recenzja 3 - Wydział Geologii UW

Dr hab. Monika Jachowicz-Zdanowska
Państwowy Instytut Geologiczny- PIB
Oddział Górnośląski
41-200 Sosnowiec
ul. Królowej Jadwigi 1
Sosnowiec, 12.05.2016
Recenzja osiągnięcia naukowego będącego podstawą postępowania habilitacyjnego oraz
dorobku naukowego i organizacyjnego Pana dr Adama Tadeusza Halamskiego
Dane ogólne
Pan dr Adam Tadeusz Halamski ukończył studia magisterskie z wyróżnieniem na
Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego w 1999 roku. W latach 1999-2002 otrzymał
stypendium doktorskie Rządu Republiki Francuskiej na Uniwersytecie Lyon 1 we Francji. W
roku
2004
obronił
pracę
doktorską
pt.
”Analiza
faunistyczna
ramienionogów
środkowodewońskich północnej części Gór Świętokrzyskich”, której promotorami byli dr
hab. Andrzej Baliński oraz dr hab. Patrick R. Racheboeuf. Przewód doktorski został
przeprowadzony jednocześnie w Instytucie Paleobiologii PAN w Warszawie oraz na
Uniwersytecie im. Claude’a Bernarda w Lyonie we Francji i zakończył się nadaniem stopnia
doktor nauk o Ziemi przez Instytut Paleobiologii PAN oraz Université Claude Bernard Lyon
1. Od ukończenia studiów Habilitant jest zatrudniony w Instytucie Paleobiologii Polskiej
Akademii Nauk w latach 1999-2004 na stanowisku specjalisty następnie w latach 2004-2007
na stanowisku asystenta, a od roku 2008 do dzisiaj na stanowisku adiunkta. Trzykrotnie
otrzymywał stypendia EU (program SYNTHESYS) w ramach których prowadził badania
kolekcji paleozoologicznych w Muzeum Przyrodniczym w Berlinie oraz kolekcji
paleobotanicznych w Muzeum Narodowym w Pradze oraz Muzeum Przyrodniczym w
Sztokholmie.
Ocena dorobku naukowego
Ocena osiągnięcia naukowego będącego postawą postępowania habilitacyjnego
Pan dr Adam T. Halamski przedstawia jako osiągnięcie habilitacyjne cykl publikacji
zatytułowany „Późnokredowe flory liściowe Archipelagu Europejskiego – rewizja
systematyczna, paleoekologia i paleoklimatologia”, na który składają się 3 prace
opublikowane w czasopismach indeksowanych w bazie JCR. Jedna z nich to praca
samodzielna, dwie wieloautorskie, w których wkład habilitanta oceniony został na 75% i
35%. Dane te są potwierdzone odpowiednimi oświadczeniami współautorów. Artykuły
zostały opublikowane w latach 2013-2015 są to:
1. Halamski A.T., 2013. Latest Cretaceous leaf floras from south-eastern Poland and
western Ukraine. Acta Palaeontologica Polonica, 58 (2): 407-443.
2. Halamski A. T. & Kvaček J., 2015. The Late Cretaceous (Conacian) leaf and cone
flora from the Sudetes. Palaeontographica, Abteilung B, 292 (4-6): 95-172.
3. Kvaček J., Halamski A.T., Svobodová M. & Durska E., 2015. Conacian flora of the
Sudetes
(southern-western
Poland).
Palaeogeography,
Palaeoclimatology,
Palaeoecology, 436: 178-187.
Seria publikacji przedstawionych jako rozprawa habilitacyjna dotyczy badań
późnokredowych flor liściowych południowej Polski i zachodniej Ukrainy oraz Sudetów. W
prezentowanym
taksonomicznymi
osiągnięciu
habilitacyjnym
zaproponowano
poza
wykorzystanie
szczegółowymi
badaniami
analizowanych
zespołów
makroskamieniałości do rekonstrukcji środowisk roślinnych, analiz paleoklimatycznych i
rekonstrukcji paleogeograficznych. Badania wykonano na bogatym materiale zgromadzonym
w wyniku własnych prac terenowych Habilitanta jak i na wszystkich dostępnych zbiorach
muzealnych. Nie najlepszy stan zachowania analizowanych flor kredowych Polski skłonił
Habilitanta do sformułowania propozycji metodologicznej opisu źle zachowanych flor
liściowych z zastosowaniem pojęcia „szerokie kopalne-rodzaje”. Szczegółowa analiza
materiału paleobotanicznego pozwoliła również autorowi na opracowanie diagnozy
dwuliściennych właściwych i sformalizowanie tej jednostki taksonomicznej.
