docnowe domy przysłupowe neue Umgebindehäuser
download 
Reklamacja Transkrypt
nowe domy przysłupowe neue Umgebindehäuser
nowe domy przysłupowe Stowarzyszenie DOM KOŁODZIEJA oraz Stowarzyszenie FAHRING Umgebindehaus w ramach projektu pn. Architektura Regionalna Krainy Domów Przysłupowych wspólnie z fachowcami i ekspertami z Polski i Niemiec opracowały założenia do międzynarodowego konkursu dla architektów i studentów na opracowanie koncepcji modelowego domu jednorodzinnego o cechach architektury regionalnej Krainy Domów Przysłupowych. Misja konkursu Z dekady na dekadę obserwuje się stały upadek i zanik krajobrazu kulturowego w postaci zabudowy przysłupowej. Jedną z szans na jej uratowanie jest stworzenie nowoczesnej, wygodnej, nawiązującej do tradycji substancji budowlanej. Założeniem organizatorów konkursu było pokazanie, że architektura regionalna może zaistnieć w nowej formie. Nie muszą to być tylko wierne kopie starych domów przysłupowych, ale innowacyjne i nowoczesne rozwinięcia myśli twórców tej architektury. Realizacja projektu nawiązuje do zamierzeń Trójstronnej Koncepcji Działań i Rozwoju Regionalnego Krainy Domów Przysłupowych Polska -Czechy- Niemcy (2008). Głównym rezultatem zadania jest opracowanie koncepcji i gotowych projektów nowych domów przysłupowych, będących alternatywą dla ogólnodostępnych założeń architektonicznych. Projekty budowlane nowych domów przysłupowych dostępne za 1 zł i 1 euro przeznaczone są dla inwestorów z regionu Krainy Domów Przysłupowych. Der Verein DOM KOŁODZIEJA und der Verein FACHRING Umgebindehaus im Rahmen des Projektes gemeinsam mit den Fachleuten und Experten aus Polen und Deutschland haben die Voraussetzungen für den internationalen Wettbewerb für Architekten und Studenten für die Ausarbeitung des Konzeptes eines modellhaften Einfamilienhauses mit den Merkmalen der regionalen Architektur des Umgebindelandes erarbeitet. Die Aufgabe des Wettbewerbs Von Dekade zu Dekade kann man den konstanten Verfall und den Rückgang der Kulturlandschaft in Form der Umgebindebauweise beobachten. Eine der Chancen für ihre Rettung ist das Schaffen von einer modernen, bequemen, an die Tradition anknüpfenden Bausubstanz. Die Voraussetzung der Wettbewerbsveranstalter war die Darstellung der regionalen Architektur in einer neuen Form. Es müssen nicht nur die treuen Kopien der Umgebindehäuser entstehen, sondern dass auch innovative und moderne Entwicklungen dieses architektonischen Gedankens. Die Durchführung des Projektes knüpft an die Absichten des trinationalen Konzeptes der Maßnahmen und der regionalen Entwicklung des Umgebindelandes Polen – Tschechien – Deutschland (2008). Das Hauptergebnis des Vorhabens ist die Erarbeitung der Konzepte und der fertigen Projekte der neuen Umgebindehäuser, die eine alternative für die allgemeinzugänglichen Bauprojekte sein können. Die Bauprojekte der neuen Umgebindehäuser sind für 1 PLN und 1 Euro zugänglich und sind für die Investoren aus dem Umgebindeland vorbestimmt. KONTAKT Stowarzyszenie Dom Kołodzieja PL 59-900 Zgorzelec, Aleje Lipowe 1 e-mail:[email protected] tel. +48 75 7757770, tel. fax +48 75 7717044 www.domkolodzieja.pl Verein für die Qualitätsmarke “Fachring Umgebindehaus” e.V. Niederoderwitzer Straße 6 02794 Spitzkunnersdorf e-mail: [email protected], tel. +49 (0) 3584238469, tel. fax +49 (0) 3584220845 www.fachring-umgebindehaus.eu Konkurs na opracowanie koncepcji modelowego domu jednorodzinnego o cechach architektury regionalnej Krainy Domów Przysłupowych. Der Wettbewerb für die Ausarbeitung des Konzeptes eines modellhaften Einfamilienhauses mit den Merkmalen der regionalen Architektur des Umgebindelandes nowe domy przysłupowe neue Umgebindehäuser Katalog pokonkursowy Wettbewerbskatalog konkurs architekci KONKURS DLA ARCHITEKTÓW / Architektenwettbewerb konkurs studenci Jury konkursu dla architektów na opracowanie modelowego domu jednorodzinnego o cechach architektury regionalnej Krainy Domów Przysłupowych dla oceny prac konkursowych oraz podziału nagród zebrało się w Zittau na trzydniowym posiedzeniu rozpoczętym w dniu 10 listopada 2012 r. w Szkole Wyższej Zittau-Görlitz. Jury konkursu studenckiego na opracowanie modelowego domu jednorodzinnego o cechach architektury regionalnej Krainy Domów Przysłupowych dla oceny prac konkursowych oraz podziału nagród zebrało się w Zittau na trzydniowym posiedzeniu rozpoczętym w dniu 10 listopada 2012 r. w Szkole Wyższej Zittau-Görlitz. Die Jury des Architektenwettbewerbs für die Ausarbeitung des Konzeptes eines modellhaften Einfamilienhauses mit den Merkmalen der regionalen Architektur des Umgebindelandes hat sich zwecks der Beurteilung der Wettbewerbsarbeiten und der Aufteilung der Preise in Zittau auf einer dreitägigen Sitzung in der Hochschule Zittau-Görlitz versammelt. Die Sitzung hat am 10. November 2012 angefangen. Die Jury des Studentenwettbewerbs für die Ausarbeitung des Konzeptes eines modellhaften Einfamilienhauses mit den Merkmalen der regionalen Architektur des Umgebindelandes hat sich zwecks der Beurteilung der Wettbewerbsarbeiten und der Aufteilung der Preise in Zittau auf einer dreitagigen Sitzung in der Hochschule Zittau-Görlitz versammelt. Die Sitzung hat am 10. November 2012 angefangen. JURY JURY WINNERS WINNERS SECOND PRIZE - SHARED Name: PAG Pracownia Architektury Głowacki, Wrocław team: Tomasz Głowacki, Katarzyna Filipiak, Magdalena Ciszak, Magdalena Kornacka, cooperation: Bartłomiej Poteralski, Dominika Szczecińska FIRST PRIZE Names: Karol Mądrecki, Bartosz Jaskulski, Emilia Kaczor University: Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej Organizacja i przeprowadzeniu Konkursu: Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Wrocław Uczestnicy konkursu zgłosili 48 prac konkursowych. Organisation und Durchführung des Wettbewerbs: Verein der polnischen Architekten Niederlassung in Wrocław Die Wettbewerbsteilnehmer haben 48 Wettbewerbsarbeiten angemeldet. -mgr inż. arch. Grażyna Grajek, -SARP Jelenia Góra / -Dipl. Ing. Arch. Grażyna Grajek, -SARP Jelenia Góra -dr inż. arch. Maciej Hawrylak, -SARP Wrocław -Sędzia Referent / -Dr. Ing. Arch. Maciej Hawrylak, -SARP Wrocław -Referent - Richter -dipl. -ing. Ulrich Hupfer, -Freier Architekt BDA / -Dipl. Ing. Ulrich Hupfer, -Freier Architekt BDA -prof. dr inż. Henning Lober -Specjalista nauk interdyscyplinarnych / -Prof. Dr. Ing. Henning Lober -Sachverstandiger/Gutachter, Bauphysik, Bauklimatik -prof. dr inż. Jos Tomlow, -Szkoła Wyższa Zittau, Görlitz / -Prof. Dr. Ing. Jos Tomlow, -Hochschule Zittau/Görlitz -prof. dr hab. inż. arch. Elżbieta Trocka-Leszczyńska -SARP Wrocław -Przewodnicząca jury / -Prof. Dr. habil. Ing. Arch. Elżbieta TrockaLeszczyńska -SARP Wrocław –Jury-Vorsitzende KONKURS DLA STUDENTÓW / Studentenwettbewerb Organizacja i przeprowadzeniu Konkursu: Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Wrocław Uczestnicy konkursu zgłosili 18 prac konkursowych. Organisation und Durchführung des Wettbewerbs: Verein der polnischen Architekten Niederlassung in Wrocław Die Wettbewerbsteilnehmer haben 18 Wettbewerbsarbeiten angemeldet. -mgr inż. arch. Grażyna Grajek, -SARP Jelenia Góra / -Dipl. Ing. Arch. Grażyna Grajek, -SARP