Plan urządzenia gospodarstwa leśnego Nadleśnictwa Płaska na

Transkrypt

Plan urządzenia gospodarstwa leśnego Nadleśnictwa Płaska na lata 2005-2014
wykonało Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku na zlecenie
Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku (Umowa Nr 1021 z dnia
10.03.2003 r.).
Podstawę do wykonania planu stanowiły:
1. Instrukcja Urządzania Lasu z 1994 roku.
2. Zasady Hodowli Lasu z 2003 roku.
3. Obowiązujące instrukcje z zakresu ochrony przeciwpożarowej i ochrony lasu.
4. Ustalenia I i II Komisji Techniczno-Gospodarczej.
5. Ustalenia Komisji w sprawie Programu Ochrony Przyrody.
6. Inne obowiązujące przepisy dotyczące prowadzenia gospodarki leśnej.
Zadaniem IV rewizji urządzania lasu było dokonanie szczegółowej inwentaryzacji
przyrodniczo-leśnej oraz opracowanie planu zagospodarowania lasu. Część ogólna,
stanowiąca podsumowanie zebranych materiałów, została opracowana według następującego
schematu:
A. Ogólna charakterystyka lasów.
B. Analiza gospodarki przeszłej.
C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu.
D. Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa – ustalenie zadań
gospodarczych dla nadleśnictwa.
E. Prognoza stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego oraz potrzeby
inwestycyjne nadleśnictwa.
F. Omówienie prac urządzeniowych.
G. Zestawienie operatu urządzenia lasu.
Program Ochrony Przyrody, zgodnie z ustaleniami Komisji w sprawie sporządzenia
Programu Ochrony Przyrody, stanowi odrębny tom.
A. Ogólna charakterystyka lasów
1. Dane ogólne
a) Położenie
Nadleśnictwo Płaska położone jest na terenie województwa podlaskiego w powiatach
augustowskim (gminy: Lipsk, Płaska i Sztabin) i sejneńskim (gmina Giby). W skład
nadleśnictwa wchodzą: Obręb Mikaszówka, Obręb Płaska i Obręb Serwy II. Od 1.01.1995 r.
w nadleśnictwie obowiązuje podział na 15 leśnictw (dotychczas 17 leśnictw). Siedziba
nadleśnictwa mieści się w miejscowości Żyliny. Położenie, wraz z granicami zasięgu
terytorialnego nadleśnictwa, przedstawiono na załączonej mapie.
Odległości od urzędów administracji państwowej i instytucji mających znaczenie
gospodarcze dla Nadleśnictwa Płaska przedstawiają się następująco:
- Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku - 115 km
- Urząd Wojewódzki i Marszałkowski w Białymstoku - 115 km
- Starostwo Powiatowe i Urząd Gminy w Augustowie - 18 km
- Urząd Gminy w Płaskiej - 6 km
- Urząd Gminy w Lipsku - 27 km
- Urząd Gminy w Sztabinie - 37 km
- Starostwo Powiatowe w Sejnach - 32 km
- Urząd Gminy w Gibach - 25 km
- Urząd Pocztowy w Płaskiej - 6 km
Nadleśnictwo Płaska graniczy: od północy z Nadleśnictwami Głęboki Bród i Pomorze,
od zachodu z Nadleśnictwem Szczebra, od południa z Nadleśnictwami Augustów i Czarna
Białostocka oraz Biebrzańskim Parkiem Narodowym, a od wschodu poprzez granicę
państwową z Republiką Białoruś.
Podział nadleśnictwa na obręby leśne i leśnictwa oraz podział powierzchni obiektu na
grunty leśne zalesione, grunty związane z gospodarką leśną i grunty nieleśne zestawiono w
tabeli nr I zamieszczonej na stronie następnej. Zawiera ona również sumaryczne zestawienie
danych dotyczących wysokości zadań gospodarczych planowanych na 10-lecie w zakresie
użytkowania rębnego, przedrębnego i hodowli lasu.
Tabela I. Podział administracyjny na leśnictwa
Nr
Leśnictwo
Numery oddziałów
Grunty
leśne
1
2
3
4
Powierzchnia (ha)
Gr.związ
Grunty
z gospod.
nieleśne
leśną
5
Razem
Zadania na 10-lecie
Odnow.
i zales.
(ha)
Użytkowanie
Rębne
Przedr.
(m3netto)
(ha)
6
7
8
9
10
OBRĘB MIKASZÓWKA
X
XI
XII
Gruszki
Okop
Ostryńskie
XIII
Kudrynki
XIV
Trzy
Kopce
Wołkusz
XV
1-21, 38-49, 63-69, 88-95, 115-126
22-29, 50-56, 70-77, 96-103, 127134, 162-169, 198-205, 232-235,
257-259, 259A, 344
30-35, 57-62, 78-82, 104-108, 135139, 170-176,206-212, 236-241,
260-262, 274-276, 288-290, 301,
342
36-37, 83-87, 109-114, 140-152,
177-188, 213-222, 242-247
153-161, 189-197, 223-231,
248-256, 263-273, 277-287
291-300, 302-324, 324A,
325-341, 343
Razem Obręb Mikaszówka
1500.62
39.38
30.79
1570.79
43279
1240.31
182.26
1435.46
39.54
30.72
1505.72
49969
1134.43
219.34
1194.41
32.31
273.96
1500.68
26444
958.76
99.78
1363.65
43.77
61.30
1468.72
48350
1084.78
173.72
1312.41
34.90
19.71
1367.02
47234
1036.08
179.93
1365.69
49.91
60.15
1475.75
28564
1192.58
115.87
8172.24
239.81
476.63
8888.68
243840
6646.94
970.90
OBRĘB PŁASKA
I
II
IV
Pobojne
Mały
Borek
Królowa
Woda
Jazy
V
Hanus
III
1-65
66-72, 82-88, 98-105, 115-122, 132140, 150-158, 168-177, 187-197
73-81, 89-97, 106-114, 123-131,
141-149, 159-167, 178-186
207-217, 227-238, 248-259,
269-280, 290-300, 310-320
198-206, 218-226, 239-247, 260268, 281-289, 301-309, 321-329
Razem Obręb Płaska
1481.11
56.41
39.07
1576.59
29253
1342.93
96.75
1465.95
54.73
67.13
1587.81
28766
922.12
109.00
1436.64
43.85
21.94
1502.43
23270
877.29
92.89
1504.00
40.93
22.26
1567.19
60388
1022.09
206.48
1431.98
44.24
57.75
1533.97
39716
861.77
138.49
7319.68
240.16
208.15
7767.99
181393
5026.20
643.61
OBRĘB SERWY II
VI
VII
VIII
IX
Księży
Mostek
Gorczyca
Sówki
Łozki
245-248, 251-254, 257-260, 268271, 286-292, 307-313, 320-326,
331-337, 339-344
249-250, 255-256, 261-267, 272285, 293-306, 314-319, 327-330,
338, 345, 444
346, 346A, 347-387, 397-400, 445
388-396, 401-443
Razem Obręb Serwy II
ŁĄCZNIE NADLEŚNICTWO PŁASKA
1206.54
36.76
20.29
1263.59
39793
1005.99
131.67
1192.96
36.11
12.82
1241.89
28306
1034.06
78.98
1304.63
1352.86
40.06
42.41
81.34
36.16
1426.03
1431.43
26756
24097
1180.73
1283.62
81.48
67.36
5056.99
155.34
150.61
5362.94
118952
4504.40
359.49
20548.91
635.31
835.39
22019.61
544185
16177.54
1974.00
b) Rys historyczny
Lasy Nadleśnictwa Płaska leżą w obrębie Puszczy Augustowskiej, stanowiąc jej
południowo-wschodnie krańce. Puszcza ta, nazywana dawniej Sudawską lub Jaćwieską, po
założeniu w 1555 r. przez Zygmunta Augusta miasta Augustów przejęła nazwę
„Augustowskiej”.
Wykopaliska świadczą o tym, że człowiek pierwotny żył na omawianym obszarze już
na początku środkowej epoki kamiennej (mezolitu), tj. 7000-5000 lat p.n.e. Uważa się, że
późniejsza grupa ludnościowa należała do prafińskiej grupy językowej. Przed ok. 4000 lat
temu zajmowała ona znaczną część północno-wschodniej Europy. Zachodnią rubieżą jej
występowania było Pojezierze Mazurskie. Narzędzia z brązu pojawiły się w tym regionie ok.
1300-1100 lat p.n.e. Ich charakter i znajdywana ceramika świadczą o tym, że są to
pozostałości kultury łużyckiej, uważanej za prasłowiańską. Osadnictwo prasłowiańskie
zapełniało zachodnią część Pojezierza Mazurskiego, dochodziło do Krainy Wielkich Jezior
Mazurskich. Na wschód od niej znajdowały się siedziby ludności którą uczeni zaliczają do
grupy prabałtyckiej, z której powstały plemiona Prusów, Jaćwingów, Auksztotów
i Żmudzinów (Auksztoci i Żmudzini – to przodkowie współczesnych Litwinów). Około 400
lat p.n.e. ludność ta zaczęła rozprzestrzeniać się ku zachodowi. W okresie wędrówek ludów
(V – VIII w. n.e.) na tym terenie nie było większych przesunięć etnicznych.
We wczesnym
średniowieczu pojawiły się wzmianki o ludzie, który słowiańscy
sąsiedzi nazywali Jaćwingami. Był to lud rolniczo-pasterski zamieszkujący śródleśne polany.
Należeli oni do tej samej grupy językowej, co plemiona litewskie, łotewskie i pruskie. Poziom
gospodarki i kultury mieli podobny jak sąsiedni Słowianie i Litwini. W historii zapisali się
głównie jako agresywne plemię wsławione najazdami na ościenne ziemie. Dokuczliwe dla
Mazowsza sąsiedztwo skłoniło księcia Konrada do sprowadzenia w 1226 r. rycerzy
krzyżowych w celu pomocy w odpieraniu tych najazdów. Trwające ponad wiek wyprawy
polskie, litewskie, ruskie i później także krzyżackie przyniosły Jaćwingom w 1283 r.
druzgocącą klęskę. Ich grody i osady Krzyżacy zrównali z ziemią. Kto przeżył, ten uciekł na
Mazowsze, Litwę lub Ruś Grodzieńską, a pojmanych Krzyżacy wysiedlili do Sambii.
Rozproszeni Jaćwingowie z czasem zasymilowali się z ludnością tubylczą i powoli tracili swą
odrębność kulturową i język. Dawne siedziby plemienne porosła puszcza. Okres ok.150 lat (k.
XIII – pocz. XV w.) to tzw. „pustka plemienna”. Nie prowadzono tu wtedy osadnictwa.
Granica państwa krzyżackiego przebiegała przez pewien czas wzdłuż rzeki Netty,
zwanej
Mettą.
Koło
jeziora
Necko,
założyli
Krzyżacy
warownię
Mettenburg
(prawdopodobnie w miejscu dzisiejszego Augustowa). Twierdza ta stanowiła bazę
krzyżackich napadów na pradawny trakt bursztynowy wiodący z Rusi i Litwy nad Morze
Bałtyckie. O ziemie Jaćwieży trwały walki między Krzyżakami a Litwinami. W 1392 r.
Litwini pod wodzą Wielkiego Księcia Witolda opanowali i spalili zamek Mettenburg.
W roku 1422 zakon krzyżacki i Litwa zawarły pokój , na mocy którego Krzyżacy
zrzekli się Żmudzi i ziem jaćwieskich. Jest to początek stabilizacji na tych terenach. Ustalono
wtedy granicę krzyżacko–litewską, która przetrwała do 1945 r. jako wschodnia granica Prus
Wschodnich.
W XV i XVI w. pojaćwieskie puszcze, które pierwotnie należały do Wielkiego
Księstwa Litewskiego, były częściowo nadawane możnym rodom litewsko-ruskim.
W wyznaczonych miejscach zakładano wsie w których pojawili się myśliwi, osocznicy,
bartnicy i rybacy. W pierwszej połowie XVI w. nowa fala osadnicza, tym razem polska,
napłynęła z Mazowsza i Mazur.
Puszcza Jaćwieska od niepamiętnych czasów stanowiła część ogromnego kompleksu
puszcz, jezior i bagien rozciągającego się nieprzerwanym pasem aż do Pregoły. Obszar ten na
mapie z 1280 roku określany jest jako „Wielka Knieja”. Przez podziały polityczne
najwcześniej wyodrębniła się Puszcza Rajgrodzka. W latach 1464-1476 z rozkazu Kazimierza
Jagiellończyka wyznaczono dokładnie granice puszcz na południe od Biebrzy. Zapewne w
tym czasie podzielono też puszcze pomiędzy Niemnem a granicą krzyżacką. Najwięcej
puszczy przydzielono do zamku grodzieńskiego, tworząc wielką Puszczę Grodzieńską. W
XVI w. lasy te zostały podzielone na mniejsze puszcze: Przełomską, Perstuńską oraz Merecką
i tworzyły trzy leśnictwa o tych samych nazwach. Puszcze te rozgraniczały rzeki: Rospuda,
Czarna Hańcza i Marycha. Nazwy poszczególnych puszcz pochodzą od dworów książęcych,
do których należały. Najbardziej na południowy-zachód położona była Puszcza Perstuńska,
zwana też Grodzieńską (choć stanowiła ona tylko część dawnej Puszczy Grodzieńskiej),
należąca do dworu Perstuń (koło późniejszych Sopoćkiń). Teren dzisiejszego Nadleśnictwa
Płaska zaliczony był do tej właśnie puszczy. Na północ od Puszczy Perstuńskiej ciągnął się
pas Puszczy Przełomskiej. Nazwę swą zawdzięcza ona staremu dworowi książęcemu Przełom
na wschodnim brzegu Niemna, który istniał już w XIV wieku. Bardziej na północ znajdowała
się Puszcza Merecka, należąca do dworu Merecz, malowniczo położonego u ujścia rzeki
Merecz do Niemna.
Tereny te do XVI w. pozostały niemal bezludne, a porastające je lasy stanowiły
królewskie i książęce tereny łowieckie. Początki gospodarki leśnej w Puszczy związane są
z organizacją służby łowieckiej, która przekształciła się, na mocy ustawy ekonomicznej
wydanej w 1557 roku przez Zygmunta Augusta, w administrację leśną. W 1559 roku Puszczę
Perstuńską podzielono na 40 ostępów łownych – jako najmniejszych jednostek
administracyjnych, który to podział utrzymał się do pierwszego rozbioru Polski.
Brak w źródłach wiadomości o początkach eksploatacji puszczy, nie wiadomo czy już
w XV wieku rozpoczęto spławiać drewno i jego przeroby. Na sąsiednim północno-
wschodnim Mazowszu eksport drewna właśnie w XV wieku osiągnął swój największy
rozkwit.
Prawdopodobnie dopiero w XVI w. zaczęto użytkować lasy Puszczy Augustowskiej.
Pozyskane drewno spławiano dwiema drogami: rzeką Marychą i Czarną Hańczą, a potem
Niemnem do Królewca, lub Rospudą, Nettą, Biebrzą i Wisłą do Gdańska. Poza pozyskaniem
drewna wypalano potaż, węgiel, pędzono smołę i dziegieć, zajmowano się zbieractwem,
łowiectwem i bartnictwem. Z biegiem lat handel drewnem i produktami drewnopochodnymi
nasilał się, aby w XVIII w. za czasów podskarbiego Wielkiego Księstwa Litewskiego
Antoniego Tyzenhauza osiągnąć najwyższy poziom.
W połowie XVII wieku król Władysław IV przekazał północno-zachodnią część
Puszczy Augustowskiej na własność zakonowi Kamedułów, którzy pobudowali kościół
i klasztor na jeziorze Wigry. Przystąpili oni do karczowania lasów, zakładania smolarni,
rudni, hut szkła, tartaków i gorzelni.
Przeprowadzona w roku 1639 rewizja Puszczy Perstuńskiej miała na celu zbadanie
i uporządkowanie gospodarki puszczańskiej. Rewidujący Puszczę komisarze podzielili ją na
dwie kwatery: Wołkuską i Skazdubską. Kwatera wołkuska, obejmująca prawie całą dzisiejszą
Puszczę Augustowską, obejmowała 34 ostępy, czyli miejsca w których nie wolno było
wycinać drzew, polować i w ogóle ludziom wchodzić. Ówczesne ostępy odpowiadają
dzisiejszym rezerwatom. Kwatery wołkuskiej strzegło 30 osoczników ze wsi Kurianowicze,
17 ze wsi Bohatyry na Wołkuszu oraz 6 ze wsi Markowicze. Na ich czele stał dziesiętnik
Panas Dziemiańczyk, uposażony w 1 włókę w Kurianowiczach. Razem tej części puszczy
pilnowało 54 ludzi.
Po rozbiorach Polski tereny Puszczy zostały włączone do Prus. Wprowadzono wówczas
nowy podział administracyjny, dzieląc lasy Puszczy na 6 leśnictw. Teren obrębu Serwy II
należał do leśnictwa Serrow, a pozostałe do leśnictwa Perstuń. Po roku 1807 Puszcza
Augustowska weszła w skład Księstwa Warszawskiego, a w roku 1815 włączono ją do
Królestwa Polskiego.
W latach 1824-1839 wybudowany został Kanał Augustowski łączący Niemen z Wisłą
przez rzekę Nettę, Biebrzę, Narew oraz szereg jezior. Istniejąca wzdłuż Kanału różnica
wzniesień ok. 40 m została wyrównana przez 18 śluz. Dział wodny przebiega w okolicy
Suchej Rzeczki (130 m n.p.m.) a rezerwuarem wodnym dla Kanału jest jezioro Serwy. Należy
przypuszczać, że obniżenie poziomu wody w tym jeziorze oraz wahania wysokości wody
podczas spławu, mogły wpłynąć na obniżenie sprawności i produkcyjności siedlisk leśnych w
strefie Kanału.
Około roku 1840 lasy Puszczy zostały urządzone wg zasad Instrukcji Urządzania Lasów
wydanej w 1820 r. przez Komisję Rządową. Zastosowano wówczas metodę dzielnicową.
Wprowadzono podział na 8 leśnictw, a te z kolei podzielono na straże i obręby. Lasy
obecnego Nadleśnictwa Płaska wchodziły w skład leśnictw Pomorze, Hańcza i Balinka.
W tym czasie lasy puszczy podzielono na około 100-hektarowe oddziały o kierunku linii
okręgowych z południowego-wschodu na północny-zachód (pod kątem 3150). Linie
porębowe były w przybliżeniu prostopadłe do linii okręgowych. Kolej rębu dla boru
sosnowego ustalono na 120 lat, świerkowego 90-120 lat, dla lasów liściastych (olchowych
z odrośli) 30 lat, a nasiennych 60 lat. Do wyrębów w poszczególnych 30-letnich okresach
wyznaczano całe oddziały, które oddawano czasami na 2-3 lata pod uprawę rolną. W wyniku
tej metody użytkowania lasu w puszczy powstawały 100-hektarowe powierzchnie
drzewostanów równowiekowych. Następne urządzania lasów Puszczy były przeprowadzane
około 1870 – 1890 i 1900 – 1913 r.
Żywy oddźwięk znalazło na Suwalszczyźnie Powstanie Styczniowe. W Puszczy
Augustowskiej walczyły liczne oddziały zbrojne, w których skład wchodzili miejscowi chłopi
i drobna szlachta. Po upadku Powstania wiele wsi zostało spacyfikowanych, nasilał się
również proces rusyfikacji miejscowej ludności.
W okresie I wojny światowej Niemcy prowadzili rabunkową eksploatację Puszczy.
Zbudowali 4 tartaki: w Sejnach, Augustowie, Bliźnie i Płocicznie oraz kolejkę wąskotorową,
łączącą część lasów Puszczy z Płocicznem, gdzie powstała również fabryka celulozy.
Wycięto wówczas 16772 ha drzewostanów pozyskując około 4 mln m3 drewna.
W okresie międzywojennym puszczę podzielono na 10 nadleśnictw. Na terenie
obecnego Nadleśnictwa Płaska były trzy odrębne: Mikaszówka, Płaska i Serwy. Puszcza
stanowiła wówczas własność Skarbu Państwa. Podstawę do sporządzenia planów
zagospodarowania lasów stanowiła pierwsza instrukcja urządzania lasu wydana w 1920 roku.
Pierwsze, prowizoryczne urządzanie lasów na tym terenie przeprowadzono w niepodległej
Polsce w 1921 roku. Definitywne urządzanie przeprowadzono w latach: 1925 – 1926 w Nadl.
Mikaszówka, 1924 w Nadl. Płaska, 1928 – 1929 w Nadl. Serwy. W 1931 roku
przeprowadzono nadzwyczajną rewizję planów urządzania lasu, dzieląc całą puszczę na 2
obręby: część północną i południową. Obecne Nadleśnictwo Płaska weszło w skład części
południowej. Przecięto nowy podział powierzchniowy, tworząc oddziały o pow. około 25 ha.
Kierunek cięć przebiegał z północnego wschodu na południowy zachód, czyli prostopadle do
obowiązującego w czasach carskich. Drzewostany użytkowano zrębami zupełnymi
o szerokości 60 – 80 m w układzie ostępowym. Lasy puszczy podzielono na dwa
gospodarstwa: iglaste o 100-letniej kolei rębności i olszowe o 80-letniej kolei rębności.
Powierzchnie pozrębowe odnawiano sztucznie sadzeniem lub siewem. Najważniejsze klęski,
jakie miały miejsce na terenach obecnego Nadleśnictwo Płaska w latach 1918 – 1939 to:
•
gradacja strzygoni choinówki w latach 1922 – 1924, w wyniku której zostały zniszczone
drzewostany na dużych powierzchniach,
•
gradacja chrabąszcza kasztanowca w latach 1932 – 1934, w wyniku której na terenach
ówczesnych nadleśnictw: Serwy i Płaska pędraki zniszczyły około 1100 ha upraw, co
spowodowało konieczność przeprowadzenia rewizji nadzwyczajnej urządzania lasu w
1935 r.,
•
pożar w 1935 r. na terenie wschodniej części ówczesnego Nadleśnictwa Serwy, w wyniku
którego zniszczeniu uległo około 700 ha drzewostanów I i II klasy wieku.
Okres II wojny światowej przyniósł znaczne szkody w lasach Nadleśnictwa. Przez ten
teren w latach 1939 – 1941 przebiegała granica między ZSRR a III Rzeszą. W wyniku
rabunkowej gospodarki okupantów i utrzymywania się przez długi okres frontu w latach
1944-1945 zniszczeniu uległy duże powierzchnie drzewostanów.
Walki frontowe
spowodowały liczne pożary, postrzelanie drzewostanów, a zaminowane tereny (głównie w
sąsiedztwie jezior) sprawiały problemy w zagospodarowaniu przez długie lata powojenne.
W 1945 roku na terenie obecnego Nadleśnictwa Płaska utworzono nadleśnictwa:
Mikaszówka (teren obecnego obrębu Mikaszówka), Serwy (tereny obecnego obrębu Serwy II
oraz obrębu Serwy I z Nadl. Szczebra) oraz Rudawka i Krasne z których w 1952 roku
powołano Nadleśnictwo Płaska (obecny Obręb Płaska). Rozmiar użytkowania rębnego
wyznaczono na podstawie prowizorycznej tabeli klas wieku, a jego planowana roczna
wielkość w latach 1946 – 1951 łącznie dla nadleśnictw: Mikaszówka, Płaska i Serwy
wyniosła 54880 m3. Plan pozyskania wykonano w około 89,5%. W tym okresie
gospodarczym odnowiono lub zalesiono 1979,68 ha gruntów. Wystąpiły też znaczne
zaległości w pielęgnowaniu lasu, gdyż wykonanie czyszczeń późnych wyniosło tylko około
10%, a trzebieży około 35% powierzchni planowanej.
W latach 1950 – 1951 przeprowadzono prowizoryczne urządzanie lasu i opracowano
plany gospodarcze na okres:
•
Nadleśnictwo Mikaszówka – 1.01.1952 – 31.12.1962 (w obecnych granicach obrębu),
•
Nadleśnictwo Płaska – 1.01.1952 – 31.12.1962 (w obecnych granicach obrębu),
•
Nadleśnictwo Serwy - 1.01.1951 – 31.12.1960 (obecny obręb Serwy I i Serwy II).
Z lasów wyżej wymienionych nadleśnictw utworzono trzy gospodarstwa:
1) sosnowe – obejmujące typy siedliskowe lasu Bs, Bśw i Bb,
2) dębowo-świerkowo-sosnowe na siedliskach borów mieszanych i lasów mieszanych,
3) jesionowo-olszowe na olsach.
Przyjęto następujące wieki rębności:
-
sosna i świerk
- 100 lat,
-
brzoza, olsza i osika
- 80 lat,
-
jesion i dąb
- 140 lat.
Na cały ten okres gospodarczy dla powyższych nadleśnictw zaplanowano do
pozyskania 591340 m3 drewna. Plan pozyskania został wykonany w ponad 139%.
Zaplanowane na ten sam okres wielkości czyszczeń późnych i trzebieży zostały wykonane
odpowiednio w około 65% i 64% powierzchni planowanej. Odnowienia i zalesienia
wykonano na powierzchni 1586,67 ha, poprawki i uzupełnienia na 213,60 ha.
Definitywne plany urządzenia gospodarstwa leśnego dla nadleśnictw: Mikaszówka
i Płaska (obecnych obrębów Mikaszówka i Płaska) zostały opracowane na okres 1.10.1963 –
31.09.1973 r. Definitywny plan urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Serwy (obecne obręby
Serwy I i Serwy II) powstał w roku 1962 i obowiązywał do roku 1972. W 1972 roku
utworzono istniejące w obecnych granicach Nadleśnictwo Płaska z obrębami Mikaszówka,
Płaska i Serwy II (część byłego Nadleśnictwa Serwy – oddz. 245 – 443 i 445). Plan I rewizji
urządzenia lasu Nadleśnictwa Płaska sporządzony w latach 1972 – 1973 obejmował lata 1973
– 1983. II rewizję urządzenia lasu przeprowadzono w 1984 roku i w jej wyniku powstał plan
na okres od 1.01.1984 do 31.12.1993 r. W latach 1994 – 1995 przeprowadzono III rewizję
urządzenia lasu i na jej podstawie powstał plan na okres od 1.01.1995 do 31.12.2004 r.
W 2003 roku przeprowadzono prace terenowe, a w 2004 roku prace kameralne IV rewizji
urządzenia lasu. Zmiany zasobów drzewnych w powojennych cyklach prac urządzeniowych
począwszy od urządzania definitywnego przedstawia zestawienie 1. Dane historyczne
dotyczące planowanego rozmiaru zabiegów gospodarczych oraz ich wykonania przedstawia
zestawianie 2.
Minister Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej decyzją z dnia 9 lipca 1986
roku ustalił „Podstawowe zasady prowadzenia gospodarki leśnej w Puszczy Augustowskiej”
Zasady te zwane potocznie „Statutem Puszczy Augustowskiej” już na wstępie ustaliły, że
„podstawowym celem gospodarki leśnej w Puszczy Augustowskiej jest dążenie do trwałości
lasu o charakterze zbliżonym do naturalnego oraz zapewnienie warunków do maksymalnego
spełnienia przez lasy wielorakich funkcji, tj. produkcyjnych, ochronnych i społecznych.
Hierarchia ważności poszczególnych funkcji powinna wynikać z aktualnego stanu środowiska
leśnego
i
z
roli
lasów
określonej
w
odpowiednich
planach
zagospodarowania
przestrzennego”. „Statut Puszczy Augustowskiej” stanowił pierwowzór przyjętego w
niedługim czasie w całym polskim leśnictwie modelu proekologicznej, trwale zrównoważonej
gospodarki leśnej. Zasadniczą zmianą wprowadzoną w dotychczasowej gospodarce leśnej
przez wejście w życie powyższych zasad było podniesienie wieku rębności dla sosny do 140
lat, świerka do 120 lat i dęba do 160 lat.
Do poważniejszych szkód notowanych na terenie obecnego Nadleśnictwa Płaska w
latach 1945 – 1994 należą :
-
gradacja kornika drukarza w latach 1945 – 1947,
-
szkody wywołane działalnością pasożytniczego grzyba Scleroderris Lagerbergii w latach
1979 – 1981, w wyniku której zostały uszkodzone drzewostany sosnowe II kl. wieku na
obrębach Płaska i Serwy II,
-
huraganowe wiatry które w latach 1984 – 1987 spowodowały powstanie znacznej ilości
wiatrołomów,
-
trąba powietrzna, która wystąpiła w maju 1992 r. na terenie obrębu Serwy II i
spowodowała konieczność usunięcia 3500 m3 drewna ze złomów i wywrotów.
-
permanentne szkody wyrządzane w uprawach i młodnikach przez zwierzynę płową,
-
permanentne
szkody
wyrządzane
przez
hubę korzeniową,
dotyczące
głównie
drzewostanów rosnących na gruntach porolnych na obrębie Mikaszówka,
-
ciągłe obniżanie się poziomu wód gruntowych powodujące zwiększony proces
wydzielania się posuszu w drzewostanach świerkowych i olszowych głównie na terenie
obrębów Płaska i Mikaszówka.
Przeciętny zapas na powierzchni leśnej w kolejnych rewizjach
u. l. w Nadleśnictwie Płaska
350
I rew
II rew
III re w
IV rew
300
250
]
a
h
/
200
to
t
ru
b
3 150
m
[
100
50
0
O_Mikaszówk a
O_Płaska
O_Serwy II
N_Płaska
Zmiany stanu zasobów drzewnych w kolejnych rewizjach u. l.
w Nadleśnictwie Płaska
450
I rew.
II rew.
400
III rew.
350
IV rew.
300
]
a 250
h
/
3
m
[ 200
150
100
50
0
IIa
IIb
IIIa
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII
VIII i
st.
KO
KDO
Stan posiadania i stan granic
Powierzchnia ogólna gruntów Nadleśnictwa Płaska objętych planem IV rewizji
urządzenia lasu wynosi 22020,0773 ha (22019,61 ha), w tym 0,4654 ha gruntów
stanowiących współwłasność Skarbu Państwa i osób fizycznych. Podział powierzchni wg
obrębów leśnych przedstawia się następująco:
Obręb Mikaszówka - 8889,0646 ha (8888,68 ha)
Obręb Płaska
- 7768,0400 ha (7767,99 ha), w tym współwłasność 0,4654 ha
Obręb Serwy II
- 5362,9727 ha (5362,94 ha)
Podana wyżej powierzchnia z dokładnością do 1 m2 jest równa przedstawionej w tabeli
II i różni się od zaokrąglonej do 1 ara (podanej w nawiasach), która jest zestawiona w
pozostałych tabelach. Występujące tu rozbieżności są sumą różnic powstających przy
matematycznym zaokrąglaniu powierzchni każdego wyłączenia z m2 na ary.
Zmiany powierzchniowe w stosunku do III rewizji urządzania lasu przedstawia
poniższe zestawienie.
Obręb
III rew,
Leśna*)
IV rew,
Różnica
2
3
4
1
Mikaszówka
Płaska
Serwy II
Razem Nadl.
8363.59
8412.05
48.46
7523.71
7559.84
36.13
5207.47
5212.33
4.86
21094.77 21184.22
89.45
*)
z gruntami związanymi z produkcją leśną,
Powierzchnia w ha
Nieleśna
III rew, IV rew, Różnica
5
524.30
246.76
156.35
927.41
6
476.63
208.15
150.61
835.39
7
-47.67
-38.61
-5.74
-92.02
III rew,
Ogólna
IV rew,
Różnica
8
9
10
8887.89
7770.47
5363.82
22022.18
8888.68
7767.99
5362.94
22019.61
0.79
-2.48
-0.88
-2.57
Zmiany powierzchni ogólnej nadleśnictwa i obrębów leśnych w stosunku do zeszłego
dziesięciolecia wynikają z jednej strony z przejęcia gruntów z Agencji Własności Rolnej
Skarbu Państwa, a z drugiej z prywatyzacji osad zajmowanych przez byłych robotników
leśnych (w większości na mocy art. 40a i 38 pkt. 3 Ustawy o lasach). Nieznaczne zmiany
wynikają także z ponownego przeliczenia powierzchni dla potrzeb leśnej mapy numerycznej.
Zestawienie powierzchni nadleśnictwa i poszczególnych obrębów według rodzajów użytków
oraz przynależności administracyjnej przedstawiają tabele II. W tabelach dla obrębów
zamieszczono zestawienie powierzchni wg obrębów ewidencyjnych (wsi), gmin, powiatów i
województw, a w tabeli dla nadleśnictwa – dla poszczególnych gmin, powiatów
województw.
i
Tabela IIa. Zestawienie powierzchni wg kategorii lasów, głównych (panujących) gatunków
drzew w drzewostanach klas bonitacji oraz grup wiekowych
Nadleśnictwo: Płaska
Stan na 01.01.2005 r.
Kategoria
lasów
1
Grunty
Gatunek
leśne nie
Klasa
główny
bonitacji
zalesione
(panujący)
(ha)
2
3
4
So, Md
x
x
x
x
x
Brz
x
Lasy gospodarcze
Powierzchnia w ha
6
7
20.0514
10.1366
30.1880
30.1880
4.9358
4.9358
6.2966
8.1869
8.1869
2.4600
2.4600
2.4600
1.3800
1.3800
1.3800
10.1366
16.9627
16.9627
13.2253
13.2253
13.2253
13.2253
13.2253
13.2253
283.7379
285.5079
24.5922
11.4757
36.0679
Ia
54.4368
31.7967
86.2335
Ia.5
42.0689
68.1980
110.2669
I
5.1367
16.4203
21.5570
I.5
1.8041
11.3483
13.1524
II
6.0236
6.0236
II.5
9.7266
9.7266
III
128.0387
154.9892
283.0279
Razem
0.1900
0.1900
I
0.1900
0.1900
Razem
0.2400
0.2400
I.5
0.2500
0.0300
0.2800
II
0.4900
0.0300
0.5200
Razem
xxxxxxx xxxxxxx
xxxxxxx
xxxxxxx
148.5801
165.3458
313.9259
xxxxxxx
36.0679
Ia.5
I
II.5
III
Razem
II
Razem
1.7700
So, Md
x
x
x
x
x
x
x
x
Db, Js
x
x
Brz
x
x
x
Grunty związ. z gosp. leśną (bez rezerwatów) xxxxxxx xxxxxxx
1.7700 xxxxxxx
Ogółem
POWIAT: augustowski GMINA: Płaska
Lasy wpisane do rejestru zabytków
Lasy stanowiące rezerwaty przyrody *
4.2032
So, Md
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Św
x
x
x
x
x
x
x
Db, Js
x
x
x
x
x
Brz
Ogółem
lasy
5
POWIAT: augustowski GMINA: Lipsk
Lasy ochronne
x
Grunty leśne zalesione
1-40 lat
41 lat i st.
Razem
4.9358
1.8903
6.8261
128.5287
Ia
Ia.5
I
I.5
II
II.5
III
III.5
IV
IV.5
Razem
I
I.5
II
II.5
III
III.5
Razem
I
I.5
II
Razem
I
155.2092
8
86.2335
110.2669
21.5570
13.1524
6.0236
9.7266
283.0279
0.1900
0.1900
0.2400
0.2800
0.5200
4.3004
319.9963
151.4077
1133.9149
1285.3226
1289.5258
5.4547
55.5859
61.0406
61.0406
14.6048
46.1409
60.7457
60.7457
23.4713
228.2446
251.7159
251.7159
9.3807
149.2712
158.6519
158.6519
0.7752
47.8057
48.5809
48.5809
4.4879
7.0265
11.5144
11.5144
16.2558
16.2558
16.2558
4.4295
4.4295
4.4295
19.7840
19.7840
19.7840
5.5200
5.5200
5.5200
58.1746
580.0641
638.2387
638.2387
27.7519
21.9969
49.7488
49.7488
4.5655
27.5616
32.1271
32.1271
41.3200
41.3200
41.3200
75.8451
75.8451
75.8451
23.9582
23.9582
23.9582
4.4849
4.4849
4.4849
195.1667
227.4841
227.4841
1.2182
1.2182
11.6887
11.6887
11.6887
32.3174
1.2182
2.4547
2.4547
2.4547
1.2182
14.1434
15.3616
15.3616
19.6148
21.2805
40.8953
40.8953
Tabela IIa
Kategoria
lasów
1
Lasy stanowiące rezerwaty przyrody * c. d.
Lasy ochronne
Grunty
Gatunek
Klasa
leśne nie
główny
zalesione (panujący) bonitacji
(ha)
2
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Brz c.d.
Ol
Os
4
I.5
II
II.5
III
Razem
I
I.5
II
II.5
III
Razem
I
Razem
25.3765
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Lasy gospodarcze
3
So,Md
Św
Db,Js,
Brz
Ol
Ia
Ia.5
I
I.5
II
II.5
III
III.5
IV
V
Razem
I
I.5
II
II.5
III
III.5
IV
Razem
I
II
III.5
Razem
I
I.5
II
II.5
III
III.5
Razem
I
I.5
II
II.5
III
III.5
IV
Razem
27.0100
x
x
x
So, Md
Ia
Ia.5
I
1-40 lat
41 lat i st.