Rewizję flory kredowej południowej Polski i zachodniej Ukrainy autor przeprowadził
na materiale liczącym około 160 okazów z 30 odsłonięć. Udokumentował 26 gatunków w
tym jeden nowy. Analiza jakościowa uzyskanego materiału pozwoliła na określenie
pochodzenia badanych skamieniałości roślinnych z dwóch typów zbiorowisk jak również
uzyskanie ogólnych informacji paleoklimatycznych. Na podstawie stanu zachowania i analizy
ilościowej zachowanych skamieniałości roślinnych sformułowano wiarygodne wnioski
paleogeograficzne dotyczące badanego obszaru.
Badania koniackiej flory
Sudetów przeprowadzono na około 320 oznaczalnych
okazach. Wykonane studia taksonomiczne pozwoliły na oznaczenie 35 gatunków, w tym
dwóch nowych, emendowanie trzech rodzajów oraz zaproponowanie ośmiu nowych
kombinacji gatunkowych. Wykonano analizę paleoklimatyczną, która pozwoliła na
oznaczenie średniej temperatury rocznej i opadów okresu wegetacyjnego w badanym
obszarze w koniaku. Na podkreślenie zasługuje fakt iż analizowany poziom florystyczny
2
posiada dokumentację faunistyczną, którą jest skamieniałość przewodnia – amonit znaleziony
przez Habilitanta w trakcie prowadzonych prac terenowych.
Prezentowane jako osiągnięcie habilitacyjne publikacje ukazały się w indeksowanych
czasopismach w bazie JCR były więc wnikliwie recenzowane. Dlatego też nie
przeprowadzam ich szczegółowej oceny merytorycznej. Habilitant jest autorem i
współautorem koncepcji prac, samodzielnie przeprowadził prace terenowe, jest autorem
większości opisów identyfikowanych taksonów oraz bardzo dobrych plansz fotograficznych
ilustrujących badany materiał. Drobiazgowe uwagi znajdujące się przy opisach omawianych
taksonów wskazują na swobodne poruszanie się w literaturze dotyczącej tematu osiągnięcia.
Podsumowując uważam przedstawiony cykl publikacji za spełniający wymogi
osiągnięcia habilitacyjnego.
Ocena pozostałego dorobku naukowego po uzyskaniu stopnia doktora
Decydujący dorobek Habilitanta stanowią prace, które powstały po uzyskaniu stopnia
doktora. Poza zestawem prac zgłoszonym jako osiągnięcie habilitacyjne jest to 12 prac w
czasopismach indeksowanych, 13 spoza listy filadelfijskiej i 16 abstraktów konferencyjnych.
Wskaźniki naukometryczne Habilitant przedstawił w dwóch wersjach liczonej ręcznie i
automatycznie wg danych WoS. Uzyskane dane nie różnią się wyraźnie indeks Hirscha
liczony ręcznie wynosi 6, liczony automatycznie 5. Imponujący jest sumaryczny IF prac
Habilitanta, który bez publikacji stanowiących osiągnięcie habilitacyjne wynosi 87,647, a
wraz z nimi 100,761. Na tak wysoki wynik wpływają dwie publikacje Habilitanta drukowane
przez czasopismo Nature o bardzo wysokim IF, ale i bez nich omawiany wskaźnik należy do
wysokich.
Dr A.T.Halamski jest autorem recenzji 9 książek w większości pozycji zagranicznych,
które to recenzje zostały opublikowane.
W latach 2009-2014 Habilitant był kierownikiem i wykonawcą projektów badawczych
realizowanych w Instytucie Paleobiologii PAN i na Uniwersytecie Adam Mickiewicza,
uzyskane w trakcie realizacji projektów wyniki zostały opublikowane.