Jelenia Góra -dr inż. arch. Maciej Hawrylak, -SARP Wrocław -Sędzia Referent / -Dr. Ing. Arch. Maciej Hawrylak, -SARP Wrocław -Referent - Richter -dipl. -ing. Ulrich Hupfer, -Freier Architekt BDA / -Dipl. Ing. Ulrich Hupfer, -Freier Architekt BDA -prof. dr inż. Henning Lober -Specjalista nauk interdyscyplinarnych / -Prof. Dr. Ing. Henning Lober -Sachverstandiger/Gutachter, Bauphysik, Bauklimatik -prof. dr inż. Jos Tomlow, -Szkoła Wyższa Zittau, Görlitz / -Prof. Dr. Ing. Jos Tomlow, -Hochschule Zittau/Görlitz -prof. dr hab. inż. arch. Elżbieta Trocka-Leszczyńska -SARP Wrocław -Przewodnicząca jury / -Prof. Dr. habil. Ing. Arch. Elżbieta TrockaLeszczyńska -SARP Wrocław –Jury-Vorsitzende SECOND PRIZE - SHARED Name: Pracownia Architektoniczna KRESKA, Maciej Mazerant, Łódź SECOND PRIZE - SHARED Names: Marta Chudalla, Magdalena Staniszewska, Marta Masełko University: Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej SECOND PRIZE - SHARED Name: Aleksandra Doniec, Wrocław team: Aleksandra Doniec, Agata Kaczmarek, Katarzyna Sobuś, Marcin Wajda SECOND PRIZE - SHARED Names: Alicja Sawicka, Małgorzata Bieńkowska University: Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej SECOND PRIZE - SHARED Name: Paweł Czeszejko, Katarzyna Antosik, Warszawa RECOMMENDATIONS Names: Agnieszka Nowicka, Tomasz Wierzbicki University: Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej SECOND PRIZE - SHARED Name: Projektowanie Architektoniczne Krzysztof Kozłowski, Gdańsk RECOMMENDATIONS Names: ddArchitekci Dariusz Dudek, Gliwice team: Dariusz Dudek, Stanisław Niemczyk RECOMMENDATIONS Names: ARCHITRAW Barbara Odolczyk, Warszawa team: Barbara Odolczyk, Mateusz Szydłowski RECOMMENDATIONS Names: Zakład Architektury Mikołaj Machulik, Katowice team: Mikołaj Machulik, Łukasz Piecha, Marlena Błasik, Mateusz Mocek, Aleksandra Machulik, Marek Wiktorczyk RECOMMENDATIONS Names: Wiejska Pracownia Projektowa TUTAJ Iga Borkowska, Wiżajny team: Mikołaj Nowotniak, Iga Borkowska, Paweł Detko 2 nagroda architekci SECOND PRIZE – SHARED Name: PAG Pracownia Architektury Głowacki, Wrocław Team: Tomasz Głowacki, Katarzyna Filipiak, Magdalena Ciszak, Magdalena Kornacka, Cooperation: Bartłomiej Poteralski, Dominika Szczecińska W tej propozycji typowe elementy domu przysłupowego ze ścianką kolankową na drugim piętrze zostały przetworzone przy użyciu prostego współczesnego języka. Ten projekt ma także dużo przeszklonych elewacji, ktoóre nie prowadzą jednak do zmniejszenia izolacyjności termicznej, dzięki zastosowaniu panelu izolacyjnego (Kapilux T) przepuszczającego światło. Rozbudowa budynku ponad garażem jest dobrym pomysłem. Pomimo małej kubatury domu wnętrze jest przestrzennie bogate dzięki zastosowaniu roóżnorodnych poziomoów, które jednak nie są korzystne dla osób niepełnosprawnych. Dieser Entwurfsvorschlag zeigt typische Merkmale des Umgebindehauses mit Drempelgeschoß, übersetzt in moderner Formensprache. Trotz großzügiger Glasflächen in der Fassade ergibt sich keine verringerte WaßNrmedämmung, da innerhalb der Fensterflächen vielfach transparente Dämmung (Kapilux T) eingesetzt worden ist. Die Gebäudeerweiterung über dem Pkw-Stellplatz ist eine gute Idee. Das kleine Gesamtvolumen des Hauses zeigt sich im Innern räumlich reichhaltig in verschiedenen Ebenen, allerdings nicht Behindertengerecht. In this proposal the typical elements of an umgebinde house with a second floor of the elbow type have been translated into a modern reduced vocabulary. Although this project has a lot of glazed facades, this has not led to reduced heat insulation, because transparent insulation panels (Kapilux T) are introduced into the main part of the window area. The expansion of the building over the car park area is a good idea. Despite of the small house volume ßßthe interior is spatially rich with different floor levels, not suitable for disabled people. 2 nagroda architekci Name: Pracownia Architektoniczna KRESKA – Maciej Mazerant, Łódź Projekt małego domu, o oszczędnych minimalistycznych formach, jest przykładem atrakcyjnego współczesnego wnętrza, nawiązującego do tradycyjnych metod budowania, wpisującego się w charakter kulturowy Górnych Łużyc. Projekt ma szereg korzystnych rozwiązań ekonomicznych, także w przypadku potencjalnej rozbudowy. Wątpliwości budzi sposób przekształcenia wieńcowej izby w otwartą przestrzeń mieszkalną, w która nie kreuje charakteru tradycyjnego wnętrza. SECOND PRIZE – SHARED Das kleine Hausprojekt mit formal minimalistischen Zügen zeigt einen attraktiven Innenraum, in Kombination mit ländlicher Aussenwirkung, gut passend zur Oberlausitzer Landschaft. Es wird vermutet, dass viele Aspekte sich preisgünstig auswirken, auch im Hinblick auf eine mögliche Erweiterung. Kritischer sieht die Jury die Art und Weise, wie die Blockstube in einem offenen Wohnbereich gestaltet wird, ohne dabei die traditionell gemütliche Atmosphäre zu erreichen. The small house project of minimalist form vocabulary shows an attractive modern interior connected to a vernacular aspect of the exterior, fitting well to Upper-Lusatia. It seems in many aspects an economic solution also in respect to possible extension. A certain criticism is allowed about the way the log cabin is transformed into an open living area without matching the goal of creating a traditional atmosphere. 2 nagroda architekci SECOND PRIZE – SHARED Name: Team: Aleksandra Doniec, Wrocław Aleksandra Doniec, Agata Kaczmarek, Katarzyna Sobuś, Marcin Wajda Atrakcyjna forma obiektu została zbudowana w oparciu o architekturę pionowo deskowanej stodoły. Koncepcja pokazuje dobre rozplanowanie rzutu, pozwalające na zróżnicowane kształtowanie przeszkleń fasady frontowej. Inspirację rozwiązania domu przysłupowego można dostrzec w rozwiązaniu konstrukcji piętra podpartego słupami, w którym wyróżnia się ścianka kolankowa powiązaną z więźbą dachową. Jednorodność bogatej fasady uzyskano dzięki wielokrotnemu zastosowaniu pionowych elementów deskowania. W elewacji od strony sypialni duże okna zapewniają swobodny widok, dzięki możliwości otwierania pionowo deskowanych ram. Krytyczne uwagi dotyczą praktycznej strony użytkowania – pionowego deskowania, nałożonego na warstwę szkła – związanego z koniecznością bieżącej konserwacji. Do uwag krytycznym dodać można także brak sprecyzowanej koncepcji rozbudowy. Die attraktive Aussengestalt mit vertikaler Beplankung ist stark beeinflusst von Scheunenarchitektur. Das Konzept zeigt eine gute Analyse (Diagramme), führend zu hinreichender Fassadentransparenz. Die Inspiration des Umgebindehauses mit Drempelgeschoss auf Stützen ist ablesbar. Mit starkem Wiederholungsfaktor der vertikalen Holzstäbe wurde eine hohe Kontinuität in der Aussenwirkung erreicht. Die Holzstäbe in einem Rahmen vor raumhohe Obergeschossfenster sind für ein freies Blickfeld zu öffnen. Aus Sicht der Pflege werden die Abstände der Holzstäbe, auch zur Wand hin, eher kritisch beurteilt. Innerhalb des Konzeptes gibt es keinen klaren Vorschlag für Erweiterungen. The attractive exterior is strongly influenced by barn architecture with vertical planking. The concept shows good plan diagrams which lead to certain variety of front facade transparency. The inspiration of umgebinde house has been found in the type of the second floor with the elbow wall roof connection, supported by columns. In order to reach a continuous surface the vertical planks have been repeated numerously. In the facade of bedrooms floor high windows can be given free view by opening frames with vertical planking. More critical must be seen the practical impact of these planks which are spaced both between themselves as well as in the direction of the wall surface. This may give problems for the future maintenance. Within the concept no clear way of extension exists. 