sukcesów;
ortograficznych i przypominanie
stosowanie oceny opisowej przy
o nich przed napisaniem wyrazu;
poprawie prac pisemnych ucznia;
wspóđpraca z reedukatorem,
na lekcjach stosowanie ćwiczeń
nauczycielem i wykonywanie
doskonalących koncentrację uwagi
ćwiczeń, które zalecili;
i pamięć wzrokową;
częściej niż pisania ze sđuchu
proponowanie uczniom,
stosowanie pisania z pamięci.
np. na w-f, zabaw ćwiczących
analizę i syntezę sđuchową:
đączenie sylaby z ruchem
i dźwiękiem.
65