Razem
Ogółem
lasy
Powierzchnia w ha
5
6
7
13.5405
70.5019
84.0424
84.0424
1.1646
37.0875
38.2521
38.2521
17.0964
17.0964
17.0964
1.4600
12.1552
13.6152
13.6152
35.7799
158.1215
193.9014
193.9014
4.3705
4.3705
4.3705
3.7673
3.7673
3.7673
1.7592
84.6265
86.3857
86.3857
10.0623
29.3883
39.4506
39.4506
12.0961
61.8643
73.9604
73.9604
23.9176
184.0169
207.9345
207.9345
2.4023
2.4023
2.4023
2.4023
2.4023
2.4023
1761.8921
5767.7956
7529.6877
7555.0642
169.5926
669.8352
839.4278
839.4278
160.0166
731.3861
891.4027
891.4027
166.2214
676.2238
842.4452
842.4452
33.9200
426.7102
460.6302
460.6302
41.5351
124.8280
166.3631
166.3631
1.4860
82.3878
83.8738
83.8738
5.6886
19.9042
25.5928
25.5928
24.5785
24.5785
24.5785
20.3734
20.3734
20.3734
1.8253
1.8253
1.8253
578.4603
2778.0525
3356.5128
3356.5128
252.1644
130.7203
382.8847
382.8847
22.4433
196.2289
218.6722
218.6722
8.7291
188.0009
196.7300
196.7300
80.8808
80.8808
80.8808
41.5617
41.5617
41.5617
10.1911
10.1911
10.1911
5.8587
5.8587
5.8587
653.4424
936.7792
936.7792
283.3368
8
3.9003
3.9003
3.9003
16.0652
16.0652
16.0652
0.8071
0.8071
0.8071
19.9655
0.8071
20.7726
20.7726
103.5024
594.4486
697.9510
697.9510
48.1925
222.2741
270.4666
270.4666
22.1159
180.4655
202.5814
202.5814
3.1296
71.6239
74.7535
74.7535
1.1881
14.6024
15.7905
15.7905
1.4030
2.6628
4.0658
4.0658
179.5315
1086.0773
1265.6088
1265.6088
7.9287
21.2918
29.2205
29.2205
26.2569
77.8338
104.0907
104.0907
72.7290
372.1811
444.9101
444.9101
177.3791
454.7411
632.1202
632.1202
350.4375
291.3970
641.8345
641.8345
44.8409
29.9615
74.8024
74.8024
21.0259
2.0100
23.0359
23.0359
700.5980
1249.4163
1950.0143
1950.0143
2425.9418
8911.0733
11337.0150
11364.0251
715.7319
1763.3700
2479.1019
2479.1019
631.9197
2851.5819
3483.5016
3483.5016
611.6957
2466.4192
3078.1149
3078.1149
Tabela IIa
Kategoria
lasów
Grunty
Gatunek
Klasa
leśne nie
główny
zalesione (panujący) bonitacji
(ha)
1
2
Lasy gospodarcze c. d.
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
3
4
1-40 lat
41 lat i st.
Razem
Ogółem
lasy
Powierzchnia w ha
5
6
7
8
218.0029
1160.2634
1378.2663
1378.2663
So, Md c.d. I.5
104.7816
188.1038
292.8854
292.8854
II
31.8922
25.9485
57.8407
57.8407
II.5
7.9827
7.9827
7.9827
III
2314.0240
8463.6695 10777.6940 10777.6935
Razem
Św
48.4491
55.6443
104.0934
104.0934
I
5.4509
111.7930
117.2439
117.2439
I.5
2.1383
73.5739
75.7122
75.7122
II
22.8302
22.8302
22.8302
II.5
2.8509
2.8509
2.8509
III
56.0383
266.6923
322.7306
322.7306
Razem
Db ,Js
3.6938
3.6938
3.6938
I
0.4090
0.4090
0.4090
II
4.1028
4.1028
4.1028
Razem
Brz
21.9913
157.7457
179.7370
179.7370
I
6.9477
9.9366
16.8843
16.8843
I.5
0.1700
3.4816
3.6516
3.6516
II
1.7237
1.6011
3.3248
3.3248
II.5
30.8327
172.7650
203.5977
203.5977
Razem
Ol
2.9454
2.9454
2.9454
I
1.4322
1.4322
1.4322
I.5
2.0819
1.5288
3.6107
3.6107
II
1.6262
1.5899
3.2161
3.2161
II.5
10.0503
1.8824
11.9327
11.9327
III
3.1989
3.1989
3.1989
III.5
2.5545
2.5545
2.5545
IV
20.9440
7.9465
28.8905
28.8905
Razem
625.4319
Grunty związ. z gosp. leśną (bez rezerwatów) xxxxxxxx xxxxxxx
xxxxxxx xxxxxxx
xxxxxxx
xxxxxxx
56.5897 xxxxxxx
4339.2416 15812.7840 20152.0250 20838.2502
Ogółem
xxxxxxx
POWIAT: augustowski GMINA: Sztabin
5.9700
5.9447
11.9147
11.9147
Brz
5.9447
5.9447
5.9447
x
I.5
5.9447
5.9447
5.9447
x
Razem
Ol
5.9700
5.9700
5.9700
x
I.5
5.9700
5.9700
5.9700
x
Razem
Lasy ochronne
Lasy gospodarcze
0.7039
10.1511
10.8550
10.8550
So,Md
2.3364
2.3364
2.3364
x
Ia.5
7.8147
7.8147
7.8147
x
I
10.1511
10.1511
10.1511
x
Razem
Db ,Js
0.7039
0.7039
0.7039
II
x
0.7039
0.7039
0.7039
x
Razem
1.4303
Grunty związ. z gosp. leśną (bez rezerwatów)
xxxxxxx
xxxxxxx xxxxxxx
xxxxxxx
xxxxxxx
xxxxxxxx
0.0000 xxxxxxx
6.6739
16.0958
22.7697
24.2000
Ogółem
xxxxxxx
POWIAT: sejneński GMINA: Giby
Lasy ochronne
0.4400
1.8000
2.2400
2.2400
Brz
0.4400
0.4400
0.4400
x
II
1.8000
1.8000
1.8000
x
II.5
0.4400
1.8000
2.2400
2.2400
x
Razem
Lasy gospodarcze
Grunty związ. z gosp. leśną (bez rezerwatów)
xxxxxxx
xxxxxxx xxxxxxx
xxxxxxx
xxxxxxx
xxxxxxxx
0.0000 xxxxxxx
0.4400
1.8000
2.2400
2.2400
Ogółem
xxxxxxx
* razem z gruntami związanymi z gospodarką leśną
Racjonalna gospodarka leśna możliwa jest do prowadzenia tylko w zwartych,
rozgraniczonych kompleksach leśnych. Kompleksami leśnymi, na których gospodarka leśna
jest szczególnie utrudniona, są kompleksy o powierzchni do 5 ha. W Nadleśnictwie Płaska
takie kompleksy zajmują w sumie tylko 67,68 ha, co stanowi około 0,31% powierzchni
ogólnej. Uroczysk najmniejszych, o powierzchni do 1 ha, jest w nadleśnictwie tylko 27 i
zajmują zaledwie 11,05 ha (0,05% powierzchni). Przeważającą część gruntów nadleśnictwa
stanowi zwarty, dobrze rozgraniczony w terenie kompleks główny Puszczy Augustowskiej,
który zajmuje prawie 94% powierzchni ogólnej. Największe rozczłonkowanie dotyczy obrębu
Mikaszówka, gdzie kompleks główny zajmuje 85% jego powierzchni ogólnej.
Liczba i powierzchnia kompleksów leśnych w obrębach leśnych Nadleśnictwa Płaska
Obręb
Nadleśnictwo
Wielkość kompleksu
(ha)
1
Obręb Mikaszówka
2
do 1,00
1,01 – 5,00
5,01 – 20,00
20,01 – 100,00
100,01 – 500,00
500,01 – 2000,00
powyżej 2000,00
do 1,00
Obręb Płaska
1,01 – 5,00
5,01 – 20,00
20,01 – 100,00
100,01 – 500,00
500,01 – 2000,00
powyżej 2000,00
Razem Obręb Płaska
do 1,00
Obręb Serwy II
1,01 – 5,00
5,01 – 20,00
20,01 – 100,00
100,01 – 500,00
500,01 – 2000,00
powyżej 2000,00
Razem Obręb Serwy II
Ogółem Nadleśnictwo Płaska
Liczba
kompleksów
Łączna
powierzchnia
(ha)
Udział w pow.
obrębu
(%)
3
4
5
25
20
14
2
1
1
1
10,44
43,93
124,89
79,05
134,23
940,76
7555,38
0,1
0,5
1,4
0,9
1,5
10,6
85,0
64
8888,68
100,0
2
1
7,42
7760,57
0,1
99,9
3
7767,99
100,0
2
2
1
1
1
0,61
5,28
9,42
24,43
5323,20
0,0
0,1
0,2
0,4
99,3
7
5362,94
100,0
74
22019,61
100,0
Obecny stan granic i znaków granicznych głównego kompleksu nadleśnictwa nie budzi
zastrzeżeń. Do obowiązków administracji nadleśnictwa należy utrzymanie aktualnej
dokumentacji prawnej związanej ze stanem posiadania i ze zmianami w rodzaju użytkowania
gruntów, ochrona znaków granicznych oraz znaków pomiarowych (geodezyjnych)
położonych na terenie lasów państwowych. Pewnym problemem mogą być grunty
nowoprzyjęte, a szczególnie położone w szachownicy z gruntami innych własności. Część
gruntów położona jest na bardzo wąskich działkach i rozgraniczenie oraz gospodarowanie na
nich jest utrudnione.
W stanie posiadania nadleśnictwa, w południowej części obrębu Mikaszówka, znajdują
się grunty będące w szachownicy z lasami i użytkami ekonomicznymi prywatnych
właścicieli. Dotyczy to oddziałów:
- 339 położonego między gruntami wsi Wołkusz,
- 340-343 położonych między gruntami wsi: Bartniki, Bohatery Leśne, Siółko, Skieblewo,
Starożyńce, Rygałówka i Żabickie.
W stosunku do najmniejszych działek należy dążyć w miarę możliwości do ich
grupowania w większe kompleksy, przez:
- zamianę lub sprzedaż małych działek,
- komasację działek będących w szachownicy,
- sukcesywne rozgraniczanie działek ewidencyjnych.
W zasięgu terytorialnym nadleśnictwa znajdują się 3 uciążliwe dla gospodarki leśnej
enklawy o znaczącej powierzchni. Są to grunty orne, łąki i pastwiska, które w miarę
możliwości należy stopniowo przyjmować na zasadzie wymiany, bądź wykupu.
Szczegółowy wykaz uciążliwych enklaw gruntów obcych przedstawia poniższe
zestawienie:
Lp.
Lokalizacja – oddziały
Wieś
1
2
3
Obręb Mikaszówka
1. 22-30, 49-55, 66-71
2. 92-94, 123-125
3. 157-159, 193-195
Gruszki
Gruszki
Gruszki
Na terenie obrębów Płaska i Serwy II uciążliwych enklaw gruntów obcych nie ma,
ponieważ niewielkie, najczęściej kilkuarowe enklawy powstałe po prywatyzacji osad leśnych
nie mają wpływu na prowadzenie gospodarki leśnej.
Podział powierzchniowy
Przebieg szeregów ostępowych na terenie całego nadleśnictwa odpowiada kierunkowi
z północnego wschodu na południowy zachód. Linie oddziałowe przebiegają prostopadle do
tego kierunku. Szerokość linii ostępowych wynosi 6 m a oddziałowych 4 m.
W IV rewizji urządzania lasu przyjęto dotychczasowy podział powierzchniowy oraz
numerację oddziałów. Grunty nowoprzyjęte włączono do najbliższych oddziałów. Dane
dotyczące podziału powierzchniowego przedstawia poniższe zestawienie.
Dane dotyczące podziału powierzchniowego Nadleśnictwa Płaska
Obręb
Obręb
Wyszczególnienie
Mikaszówka Płaska
1
liczba oddziałów
średnia powierzchnia oddziału
maksymalna powierzchnia oddziału
minimalna powierzchnia oddziału
liczba pododdziałów (literowanych i liniowych)
średnia powierzchnia pododdziału
liczba pododdziałów na powierzchni leśnej
średnia powierzchnia pododdziału na pow. leśnej
liczba pododdz. na pow. nieleśnej i związ. z gosp. leśną
śr. pow. pododdz. na pow. nieleśnej i związ z gosp. leśną
liczba pododdziałów nie literowanych (liniowych)
2
346
25,69
49,24
7,48
4038
2,20
2510
3,26
353
1,46
1175
3
329
23,61
38,07
10,81
3503
2,22
2084
3,51
166
0,73
1253
Obręb Nadleśnictwo
Serwy II
Płaska
4
202
26,55
40,48
13,22
2181
2,46
1232
4,10
164
0,95
785
5
877
25,11
49,24
7,48
9722
2,26
5826
3,53
683
0,75
3213
Każdy z obrębów jest oddzielnie zanumerowany. We wszystkich obrębach zachowana
jest ciągłość numeracji, z tym że na obrębie Serwy II numeracja zaczyna się od numeru 245.
Podział powierzchniowy utrwalony jest kamiennymi słupkami oddziałowymi,
umieszczonymi na skrzyżowaniu linii oddziałowych i ostępowych oraz dodatkowo na
skrzyżowaniu tych linii z drogami.
2. Charakterystyka ekonomicznych warunków produkcji leśnej
a) Charakterystyka regionu w powiązaniu z planami zagospodarowania przestrzennego
Nadleśnictwo Płaska leży poza zasięgiem wielkich inwestycji przemysłowych.
Istniejące w okolicy niewielkie zakłady przemysłowe opierają swą działalność na dostępnych
w regionie surowcach – zwłaszcza drewnie i produktach rolnych. Gospodarka rolna i leśna
stanowi obecnie podstawę zatrudnienia miejscowej ludności. Coraz większą rolę odgrywa
jednak turystyka. Wpływ na to mają atrakcyjne tereny leśne Puszczy Augustowskiej z
licznymi jeziorami i Kanałem Augustowskim.
W 1997 r. utworzono Euroregion Niemen. W jego skład wchodzą tereny przygraniczne
Polski, Litwy i Białorusi. Celem Euroregionu jest ułatwienie współpracy transgranicznej,
organizowanie i koordynowanie kontaktów gospodarczych, kulturalnych, sportowych,
naukowych, ochrona środowiska oraz rozwój turystyki. W jego ramach planowane jest m.in.
przywrócenie żeglowności Kanału na całej jego długości co przyczyni się do podniesienia
walorów turystycznych tych terenów.
Puszcza Augustowska znajduje się także w sieci ekologicznej NATURA 2000, której
zasady zaczęły obowiązywać po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Celem programu
jest zwiększenie skuteczności działań ochronnych oraz wprowadzanie w życie zasady
integracji ochrony przyrody z różnymi rodzajami działalności ludzkiej.
b) Stan sieci dróg i linii kolejowych wykorzystywanych do transportu drewna
Warunki komunikacyjne na terenie nadleśnictwa są korzystne. Obecnie jedynym
środkiem przewozu drewna jest transport samochodowy. Istniejąca sieć dróg leśnych jest
powiązana z drogami asfaltowymi: Augustów – Rudawka, Augustów – Sejny oraz Płaska –
Bryzgiel – Płociczno. Przez teren nadleśnictwa nie przebiegają żadne linie kolejowe.
W przeszłości do transportu drewna były wykorzystywane również wody Kanału
Augustowskiego i powiązanych z nim jezior. Obecnie jednak nie planuje się
wykorzystywania ich w tym celu, m. in. ze względu na ochronę czystości wód.
c) Wskaźniki techniczno - ekonomiczne
Wskaźniki techniczno-ekonomiczne omawianego regionu przedstawia tabela III
zamieszczona na stronie następnej, w której zawarte jest również porównanie z okresem I, II i
III rewizji urządzania lasu. Dane pochodzą z gmin: Płaska, Sztabin i Lipsk, które zajmują
99,98% powierzchni Nadleśnictwa Płaska.
Omawiany obszar charakteryzuje się dużą lesistością. W stosunku do ubiegłego okresu
gospodarczego nastąpił dalszy jej wzrost (w gminie Płaska lesistość wzrosła z 82,9% do
84,1% powierzchni).
Brak większych zakładów przemysłowych wpływa na niewielką gęstość zaludnienia
tych terenów. W ostatnich latach wskaźnik ten utrzymuje się na niemal niezmienionym
poziomie.
Tabela III. Zestawienie wskaźnków ekonomiczno-technicznych
Lp.
Wskaźnik
1
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
2
Lesistość
Gęstość zaludnienia
Ilość robotników stałych i sezonowych
Ilość robotników stałych
Zmechanizowanie prac szkółkarskich
Zmechanizowanie prac przygotowania gleby
Zmechanizowanie prac zrębowych
Zmechanizowanie prac zalesieniowych
Wydajność pracy w pozyskaniu użytków:
a) rębnych
b) przedrębnych
Wydajność prac w zalesieniach otwartych
Ilość grubizny sprzedanej loco las
Ilość grubizny dostarczanej bezp. do odbiorcy
Ilość grubizny dostarczanej do składnic
Stosunek pozyskanej drobnicy do grubizny
Długość dróg wywozowych
Ilość drewna wywieziona końmi
Ilość drewna wywieziona mechanicznie
Ilość drewna spławianego
Powierzchnia lasów całkowicie niedostępnych
Jednostka
1.10.68
Ilość według stanu na:
1.01.84 1.01.95 1.01.05
3
4
5
6
7
%
mieszk./km2
osób/100 ha
osób/100 ha
%
%
%
%
60
15
0,65
0,43
70
75
90
-
60,1
17
0,40
0,30
50
40
90
-
60,2
16
0,03
0,03
85
75
90
-
61,01
16
0,03
0,03
87
75
97
-
m3/roboczodz.
m3/roboczodz.
ha/roboczodz.
%
%
%
%
km/100 ha
%
%
%
%
10
5
0,10
5
25
70
10
1,6
30
50
-
10
5
0,08
5
30
65
8
1,7
20
-
10
5
0,09
90
10
10
1,9
100
-
11
6
92
8
2,6
2,04
100
-
Miejscowa ludność znajduje zatrudnienie w rolnictwie, leśnictwie i rozwijającej się
branży agroturystycznej. Znikoma ilość robotników stałych wynika z prywatyzacji prac
leśnych i przejęcia większości robót przez Zakłady Usług Leśnych.
Zmechanizowanie prac szkółkarskich oraz zrębowych uległo dalszemu zwiększeniu.
Wyraźnie zwiększyła się również długość dróg wywozowych. Całość pozyskiwanego drewna
jest wywożona przy użyciu sprzętu mechanicznego.
Zmiana systemu gospodarczego ma również odzwierciedlenie w strukturze sprzedaży
drewna. Obecnie przeważająca większość pozyskiwanej grubizny sprzedawana jest w
systemie loco las.
3. Charakterystyka przyrodniczych warunków produkcji leśnej
a) Położenie
Nadleśnictwo Płaska położone jest między 23013’ a 23035’ długości geograficznej
wschodniej oraz między 53041’ i 53057’ szerokości geograficznej północnej.
Zgodnie z regionalizacją przyrodniczo-leśną IBL zamieszczoną w publikacji pt.
„Zasady hodowli lasu” (DGLP, 2003) lasy Nadleśnictwa Płaska znajdują się w II Krainie
Przyrodniczo-Leśnej
Mazursko-Podlaskiej,
w
Dzielnicy 4
Puszczy
Augustowskiej,
mezoregionach: Równiny Augustowskiej (4b) i Wołkuszańskim (4c) oraz w Dzielnicy 5
Wysoczyzny Białostockiej, mezoregionie Kotliny Biebrzańskiej (5a).
W podziale fizyczno-geograficznym Polski (Kondracki J., 2000) omawiany teren
reprezentowany jest przez następujące jednostki:
•
Obszar fizyczno-geograficzny: Europa Wschodnia (2),
•
Podobszar: Niż Wschodnioeuropejski (28),
•
Prowincja: Niż Zachodniorosyjski (284),
•
Podprowincja: Pojezierza Wschodniobałtyckie (2842),
•
Makroregion: Pojezierze Litewskie (28427),
•
Mezoregion: Równina Augustowska (284274).
Według podziału geobotanicznego (Szafer W., Pawłowski B., 1972) teren Nadleśnictwa
Płaska położony jest w:
•
Obszarze Eurosyberyjskim
•
Prowincji Środkowoeuropejskiej
•
Dziale Północnym
•
Krainie Suwalsko-Augustowskiej
•
Okręgu: Augustowskim i Suwalskim.
Lasy
Nadleśnictwa
Płaska
stanowią
południowo-wschodnie
krańce
Puszczy
Augustowskiej.
b) Rzeźba terenu
Przeważająca część obszaru omawianego nadleśnictwa położona jest w obrębie jednej
jednostki morfologicznej, mezoregionu Równiny Augustowskiej (Kondracki J., 2000).
Równina Augustowska jest równiną sandrową szeroką na południu i zwężającą się
w kierunku Suwałk. Urozmaicona jest szeregiem głębokich mis jeziornych. Sandr ten
zbudowany jest z drobno- i średnioziarnistych piasków dochodzących do kilkunastu metrów
miąższości.
Powierzchnia równiny obniża się od 190 m n.p.m. w pobliżu Suwałk do
120 m n.p.m. na południu w okolicach Augustowa. Na terenie Nadleśnictwa Płaska najwyżej
położony punkt znajduje się w pobliżu wsi Żabickie i osiąga 176 m n.p.m., a najniższy (96,6
m n.p.m.) u ujścia Wołkuszanki do Czarnej Hańczy (Kanału Augustowskiego). Deniwelacje
bezwzględne sięgają więc 48,6 m. Duże powierzchnie są jednak płaskie i monotonne.
Wysokości względne w zasadzie nie przekraczają 10 m, tylko w pobliżu jezior leżących
w równoleżnikowej dolinie ciągnącej się od Płaski do Mułów oraz w dolinie Czarnej Hańczy
i przy niektórych wydmach wynoszą 12–16 m.
Dominującą jednostką morfologiczną w krajobrazie badanego obszaru jest równina
sandrowa. W obrębie równiny widoczny jest szereg podłużnych obniżeń, fragmentów dolin
wód roztopowych lodowca odprowadzających wody w okresie jej formowania się. Doliny te
mają kierunki N–S, NW–SE oraz W–E.
Wzdłuż równoleżnikowej doliny Kanału Augustowskiego i doliny Szlamicy ciągnie się
szereg wydłużonych (do 3,0–3,5 km długości) wzgórz o charakterze wałów, rozdzielających
przeważnie dwa obniżenia. W rejonie jezior Paniewo i Mikaszewo, a także w rejonie Rygoli
i Mułów występuje wiele kemów, leżących przeważnie w pobliżu lub otoczeniu jezior,
w nieckach wytopiskowych. Rozległe, płytkie, w większości zatorfione niecki wytopiskowe
rozciągają się również w południowo-zachodniej części obszaru nadleśnictwa. W okolicach
Rudawki, występuje niewielka, obejmująca około 0,8 km2, powierzchnia erozyjnej równiny
wód roztopowych. Niewielkie formy tego typu występują też na północ od doliny Czarnej
Hańczy, w okolicach Okółka i Dworczyska oraz w południowej części, koło Małego Borku.
Na terenach powstałych w wyniku erozyjnej działalności wód roztopowych wytworzyły się
w wielu miejscach równiny torfowe. Występują one także w obrębie niecek wytopiskowych
i większych zagłębień powstałych po martwym lodzie.
W kilku miejscach, np. w okolicach jeziora Mikaszówek, Mikaszówki, jeziora
Głębokiego i Mułów występują zgrupowania (po 3–4) zagłębień powstałych po martwym
lodzie o głębokości od 2 aż do 10 m. W południowej części obszaru, na powierzchni równiny
sandrowej występuje wiele wydm wałowych i parabolicznych o ramionach skierowanych ku
zachodowi.
Dolina Czarnej Hańczy przecina cały badany teren z północnego zachodu na
południowy wschód. Ma ona odcinki o niewysokich brzegach i płaskim szerokim dnie (np.
pod wsią Dworczysko), a także odcinki głęboko wcięte (do 12–13 m) o charakterze
przełomowym (np. między Łośkami a śluzą Sosnówek). Głęboko wcięty jest również odcinek
doliny Szlamicy, na zachód od Jeziora Głębokiego. Niewielkie rzeczki: Kalna, Paniówka,
Maleszówka i Pleciówka płyną przeważnie płytkimi (do kilku metrów głębokości) dolinami.
Niewielki ciek bez nazwy wpadający z północnego zachodu do jeziora Szlamy płynie młodą
erozyjną dolinką o charakterze wąwozu.
c) Stosunki wodne
Sieć rzeczna Nadleśnictwa Płaska należy w znacznej części do: zlewni Niemna (I rząd),
dorzecza rzeki Czarna Hańcza (II rząd), oraz rzek: Kalnej, Paniówki z Orlanką, Maleszówki
i Wołkuszanki (III rząd). Tylko południowo-wschodni skrawek nadleśnictwa należy do
zlewni Biebrzy, do dorzecza rzeki Niedźwiedzica. Wody powierzchniowe odwadniające ten
teren wykorzystują stare szlaki odpływu wód glacifluwialnych (wodnolodowcowych).
Otoczenie rzek charakteryzuje się wąskimi i głębokimi zabagnionymi dolinami, małymi
spadkami i licznymi meandrami (rzeki niezmeliorowane). Ze względu na niewielkie
zróżnicowanie hipsometryczne działy wodne są trudne do wyznaczenia.
Rzeka Czarna Hańcza zbiera wody prawie z całego omawianego obszaru. Północnowschodnią część terenu odwadnia graniczna rzeka Marycha, dopływ Czarnej Hańczy, łącząca
się z nią już poza granicą państwa. Część wód z Czarnej Hańczy odprowadzana jest
sztucznym przekopem do rzeki Szlamicy i jezior Głębokiego i Szlamy. Szlamica wpada do
Marychy już poza granicą państwową.
Na badanym obszarze znajduje się 16 jezior, przeważnie średniej wielkości,
o powierzchni około 20–50 ha. Tylko dwa spośród nich są większe: Szlamy — 75,0 ha
i Mikaszewo — 126,0 ha. Głębokości ich nie przekraczają 25 m. Najgłębszymi są: Paniewo
(12,5 m), Mikaszewo (15,0 m) i Brożane (24,3 m). Jezioro Głębokie ma zaledwie 11 m
głębokości. W większości mają one genezę wytopiskową. Niektóre, jak Hilinki
czy Krejwelanek, znajdują się w dawnych dolinach odpływu wód roztopowych.
Jeziora: Orle, Paniewo, Krzywe, Mikaszewo i Mikaszówek połączone są sztucznymi
przekopami w jeden system wodny łączący się w okolicach śluzy Sosnówek z Czarną Hańczą
i tworzący wraz z jej dolnym odcinkiem wschodni fragment Kanału Augustowskiego, który
uchodzi do Niemna na terytorium Białorusi. W systemie wodnym tego kanału, zbudowanego
w latach dwudziestych i trzydziestych XIX wieku, na badanym obszarze znajduje się 8 śluz:
Gorczyca, Paniewo, Perkuć, Mikaszówka, Sosnówek, Tartak, Kudrynki, Kurzyniec (na
granicy państwowej) oraz przepust śluzy Wołkuszek (również na granicy państwowej). Kanał
Augustowski ma znaczny wpływ na stosunki wodne na omawianym terenie.
Wody gruntowe na terenie Nadleśnictwa Płaska charakteryzują się stosunkowo
niewielkimi wahaniami lustra wody w skali rocznej, poza torfowiskami, gdzie wahania wody
dochodzą do 1 m. Biorąc pod uwagę ubóstwo substratu glebowego na sandrach, woda ma
poważny wpływ na stopień żyzności ich siedlisk. Analizując stan siedlisk bagiennych,
poziom wód gruntowych w ostatnich kilkunastu latach wyraźnie się obniżył. Główną
przyczyną tego stanu są niskie opady atmosferyczne.
Z obszarami, na których woda występuje na głębokości 0-2 m, związane są przede
wszystkim torfowiska i doliny rzeczne. Zaznaczają się tu przeważnie okresowe podmokłości.
Na znacznej części obszaru w okresach wiosennych roztopów i wzmożonych letnich opadów
zwierciadło wody podnosi się do powierzchni terenu. Obszary występowania pierwszego
zwierciadła wody na głębokości 2-5 m obejmują głównie regiony sandru przylegające do
zatorfionych dolin lub do zbiorników wodnych. Drugi i następne (głębsze) poziomy
wodonośne są związane z piaszczysto-żwirowymi kompleksami wodnolodowcowymi
rozdzielającymi starsze poziomy glacjalne. W niektórych przypadkach (rynny subglacjalne)
drugi poziom wodonośny występuje dopiero poniżej poziomu glin zwałowych.
d) Klimat
Nadleśnictwo Płaska leży w subborealnej strefie ekoklimatycznej, w makroregionie
Pojezierza Mazurskiego („Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologicznofizjograficznych”, PWRiL W-wa 1990). Według podziału Polski na regiony klimatyczne na
podstawie średniej rocznej frekwencji dni z różnymi typami pogody A. Wosia („Zarys
klimatu Polski”, Wydawnictwo Naukowe UAM), obszar ten leży w całości w regionie XII –
Mazursko-Podlaskim. Według A. Górniaka („Klimat województwa podlaskiego”, IMiGW)
teren nadleśnictwa znajduje się natomiast w regionie Suwalskim i subregionie WigierskoAugustowskim.
Klimat tego obszaru ogólnie jest surowy i jednocześnie najchłodniejszy w Polsce
(z wyjątkiem gór). Zaznaczają się tu wpływy klimatu kontynentalnego, (a więc suchego
i o dużych wahaniach temperatury), a z drugiej strony duży wpływ na warunki klimatyczne
mają znajdujące się na tym terenie zbiorniki wodne.
Średnia roczna temperatura wynosi tego terenu wynosi od 6,1oC w Suwałkach do 6,6oC w
Augustowie. Skrajne wartości temperatury w latach 1961-1995 dla Stacji Meteorologicznej w
Suwałkach osiągnęły minimum –30,7oC oraz maksimum 35,2oC. Średnia roczna amplituda
temperatur wynosi 21,4oC. Na omawianym terenie występuje dość ciepłe lato o temperaturze
lipca około 16,7oC oraz ostra zima, o średniej temperaturze stycznia –4,8oC. Liczba dni
mroźnych wynosi tutaj od 55 do 57 w ciągu roku, a dni z przymrozkami 140.
Okres wegetacyjny według kryterium termicznego (średnia dobowa temperatura powietrza
wyższa wyższa od 5oC) jest dość krótki. Zaczyna się w połowie kwietnia i kończy się w
połowie października. Trwa więc około 190-195 dni.
Według danych wieloletnich ze stacji meteorologicznej w Suwałkach (1961-1995)
i w Augustowie (1948-67) średnie roczne i średnie temperatury miesięczne przedstawiają się
następująco:
Wrzesień
Październik
Listopad
Grudzień
Średnia
roczna
12,0
15,2
16,7
16,1
11,8
6,7
1,4
-2,7
6,1
Augustów
-4,7
-4,6
-1,1
6,6
12,4
16,6
17,6
16,6
12,4
7,5
1,9
-1,9
6,6
Luty
Lipiec
5,8
Czerwiec
-0,3
Maj
-4,3
Kwiecień
-4,8
Marzec
Suwałki
Miejscowość
Styczeń
Sierpień
Zestawienie średnich rocznych i średnich miesięcznych temperatur
[OC]
Średnia temperatura okresu wegetacyjnego wynosi od 12,9 OC (Suwałki) do 13,7OC
(Augustów). Wysokie wartości osiągają roczne amplitudy temperatur (ponad 23OC), tak samo
jak w całej wschodniej Polsce, co uważane jest powszechnie za miarę stopnia
kontynentalizmu klimatu.
Puszczę Augustowską cechuje też najkrótszy w Polsce jest także fenologiczny okres
wegetacyjny, czyli liczba dni od wczesnej wiosny do wczesnej jesieni – ok. 112 dni. Początek
wczesnej wiosny (dzień zakwitania tych roślin, których kwiaty rozwijają się równocześnie z
rozwijaniem liści – czeremcha, klon, brzoza brodawkowata, porzeczka czerwona i złota,
poziomka, mniszek lekarski) następuje ok. 12.V, a wczesnej jesieni (pełnia kwitnienia wrzosu
oraz dojrzewanie owoców kasztanowca, derenia świdwy, ligustru) ok. 1.IX.
Średnia data ostatnich przymrozków przypada na 9.V., zaś średnia data pierwszych
przymrozków wypada na 6.X. Średnia data początku wegetacji to 14.IV, zaś średnia data
końca okresu wegetacji wypada na 23.X. Przeciętne rozproszenie przymrozków ostatnich
i pierwszych od średniej daty wynosi +/- 12 dni.
Na analizowanym obszarze usłonecznienie jest mniejsze, niż w przeważającej części
Polski. Wynosi ono 1632 godziny rocznie (w 1996 roku -1695 godzin), czyli 36% w stosunku
do potencjalnego maksimum (dla stacji w Suwałkach za lata 1951-1980).Warunki termiczne
oraz większe niż średnio w Polsce zachmurzenie i znaczne parowanie powodują, że liczba dni
pogodnych z pełnym nasłonecznieniem jest tu dość niska, niska jest więc też ilość
otrzymywanej energii słonecznej. O ile południowo-wschodnia część Polski otrzymuje
przeciętnie 62-65 kcal/cm2 w ciągu roku, to omawiany teren tylko 52,5-55 kcal/cm2.
Liczba dni słonecznych wynosi 30-50 w ciągu roku, najwięcej przypada na marzec
(7,7), kwiecień (6,0), maj (7,6) i czerwiec (6,7). Liczba dni pochmurnych wynosi 146-160,
a średnie zachmurzenie kształtuje się na poziomie 7,7 stopnia pokrycia nieba zimą, 6,2 wiosną, 6,0-latem i około 6,9 jesienią.
Charakterystykę nadleśnictwa ze względu na charakter panującej na tym terenie pogody
przedstawia poniższe zestawienie.
Średnia roczna liczba dni z wybranymi typami pogody w Mazursko-Podlaskim Regionie
Klimatycznym.
TYPY POGODY
Średnia maksymalna i minimalna dobowa temperatura powietrza [oC]
15,1-25,0
5,1-15,0
0,1-5,0
Tmax,Tmin>0
Tmax,Tmin>0
Tmax,Tmin>0
0,0-(-5,0)
0,0-(-5,0)
-5,1-(-15,0)
<-15,0
Tmax>0>Tmin Tmax>0>Tmin
0,1-5,0
Tmax,Tmin≤0
Tmax,Tmin≤0
Tmax,Tmin≤0
≤20 21-79 ≥80
≤20 21-79
Średnie dobowe zachmurzenie nieba [%]
21-79
≤20 21-79 ≥80
≤20 21-79 ≥80 21-79 ≥80 21-79 ≥80
≤20 21-79 ≥80
7,5
4,6 10,0 6,0
1,3
Dni z pogodą bardzo mroźną, pochmurną, z opadem
Dni z pogodą bardzo mroźną, słoneczną, bez opadu
Dni z pogodą umiarkowanie mroźną, z dużym
zachmurzeniem, z opadem
4,1
≥0,1 <0,1 ≥0,1
Dni z pogodą dość mroźną, z dużym zachmurzeniem z
opadem
Dni z pogodą umiarkowanie mroźną, pochmurną, bez opadu
0,6
<0,1
Dni z pogodą dość mroźną, pochmurną, bez opadu
≥0,1
Dni z pogodą dość mroźną, słoneczną, bez opadu
<0,1
Dni z pogodą umiarkowanie mroźną, słoneczną, bez opadu
Dni z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną, z dużym
8,1
Dni z pogodą przymrozkową, bardzo chłodną, z dużym
6,7 15,9 11,0 12,4 8,5
Dni z pogodą chłodną, z dużym zachmurzeniem, z opadem
Dni z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną,
pochmurną, bez opadu
Liczba dni
z typem 13,5 35,9 20,1 8,9 41,9 29,1 0,6
pogody:
≥0,1 <0,1 ≥0,1 <0,1 ≥0,1
Dni z pogodą przymrozkową, bardzo chłodną, pochmurną, bez
opadu
<0,1
Dni z pogodą chłodną, pochmurną, bez opadu
≥0,1
Dni z pogodą chłodną, słoneczną, bez opadu
<0,1
Dni z pogodą umiarkowanie ciepłą, z dużym zachmurzeniem z
opadem
Dni z pogodą umiarkowanie ciepłą, słoneczną, bez opadu
≥0,1
Dni z pogodą bardzo ciepłą, pochmurną, z opadem
Dni z pogodą bardzo ciepłą, pochmurną, bez opadów
<0,1
Dni z pogodą umiarkowanie ciepłą, pochmurną, bez opadu
Dobowa suma opadów atmosferycznych [mm]
Dni z pogodą bardzo ciepłą, słoneczną, bez opadów
Region klimatyczny:
Mazursko-Podlaski
≤20
0,3
wg "Atlas Rzeczpospolitej Polskiej" - Ark. 31.8. - Typy pogody, regiony klimatyczne (Alojzy Woś). PPWK. Warszawa 1994.