2 nagroda architekci SECOND PRIZE – SHARED Name: Paweł Czeszejko, Katarzyna Antosik, Warszawa Najważniejsze cechy domu przysłupowego są interpretacją prosto ukształtowanych elementów konstrukcyjnych. Ważną różnicą w interpretacji przestrzeni domu przysłupowego nie jest ukształtowanie tradycyjnej izby wieńcowej, ale przeszklonej przestrzeni mieszkalnej. Przestrzeń pokoju dziennego jest otwarta i łączy się z przestrzenią piętra, co ma odbicie w rozwiązaniu ryglowej fasady. Die wichtigsten Aspekte des Umgebindehauses sind in einfach geformten Konstruktionselementen modern interpretiert. Wichtiger Unterschied ist, dass die Blockwand der Stube als dreiseitige Glasfront erstellt ist. Die klare Holzkonstruktion und Steinfassade wirken harmonisch, führend zu einer wirtschaftlichen Lösung. Ein Luftraum verbindet den Wohnbereich mit dem Obergeschoss, das im Fachwerk stark verglast ist. The most important features of the umgebinde house are interpreted by modern simple shaped structural elements. An important difference is the interpretation of the area within the umgebinde, which is not a log cabin but moreover a glassed living space. The wooden structure shows harmonic cooperation with stone walls, thus leading to an economic solution of this house. The living space has been connected with a void to the second floor with ample use of glass in the halftimbered facade. 2 nagroda architekci SECOND PRIZE – SHARED Name: Projektowanie Architektoniczne Krzysztof Kozłowski, Gdańsk Jury docenia uzyskanie równowagi pomiędzy nowoczesnymi a tradycyjnymi elementami architektury domów przysłupowych. Odzwierciedla to symetryczny układ nakładających się na siebie stref - współczesnej i tradycyjnej formy. Strefa tradycyjnej architektury ma taras przed częścią mieszkalną całkowicie przeszklony zamiast tradycyjnej izby wieńcowej. Po drugiej stronie budynku, od strony ulicy, znajduje się kubiczna bryła, która zawiera garaż. Wnętrze rozwiązane jako otwarta współczesna przestrzeń silnie kontrastuje z ciemną kolorystyką elewacji. Boczne położenie schodów uniemożliwia wykorzystanie przestrzeni piętra do celów przyszłej rozbudowy. Raczej dobry aspekt tego rozwiązania polega na ograniczeniu środków wyrazu części tradycyjnej I współczesnej w stosunku do architektury domów przysłupowych. Die Jury begrüsst die klare Konzeption des Vorschlages, als Balanceakt zwischen der Moderne und das traditionelle Umgebindehaus. Formal werden dazu zwei Flächenbereiche punktsymmetrisch verschmolzen. Anstatt der Stubenwand ist der Umgebindehaus-Bereich vor einer Terrasse völlig verglast. An der gegenüberliegenden Ecke zeigt sich nah der Strasse ein modernes kubisches Volumen mit Garagen. Das Innere ist modern offen und hell gestaltet, in bewusstem Kontrast zur dunklen Fassade. Die seitliche Lage der Treppe bewirkt, dass die geplante Erweiterung im Dachgeschoss darüber nicht erreichbar ist. Eher positiv wird bemerkt, dass der moderne Aspekt beider Bereiche im Ausdruck hinter der generellen Gestalt als Umgebindehaus zurück bleibt. The jury acknowledges the clear concept of this project, which balances modern and traditional umgebinde house architecture. The formal solution for this is a point symmetric area for both styles, mingled with each other. The umgebinde house side has a private terrace in front of the living area, completely glassed instead of the log cabin. On the other corner a modern cubic volume next to the street contains garages. The interior space is solved in a modern open atmosphere in sharp contrast to the dark wooden facade. The side position of the staircase does not allow to use the attic for the extension of the project, as conceptually planned. A rather nice aspect of this proposal is that the modern character of both parts are of reduced expression compared to the general volume of the umgebinde house. wyróżnienie architekci RECOMMENDATIONS Name: Team: ddArchitekci Dariusz Dudek, Gliwice Dariusz Dudek, Stanisław Niemczyk Koncepcja projektu opiera się na transformacji głównych cech konstrukcyjnych domu przysłupowego w formę ciągłej struktury elementów przekątniowych wspartych na krótkich słupach. Charakter ściany izby wieńcowej został osiągnięty przez wprowadzenie poziomego deskowania. Jury docenia poprawność rozwiązania funkcjonalnego z zastrzeżeniem sposobu rozwiązania okien. Ze względów konstrukcyjnych przyjęte rozwiązanie dachu jest niekonsekwentne w stosunku do przyjętej koncepcji. Konzeptuell übernimmt der Entwurfsvorschlag wichtige Konstruktionsaspekte des Umgebindes, transformiert in einem diagonalen Holzgitter auf kurzen Stützen. Der Blockbau der Stube ist in horizontaler Beplankung umgesetzt. Die Jury begrüsst die originelle Grundrissstruktur, kritisiert aber, dass nicht alle Fensterpositionen angemessen wirken. Konstruktiv überflüssig ist die Übertragung des Gitters im Dachbereich. Conceptually the proposal transforms the main features of the umgebinde structures into a continuous diagonal grid raised by short pillars. The log cabin wall has been interpreted by horizontal planking. The jury acknowledge the original plan layout but criticizes that not all window arrangements are appropriate. Structurally unnecessary the roof includes a similar grid as the facade. wyróżnienie architekci RECOMMENDATIONS Name: Team: ARCHITRAW Barbara Odolczyk, Warszawa Barbara Odolczyk, Mateusz Szydłowski Jury docenia tradycyjną estetykę domu drewnianego. Podstawą koncepcji jest struktura ramowa podtrzymująca górną kondygnację i dach. Elementy pionowe konstrukcji ramowej są poziomymi warstwami symbolizującymi konstrukcje wieńcową, jak również metalowe stężenia w górnej części ściany nawiązują konceptualnie do konstrukcji ryglowej. Budynek posadowiony jest na masywnym fundamencie, chroniącym obiekt przed wilgocią. Taka koncepcja ogranicza jednak kontakt przestrzeni mieszkalnej z otoczeniem. Jury docenia ten project jako moŜliwy do realizacji na terenach wiejskich, z zastrzeżeniem braku nawiązania do cech architektury domów przysłupowych. Die Jury begrüsst die vorgeschlagene ländliche Ästhetik des Holzhauses. Das zu Grunde liegende Konzept ist eine Rahmenkonstruktion das Dach und Obergeschoss trägt. Zwischen den Rahmenpfosten symbolisiert die Stapelung von Elementen die Blockstubenwand. Diagonal geführte Spannstäbe im oberen Wandbereich korrespondieren konzeptuell mit Fachwerk. Ein Sockel schützt die Holzteile vor Wasserschäden. Die Art und Weise der Sockelgestaltung schafft eine Trennung zwischen der Wohnfunktion und der natürlichen