Poza badaniami poźnokredowych flor liściowych, które zostały przedstawione w
osiągnięciu habilitacyjnym, swój dorobek publikacyjny dr A.T.Halamski dzieli na 5 dziedzin:
ramienionogi dewońskie Europy i Afryki; flory kredowe Europy Środkowej; ramienionogi
triasowe Tetydy i ewolucja ramienionogów; pasożytnicze rośliny kwiatowe z rodzaju
Orobanche (zarazy) – zastosowanie mikromorfologii w taksonomii oraz zjawisko
hipochromatyczności; mikrogatunki z grupy jaskrów kaszubskich – Ranunculus cassubicus
3
s.l. W każdej z tych dziedzin Habilitant opublikował prace naukowe w recenzowanych
liczących się czasopismach o zasięgu międzynarodowym.
Badania ramienionogów dewońskich to pierwszy duży temat badawczy podjęty przez
Habilitanta w ramach pracy magisterskiej i doktorskiej. Przedmiot badań stanowiły fauny
środkowodewońskie regionu łysogórskiego Gór Świętokrzyskich, najwyższego famenu z
kamieniołomu Kowala w Górach Świętokrzyskich, rodzaj Schizophoria z dolnego i
środkowego dewonu Polski i Ukrainy, górnodewońskie (frańskie) ramienionogi Atrypida z
Sudetów oraz materiał zebrany podczas wyprawy do Maroka, który stanowiła bogata fauna
środkowodewońska. W ramach prowadzonych prac opisano nowe taksony, przeprowadzono
rewizje
taksonomiczną
uzyskanych
zespołów
oraz
zaproponowano
wykorzystanie
uzyskanych wyników w stratygrafii i analizie paleobiogeograficznej. Uzyskane wyniki
zostały opublikowane w 6 samodzielnych pracach Habilitanta oraz 3 pracach we
współautorstwie, w których swój wkład pracy Habilitant ocenia od 30 do 75%.
Wyniki swoich badań nad florami kredowymi Europy Środkowej poza pracami
stanowiącymi osiągnięcie habilitacyjne dr A.T.Halamski przedstawił w 2 publikacjach z 2013
roku oraz publikacji złożonej do druku. Opracowania te dotyczą badań nad okazem typowego
gatunku Deweya (Dewalquea) haldemiana uważanym za zaginiony, obejmują rewizję
systematyczną pni paproci drzewiastych należących do 2 rodzajów z kredy Europy Środkowej
oraz rewizję 20 gatunków flory Basenu Czeskiego. Swój wkład pracy w niniejsze publikacje
Habilitant ocenia na 75%, 10 % i 65%.
Kolejna pozycję w dorobku dr A.T.Halamskiego stanowią badania ramienionogów
triasowych. Przedmiot badań stanowiła środkowotriasowa fauna ramienionogów z Masywu
Svilaja chorwackich Dynarydów. Wynikiem przeprowadzonych szczegółowych studiów
taksonomicznych jest opisanie nowego rodzaju i gatunku terebratulida oraz zaproponowanie
utworzenia nowego podrzędu – terebratulidów o wtórnie utraconej pętli. Swój wkład pracy w
publikacje złożoną do druku Habilitant ocenił na 45 %.
Osobnym wątek prac dr A.T.Halamskiego stanowią studia botaniczne. Są to badania
pasożytniczych roślin kwiatowych – zaraz oraz analiza grupy jaskrów kaszubskich. W
przypadku pierwszej grupy przedmiotem badań było zastosowanie mikromorfologii nasion i
pyłku w systematyce zaraz występujące wśród nich zjawisko hipochromatyczności.
Omówione jako ostanie dziedziny badań Habilitanta nie reprezentują nauk geologicznych
wskazują jednak na bardzo szeroki wachlarz jego zainteresowań.
4
Ocena działalności dydaktycznej, organizacyjnej i popularyzatorskiej
Jedynie przez pierwszy rok swojej pracy naukowej Habilitant był zatrudniony na
Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego gdzie prowadził kurs z geologii ogólnej dla
studentów I roku. Przez pozostały okres kariery zawodowej związany jest z Instytutem
Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk jednostką nie prowadzącą działalności dydaktycznej.