Na terenie Nadleśnictwa Płaska dominują w okresie letnim wiatry zachodnie
i północno-zachodnie. W okresie zimowym zaś południowo-wschodnie i południowozachodnie. W porównaniu z innymi regionami województwa podlaskiego Pojezierze
Suwalskie charakteryzuje się największą średnią prędkością wiatru, chociaż jego szybkość
rzadko przekracza 2-15 m/s oraz najmniejszym udziałem dni z pogodą bezwietrzną
(zestawienie na następnej stronie).
Zestawienie parametrów wiatru
Klasy prędkości wiatru
Cisza
Miejscowość
Słaby
1-3 m/s
Umiarkowany
4-9 m/s
Silny
10-15 m/s
Bardzo silny
>16 m/s
Średnia
prędkość
m/s
[%]
Suwałki
7,9
41,2
47,1
3,7
0,1
4,4
Białystok
14,2
54,0
31,4
0,4
0,0
2,8
Kierunki wiatrów dominujących na terenie Nadleśnictwa Płaska przedstawia poniżej
zestawienie oraz wykres róży wiatru.
Dominujące kierunki wiatrów
Kierunki wiatru [%]
Miejscowość
Suwałki
N
E
S
W
17,8
17,4
26,0
30,9
Szczegółowe dane dotyczące typów pogody przedstawiono w poniższej tabeli:
Typ
pogody
Słoneczna
bez
z
opadu opadem
Pochmurna
Z dużym zachm.
Z
Bez
Razem
bez
z
bez opadu z opadem opadu opadem
opadu opadem
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Ciepła
Przymroz.
19,0
7,4
0,7
0,0
85,4
21,0
50,5
10,8
24,0
12,2
56,5
23,2
128,4
40,6
107,7
34,0
236,1
74,6
Mroźna
6,7
0,1
16,1
8,4
5,8
16,8
28,6
25,3
53,9
33,1
0,8
122,5
69,7
192,2
42,0
96,5
197,6
167,0
364,6
RAZEM
33,9
138,5
Na omawianym obszarze opady atmosferyczne są stosunkowo niewielkie. Średnia ich
wielkość wyniosła od 551 mm do 600 mm, a w okresie wegetacyjnym 340-360 mm, przy
czym subregion Wigiersko-Augustowski ma wyższą roczną sumę opadów niż subregion
Suwalsko-Sejneński. Na taki stan rzeczy duży wpływ ma wyższa lesistość i znaczna
powierzchnia jezior w subregionie Wigiersko-Augustowskim. Opady przeważają w półroczu
ciepłym (kwiecień- wrzesień), stanowiąc wtedy 65% sumy rocznej. Maksimum, podobnie jak
w większości dzielnic Polski, przypada na miesiące letnie (czerwiec-sierpień), minimum na
wrzesień. Na terenie Puszczy Augustowskiej częstotliwość roczna burz jest niewielka
i wynosi w Suwałkach średnio 21 burz w ciągu roku.
Wpływ dużej ilości jezior zaznacza się na omawianym terenie większą niż gdzie indziej
wilgotnością powietrza. Przeciętna roczna względna wilgotność powietrza jest bardzo duża
i wynosi około 83%. Wilgotność względna powietrza największa jest w listopadzie
i w grudniu, dochodzi w tym okresie nawet do 89%. Najmniejsza wilgotność występuje
w maju i czerwcu osiągając w najlepszym przypadku 73%.
Szkodliwość niskich temperatur występujących w czasie zimy łagodzą na omawianym
terenie znaczne opady śnieżne. Śnieg chroni rośliny przed wymarzaniem, a topniejąc na
wiosnę dostarcza wilgoci niezbędnej dla wegetacji. Długość zalegania pokrywy śnieżnej
w okolicach Suwałk jest zdecydowanie większa niż w pozostałych regionach województwa
podlaskiego i wynosi średnio 90 dni (min. 36 dni, max. 137 dni). Na Pojezierzu Suwalskim
w pierwszej połowie kwietnia pokrywa śnieżna może mieć jeszcze wysokość ponad 50 cm.
Całkowity zanik pokrywy śnieżnej na tych terenach przypada dopiero na koniec kwietnia.
Powyższe dane klimatyczne w znacznej mierze dotyczą obszarów otwartych. Nieco
inne warunki występują w zwartym kompleksie leśnym. Podstawowym czynnikiem
kształtującym klimat wnętrza lasu jest stopień zwarcia koron, które w znacznej mierze
pochłaniają energię słoneczną oraz rodzaj podłoża, na którym rośnie las. Pod względem
termicznym wnętrze lasu jest w lecie chłodniejsze, zimą – cieplejsze niż teren otwarty.
W związku z tym las wiosną i jesienią zmniejsza częstość przymrozków, wpływa również na
wzrost wilgotności powietrza w warstwie przygruntowej. Stosunkowo duży kontynentalizm
klimatu powoduje, że zagrożenie przymrozkami późnymi w Puszczy Augustowskiej nie jest
tak poważne, jak na obszarach o bardziej morskim klimacie. Niższa temperatura w lesie
i mniejsza prędkość wiatru powoduje, że parowanie wody jest w nim mniejsze niż na
otwartym polu. Zwarty kompleks leśny modyfikuje prędkość i kierunek wiatru. Hamuje on
w swym wnętrzu poziomy ruch powietrza, wzmaga zaś ponad koronami drzew. Uważa się
również, że powierzchnie leśne wpływają na zwiększenie opadów w najbliższej okolicy.
Wokół lasu, na jego brzegu powstaje specyficzny mikroklimat, zależny od położenia ściany
drzew w stosunku do stron świata i przeważających kierunków napływu mas powietrza.
Trwała warstwa śniegu w lasach zalega o 10-15 dni dłużej niż na terenie otwartym, co ma
związek z warunkami termicznymi.
e) Gleby
W Nadleśnictwie Płaska w latach 2002 – 2003 zostały wykonane prace glebowosiedliskowe przez BULiGL Oddział w Białystoku. Na podstawie tych prac stwierdzono
występowanie na omawianym terenie 36 podtypów gleb zgrupowanych w 16 typach.
Gleby nadleśnictwa w układzie systematycznym gleb Polski przedstawiają się jak niżej.
DZIAŁ I : GLEBY LITOGENICZNE
Rząd A : Gleby mineralne bezwęglanowe słabo wykształcone
Typ 5 : Arenosole
Podtyp
a) właściwe (SWL)
Rząd B : Gleby wapniowcowe o różnym stopniu rozwoju
Typ 2 : Pararędziny
Podtyp
c) brunatne (PRbr)
DZIAŁ II : GLEBY AUTOGENICZNE
Rząd B : Gleby brunatnoziemne
Typ 1 : Gleby brunatne właściwe
Podtyp
a) typowe (BRt)
c) oglejone (BRg)
d) wyługowane (BRwy)
Typ 3 : Gleby płowe
Podtyp
b) zbrunatniałe (Pbr)
d) opadowo-glejowe (Pog)
Rząd C : Gleby bielicoziemne
Typ 1 : Gleby rdzawe
Podtyp
Typ 2 : Gleby bielicowe
Podtyp
a) właściwe (RDw)
b) brunatno-rdzawe (RDbr)
c) bielicowo-rdzawe (RDb)
a) właściwe (B)
DZIAŁ III : GLEBY SEMIHYDROGENICZNE
Rząd A : Gleby glejo-bielicoziemne
Typ 1 : Gleby glejobielicowe
Podtyp
a) właściwe (GBw)
b) murszaste (GBm)
c) torfiaste (GBt)
Rząd B : Czarne ziemie
Podtyp
a) glejowe (CZg)
b) właściwe (CZw)
d) wyługowane (CZwy)
f) murszaste (CZm)
Rząd C : Gleby zabagniane
Typ 1 : Gleby opadowo-glejowe
Podtyp
a) właściwe (OGw)
Typ 2 : Gleby gruntowo-glejowe
Podtyp
a) właściwe (Gw)
b) torfiasto-glejowe (Gts)
c) torfowo-glejowe (Gt)
DZIAŁ IV : GLEBY HYDROGENICZNE
Rząd A : Gleby bagienne
Typ 2 : Gleby torfowe
Podtyp
a) torfowisk niskich (Tn)
b) torfowisk przejściowych (Tp)
c) torfowisk wysokich (Tw)
Rząd B : Gleby pobagienne
Typ 1 : Gleby murszowe
Podtyp
a) torfowo-murszowe (Mt)
c) gytiowo-murszowe (Mgy)
Typ 2 : Gleby murszowate
Podtyp
a) mineralno-murszowe (MRmm)
b) właściwe (MRw)
c) murszaste (MRm)
DZIAŁ V : GLEBY NAPŁYWOWE
Rząd A : Gleby aluwialne
Typ 1 : Mady rzeczne
Podtyp
a) właściwe (MDw)
b) próchniczne (MDp)
Rząd B : Gleby deluwialne
Typ 1 : Gleby deluwialne
Podtyp
a) właściwe (Dw)
b) próchniczne (Dp)
c) brunatne (Dbr)
DZIAŁ VII : GLEBY ANTROPOGENICZNE
Rząd B : Gleby industrio- i urbanoziemne
Typ 1 : Gleby antropogeniczne o nie wykształconym profilu (AN)
Udział powierzchniowy poszczególnych typów gleb na terenie Nadleśnictwa Płaska
przedstawia diagram zamieszczony poniżej.
Łącznie w Nadleśnictwie Płaska największym typem gleb jeśli chodzi o zajmowaną
powierzchnię jest typ gleb rdzawych (55,4%), a w nim podtyp gleb bielicowo-rdzawych
zajmujący 29,5% areału obiektu. Stosunkowo dużą powierzchnię zajmuje również typ gleb
glejobielicowych (12,1%), szczególnie glejobielicowych właściwych (10,5%). Spośród gleb
charakterystycznych dla siedlisk bagiennych największym typem są gleby torfowe zajmujące
10,6% powierzchni gleb nadleśnictwa. Zauważalny udział w powierzchni obiektu mają
ponadto typy gleb: bielicowych (9,2%), murszowatych (4,8%), murszowych (3,6%)
i gruntowo-glejowych (2,8%). Pozostałe typy gleb występują w ilościach śladowych.
Powierzchnie przez nie zajmowane nie przekroczyły 1% areału nadleśnictwa.
f) Typy siedliskowe lasu
Typy siedliskowe lasu dla potrzeb prac taksacyjnych IV rewizji urządzania lasu przyjęto
takie jak w operacie glebowym, kierując się zasadą, że w wydzieleniu leśnym uwzględniano
typ o największym udziale. Udział typów siedliskowych lasu w powierzchni poszczególnych
obrębów i nadleśnictwa
oraz udział powierzchniowy
gatunków panujących w
poszczególnych typach siedliskowych przedstawiają zamieszczone poniżej oraz na stronach
następnych tabele IV oraz odpowiadające im diagramy.
Tabela IV. Zestawienie powierzchni typów siedliskowych lasu według panujących gatunków
drzew
Obręb: Mikaszówka
Typ
Pow.
siedlisk. typu siedl.
lasu
lasu [ha]
1
Udz.
[%]
2
3
Bśw
2901.65
35.5
Bw
80.45
1.0
Bb
55.62
0.7
BMśw
1656.74
20.3
BMw
567.79
6.9
BMb
38.09
0.5
LMśw
459.90
5.6
LMw
538.18
6.6
LMb
506.70
6.2
Lśw
95.52
1.2
Lw
123.93
1.5
Ol
685.95
8.4
OlJ
461.72
5.6
Ogółem
8172.24
100.0
So
Md
Św
4
5
6
2898.29
99.88
69.15
85.95
53.11
95.49
1483.06
89.52
262.47
46.23
33.37
87.61
202.96
44.13
31.37
5.83
16.84
3.32
9.30
9.74
3.29
2.65
5063.21
61.96
2.05
0.45
2.05
0.03
Db
Brz
powierzchnia-ha
udział-%
7.93
9.86
1.26
2.26
130.38
7.87
175.16
30.85
4.72
12.39
164.11
35.68
144.17
26.79
41.42
8.18
45.02
47.13
26.93
21.73
2.67
0.39
26.27
5.69
770.04
9.42
Ol
Razem
9
10
7
8
1.24
0.22
3.36
0.12
3.37
4.19
1.25
2.25
43.30
2.61
107.50
18.93
21.42
3.77
87.06
18.93
244.99
45.52
228.08
45.01
39.70
41.56
33.22
26.81
120.37
17.55
41.66
9.02
953.86
11.67
103.64
19.26
220.36
43.49
1.50
1.57
60.49
48.81
562.91
82.06
393.79
85.29
1364.11
16.69
3.72
0.81
14.01
2.60
18.97
0.23
2901.65
100.00
80.45
100.00
55.62
100.00
1656.74
100.00
567.79
100.00
38.09
100.00
459.90
100.00
538.18
100.00
506.70
100.00
95.52
100.00
123.93
100.00
685.95
100.00
461.72
100.00
8172.24
100.00
Udział [w % pow.] siedliskowych typów lasu
w obr. Mikaszówka
Lw
1,5%
Ol
8,4%
OlJ
5.6%
Lśw
1,2%
Bśw
35,5%
LMb
6,2%
LMw
6,6%
LMśw
5,6%
Bw
1,0%
BMb
0,5%
BMśw
20,3%
BMw
6,9%
Bb
0,7%
Udział [w % pow] panujących gat. drzew
w STL obr. Mikaszówka
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Bś w
Bw
Bb
BMśw BMw
Ol
BMb
Brz
LMśw
Db
Św
LMw
Md
LMb
So
Lśw
Lw
Ol
OlJ
Tabela IV. Zestawienie powierzchni typów siedliskowych lasu według panujących gatunków
drzew
Obręb: Płaska
Typ
siedl.
lasu
1
Pow.
Udz.
typu siedl.
[%]
lasu [ ha]
2
3
Bśw
3369.58
46.0
Bw
133.35
1.8
Bb
83.77
1.1
BMśw
1164.49
15.9
BMw
848.12
11.6
BMb
71.80
1.0
LMśw
115.32
1.6
LMw
340.39
4.7
LMb
473.45
6.5
Lśw
37.89
0.5
Lw
47.42
0.6
Ol
408.04
5.6
OlJ
226.06
3.1
Ogółem
7319.68
100.0
So
Św
Db
4
5
6
3369.58
100.00
129.88
97.40
81.98
97.86
1076.04
92.40
512.02
60.37
55.71
77.59
52.06
45.15
36.49
10.72
57.63
12.17
3.26
6.88
5374.65
73.43
3.47
2.60
1.19
1.42
67.50
5.80
244.27
28.80
4.47
6.23
50.34
43.65
129.27
37.98
72.90
15.40
24.69
65.16
18.69
39.41
12.29
3.01
23.15
10.24
652.23
8.91
Js
Brz
powierzchnia-ha
udział-%
7
3.42
0.41
4.61
1.35
4.09
10.80
8.03
0.11
10.04
4.44
14.13
0.19
8
0.60
0.72
20.95
1.80
87.97
10.37
10.24
14.26
12.92
11.20
109.77
32.25
192.65
40.69
9.11
24.04
8.40
17.71
106.70
26.15
11.35
5.02
570.66
7.80
Ol
Os
9
10
0.44
0.05
1.38
1.92
60.25
17.70
150.27
31.74
14.67
30.94
289.05
70.84
181.52
80.30
697.58
9.53
2.40
5.06
2.40
0.03
Razem
11
3369.58
100.00
133.35
100.00
83.77
100.00
1164.49
100.00
848.12
100.00
71.80
100.00
115.32
100.00
340.39
100.00
473.45
100.00
37.89
100.00
47.42
100.00
408.04
100.00
226.06
100.00
7319.68
100.00
w obr. Płaska
LMb
6,5%
Lw
0.6%
Lśw
0,5%
Ol
5,6%
OlJ
3,1%
LMw
4.7%
Bśw
46,0%
LMśw
1,6%
BMb
1,0%
BMw
11,6%
BMśw
15,9%
Bb
1,1%
Bw
1,8%
Udział [w % pow.] panujących gatunków drzew
w STL obr. Płaska
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Bśw
Bw
Bb
BMśw
BMw
Os
BMb
Ol
Brz
LMśw
Js
LMw
Db
LMb
Św
So
Lśw
Lw
Ol
OlJ
Tabela IV. Zestawienie powierzchni typów siedliskowych lasu według panujących
gatunków drzew
Obręb: Serwy II
Typ
siedl.
lasu
Pow.
typu siedl.
lasu [ha]
Udz.
[%]
1
2
3
Bśw
1986.68
39.3
Bw
0.67
0.0
Bb
12.56
0.2
BMśw
2427.20
48.0
BMw
107.02
2.1
BMb
11.34
0.2
LMśw
226.27
4.5
LMw
36.90
0.7
LMb
215.49
4.3
Lśw
0.82
0.0
Ol
28.16
0.6
OlJ
3.88
0.1
5056.99
100.0
So
Md
4
5
1985.46
99.94
0.67
100.00
12.56
100.00
2400.31
98.89
50.77
47.44
4.09
36.07
211.31
93.39
6.36
17.24
Św
Brz
powierzchnia-ha
udział-%
6
7
Ol
8
1.22
0.06
0.21
0.09
23.67
0.98
22.73
21.24
1.22
10.76
8.06
3.56
3.26
8.83
30.94
14.36
0.82
100.00
3.22
0.13
31.88
29.79
6.03
53.17
6.69
2.96
20.68
56.04
82.19
38.14
2.22
7.88
8.62
30.61
92.92
1.84
160.53
3.17
1.64
1.53
6.60
17.89
102.36
47.50
Razem
9
1986.68
100.00
0.67
100.00
12.56
100.00
2427.20
100.00
107.02
100.00
11.34
100.00
226.27
100.00
36.90
100.00
215.49
100.00
0.82
100.00
Lw
Ogółem
4671.53
92.38
0.21
0.00
17.32
61.51
3.88
100.00
131.80
2.61
28.16
100.00
3.88
100.00
5056.99
100.00
w obr. Serwy II
LMśw
4,5%
BMb
0,2%
LMw
0,7%
Ol
0,6%
Lśw
0,0%
OlJ
0,1%
LMb
4,3%
BMw
2,1%
Bśw
39,3%
BMśw
48,0%
Bw
0,0%
Bb
0,2%
w STL obr. Serwy II
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Bśw
Bw
Bb
BMśw
BMw
Ol
BMb
Brz
LMśw
Św
Md
LMw
So
LMb
Lśw
Ol
OlJ
Tabela IV. Zestawienie powierzchni typów siedliskowych lasu według panujących
gatunków drzew
Typ
siedl.
lasu
Pow.
typu siedl.
lasu [ha]
Udz
[%]
1
2
3
Bśw
8257.91
40.2
Bw
214.47
1.0
Bb
151.95
0.7
BMśw
5248.43
25.5
BMw
1522.93
7.4
BMb
121.23
0.6
LMśw
801.49
3.9
LMw
915.47
4.5
LMb
1195.64
5.8
Lśw
134.23
0.7
Lw
171.35
0.8
Ol
1122.15
5.5
OlJ
691.66
3.4
Ogółem 20548.91 100.0
So
Md
Św
4
5
6
8253.33
99.94
199.70
93.11
147.65
97.17
4959.41
94.49
825.26
54.19
93.17
76.85
466.33
58.18
74.22
8.11
74.47
6.23
9.30
6.93
6.55
3.82
15109.39
73.53
2.26
0.28
2.26
0.01
11.40
5.32
2.45
1.61
221.55
4.22
442.16
29.03
10.41
8.59
222.51
27.76
276.70
30.23
145.26
12.15
70.53
52.54
45.62
26.63
17.18
1.53
49.42
7.15
1515.19
7.37
Db
Js
Brz
powierzchnia-ha
udział-%
7
8
4.66
0.31
3.72
0.47
18.62
2.03
4.09
3.05
27.00
0.13
10.04
1.45
14.13
0.07
9
4.58
0.06
3.37
1.57
1.85
1.22
67.47
1.29
227.35
14.93
16.27
13.42
106.67
13.31
375.44
41.01
502.92
42.06
48.81
36.36
41.62
24.29
235.69
21.00
53.01
7.66
1685.05
8.20
Ol
Os
10
11
23.50
1.54
1.38
1.14
170.49
18.62
472.99
39.56
1.50
1.12
75.16
43.86
869.28
77.47
579.19
83.74
2193.49
10.68
2.40
1.40
2.40
0.01
Razem
12
8257.91
100.00
214.47
100.00
151.95
100.00
5248.43
100.00
1522.93
100.00
121.23
100.00
801.49
100.00
915.47
100.00
1195.64
100.00
134.23
100.00
171.35
100.00
1122.15
100.00
691.66
100.00
20548.91
100.00
Lśw
0,7%
LMw
4,5%
Lw
0,8%
Ol
5,5%
OlJ
3,4%
LMb
5,8%
LMśw
3,9%
Bśw
40,2%
BMb
0,6%
BMw
7,4%
Bw
1,0%
Bb
0,7%
BMśw
25,5%
w STL Nadleśnictwa Płaska
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Bś w
Bw
Bb
BMś w BMw
Os
Ol
Brz
BMb
Js
LMśw
Db
LMw
Św
Md
LMb
So
Lśw
Lw
Ol
OlJ
Znaczne różnice w udziale procentowym siedlisk poszczególnych obrębów wynikają
głównie z uwarunkowań geologiczno-glebowych i wilgotnościowych.
Poniższe zestawienia przedstawiają strukturę troficzną i wilgotnościową siedlisk w
procentach powierzchni leśnej zestawionych dla poszczególnych obrębów i nadleśnictwa na
tle Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku.
Siedliska pod względem troficznym
Obręb
Mikaszówka
Obręb
Płaska
Obręb
Serwy II
Nadleśn.
Płaska
1
2
3
4
5
RDLP
Białystok
6
Siedliska borowe (Bśw, Bw, Bb, BMśw,BMw, BMb)
Siedliska lasowe (LMśw, LMw, LMb, Lśw, Lw)
64.9
21.1
77.4
13.9
89.8
9.5
75.4
15.7
61,0
32,0
Olsy (Ol, OlJ)
14.0
8.7
0.7
8.9
7,0
100.0
100.0
100.0
100.0
100,0
Razem
Siedliska pod względem wilgotnościowym
Obręb
Mikaszówka
Obręb
Płaska
Obręb
Serwy II
Nadleśn.
Płaska
1
2
3
4
5
RDLP
Białystok
6
Siedliska świeże (Bśw, BMśw, LMśw, Lśw)
Siedliska wilgotne (Bw, BMw, LMw, Lw)
65.9
14.6
64.0
18.7
91.8
2.8
70.3
13.7
82,0
8,0
Siedliska bagienne i łęgowe(Bb, BMb, LMb, Ol, OlJ)
19.5
17.3
5.4
16.0
10,0
100.0
100.0
100.0
100.0
100,0
Razem
Z przytoczonych powyżej danych widać wyraźnie, iż najbardziej borowym i najmniej
zróżnicowanym siedliskowo obrębem jest obręb Serwy II, gdzie siedliska borów i borów
mieszanych zajmują prawie 90% powierzchni leśnej. Nadleśnictwo Płaska jako całość
posiada więcej siedlisk borowych, wilgotnych i bagiennych, a o połowę mniej lasowych od
przeciętnych wartości dla RDLP Białystok
Zmiany w procentowej strukturze udziałów poszczególnych siedliskowych typów lasu
w stosunku do prac III rewizji urządzania lasu przedstawia zestawienie oraz odpowiadające
mu diagramy zamieszczone na stronach następnych. Z przytoczonych w nich danych wynika,
iż najbardziej w skali całego nadleśnictwa zmniejszyła się ilość borów świeżych
przeklasyfikowanych w wyniku prac glebowo-siedliskowych głównie na bory mieszane
świeże oraz olsów przeklasyfikowanych na lasy mieszane bagienne.
Zmiany w % strukturze udziałów poszczególnych siedliskowych typów lasu
Siedl.
Obręb Mikaszówka
typ lasu
III rew. IV rew. różnica III rew.
IV rew.
różnica III rew. IV rew. różnica III rew. IV rew. różnica
1
2
6
7
Bśw
Bw
Bb
BMśw
BMw
BMb
LMśw
LMw
LMb
Lśw
Lw
Ol
OlJ
Razem
3
45.3
1.9
0.4
11.7
7.6
0.2
7.2
2.5
0.3
1.7
2.6
14.9
3.7
100.0
Obręb Płaska
4
35.5
1.0
0.7
20.3
6.9
0.5
5.6
6.6
6.2
1.2
1.5
8.4
5.6
100.0
5
-9.8
-0.9
0.3
8.6
-0.7
0.3
-1.6
4.1
5.9
-0.5
-1.1
-6.5
1.9
0.0
55.0
3.0
0.7
11.7
7.8
0.9
3.6
1.7
0.9
0.9
0.5
10.1
3.2
100.0
Obręb Serwy II
46.0
1.8
1.1
15.9
11.6
1.0
1.6
4.7
6.5
0.5
0.6
5.6
3.1
100.0
8
-9.0
-1.2
0.4
4.2
3.8
0.1
-2.0
3.0
5.6
-0.4
0.1
-4.5
-0.1
0.0
Nadleśnictwo Płaska
9
48.9
0.4
0.2
42.8
2.9
0.0
0.3
0.1
0.0
0.0
4.3
0.1
100.0
10
39.3
0.0
0.2
48.0
2.1
0.2
4.5
0.7
4.3
0.0
0.6
0.1
100.0
11
-9.6
-0.4
0.0
5.2
-0.8
0.2
4.2
0.6
4.3
0.0
-3.7
0.0
0.0
12
49.7
1.9
0.5
19.4
6.5
0.4
4.2
1.6
0.4
1.0
1.2
10.6
2.6
100.0
40.2
1.0
0.7
25.5
7.4
0.6
3.9
4.5
5.8
0.7
0.8
5.5
3.4
100.0
Zmiany w % udziale siedliskowych typów lasu
w obr. Mikaszówka
III rew.
50,0
IV rew.
różn ica
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
Bśw
-10,0
-20,0
Bw
Bb
BMśw
BMw
BMb
LMśw
LMw
LMb
Lśw
Lw
Ol
OlJ
13
-9.5
-0.9
0.2
6.1
0.9
0.2
-0.3
2.9
5.4
-0.3
-0.4
-5.1
0.8
0.0
Zmiany w % udziale siedliskowych typów lasu
w obr. Płaska
III rew.
60,0
IV rew
różnica
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
Bśw
Bw
Bb
BMśw
BMw
BMb
LMśw
LMw
LMb
Lśw
Lw
Ol
OlJ
-10,0
-20,0
Zmiany w % udziale siedliskowych typow lasu
w obr. Serwy II
III re w.
60,0
IV re w.
różnica
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
Bśw
-10,0
-20,0
Bw
Bb
BMśw
BMw
BMb
LMśw
LMw
LMb
Lśw
Ol
OlJ
Zmiany w % udziale siedliskowych typow lasu
III re w.
IV re w.
ró żnica
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
-10,0
Bśw
Bw
Bb
BMśw
BMw
BMb
LMśw
LMw
LMb
Lśw
Lw
Ol
OlJ
-20,0
g) Charakterystyka przeciętnej pierśnicy i przeciętnej bonitacji drzewostanów rębnych
Charakterystyka przeciętnej pierśnicy i przeciętnej bonitacji gatunków panujących
według siedliskowych typów lasu w drzewostanach rębnych dla poszczególnych obrębów
przedstawiają tabele V.
Tabela V. Przeciętna pierśnica i bonitacja w drzewostanach rębnych
Obręb: Mikaszówka
Gat.
pan.
Cecha
1
2
d1,3
So
bon
d1,3
Md
bon
d1,3
Św
bon
d1,3
Db
bon
d1,3
Brz
bon
d1,3
Ol
bon
d1,3
Razem
bon
Typy siedliskowe lasu
BMśw BMw BMb LMśw LMw LMb
Bśw
Bw
Bb
3
4
5
6
7
8
9
38
I,5
34
II,3
27.3
III,6
39.7
I,1
40.4
I,6
31.2
II,5
34.1
I,9
37.1
I,5
36.9
II,0
35.3
I,2
31.2
I,2
25.7
III,4
35.4
I,5
43.6
Ia,4
90
I,0
40.9
I,5
82
III,5
33.8
I,0
38
I,5
34
II,3
27.3
III,6
38.6
I,3
32.9
II,3
38.8
I,0
Lśw
Lw
Ol
OlJ
11
12
13
14
15
44
II,0
53
I,0
35.8
II,2
36.5
II,1
38.5
I,9
32.7
I,9
32.9
I,2
33.3
II,2
33.9
I,7
30.2
I,4
28.7
II,7
29.9
I,9
38.4
I,0
35.1
I,0
28.9
I,8
32.2
I,5
10
40.9
I,6
31.2
II,6
28.1
I,8
33.2
II,5
31.7
II,3
29.1
I,8
32.5
II,2
31.9
II,2
Obręb: Płaska
Gat.
pan.
Cecha
1
2
So
Św
Brz
Ol
Os
Razem
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
Bśw
Bw
Bb
3
4
5
6
7
8
9
10
11
33.3
II,6
41.5
I,2
37.6
I,9
34
I,0
43.1
I,2
37.5
I,9
27.9
I,3
34.7
II,3
36
II,7
27.2
II,3
44.4
I,7
38.9
II,3
34.2
I,0
50
I,5
39.3
II,1
30.6
I,3
37.8
II,2
26
III,5
31
II,6
27.3
I,8
33
II,5
37.2
II,4
38
I,5
41
I,3
40.1
I,5
33.6
II,4
39.1
I,9
35.6
I,8
29.4
II,3
37.4
II,2
39.6 41.4
I,2
I,3
39.6 41.4
I,2
I,3
33.3
II,6
Lśw
Lw
Ol
OlJ
12
13
14
15
41.2
II,6
28
I,8
31.5
II,5
39.9
I,9
32.9
I,6
36.6
II,1
30.5
II,3
36.8
II,1
44
I,0
42.5
II,3
31.9
I,0
37.2
II,1
34
I,0
39.3
I,9
Obręb: Serwy II
Gat.
pan.
Cecha
1
So
Md
Św
Brz
Ol
Razem
Bśw
Bb
2
3
4
5
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
38.6
Ia,9
23
IV,0
40.9
Ia,9
40.6
II,4
33.2
I,0
24
II,0
38.5
Ia,9
23
IV,0
40.9
I,0
6
35.7
II,2
29.3
I,4
21
III,0
29.7
I,6
7
8
9
26
III,0
40.7
I,1
65
I,5
44.1
II,1
33
I,0
45
I,0
23
III,0
23.5
III,0
40.6
I,3
28.3
I,2
34
II,5
32
I,3
Lśw
Ol
OlJ
10
11
12
13
37
I,9
27.2
I,6
29.3
II,7
28.8
II,0
40
I,5
38
II,0
24.7
II,3
28.7
II,6
28.1
II,4
32
II,0
32
II,0
40
I,5
Gat.
Cecha
pan.
1
So
Md
Św
Db
Brz
Ol
Os
Razem
Bśw Bw
2
3
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
d1,3
bon
39
I,2
4
Bb BMśw BMw BMb
5
38.9 29.9
I,6 III,1
24
II,0
39
I,2
38.9 29.9
I,6 III,1
Lw
Ol
OlJ
6
7
8
LMśw
9
LMw LMb Lśw
10
11
12
13
14
15
40.7
I,0
42.6
I,3
33.2
II,4
47.5
I,3
26.5
III,5
53
I,0
44
I,0
35.9
II,0
37.4
I,8
36.4
II,3
37.3
II,1
33.9
II,3
37.7
II,2
39.3
II,2
40.3 37.3
II,5 II,1
34.8
I,2
30
I,3
24.5
III,3
25
II,7
43
Ia,9
81.7
I,2
40.1
I,9
82
III,5
33.8
I,0
31.9
I,2
35.9
II,2
28.4
I,6
30.7
II,6
38.2
I,3
27.9 30
I,8
I,7
32.3 34.5
II,5 II,2
40.2
I,1
38
I,5
32.1
II,4
39.1
I,4
34.6
I,7
29.5
II,1
38.8
I,9
34.5
I,0
31.1
I,9
34
I,0
35.1
I,7
31 34.2
II,3 II,1
h) Charakterystyka cennych drzewostanów w lasach nadleśnictwa
Najcenniejsze pod względem różnorodności przyrodniczej drzewostany Nadleśnictwa
Płaska zostały objęte częściową ochroną rezerwatową w postaci rezerwatów: Perkuć, Mały
Borek, Starożyn i Kuriańskie Bagno. Pozostałym cennym drzewostanom nadano status lasów
ochronnych. Skrócone informacje na temat rezerwatów i lasów ochronnych znajdują się w
punkcie C.1 niniejszego opracowania, a dokładne w Programie Ochrony Przyrody.
Najważniejszym gatunkiem lasotwórczym Nadleśnictwa Płaska jest sosna zajmująca
ponad 73% powierzchni leśnej. Tak duży udział tego gatunku w składzie drzewostanów jest
wynikiem struktury siedlisk, gdzie 65,7% zajmują Bśw i BMśw. Innymi gatunkami
lasotwórczymi są: olsza – 10,7%, brzoza – 8,2%, świerk – 7,4%, dąb – 0,13%, jesion – 0,07%
oraz modrzew i osika – w granicach 0,01%. Sosna jest bardzo dobrej jakości hodowlanej, na
optymalnych siedliskach osiąga I klasę bonitacji. Olsza zajmuje siedliska bagienne i wilgotne
osiągając II, rzadziej III bonitację. Świerk osiąga z reguły II bonitację. Brzoza występuje na
wszystkich siedliskach i jest I – II bonitacji, a najlepsze parametry osiąga na siedliskach
świeżych. Ciekawostką są występujące na terenie Nadleśnictwa około 160-letnie drzewostany
modrzewiowe osiągające I bonitację i przeciętną pierśnicę w granicach 90 cm.
i) Selekcja i nasiennictwo
Od 2000 roku w Nadleśnictwie Płaska realizowany jest „Program zakładania upraw
pochodnych”. Do 31 grudnia 2004 roku założono 16,86 ha upraw pochodnych. Docelowo
powierzchnia bloków upraw pochodnych ma wynosić 240,54 ha. Szczegółowo projekt
zakładania bloków upraw pochodnych został omówiony w rozdziale D „Średniookresowy
plan zagospodarowania lasu...” niniejszego opracowania.
Produkcja szkółkarska jest realizowana w Nadleśnictwie w oparciu o program,
zaakceptowany przez Dyrektora RDLP w Białymstoku w dniu 20.10.1998 r. Na omawianym
terenie znajduje się w sumie 5 szkółek. Produkcja sadzonek pokrywa w 100% potrzeby
Nadleśnictwa, a nadwyżka jest sprzedawana.
Wzór 30. Wykaz szkółek
Oddział
pododział
Na gruntach związanych
Na gruntach nieleśnych
z gospodarką leśną (leśne)
(zadrzewieniowe)
Powierzchnia w ha
1
2
3
Obręb Mikaszówka
62 d
62 f
184 h
297 i
308 h
308 l
309 b
RAZEM
0.29
0.28
0.39
1.61
1.6
4.21
1.31
9.69
-
Nadleśnictwo posiada wyłączone drzewostany nasienne o powierzchni 90,82 ha (82,82
ha na obrębie Płaska i 8,00 ha na obrębie Serwy II). Są to drzewostany sosnowe lub z sosną
dominującą w składzie gatunkowym w wieku od 95 do 161 lat, rosnące na optymalnych dla
tego gatunku siedliskach. Posiadają one najwyższą jakość hodowlaną gwarantującą
zachowanie bogatej puli genetycznej rodzimych ekotypów w przyszłości.
Gospodarcze drzewostany nasienne zajmują łączną powierzchnię 2101,33 ha. Ich
wykaz przedstawiono na następnych stronach.
Wzór nr 28. Rejestr gospodarczych drzewostanów nasiennych
Lp.
Oddz.
pododdz.
Pow.