Umgebung. Auch wenn der Vorschlag für Bauen auf dem Lande geeignet ist, werden Bezüge zur Oberlausitz vermisst. The jury appreciates the rural aesthetics of timber house. The basic concept is a frame structure carrying the roof and the top floor. The vertical posts of the frame structure have infilling with horizontal layering symbolizing log construction, as well cross metal bracing on the top wall part which correspond conceptually to half-timbered structure. The timber structure stands on a rigid part, avoiding water damage to the wood. The way of solving this element is rather distant to the functional connection of building with the natural surroundings. Jury regards this project as feasible for rural landscapes, however, typical features of Upper-Lusatia are missing. wyróżnienie architekci RECOMMENDATIONS Name: Team: Zakład Architektury Mikołaj Machulik, Katowice Mikołaj Machulik, Łukasz Piecha, Marlena Błasik, Mateusz Mocek, Aleksandra Machulik, Marek Wiktorczyk Jury docenia wyjątkową oryginalność projektu polegającą na zdecydowanej koncepcji stworzenia kompleksu zabudowy otoczonego konstrukcja ryglową wspartą na słupach, jako odpowiednik tradycyjnej struktury domów przysłupowych. Ten raczej abstrakcyjny pomysł bazuje na tak różnych inspiracjach jak np.: idee Corbusiera, tradycyjne rozplanowanie zabudowy zagrodowej czy koncepcje domu atrialnego. W miejscu tradycyjnej izby wieńcowej zaproponowano uwolnioną przestrzeń jedynie z wejściem do kompleksu. Wszystkie przestrzenie mieszkalne zostały przeniesione na pierwsze piętro, tym samym odcinając mieszkańców od bezpośredniego kontaktu z naturą. Rozwiązanie dachów dwuspadowych nie uwzględnia problemów związanych z odprowadzeniem wody i zaleganiem śniegu. Aus Sicht der Originalität begrüsst die Jury die radikale Idee, einen Hof-Komplex innerhalb eines reduzierten Gittertragwerks unterzubringen. Aspekte des Umgebindehauses sind damit in Pfeiler, Fachwerk im Obergeschoss und durch Satteldächer interpretiert. Dieses hochgradig abstrakte Konzept ist von solch unterschiedlichen Quellen wie die 5 Punkte von Le Corbusier, den Dreiseithof und ein Atriumhaus inspiriert. Anstatt des Erdgeschosses mit Stube im Umgebindehaus zeigt der Entwurfsvorschlag lediglich ein kleines Volumen mit dem Eingang zum Komplex. Die eigentlichen Wohnflächen befinden sich in zweiter Ebene darüber, isoliert von der natürlichen Umgebung. Die Zusammenstellung der Sattelflächen ist für Schnee und Regen problematisch. In respect of originality the jury acknowledges the radical idea to establish a small court house complex within a minimized rigid structure, with features of the umgebinde house like pillars and half-timbered first floor facade connected to a pitched roof. This rather abstract conceptual idea has been developed from such distant inspirations from 5 points of architecture by Le Corbusier, three side farm complexes and an atrium house. Instead of the lock cabin of the umgebinde house, the first floor shows only one built volume containing the entrance to the house complex. All further livable spaces are raised on the second floor level, thus isolate from the natural surrounding. The pitched roofs’ composition does not seem to have a correct shape related to snow and water. wyróżnienie architekci RECOMMENDATIONS Name: Team: Wiejska Pracownia Projektowa TUTAJ Iga Borkowska, Wiżajny Mikołaj Nowotniak, Iga Borkowska, Paweł Detko Jury dostrzega walory architektoniczne projektu polegające na wykorzystaniu tradycyjnego wzorca budynku przysłupowego. Zaproponowana idea – adresowana do zwolenników tradycyjnego budownictwa przysłupowego, zawiera jednak współczesne cechy, jak np. przeszklone powierzchnie. Zaproponowana dyspozycja funkcjonalna odpowiada współczesnym wymaganiom zamkniętym w tradycyjnej formie. Ten typ domu dobrze wpisywałby się w kontekst starej wioski. Die Anerkennung für diesen Vorschlag gilt die gute handwerkliche Durcharbeitung im Sinne des traditionellen Umgebindehauses, um diese dann in einer – fast anarchischen – Haltung, mit mehr oder weniger modernen Gestaltungselementen, wie grässere Glasflächen, zu ergänzen. Die Grundrisse erreichen moderne Standards innerhalb einer traditionellen Haut. Dieser Typ von einem Neuen Umgebindehaus, könnte gut innerhalb eines alten Dorfkerns integriert wirken. The acknowledging mention of this proposal is based on the observation of true mastering of traditional umgebinde house handcraft, connected to an – almost anarchistic – taste to mix this with more or less modern features, like glassed areas. The proposed plans meet modern requirements inside a traditional skin. This type of new Umgebindehauses could integrate well in the context of an old village. prace konkursowe architekci Adam Cebula AG Studio Agnieszka Gaczkowska Rafał Graczyk Fritz Röbner Jolanta Kopacz Rafał Krzanik Piotr Musielak SIGMA Tomasz Wojtkowiak Tomasz Migdałek Inga Rolek Ewa Jachimczak TOYA DESIGN Karolina Machnik Katarzyna Brzezicka Maria Płodowska Krystian Skrzypczyński HEIHO STUDIO Autorskie Studio Architektury ASA Sp. z o.o. Dr. Gerald Günther WAGNER+GÜNTHER Architekten Krystyna Rosowska Magdalen Rosowska Krzesimir Popławski Krzysztof Petrus Agnieszka Petrus prace konkursowe architekci Mieczysław Kupczyk Jan Jerzmański Adam Godzic Sławomir Leś Rafał Przybyła Damian Przybyła Marek Kaszyński Paweł Cygan Małgorzata Dryja-Kaszyńska Wojciech Kurowski Marek Stachowicz Jerzy Kurowski Maciej Olczak Julia Kabza Marta Dąbrowska Paweł Osmak Artur Toboła Agnieszka Zając GRiD Architekci Karolina Machnik Dariusz Nowak Wioletta Jozefowska Radius Mateusz Górnik Magdalena Górnik Małgorzata Binkiewicz Piotr Musielak SIGMA 1 nagroda studenci FIRST PRIZE Name: Uczelnia: Karol Mądrecki, Bartosz Jaskulski, Emilia Kaczor Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej Jury docenia, w porównaniu z pozostałymi projektami konkursowymi, oryginalność zaproponowanej koncepcji, opartej na możliwości wysunięcia i obrócenia tradycyjnej izby wieńcowej poza obrys budynku. Koncepcja przedstawia relacje między kamiennym parterem a drewnianym piętrem zwieńczonym dwuspadowym dachem. Interpretacją tradycyjnego rozwiązania konstrukcji przysłupowej jest zastosowanie wertykalnych elementów, a także innych rozwiązań, jak np.: obrócenie kamiennego parteru, przekątniowego rysunku na elementach elewacji, trójkątnych balkonów. Nie wyjaśniono systemu otwierania osłon okiennych. Die Jury begrüsst, im Vergleich zu allen anderen eingereichten Vorschlägen des Wettbewerbs, die ausserordentliche Originalität des vorliegenden Entwurfs. Der Entwurf nutzt die Möglichkeit des konstruktiven Umgebindhauskonzeptes die Blockstube ausserhalb des Fassadenumrisses zu drehen. Das verdrehte rechteckige steinige Volumen wird demnach von einem Obergeschoss mit Dach aus Holz überragt. Die Holzstützen des Umgebindes sind mit vertikalen Balken in unregelmaÅNssiger Anreihung umgesetzt. Einige elegante Details sind die diagonale Beplankung zur Aussteifung in der Fassaden- und Dachebene. Die Drehung des Steinvolumens ergeben eine überdeckte Terrasse sowie dreieckige Balkonflächen. Nicht erläutert ist die Wirkung der Fenster im Obergeschoss und die Weise diese zu öffnen. The jury acknowledges compared to all other projects of the competition the originality of this proposal. The concept of the author interprets the umgebinde as the possibility to twist the cabin inside outside the facade lines. The stone rectangle volume shows in addition complete wooden second floor with pitched roof. The umgebinde pillars are interpreted as row of vertical beams. Some further elegant details are, diagonal bracing of the facade and the use of the twisted stone volume for covered spaces and triangle balconies. Not very clear explained is the opening system of the windows. 