Wykorzystanie komputera w pracy korekcyjno

Zastosowanie dotychczasowo istniejących programów obróbki graficznej
do oceny i terapii dysfunkcji występujących u dzieci z zaburzeniami
lateralizacji w klasach zerowych
Elżbieta Huber
Szkoła Podstawowa
Przeźmierowo
Wstęp
Jednym z czynników ruchowego rozwoju dziecka jest postępujący proces
lateralizacji. Jest to przewaga czynności jednej strony ciała nad drugą. Nie
dotyczy ona tylko pracy rąk, ale również nóg i innych parzystych narządów
zmysłów/1. Z reguły jest tak, że dominuje jedna strona ciała, jednak bywa, że
występuje tzw. lateralizacja skrzyżowana i wtedy mamy do czynienia z
problemami na przykład współdziałania wzroku i ręki przy czynności pisania.
Dzieci leworęczne o ustalonej lateralizacji również miewają problemy w
czytaniu i pisaniu a nawet w życiu codziennym np. w posługiwaniu się
nożyczkami, otwieraniu drzwi, korzystaniu z wielu urządzeń, które są
przystosowane dla osób praworęcznych. Podczas pisania często nieprawidłowo
ustawiają dłoń, kartkę, nadmiernie napinają mięknie /2.
W grupie dzieci o skrzyżowanej lateralizacji występuje też często
zaburzenie orientacji przestrzennej, koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz
obniżona sprawnoście manualna. Manifestuje się to niekształtnym „pismem
lustrzanym”, opuszczaniem linijek, trudnością w rozplanowaniu pracy na
kartce, trudnościami w czytaniu.
Z powyższych założeń wynika, iż zaburzenia lateralizacji stanowią
odchylenie od prawidłowego rozwoju psychofizycznego ucznia i dlatego
wymagają usprawniania w procesie terapeutycznym /3. Dlatego też poszukuje
się metod, które zwiększą skuteczności pracy z dzieckiem.
Tradycyjnie stosowane metody pracy korekcyjno-kompensacyjnej z
dziećmi o zaburzonej lateralizacji są mało skuteczne i nieciekawe. Dlatego też
postanowiono wykorzystać możliwości, jakie stwarza komputer w celu
stworzenia pomocy, która uczyłaby w trakcie zabawy/4.
Znalezienie prostej pomocy przez pedagoga, któremu nie obce jest
zjawisko lateralizacji, z wieloletnią praktyką terapeutyczną może być bardziej
przydatne, aniżeli programy tworzone przez informatyków, którzy nie do końca
rozumieją istotę zagadnienia.
Metoda
W związku z zaobserwowanymi trudnościami w poprawnym pisaniu i
czytaniu u dzieci leworęcznych bądź z lateralizacją skrzyżowaną,
przeprowadzono badania dzieci z klas zerowych, w celu rozpoznania skali
zjawiska. W tym celu wykorzystano Arkusz do badań dziecka ryzyka dysleksji
M. Bogdanowicz /4 Przeprowadzono również test określający dominację
stronności i męczliwości rąk oraz dominacji narządów zmysłów ( percepcja
wzrokowa). Bardzo pomocny był wywiad z nauczycielem uczącym dziecko
oraz rozpoznanie metodami pedagogicznymi trudności w pisaniu i czytaniu.
Spośród wyodrębnionej grupy dzieci tzw. „ryzyka dysleksji” w liczbie 11
wybrano grupę badawczą uczniów z zaburzoną lateralizacją w liczbie 5. Były to
dzieci z nasilonymi objawami pisma „lustrzanego”, znacznymi zaburzeniami
orientacji przestrzennej oraz trudnościami w zapamiętaniu obrazu graficznego
cyfr i liter, czy też myleniu liter o podobnym wyglądzie.
Narzędziem, które wykorzystano w badaniach pilotażowych na grupie
pięciu uczniów były programy z pakietu Microsoft Office, a mianowicie
Kodak, Photoimpression oraz Microsoft Presentation. Można je wykorzystać,
kiedy dziecko pracuje na komputerze i przy użyciu myszki dokonuje korekty
błędnie napisanych liter bądź wyrazów albo po wydrukowaniu arkuszy z
błędami do korekty przez ucznia. Możliwości jest bardzo dużo, a jest to zależne
od poziomu trudności, jakie ma dziecko. Pomoce można wykorzystać w pracy z
dziećmi dyslektycznymi.
Rezultaty
Pięcioro uczniów z klas zerowych wykonywało ćwiczenia za pomocą
skonstruowanego narzędzia (arkusze w załączeniu). Była to dla nich przede
wszystkim świetna zabawa. Dziecko tak długo manipulowało myszką aż do
momentu poprawnego ustawienia napisanej nieprawidłowo litery bądź wyrazu.
Przy kolejnych próbach dziecko badane robiło coraz mniej błędów, a obraz
graficzny został utrwalony. Dzieci najczęściej popełniały błędy w pisowni liter,
które podobnie wyglądają typu p b d g i j l m n w, a o e c s z , cyfrę 3
zamieniały z pisaną literą E. Po wielokrotnych próbach i zakończeniu ćwiczenia
na komputerze otrzymywały podobne ćwiczenia do pracy w domu, na kartce. W
ten sposób utrwalały pisownię ćwiczonych liter i robiły coraz mniej błędów.
Metoda ta jest prosta i bardzo atrakcyjna przy wykorzystaniu komputera.
Wnioski
Novum tej metody polega na tym, że wykorzystuje się dostępne programy
komputerowe w celu uatrakcyjnienia zajęć i podniesienia ich skuteczności. W
dobie powszechnego dostępu do komputera dzieci wraz z rodzicami mogą
stosować tego typu pomoce, oraz same dokonywać korekty. Przy okazji można
informować rodziców w jaki sposób wykorzystywać komputer, a zwłaszcza
klawiaturę nie koniecznie do wszechobecnych gier przesyconych przemocą i
pozbawionych jakichkolwiek wychowawczych treści.
Literatura
1.Psychologia kliniczna pod red. A. Lewickiego, Warszawa PWN 1969
2.Atlas psychologiczny W. Szewczuk PWN Warszawa 1979
3.Praca z sześciolatkiem E. Waszkiewicz WSiP Warszawa 1996
4.Przezwyciężenie trudności w czytaniu i pisaniu H. Pętlewska Oficyna
Wydawnicza „Impuls” Kraków 1999
Test
Znajdź błąd w pisowni wyrazów,
zaznacz je myszką i popraw:
Z
C
E
L
A
E
B
R
I S
O
P
U
Z
L
S
A
A
A
Z
K
A