[ha]
Gatunek
Skład
gatunkowy
drzewostanu
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
7c
8a
9c
11a
12a
13 a
22 d
22 f
23 b
36 d
37 a
45 f
45 m
53 j
54 h
54 i
55 i
57 g
58 a
58 j
59 b
59 g
60 f
60 h
65 d
67 f
67 g
67 i
73 i
74 b
74 d
75 c
76 c
77 h
78 b
83 b
84 b
86 a
86 b
87 a
89 d
113 b
113 g
114 c
116 a
116 c
116 d
117 b
118 b
12.92
26.50
14.04
6.52
3.29
3.66
11.11
7.65
12.13
10.25
19.77
2.41
7.50
6.13
4.62
7.17
3.43
5.02
2.94
7.68
3.16
5.94
4.62
10.23
2.89
2.05
3.11
6.82
2.59
13.03
2.04
14.55
4.13
9.01
3.60
3.32
4.24
7.52
7.31
10.40
9.75
5.50
6.47
22.85
10.55
2.97
5.93
24.14
10.99
So
So
So
So
So
So
Ol
Ol
Ol
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
Brz
Brz
Św
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
Brz
So
So
Brz
Brz
So
So
So
So
So
Siedlisk.
typ
Wiek
lasu
6
Obręb Mikaszówka
9So 1Św
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
6So 2Św
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
8Ol 2Brz
Ol
9Ol 1Brz
Ol
8Ol 2Brz
Ol
8So 1Św
BMśw
So
BMśw
7So 3Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
9So 1Św
Bśw
9So 1Św
BMśw
8So 2So
Bśw
8So 1Św
BMśw
9So 1Św
BMśw
So
BMśw
So
BMśw
So
BMśw
6So 3Św
BMśw
8So 1Św
BMśw
8So 1Św
BMśw
So
Bśw
3Brz 2Ol
Lśw
2Brz 2Ol
Lśw
3Św 3Brz
Lśw
9So 1Św
Bw
8So 2Św
BMśw
9So 1Brz
Bb
So
BMśw
9So 1Św
BMśw
So
Bśw
9So 1Św
Bśw
6So 2Db
BMśw
6So 3Św
LMśw
9So 1Św
BMśw
8So 2Brz
BMśw
2Brz 2Św
LMb
So
Bśw
9So 1Brz
Bśw
4Brz 2Ol
LMw
4Brz 3Św
LMb
So
Bśw
7So 2Św
Bśw
7So 2Św
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
Bonita- Zwar- ZadrzeJakość
cja
cie
wienie
7
8
9
10
11
95
95
90
100
95
110
92
77
85
111
106
111
111
107
101
91
101
96
96
101
101
101
107
102
90
101
101
101
150
101
142
96
101
106
116
175
170
106
106
96
101
96
80
96
101
91
111
111
111
I
I
I
Ia
Ia.5
I.5
III
II.5
III
I.5
I
I.5
I.5
I.5
I
I.5
I
I
I
Ia.5
I
Ia.5
I
I
Ia
I
I
II
I
I
II.5
I.5
I
Ia.5
I
I.5
I
I
I
I
I.5
I
I
I
I.5
I.5
I.5
II
I.5
luź.
um.
prz.
luź.
luź.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
luź.
luź.
luź.
luź.
luź.
luź.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
0.5
0.9
0.6
0.7
0.8
0.8
0.7
0.7
0.7
1.0
1.0
0.7
0.6
0.8
0.8
0.9
0.8
0.8
0.8
0.8
0.8
0.7
0.7
0.7
0.8
0.5
0.5
0.7
0.7
0.7
0.7
0.8
0.9
0.7
0.8
0.6
0.5
1.0
1.0
0.5
0.8
1.1
1.0
1.0
0.8
0.8
0.7
0.9
0.8
1
1
12
1
1
1
2
2
2
2
2
1
2
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
12
2
2
2
1
1
2
1
1
1
1
2
3
3
2
3
1
2
2
2
1
1
1
1
1
Lp.
Oddz.
pododdz.
Pow.
[ha]
Gatunek
1
2
3
4
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
120 c
141 f
142 h
149 a
159 b
160 a
166 f
169 b
170 a
172 b
179 g
181 d
182 b
182 c
202 a
213 d
215 f
215 j
215 l
218 d
219 f
220 i
222 c
223 i
224 j
227 a
227 b
228 b
229 a
235 b
242 g
242 h
244 a
245 a
245 h
246 b
246 d
256 j
257 b
257 g
257 i
263 b
264 f
271 d
272 f
273 c
274 b
279 b
279 f
279 j
3.77
1.67
1.44
14.35
5.85
13.19
7.77
14.89
9.95
5.96
4.43
6.70
3.18
6.54
11.17
3.64
0.39
0.60
0.58
9.77
12.97
5.39
12.82
5.25
7.70
5.35
10.45
14.86
9.39
6.02
6.87
8.17
6.36
6.62
6.13
1.68
2.39
4.28
8.63
2.95
2.09
6.55
6.30
6.56
16.06
1.11
7.93
1.43
6.36
1.86
So
So
So
So
Św
Św
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
Brz
Ol
So
So
Św
Św
So
So
So
So
So
So
Brz
Brz
Brz
Brz
So
So
So
So
Ol
Ol
So
So
So
So
Brz
Ol
Św
Skład
gatunkowy
drzewostanu
5
Siedlisk.
typ
Wiek
lasu
6
Obręb Mikaszówka c. d.
9So 1Św
Bśw
5So 2Św
BMśw
7So 3Św
Bśw
8So 1Św
BMśw
9Św 1Brz
LMśw
9Św 1Brz
BMśw
So
Bśw
7So 2So
Bśw
6So 3So
Bb
So
BMw
So
Bśw
9So 1Św
Bśw
9So 1Brz
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
4So 2Św
BMśw
6So 3Md
LMśw
9So 1Brz
LMśw
6So 3Św
BMśw
So
BMśw
6Brz 2Ol
LMw
3Ol 2Św
Ol
7So 1Św
Bśw
7So 1Św
BMśw
7Św 3So
BMw
8Św 2So
BMśw
6So 3Św
BMśw
6So 3Św
BMśw
So
Bśw
9So 1Św
Bśw
9So 1Brz
BMśw
So
BMśw
5Brz 5Św
LMw
6Brz 4Św
LMw
4Brz 2 Św
LMw
4Brz 3Św
LMśw
So
BMw
So
Bw
So
Bśw
So
Bśw
6Ol 2Brz
Ol
8Ol 1Brz
OlJ
7So 2Św
BMw
9So 1Św
BMw
So
Bśw
8So 1Św
BMśw
9Brz 1Św
LMśw
5Ol 4Brz
Lw
4Św 4So
Lśw
cja
cie
wienie
7
8
9
10
11
111
160
162
96
91
91
101
161
161
101
142
141
121
97
96
102
140
160
85
91
91
101
81
131
121
101
101
101
91
116
121
95
96
91
91
91
91
91
96
91
116
76
71
96
96
106
111
75
70
85
I.5
I
I
I
II
II
I.5
II.5
III.5
I
I
I.5
II
I
I
I.5
II
I
I
Ia.5
Ia
I
II
I
I
II
I.5
Ia.5
I
I
I.5
I
Ia.5
I
I
I
I
Ia.5
Ia.5
Ia.5
I
II
I
I.5
I
I
I.5
I
II
II
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
luź.
prz.
prz.
prz.
um.
luź.
luź.
luź.
prz.
um.
prz.
luź.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
luź.
prz.
prz.
luź.
um.
luź.
luź.
um.
um.
um.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
luź.
luź.
luź.
0.9
0.6
0.6
0.9
0.6
0.5
0.6
0.9
0.7
0.9
0.8
1.0
1.2
0.9
0.7
0.8
0.7
1.0
0.9
0.8
0.8
0.7
0.8
0.7
0.8
0.3
0.3
1.0
0.9
0.8
0.8
1.1
0.7
0.4
0.8
0.4
0.4
0.8
0.7
0.8
0.7
0.7
0.7
0.7
0.8
0.8
1.1
0.9
0.7
0.7
1
1
1
1
2
2
1
1
2
2
1
2
2
1
2
2
1
1
12
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
1
1
2
1
2
2
1
2
1
Lp.
Oddz.
pododdz.
Pow.
[ha]
Gatunek
1
2
3
4
100
279 k
0.51
101
279 l
1.86
102
280 g
8.85
103
281 a
10.23
104
281 b
13.90
105
282 a
17.00
106
283 a
7.68
107
283 c
4.16
108
285 d
11.43
109
286 b
4.43
110
286 f
5.95
111
287 i
5.31
112
294 j
3.58
113
296 a
8.17
114
297 c
10.43
115
298 b
4.16
116
298 f
3.22
117
299 a
7.98
118
299 b
15.32
119
299 f
0.52
120
300 a
10.07
121
309 c
2.59
122
309 h
5.12
123
310 f
7.38
124
310 k
5.61
125
312 b
4.67
126
312 i
2.04
127
314 a
4.75
128
314 f
5.15
129
316 d
4.78
130
318 k
5.80
131
319 a
3.99
132
320 a
2.62
133
325 b
10.13
134
330 k
3.82
135
332 b
11.30
136
333 d
8.42
137
336 b
10.92
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
17 b
18 g
22 d
23 d
27 c
28 b
29 b
39 b
40 b
112 g
11.47
7.50
9.39
3.68
8.50
16.10
19.30
5.77
6.96
4.08
Św
Brz
Brz
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
974.67 ha
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
Skład
gatunkowy
drzewostanu
5
Siedlisk.
typ
Wiek
lasu
6
cja
cie
wienie
7
8
9
10
11
Obręb Mikaszówka c. d.
4Św 4So
Lśw
5Brz 4Św
Lśw
6Brz 3Ol
Lw
9So 1Św
BMśw
4So 4Św
LMśw
6So 2Św
BMśw
5So 1Św
BMśw
7So 2Św
BMśw
9So 1Brz
BMw
6So 3Św
BMw
9So 1Św
BMw
So
Bśw
5So 4Brz
LMb
So
BMśw
7So 1Św
BMśw
So
Bśw
9So 1Św
BMśw
8So 2Św
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
8So 1Św
LMśw
So
Bśw
So
BMśw
So
BMśw
So
BMśw
So
BMśw
So
Bśw
So
Bśw
9So 1Św
BMśw
So
Bśw
6So 2Św
LMśw
So
LMśw
So
Bśw
9So 1Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
5So 3Św
BMw
9So 1So
BMśw
85
85
80
101
101
96
101
101
91
106
91
96
100
101
116
106
116
106
106
106
101
116
116
95
95
100
100
105
120
120
110
115
120
90
120
90
90
115
II
I
I
Ia.5
Ia
Ia.5
I
Ia.5
I.5
I
I.5
I.5
I
I
Ia.5
I
I.5
I
I.5
I.5
I
Ia.5
I.5
I
I
I
I
Ia.5
I
II
I.5
Ia.5
II
I
I
Ia
Ia
I.5
luź.
luź.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
luź.
luź.
luź.
luź.
luź.
luź.
prz.
um.
um.
prz.
luź.
um.
um.
um.
luź.
0.7
0.6
0.7
1.1
0.9
1.0
1.2
1.1
0.9
1.1
0.9
0.8
0.7
0.8
0.9
0.9
1.3
0.9
1.0
0.9
0.7
0.9
0.8
0.8
0.8
0.8
0.8
0.8
0.7
0.6
0.9
0.8
0.8
0.6
1.0
0.9
1.0
0.8
2
1
2
2
2
2
2
2
3
2
3
2
1
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
12
1
11
12
1
Obręb Płaska
8So 1Św
BMśw
7So 2Św
BMśw
6So 1Brz
Bśw
9So 1Św
Bśw
So
BMśw
9So 1Św
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
6So 2Św
BMw
91
91
91
91
96
90
91
100
95
141
I
Ia.5
Ia
Ia.5
I
Ia.5
Ia.5
I.5
I.5
I.5
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
prz.
1.1
0.9
0.6
0.8
1
0.9
0.8
0.8
0.8
0.8
2
1
1
1
1
22
1
1
1
1
Lp.
Oddz.
pododdz.
Pow.
[ha]
Gatunek
Skład
gatunkowy
drzewostanu
1
2
3
4
5
11
118 d
3.46
So
12
119 d
3.93
So
13
136 a
23.06
So
14
143 c
2.25
So
15
145 h
2.05
Św
16
162 a
24.45
So
17
163 a
2.09
So
18
163 b
15.88
So
19
173 h
8.05
Św
20
176 i
5.01
Św
21
176 k
4.54
Św
22
178 i
3.18
So
23
179 f
2.17
Brz
24
180 g
6.40
Św
25
197 a
11.32
So
26
218 d
5.97
So
27
220 d
0.68
So
28
227 d
4.91
So
29
228 c
9.05
So
30
278 c
14.67
So
31
307 b
8.76
So
Razem Obręb Płaska 254.63 ha
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
252 g
253 g
254 d
259 c
259 d
260 a
261 c
268 f
269 d
269 g
270 c
271 a
271 f
272 a
274 d
275 c
275 g
276 b
276 c
277 a
277 c
277 d
277 g
277 h
277 i
278 a
279 a
6.75
5.70
2.13
6.91
5.55
18.39
3.08
9.45
8.29
3.17
17.39
5.80
6.68
2.10
11.01
6.75
7.81
10.60
12.91
6.18
1.34
2.17
9.27
1.05
1.12
30.68
17.21
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
Siedlisk.
typ
Wiek
lasu
6
cja
cie
wienie
7
8
9
10
11
Obręb Płaska c. d.
So
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
6So 2Św
Bśw
5Św 1So
BMw
8So 1Św
Bśw
8So 2Św
Bśw
7So 3Św
Bśw
7Św 2So
BMśw
4Św 3So
LMw
4Św 4So
BMśw
So
Bśw
7Brz 3Św
LMw
8Św 2So
BMśw
9So 1Św
Bśw
6So 2Św
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
So
Bśw
6So 3Św
BMśw
7So 1Św
Bśw
96
121
91
141
131
91
131
91
101
91
91
131
46
101
108
130
100
90
100
151
151
I
I
Ia
I.5
II.5
Ia
I.5
Ia
II
I
I.5
I
I
I.5
Ia.5
I.5
I
I
I.5
I.5
I.5
luź.
prz.
luź.
luź.
prz.
luź.
prz.
luź.
prz.
prz.
um.
prz.
um.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
prz.
prz.
0.6
0.6
0.6
0.8
0.7
0.9
0.8
0.7
0.6
1
0.8
1
0.9
0.5
0.9
1.3
0.7
0.9
0.9
0.9
0.8
1
1
1
1
2
1
1
1
2
1
1
1
21
1
1
2
1
12
2
1
1
Obręb Serwy II
8So 1Św
BMśw
8So 1Św
BMśw
9So 1Św
BMśw
9So 1Św
BMśw
8So 1Św
BMśw
9So 1Św
BMśw
7So 1Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
7So 3Św
BMśw
6So 2Św
BMśw
7So 2Św
BMśw
6So 4Św
BMśw
8So 1Św
BMśw
7So 2Św
BMśw
5So 3Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
6So 2Św
BMśw
9So 1Św
BMśw
9So 1Św
BMśw
6So 2Św
LMśw
6So 3Św
BMśw
6So 3Św
BMśw
5So 2Św
BMśw
8So 1Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
91
91
91
89
89
92
91
101
101
101
102
95
101
102
117
107
122
107
127
107
107
107
122
122
122
117
102
Ia
Ia
Ia
Ia.5
Ia.5
Ia.5
Ia.5
Ia.5
I
I
Ia.5
Ia
I
I
Ia.5
Ia.5
Ia.5
Ia.5
I
I
Ia.5
Ia.5
Ia.5
I
I
Ia.5
Ia.5
um.
prz.
prz.
um.
prz.
prz.
prz.
um.
prz.
prz.
um.
prz.
prz.
um.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
prz.
um.
luź.
prz.
um.
um.
um.
1.1
1.1
1
1.1
1
0.9
1
1
0.9
1
1
1.1
0.9
1.2
0.9
1.1
1.1
1
1.1
1.3
1.2
0.9
1.1
1.3
0.9
1.3
0.9
1
1
2
12
12
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
Lp.
Oddz.
pododdz.
Pow.
[ha]
Gatunek
Skład
gatunkowy
drzewostanu
1
2
3
4
5
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
280 a
287 a
292 f
295 g
296 d
297 h
298 d
298 g
299 f
299 g
300 a
301 a
301 b
309 j
310 f
312 b
313 a
314 f
315 h
321 j
321 r
322 a
322 h
322 i
323 b
323 c
324 a
325 a
326 a
328 g
329 g
331 b
331 h
331 i
332 a
332 c
332 d
333 a
334 a
334 c
335 a
335 h
336 a
336 d
338 n
339 b
341 c
342 c
346 f
346A a
23.60
14.96
6.11
4.89
13.05
5.93
13.70
3.79
5.02
4.64
11.11
13.39
11.82
2.88
3.70
11.31
18.47
5.14
2.04
2.91
2.12
2.09
3.56
4.53
3.40
12.63
22.31
22.73
6.88
6.44
1.41
3.50
3.89
2.19
1.69
10.92
7.08
5.59
12.45
1.79
11.04
2.44
2.79
8.42
7.98
2.88
4.10
2.86
17.06
13.09
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
So
Siedlisk.
typ
Wiek
lasu
6
Obręb Serwy II c. d.
8So 2Św
BMśw
8So 1Św
BMśw
6So 1Św
BMśw
7So 2Św
BMśw
5So 2Św
BMśw
5So 2Św
BMśw
6So 2Św
BMśw
5So 2Św
BMśw
7So 2Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
7So 1Brz
BMśw
5So 4Św
BMśw
8So 1Św
BMśw
9So 1Św
Bśw
8So 1Św
BMśw
9So 1Brz
BMśw
8So 2Św
BMśw
7So 2Św
BMśw
4So 3Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
7So 1Św
BMśw
7So 3Św
BMśw
9So 1Św
Bśw
So
Bśw
6So 1Św
BMśw
9So 1Św
Bśw
8So 2Św
Bśw
9So 1Św
Bśw
9So 1Św
BMśw
8So 2Św
BMśw
7So 2Św
BMśw
So
BMśw
9So 1Św
Bśw
8So 1Św
BMśw
So
BMśw
So
Bśw
8So 1Św
BMśw
So
BMśw
9So 1Św
BMśw
So
Bśw
9So 1Św
BMśw
9So 1Św
Bśw
So
BMśw
6So 3Św
BMśw
9So 1Św
BMśw
9So 1Św
BMśw
6So 3Św
BMśw
9So 1Św
BMśw
So
Bśw
So
Bśw
cja
cie
wienie
7
8
9
10
11
92
120
137
132
127
130
127
127
137
107
98
98
98
95
100
100
107
132
145
145
110
105
130
95
110
105
100
100
107
122
142
92
106
131
92
106
132
107
90
127
107
112
107
105
152
125
132
122
92
90
Ia
I
I.5
I.5
I.5
II
Ia.5
I.5
I.5
I
Ia.5
Ia
Ia.5
Ia
Ia.5
I
Ia.5
I.5
I.5
I.5
I
I.5
Ia.5
Ia.5
Ia.5
Ia.5
I
Ia.5
I.5
I
I.5
Ia.5
I.5
I.5
Ia.5
I
I.5
I.5
I
I.5
I
I
I
I
I
I
I.5
I.5
I.5
I
um.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
um.
prz.
um.
um.
um.
um.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
prz.
luź.
prz.
luź.
luź.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
um.
um.
prz.
um.
um.
um.
um.
um.
um.
um.
um.
um.
prz.
prz.
um.
um.
prz.
prz.
0.9
0.8
1
0.8
0.9
0.9
1
1.2
1.2
1.1
1.1
0.7
0.7
0.8
1.1
0.9
0.8
0.9
1.1
0.9
0.9
1.2
0.9
0.7
0.8
0.9
0.6
0.9
0.8
0.7
0.9
1.1
1.1
0.9
0.8
1
0.9
0.8
0.8
0.8
0.8
1
0.9
0.9
1
0.8
0.8
0.8
0.9
0.9
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
21
1
1
1
1
1
1
1
1
1
12
12
Lp.
Oddz.
pododdz.
Pow.
[ha]
Gatunek
Skład
gatunkowy
drzewostanu
1
2
3
4
5
78
350 h
7.29
So
79
351 d
16.64
So
80
353 a
29.40
So
81
354 a
25.43
So
82
355 a
19.22
So
83
358 b
6.26
So
84
359 a
4.10
So
85
364 a
16.98
So
86
364 b
15.76
So
87
365 a
6.06
So
88
365 g
13.49
So
89
366 a
23.23
So
90
366 b
7.72
So
91
367 a
2.08
So
92
384 n
2.39
So
93
385 g
10.85
So
94
386 f
8.62
So
95
397 d
4.27
So
96
401 r
0.48
So
97
401 s
1.20
So
98
412 a
10.08
So
99
413 d
2.24
So
100
413 h
2.48
So
101
413 i
3.77
So
102
422 d
9.37
So
103
429 g
7.54
So
104
432 h
3.31
So
105
435 b
3.96
So
Razem Obręb Serwy 872.03 ha
Razem Nadleśnictwo Płaska 2101.33 ha
Siedlisk.
typ
Wiek
lasu
6
Obręb Serwy II c. d.
So
Bśw
8So 1Św
Bśw
8So 1Św
BMśw
So
Bśw
So
Bśw
9So 1Św
Bśw
8So 1Św
Bśw
9So 1Św
BMśw
7So 1Św
BMśw
So
Bśw
6So 2Św
BMśw
So
Bśw
8So 2Św
BMśw
So
Bśw
7So 2Św
BMśw
6So 2Św
BMśw
7So 1Św
Bśw
7So 2Św
BMśw
7So 2Św
BMśw
5So 3Św
BMśw
4So 1Św
BMśw
6So 2Św
Bśw
6So 2Św
BMśw
8So 1So
BMśw
9So 1Św
Bśw
8So 1Św
BMśw
9So 1Św
Bśw
8So 1Św
Bśw
cja
cie
wienie
7
8
9
10
11
107
108
100
100
100
111
111
105
110
110
110
106
110
106
106
98
111
106
170
170
120
141
141
132
152
137
127
160
Ia.5
Ia.5
Ia.5
I
I.5
Ia.5
I
Ia.5
Ia.5
Ia.5
Ia.5
I
I
I
Ia.5
Ia.5
Ia.5
I
II
I
Ia.5
I.5
I
I
I.5
I.5
I.5
I
prz.
prz.
um.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
prz.
um.
prz.
um.
um.
prz.
prz.
prz.
prz.
um.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
prz.
luź.
prz.
0.7
0.8
1
0.6
0.8
0.9
0.9
0.9
1.1
1
1.1
1
1.3
1.1
1.2
0.9
1.2
0.9
0.8
0.9
0.8
1.2
0.8
1.3
0.8
1.3
1.2
0.8
1
1
1
1
1
2
2
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
1
3
3
2
3
3
2
3
3
2
1
Poniższe zestawienie zawiera szczegółowe dane dotyczące nasiennictwa i selekcji.
Wzór nr 27. Wykaz dotyczący nasiennictwa selekcyjnego i genetyki
Oddz.
pododdz.
1
Wyłączone
drzewostany
nasienne
pow.
gat.
[ha]
2
3
Drzewostany
zachow.
in situ
pow.
gat.
[ha]
4
5
Drzewostany
zachow.
ex situ
pow.
gat.
[ha]
6
7
Uprawy
pochodne
gat.
pow.
[ha]
8
9
Plantac.
uprawy
nasienne
pow.
gat.
[ha]
10
11
Plantacje
nasienne
Drzewa
doborowe
gat.
pow.
[ha]
gat.
liczba
drzew
12
13
14
15
So
Wz
Ol
So
1
1
2
2
Św
Ol
So
Św
2
3
3
2
Obręb Mikaszówka
19 c
23 b
85 c
101 b*
117 a
118 a
119 l
124 a
147 c
154 h
Ol
So
So
2.58
4.52
3.54
Przestoje
wartościowe
dla hodowli
liczba
gat.
drzew
16
17
Wzór nr 27.
Wyłączone
drzewostany
nasienne
pow.
gat.
[ha]
Oddz.
pododdz.
1
2
3
Drzewostany
zachow.
in situ
pow.
gat.
[ha]
4
5
Drzewostany
zachow.
ex situ
pow.
gat.
[ha]
6
7
Uprawy
pochodne
gat.
pow.
[ha]
8
9
Plantac.
uprawy
nasienne
pow.
gat.
[ha]
10
11
Plantacje
nasienne
Drzewa
doborowe
gat.
pow.
[ha]
gat.
liczba
drzew
12
13
14
15
Św
So
Ol
Św
So
Św
So
1
2
2
1
1
1
1
25
So
So
So
So
So
So
So
So
Js
1
2
3
2
1
1
1
1
1
So
So
3
1
So
So
So
3
1
4
Św
So
Ol
1
2
1
29
So
So
So
So
5
2
1
1
9
63
Przestoje
wartościowe
dla hodowli
liczba
gat.
drzew
16
17
Obręb Mikaszówka c.d.
155 f
175 b
221 j
229 a
244 a
282 a
283 f
Razem
10.64
Obręb Płaska
3b
48 b
49 a
98 a
122 a
122 f
130 c
148 d
194 h
198 b
198 d
199 a
216 b
219 b
219 c
254 h
254 i
258 a
258 b
287 b
287 g
321 a
Razem
So
So
So
2.29
12.33
20.09
So
So
14.98
1.78
So
17.80
So
13.55
So
82.82
4.17
4.17
Obręb Serwy II
257 c
275 d
275 f
277 f
294 f
295 g
388 i
422 a
Razem
Ogółem
*
So
8.00
So
So
So
8.00
90.82
4.17
1.98
1.99
2.25
6.22
16.86
uprawa pochodna założona poza projektowanymi blokami upraw pochodnych
W oddziale 101b obrębu Mikaszówka w roku 2000 została założona rejestrowana
uprawa pochodna z panującą olszą, która miała stanowić początek planowanego w tamtym
miejscu bloku upraw pochodnych na siedliskach olsu typowego. Później, w trakcie prac
glebowo-siedliskowych okazało się, że wydzielenie 102a, o powierzchni 20,89 ha, które
miało stanowić największą część projektowanego bloku, jest w rzeczywistości znacznie mniej
żyznym lasem mieszanym bagiennym. W związku z tym, przeniesiono planowany blok
rejestrowanych, olszowych upraw pochodnych do oddziału 49.
j) Gospodarcze typy drzewostanów oraz orientacyjne składy upraw
Na I KTG zaakceptowano przedstawione niżej gospodarcze typy drzewostanów
i orientacyjne składy upraw w nawiązaniu do typów i wariantów siedlisk. Przedstawione
składy gatunkowe odnowień wynikają z analizy, wykonanej w ramach prac gleboznawczosiedliskowych oraz konsultacji z Białostockim Regionem Inspekcyjnym, Wydziałem
Zagospodarowania Lasu i Wydziałem Zasobów RDLP w Białymstoku oraz administracją
Nadleśnictwa Płaska.
Zestawienie przyjętych gospodarczych typów drzewostanów i orientacyjne składy upraw
w nawiązaniu do typów i wariantów siedlisk
Typ
Lp. siedliskowy
lasu - wariant
1
Proponowany skład gatunkowy odnowień
Gospodarczy
typ drzewostanu
3
4
2
1.
Bśw1
So 90-95%; Św do 5%; Brzb do 5% z samos. i sadzenia
So
2.
Bśw2
So 70-90%; Św 10-20%; Brzb 5-10% z samos. i sadzenia
So
3.
Bw1
So 60-80%; Św 20-30%; Brzb, Brzom 5-10% z samos.
ŚwSo
4.
Bw2
So 70-90%; Św 20-40%; Brzb, Brzom do 5% z samos.
So
5.
Bb 1+2
So 90-95%; Brzom 5-10%
So
6.
BMśw1
So 70-80%; Św 20-30%; Brzb 5-10% z samos. i sadzenia
ŚwSo
7.
BMśw2
So 40-60%; Św 40-60%; Brz, Os 5-10% z samos. i sadzenia
ŚwSo
8.
BMw1
Św 40-60%; So 30-50%; Brzb, Os 5-10% z samos.
SoŚw
9.
BMw2
So 40-60%; Św 30-40%; Ol 5-10%; Brzb, Brzom, Os 5-10% z
ŚwSo
samos.
10.
BMb1
So 50-60%; Św 30-40%; Brzom 5-10%
ŚwSo
11.
BMb 2+3
So 40-50%; Św 40-50%; Brzom 10-20%; Ol do 5%
ŚwSo
12.
LMśw1
13.
LMśw2
14.
LMw1
15.
LMw2
16.
LMb1
17.
18.
LMb 2+3
żyzny
LMb 2+3
ubogi
So 40-60%; Św 20-30%; Db, Lp 10-20%; Kl do 5%; Gb do
5%; Md do 5%; Brz, Os 10-15% z samos. i sadzenia
So 30-40%; Św 30-40%; Db 20-30%; Kl, Lp 5-10%; Gb,
Brzb, Os 10-15% z samos.
Św 40-50%; So 20-30%; Db 10-20%; Ol 5-10%; Lp 5-10%;
Brzb, Gb, Os 10-20% z samos.; Js, Kl, Wz 5-10%
Św 40-60%; Ol 20-30%; So 10-20%; Lp, Db 5-10%; Gb,
Brzb, Os 10-20% z samos.
Św 30-40%; So 20-30%; Ol 20-30%; Brzom 10-20% z
samos.; Os do 5% z samos.
DbSoŚw
Św 40-60%; Ol 20-30%; Brzom 20-30%; So 5-10%
BrzOlŚw
So 50-60%; Brzom 40-50%; Ol 5-10%; Św 5-10%
BrzSo
ŚwSo
DbŚwSo
SoOlŚw
OlSoŚw
Lp.
Typ
siedliskowy
lasu - wariant
1
2
Proponowany skład gatunkowy odnowień
Gospodarczy
typ drzewostanu
3
4
Św 40-60%; Db 20-30%; Lp, Kl 5-10%; So 5-10%; Md 510%; Gb, Brzb, Os 10-20% z samos.
Db 30-50%; Św 20-30%; Js 10-20%; Ol 5-10%; Lp, Kl 1020%; Wz do 5%; Gb, Brzb, Os 5-10% z samos.
Db 30-40%; Js 20-30%; Św 20-30%; Ol 10-20%; Lp, Wz, Kl
10-20%; Gb, Brzb, Os 5-10% z samos.
Js 30-40%; Ol 20-30%; Db 20-30%; Lp, Kl 10-20%; Wz do
5%; Św 5-10%; Gb, Brzb do 5% z samos.
Ol 50-60%; Św 20-30%; Brzb 20-30%; So do 5%; Js do 5%;
Wz, Lp do 5% (sukcesja – odnowienie naturalne)
ŚwJsDb
Ol
19.
Lśw1
DbŚw
20.
Lśw2
21.
Lw1
22.
Lw2
23.
Ol 0+1
24.
Ol 2+3
Ol 80-90%; Js 5-10%; Brzb 5-10%; Św do 5%
25.
OlJ1
Js 50-60%; Ol 30-40%; Lp, Db, Wz 10-20%; Św 10-20%; Gb,
OlJs
Brzb, Os do 10% z samos.
26.
OlJ2
Ol 50-70%; Js 30-40%; Św 10-20%; Brzb, Os 5-10% z samos. JsOl
JsŚwDb
DbOlJs
BrzŚwOl
Przy planowaniu i prowadzeniu prac hodowlanych należy kierować się zasadami
hodowli lasu jako ramowymi wytycznymi, uwzględniając mikrosiedliska, potrzeby
drzewostanu i jego stan. Śródleśne bagna, trzęsawiska, mszary, torfowiska i remizy należy
zachować w stanie nienaruszonym, wraz z ich florą i fauną w celu ochrony różnorodności
przyrodniczej.
4. Charakterystyka stanu lasu i zasobów drzewnych
Stan lasu i zasobów drzewnych jest wynikiem wpływu na drzewostany ogółu
czynników przyrodniczych oraz działalności człowieka. Materiałem wyjściowym do oceny
aktualnego stanu lasu są następujące tabele:
1. Tabela VIa - Powierzchniowa i miąższościowa tabela klas wieku według siedliskowych
typów lasu i gatunków panujących,
2. Tabela VIb - Powierzchniowa i miąższościowa tabela klas wieku według grup lasu,
kategorii ochronności i gatunków panujących,
3. Tabela VIc - Miąższościowa tabela klas wieku według gatunków i wieków rzeczywistych,
4. Tabela VIc powierzchniowa - Powierzchniowa tabela klas wieku j. w.,
5. Tabela VId – Powierzchniowa i miąższościowa tabela klas wieku według gospodarstw,
6. Tabele VIe – Tabela klas wieku bieżącego rocznego przyrostu miąższości według
gatunków panujących – przyrost tablicowy,
7. Tabela VII – Charakterystyka stanu lasu według gatunków panujących w klasach i
podklasach wieku (przeciętne: zasobność na 1 ha, zadrzewienie, jakość hodowlana, jakość
techniczna, bonitacja),
8. Wzór 42 – Zestawienie powierzchni drzewostanów w klasach i podklasach wieku z
podziałem na gospodarstwa, typy siedliskowe lasu oraz grupy drzewostanów według
stopni zgodności składu gatunkowego z siedliskiem.
Wymienione wyżej tabele dla poszczególnych obrębów leśnych zamieszczone są w tomach II
planu urządzenia lasu. Tabele dla całego nadleśnictwa znajdują się na stronach następnych
niniejszego opracowania w kolejności podanej powyżej. Dodatkowo zamieszczono tabele:
VIc, VId, VIe, VII i wzór 42 oraz skrócony wyciąg tabeli VIa dla poszczególnych obrębów.
Powierzchniowa struktura klas wieku
w obrębie Mikaszówka
1200
1000
]a
800
h
w
600
a
n
ś
400
le
.
w
o200
p
[
0
Ia Ib IIa
IIb IIIa
IIIb IVa
[klasy wieku]
900
800
700
]600
a
h500
w
400
a
n300
ś
e
l200
.
w
100
o
p
[ 0
IVb Va Vb
VI VII
VIII i st.
KO
Powierzchniowa struktura klas
wieku w obrębie Płaska
Ia Ib
IIa IIb IIIa
IIIb IVa
IVb Va Vb
VI VII
VIII KO
i st.
[klasy wieku]
Powierzchniowa struktura klas wieku w obrębie Serwy II
800
700
600
]
a
h
w500
a
n
ś 400
e
l
.
w
o 300
p
[
200
100
0
Ia
Ib
IIa
IIb
IIIa
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
[klasy wieku]
VII
VIII i
s t.
KO
Powierzchniowa struktura klas wieku
3000
2500
]a
h 2000
w
a
n
ś 1500
le
.
w
o
[p 1000
500
0
Ia
Ib
IIa
IIb
IIIa
IIIb
[klasy wieku]
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII
VIII i
st.
KO
Miąższościowa struktura klas wieku
w obrębie Mikaszówka
400000
350000
]3 300000
m
w 250000
ć
ś
o
z 200000
s
ż
ią 150000
m
[
100000
50000
0
Ia
Ib
IIa
IIb
IIIa
IIIb
IVa IVb
Va
Vb
VI
VII
[klasy wieku]
VIII i KO
st.
Miąższościowa struktura klas wieku w obrębie Płaska
300000
250000
]
3
m200000
w
ć
ś
o
z 150000
s
żą
i
[m 100000
50000
0
Ia
Ib
IIa
IIb
IIIa
[klasy wieku]
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII
VIII i
KO
st.
Miąższościowa struktura klas wieku w obrębie Serwy II
250000
200000
]
3
m
w 150000
ć
ś
o
z
s
ż
ią 100000
m
[
50000
0
Ia
Ib
IIa
IIb
IIIa
[klasy wieku]
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII
VIII i
st.
KO
Miąższościowa struktura klas wieku
900000
800000
700000
]
3
m 600000
w
ć 500000
ś
o
z
s 400000
ż
ią
m
[ 300000
200000
100000
0
Ia
Ib
IIa
IIb IIIa
[klasy wieku]
IIIb IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII
VIII i
KO
st.
Porównanie powierzchni klas wieku w kolejnych rewizjach
I rew.
3000
II rew.
III rew.
2500
IV re w.
2000
]
a 1500
h
[
1000
500
0
do odn.
Ia
Ib
IIa
IIb
IIIa
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII i st.
VI
VII i st.
Porównanie miąższości klas wieku w kolejnych rewizjach
I rew.
900000
II rew.
800000
III rew.
IV re w.
700000
600000
500000
]
3
[m
400000
300000
200000
100000
0
Ia
Ib
IIa
IIb
IIIa
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
Zamieszczone powyżej wykresy pokazują wyraźną tendencję do dalszego wzrastania
zapasu drzewostanów Nadleśnictwa Płaska w przyszłości. Powierzchniowo w nadleśnictwie
dominują drzewostany IIIa klasy wieku, charakteryzujące się wysokim przyrostem
miąższości. Największy sumaryczny zapas posiadają drzewostany Va klasy wieku, które w
ciągu najbliższych 20 lat staną się drzewostanami rębnymi.
Na ostatnich diagramach wyraźne widoczne jest również obecne zwiększenie powierzchni i
zapasu drzewostanów najstarszych klas w stosunku do III rewizji urządzania lasu. Jest to
wynikiem podwyższenia w minionym okresie gospodarczym wieku rębności dla sosny z 120
na 140 lat, a dla świerka z 100 do 120 lat. Podwyższono też wieki rębności dla dęba i jesionu
z 120 do 160 lat, ale ze względu na znikomą powierzchnię drzewostanów dębowych i
jesionowych na omawianym terenie, nie miało na ogólną sytuację praktycznie żadnego
wpływu. Podwyższenie wieku rębności dla sosny, głównego gatunku nadleśnictwa, wpłynęło
w sposób znaczący na zmniejszenie użytkowania rębnego w III rewizji urządzania lasu (patrz
zestawienie na stronie 18 niniejszego opracowania). Skutkiem tego jest najmniejsza w
powojennej historii powierzchnia Ia klasy wieku.
Udział powierzchniowy gatunków panujących
16000
14000
12000
10000
]
a 8000
h
[
6000
4000
2000
0
So
Md
Db
Św
Js
Brz
Ol
Os
Udział miąższościowy gatunków panujących
5000000
4500000
4000000
3500000
3000000
]3
2500000
m
[
2000000
1500000
1000000
500000
0
So
Md
Św
Db
Js
Brz
Ol
Os
Udział miąższościowy gatunków rzeczywistych
4500000
4000000
3500000
3000000
] 2500000
3
m
[
2000000
1500000
1000000
500000
0
So
Md
Św
Db
Kl
Bst
Js
Gb
Brz
Ol
Os
Przeciętny przyrost bieżący roczny w klasach wieku w
Nadleśnictwie Płaska
30000
25000
20000
]3
15000
m
[
10000
5000
0
Lp
Tabela VII. Charakterystyka stanu lasu według gatunków panujących w klasach i podklasach
wieku
Obręb: Mikaszówka
Gat.
Cecha
pan.
1
So
2
a
b
a
b
Klasy i podklasy wieku
III
IV
V
a
b
a
b
a
b
3
4
5
6
7
I
II
8
9
10
11
12
m3/ha
0
29
103
209
264
287
326
334
366
361
zd
0.96 0.87 0.87 0.91 0.87
0.8
0.84
0.8
0.82
0.8
jh
11
12
22
12
12
12
12
12
12
jt
3
1
bon
Ia,9
I,0
Ia,9
Ia,7
Ia,6
Ia,6
Ia,8
Ia,8
Ia,7
Ia,9
Przeciętne: [ zasobność 295 m3/ha ] [ wiek 69 lat ] [ przyrost przeciętny 4.29 m3/ha ]
przyrost bieżący roczny tabl. 7.12 m3/ha
przyrost bieżący roczny zred. 7.12 m3/ha
Md m3/ha
31
zd
1
1
jh
11
11
jt
bon
I,0
I,0
Św m3/ha
21
107
187
284
311
314
353
360
335
zd
0.95 0.84 0.97 0.92 0.96 0.78 0.67 0.72 0.67 0.64
jh
21
22
12
22
22
22
22
jt
2
1
2
bon
I,2
I,1
I,0
I,0
I,2
I,2
I,5
I,7
I,5
II,0
Db m3/ha
17
184
zd
0.89
0.8
jh
21
12
jt
bon
I,8
I,0
Brz m3/ha
41
114
171
258
233
277
287
277
325
zd
0.94 0.86 0.87 0.81 0.91 0.71 0.79 0.73 0.69 0.78
jh
22
22
12
22
22
jt
2
2
2
2
2
bon
II,0
I,3
I,2
I,3
I,1
I,4
I,4
I,2
I,5
I,3
Ol
m3/ha
1
70
121
185
238
267
278
316
291
280
zd
0.87 0.86 0.84 0.84 0.85 0.79 0.75 0.72
0.7
0.62
jh
21
12
22
12
12
jt
2
2
2
2
2
bon
III,0
II,7
II,8
II,4
II,4
II,2
II,5
II,0
II,5
II,4
Przeciętne dla obrębu:
[ zasobność 270 m3/ha ] [ wiek 66 lat ] [ przyrost przeciętny 4.06 m3/ha ]
VI
VII
K
B
VIII KO D
P
i st.
O
13
14
15
16
383
0.85
309
0.81
312
0.8
254
0.49
1
I,2
2
II,1
1
II,1
2
Ia,4
595
1
1
I,0
335
0.66
318
0.73
255
0.63
217
0.41
2
II,3
1
III,2
1
II,0
2
I,9
302
0.7
2
III,5
266
0.59
225
0.52
2
I,0
2
I,1
272
0.62
267
0.6
209
0.46
2
II,6
1
II,8
2
II,6
17
18
wieku
Obręb: Płaska
Gat.
Cecha
pan.
1
So
2
a
b
a
b
III
IV
V
a
b
a
b
a
b
3
4
5
6
7
I
II
8
9
10
11
12
VI
VII
13
14
K
B
VIII KO D
P
i st.
O
15
m3/ha
0
21
98
226
301
309
340
358
366
369
364
421
399
zd
0.96 0.88 0.85 0.94 0.94 0.84 0.87 0.84 0.85 0.81 0.81 0.92 0.88
jh
11
12
12
12
12
12
12
12
12
12
jt
1
1
1
1
1
bon
Ia,9
I,1
Ia,9
Ia,5
Ia,4
Ia,5
Ia,7
Ia,7
Ia,8
Ia,8
I,3
I,3
I,5
Św m3/ha
1
30
66
160
303
297
359
371
376
341
351
279
319
zd
0.98 0.89 0.82
0.8 0.92 0.69 0.78 0.74
0.8 0.67 0.73 0.56 0.67
jh
12
12
12
12
12
12
12
12
jt
3
1
2
2
1
1
1
1
bon
I,6
I,2
I,2
I,0
I,2
I,4
I,7
I,5
I,7
I,9
II,4
II,6
III,0
Db m3/ha
zd
0.88
jh
12
jt
bon
I,4
Przeciętne: [ zasobność
m3/ha ] [ wiek 5 lat ] [ przyrost przeciętny
m3/ha ]
Js
m3/ha
273
307
zd
0.66 0.63
jh
12
12
jt
1
bon
I,5
I,7
Brz m3/ha
11
60
73
143
193
229
273
241
284
234
297
zd
0.8 0.75
0.8 0.76 0.73 0.71 0.78 0.67
0.7 0.68 0.66
jh
22
12
12
12
12
12
jt
3
2
2
2
2
2
bon
I,0
I,4
I,4
I,5
I,4
I,3
I,4
I,8
I,5
II,1
I,5
Ol
m3/ha
3
44
125
145
245
239
261
272
302
294
305
283
zd
0.85 0.78 0.74 0.67 0.79 0.69 0.72 0.71 0.69 0.69 0.64
0.6
jh
21
12
12
12
12
jt
2
2
2
2
1
2
2
bon
II,9
III,2
II,4
II,8
II,5
II,2
II,5
II,5
II,3
II,5
II,2
II,5
Os m3/ha
256
zd
0.6
jh
jt
1
bon
I,0
16
17
230
0.46
1
I,0
243
0.51
2
I,7
233
0.51
1
I,0
239
0.51
3
I,5
18
Gat.
Cecha
pan.
1
2
a
b
a
b
III
IV
V
a
b
a
b
a
b
3
4
5
6
7
I
II
8
9
10
11
12
VI
VII
13
14
K
B
VIII KO D
P
i st.
O
15
16
17
18
wieku
Obręb: Serwy II
Gat.
Cecha
pan.
1
So
a
b
a
b
III
IV
V
a
b
a
b
a
b
3
4
5
6
7
I
II
8
9
10
11
12
VI
VII
13
14
m3/ha
1
23
118
237
312
300
347
398
420
400
469
455
zd
0.98 0.91 0.89 0.94 0.94
0.9 0.89 0.93
0.9 0.84 0.98 0.96
jh
11
22
22
22
12
22
12
12
12
12
jt
2
1
1
1
bon
Ia,9
I,0
Ia,7
Ia,3
Ia,3
I,0
Ia,7
Ia,5
Ia,4
Ia,7
Ia,7
I,3
Md m3/ha
zd
jh
jt
bon
Św m3/ha
25
55
164
219
230
348
270
363
329
400
339
zd
0.59
0.8 0.85 0.83 0.75 0.57 0.72 0.59 0.74 0.63 0.78
0.6
jh
31
12
12
22
12
22
22
22
jt
3
2
2
2
1
1
2
bon
I,8
I,1
I,0
I,0
I,5
I,8
I,5
II,0
I,8
I,5
II,4
II,4
Brz m3/ha
46
171
250
223
256
286
279
220
zd
0.9
0.82
0.9 0.72 0.74 0.78 0.73
0.6
jh
22
22
22
22
jt
2
3
2
3
2
bon
I,0
I,7
I,6
I,4
I,7
I,4
I,8
II,0
Ol m3/ha
2
66
114
187
203
211
247
277
235
276
325
zd
0.77 0.78 0.84 0.81 0.73
0.8 0.66
0.7
0.7
0.6 0.72
jh
21
12
12
22
12
jt
3
3
2
3
2
3
bon
II,9
II,7
III,0
II,7
III,0
II,5
II,7
II,8
II,2
III,0
I,9
K
B
VIII KO D
P
i st.
O
15
16
454
0.93
362
0.77
2
I,1
1
I,5
2
Ia,5
405
0.8
17
18
wieku
Gat.
Cecha
pan.
1
So
2
a
b
a
b
III
IV
V
a
b
a
b
a
b
3
4
5
6
7
I
II
8
9
10
11
12
VI
VII
13
14
K
B
VIII KO D
P
i st.
O
15
16
m3/ha
0
23
105
224
289
296
339
364
381
374
397
418
392
272
zd
0.97 0.89 0.87 0.93 0.91 0.85 0.87 0.86 0.85 0.82 0.87 0.92 0.87 0.55
jh
11
12
22
12
12
12
12
12
12
12
jt
3
1
1
1
1
1
2
bon
Ia,9
I,0
Ia,8
Ia,5
Ia,5
Ia,7
Ia,7
Ia,7
Ia,7
Ia,8
I,1
I,4
I,6
Ia,7
Md m3/ha
31
532
zd
1
1
0.93
jh
11
11
jt
1
bon
I,0
I,0
I,2
Św m3/ha
1
25
95
178
295
299
344
355
368
337
352
296
302
221
zd
0.94 0.86 0.92 0.88 0.92 0.72 0.74 0.72 0.74 0.65 0.71
0.6 0.66 0.43
jh
12
12
12
12
12
22
12
12
jt
3
2
2
2
2
1
1
1
2
bon
I,5
I,1
I,1
I,0
I,2
I,3
I,6
I,6
I,6
II,0
II,3
II,7
II,7
I,8
Db m3/ha
12
184
302
zd
0.89
0.8
0.7
jh
12
21
jt
2
bon
I,7
I,0
III,5
Js
m3/ha
273
307
zd
0.66 0.63
jh
12
12
jt
1
bon
I,5
I,7
Brz m3/ha
10
48
92
167
248
230
269
269
279
290
279
228
zd
0.82 0.82 0.83 0.81 0.88 0.71 0.77 0.72 0.69 0.74 0.63
0.52
jh
22
12
12
22
22
22
jt
2
2
2
2
2
2
2
bon
I,1
I,3
I,3
I,4
I,2
I,3
I,5
I,5
I,5
I,6
I,3
I,1
Ol
m3/ha
2
61
121
182
239
261
267
289
296
285
291
269
218
zd
0.85 0.83 0.83 0.82 0.84 0.77 0.72 0.71
0.7 0.65 0.63
0.6
0.47
jh
21
12
22
12
12
jt
2
2
2
2
2
2
1
2
bon
III,0
II,9
II,7
II,5
II,4
II,2
II,5
II,3
II,4
II,4
II,3
II,8
II,4
17
18
Gat.
Cecha
pan.
1
2
a
b
a
b
III
IV
V
a
b
a
b
a
b
3
4
5
6
7
I
II
8
9
10
11
12
VI
VII
13
14
K
B
VIII KO D
P
i st.
O
15
Os m3/ha
256
zd
0.6
jh
jt
1
bon
I,0
Przeciętne dla nadleśnictwa:
Przeciętna zasobność na 1 ha w zależności od gatunku
panującego w Nadleśnictwie Płaska
350
300
250
]a 200
h
/
3
m
[ 150
100
50
0
So
Md
Św
Db
Js
Brz
Ol
Os
16
17
18
Przyrost według gatunków panujących
8
Przyrost p rzeciętny
Przyrost bieżący roczny tablic.
7
6
5
]
a
/h 4
3
m
[
3
2
1
0
So
Md
Św
Db
Js
Brz
Ol
Os
Przecietny wiek w zależności od gatunku panującego
120
100
80
t]
a
l[ 60
40
20
0
So
Md
Św
Db
Js
Brz
Ol
Os
Zamieszczone powyżej wykresy pokazują wyraźną dominację sosny na tle innych
gatunków panujących. Sosna charakteryzuje się największą przeciętną zasobnością na jeden
hektar oraz największym przyrostem przeciętnym. W wielkości bieżącego rocznego przyrostu
miąższości nieznacznie przewyższa sosnę tylko świerk. Przeciętny wiek drzewostanów
sosnowych wynosi 68 lat, co wskazuje na dalszą tendencję do akumulacji zapasu w
drzewostanach nadleśnictwa.
Zgodność gatunków panujących z gospodarczym typem drzewostanu, przedstawia
wzór nr 42 ujmujący obręby leśne i nadleśnictwo łącznie, przy czym:
•
do drzewostanów stopnia „1” zalicza się:
-
uprawy - jeżeli gatunek główny jest gatunkiem panującym i jego udział (przy jednym
gatunku głównym), lub suma udziału gatunków głównych (przy dwóch i więcej
gatunkach) nie różni się o więcej niż 20% od przewidywanego w orientacyjnym składzie
odnowienia;
-
drzewostany starsze - gdy gatunek główny (zgodnie z przyjętym gospodarczym typem
drzewostanu) jest gatunkiem panującym, a w składzie gatunkowym drzewostanu
występują wszystkie gatunki przyjętego typu gospodarczego; w drzewostanach
dwupiętrowych uwzględnia się obydwa piętra a w KO tylko skład gatunkowy młodego
pokolenia.
•
-
uprawy - jeśli suma udziału gatunków głównych różni się o 21-50% od przewidywanego
w orientacyjnym składzie odnowienia;
-
drzewostany starsze - gdy gatunek główny jest gatunkiem panującym, lub gdy występują
w drzewostanie wszystkie gatunki przyjętego typu gospodarczego.
•
-
uprawy - jeżeli suma udziału gatunków głównych różni się o więcej niż 50% od
przewidywanego składu odnowienia:
-
drzewostany starsze - jeżeli gatunek główny nie jest panujący i jednocześnie w składzie
gatunkowym drzewostanu nie występują wszystkie gatunki gospodarczego typu
drzewostanu.
Zestawienie powierzchni drzewostanów w klasach i podklasach wieku z podziałem na
gospodarstwa, typy siedliskowe lasu oraz grupy drzewostanów według stopni zgodności
składu gatunkowego z siedliskiem przedstawiają tabele oraz odpowiadające im diagramy
zamieszczone na następnych stronach.
Powierzchnia d-stanów w klasach wieku wg zgodności
składu gatunkowego z siedl. w Nadl. Płaska
1800
1600
1400
1200
]a 1000
h
[
800
600
400
200
0
Ia
Ib
IIa
IIb
IIIa
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII i
st.
KO
[klasy wieku]
1-zgod ny
2-częściow o zgo dny
3 -niezg odny
Udział powierzchniowy d-stanów w klasach wieku wg
zgodności składu gatunkowego z siedl. w Nadl. Płaska
100%
90%
80%
i]
n
h
c
z
r
e
i
w
o
p
%
[
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Ia
3-niezgodny
Ib
IIa
IIb
2-częściowo zgodny
IIIa
IIIb
1-zgodny
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII i
st.
[klasy wieku]
KO
Powierzchnia d-stanów w typach siedliskowych wg
zgodności składu gatunkowego z siedl. w Nadl. Płaska
9000
8000
7000
6000
] 5000
a
[h
4000
3000
2000
1000
0
Bśw
1-zgodny
Bb
2-częściow o zgodn y
BMw
LMśw
LMb
Lw
OlJ
[STL]
3-niezgodny
Udział powierzchniowy d-stanów w typach siedliskowych
wg zgodności składu gatunkow. z siedl. w Nadl. Płaska
100%
90%
80%
]i
n
h
c
zr
e
i
w
o
p
%
[
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Bśw
Bb
BMw
LMśw
LMb
Lw
OlJ
[STL]
3-niezgodny
2-częściowo zgodny
1-zgodny
Końcowe wyniki powyższych zestawień wskazują na stosunkowo niewielką
niezgodność składów gatunkowych z siedliskiem. Do pierwszego stopnia zaliczono 70,5%
wszystkich drzewostanów w nadleśnictwie, drugi stopień stanowi 21,3% a trzeci tylko 8,2%.
Na siedliskach Bb, BMb, LMb pierwszy stopień zgodności gatunków panujących
z gospodarczym typem drzewostanów jest 100%-wy, a na Bśw prawie 100%-wy. Na
siedliskach Bw i Ol udział pierwszego stopnia zgodności przekracza 60%. Wraz ze wzrostem
żyzności siedlisk wzrasta niezgodność składu gatunkowego z siedliskiem. Na siedlisku Lw
udział drzewostanów o składzie gatunkowym niezgodnym z siedliskiem przekracza 92%.
Jeżeli chodzi o analizę stopni zgodności składów gatunkowych z
siedliskiem w klasach wieku, to można stwierdzić, iż procentowo najwięcej
drzewostanów w stopniu trzecim znajduje się w KO, natomiast największa
powierzchnia drzewostanów w stopniu drugim znajduje się w IIIa klasie wieku.
Przedstawiony powyżej stan zasobów leśnych wynika z danych zebranych w ramach
terenowych prac inwentaryzacyjnych. Celem ustalenia elementów taksacyjnych i zapasu
założono w drzewostanach od IIIa klasy wieku w górę losowo rozmieszczone powierzchnie
relaskopowe. W drzewostanach I i II klasy wieku, a także starszych o powierzchni poniżej 1
ha zapas oraz elementy taksacyjne ustalone zostały za pomocą powierzchni próbnych
relaskopowych z wyboru lub szacunku wzrokowego z wykorzystaniem „Tablic zasobności i
wydajności cięć pielęgnacyjnych w młodnikach sosnowych” (IBL 1978 r.) lub „Tablic
zasobności i przyrostu drzewostanów” B Szymkiewicza (PWRiL 1966 r.).
Szczegółowe
dane
dotyczące
analizy
wyników
inwentaryzacji
miąższości
drzewostanów Nadleśnictwa Płaska zamieszczono w tabelach VIII, zestawionych dla
poszczególnych obrębów i nadleśnictwa (patrz strony następne).
Tabela VIII. Analiza wyników inwentaryzacji
Obręb Mikaszówka
1
2
3
Współczynnik
zmienności
4
IIIa
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII i st,
KO
KDO
BP
Razem
741
369
398
521
682
561
513
199
373
0
0
4357
30.08
28.84
29.37
28.19
28.48
27.50
29.21
26.43
17.73
0.00
0.00
27.77
20.60
23.53
28.40
24.88
30.13
32.62
30.82
32.38
73.45
0.00
0.00
32.65
Klasa wieku
Liczba
stanowisk
Przeciętne
pole
przekroju
Miąższość
Średni błąd
miąższości%
m3
Średni błąd pola
przekroju
m2
%
6
6
7
8
9
0.22
0.35
0.41
0.30
0.32
0.37
0.39
0.60
0.67
0.00
0.00
0.13
0.75
1.22
1.42
1.09
1.15
1.37
1.36
2.29
3.80
0.00
0.00
0.49
297320
174090
183950
259990
365125
272580
250700
75030
78950
0
0
1957735
2870
2534
2900
3151
4560
4007
3660
2296
3069
0
0
9897
0.96
1.45
1.57
1.21
1.24
1.47
1.46
3.06
3.88
0.00
0.00
0.50
Miąższość
całkowita
(Liczba powierzchni próbnych z wyboru – 147)
Obręb Płaska
Współczynnik
zmienności
%
Średni błąd pola
przekroju
Miąższość
Klasa wieku
Liczba
stanowisk
Przeciętne
pole
przekroju
m2
%
m3
%
1
2
3
4
5
6
7
8
9
IIIa
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII i st.
KO
KDO
BP
Razem
616
227
484
389
458
406
531
747
129
0
0
3987
33.03
29.93
31.36
30.68
30.77
27.62
29.10
31.75
18.26
0.00
0.00
30.37
31.11
40.54
34.21
36.16
37.29
38.81
35.03
36.88
92.56
0.00
0.00
38.06
0.41
0.80
0.48
0.56
0.53
0.53
0.44
0.42
1.48
0.00
0.00
0.18
1.25
2.69
1.55
1.83
1.74
1.92
1.52
1.34
8.14
0.00
0.00
0.60
263990
78685
198845
254115
276715
223035
284150
304315
25060
0
0
1908910
3715
2198
3327
4972
5146
4620
4841
4395
2034
0
0
12213
1.40
2.79
1.67
1.95
1.85
2.07
1.70
1.44
8.11
0.00
0.00
0.63
Miąższość
całkowita
Średni błąd
miąższości
Obręb Serwy II
Liczba
Klasa wieku
stanowisk
Przeciętne
pole
przekroju
Współczynnik
zmienności
%
Średni błąd pola
przekroju
Miąższość
Średni błąd
miąższości
Miąższość
całkowita
m2
%
m3
%
1
2
3
4
5
6
7
8
9
IIIa
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII i st.
KO
KDO
BP
Razem
406
315
450
384
277
159
292
329
15
0
0
2627
32.93
30.88
32.55
33.72
33.85
32.44
35.39
34.51
28.53
0.00
0.00
33.25
33.62
35.14
32.41
35.65
30.70
33.97
29.90
36.20
56.04
0.00
0.00
33.91
0.54
0.61
0.49
0.61
0.62
0.87
0.61
0.68
4.12
0.00
0.00
0.22
1.66
1.98
1.52
1.81
1.84
2.69
1.75
1.99
14.47
0.00
0.00
0.66
180625
171145
240190
235900
180910
123670
195850
159205
3650
0
0
1491145
3436
3903
4112
4561
3516
3376
3563
3275
526
0
0
10594
1.90
2.28
1.71
1.93
1.94
2.73
1.81
2.05
14.41
0.00
0.00
0.71
Współczynnik
zmienności
%
Średni błąd pola
przekroju
Miąższość
Klasa wieku
Liczba
stanowisk
Przeciętne
pole
przekroju
m2
%
m3
%
1
2
3
4
5
6
7
8
9
IIIa
IIIb
IVa
IVb
Va
Vb
VI
VII i st.
KO
KDO
BP
Razem
1763
911
1332
1294
1417
1126
1336
1275
517
0
0
10971
31.77
29.81
31.17
30.58
30.27
28.24
30.52
31.63
18.18
0.00
0.00
30.03
28.73
33.00
32.38
33.49
33.56
35.69
33.35
37.19
78.64
0.00
0.00
35.90
0.21
0.32
0.27
0.28
0.27
0.30
0.27
0.32
0.62
0.00
0.00
0.10
0.68
1.09
0.88
0.93
0.89
1.06
0.91
1.04
3.45
0.00
0.00
0.34
741935
423920
622985
750005
822750
619285
730700
538550
107660
0
0
5357790
5937
5162
6059
7491
7885
7042
7221
6123
3811
0
0
19253
0.80
1.21
0.97
0.99
0.95
1.13
0.98
1.13
3.54
0.00
0.00
0.35
Średni błąd
miąższości
Miąższość
całkowita
Średni
błąd
pomiaru
miąższości
zależy
od
stopnia
zróżnicowania
drzewostanów oraz od liczby założonych w nich stanowisk relaskopowych.
Wynosi on dla nadleśnictwa 0,35%.
B. Analiza gospodarki przeszłej
Analizy gospodarki przeszłej za ubiegły okres gospodarczy dokonano w rozbiciu na
obręby oraz łącznie dla całego nadleśnictwa. Zgodnie z § 221 p. 3 instrukcji urządzania lasu.
Szczegółowa analiza została dokonana przez Nadleśniczego Nadleśnictwa Płaska i
przedstawiona w referacie na II Komisję Techniczno-Gospodarczą. Wnioski do oceny
gospodarki ubiegłego okresu gospodarczego zawarte są w koreferatach Inspektora Lasów
Państwowych i wykonawcy planu – Kierownika brygady Biura Urządzania Lasu i Geodezji
Leśnej Oddział w Białymstoku.
Wymienione materiały przedstawione na II KTG stanowiły podstawę do oceny
gospodarki ubiegłego okresu dokonanej przez Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów
Państwowych w Białymstoku.
W rozdziale tym zamieszczono je w następującej kolejności:
1.
Referat Nadleśniczego Nadleśnictwa Płaska na II Komisję TechnicznoGospodarczą ,,Analiza gospodarki przeszłej za lata 1995-2004”.
2.
Koreferat Inspektora Regionalnego Lasów Państwowych w Białymstoku na II
Komisję Techniczno-Gospodarczą Nadleśnictwa Płaska do analizy gospodarki
przeszłej za okres od 1.01.1995 r. do 31.12.2004 r. dokonanej przez
Nadleśniczego.
3.
Koreferat kierownika brygady urządzania lasu do „szczegółowej analizy
gospodarki przeszłej w latach 1995-2004” Nadleśniczego Nadleśnictwa Płaska.
4.
Ocena gospodarki przeszłej Nadleśnictwa Płaska dokonana na II KTG przez
Dyrektora RDLP Białystok.
C. Podstawy gospodarki przyszłego okresu
Podstawowym celem realizacji trwale zróżnicowanej gospodarki leśnej jest więc
zachowanie
ekosystemu
leśnego
przy
możliwie
jak
największym
zróżnicowaniu
biologicznym, oraz zapewnienie równowagi między wszystkimi koniecznymi funkcjami lasu.
W Nadleśnictwie Płaska jednym z ważniejszych celów jest wzmożenie odporności
drzewostanów na działanie czynników abiotycznych i biotycznych poprzez stopniową
przebudowę
drzewostanów
głównie
litych
jednogeneracyjnych
przerzedzonych
drzewostanów sosnowych, na wielogatunkowe drzewostany z dużym udziałem gatunków
liściastych. Jest to bowiem istotny czynnik wpływający na prawidłowe funkcjonowanie
ekosystemów leśnych.
Założenia gospodarki leśnej na obecne 10-lecie wypracowane zostały na I i II Komisji
Techniczno-Gospodarczej. Wynikają one z doświadczeń leśników zdobytych w poprzednich
okresach gospodarczych i dotyczą proekologicznej gospodarki leśnej. Celem tej gospodarki
jest ochrona naturalnych zbiorowisk leśnych, podniesienie produkcyjności drzewostanów,
a także zachowanie funkcji społecznych pełnionych przez lasy.
1. Przyjęty podział gospodarczy
Projekt lasów ochronnych został sporządzony przez BULiGL Oddział w Białymstoku
w porozumieniu z RDLP, nadleśnictwem oraz samorządami gminnymi i zatwierdzony przez
Ministra Środowiska w dniu 20.09.2004 r. Decyzja w tej sprawie została zamieszczona na
końcu niniejszego elaboratu.
Powierzchnia poszczególnych grup lasu i kategorii ochronności w Nadleśnictwie Płaska
przedstawia się następująco:
Obręb
Kategoria lasów
Nadleśnictw
Mikaszówka Płaska
Serwy II
o
Płaska
Powierzchnia leśna w ha
1
2
3
4
5
Rezerwaty
-
1301.34
-
Lasy ochronne
- glebochronne
-
-
13.10
13.10
- wodochronne
3336.71
1354.00
1131.31
5822.02
-
7.81
-
7.81
6.23
514.34
-
520.57
-
82.82
8.00
90.82
428.48
467.49
237.17
1133.14
- cenne przyrodniczo
- powierzchnie bad. i dośw.
- nasienne
- ostoje zwierząt
chronionych
1301.34
Razem lasy ochronne
Lasy gospodarcze
3771.42
4400.82
2426.46
3591.88
1389.58
3667.41
7587.46
11660.11
Łącznie
8172.24
7319.68
5056.99
20548.91
W Nadleśnictwie Płaska rezerwaty zajmują 6,3%, a lasy ochronne 36,9% powierzchni
leśnej. Największa powierzchnia lasów ochronnych występuje na terenie obrębu Mikaszówka,
gdzie zajmują one ponad 46,1% powierzchni leśnej. Na terenie obrębu Płaska reżimom
ochronnym podlega ponad połowa powierzchni leśnej, gdyż rezerwaty zajmują tu 17,8%, a
lasy ochronne 33,1% powierzchni leśnej. Na terenie obrębu Serwy II lasy ochronne zajmują
27,5% powierzchni leśnej. We wszystkich obrębach jak i w nadleśnictwie wśród lasów
ochronnych największy obszar zajmują lasy wodochronne.
Podział powierzchni leśnej na kategorie ochronności w Nadleśnictwie Płaska
przedstawia poniższy wykres.
Podział powierzchni leśnej na kategorie ochronności
56,74%
6,33%
28,33%
0,06%
5,51%
0,44%
2,53%
0,04%
Rezerwaty
Lasy ochr. - glebochronne
Lasy ochr. - wodochronne
Lasy ochr. - cenne przyrodniczo
Lasy ochr. - powierzc h. bad. i dośw.
Lasy ochr. - wył . drzewost. nasienne
Lasy ochr. - ostoje zwierząt chron.
Lasy gospodarcze
W Nadleśnictwie Płaska, obrębie Płaska na gruntach leśnych i nieleśnych
zlokalizowane są następujące rezerwaty przyrody objęte ochroną częściową:
-
rezerwat przyrody „Perkuć” położony w oddziałach: 98; 99; 115; 116; 132; 133a-h;
150; 151a-h; 152a-f; 168a-f; 169a-h; 170a,b; 171a. Łączna powierzchnia rezerwatu
wynosi 208,44 ha. Rezerwat utworzono w celu zachowania zbiorowisk boru świerkowososnowego, typowego dla Puszczy Augustowskiej oraz w celu zachowania szeregu
leśnych bagiennych zbiorowisk roślinnych otaczających zarastające jeziora.
- rezerwat przyrody „Mały Borek” położony w oddziałach: 104; 105; 121; 122. Łączna
powierzchnia rezerwatu wynosi 90,53 ha. Został on powołany w celu ochrony typowego
dla Puszczy Augustowskiej boru sosnowego.
- rezerwat przyrody „Starożyn” położony w oddziałach: 192-196; 212-216; 233-235.
Ogólna powierzchnia rezerwatu wynosi 298,43 ha z tego 297,99 ha znajduje się w
zarządzie Nadleśnictwa Płaska, a 0,44 ha w Wojewódzkim Zarządzie Melioracji i
Urządzeń Wodnych w Białymstoku. Celem rezerwatu jest zachowanie grądu niskiego,
lasu mieszanego i olsu w Puszczy Augustowskiej. Szczególnie cenne są fragmenty lasu
położone w centralnej części rezerwatu stanowiące rzadko już spotykane na obszarze
puszczańskim rodzime ekotypy drzew na siedliskach lasu świeżego, lasu wilgotnego,
olsu i olsu jesionowego.
- rezerwat przyrody „Kuriańskie Bagno” położony w oddziałach: 128a-f; 129-131;
147a-d; 148; 149; 164-167; 182-186; 201a-g; 202-206; 221-226; 246; 247; 267; 268; 289.
Ogólna powierzchnia rezerwatu wynosi 1716,71 ha, z czego 801,58 ha znajduje się w
Nadleśnictwie i obrębie Płaska, a 915,13 ha w Nadleśnictwie Augustów, obrębie Balinka.
Celem ochrony jest tu zachowanie znacznego kompleksu torfowiskowego, z urozmaiconą
budową geologiczną, bogatą szatą roślinną i rzadkim w Polsce światem zwierzęcym.
Obecnie powyższe rezerwaty nie posiadają odrębnych, ważnych planów ochrony, gdyż
specjalistyczne opracowania sporządzone dla nich w przeszłości zdążyły już wyekspirować.
Do lasów o charakterze ochronnym w nadleśnictwie zaliczono grunty leśne zalesione
i niezalesione, których głównym zadaniem jest zachowanie na danym terenie:
- nie zmienionych stosunków glebowych,
- istniejących stosunków wodnych,
- wytypowanych cennych drzewostanów stanowiących cenne fragmenty przyrody,
- nie zmienionych warunków do przeprowadzania badań naukowych,
- wytypowanych cennych rodzimych drzewostanów stanowiących źródło pozyskania nasion
o pożądanych cechach genetycznych,
- dogodnych warunków bytowania chronionych gatunków zwierząt.
Niektóre drzewostany należą równocześnie do kilku kategorii ochronnych. Działania
gospodarcze podejmowane w tych lasach są zawsze podporządkowane głównej, wiodącej
funkcji ochronnej.
Lokalizacja lasów o dominującej roli ochronnej w Nadleśnictwie Płaska przedstawia się
następująco:
Obręb Mikaszówka
- Lasy stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej w oddziałach: 6c-g;
7c; 11a-d; 232h,i,k; 233g; 246g-k; 247d-m; 248f,g,i; 256i-m; 257a-c,f-i; 258c,g; 261i; 262g-i; 263a-g; 264a,b,d-h;
265a; 273b-d; 275b,c,f,h,i; 276a-d; 277a; 278a,c,d-g; 279a,b; 291j-n; 292h; 302h,j,k,m-o; 303a-d,g-i; 304a,f,i; 310i-l;
311a-c,g; 312a-g; 317f-h; 329c,f; 330a-c,f,i,k,l; 331a,f,h,i; 337c,g,h; 338a,b.
- Lasy stałych powierzchniach badawczych i doświadczalnych w oddziale: 175b.
- Lasy wodochronne w oddziałach: 1a,b; 2b,d,g,h,j,k; 7a,b,d; 11f,g-i; 18d-i; 19a-g; 20a-d; 21a-g; 22a-f; 23a-c;
24a-i; 25a-f; 26a-g; 27a-g; 28a-c; 29a,f,h; 30a-c; 31f-h; 33g,i,j,l-n; 35b,d,f; 36a-d; 38b,c,f-h,n; 39l; 40j; 41g; 47b,l,m;
48a-d; 49a-d; 50a,b; 51a-g; 52a-j; 53a-d,g; 55b,c,f-h,j-l; 56a-c,f; 57a-f,h; 58b; 60a; 63a,b,h-j; 64a; 65a; 68b; 69a-c,g;
70a-f,h,i; 71a,c,d,g; 72a-f,h-j; 73a-k; 74c-f; 75d,g; 76f-j; 77b-g; 78a,h,i; 80h; 81c-j; 82b-g; 83a-j; 84a-f; 85b,c,f-k; 86d;
87a-c; 88a; 92c,d,k-n,p; 93c,f; 94b,d,f-h; 95b-h; 97a-j,m; 98f-h,j,k; 99a-f,l-o; 100a,c-h,j-l; 101a-h; 102a-c; 103b-f,h,i;
104a,f,h; 105d-h,j; 106a-f,h,k; 107a,c-g,j,k; 108b,f; 107b-d; 113d,g; 114b,c; 115b,c; 119k,m; 121i; 122b,g-j;l-p;
123a-c,i-m; 124a-d; 125a,b,d; 126a-f; 127a-c,g; 128a,b; 129a-f; 130a-f; 131a-k; 132a-f; 133a,f; 134a,b; 135a-c,f,g,i;
136a,c,g; 137a,b,f-i,k,l; 138a,c-j; 139a,b,d-g; 140a-c; 141a-r; 142a-k; 143a-g,,j,k,n; 147a-d,g; 148a-j; 149d; 150d;
151c; 152a,i; 153g-k; 154a-i; 155a-d,g,h; 156a-d; 157a-h; 158a,b; 159a,c,d; 160b; 161a,c,d,f,h; 162a,b,g-i; 163a-c,g;
164a,b,d; 165a,b; 169c; 170a,d,f; 171c-f,h; 172a-h; 173a,b; 174d,f; 175c; 176c; 177a,b; 178a-g; 179a,b,d,f,i-l; 182ad,g-i,k; 183a,b,d,i-m; 184d; 185b,i; 186a-d,h,j-l; 187a-i; 188a-g; 189a-h; 190a-g; 191a-c,f-i; 192a,d-i,k; 193a,b,f-k;
194b,c; 195a,g,h; 196j-l; 197b-g; 198h-j; 199d; 206c-f; 207d-h,j-l; 208d-g,i; 211b; 212b; 216a,b,d,f; 217a,j,o,w;
218c; 219a-d; 220a-j; 221a-j; 222a-f; 223a-j; 224a-c;f-j; 225a-g; 226a-f; 227c,f; 228a; 229b-d,j; 230a,d; 231a,b,d-g;
232a-d,g,j; 233a-c; 236b,d,f,h,k; 237a-f,h; 238b,d,f,h; 239c,h,i,l; 240g,k; 241b,d; 242l,y,z,ax,dx; 244b; 245a,h; 246af; 247a,b; 248c,h; 249d,g; 250a,b; 251a-c,k; 252h,j,k,l; 253f,g,i; 254d; 255a,c,d,j-m; 256g,h; 260h,j; 261a-h; 262b,d,f;
264i; 265b,c,f-h; 266a-d; 268a-f; 269a,b,d,g,h; 270f-j; 271b-j; 272a-g; 274a,d,g; 275d,g,j; 277b; 278i,k,l; 279c,f,hk,n; 280a-g; 284a; 285d; 286b-f; 287a-c; 288a-c; 289a,d,g; 290a,c,f,g,k,l; 292a-c,g,i,j; 293a,b,d,h,i; 294d,g,i,j; 302b;
304d,g,h; 305d; 306a,f,g; 307a,b,j-n; 308s; 310c,g; 313c,g,h,j; 316b; 318g,i,l; 322g; 323d,f,h; 324d,f; 324Ah,j,k-m,o;
325a,g,i; 326d,f; 331b,g,l,m; 332b,c,f; 333b-d; 334a-j,l,m,r,fx; 335a,b; 337d; 339h,i; 341h,dx.