2 nagroda studenci SECOND PRIZE - SHARED Name: Uczelnia: Marta Chudalla, Magdalena Staniszewska, Marta Masełko Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej Walorem przedstawionego rozwiązania jest zastosowanie mansardowego zwieńczenia domu przysłupowego przy użyciu minimalnych środków. Konceptualne rozwiązanie konstrukcji w kolorze antracytu zostało złagodzone wprowadzeniem elementów drewnianej ściany wieńcowej oraz cegły. Strefa wejściowa i wnętrze są dobrze powiązane z otoczeniem. Die seltene Form eines Mansarddaches zeigt eine originelle Interpretation des Umgebindehaussystems mit Minimierung der Elementendicke. Das abstrakt anthracitfarbige Holzfachwerk ist ergänzt worden mit eher ländlich wirkenden Baustoffen wie Holzblockbau und Ziegel. Der Wohnbereich, einschliesslich der Eingangszone ist gut mit der natürlichen Umgebung verbunden. The only building proposed as a mansard shape shows an original interpretation of umgebinde system with minimized elements. The abstract anthracite gray wooden frame-work has been supplemented with more rural materials like log wall parts or brick. Interior including entrance area is well connected to the surrounding. 2 nagroda studenci SECOND PRIZE - SHARED Name: Uczelnia: Alicja Sawicka, Małgorzata Bieńkowska Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej Zaproponowana koncepcja budynku parterowego jest możliwa do zastosowania na terenach wiejskich. Koncepcja pokazuje także możliwość wysunięcia wieńcowej izby z budynku w formie szklanego pudła. Drewniane fasady mają system okien otwieranych pionowo w dowolny sposób. Das Projekt ist geplant für eine kleine Ansiedlung mit einstöckigen Ergänzungen für infrastrukturelle Funktionen. Auch in diesem Konzept wird die traditionelle Stube aus dem Haus geschoben, transformiert als verglasten Raum. Die Holzfassade zeigt ein Fenstersystem mit vertikalen frei drehbaren Jalousien. This project is thought to be in a small village compound with infrastructural additions of one story. Also here the concept shows a shifting of the traditional log cabin out of the building transformed into glassed boxes. The wooden facade has a system of windows which can open by turning vertical louvres in a random way. wyróżnienie studenci RECOMENDATION Name: Uczelnia: Agnieszka Nowicka, Tomasz Wierzbicki Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej W porównaniu z innymi pracami konkursowymi opracowanie wyróżnia się oryginalnością I autorską interpretacją nie zawsze zgodną z wymaganiami stawianymi opracowaniom konkursowym. Jury, w nawiązaniu do powodzi z 2010 roku, wyróżnia ten pomysł jako inspirację dla przyszłych rozwiązań. W kontraście do fatalnego stanu budynków, które ucierpiały w wyniku powodzi, Autor proponuje barwną kombinację wypełnień i ciemnych elementów konstrukcji dachu i ścian. Funkcjonalnie budynek składa się z dwóch przestrzeni powiązanych bogatą kompozycją schodów i poziomów, stwarzającą okazję do różnorodnych aranżacji wnętrz. Im Gegensatz zu anderen Wettbewerbsbeiträgen versucht der vorliegende Entwurf nicht die Anforderungen mit rationalen Mitteln zu lösen. Stattdessen wird eine eigensinnige – rein subjektive – künstlerische Haltung gezeigt. Die Jury interpretiert diesen Vorschlag als Kommentar zur Neisseflut 2010 in der Region von Bogatynia, das neue Gebäude als Hoffnungszeichen für die Zukunft ausweisend. Die zerfledderte Wirkung flutgeschädigter Häuser wird ein neuer Bautyp mit seiner breiten Material- und Farbpalette entgegen gehalten. Das Patchwork befindet sich im Innern und an der Aussenseite zwischen der dunkel gehaltenen Rahmenkonstruktion in konstanter Wiederholung. Funktional ergeben sich zwei Wohnbereiche die von einem Treppenhaus voller verschiedenen Ebenen mit unterschiedlicher Nutzungsmöglichkeit als positiver Interpretation einer Kommunikationszone, In comparison to other competition entries the highly original proposal does not even try to solve the requirements by mere rational means, but shows instead an idiosyncratic subjective artistic approach. The jury judges this proposal as a comment on a flood in the Bogatynia region in 2010, declaring the new building as a hopeful sign for the future. Against the miserable features of the water damaged houses, the new building show a colorful material mix inside but also outside between the dark structural frames of constant repetition. Functionally the building contains two living areas connected by a strongly spatial stair composition shaping various possibilities for use as a positive interpretation of this communication zone. prace konkursowe studenci Daria Kromska Tomasz Lato Anna Rzechonek Anita Głupczyk Sandra Hurek Katarzyna Kołodziejska Aleksandra Daniłoś Danuta Konieczna Grzegorz Baliński Anna Borowik Paulina Borowik Tomasz Broma Mateusz Chodorowski Magdalena Szmigiel Natalia Zegarłowska Maciej Zdebik Marta Zaremba Agnieszka Wolska Justyna Kulczyńska Helena Kułak Karol Kremski.jpg Justyna Duda Daria Biłak Paul Cetnarski Paulina Jachyra Anna Bertling domy przysłupowe ZARYS HISTORYCZNY KSZTAŁTOWANIA FORMY ZABUDOWY REGIONALNEJ KRAINY DOMÓW PRZYSŁUPOWYCH (MIKROREGIONU NYSY ŁUŻYCKIEJ) DZIAŁKA Usytuowanie budynków mieszkalnych na działce siedliskowej (w regionie) przeważające pierwszoplanowe, zarówno szczytem jak i kalenicą (nieznaczna przewaga ułożenia szczytowego). Położenie względem stron świata najczęstsze na osi wschód-zachód – ścianą kalenicową do południa. Na osi północy-wschód i południowy zachód prawie niewystępujące, gdyż chodziło o dobre nasłonecznienie części mieszkalnej. ROZWIĄZANIA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNE Najliczniej występują tu piętrowe, przysłupowe budynki mieszkalno-inwentarskie i mieszkalno-gospodarcze (domy tkaczy, domy faktorów tkackich ), szerokofrontowe (z wejściem w ścianie kalenicowej), symetryczne, z centralną sienią, półtora i dwutraktowe, a także wielownętrzne (więcej niż trzy izby), z piętrem mieszkalnym (najczęściej przeznacznym dla pracowników sezonowych), występujące jako zagrody jednobudynkowe (wszystkie funkcje pod jednym dachem) i zagrody wielobudynkowe z odrębnym domem mieszkalnym. Zdarzają się również: - parterowe przysłupowe zagrody jednobudynkowe –składające się z części mieszkalnej i gospodarczej pod jednym dachem, z sienią przechodnią i nieprzechodnią. - domy parterowe przysłupowe – w zagrodach wielobudynkowych. Proporcje: a) długość budynków mieszkalnych jest ok. 1,5 - 2 razy większa od szerokości budynku, b) długość budynków mieszkalno-inwentarskich jest 