Pomimo tego, dr A.T.Halamski prowadził ćwiczenia z przedmiotu „Paleobotanika” dla
studentów IV roku geologii WG UW oraz ćwiczenia z przedmiotu „Ewolucjonizm” dla III
roku biologii na Wydziale Rolnictwa i Biologii SGGW. Na uczelni tej prowadzi również
wykład z przedmiotu „Ewolucjonizm”. W swojej macierzystej jednostce prowadził zajęcia dla
uczestników studium doktoranckiego GEOBIOS oraz sprawował opiekę nad studentem III
roku Wydziału Biologii UW odbywającym tam praktykę. W latach 201-2005 był
współopiekunem Koła Naukowego Paleobiologów Terenowych UW.
Dr A.T.Halamski jest autorem 9 recenzji artykułów dla czasopism zagranicznych był
również recenzentem w przewodzie habilitacyjnym na Uniwersytecie w Lille - Francja oraz
recenzentem rozprawy doktorskiej i członkiem komisji w przewodzie doktorskim na
Uniwersytecie Karola w Pradze.
Habilitant był członkiem komitetu organizacyjnego konferencji naukowej oraz
autorem wykładów plenarnych podczas sesji i konferencji naukowych. Wyniki swoich badań
prezentował na wykładach w kraju i poza jego granicami w muzeach i stowarzyszeniach
naukowych we Francji, Niemczech czy Szwecji. Prowadzi również aktywną działalność
popularyzatorska wygłaszając referaty na Festiwalu Nauki i Sztuki oraz prowadząc zajęcia z
uczniami gimnazjów. Bardzo pozytywnie oceniam tę część przedstawionego dorobku.
Ocena współpracy międzynarodowej
Pan dr A.T.Halamski uzyskał stypendium doktorskie Rządu Republiki Francuskiej,
był również 3-krotnie stypendystą UE programu SYNTHESYS, w ramach których prowadził
badania kolekcji paleozoologicznych i paleobotanicznych w Muzeach w Berlinie, Pradze i
Sztokholmie. Badania naukowe prowadzi nie tylko na materiale pochodzącym z obszaru
Polski, ale także z Ukrainy, Francji, Czech czy Maroka. Uzyskane wyniki opublikował w
czasopismach o zasięgu międzynarodowym. Dane te pozwalają na pozytywną ocenę tej części
dorobku Habilitanta.
Całość dorobku naukowego dr A.T.Halamskiego wskazuje na umiejętność
podejmowania i prowadzenia tematów badawczych. Na podkreślenie zasługuje duża
5
różnorodność jego zainteresowań od studiów dewońskich i triasowych ramienionogów, przez
kredowe flory liściowe Europy do badań roślin współczesnych. Wyniki swoich badań
opublikował w czasopismach krajowych i zagranicznych, wiele z nich w czasopismach z listy
JCR. Problemy badawcze podjęte w ramach osiągnięcia habilitacyjnego zostały jasno
sprecyzowane i rozwiązane z zastosowaniem właściwych metod, w dużej mierze
samodzielnie. Prezentowane osiągnięcie naukowe wnosi znaczący wkład w rozwój badań
paleobotanicznych. W całym swoim dorobku naukowym Habilitant wykazał się dojrzałością
badawczą, samodzielnością oraz trafnością w wyjaśnianiu problemów naukowych.
Podsumowując przedstawione osiągnięcia uważam, że dr A.T.Halamski do czasu uzyskania
stopnia doktora nauk o Ziemi znacząco powiększył swój dorobek naukowy.
Podsumowanie
Przedstawiony dorobek naukowy dr A.T.Halamskiego spełnia kryteria Ustawy z dnia 14
marca 2003 o stopniach i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.
U. z 2003 r Nr. 65, poz. 595 z późn. Zm.) i rozporządzenia ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego z dnia 2011 r w sprawie kryteriów oceny osiągnięć osoby ubiegającej się o
nadanie stopnia doktora habilitowanego (Dz. U. z 2011 r. nr 196, poz. 1165). Wnioskują
o dopuszczenie dr. A.T.Halamskiego do dalszych etapów postępowania habilitacyjnego.
6