Obręb Płaska
- Lasy stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej w oddziałach: 47a-g,i,j;
48a-d; 49a-c,f,g; 63a-g; 64a-k; 65a-i; 71a-f; 72a-g; 79a-h; 80a-i; 81a-j; 87a-d; 88a-c; 142a-f; 143a-j; 160a-g; 161a-k;
236a,c,d,g,h,k; 255b,c; 256a,d; 299i,j; 300b-h; 301a,g,h; 319c; 320a-c; 321a.
- Lasy stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody w oddziałach : 170c; 171b-d.
- Lasy stanowiące wyłączone drzewostany nasienne w oddziałach: 198b,d; 199a; 219b,c; 287b.
- Lasy znajdujące się na stałych powierzchniach badawczych i doświadczalnych
w oddziałach: 243a,c; 253a-d; 254a-j; 255a,d-g; 256b,c,f-h; 257a-g; 274a-k; 275a-l; 276a-j; 277a-g; 278a-c;
279a-k; 294a-g,i; 295a-h; 296a-h; 297a,c-j; 298a-j; 299a-h,k,l; 314a-h;315a-g; 316a-g; 317a-h; 318a-i; 319a,b,d-g.
- Lasy wodochronne w oddziałach: 1b,c; 2b-d; 3b,d; 4a,i,j; 5a,b,g,h; 11f,j; 12a,f,m,r,x; 13g,d; 18c,f,h; 22c,g;
23a,b; 26h,i,k,l; 27a,d-g; 28a; 30b,d; 32b; 35g; 38f,g; 44b,f-i; 45b-i; 46b,c,f,h; 50b; 54b;55a,b,i; 56h; 59c,d; 60c,h;
61h; 62a; 66d,g; 73a,c-f; 74g-i; 75d-g; 76b,c,g,h; 82b-f; 89a-d; 90a,d-i; 91b-j; 95b,ch,j,k; 96a-m; 97a-h; 103i; 106a-d;
107a-d; 108a-c;f,g; 109c; 111f-h; 112a-c,f-i; 113a-f; 114a-g; 123a,b,d-g; 124a-h,j; 125b,g,h; 127c,d,f; 128h-l; 138j;
139c,d,g,i-l,m,o; 140a,b,d; 141a-d,g; 145a,c,f-h; 146b,c; 147b,i; 155f-i; 156b,d,g; 157a,b,j; 158b,d,f; 159a-h; 163c,f;
168h,i; 169i,k; 173d,g; 174c,g,h; 175c-g; 176a,b,d-g,i; 177b-g; 178a-c; 179a-g; 180a,b,d,f,h; 181b-d,g; 187a,b,f,,g,os; 191i,k,l; 197d; 207a,d; 209i; 210a-i; 211a,b,f-k; 217i; 218f,h; 219a,d; 227a,b; 230d; 231a,d,f; 232c-f; 236b,f; 237a;
238b-j; 239a,f,g; 240d,g-i; 241a-g,j-p; 242a,g; 245f; 248a,b; 252a,b,d,f; 259b,c,f,g; 260a-f,h-k; 261a-k; 262a-h; 263a;
264g; 266d; 272c,f; 273a-c; 280a,b; 282c,d; 283b-f; 284c-f; 285b,d,f,h; 287c,d; 288a-c; 292d,g,i,j; 293a-h; 301c,i;
303f-h; 304b,d; 305a,b; 308c; 309a-c; 312d,f; 313a-d; 320d-g; 321b-g; 322a-d; 323a-c; 324b; 326f,i; 327c-f;
328b,f,g.
Obręb Serwy II
- Lasy stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej w oddziałach:
393b; 394b-d; 395b-d; 405a,b; 406a,b; 407a; 416a-c; 417a,b; 418a,f.
- Lasy glebochronne w oddziałach: 401j; 413g; 422a,l; 429b; 435a; 440a.
- Lasy stanowiące wyłączone drzewostany nasienne w oddziale: 257c.
- Lasy wodochronne w oddziałach: 245b,c; 252j; 256d-g;258c; 261b; 262a; 263d; 266d; 267a-c; 269a;
271b,c; 278a; 279a,b; 280a; 281a; 282a-c; 283a,b; 284a-i; 285a-l,n-p; 286b,d,f,h,j; 289f,n; 290a,b,d; 291b,f-i; 292a;
293b,g; 294h; 296f; 297b; 302a,b,d,f; 303a-f; 304a,b; 305a-d,h; 306a-c,f-i; 308f; 309b; 310g-i; 311b,d,f; 312a; 320bd; 321a-d; 322c,d; 323a,b; 326g; 331f; 337c; 338o; 339d; 340g,j; 341i,j; 342i; 343k-m; 344i-l; 345c-f; 346d,g,h;
346Ab; 347a; 348a,c; 349a,d; 350a,c; 351a,b,f,g; 352a,b,f,g,k-n,p,r; 353b; 358d; 359b,c,f,i; 360a,b,d; 361a,b,g,j,k;
362b,c,g-p; 363a,b,d-g; 364c; 365h; 366d; 372b,d; 373a,c,i-k; 374b,d-h,j-n; 375b-d; 376n; 377b; 378a,b,d,f;
379a,d,f,j; 384f,j; 385a,f; 386a,b; 387b,c,f-j; 388a,c-j,l,n,s; 390d,f,h; 391f; 400a,b; 401b-d,k-s; 411a-d; 412a-c; 413ac,h,i,k; 420f; 421a-f; 422b,g,h,j,k,m; 427b; 428a-c; 429c,g,h; 434a-d; 435b,f,h-j; 439a-d,g; 440b-d,m,x,y; 442d-g,,i;
443b-s; 445r, x-z.
Pozostałe lasy nadleśnictwa to wielofunkcyjne lasy gospodarcze, w których
prowadzona jest proekologiczna, trwale zrównoważona gospodarka leśna przy
zachowaniu ładu przestrzennego i czasowego.
W ramach podziału na grupy lasu i kategorie ochronności oraz w oparciu o ustalenia I
Komisji Techniczno-Gospodarczej w lasach Nadleśnictwa utworzono trzy gospodarstwa.
Zgodnie z tym podziałem przedstawiono na następnych stronach w tabelach XIV zestawienie
powierzchni leśnej (bez gruntów związanych z produkcją leśną) wraz z zapasem według
gospodarstw i gatunków panujących dla obrębów i całego nadleśnictwa. W tabelach tych
uwzględniona jest masa na powierzchni leśnej wraz z przestojami.
Tabela nr XIV. Zestawienie gruntów leśnych zalesionych i nie zalesionych wg gospodarstw
NADLEŚNICTWO: PŁASKA
OBRĘB: MIKASZÓWKA
Pow. gr. leśnych Zapas na gr. leśnych
Gatunek
zales. i nie zales.
Gospodarstwo
zales. i nie zales.
panujący
[ha]
[m3 brutto]
1
2
I. Specjalne
3
So
Md
Św
Db
Brz
Ol
Razem
II. Zrębowe
So
Md
Św
Db
Brz
Ol
Razem
III. Przerębowo - zrębowe
4
631.51
0.99
99.33
2.08
285.30
286.68
1305.89
4422.83
1.06
603.85
16.89
597.87
1015.44
6657.94
8.87
66.86
70.69
61.99
208.41
8172.24
So
Św
Brz
Ol
Razem
Ogółem
201095
0
26860
249
75110
60959
364273
1290707
270
146595
368
144783
207804
1790527
2170
17287
16496
14514
50467
2205267
OBRĘB: PŁASKA
Pow. gr.. leśnych Zapas na gr. leśnych
Gatunek
zales. i nie zales.
Gospodarstwo
zales. i nie zales.
panujący
[ha]
[m3 brutto]
1
2
3
4
I. Specjalne
So
Św
Db
Js
Brz
Ol
Os
1692.65
360.62
3.42
14.13
404.65
444.47
2.40
2922.34
3682.00
291.61
4.61
166.01
253.11
4397.34
7319.68
Razem
II. Zrębowe
So
Św
Db
Brz
Ol
Razem
Ogółem
540685
99112
5
4080
93304
110379
615
848180
1089978
86232
17
37341
56117
1269685
2117865
OBRĘB: SERWY II
Gatunek
zales. i nie zales.
Gospodarstwo
zales. i nie zales.
panujący
[ha]
[m3 brutto]
1
2
I. Specjalne
3
So
Św
Brz
Ol
Razem
II. Zrębowe
4
935.55
47.63
101.84
104.77
1189.79
3735.98
0.21
45.29
58.69
27.03
3867.20
5056.99
So
Md
Św
Brz
Ol
Razem
Ogółem
353814
15380
25793
19115
414102
1188943
85
10687
15210
4988
1219913
1634015
Gatunek
zales. i nie zales.
Gospodarstwo
zales. i nie zales.
panujący
[ha]
[m3 brutto]
1
I. Specjalne
2
So
3
4
3259.71
1095594
Md
Św
Db
Js
Brz
Ol
Os
Razem
II. Zrębowe
So
Md
Św
Db
Brz
Ol
Razem
III. Przerębowo - zrębowe
So
Św
Brz
Ol
Razem
Ogółem
0.99
507.58
5.50
14.13
791.79
835.92
2.40
5418.02
11840.81
1.27
940.75
21.50
822.57
1295.58
14922.48
8.87
66.86
70.69
61.99
208.41
20548.91
0
141352
254
4080
194207
190453
615
1626555
3569628
355
243514
385
197334
268909
4280125
2170
17287
16496
14514
50467
5957147
W skład gospodarstwa specjalnego weszły:
-
rezerwaty: „Mały Borek”, „Starożyn”, „Perkuć” i „Kuriańskie Bagno”
-
lasy w strefie ośrodków wypoczynkowych,
-
lasy w pasie 200 metrów od brzegów Kanału Augustowskiego (zgodnie z Decyzją z
dnia 9.02.1979 roku w sprawie wpisania Kanału Augustowskiego do rejestru
zabytków),
-
wyłączone drzewostany nasienne,
-
lasy doświadczalne (GPW i powierzchnie doświadczalne PAN),
-
ostoje zwierząt chronionych,
-
lasy na siedliskach Bb, BMb i LMb.
Podział powierzchni leśnej na gospodarstwa
Gosp. przerębowozrębowe
1,01%
Gosp. specjalne
26,37%
Gosp. zrębowe
72,62%
W skład gospodarstwa zrębowego weszły we wszystkich obrębach, z wyłączeniem
drzewostanów wchodzących do gospodarstwa specjalnego, lasy na siedliskach Bśw, Bw,
BMśw, BMw, LMśw, LMw, Ol i OlJ, a ponadto w obrębie Płaska i Serwy II z uwagi na
niewielką powierzchnię, lasy na siedliskach Lśw i Lw.
W skład gospodarstwa przerębowo-zrębowego weszły, z wyłączeniem drzewostanów
wchodzących do gospodarstwa specjalnego, drzewostany na siedliskach Lśw i Lw w obrębie
Mikaszówka.
2. Przyjęte wieki rębności
I Komisja Techniczno-Gospodarcza stwierdziła celowość wystąpienia do Ministra
Środowiska o obniżenie wieków rębności dla sosny i świerka. Zmiany te zostały zatwierdzone
decyzją z dnia 26.11.2003 r. W związku z tym wieki rębności przyjęto jak niżej:
So, Md
- 120 lat,
Św
- 100 lat,
Db
- 160 lat,
Js
- 160 lat,
Kl, Gb, Brz, Ol, Lp
- 80 lat,
Os
- 50 lat,
Tp
- 40 lat.
3. Zastosowany podział na ostępy
Podział
na
ostępy
pozostawiono
z
poprzedniego
planu
urządzeniowego.
Zaprojektowano jedynie nowe ostępy na gruntach nowoprzyjętych. Opiera się on na podziale
powierzchniowym. Granicami ostępów są linie gospodarcze przebiegające w zasadzie
z północnego-wschodu na południowy-zachód. Wyznaczają one w terenie szeregi ostępowe,
podzielone liniami oddziałowymi lub granicami własności na ostępy stałe. Wyjątkiem są lasy
po obu stronach Kanału Augustowskiego, w których kierunek ostępów przebiega ze wschodu
na zachód, czyli prostopadle do linii ostępowych. W niektórych wypadkach zamknięto też
ostępy na granicach naturalnych np. użytkach rolnych lub bagnach. W skład ostępu wchodzą
dwa oddziały, rzadziej występują ostępy jedno- lub trzy oddziałowe. Ostępy o nietypowej
długości i kierunkach są projektowane w drobnych kompleksach leśnych. Ostępy czasowe
zastosowano w przypadkach, gdy zostały zaprojektowane wręby celem przyśpieszenia
przebudowy partii drzewostanów źle produkujących, przeszłorębnych lub dużych bloków
drzewostanów rębnych i bliskorębnych.
Ostępy czasowe zaplanowano:
-
w obrębie Mikaszówka w oddziałach: 23, 27, 28, 30-31, 46, 48, 49,50, 52-53, 55, 6162, 67-68, 73, 77, 81, 96, 98, 100, 104, 117, 121, 123, 126, 127, 128, 130, 134, 143,
154-155, 157, 160, 162, 163, 164, 169, 170, 181, 182, 185, 186, 194, 221, 223, 229,
256-258, 279, 281, 288, 298, 300, 307, 321, 323.
-
w obrębie Płaska w oddziałach: 12, 15, 25, 30, 45, 58, 81, 118, 120, 158, 159-160, 176,
178, 180, 197, 201, 218, 220, 238, 244, 250, 260, 261, 262, 264, 271, 272, 284, 291,
301, 305, 312, 313, 322, 324.
-
w obrębie Serwy II w oddziałach: 276, 278, 292, 296, 306, 310, 314, 319, 324, 326,
351, 365, 428,
Ostępy stałe oznaczono na mapie cięć przerywanymi strzałkami koloru cynober, a
przejściowe kolorem błękitnym. Zastosowany podział lasu na ostępy jest utrzymany bez
korekt od urządzania definitywnego, co zapewnia jednolitość gospodarowania, trwałość i
ciągłość użytkowania i w efekcie prowadzi do uzyskania najkorzystniejszej struktury klas
wieku w ramach jednostek gospodarczych. Uwzględnia on kierunki panujących wiatrów.
4. Przyjęte etaty użytkowania rębnego
Użytki główne dla każdego obrębu podzielono na: użytki rębne i użytki przedrębne.
a) Użytki rębne
Użytki rębne podzielono na:
-
użytki rębne zaliczone na etat,
-
użytki rębne nie zaliczone na etat.
Użytki rębne zaliczone na etat stanowią docelowy produkt gospodarstwa leśnego.
Wynikają one z pozyskania surowca drzewnego w drzewostanach, które ze względu na wiek,
dojrzałość i jakość dają optymalną produkcję, bądź też których dalsza hodowla nie jest
opłacalna ze względów ekonomicznych (drzewostany źle produkujące). Na podstawie
przyjętych wieków rębności wyliczono dla poszczególnych gospodarstw w obrębach etaty
użytkowania rębnego. Suma etatów przyjętych dla obrębów stanowi etat dla nadleśnictwa.
Szczegółowe dane w tym zakresie przedstawiają tabele XV zamieszczone na stronach
następnych.
W gospodarstwie zrębowym i przerębowo-zrębowym etat ustalono na podstawie
wyliczeń cząstkowych dla gatunków panujących lub ich grup o jednakowym wieku rębności.
Obliczono etaty masowe w m3 grubizny brutto oraz w gospodarstwie zrębowym etaty
powierzchniowe.
W gospodarstwie zrębowym podstawą planowania jest etat powierzchniowy, natomiast
wysokość planowanej do pozyskania masy jest następstwem zasobności drzewostanów na tej
powierzchni.
W gospodarstwie przerębowo-zrębowym podstawą planowania wielkości użytkowania
rębnego jest etat masowy, a etat powierzchniowy służy tylko do celów porównawczych.
W gospodarstwie specjalnym etat ustalono na podstawie aktualnych potrzeb
hodowlanych konkretnych drzewostanów.
Tabela nr XV. Zestawienie obliczonych etatów użytkowania rębnego
Obręb: Mikaszówka
Etaty obliczone (roczne)
Gospodarstwo
Gatunki
panujące,
dla których
obliczono
etaty
cząstkowe
Wiek
rębności
1
2
3
Etaty przyjęte
wg
z
z 2-ch
z 3-ch
ze
z
zrównaetat
ostatniej ostatnich ostatnich
stanu potrzeb
nia
optymaklasy
klas
klas
drzewo hodośredniego
lny
wieku
wieku
wieku
-stanu wlanych
wieku
4
5
6
7
8
9
10
na I
10-lecie
na II
10-lecie
11
12
3
ETATY MIĄŻSZOŚCIOWE - m brutto
I. SPECJALNE
50
80
100
120
Os
Brz Ol
Św
So
II. ZRĘBOWE
Razem
III..
PRZERĘBOWOZRĘBOWE
Brz Ol
Św
So
80
100
120
Razem
Ogółem
3398
28600
13600
11517
4485
11688
8075
2815
14150
13700
27690
25040
13700
17414
25040
150
27687
252800
232600
576
327
25
491
250
16
928
757
-
592
757
-
1271
10100
9800
28618
25797
13700
18006
25797
150
32356
291500
256000
78,00
0,67
107,07
912,00
725,00
ETATY POWIERZCHNIOWE - ha
II. ZRĘBOWE
50
80
100
120
Os
Brz Ol
Św
So
Razem
42,20
15,51
31,91
29,72
9,41
38,87
38,91
89,62
78,00
38,91
48,98
Gospodarstwo I. Specjalne. Przyjęty etat wynika z potrzeb hodowlanych
drzewostanów
oraz
konieczności
kontynuacji
rozpoczętych
rębni
złożonych.
W gospodarstwie tym stosuje się rębnie właściwe dla danego siedliskowego typu lasu.
Gospodarstwo II. Zrębowe. Przyjęty etat jest nieco wyższy od optymalnego
w wymiarze masowym, a znacząco wyższy w wymiarze powierzchniowym. Jego wysokość
wynika z konkretnej lokalizacji działek zrębowych koniecznych do wykonania ze względu na
stan lasu. Na omawianym obrębie na wysokość przyjętych etatów wpływa konieczność
zakończenia przebudowy drzewostanów o strukturze KO, rosnących na siedliskach lasów
mieszanych, które teraz znalazły się w gospodarstwie zrębowym. Wykorzystywana jest w
tym celu rębnia IIIa. Zakończenie przebudowy tych drzewostanów (co wynika z ich stanu
hodowlanego i technicznego) planowane jest w większości przypadków na bieżący okres
gospodarczy, co skutkuje zróżnicowaną wielkością etatów na I i na II dziesięciolecie.
Drzewostany te, zajmujące znaczną powierzchnię charakteryzują się niskim zadrzewieniem.
Skutkuje to zróżnicowaną wielkością etatów optymalnych w wymiarze masowym
i powierzchniowym. Przyjęte etaty są niższe od etatów z potrzeb hodowlanych, co wynika
z możliwości lokalizacyjnych cięć.
Poza opisanymi powyżej przypadkami podstawowym rodzajem przebudowy w tym
gospodarstwie jest rębnia Ib z pozostawieniem 5% zapasu.
Gospodarstwo III. Przerębowo-zrębowe. Przyjęty etat dla tego gospodarstwa jest
wyższy od optymalnego co wynika z potrzeb hodowlanych drzewostanów oraz konieczności
kontynuacji rozpoczętych rębni złożonych. Zasadniczo przebudowa drzewostanów jest
prowadzona rębnią IIIb na siedlisku Lśw i IVd na siedlisku Lw. W niektórych przypadkach są
też projektowane cięcia uprzątające rębnią IIIa, głównie w przerzedzonych drzewostanach
o strukturze KO narażonych na szkody od wiatru i ze strony kornika drukarza.
Zaprojektowano też rębnię Ib, do przebudowy wydzieleń o niewielkiej powierzchni
uniemożliwającej założenie co najmniej kilku gniazd.
Obręb: Płaska
Gospodarstwo
Gatunki
panujące,
dla których
obliczono
etaty
cząstkowe
Wiek
rębności
1
2
3
Etaty przyjęte
wg
z
z 2-ch
z 3-ch
ze
z
zrównaetat
stanu potrzeb
nia
optymaklasy
klas
klas
lny
wieku
wieku
wieku
-stanu wlanych
wieku
4
5
6
7
8
9
10
na I
10-lecie
na II
10-lecie
11
12
3
I. SPECJALNE
II. ZRĘBOWE
Brz Ol
Św
So
80
100
120
Razem
31600
20700
4200
2508
12429
2830
1758
12628
12497
19137
17216
12497
12542
17216
104
19605
186000
166000
12497
12542
17216
104
22770
217600
186700
48,16
0,35
54,19
558,00
475,00
19137
Ogółem
3165
17216
II. ZRĘBOWE
Brz Ol
Św
So
Razem
80
100
120
15,06
7,19
31,89
10,16
4,84
33,16
33,64
54,14
48,16
33,64
31,41
Gospodarstwo I. Specjalne. Całkowity etat dla tego gospodarstwa wynika z potrzeb
hodowlanych konieczności kontynuacji rozpoczętych rębni złożonych. Przewiduje się tu też
wkroczenie w ostoję głuszca z jedną działką zrębową (poza miejscami tokowisk tego
gatunku). W gospodarstwie tym stosuje się rębnie właściwe dla danego siedliskowego typu
lasu.
Gospodarstwo II. Zrębowe. Przyjęty etat jest wyższy od optymalnego. Wynika to
z potrzeb lokalizacji rębni, a zwłaszcza potrzeby wcześniejszego wkroczenia z cięciami
w duże bloki drzewostanów bliskorębnych.. Podstawowym rodzajem przebudowy jest tu
rębnia Ib z pozostawieniem 5% zapasu w formie przestoi. Na siedliskach wilgotnych z
panującym świerkiem jest zaplanowana rębnia Ic, także z pozostawieniem 5% zapasu.
W gospodarstwie tym zastosowano też cięcia uprzątające rębnią IIIa, do zakończenia
przebudowy znajdujących się tu drzewostanów o strukturze KO, rosnących na siedliskach
lasów mieszanych.
Obręb: Serwy II
Gospodarstwo
Gatunki
panujące,
dla których
obliczono
etaty
cząstkowe
Wiek
rębności
1
2
3
wg
z
z 2-ch
z 3-ch
zrównaetat
nia
optymaklasy
klas
klas
średniego
lny
wieku
wieku
wieku
wieku
4
5
6
7
Etaty przyjęte
ze
z
stanu
potrzeb
drzewo- hodostanu wlanych
8
9
na I
10-lecie
na II
10-lecie
11
12
10
3
I. SPECJALNE
II. ZRĘBOWE
Brz Ol
Św
So Md
80
100
120
Razem
785
281
12435
562
211
10902
12749
13501
11675
12749
13501
Ogółem
11675
12496
12749 12496
1373
15500
23700
12496
79
9328
128000
120000
12496
79
10701
143500
143700
27,93
0,67
23,21
360,00
344,00
II. ZRĘBOWE
Brz Ol
Św
So Md
80
100
120
Razem
2,92
0,80
27,35
2,17
0,69
25,07
31,46
31,07
27,93
31,46
27,57
Gospodarstwo I. Specjalne. Całkowity etat dla tego gospodarstwa wynika z potrzeb
hodowlanych konieczności kontynuacji rozpoczętych rębni złożonych. Przewiduje się tu też
wkroczenie w ostoję głuszca z jedną działką zrębową (poza miejscami tokowisk tego
gatunku). W gospodarstwie tym stosuje się rębnie właściwe dla danego siedliskowego typu
lasu.
Gospodarstwo
II.
Zrębowe.
W
tym
gospodarstwie
optymalnym
etatem
powierzchniowym jest etat z dwóch ostatnich klas wieku, a etatem optymalnym masowym –
etat według zrównania wieku średniego. Przyjęto więc zasadę, że etat masowy jest pochodną
etatu powierzchniowego wynikającą z sumy zapasu zlokalizowanych cięć. Etat ten został
podwyższony, ze względu na potrzebę wcześniejszego wkroczenia z cięciami w duże bloki
drzewostanów bliskorębnych. W związku z tym przyjęty etat masowy jest nieco wyższy od
optymalnego. Podstawowym rodzajem przebudowy jest w tym gospodarstwie rębnia Ib z
pozostawieniem 5% zapasu. W jednym przypadku zastosowano też cięcie uprzątające rębnią
IIIb, do zakończenia przebudowy drzewostanu o strukturze KO w oddz. 412a.
Na etat nadleśnictwa składa się suma etatów z poszczególnych obrębów. Przy
ustalaniu wielkości etatu, jak też rozplanowaniu cięć, brano pod uwagę zalecenia wynikające
z proekologicznej polityki leśnej dotyczące dopuszczalnej wielkości działek zrębowych dla
poszczególnych rodzajów rębni, ja również stosowanych nawrotów cięć. Szczególną uwagę
zwrócono na zachowanie ładu przestrzennego i czasowego przy stosowaniu rębni zupełnych.
Przyjęty do realizacji masowy etat użytków rębnych zaliczonych na etat Nadleśnictwa
Płaska jest wyższy od etatu optymalnego, ale niższy do etatu z potrzeb hodowlanych.
Zestawienie wszystkich etatów nadleśnictwa przedstawia tabela zamieszczona poniżej.
Gospodarstwo
Gatunki
panujące,
dla których
obliczono
etaty
cząstkowe
Wiek
rębności
1
2
3
Etaty przyjęte
wg
z
z 2-ch
z 3-ch
z
ze
zrównaetat
stanu potrzeb
nia
optymaklasy
klas
klas
lny
wieku
wieku
wieku
-stanu wlanych
wieku
4
5
6
7
8
9
na I
10-lecie
na II
10-lecie
10
11
12
7936
75700
58000
ETATY MIĄŻSZOŚCIOWE - m3 brutto
I. SPECJALNE
II. ZRĘBOWE
Os
Brz Ol
Św
So
50
80
100
120
Brz Ol
Św
So
80
100
120
Razem
III..
PRZERĘBOWOZRĘBOWE
Razem
Ogółem
16502
7274
36552
11467
4784
37680
38946
60328
53931
38946
576
327
25
491
250
16
928
757
-
61256
54688
38946
42452
54752
333
56620
566800
518600
592
757
-
1271
10100
9800
43044
55509
333
65827
652600
586400
154.09
1.69
184.47
1830.00
1544.00
II. ZRĘBOWE
Razem
Os
Brz Ol
Św
So
50
80
100
120
60.18
23.50
91.15
42.05
14.94
97.10
104.01
174.83
154.09
104.01
107.96
Użytki rębne nie zaliczone na etat stanowią surowiec drzewny planowany do usunięcia
z powierzchni nieleśnej lub związanej z gospodarką leśną, uprzątnięcia nasienników i przestoi
z drzewostanów lub powierzchni leśnej nie zalesionej. Rozmiar tych użytków wynika z
aktualnego stanu lasu i ze wskazówek gospodarczych zawartych w opisach taksacyjnych.
Planowana wielkość użytków rębnych nie zaliczonych na etat, w poszczególnych obrębach i
dla całego nadleśnictwa, przedstawiona jest w tabeli zamieszczonej na stronie następnej.
Zestawienie planowanej wielkości użytków rębnych nie zaliczonych na etat
Obręb Mikaszówka
Obręb Płaska
Rodzaje czynności
1
Uprzątnięcie płazowin
Usunięcie drzew z pow.
nieleśnej i związ. z gosp.
leśną
Ogółem
Obręb Serwy II
Nadleśnictwo
ha
m3netto
2
3
4
5
1,00
58
-
-
-
1,00
58
-
35
426
35
1,00
484
391
1,00
449
-
Na terenie nadleśnictwa występuje jedna płazowina o powierzchni 1,00 ha. Znajduje się
ona w oddziale 342c obrębu Mikaszówka. Została ona przewidziana do uprzątnięcia.
Pozostała masa przewidziana do pozyskania w ramach kategorii „usunięcie drzew
z powierzchni nieleśnej i związanej z gospodarką leśną” wynika z konieczności poszerzenia
pasa granicznego do wymaganych wymiarów na obrębie Mikaszówka oraz z potrzeby
przecięcia projektowanych linii oddziałowych w ramach porządkowania podziału
powierzchniowego we wszystkich obrębach.
b) użytki przedrębne
W celu przyjęcia przez II KTG wielkości maksymalnej możliwej do pozyskania masy w
użytkowaniu przedrębnym na 10-lecie, przedstawiono jej wysokość ustaloną w 3 wariantach,
a mianowicie:
-
na podstawie elementów taksacyjnych drzewostanów ujętych w wykazie cięć
użytkowania przedrębnego oraz wskaźników trzebieżowych zawartych w
„Tablicach wydajności cięć pielęgnacyjnych” (IBL 1975),
-
na podstawie wskaźników intensywności cięć użytkowania przedrębnego
obliczonych jako przeciętne z wykonania tych zabiegów przez nadleśnictwo w
ostatnich 5-ciu latach (grubizna netto z użytkowaniem przygodnym),
-
na podstawie wskaźników procentowych użytkowania przedrębnego w stosunku
do
spodziewanego
bieżącego
przyrostu
miąższości
drzewostanów
przewidzianych do użytkowania przedrębnego w najbliższym 10-leciu.
Poszczególne warianty wielkości użytkowania przedrębnego oraz zatwierdzoną przez II
KTG maksymalną dopuszczalną masę do pozyskania w najbliższym 10-leciu przedstawia
poniższe zestawienie.
Zestawienie poszczególnych wariantów wielkości użytkowania przedrębnego
Obręb
Nadleśnictwo
Wielkość użytkowania w cięciach przedrębnych
liczona na podst.
liczona na
liczona z wykonania
wskażników
przyjęta przez
podstawie
zabiegów w ostat.
procent. przyr.
II KTG
wskaźników
5-ciu latach
trzebieżowych
bieżącego
m3 netto
1
2
Mikaszówka
Płaska
Serwy II
Nadleśnictwo
3
126 283
103 205
113 509
342 997
4
197 000
179 000
137 000
513 000
5
199 410
191 960
153 870
545 240
199 000
192 000
154 000
545 000
Maksymalna dopuszczalna wielkość użytkowania przedrębnego w stosunku do
przyrostu bieżącego netto wszystkich drzewostanów, za wyjątkiem drzewostanów
podlegających użytkowaniu rębnemu, kształtuje się w nadleśnictwie średnio na poziomie
49,82%.
Zaplanowaną wielkość cięć pielęgnacyjnych na lata 2005-2014 według
kategorii cięć dla poszczególnych obrębów i łącznie dla nadleśnictwa
przedstawia poniższe zestawienie.
Zestawienie cięć pielęgnacyjnych z podziałem na kategorie
Powierzchnia w ha
Obręby i
Kategoria
manipuladrugiego
nadleśnictwo
cięć
cyjna
nawrotu
1
Obręb
Mikaszówka
Obręb
Płaska
Obręb
Serwy II
Nadleśnictwo
Płaska
2
Czyszczenia
Trzebieże2)
Razem
Czyszczenia
Trzebieże
Razem
Czyszczenia
Trzebieże
Razem
Czyszczenia
Trzebieże2)
Razem
1)
Przeciętna liczona z powierzchni manipulacyjnej.
2)
w tym CP/TW
3
296,18
6350,76
6646.94
262.15
4764.05
5026.20
243.74
4260.66
4504.40
802,07
15375.47
16177.54
4
36,42
36,42
36,42
36,42
Ogółem
grubizny
w m3 netto
Przeciętnie1)
m3/ha
5
6
2131
196923
199054
1095
190945
192040
721
153673
154394
3947
541541
545488
7,19
31,01
29,95
4,18
40,08
38,21
2,96
36,07
34,28
4,92
35,22
33,72
Wysokość użytkowania przedrębnego w wymiarze masowym jest wielkością
orientacyjną, której jednak nie można przekroczyć. Ostateczna masa możliwa
do
pozyskania
wyniknie
z
potrzeb
hodowlanych
poszczególnych
drzewostanów.
Wielkością
obligatoryjną
jest
powierzchnia
zabiegów
pielęgnacyjnych.
Wszystkie
zaplanowane zabiegi czyszczeń i trzebieży muszą być wykonane. Jest to ważne zagadnienie,
które umożliwi kształtowanie i zachowanie właściwych cech hodowlanych, produkcyjnych i
dobrego stanu sanitarnego drzewostanów.
Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa
– ustalenie zadań gospodarczych dla nadleśnictwa
Plan zagospodarowania lasu składa się z następujących części:
1. Planu użytkowania lasu
2. Planu hodowli lasu
3. Planu ochrony lasu
4. Planu ochrony przeciwpożarowej
5. Planu ubocznego użytkowania lasu
6. Planu zagospodarowania rekreacyjnego
7. Szczegółowych wytycznych w sprawie wykonania czynności gospodarczych.
1. Plan użytkowania lasu
a) Użytkowanie rębne
Decyzją I i II Komisji Techniczno-Gospodarczej, przyjęto niżej podane sposoby
użytkowania rębnego i rodzaje rębni według siedliskowych typów lasu:
Typ
Rodzaj
siedlisk.
rębni
lasu
1
Ib
Szerokość pasa
Ilość
Nawrót
manipulacyjnego
wkroczeń
cięć
lub maksym. pow.
z cięciami
2
Bśw,
BMśw,
LMśw,
Bw,
BMw,
LMw,
Ol,
OlJ
Lśw
3
Okres
odnowienia
Uwagi
4
5
6
7
60 m;
4 ha
4-5 lat
-
-
-
40-60 m;
4 ha
5-7 lat
-
-
-
5-7 lat
-
-
1,5 ha
rębnia zastępcza
w przypadku małej
powierzchni wydzielenia
Ic
IIIa
IIIb
IVd
V
Bw,
BMw,
15-30m
2 ha
LMw,
BMśw,
LMśw,
6 ha
LMw,
Lśw
Lśw
6-9 ha
Lw
całe wydzielenie
Bb, BMb,
całe wydzielenie
LMb,
5-7 lat
-
-
-
2
20 lat
-
3
4
30 lat
40 lat
-
-
ciągły
w obrębie Płaska rębnia
zastępcza w drzewostanach
z panującym świerkiem
rębnia zastępcza do
zakończenia przebudowy
drzewostanów KO
Nazwy etapów cięć w poszczególnych rębniach złożonych
rębnia
IIIa
IIIb
IVd
V
1-sze cięcie
2-gie cięcie
1-sze cięcie
2-gie cięcie
3-cie cięcie
1-sze cięcie
2-gie cięcie
3-cie cięcie
4-te cięcie
1-sze cięcie
2-gie cięcie
-
gniazdowe
uprzątające
gniazdowe
gniazdowe
uprzątające
gniazdowe
gniazdowe
gniazdowe
uprzątające
przygotowawcze
obsiewne
i następne
Niezależnie
od
wymienionych
rębni
zasadniczych
w
licznych
przypadkach zastosowano rębnie zastępcze. Powody stosowania rębni
zastępczych opisano w punkcie 7a niniejszego rozdziału.