2,5 - 4 krotnie większa od szerokości budynku. Rysunek 1 - Rzut parteru i piętra budynku w Bogatyni (1 - sień, 2 - kuchnia, 3 - dawny piec piekarski, 4 - alkierz (izba), W budynkach parterowych wysokość szczytu przewyższa 2,5 – 3,5 krotnie wysokość ściany 5 - izba, 6 - obora, 7 - magazyn, 8 - izba, 9 - hall na piętrze, 10 - obora parteru (2,3-3,0 m). W budynkach piętrowych średnio o 1,2 raza. P – ściana przysłupowa (d – długomieczowa, k – krótkomieczowa, c – z cyrklastym mieczowaniem, t – z trójkątnym klinem, tc – z cyrklastym klinem), R – konstrukcja ryglowa, X – ściana kolankowa, ł – oszalowane łupkiem, o – odeskowane, d – dach dwuspadowy MATERIAŁY Drewno wykorzystywano do konstrukcji ścian, stropów, więźby dachowej, pokrycia dachów i opierzenia ścian (gont, deski, itp.) Kamień i cegłę do konstrukcji podmurówek, ścian fundamentowych, ścian parteru a także jak detal (obramienia okienne, drzwiowe, gzymsy, schody). Łupek do pokrycia dachów i opierzenia ścian. Jak pokazano na rysunkach: ściany części gospodarczej i sieni wykonywano jako murowane (z kamienia). Ściany parteru wznoszono najczęściej w konstrukcji wieńcowej, z belek świerkowych lub bukowych, o przekroju prostokątnym, lub z tzw. połowizn. Od początku XIX w. częściej stosowano lekkie ściany parteru, wykonane z desek tartacznych, z pustką wewnętrzną, wypełnianą materiałem izolacyjnym (trociny, suche liście itd.) Opierano je na osobnej podmurówce. Drewnianą konstrukcję przysłupową (niosącą piętro lub więźbę dachową), otaczającą izbę mieszkalną, ustawiano na osobnych fundamentach niż ściana wieńcowa) Konstrukcję piętra wykonywano w drewnianej konstrukcji szkieletowej wypełnianej gliną zmieszaną z sieczką i opierano na drewnianej konstrukcji przysłupowej lub murowanej ścianie parteru w części gospodarczej. Dachy dwuspadowe, o drewnianej więźbie, o nachyleniu połaci dachowych powyżej 45 stopni, kryto łupkiem, lub słomą. BRYŁA Najczęściej budowano budynki o prostej i wydłużonej bryle, nakrytej dachami dwuspadowymi, lub mansardowymi, ze sporadycznymi przedłużeniami lub obniżeniami połaci dachowych (pod kątem prostym z boku budynku – bryła w kształcie litery L), pojawiającymi się w zachodniej części Dolnego Śląska i na terenie Saksonii. Dobudowa elementów architektonicznych (ganki) były jeszcze rzadsze, jednak w rejonie Lwówka występowały często domy przysłupowe z galeriami (balkonami) na piętrze, biegnącymi wzdłuż ściany kalenicowej, zadaszone szerokim Rysunek 4 - Odmiany brył (piętrowy z przedłużoną połacią, piętrowy z przedłużoną okapem, które z czasem zaniknęły. i obniżoną połacią) Rysunek 3 -Charakterystyczny budynek przysłupowy z Ebersbach - niemieckie miasteczko – Górne Łużyce – Saksonia, rejon Żytawy (Zittau DACH Najczęściej spotykaną formą jest dach dwuspadowy (czasami z przysuwnicami albo połacią obniżoną) oraz dwuspadowy z naczółkiem (płytkim ścięciem szczytów), symetryczny o kącie nachylenia połaci 45o – 55o. Występują też niekiedy dachy mansardowe oraz mansardowe z naczółkiem. Podstawową konstrukcją dachu jest drewniana konstrukcja krokwiowa, krokwiowojętkowa i kleszczowa, stolcowa, kleszczowo-płatwiowa. Występują również ustroje siodłowe i więźba tzw. storczykowa. Rysunek 5 - Spotykane rodzaje połaci dachowych (dwuspadowy, dwuspadowy z naczółkiem, mansardowy, mansardowy z maczółkiem) ŚCIANY SZCZYTOWE Szczyty w tym obszarze były najczęściej w jednej płaszczyźnie z konstrukcją przysłupową parteru. Najczęstsze było szalowanie ścian szczytowych (i nie tylko) deskami układanymi pionowo: - z pionowymi, wąskimi listwami uszczelniającymi, - w dwóch lub trzech poziomych warstwach, które oddzielano w płaszczyźnie ściany poziomymi listwami, albo też nakładano na siebie. Do opierzenia ścian stosowano także różnokolorowy łupek (najczęściej szary, różowy i rzadziej biały – sprowadzany z Anglii), układany w regularne, geometryczne wzory, o układach charakterystycznych dla poszczególnych miejscowości. Pojawiają się również szczyty bez szalowania – ryglowe, stanowiące najczęściej rozwinięcie szkieletowej konstrukcji piętra. W kształtowaniu szczytu i ściany szczytowej obowiązywała zasada symetrycznego rozmieszczenia występujących w jej obrębie elementów (okien, podziałów, deskowania, itp.). Rysunek 6 -Przykładowe opierzenie deskowe szczytów ZDOBIENIA W deskowaniu szczytów i balustrad, a także obramień okiennych, często nacinano dłutem pas soczewkowatych, ozdobnych wyżłobień. W konstrukcjach przysłupowych: - słupy i miecze ozdobnie profilowano i nacinano, nadając połączeniu słupa z mieczem formę odcinka łuku, - miecze nacinano i profilowano, - czasem stosowano ornamenty naśladujące detale kamienne (konsolki, boniowanie, kanelurowane kolumny). Rysunek 7 -Przykładowe formy zdobienia zadeskowania MALOWANIE Sporadycznie bielono belki i uszczelnienia zrębu, natomiast wypełnienie konstrukcji ryglowej (pola szachulca) najczęściej bielono, a w rejonie Jeleniej Góry zacierano na delikatny kolor różowy. Drewnianą konstrukcję ryglową i elementy konstrukcji przysłupowej malowano najczęściej w ciemnych kolorach (ciemny brąz), chociaż po stronie niemieckiej są one również malowane w jaśniejszych kolorach (żółty, zielony, niebieskawy). Rysunek 8 - Przykładowe zdobienia słupów KONSTRUKCJA Konstrukcje przysłupowe – występujące na styku Polski, Niemiec i Czech – stanowią unikalne połączenie współistniejących na terenie dawnych Górnych Łużyc, systemów konstrukcyjnych, są bowiem połączeniem konstrukcji wieńcowej, słupowej, szkieletowej i murowanej w jednym rozwiązaniu. Tworzą charakterystyczny dla tego obszaru, regionalny typ konstrukcji wiejskich i miejskich budynków mieszkalnych oraz budynków mieszkalnogospodarczych (zagrodowych). Konstrukcja przysłupowa jest powszechna na terenie występowania osadnictwa łużyckiego, stąd niekiedy nazywana jest budownictwem łużyckim. Występuje najczęściej w budynkach piętrowych, o szachulcowym piętrze i sumikowo-łątkowym lub wieńcowym parterze, jak i parterowych domach wieńcowoprzysłupową częścią mieszkalną (izbą tkacką). Pojawiają się też domy przysłupowe ze ścianką kolankową, ułatwiającą użytkowanie poddasza na cele mieszkalne wsparte na konstrukcji przysłupowej. Konstrukcje te w zależności od rodzaju połączenia mieczy i słupów dzielą się na rozwiązania starsze, tzw. długomieczowe i nowsze – tzw. krótkomieczowe. Nieliczne są, starsze, konstrukcje, tzw. długomieczowe (jednorodne) – gdzie usztywniające miecze, łączone z dwukondygnacyjnym słupem są przedłużone poza oczep oraz podwalinę i kończą się najczęściej na poziomym, środkowym ryglu, tworząc rodzaj sztywnej kratownicy „frankońskiej”. Nowszym typem jest konstrukcja krótkomieczowa, występująca zarówno w budynkach piętrowych, jak i parterowych, polegająca na rozdzieleniu konstrukcji ściany ryglowej piętra od konstrukcji słupowej parteru otaczającej ścianę wieńcową . Krótkie słupy, o wysokości jednej kondygnacji, w budynkach piętrowych – podpierają ścianę ryglową piętra, za pomocą dwóch belek (oczepu i podwaliny ścianki ryglowej), a w budynkach parterowych – więźbę dachową – za pomocą belki (oczepu), na której kładzione są krokwie. W nowszym typie konstrukcji – krótkomieczowej- uproszczeniu uległ układ kratownicy ściany piętra, w której ściany kratownicowe łączą się ze słupami narożnymi, usztywnionymi tylko pojedynczymi zastrzałami. Na terenie występowania zabudowy przysłupowej , konstrukcja krótkomieczowa, ma różne odmiany, ze względu na sposób i kształt powiązania słupa z mieczami, które mogą być rozwiązaniami złożonymi z: - prostych krzyżujących się lub pojedynczych mieczy, - z mieczy zaokrąglonych, - z mieczy tworzących spójną całość z oczepem w formie tzw. cyrklastego rowiązania (charakterystycznego dla rejonu Worka Żytawskiego i obszaru Górnych Łużyc po stronie Niemieckiej), - z mieczami w formie niekonstrukcyjnych klinów (trójkątnych, lub wyprofilowanych łukowo. Historycznie, słupy podtrzymujące konstrukcję, opierano najczęściej na płytkiej kamiennej lub (w nowszych rozwiązaniach) wysokiej betonowej podmurówce, rzadziej na głazach, wkopanych kamieniach, palach lub głębokim murowanym fundamencie. Najczęstszym rozwiązaniem konstrukcyjnym jest stosowanie materiału budowlanego odpowiednio do funkcji pomieszczeń, i tak: część mieszkalna – izba w parterze – wykonana jest zwykle w konstrukcji drewnianej wieńcowej i otoczona jest konstrukcją przysłupową; piętro, zwykle mieszkalne – w konstrukcji ryglowej (szachulcowej), zaś pomieszczenia gospodarcze i inwentarskie oraz sień – w konstrukcji murowanej, kamiennej. Stąd konstrukcję domów przysłupowych, poprzez zastosowanie różnych rozwiązań i materiałów konstrukcyjnych, nazywa się niekiedy „konstrukcją mieszaną”. Rysunek 9 - Przykłady powiązań słupa z oczepem w konstrukcji krótkomieczowej Rysunek 10 - Rodzaje konstrukcji domów przysłupowych: ze ścianką kolankową i piętrowych (starszego typu – długomieczowe i nowszego typu – krótkomieczowe), o różnych rozstawach słupów (do 6,0-7,0 m tzw. szerokoprzęsłowe i o wąskim rozstawie słupów tzw. wąskoprzęsłowe). OKNA I DRZWI Wokół otworów drzwiowych i okiennych powszechnie stosowano opaski (obramienia), które były bardziej ozdobne niż w innych regionach. W piętrowych budynkach, w ścianach murowanych, występują kamienne obramienia drzwi w formie portali, o symetrycznym układzie bocznych okienek doświetlających sień, zdobionych ozdobnymi, kutymi kratami. Rysunek 41 -Rozwiązania drzwi i okien Umgebindegebäude HISTORISCHER ABRISS DER GESTALTUNG DER REGIONALEN BEBAUUNG DES UMGEBINDELANDES (DER MIKROREGION DER LAUSITZER NEISSE) DAS GRUNDSTÜCK Die Lage von Wohngebäuden auf einem Grundstück (in der Region) überwiegend im Vordergrund sowohl mit dem Giebel als auch mit dem First (ein wenig mehr des Giebels). Die Lage gegenüber den Himmelsrichtungen am häufigsten auf der Achse Ost-West – mit dem First nach Süden. Auf der Achse Nord-Ost und SüdWest fast nie vorhanden, weil es um die gute Besonnung des Wohnteils ging. FUNKTIONALE UND RÄUMLICHE LÖSUNGEN Am zahlreichsten gibt es hier mehrstöckige Umgebindehäuser mit Wohn- und Stallfunktion und Wohn- und Wirtschaftsfunktion (Weberhäuser, Hauser der Faktoren (Leinwandhändler)), breitfrontal (mit dem Eingang in der Firstwand), symmetrisch, mit einer zentralen Diele, mit anderthalb und zwei Trakten und auch mehrräumige (mehr als drei Stuben), mit einem Wohnstock (am meisten für die Saisonarbeiter vorbestimmt), als Gehöfte mit einem Gebäude (alle Funktionen unter einem Dach) und Gehöfte mit mehreren Gebäuden mit einem getrennten Wohnhaus. Es gibt auch: - Parterre - Umgebindegehöfte mit einem Gebäude – die aus der Wohn- und Wirtschaftsfläche unter einem Dach bestehen, mir einer Durchgangsdiele und einer undurchgängigen Diele . - Parterre - Umgebindegebäude – in den Gehöften mit mehr Gebäuden Größenverhältnis: a) Die Länge von Wohngebäuden ist ca. 1,5 - 2 mal größer als die Breite des Gebäudes, b) Die Länge von Wohn- und Wirtschaftsgebäuden ist 2,5 - 4 mal größer als die Breite des Gebäudes. Abbildung Nr. 1 – Grundriss des Erdgeschosses und des Obergeschosses des Gebäudes in Bogatynia In den Parterre-Gebäuden ist der Giebel 2,5 – 3,5 mal höher als die Parterre-Wand (2,3-3,0 (1- die Diele, 2 – die Küche, 3- ehemaliger Bäckerofen, 4 – Erkerstube, 5 – die Stube, 6 – der Stall, 7- das Lager, 8 – die Stube, 9 – der Flur im Obergeschoss, 10 – der Stall) m). In den mehrstöckigen Gebäuden durchschnittlich um 1,2 mal. Parterre-Wände / GeschoβwaÅNnde / Giebelwände / Dächer P – Umgebindewand (d – mit langem Bug, k – mit kurzem Bug, c – mit Zirkelbug, t – mit dreieckigen Keil, tc – mit Zirkelkeil), R – Fachwerkkonstruktion, X – Kniewand, ł – mit Schiefer verkleidet, o – mit Bretter verkleidet, d – Satteldach MATERIAL Das Holz wurde zur Konstruktion der Wände, Decken, des Dachverbandes, der Dachdeckung und der Verkleidung der Wände (Schindel, Bretter, u.s.w.) genutzt. Seine und Ziegel wurden zur Konstruktion des Untermauers, des Fundamentes, Parterre-Wände und auch als Details (Fenster-, Türrahmen, Gesims, Treppe) genutzt. Schiefer wurde zur Dachdeckung und Wandverkleidung genutzt. Wie auf den Abbildungen gezeigt wurde: die Wände des Wirtschaftsteils und des Flurs wurden gemauert (aus dem Stein). Die Parterre-Wände wurden meistens als Long Cabin, aus Fichten- oder Buchebalken mit dem rechteckigen Schnitt, oder aus dem sog. Halbrundholz gebaut. Vom Anfang des 19. Jahrhunderts wurden öfters leichte Parterre-Wände gebaut -aus Sägewerkbretten, innen leer, die mit einem Isolierungsmaterial gefüllt wurden (Holzsägespänne, trockene Blätter u.s.w.). Sie wurden auf einer gesonderten Untermauer gestützt. Umgebinde – Holzkonstruktion (die den Stock oder den Dachverband trägt), die die Wohnstube umgibt, wurde auf einem gesonderten Fundament als die Long Cabin gebaut Die Konstruktion des Stockwerkes wurde in der Holz -Skelettkonstruktion gebaut, gefüllt mit Lehm vermischt mit dem Häcksel und gestützt auf der Umgebinde – Holzkonstruktion oder einer gemauerten Wand der Parterre im wirtschaftlichen Teil. Die Satteldächer mit dem Dachverband aus Holz, mit der Schräge der Dachfläche über 45 Grad wurden mit dem Schiefer oder Stroh, später mit den Dachziegeln gedeckt. DER BAUKÖRPER Abbildung Nr. 3 –Charakteristisches Umgebindehaus aus Ebersbach – ein deutsches Städtchen – Oberlausitz – Sachsen, (die Region Zittau) Am häufigsten wurden die Gebäude mit dem geraden und verlängerten Baukörper gebaut, mit den Sattel- oder Mansarddächer, mit vereinzelten Verlängerungen oder Senkungen der Dachfläche (unter dem rechten Winkel seitens des Gebäudes – der Baukörper in Form der Buchstabe L), die im westlichen Teil von Niederschlesien und in Sachsen vorkommen. Der Anbau von architektonischen Elementen (der Windfang) kam noch seltener vor, aber in der Region von Lwówek Śląski gab es oft Umgebindehäuser mit Galerien (Balkons) im Stock, die entlang der Firstwand liefen, mit der Bedachung mit der breiten Abbildung Nr. 4 –Arten des Baukörpers (Stöckiger Traufe, die im Laufe der Zeit verschwunden sind. mit der verlängerten Dachfläche, stöckiger mit derverlängerten und gesenkten Dachfläche) DAS DACH Am meisten getroffene Form ist das Satteldach (manchmal mit einem kleinen Sparren im unteren Teil der Dachsparren oder der gesenkten Dachfläche) und das Satteldach mit der Verdachung (flache Abschrägung der Giebel), symmetrisch mit der Schräge der