Użytkowanie rębne nie zostało zaplanowane w strefie ścisłej ostoi
zwierząt podlegających ochronie gatunkowej, w lasach glebochronnych, w
wyłączonych drzewostanach nasiennych i w oddziałach: 362, 363, 374, 375
obrębu Serwy II umiejscowionych na wąskim przesmyku pomiędzy
rozległym torfowiskiem i Kanałem Augustowskim. Rębni nie zaplanowano
także w rezerwatach przyrody oraz w pasie szerokości 50 m przylegającym
bezpośrednio do Kanału Augustowskiego. Cięcia rębne zostały natomiast
zaplanowane w ostojach głuszca w obrębach Płaska i Serwy II, po
uwzględnieniu sugestii PTOP przez II KTG, w celu urozmaicenia struktury
wiekowej
i pionowej ostoi. Dodatkowo na obrębie Serwy II cięcia te pomagają
rozładować zwarty blok drzewostanów bliskorębnych.
Plan cięć użytków rębnych, zestawiony na odpowiednich drukach,
sporządzono na dwa 10-lecia: od 2005 do 2014 roku (I 10-lecie) i od 2015 do
2024 roku (II 10-lecie). Zarówno w I jak też i w II 10-leciu użytkowanie
podzielono na grupy. Pierwszą grupę stanowią rębnie zupełne, w których
poszczególne działki zrębowe w I 10-leciu zostały przydzielone na lata. Po
podsumowaniu rębni zupełnych w ramach gospodarstw, umieszczone są
rębnie częściowe we wzrastającej kolejności numerów oddziałów z
końcowym
ich
podsumowaniem
i rozbiciem na gospodarstwa. W dalszej kolejności zamieszczone są użytki
rębne nie zaliczone na etat w rozbiciu na uprzątnięcie płazowin,
uprzątnięcie nasienników i przestoi oraz usunięcie drzew i drzewostanów z
powierzchni nieleśnej z końcowym podsumowaniem tych kategorii
użytkowania. Ogólne zestawienie planu cięć użytkowania rębnego I 10-lecia
z podsumowaniem gospodarstw i rodzajów rębni zawiera również
miąższość grubizny netto zwiększoną o 5 % z tytułu spodziewanego
przyrostu drzewostanów zaprojektowanych do użytkowania rębnego
(dotyczy zaliczonych na etat). Przy każdej pozycji podano oddział,
pododdział, rodzaj rębni, gatunek panujący i dotyczący go udział, wiek,
bonitację
i zadrzewienie, a w dalszych rubrykach powierzchnię manipulacyjną,
powierzchnię do odnowienia, sumaryczną masę grubizny brutto oraz
grubizny netto wraz z jej rozbiciem na gatunki tworzące dany drzewostan.
Ostatnie kolumny zawierają drobnicę liczoną dla gatunku panującego.
Pozycje planu „nie zaliczonych na etat powierzchniowy” nie zawierają
bonitacji
i zadrzewienia, a także drobnicy. Następną pozycją jest plan użytków
rębnych na II 10-lecie w rozbiciu na rębnie zupełne i rębnie częściowe.
W tabelach XVIa, XVIb, XVII, XVIII, XIX zamieszczonych w tomie III planu dla obrębów
zawarto najważniejsze informacje z planów cięć rębnych. Analogiczne informacje dla całego
nadleśnictwa zamieszczone są na następnych stronach niniejszego opracowania.
Do planów cięć użytków rębnych zaliczonych na etat opracowano dla każdego obrębu
mapy przeglądowe cięć i powierzchni nie zalesionych w skali 1:20000 na których oznaczono
ostępy, cięcia I 10-lecia kolorem czerwonym, a II 10-lecia kolorem niebieskim. Mapy te
zawierają również informacje o granicy zrębu, jego szerokości rodzaju rębni oraz procencie
masy do pobrania i procencie powierzchni zredukowanej przy rębniach złożonych. Na mapy
te naniesiono również granice lasów ochronnych, powierzchnie do odnowienia i zalesienia
(kolor żółty). Działki zrębowe wniesione zostały również na mapy gospodarcze w skali
1:5000 oraz mapy cięć rębnych i gruntów leśnych nie zalesionych w skali 1:10000
z przeznaczeniem dla leśniczych.
Zestawienie powierzchni i miąższości grubizny drzewostanów zaprojektowanych do
użytkowania rębnego w I 10-leciu według gospodarstw, klas i podklas wieku oraz gatunków
panujących (tabela XVIa) oraz gatunków rzeczywistych (tabela XVIb) zamieszczono na
następnych stronach niniejszego elaboratu.
Syntetyczne dane dotyczące charakterystyki użytkowania rębnego zawarto w tabelach:
XVII, XVIII i XIX, które zamieszczono poniżej.
Tabela nr XVII. Zestawienie powierzchni manipulacyjnej użytków rębnych właściwych
I 10-lecia wg rodzajów rębni
Rębnia
I b,c
Gospodarstwo
1
cięcia
uprz.
Rębnie III
cięcia
pozost.
5
6
2
Specjalne
Zrębowe
Przer.-zrębowe
Ogółem
116.95
1463.98
1.23
1582.16
71.87
321.27
2.42
395.56
Rębnie
IV i V
razem
7
8.81
0.00
52.08
60.89
Ogółem
8
80.68
321.27
54.50
456.45
9
518.35
6.24
56.08
580.67
715.98
1791.49
111.81
2619.28
Tabela nr XVIII. Zestawienie porównawcze etatów optymalnych oraz przyjętych etatów
użytków rębnych na I i II 10-lecie według gospodarstw
Etaty optym. m3 brutto
Gospodarstwo
I
10-lecie
II
10-lecie
1
2
3
I. Specjalne
-
Zaprojektowano w wykazie cięć na:
I 10-lecie
II 10-lecie
miąższość
pow.
pow.
miąższość
manip. ha brutto m3 netto m3 manip. ha brutto m3
4
-
715.98
5
75715
6
60288
7
625.41
8
57305
II. Zrębowe
547520
547520
1791.49
567200
449365
1485.76
518130
7570
7570
111.81
10115
8080
109.51
9795
555090
555090
2619.28
653030
517733
2220.68
585230
III. Przer.-zręb.
Ogółem
Tabela XIX. Zestawienie powierzchni zredukowanej i miąższości brutto użytków rębnych
zaliczonych na etat w poszczególnych kategoriach drzewostanów
Zaprojektowano
w I 10-leciu
w II 10-leciu
m3
m3
%
%
ha
ha
Ogółem w
nadleśnictwie
m3
ha
Kategoria
drzewostanów
1
Źle produkujące
W klasie odnowienia
Przeszłorębne
Rębne
Bliskorębne i młodsze
Razem w nadleśn.
Pozostaje
m3
ha
%
2
3
4
5
6
7
8
4290
19.73
107660
473.31
934935
2697.86
1018880
2885.96
3885740
14413.73
5951505
20490.59
3055
15.54
86690
473.31
284675
1174.33
259785
904.29
18825
51.81
653030
2619.28
71.2
78.8
80.5
100.0
30.4
43.5
25.5
31.3
0.5
0.4
11.0
12.8
1000
3.60
6645
77.75
171910
836.12
335615
1112.58
70060
190.63
585230
2220.68
23.3
18.2
6.2
16.4
18.4
31.0
32.9
38.6
1.8
1.3
9.8
10.8
235
0.59
14325
62.83
478350
1332.35
423480
1217.35
3796855
14174.75
4713245
16787.87
5.5
3.0
13.3
13.3
51.2
49.4
41.6
42.2
97.7
98.3
79.2
81.9
Z analizy powyższych danych wynika, że znaczna część drzewostanów
rębnych
i przeszłorębnych wyłączona została z użytkowania rębnego na najbliższe 20 lat. Jest kilka
tego przyczyn. Przede wszystkim nie planowano użytkowania rębnego w rezerwatach
przyrody oraz niektórych kategoriach lasów ochronnych. Wpływ na tą sytuację ma także
pozostawianie
stref
buforowych
bezpośrednio
przy
rzekach,
jeziorach,
Kanale
Augustowskim i przy drogach publicznych.
b) Użytki przedrębne
Plan użytkowania przedrębnego zestawiono w tomie III planu urządzenia lasu po
użytkach rębnych II 10-lecia, na odpowiednich drukach w kolejności wzrastających numerów
oddziałów i w rozbiciu na dwie kategorie cięć: czyszczenia (CP) i trzebieże (TW + TP).
W poszczególnych kolumnach zawarte są następujące dane: oddział, pododdział, rodzaj
cięcia, pilność, skrócony opis (gatunek, wiek, bonitacja, zadrzewienie) i powierzchnia. W
pozycjach planu (wydzieleniach) nie zapisano wysokości planowanej do pozyskania masy.
Natomiast na końcu planu zamieszczona jest sumaryczna wielkość całego użytkowania
przedrębnego, stanowiąca zarazem 10-letnią maksymalną możliwą do pozyskania masę w
użytkowaniu przedrębnym. Wartość ta powstała z zsumowania masy wszystkich pozycji
planu (mimo że nie jest ona zapisana na drukach).
Rubryka z powierzchnią podzielona jest na dwie części. Licznik oznacza I nawrót,
a mianownik II nawrót. Przydziału drzewostanów do cięć pielęgnacyjnych na poszczególne
lata dokona administracja we własnym zakresie, kierując się pilnością dokonania zabiegu.
Zgodnie z zaleceniami I KTG w Tomie II „Opisy taksacyjne” zrezygnowano
z określania terminów zabiegów cięć pielęgnacyjnych wyróżniając jedynie zabiegi pilne przez
dodanie znaku „!” do symbolu zabiegu. Zabiegi pilne należy zawsze wykonywać w pierwszej
kolejności, w pierwszych trzech latach obowiązywania planu. W pozostałych przypadkach
o terminie wykonywania zabiegu w danym wyłączeniu decyduje gospodarz danego terenu.
Nie projektowano trzebieży sanitarnych, dlatego też o formie wykonania zbiegu
(selekcyjny czy sanitarny) zadecyduje administracja w momencie podejmowania prac.
Z użytkowania przedrębnego wyłączone są strefy ochrony ścisłej gniazd ptaków
chronionych. W rezerwatach nie projektowano żadnych wskazówek, ponieważ nie ma
aktualnych planów ochrony rezerwatów. Zabiegi w rezerwatach będą prowadzone w miarę
potrzeb, każdorazowo w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody.
Zestawienie powierzchni drzewostanów zaprojektowanych do użytkowania przedrębnego
według rodzajów cięć, gatunków panujących oraz klas i podklas wieku jest ujęte w tabeli
XXa zamieszczonej w tomach III - planów poszczególnych obrębów. W tabeli tej
powierzchnia manipulacyjna czyszczeń późnych ujęta jest w liczniku, wartość mianownika
przedstawia powierzchnię I-go nawrotu. W trzebieżach licznik obejmuje powierzchnię łączną
I-go i II-go nawrotu, przy czym w I nawrocie ujęta jest również powierzchnia przewidziana w
planie do czyszczeń i trzebieży (CP/TW), przedstawiona z gwiazdką poniżej II-go nawrotu.
Zestawienie miąższości
netto drzewostanów zaprojektowanych do użytkowania
przedrębnego według rodzajów cięć, gatunków rzeczywistych oraz klas i podklas wieku,
ujmuje tabela XXb.
Poniżej zamieszono zagregowane z tabel dla obrębów tabele XXa, XXb, XXc, XXd, XXI
XXII i XXIII dla całego nadleśnictwa.
Przy wykonywaniu zabiegów hodowlanych szczególną uwagę należy zwrócić na
drzewostany na gruntach porolnych. Na terenach tych konieczne jest wykonywanie wielu
zabiegów hodowlanych dla zwiększenia odporności drzewostanów, począwszy od
przygotowania gleby pod uprawę, poprzez właściwy dobór składu gatunkowego odnowień
i zalesień, sposobu zakładania uprawy, aż po zabiegi pielęgnacyjne. Ważne jest zwiększenie
w uprawach udziału gatunków bardziej odpornych na hubę korzeniową takich jak: brzoza,
dęby i inne. Duże znaczenie ma także rozluźnienie więźby w uprawach.
Przy zakładaniu nowych upraw należy zwracać szczególną uwagę na:
- dobór zdrowego, silnego i wiadomego pochodzenia materiału sadzeniowego;
- wykorzystanie wartościowych kęp istniejących odnowień;
- odnowienie gatunkami właściwymi dla poszczególnych siedlisk (ze zwróceniem uwagi
na występujące mikrosiedliska);
- właściwą pielęgnację w ramach czyszczeń wczesnych (niszczenie chwastów
i gatunków lekkonasiennych);
- ochronę przed zwierzyną (dobre efekty daje grodzenie upraw).
Wymienione uwagi dotyczą gospodarki hodowlanej w drzewostanach Ia klasy wieku
jak również przyszłych odnowień wynikających z realizacji zadań gospodarczych obecnego
10-lecia.
Wszelkie czynności i zabiegi hodowlane mają na celu utrzymanie właściwego składu
gatunkowego i dobrej jakości hodowlanej pielęgnowanych drzewostanów.
Zagadnienia związane z nasiennictwem i selekcją, a także gospodarcze typy
drzewostanów i orientacyjne składy upraw w nawiązaniu do typów i wariantów siedlisk
omówiono w rozdziale A. „Charakterystyka przyrodniczych warunków produkcji leśnej”.
Projekt bloków upraw pochodnych
Podstawowym celem programu jest zachowanie bazy genetycznej najwartościowszych
drzewostanów rodzimego pochodzenia.
Nadleśnictwo Płaska realizuje plan zakładania upraw pochodnych wg opracowanego
i zatwierdzonego projektu. Wytyczne zawarte w tym opracowaniu są realizowane od czerwca
2000 roku. Docelowo w nadleśnictwie planowane jest założenie do 2020 roku 225,59 ha
rejestrowanych upraw pochodnych (powierzchnia według IV rewizji urządzania lasu).
Planowana powierzchnia bloków upraw pochodnych ma wynosić 241,65 ha, ponieważ ze
względu na zachowanie zwartości bloków, włączono do nich także leżące w sąsiedztwie
starodrzewi drzewostany, które na razie nie są planowane do przebudowy, m. in. ze względu
na ich wiek.
Projekt
przewiduje
zakładanie
i
prowadzenia
upraw
z
nasion
zebranych
w wyłączonych drzewostanach nasiennych z terenu Nadleśnictw: Płaska i Augustów.
Stanowić one będą w przyszłości udokumentowaną bazę nasienną
pokrywającą
zapotrzebowanie gospodarstwa leśnego na nasiona o wysokiej wartości hodowlanej. Uprawy
zakładane będą w ten sposób aby tworzyły jak największe zwarte bloki, w których zapylanie
i krzyżowanie odbywać się będzie przede wszystkim między potomstwem pochodzącym z
wyłączonych drzewostanów nasiennych. Termin ,,bloki upraw pochodnych” przyjęto dla
powierzchni powyżej 15 ha.
Zestawienie
planowanych
bloków
upraw
pochodnych
przedstawia
poniższe
zestawienie.
Zestawienie projektowanych bloków upraw pochodnych
Nr
bloku
Pow.
bloku
[ha]
1
2
Przewidywany okres
Oddz. i
realizacji bloku
Gatunek
pododdz.
pochod- Rok założenia Przewid. rok
włączone
ny
pierwszej założ. ostatniej
do bloku
uprawy
uprawy
3
4
56,71
So
5
22,22
Ol
4
2001
5
6
Pow.
wydziel.
[ha]
Skrócony opis
drzewost. wg stanu
na 1.1.2005 r.
Uwagi
7
8
9
Obręb Mikaszówka
2020
116a
10,55
116c
2,97
117a
4,52
117b
24,14
118a
3,54
118b
10,99
2020
49b
2,12
49c
16,76
49d
3,34
Bśw – So 101 l
Bśw – 7So 91 l
Bśw – 9So 5 l
Bśw – So 111 l
Bśw – 9 So 5 l
Bśw – So 111 l
LMw – 8Ol 91 l
OlJ – 7Ol 91 l
OlJ – 8Ol 91 l
Obręb Płaska
271a
271b
291a
2020
197a
197b
197c
197d*
Bśw – So 111 l
Bśw – So 86 l
Bśw – 9So 118 l
Bśw – 9So 108 l
Bśw – 9So 130 l
Bśw – 9So 130 l
BMb – 5Brz 60 l
GDN
GDN
rejestr. uprawa poch.
GDN
GDN
Razem w obrębie 78,93 (78,93**)ha
1
42,86
So
2
22,49
(21,47**)
So
Razem w obrębie 65,35 (64,33**) ha
2020
20,48
1,05
21,33
11,32
3,94
6,21
1,02
GDN
Nr
bloku
Pow.
bloku
[ha]
1
2
3
97,37
(82,33**)
Przewidywany okres
Oddz. i
realizacji bloku
Gatunek
pododdz.
pochod- Rok założenia Przewid. rok
włączone
ny
pierwszej założ. ostatniej
do bloku
uprawy
uprawy
3
So
4
2000
5
6
Obręb Serwy II
2020
274a*
274b
274c
274d
275a*
275b
275c
275d
275f
275g
276a
276b
276c
277a
277c
277d
277f
277g
277h
277i
Pow.
wydziel.
[ha]
Skrócony opis
drzewost. wg stanu
na 1.1.2005 r.
Uwagi
7
8
9
10,13
0,96
2,50
11,01
4,91
1,36
6,75
1,98
1,99
7,81
1,08
10,60
12,91
6,18
1,34
2,17
2,25
9,27
1,05
1,12
BMśw – So 46 l
BMśw – So 77 l
BMśw – 8So 97 l
BMśw – 5So 117 l
BMśw – 9So 45 l
BMśw – So 68 l
BMśw – 8So 107 l
BMśw – 8So 6 l
BMśw – 7So 3 l
BMśw – 8So 122 l
BMśw – 9So 73 l
BMśw – 8So 107 l
BMśw – 6So 127 l
BMśw – 9So 107 l
BMśw – 9So 107 l
LMśw – 6So 107 l
BMśw – 8So 6 l
BMśw – 6So 122 l
BMśw – 6So 122 l
BMśw – 5So 122 l
GDN
GDN
GDN
GDN
GDN
GDN
GDN
GDN
GDN
GDN
GDN
Razem w obrębie 97,37 (82,33**) ha
Łącznie w nadleśnictwie 241.65 (225.59**) ha
*
drzewostany, które nie będą wykorzystane dla potrzeb nasiennictwa i selekcji
powierzchnia zredukowana bloku upraw pochodnych
**
Projektowane bloki upraw pochodnych wniesiono (obwódka koloru cynober) na mapy
przeglądowe, nasiennictwa i selekcji poszczególnych obrębów.
3. Plan ochrony lasu
Celem zachowania zadowalającej zdrowotności i naturalnej odporności lasów, należy
szczególną uwagę poświęcić właściwemu stanowi sanitarnemu lasu. Poniżej przedstawia się
działania dotyczące zapobiegania poszczególnym grupom uszkodzeń lasu:
Ochrona upraw i szkółek przed szkodnikami występującymi w glebie
Na tym terenie nie występują w skali mogącej mieć znaczenie gospodarcze.
Sporadycznie występuje pędrak chrabąszcza majowego. Jako działanie profilaktyczne
projektuje się coroczną kontrolę w szkółkach oraz monitoring drzewostanów na słabych
siedliskach borowych.
Ochrona starszych upraw i młodników przed szkodnikami nękającymi
Na terenie nadleśnictwa corocznie obserwuje się o zwiększony pojaw szeliniaka
sosnowego, smolika znaczonego i zwójki sosnóweczki. W latach 1993 – 2002 szeliniaka
zwalczano przeciętnie na powierzchni 89 ha / rok, smolika na powierzchni 159 ha / rok,
a zwójkę na powierzchni 115 ha / rok (dane według Zespołu Ochrony Lasu w Olsztynie).
W
bieżącym
dziesięcioleciu
należy
kontynuować
monitoring
występowania
powyższych gatunków prowadząc coroczną lustrację upraw i młodników. Cały czas należy
też prowadzić zwalczanie mechaniczne polegające na: w przypadku szeliniaka na otaczaniu
upraw rowkiem chwytnym oraz na wykładaniu pułapek i częstym ich oczyszczaniu, a w
przypadku smolika i zwójki na wyszukiwaniu i paleniu zaatakowanych drzewek. W
uzasadnionych przypadkach należy też stosować zwalczanie chemiczne.
Ochrona drzewostanów przed szkodnikami pierwotnymi
W stosunku do borecznika, strzygoni, poprocha i barczatki sosnówki należy
przeprowadzać coroczne jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny w
wyznaczonych partiach kontrolnych. W stosunku do brudnicy mniszki należy stosować
ponadto pułapki feromonowe. W przypadku wystąpienia gradacji należy liczyć się
z możliwością zastosowania metody chemicznej lub chemiczno-biologicznej.
Ochrona lasu przed szkodnikami wtórnymi
Lasy nadleśnictwa narażone są na okresowe zwiększone pojawy szkodników wtórnych.
Dotyczy to zwłaszcza kornika drukarza. Tylko w latach 1997 – 2002 na omawianym terenie
pozyskano łącznie 134744 m3 posuszu iglastego (dane według ZOL w Olsztynie). Aby
ograniczyć rozmiar powstających szkód przewiduje się następujące działania:
- utrzymanie właściwego stanu sanitarnego lasu poprzez wyrabianie i wywożenie z lasu
złomów, wywrotów, posuszu czynnego i jałowego,
- przeprowadzanie okresowych kontroli występowania szkodników wtórnych w jesieni
oraz przy okazji innych czynności w pozostałych porach roku,
- wykładanie drzew pułapkowych i ich korowanie w terminach określonych przez
„instrukcję ochrony lasu” oraz stosowanie pułapek feromonowych na kornika drukarza,
- terminowy wywóz surowca drzewnego z lasu oraz w razie jego pozostawienia w okresie
letnim opryskiwanie chemiczne,
- korowanie pniaków po ściętych drzewach,
- ochronę naturalnych wrogów owadów szkodliwych, szczególnie ptaków poprzez
zawieszanie budek lęgowych, budowę poideł, zakładanie remiz itp.
Ochrona lasu przed chorobami grzybowymi
Powierzchnia na której stwierdzono występowanie szkodliwych grzybów zagraża
gospodarce leśnej jest niewielka. Na szkółkach sadzonki są uszkadzane przez: pasożytniczą
zgorzel siewek, osutkę sosnową, mączniaka dębu i opadzinę modrzewiową. W drzewostanach
starszych występuje m.in. opieńka miodowa, obwar sosnowy oraz różne gatunki grzybów
niszczących drewno (np. czyrenie). Szkody powodowane przez te patogeny polegają głównie
na osłabianiu lub czasem zabijaniu pojedynczych drzew, ale w skali całego nadleśnictwa nie
mają większego znaczenia. Korzeniowiec wieloletni również nie ma większego znaczenia,
ponieważ na omawianym terenie minimalny jest udział siedlisk porolnych. Lokalnie w celu
opanowania tego patogena proponuje się stosowanie podczas zabiegów pielęgnacyjnych
preparatów biologicznych z grzybami konkurencyjnymi. W stosunku do innych patogenów
stosuje się wyszukiwanie porażonych drzew i usuwanie ich w ramach cięć pielęgnacyjnych.
Nowym zjawiskiem w skali całego kraju, występującym także na terenie omawianego
nadleśnictw jest zjawisko zamierania jesionu. W ostatnich latach podobne objawy
zaobserwowano także w drzewostanach olszowych. Związane one są z ogólnym spadkiem
poziomu wód gruntowych, które powoduje osłabianie drzewostanów rosnących na siedliskach
wilgotnych i bagiennych. Osłabione, a przez to pozbawione naturalnej odporności drzewa są
później atakowane przez zespół czynników chorobotwórczych i w efekcie tego
zamierają.
Jest to dość groźne zjawisko, ponieważ dotyka cennego gatunku jakim jest jesion, którego
udział w lasach i tak jest znikomy. Nie wiadomo też na razie, jak przeciwdziałać temu
zagrożeniu.
Ochrona lasu przed zwierzyną płową
Szkody od zwierzyny dotykają głównie drzewostanów młodszych klas wieku oraz
drzewostanów o strukturze KO. Obniżają one przydatność hodowlaną i zdrowotną młodego
pokolenia drzew leśnych, a w skrajnych przypadkach mogą one lokalnie spowodować
konieczność powtórnego odnowienia danej powierzchni.
Najistotniejszym zagadnieniem w zakresie przeciwdziałania tym szkodom jest
współpraca z kołami łowieckimi w celu utrzymania pogłowia zwierzyny zgodnego
z pojemnością łowiska. Celowe jest również stosowanie grodzenia upraw w jak najszerszym
zakresie. W miejscach mniej narażonych na szkody można stosować indywidualne środki
zabezpieczające sadzonki przed zgryzaniem i spałowaniem.
Poziom uszkodzeń drzewostanów w oparciu o monitoring
Nadmierna emisja dwutlenku węgla, tlenków azotu i dwutlenku siarki tworzy złożony
układ czynników antropogenicznych niekorzystnie oddziaływujących na lasy. Aby rozpoznać
te zagrożenia prowadzony jest monitoring biologiczny. Organizację sieci i koordynację
systemu monitoringu lasu powierzono Instytutowi Badawczemu Leśnictwa, a prace terenowe
prowadzone są przez BULiGL.
Na
terenie
Nadleśnictwa
Płaska
znajduje
się
siedem
stałych
powierzchni
obserwacyjnych monitoringu biologicznego I rzędu (w tym 1 jest także II rzędu).
Powierzchnie te zlokalizowane są w następujących oddziałach:
- SPO nr 80 w oddz. 383a obrębu Serwy II, So 67 lat,
- SPO nr 81 w oddz. 319a obrębu Serwy II, So 83 lata,
- SPO nr 82 w oddz. 283b obrębu Serwy II, So 83 lata,
- SPO nr 83 w oddz. 285d obrębu Mikaszówka, So 92 lata,
- SPO nr 84 w oddz. 334h obrębu Mikaszówka, Św 97 lat,
- SPO nr 86 w oddz. 27c obrębu Płaska, So 97 lat,
- SPO nr 132G w oddz. 67m obrębu Mikaszówka, Brz 36 lat.,
W czasie obserwacji dokonanych w roku 2004 na SPO I i II rzędu zlokalizowanych na
terenie Nadleśnictwa Płaska, średni poziom ubytku aparatu asymilacyjnego wyniósł 25,8%,
czyli na pograniczu 1 i 2 klasy defoliacji.
Na terenie nadleśnictwa, decyzją I KTG, zrezygnowano z zakładania powierzchni
próbnych dotyczących ustalenia stref zagrożenia lasu powodowanych czynnikami
zewnętrznymi.
W trakcie prac taksacyjnych dokonano rejestracji uszkodzeń drzewostanów. Ich rodzaj
i rozmiary (w ilości ponad 15 %) przedstawia zestawienie zamieszczone na stronie następnej.
Powierzchnia zredukowana rodzajów uszkodzeń w obrębach i Nadleśnictwie Płaska.
Uszkodzenia przez
Suma
powierz. Hubę
całkow. korzen.
Inne Wiatr
Zwierz.
Zwierz. Zwierz.
Inne
Owady grzyby
(inne
i
Pożary
czynn.
(spał.) (zgryz.)
uszk.)
i bakt. okiść
Suma
powierz.
zreduk.
uszkodz.
[ha]
1
2
3
402.22
12.66
25.34
660.71
-
11.66
440.73
0.92
7.73
1503.66
13.58
44.73
4
5
6
7
8
OBRĘB MIKASZÓWKA
32.44
2.34
16.59
2.34
OBRĘB PŁASKA
47.99 6.06
9.44
64.66 11.46
OBRĘB SERWY II
28.52
2.60
59.15
2.05
NADLEŚNICTWO PŁASKA
108.95 6.06
14.38 140.40 15.85
9
10
11
-
-
91.71
4.79
0.60
156.66
-
1.87
102.84
4.79
2.47
351.21
Według powyższej inwentaryzacji szkodami sięgającymi ponad 15% liczby drzew jest
dotkniętych tylko nieco ponad 7% drzewostanów nadleśnictwa. Dominującym rodzajem
szkód we wszystkich obrębach jest spałowanie drzewostanów młodszych klas wieku. Na
drugim miejscu są szkody powodowane przez szkodliwe grzyby występujące w
drzewostanach starszych i powodujące deprecjację surowca drzewnego.
W lasach nadleśnictwa powinny być prowadzone zabiegi poprawiające biologiczną
odporność lasu na czynniki szkodliwe. W tym celu zaleca się:
- szersze stosowanie udoskonalonej ogniskowo-kompleksowej metody ochrony lasu,
szczególnie na terenach pierwotnych ognisk gradacyjnych szkodników liściożernych,
przez wprowadzanie bloków podszytów, remiz roślin nektarodajnych, pojników,
protegowanie ptaków (skrzynki lęgowe), mrówek (grodzenie mrowisk) i dzików,
- wzbogacanie i urozmaicanie monolitycznych środowisk leśnych przez wprowadzanie
biocenotycznych domieszek gatunków liściastych,
- zachowywanie w trzebieżach drzew wyróżniających się wysoką żywotnością,
- badanie stanu zapędraczenia gleb i stosowanie w razie potrzeby odpowiednich środków
zaradczych,
- utrzymanie liczebności szkodliwych owadów na poziomie nie zagrażającym wystąpieniu
szkód istotnych poprzez prowadzenie stałych obserwacji i kontroli,
- wykładanie pułapek feromonowych,
- zabezpieczanie na gruntach porolnych świeżych pniaków, powstających podczas zabiegów
pielęgnacyjnych, preparatami biologicznymi z grzybami konkurencyjnymi dla huby
korzeniowej typu „Pg IBL”,
- grodzenie upraw oraz kontrola i bieżące remonty ogrodzeń,
- indywidualne zabezpieczanie drzewek przed zwierzyną poprzez smarowanie, pakułowanie,
palikowanie, zakładanie osłonek,
- utrzymywanie właściwego stanu pogłowia zwierzyny płowej oraz zapewnienie spokoju
w jej ostojach,
- zwiększenie naturalnej bazy żerowej dla zwierzyny w lasach m.in. przez odtworzenie oraz
właściwe zagospodarowanie małych łąk śródleśnych, zwiększanie ilości preferowanych
przez zwierzynę gatunków domieszkowych w uprawach oraz wykorzystywanie
nadarzających się możliwości tworzenia poletek zgryzowych oraz punktów oporu
środowiska.
Wszystkie czynności nie ujęte w niniejszym opracowaniu należy wykonywać zgodnie z
instrukcją ochrony lasu oraz obowiązującymi przepisami.
Integralną częścią planu ochrony lasu są mapy przeglądowe ochrony lasu w skali 1:20000 sporządzone dla
poszczególnych obrębów. Na mapach tych zaznaczono:
- stałe partie kontrolne do jesiennych poszukiwań szkodników sosny,
- obszary uszkodzone przez zwierzynę łowną,
- obszary zagrożone lub opanowane przez szkodniki wtórne,
- drzewostany uszkodzone przez wiatrołomy i śniegołomy,
- obszary uszkodzone przez pożar,
- drzewostany na gruntach porolnych,
- punkty pomiaru monitoringu biologicznego,
- lokalizację pułapek na brudnicę mniszkę,
- powierzchnie metody ogniskowo-kompleksowej.
Na mapie tej zaznaczono tylko te partie lasu, których uszkodzenie jest istotne i
przekracza 15%.
Ochrona terenów stanowiących ostoje głuszca
Głuszec w Polsce jest ptakiem coraz rzadszym, który występuje między innymi na
terenie Puszczy Augustowskiej. Ptak ten na nizinach związany jest z dużymi, w miarę
odludnymi kompleksami leśnymi. Wymaga rozległych drzewostanów sosnowych o
zróżnicowanym wieku, ale o dużym udziale powierzchniowym starodrzewi.
W Nadleśnictwie Płaska, na obrębach Płaska i Serwy II zlokalizowano po 1 strefie
ochrony głuszca. Cechą charakterystyczną tych stref jest brak wyróżnienia na ich obszarze
strefy ochrony ścisłej, co wynika z biologii tego gatunku.
Na obszarach tokowisk głuszca oraz w ich bezpośrednim otoczeniu zaleca się:
- ograniczenie użytkowania rębnego rębnią I, realizacja cięć w okresie od 01.07 do 31.01,
- wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych i niezbędnych cięć sanitarnych w okresie od
01.07 do 31.01, z uwzględnieniem pozostawiania drzew na których tokują głuszce,
- ograniczenie do niezbędnego minimum prowadzenia prac hodowlanych w obrębie
tokowisk w okresie od 01.02 do 01.07,
- ograniczenie wprowadzania podszytów do uzasadnionych przypadków; preferowane
gatunki: jarzębina, świerk i inne rodzime,
- całkowity zakaz pozyskiwania runa leśnego,
- pozostawianie wykrotów i naturalnie przewróconych drzew,
- ochronę drzew przestojowych,
- w przypadkach konieczności ograniczenia liczebności szkodliwych owadów
prowadzenie zabiegów ratowniczych, środkami bezpiecznymi dla głuszca.
Na obszarach całych ostoi zaleca się:
- zachowanie dotychczasowego charakteru drzewostanów (w tym, co jest niezmiernie
ważne, stosowanie możliwości odstępstw od zasady zgodności składu gatunkowego
drzewostanu z siedliskiem),
- utrzymanie śródleśnych enklaw jak np.: bagienka, łąki, mszary w obrębie ostoi
w niezmienionym stanie,
- ochronę dużych powierzchni borówki brusznicy i czernicy,
- utrzymanie właściwych stosunków wodnych,
- ochronę drzew przestojowych na siedliskach borowych,
- koncentrowanie prac w jednym miejscu w obrębie ostoi i ograniczenie czasu ich trwania
do niezbędnego minimum,
- grodzenie nowych upraw leśnych za pomocą płotów z żerdzi lub stosowanie
indywidualnych osłon na sadzonki,
- stopniowe usuwanie istniejących płotów z siatki drucianej lub oznakowanie ich za
pomocą przybitych poprzecznie żerdzi,
- w przypadkach konieczności ograniczenia liczebności szkodliwych owadów
prowadzenie zabiegów ratowniczych środkami bezpiecznymi dla głuszców,
● eliminację stosowania preparatów chemicznych na szkodniki korzeniowe (pędraki),
- prowadzenie skutecznej redukcji liczebności lisa, jenota i kuny oraz innych
drapieżników,
- ograniczenie stopnia penetracji ostoi przez ludzi przez wprowadzenie szlabanów na
drogach leśnych i tablic „Wstęp wzbroniony - ostoja zwierzyny",
- na obszarze ostoi nie należy wytyczać szlaków turystycznych w celu ograniczenia
penetracji,
- na drogach leśnych należy wprowadzać szlabany ograniczające ruch pojazdów
mechanicznych do niezbędnego minimum.
Dopuszcza się:
- poza tokowiskami – wykonywanie zrębów o powierzchni do 4 ha (odnawianych
naturalnie lub sztucznie),
- prowadzenie czyszczeń i trzebieży w okresie od 01.07 do 28.02,
- wprowadzanie podszytów i podsadzeń ograniczonych do rzeczywiście niezbędnych
potrzeb ochrony i hodowli lasu.
Należy rozważyć wprowadzenie następujących zakazów:
- dokarmiania zwierzyny w całej ostoi,
- wykonywania polowań zbiorowych w całej ostoi,
- wykonywania polowań indywidualnych na słonki,
- wsiedleń głuszców pochodzących z hodowli bez zgody Ministra Środowiska,
- wykorzystywania do remontu dróg szlaki i innych odpadów.
Zagadnienia małej retencji
Retencji wodna to zdolność do gromadzenia i przetrzymywania zasobów wodnych
w środowisku biotycznym (intercepcja szaty roślinnej, dłuższe utrzymywanie w warunkach
leśnych pokrywy śnieżnej) i abiotycznym (retencja jezior, sztucznych i naturalnych
zbiorników wodnych, oczek wodnych, mokradeł, bagien, torfowisk, sieci hydrograficznej,
gleby, depresyjna, gruntowa i apotamiczna). Pojęcie „mała retencja” jest umowne i jego
kryterium jest kubatura wody danego zbiornika (do 5 mln m3).
W
wyniku
prac
melioracyjnych
prowadzonych
w
latach
sześćdziesiątych
i siedemdziesiątych ubiegłego wieku nasze skromne zasoby wodne zostały jeszcze
zmniejszone. Prace te, obok melioracji terenów rolniczych, polegały m.in. na skracaniu trasy
cieków wodnych poprzez odcinanie meandrów i prostowanie koryta. Powodowało to szereg
niekorzystnych zjawisk w samych ciekach, a także do przesuszenia terenów przyległych
w wyniku obniżania poziomu wód gruntowych.
Nadleśnictwo Płaska obejmuje obszar urozmaicony pod względem hydrosferycznym.