Dachfläche 45o – 55o. Es kommen auch manchmal die Mansarddächer und Mansarddächer mit einer Verdachung vor. Die Grundkonstruktion des Daches ist eine Sparrenkonstruktion aus Holz, Sparren – Kehlbalken - Konstruktion und scherenartige Konstruktion, Säulenkonstruktion scherenartige – Pfettenkonstruktion. Es treten auch Sattelkonstruktionen und der sog. „Orchideen”- Dachstuhl auf. Abbildung Nr. 5- Arten der Dachfläche (Satteldach, Satteldach mit der Verdachung, Mansarddach, Mansarddach mit der Verdachung) GIEBELWÄNDE Die Giebel auf diesem Gebiet waren am meisten in einer Fläche mit der Umgebindekonstruktion der Parterre. Am häufigsten gab es die Verkleidung der Giebelwände (und nicht nur) mit den senkrecht gelegten Bretter: - mit senkrechten, engen Dichtungslatten, - in zwei oder drei waagerechten Schichten, die auf der Wand mit waagerechten Latten geteilt wurden oder die sich überlappet haben. Zur Verkleidung der Wände wurde auch verschiedenfarbiger Schiefer genutzt (am meisten in Farben grau, rosa, seltener weiß – importiert aus England), gelegt in reguläre, geometrische für einzelne Ortschaften charakteristische Mustern. Es kommen auch Giebel ohne Verkleidung vor – Fachwerkgiebel als eine Erweiterung der Skelettkonstruktion des Stockwerkes. In der Gestaltung des Giebels und der Giebelwand galt die Regel der symmetrischen Verteilung ihrer Elemente (Fenster, Teilungen, Bretterverkleidung, u.s.w.).a Abbildung Nr. 6 –Beispielhafte Bretterverkleidung der Giebel VERZIERUNG In der Bretterverkleidung der Giebel und Geländer, und auch der Fensterrahmen, wurde sehr oft mit dem Meißel ein linsenartiger Streifen, der Zierkerben eingekerbt. In den Umgebindekonstruktionen: - Säulen und Büge wurden verziert profiliert und eingekerbt, man hatte der Verbindung zwischen der Säule und dem Bug die Form eines Bogenabschnittes gegeben, - die Büge wurden eingekerbt und profiliert, - manchmal wurden Ornamente, die Details aus Stein nachahmten angewandt (Kragsteine, das Bossenwerk, Säulen mit Kannelüren). ANSTRICH Vereinzelt wurden die Balken und die Dichtung des Blockbaus weiß angestrichen und die Füllung des Fachwerks (der Flechtwerkwand) wurde am meisten geweißt und in der Region Jelenia Góra wurde sie leicht rosig. Die Fachwerkkonstruktion aus Holz und Elemente der Umgebindekonstruktion wurden meistens dunkel angestrichen (dunkelbraun), obwohl sie auf der deutschen Seite auch in helleren Farben angestrichen sind (gelb, grün, bläulich). Abbildung Nr. 7– Beispielhafte Formen der Verzierung der Bretterverkleidung Abbildung Nr. 8- Beispielhafte Verzierung der Säulen KONSTRUKTION Umgebindekonstruktionen – die im Dreiländereck Polen – Tschechien – Deutschland vorkommen, sind eine einzigartige Verbindung der nebeneinander auf dem Gebiet der ehemaligen Oberlaustitz bestehenden Konstruktionssysteme. Sie sind eine Verbindung der Log Cabin-, Säulen-, Skelett- und gemauerten Konstruktion in einer Ausführung. Sie bilden ein für dieses Gebiet charakteristischer, regionaler Typ der ländlichen – und Stadtkonstruktion von Wohngebäuden und von Wohn- und Wirtschaftsgebäuden (Gehöften). Die Umgebindekonstruktion ist allgemein auf dem Gebiet des lausitzer Siedlungswesens bekannt, deswegen wird sie manchmal lausitzer Bauweise benannt. Sie kommt am meistens in stöckigen Gebäuden vor, mit dem Fachwerkstock und der Parterre mit einer Skelettkonstruktion (Pfähle und Bohlen) oder der Log Cabin, sowie in Parterrehäuser mit dem Log Cabin-Umgebinde Wohnteil (Weberstube). Es kommen auch Umgebindehäuser mit Kniewand vor, die die Nutzung des auf der Umgebindekonstruktion gestützten Dachgeschosses für die Wohnungszwecke erleichtern. In Abhängigkeit von der Art der Verbindung der Büge und Säulen teilen sich diese Konstruktionen auf ältere, sog. mit langem Bug und neuere Ausführungen – sog. mit kurzem Bug. Vereinzelt sind ältere Konstruktionen, sog. mit langem Bug (einheitliche) – wo die fixierenden Büge mit zweistöckiger Säule verbunden und außer die Pfahlkopfplatte und Grundmauer verlängert sind, sich am meisten auf dem waagerechten, mittleren Fachwerk enden und eine Art des festen „fränkischen“ Fachwerks bilden. Ein neuerer Typ ist die Konstruktion mit den kurzen Büge, die sowohl in den mehrstöckigen als auch in den Parterre-Gebäuden vorkommt, die auf der Trennung der Konstruktion der Fachwerkwand des Stockes von der Säulenkonstruktion der Parterre, die die Holzwand umgibt beruht. Kurze Säulen, mit der Höhe eines Stockwerkes stützen in den mehrstöckigen Gebäuden die Fachwerkwand mit Hilfe von zwei Balken (des Rähmholzes und der Grundmauer der Fachwerkwand), und in den Parterre-Gebäuden – den Dachstuhl – mit Hilfe eines Balkens (das Rähmholz), auf dem die Sparren gelegt sind. Im neueren Typ der Konstruktion mit der kurzen Büge – wurde das Fachwerk der Stockwand vereinfacht, in der sich die Fachwerkwände mit den Eckbalken verbinden, die nur mit einzelnen Streben verstärkt sind. Auf dem Gebiet der Umgebindebebauung hat die Konstruktion mit der kurzen Büge verschiedene Varianten, mit Rücksicht auf die Methode und Form der Verbindung der Säule mit den Bügen, die aus folgenden Elementen zusammengesetzt werden können: - gerade, sich kreuzende oder einzelne Büge, - runde Büge - Büge, die eine feste Ganzheit mit dem Rähmholz in Form einer Zirkelausführung bilden (charakteristisch für die Region Türchauer Kessel und Oberlausitz auf der deutschen Seite), - mit Bügen in Form der unkonstruktiven Keile (dreieckigen oder bogenförmigen). Historische Säulen, die die Konstruktion stützen, wurden am meisten auf einer flachen steinigen oder (in neueren Ausführungen) auf einem hohen Betonuntermauer, seltener auf Felsblocken, eingegrabenen Steinen, Pfähle oder tief gemauerten Fundament gestützt. Die häufigste Konstruktionslösung ist die Anwendung des Baumaterials entsprechend der Funktion der Räume und dementsprechend: der Wohnteil – die Stube im Erdgeschoss – ist in der Regel als Long Cabin gebaut und von der Umgebindekonstruktion umgeben, das Stockwerk, überwiegend mit Wohnfunktion – in der Fachwerkkonstruktion (Flechtwerkwand)), und die Wirtschaftsräume und Räume für die Tierzucht und der Flur – in der gemauerten Steinkonstruktion. Durch die Anwendung von verschiedenen Lösungen und Konstruktionsmaterialien wird deshalb die Konstruktion des Umgebindehauses als „Mischkonstruktion“ genannt. Abbildung Nr. 9- Beispiele der Verbindung der Säule mit dem Rähmholz in der Konstruktion mit dem kurzen Buga Rysunek 10 - Rodzaje konstrukcji domów przysłupowych: ze ścianką kolankową i piętrowych (starszego typu – długomieczowe i nowszego typu – krótkomieczowe), o różnych rozstawach słupów (do 6,0-7,0 m tzw. szerokoprzęsłowe i o wąskim rozstawie słupów tzw. wąskoprzęsłowe). FENSTER UND TÜREN Um die Tür- und Fensteröffnung herum wurden gewöhnlich die Gurte (Gewände) angewandt, die mehr verziert als in der anderen Regionen waren. In den stöckigen Gebäuden, in den gemauerten Wänden, kommen die steinigen Türgewände in Form von Portalen vor, mit der symmetrischen Lage der Seitenfensterchen, die den Flur erhellen, verziert mit den geschmiedeten Ziergitter. Abbildung Nr. 11 – Lösungen für Türen und Fenster