Lasy wpływają korzystnie na stabilność układu hydrograficznego. Powodują zatrzymanie
wód opadowych w ściółce i próchnicy nawet na długie okresy czasu. W trosce o stabilność
bilansu wodnego powołano lasy wodochronne na powierzchni 5822,02 ha, co stanowi 28,3%
ogółu powierzchni leśnej nadleśnictwa. Obejmują one ciągi mokradeł (siedlisk bagiennych
i podmokłych), tereny w sąsiedztwie cieków, źródlisk wodnych oraz naturalnych i sztucznych
zbiorników wodnych. Gospodarka leśna na tych terenach przyporządkowana jest celowi
ochronnemu.
Śródleśne cieki wodne powinny pozostać w swoich naturalnych korytach. Zakłócenie w
ich przepływie i funkcjonowaniu to sztuczna regulacja koryt, budowa dróg przecinających
cieki wodne, melioracje łąk, nie przemyślana budowa zbiorników wodnych. Jednocześnie
prawidłowa i przemyślana działalność gospodarcza prowadzi do wzmocnienia stabilności
bilansu wodnego. Postępowanie takie odnosi się do ochrony śródleśnych bagien, drobnych
zbiorników wodnych, budowy małych, sztucznych zbiorników retencyjnych i utrzymywanie
sprawności przepustów pod drogami. Sposobem gospodarczym można wykonać małe
zbiorniki zasilane wodami gruntowymi w bezodpływowych zagłębieniach i obniżeniach
terenu położonych poza istniejącą siecią hydrograficzną oraz
instalować urządzenia
melioracji wodnych nie związanych z poborem wody (np. odpływ regulowany). Wykonanie
innych urządzeń małej retencji wymaga sporządzenia dokumentacji technicznej obejmującej
m. in. operat wodnoprawny.
„Wytyczne w sprawie doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych”
wymieniają
ograniczenie
degradacji
naturalnych
stosunków
wodnych
jako
jeden
z podstawowych czynników decydujących o zachowaniu trwałości lasów. Zalecają one
między innymi:
- zachowanie w stanie zbliżonym do naturalnego i odtwarzanie śródleśnych zbiorników
i cieków wodnych, co jest warunkiem witalności ekosystemów leśnych i skuteczności
ochrony przeciwpożarowej lasu,
- zachowanie w dolinach rzek łęgów, olsów i innych naturalnych formacji przyrodniczych
jako ostoi rzadkich gatunków roślin i zwierząt oraz regulatorów wilgotności siedlisk
i mikroklimatu,
- zachowanie w stanie nienaruszonym śródleśnych nieużytków (bagna, mszary, torfowiska
i inne) wraz z ich florą i fauną w celu ochrony różnorodności przyrodniczej,
- dostosowanie sposobów zagospodarowania lasów wodochronnych do potrzeb
maksymalizacji funkcji dla których uznane zostały za ochronne.
Ważnym zagadnieniem jest również zatrzymywanie w lesie wiosennego spływu wód
powstałych z topniejącego śniegu.
Szczegółowo zagadnienia małej retencji zostały omówione w „Programie Ochrony
Przyrody Nadleśnictwa Płaska”.
4. Plan ochrony przeciwpożarowej
a) Wstęp
Plan ochrony przeciwpożarowej opracowano w oparciu o § 242 ,,Instrukcji urządzania
lasu”, posługując się wytycznymi ,,Instrukcji ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych”
z 1996 roku, a także innymi dyrektywami zawartymi w przepisach dotyczących ochrony
przeciwpożarowej. Zawiera on analizę zagrożeń wynikających ze stanu środowiska leśnego,
w powiązaniu ze stwierdzonymi w ostatnim dziesięcioleciu pożarami, a także sposobami
zapobiegania pożarom i metodami ich zwalczania. Należy go traktować jako założenia
programowe do wykorzystania przez nadleśnictwo przy opracowaniu corocznych planów
operacyjnych, zwanych ,,Sposobami postępowania na wypadek pożaru, klęski żywiołowej lub
innego miejscowego zagrożenia dla obszarów leśnych”.
Pod pojęciem zagrożenia pożarowego lasu rozumie się istnienie takich warunków, przy
których możliwe jest powstanie niekontrolowanego procesu spalania wymagającego
zorganizowanej akcji do jego likwidacji. O występowaniu czynników kształtujących
zagrożenie pożarowe lasu decydują w szczególności:
- pora roku a przede wszystkim zaleganie pokrywy śnieżnej;
- wiek i skład drzewostanów oraz rodzaj pokrywy gleby;
- intensywność zabiegów gospodarczych i sposobów użytkowania drzewostanów;
- sieć dróg komunikacyjnych i nasilenie ruchu na drogach;
- atrakcyjność turystyczna i obfitość płodów runa leśnego;
- rozmieszczenie zakładów przemysłowych oraz osad ludzkich wśród lasów;
- inne warunki lokalne;
b) Kwalifikacja zagrożenia pożarowego
Całość lasów nadleśnictwa została zakwalifikowana do II kategorii zagrożenia
pożarowego (zagrożenie średnie). Zaliczenia do tej kategorii dokonano w oparciu
o wyliczenia przedstawione poniżej.
W myśl wytycznych ,,Instrukcji ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych” do
wyliczeń przyjęto liczbę pożarów lasu, które wydarzyły się na gruntach Skarbu Państwa
w trwałym zarządzie Nadleśnictwa Płaska. Dane te zaczerpnięto z zestawień dostarczonych
przez nadleśnictwo, które zostały opracowane na podstawie kart meldunkowych pożarów
stanowiących oficjalną statystykę Lasów Państwowych.
∗ Liczba pożarów lasu w nadleśnictwie w latach 1995 – 2004 wynosi 33; średnia roczna =
3,3; ilość punktów z tabeli 1 instrukcji ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych
= 15 (przedział 3,1 – 5,5);
∗ Udział siedlisk Bs, Bśw; BMśw = 65,7% (przedział 61 – 85); powierzchnia I + II klasy
wieku = 22% (przedział do 30%); ilość punktów z tabeli 2 instrukcji ochrony
przeciwpożarowej obszarów leśnych = 8
∗ Wartość współczynnika hydrodynamicznego Sielaninowa „k” z wzoru:
k=
P x 10
t
gdzie :
k – wartość współczynnika
P – suma średnich opadów dobowych danego miesiąca
t – suma średnich temperatur dobowych danego miesiąca
Wyszczególnienie
1
Suma średnich
opadów
dobowych (mm)
Suma średnich temperatur
dobowych (0C)
Wartość współczynnika „k”
IV
V
VI
2
3
4
38
198,0
1,91
43
Miesiące
VII VIII
5
61
6
79
72
Razem
IX
X
7
8
48
9
39
380
384,4 498,0 545,6 514,6 372,0 232,5 2745,1
1,12
1,22
1,45
1,40
1,29
1,68
1,38
ilość punktów z tabeli 3 instrukcji ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych = 7
∗ Ilość punktów za emisje przemysłowe:
SO2 < 30,01 mg/m2 x doba i NOx < 0,501 mg/m2 x doba = 0
Łączna ilość punktów = 30 (przedział 16-33) = II kategoria zagrożenia pożarowego
c) Ocena potencjalnego zagrożenia pożarowego obszaru leśnego Nadleśnictwa Płaska
oraz jego zróżnicowania wynikającego z uwarunkowań lokalnych
Analiza sytuacji pożarowej w minionym okresie gospodarczym.
W minionym okresie gospodarczym na terenie Nadleśnictwa Płaska miało miejsce 33
pożarów lasu na łącznej powierzchni 24,03 ha oraz 2 pożary budynków gospodarczych (w
2002 i 2004 roku) w dzierżawionej osadzie robotniczej (obręb Serwy II, oddz. 445z). Wśród
pożarów lasu 11 zostało ugaszonych w zarodku, 14 to pożary małe, a 6 średnie. Wszystkie
z nich można zaliczyć do kategorii 2, czyli pożarów pokrywy gleby. Największy pożar, który
miał miejsce w 2001 roku, objął swym zasięgiem 8,50 ha lasu. Główną przyczyną
powstawania pożarów lasu była nieostrożność osób dorosłych w posługiwaniu się otwartym
ogniem w czasie pobytu na obszarach leśnych.
Szczegółowe zestawienie pożarów lasu minionego dziesięciolecia na terenie
Nadleśnictwa Płaska przedstawia zestawienie zamieszczone poniżej. W tabeli dla celów
orientacyjnych podano także dla lat 2003 i 2004 pożary, które wydarzyły się w tym czasie
w lasach innych własności na terenie zasięgu terytorialnego nadleśnictwa. Dane te mogą być
jednak niepełne, ponieważ administracja Nadleśnictwa Płaska nie prowadzi nadzoru na lasami
prywatnymi i w związku z tym nie ma pełnego obrazu sytuacji jaka w nich panuje.
Zestawienie pożarów z minionego okresu gosporarczego
Rok
Ilość
pożarów
Lokalizacja
Obręb
Oddział
Pow.
[ha]
Straty
[zł]
Uwagi
1
2
3
4
5
6
7
1995
1996
1
-
1997
2
1998
-
1999
2
2000
3
2001
1
2002
8 (7*)
Mikaszówka
Mikaszówka
Mikaszówka
Serwy II
Płaska
Płaska
Serwy II
Mikaszówka
Płaska
Płaska
Płaska
Serwy II
Płaska
Serwy II
Serwy II
Mikaszówka
343a
136i
328abcd
285j
13g
14i
268f
310d
196f, 197c, 216b
44f
23b
445x
3b
338f
301b
288a
0,25
0,90
1,90
0,26
0,03
0,03
1,98
0,46
8,50
0,05
0,85
0,01
0,01
0,01
0,01
0,05
-
Serwy II
445z
-
stodoła, wartość
zamortyzowana
Rok
Ilość
pożarów
1
2
2003
2004
Lokalizacja
Obręb
Oddział
Pow.
[ha]
Straty
[zł]
Uwagi
3
4
5
6
7
Mikaszówka
Płaska
16ghi
291b
2,80
0,20
-
Płaska
243a
1,20
-
Płaska
244c
0,60
-
Płaska
11c
0,25
-
Serwy II
306a
0,002
-
Płaska
Płaska
Płaska
Płaska
Lasy prywatne
Lasy prywatne
Lasy prywatne
Płaska
8c
284b
2a
Żyliny
Małowiste
Sucha Rzeczka
51b
0,05
0,10
0,01
0,30
0,03
0,02
0,01
0,70
-
Płaska
217cdfg
1,34
4930,63
Płaska
Płaska
Serwy II
Serwy II
Serwy II
14j
3g
352o
347a
348c
0,50
0,50
0,10
0,01
0,07
-
Serwy II
445z
-
powierzchnia pierwotnie
szacowana na 1,50 ha
bud. gospod., wartość
zamortyzowana
-
13 (10*)
9 (7*)
Lasy prywatne
0,05
24,142
Razem 39 (33*)
4930,63
(24,032**)
* liczba pożarów lasu na terenach Skarbu Państwa w trwałym zarządzie Nadleśnictwa Płaska przyjęta do
obliczenia kategorii zagrożenia pożarowego nadleśnictwa
** powierzchnia pożarów lasu na terenach Skarbu Państwa w trwałym zarządzie Nadleśnictwa Płaska
Z powyższego zestawienia jasno wynika, że pożary powstają najczęściej na terenie
obrębu Płaska (16 sztuk), oraz że w ostatnich 3 latach w Nadleśnictwie wydarzyły się aż 24
pożary lasu, czyli prawie 73% tego typu pożarów z całego minionego okresu,
Analiza
drzewostanów
z
podaniem
obszarów
zobowiązanych
do
pasów
przeciwpożarowych
Terenami leśnymi szczególnie narażonymi na powstanie pożarów są obszary położone
przy szlakach kolejowych, drogach publicznych o nawierzchni utwardzonej, zakładach
przemysłowych, obiektach magazynowych, obiektach użyteczności publicznej, parkingach
śródleśnych i poligonach. W myśl ,,Instrukcji ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych”
tereny leśne należy od takich obiektów oddzielić pasami przeciwpożarowymi.
Z powyższych obiektów na terenie Nadleśnictwa Płaska występują tylko drogi
publiczne oraz obiekty służące turystyce, czyli biwaki i parkingi leśne.
Nadleśnictwo posiada już wykonaną sieć pasów przeciwpożarowych wzdłuż dróg
publicznych o nawierzchni utwardzonej oraz tych o nawierzchni nieutwardzonej, przy których
występuje zagrożenie pożarowe. Na omawianym terenie są to pasy typu B. Zostały one
wykonane wzdłuż dróg:
* Macharce – Strzelcowizna,
* Małowiste - Gorczyca,
* Płaska – Mikaszówka – Gruszki,
* Gruszki – Rudawka,
* Gruszki – Rubcowo,
* Rudawka – Wołkusz,
* Sucha Rzeczka – Płaska,
* Żyliny – Płaska.
Na terenie obrębu Serwy II, na granicy pomiędzy Leśnictwami Sówki i Łozki został
wykonany również pas przeciwpożarowy biologiczny – typu D. Tworzy on sztuczną przerwę
przeciwpożarową w bloku drzewostanów szczególnie narażonych na wystąpienie pożaru (jest
to około 800 ha drzewostanów II klasy wieku).
Szczegółowa lokalizacja w/w pasów przedstawiona jest na mapie ochrony
przeciwpożarowej w skali 1:50000.
Na terenie Nadleśnictwa Płaska nie na innych większych skupisk drzewostanów w
wieku do 30 lat, które wymagałyby rozdzielenia przez wykonanie w nich pasa
przeciwpożarowego typu biologicznego.
Na omawianym terenie obszarami o potencjalnie podwyższonym zagrożeniu
pożarem są tereny na siedliskach Bśw i BMśw o szczególnej intensywności
penetracji ludności. Tereny te narażone są na najczęściej występujący pożar
pokrywy gleby a także najgroźniejszy w skutkach pożar całkowity. Na terenie
nadleśnictwa obszary na siedliskach borowych świeżych zajmują 65,7%, a
potencjalnie najbardziej zagrożony jest obręb Serwy II. Duże powierzchniowo
skupiska siedlisk Bśw i BMśw występują również w północnej części obrębu
Mikaszówka i zachodniej części obrębu Płaska.
Terenami potencjalnie zagrożonymi pożarami podpowierzchniowymi są
obszary na siedliskach Bb, BMb i LMb. Powstawaniu takich pożarów sprzyjają
długie okresy suszy, powodujące obniżenie poziomu wód gruntowych.
Siedliska bagienne zajmują na omawianym obszarze 7,1% powierzchni leśnej.
Najbardziej zagrożone występowaniem ze względu na rodzaj siedliska pożaru
jest zatem łącznie 72,8% powierzchni leśnej Nadleśnictwa Płaska. Bloki
drzewostanów, które ze względu na siedlisko są szczególnie zagrożonych
wystąpieniem
pożarów
zostały
przedstawione
na
mapie
ochrony
przeciwpożarowej.
W związku z powyższą sytuacją, w najbliższym 10-leciu Nadleśnictwo
powinno podjąć następujące działania:
- utrzymywać w dobrym stanie istniejących pasów przeciwpożarowych poprzez
porządkowanie terenu na pasach ppoż. oraz mineralizowanie bruzd na pasach
ppoż.,
- otoczyć pasem przeciwpożarowym biwaki i parkingi leśne,
- utworzyć nowe pasów ppoż. w miarę zmieniających się potrzeb, szczególnie w
drzewostanach w wieku do 30 lat,
- zakładać biologiczne pasy przeciwpożarowe – pasy typu D w ramach realizacji
planu cięć i planu hodowli na obszarach o podwyższonym potencjalnym
zagrożeniu pożarem,
- wywieszać tablice ostrzegawcze informujące o zagrożeniu pożarowym,
Stopień penetracji lasu
Nadleśnictwo usytuowane jest na terenie szczególnie atrakcyjnym turystycznie.
W okresie wakacyjnym penetracja lasu jest duża. Dotyczy to zwłaszcza terenów
sąsiadujących z miejscowościami agroturystycznymi takimi jak Płaska i Mikaszówka,
kempingami oraz biwakami, zwłaszcza tymi położonymi w sąsiedztwie jezior i nad Kanałem
Augustowskim. Poza tym w okresie jesiennym, ze względu na obfitość płodów runa leśnego,
lasy nadleśnictwa są penetrowane przez miejscową ludność, szczególnie dotyczy to
południowej części obrębu Mikaszówka, stosunkowo najgęściej zaludnionej.
Zagrożenia związane ze szlakami komunikacyjnymi
Przez teren zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa Płaska nie przebiegają żadne szlaki
komunikacyjne, po których odbywałby się transport materiałów niebezpiecznych. Znajduje
się tu jedna droga o okresowo większym natężeniu ruchu. Jest to droga Sucha Rzeczka –
Płaska – Mikaszówka – Gruszki – Rudawka, o nawierzchni asfaltowej, po której odbywa się
sezonowo zwiększony ruch turystyczny. Wzdłuż tej drogi został wykonany pas
przeciwpożarowy typu B. Po innych drogach publicznych odbywa się prawie wyłącznie ruch
lokalny. W związku z tym, na omawianym terenie nie występują większe zagrożenia
pożarowe powodowane przez szlaki komunikacyjne.
Lokalizacja jednostek gaśniczych
W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa zlokalizowanych jest 6 siedzib ochotniczych
straży pożarnych typu „S”. Mieszczą się one w miejscowościach:
- Płaska,
- Małowiste,
- Dalny Las,
- Strzelcowizna,
- Gruszki ,
- Rudawka.
Przy siedzibie nadleśnictwa w miejscowości Żyliny znajduje się Zakładowa Ochotnicza
Straż Pożarna.
Najbliższa Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza Państwowej Straży Pożarnej mieści się
w Augustowie.
Lokalizacja różnego typu obiektów stwarzających zagrożenie pożarowe
W bezpośredniej bliskości lasów Nadleśnictwa nie ma zlokalizowanych obiektów
stwarzających zagrożenie pożarowe.
Okres swobodnego rozwoju pożaru
Okres swobodnego rozwoju pożaru zależy od następujących czynników:
- wykrycia i lokalizacji pożaru,
- systemu alarmowania, organizacji łączności i organizacji akcji bojowej,
- odległości pożaru od baz sprzętu pożarowego, drużyn ratowniczych, osad i straży
pożarnych,
- zaopatrzenia w sprzęt ratowniczy, dostęp do wody,
- sieci dróg dojazdowych.
W warunkach Nadleśnictwa Płaska wykrywalność i lokalizacja pożaru prowadzona jest
przez obserwacje z wież obserwacyjnych położonych na terenach przyległych, patrole p-poż.,
administrację leśną i osoby postronne. Należy ocenić, że ten etap trwa od kilku do 15 minut.
Organizacja drużyn pożarowych wynosi ok. 5 minut. Dojazd pierwszych ratowników
i rozpoczęcie akcji wynosi od 10 do 40 minut. Należy zakładać, że okres swobodnego
rozwoju pożaru wynosi od 20 do 40 minut, co średnio daje 30 minut. Czas dojazdu
Ochotniczych Straży Pożarnych od momentu ich zaalarmowania wynosi od 15 do 35 minut
w zależności do miejsca wystąpienia pożaru. Czas dojazdu JRG PSP w Augustowie od
momentu zaalarmowania wynosi w przybliżeniu od 25 do 50 minut w zależności do miejsca
wystąpienia pożaru. Rozwój pożaru na etapie gaszenia zależy od rodzaju pożaru, temperatury
i wilgotności powietrza, panującego wiatru, dostępu do wody, stosowanych środków
gaśniczych, organizacji akcji gaszenia i naturalnych oraz sztucznych przerw ograniczających
i osłabiających rozszerzanie się pożaru.
d) Ocena sezonowości występowania zagrożenia pożarowego obszaru leśnego
Nadleśnictwa Płaska
Zagrożeniem pożarowym lasu nazywamy istnienie takich warunków w lesie,
w których zachodzi możliwość powstania procesu palenia się substancji leśnej. Kształtują je
następujące czynniki:
- możliwość pojawienia się zarzewia ognia, bodźca energetycznego zdolnego do
zainicjowania procesu spalania się materiałów palnych znajdujących się w lesie,
- rodzaj i charakter palnych materiałów znajdujących się w miejscu pojawienia się bodźca
energetycznego, ich ilość i rozmieszczenie na powierzchniach leśnych,
- warunki meteorologiczne rzutujące na wilgotność pokrywy gleby i powietrza, a tym
samym decydujące o możliwości palenia się lasu.
Wilgotność materiałów palnych jest tym czynnikiem, który determinuje możliwość ich
zapalenia się. Wpływa ona również na rozprzestrzenienie się pożarów lasu. Opracowane
metody oceny możliwości powstawania pożarów leśnych w zależności od wilgotności ściółki
i wilgotności powietrza mają ułatwić prognozowanie możliwości powstania pożarów.
Na podstawie wielkości tych parametrów ustala się stopień zagrożenia pożarowego lasu.
Wielkości wspomnianych elementów dla poszczególnych stopni zagrożenia podano poniżej:
Wyszczególnienie
Wilgotność (w %)
0 - brak zagrożenia
ściółki
ponad 60
powietrza
86-100
I - zagrożenie małe
51-60
76-85
II - zagrożenie średnie
41-50
66-75
III - zagrożenie duże
31-40
51-65
IV - zagrożenie bardzo duże
21-30
41-50
V - zagrożenie katastrofalne
do 20
do 40
Stopień zapalności dna lasu zależy od składu runa, wilgotności nagromadzonej leżaniny
i ściółki oraz od rozkładu pogody w roku (głównie opadów atmosferycznych).
W związku z tym, że siedliska Bśw i BMśw (gdzie próchnica posiada rozbudowaną warstwę
materii organicznej, a pokrywa dna lasu jest głównie zadarniona lub mszysta) stanowią ok.
65,7% terenów Nadleśnictwa Płaska, stopień zagrożenia pożarami od tej strony jest duży.
Znaczne zagrożenie pożarowe występuje w okresie wczesnowiosennym. W okresie tym
wzrasta intensywność wypalania traw na polach i łąkach w sąsiedztwie lasów. Szczególnie
podatne na zapalenia są lasy, w których występują znaczne ilości łatwopalnych materiałów,
zwłaszcza suchych traw. Najczęściej o tej porze roku występują pożary pokrywy gleby.
W miarę rozwoju roślin runa zagrożenie pożarowe maleje.
Ponownie szczególnie narażone na możliwość wystąpienia pożaru całkowitego są lasy
w miesiącach letnich, w których ścioła na skutek silnego przesuszenia ma niewielką
wilgotność. Dodatkowym zagrożeniem jest też wzmożona w tym okresie penetracja lasu
przez turystów, a także zbieraczy owoców runa leśnego. W miesiącach letnich na skutek
obniżenia poziomu wód gruntowych występują też pożary podpowierzchniowe.
Jesienią dużą palnością charakteryzuje się pokrywa z czernicą, wrzosem oraz
wysuszona ściółka liściasta. Ponownie wzrasta też penetracja lasu, tym razem przez
poszukiwaczy grzybów. Pomimo to, w tym okresie następuje najczęściej zmniejszenie
zagrożenia pożarowego. W miesiącach zimowych zagrożone pożarami są najczęściej lasy na
siedliskach wilgotnych, na których występuje wysokie runo zwłaszcza trzcinnik i inne trawy
oraz turzyce.
e) Ocena sprawności systemu obserwacyjno-alarmowego
Prognozowanie zagrożenia pożarowego obszarów leśnych dla 27 strefy, w której
znajduje się Nadleśnictwo Płaska, dokonywane jest w punkcie prognostycznym
w Nadleśnictwie Głęboki Bród. Stamtąd też informacja o aktualnym zagrożeniu pożarowym
przekazywana jest do Punktu Alarmowo-Dyspozycyjnego (PAD) Nadleśnictwa. W zależności
od stopnia zagrożenia pożarowego Nadleśnictwo zobowiązane jest podejmować określone w
„Instrukcji ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych” zabiegi dla ograniczenia
możliwości powstania pożaru, jego szybkiego wykrycia i ugaszenia (patrz tabela na stronie
następnej).
W systemie działań przygotowujących do szybkiego wykrywania i gaszenia pożarów
podstawowe znaczenie ma istnienie sieci obserwacyjno-alarmowej. Na dzień 1.01.2005 r.
Nadleśnictwo nie posiada stałych punktów obserwacji naziemnej. Istniejąca jeszcze fizycznie
stara wieża obserwacyjna w Jazach przestała być wykorzystywana do wykrywania pożarów
cztery lata temu, ponieważ nie spełniała wymogów bezpieczeństwa. Obecnie teren
Nadleśnictwa Płaska jest monitorowany z dostrzegalni umiejscowionych w miejscowościach:
- Krasne, na terenie Nadleśnictwa Augustów,
- Rygol, na terenie Nadleśnictwa Pomorze.
- Tobołowo, na terenie Nadleśnictwa Głęboki Bród,
Stopień zagrożenia
0
I
II
III
Przedsięwzięcia ochronne
Utrzymywanie dyżurów w PAD Nadleśnictwa
Utrzymywanie dyżurów w PAD Nadleśnictwa po godzinach pracy
Wzmocnienie dyżurów w PAD Nadleśnictwa o pełnomocników
Nadleśniczego w biurze lub w domu ze środkiem transportu
Dyżury w punktach obserwacyjnych
Uruchomienie patroli w rejonach szczególnie zagrożonych
Wprowadzenie stanu pogotowia dla obsługi specjalistycznego
sprzętu gaśniczego
Wprowadzenie stanu pogotowia dla obsługi innego sprzętu
przydatnego przy gaszeniu pożaru
Gotowość startowa dla samolotów LBL
Wprowadzenie stanu pogotowia dla całego Nadleśnictwa
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Przy założeniu, że promień obserwacji z punktu obserwacyjnego w terenie płaskim
wynosi od 10 do 15 km, można przyjąć, iż każdy drzewostan w na terenie Nadleśnictwa
Płaska obserwowany jest z co najmniej 1 punktu, czyli Nadleśnictwo spełnia warunek
postawiony jednostkom Lasów Państwowych II kategorii zagrożenia pożarowego. W związku
z tym, na terenie nadleśnictwa nie jest planowana budowa dodatkowych punktów
obserwacyjnych.
W systemie obserwacyjno-alarmowym Nadleśnictwa Płaska funkcjonują jeszcze
uruchamiane
przy
najwyższym
stopniu
zagrożenia
pożarowego
naziemne
patrole
przeciwpożarowe oraz patrole lotnicze organizowane przy pomocy RDLP w Białymstoku.
Praktyka ostatnich lat dowodzi, że największa ilość pożarów wykrywana jest przez patrole
lotnicze. Dlatego też Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych wynajmuje do patrolowania
lasów samolot lub śmigłowiec z Aeroklubu Białostockiego lub z Aeroklubu Suwalskiego.
Z uwagi na fakt, że teren nadleśnictwa został zakwalifikowany do II kategorii
zagrożenia pożarowego zakupiono specjalistyczny pojazd gaśniczy. Jest to samochód
pożarniczy Nissan z zamontowanym modułem gaśniczym AW 65/40. Dodatkowo
wybudowano 3 sztuczne zbiorniki przeciwpożarowe w leśnictwach: Wołkusz (obr.
Mikaszówka), Hanus i Królowa Woda (obr. Płaska) oraz urządzono 3 punkty czerpania wody
na naturalnych zbiornikach wodnych w leśnictwach: Pobojne (obr. Płaska), Łozki i Sówki
(obr. Serwy II).
Wszystkie leśniczówki zostały wyposażone w telefony, poza tym kadra leśnictw
posiada
telefony
komórkowe.
W
nadleśnictwie
działa
także
system
łączności
bezprzewodowej. Z uwagi na fakt, że pożary lasu są przede wszystkim następstwem
bezpośredniego, nieostrożnego obchodzenia się z ogniem przez ludzi lub też wynikiem
nieodpowiedniej eksploatacji maszyn i urządzeń, podstawowym działaniem zapobiegającym
pożarom powinno być oddziaływanie wychowawcze na tę część społeczeństwa, która z
różnorodnych powodów może mieć styczność z lasem. W warunkach dostępności lasów dla
całego społeczeństwa jest to zadanie ważne, ale bardzo utrudnione. Współpracować w tym
zakresie powinny straże pożarne, szkoły, organizacje młodzieżowe, społeczne i inne.
Tematyka ta powinna być prezentowana także przez środki masowego przekazu (radio,
telewizję i prasę). Akcja uświadamiająca powinna być prowadzona zwłaszcza w okresie
największego zagrożenia pożarowego w lasach.
Przy
corocznej
organizacji
ochrony
przeciwpożarowej
Nadleśnictwa
należy
wykorzystać zamieszczone poniżej zestawienia, które w trakcie obowiązywania planu mogą
ulegać zmianie:
- plan alarmowania,
- magazyny sprzętu przeciwpożarowego,
- punkty czerpania wody,
- dojazdy pożarowe.
Kierownictwo jednostki oraz kadra inżynieryjno-techniczna upoważniona do organizowania
i kierowania akcją gaśniczą z ramienia Lasów Państwowych
Funkcja
Imię i nazwisko
Adres
Nadleśniczy
Jan Książkowski
Płaska
Zastępca Nadleśniczego
Jan Zubkiewicz
Płaska
Inżynier Nadzoru
Miron Zaniewski
Gruszki
Komendant Straży Leśnej Wiesław Puczyłowski
Małowiste
Telefon
Radiotelefon
(087)6418721
1-16-01
(087)6418744
1-16-02
(087)6417602
1-16-03
0606729969
1-16-04
Plan alarmowania
Jednostka
Adres
KP PSP
Augustów
ul.Brzostowskiego 2
WSKR i OL
Białystok
ul. Warszawska 3
PAD Nadleśnictwa
Żyliny
PAD RDLP
Białystok
Białystok
ul. Lipowa 51
LBL Białystok
LBL Suwałki
LBL Nowogród
Policja
Służby MedycznoSanitarne
Punkty prognost.:
Głęboki Bród
Kopna Góra
Nowogród
Numer Telefonu
998
(0-87) 643-34-09
(0-85) 653 73 41
(0-85) 677 27 50
(0-85) 677 36 50
(0-87) 641-87-23
(0-87) 641-88-31
(0-85) 652-04-71
w. 251
(0-85) 652-23-73
(0-85) 652-08-72
Aeroklub Białostocki
Białystok
ul. Ciołkowskiego 2
Aeroklub Suwałki
Suwałki
ul. Wojczyńskiego
Nadl. Nowogród
Morgowniki
Płaska
Płaska – Ośr. Zdrow.
Pogot. rat. – Augustów ul.
Szpitalna 12
Nadl. Głęboki Bród
Nadl. Supraśl
Nadl. Nowogród
Kryptonim
Radiotele.
„Augustów 998”
1-508
BF-201 00
1-16
1-1
(0-85) 742-60-19
(0-85) 742-65-27
-
(0-87) 566-52-29
-
(0-86) 217-65-14
(0-86) 17-55-83
(0-87) 641-87-37
(0-87) 641-87-25
999
(0-87) 516-52-03
(0-85) 718-31-73
(0-86) 641-87-76
1-10
-
1-9
1-180
1-10
Dysponowanie specjalistycznego sprzętu i pracowników do obsługi
Rodzaj sprzętu
Samochód gaśniczy Nissan Patrol
Pick UP z modułem gaśniczym
AW 65/40
Motopompy, szt. 2
Węże W-52 400 mb
Węże W-72 200 mb
Wózek z wężami W-52 500 mb
Gaśnice pianowe, szt. 15
Ciągnik C-385 z pługiem leśnym
Lokalizacja
Nazwisko osoby
obsługującej
Dobrzyński Jarosław
Telefon
Radiotelefon
(0-87) 641-80-49
1-16-05
0600-893-143
Żyliny
Dobrowolski Stanisław
Rowiński Fabian
0609-033-571
(0-87) 641-88-47
Wykaz baz sprzętu pomocniczego
Lokaliz.
Żyliny
Łozki
Gruszki
Osoba
odpowiedz.
Wykaz sprzętu
Telefon
Radiotel.
Organizacja
transportu
Dobrzyński J. 641-80-49
Rowiński F.
15
7
10
50
15
Lipiński J.
5
-
10
20
3
5
-
10
20
3
Lipiński J.
641-76-06
Skowroński J. 641-76-70 Skowroński J.
Sie- Tłumkiery nice
MotyGaśniSzpadle
ki
ce
f) Ocena dostępności terenów leśnych
Szybkie wykrycie pożaru i zaalarmowanie o jego powstaniu jednostek ratowniczych
decyduje w dużej mierze o tempie i rozmiarze działań gaśniczych. Niemniej skuteczność
warunkuje także stan dróg, posiadane środki gaśnicze oraz sprzęt pożarniczy. Brak dróg oraz
ich zły stan ograniczają zdolności manewrowe jednostek ratowniczych, utrudniają
prowadzenie działań ratowniczych, a przez to mogą rzutować na rozprzestrzenianie się
pożarów lasu na znaczne powierzchnie.
W celu zapewnienia właściwych warunków działania pojazdom ratowniczym należy:
- co drugą linię gospodarczą (ostępową) i co 3-6 linię oddziałową (lub istniejącą drogę) o
przybliżonym kierunku północ-południe przygotować do spełnienia funkcji drogi,
- na drogach jednopasmowych budować mijanki,
- mosty tymczasowe przebudować na trwałe,
- dostosować szlaki zrywkowe dla potrzeb gaszenia pożarów,
- niezwłocznie usuwać przeszkody w przypadku zatarasowania dróg i linii wiatrołomami,
- oznakować i utrzymać w stanie ciągłej przejezdności drogi dojazdowe do punktów
czerpania wody i baz sprzętu,
- punkty czerpania wody przygotować w sposób odpowiedni do ich zadań poprzez budowę
podjazdów dla sprzętu gaśniczego.
Drogi leśne, wykorzystywane jako dojazdy pożarowe powinny posiadać:
- nawierzchnię gruntową lub utwardzoną o nośności co najmniej 100 kN i nacisku na oś 50
kN,
- promienie zewnętrzne łuków o długości co najmniej 11 m,
- odstępy pomiędzy koronami drzew do wysokości 4 m liczonej od nawierzchni jezdni co
najmniej 6 m,
- szerokość jezdni co najmniej 3 m,
- plac manewrowy o wymiarach co najmniej 20 x 20 m w przypadku drogi nieprzelotowej,
mijanki o szerokości 3 m i długości 23 m położone od siebie w odległości nie większej
niż 300 m z zapewnieniem z nich wzajemnej widoczności, w przypadku dróg o jednym
paśmie ruchu.
Wykaz dojazdów pożarowych
Numer
dojazdu
pożarowego
Przebieg drogi (oddziały)
Parametry drogi
( Nawierzchnia, szerokość, przeszkody
terenowe itp)
Zwyczajowa
nazwa, uwagi
Obręb Mikaszówka
1
5
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
31-290
1-243
86-109
36-216
1-217
43-67
31-108
92-236
207-260
234-259A
122-334
243-309
291-338
340-341
Nawierzchnia żwirowa
Nawierzchnia bitumiczna
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
Obręb Płaska
1
2
3
4
5
6
26
6-325
1-5
7-186
66-329
50-248
248-284
119-127
Stan dobry
Stan bardzo dobry
Stan dobry
Stan bardzo dobry
Stan dobry
Stan dobry
Stan dobry
7
8
9
10
285-301
266-299
248-250
247-331
Stan bardzo dobry
Stan bardzo dobry
Stan bardzo dobry
Stan bardzo dobry
11
346-352
Odcinek Macharce – Podmacharce
nawierzchnia bitumiczna, Podmacharce –
Strzelcowizna nawierzchnia żwirowa
Stan dobry
12
13
346A-442
362-442
Stan dobry
Stan dobry
Obręb Serwy II
Dojazdy pożarowe zostały oznakowane w terenie przy pomocy tablic.
Sieć dojazdów pożarowych jest w Nadleśnictwie Płaska wystarczająca dla jednostek LP
II kategorii zagrożenia pożarowego, dlatego też nie planuje się obecnie przystosowywania
innych dróg leśnych do tych celów.
g) Ocena stanu zaopatrzenia wodnego
Źródła wody do celów przeciwpożarowych powinny być zapewnione w ilości co
najmniej 50 m3 zgromadzonych w postaci nie więcej niż dwóch zbiorników w obrębie
chronionej powierzchni lub cieku wodnego o stałym przepływie wody nie mniejszym niż 10
dm3/s przy najniższym stanie wód, z zapewnieniem najbliższego stanowiska czerpania wody
w
terenie
o
promieniu
nie
przekraczającym
5
km.
Przystosowanie
do
celów
przeciwpożarowych istniejących zasobów wodnych polega na:
- zbudowaniu dojazdu o parametrach drogi pożarowej, umożliwiającej przejazd pojazdem
bez zawracania lub zakończonej placem manewrowym;
- zbudowaniu w miarę potrzeb studzienek ssawnych lub innych urządzeń umożliwiających
pobór wody, chronionych przed zamuleniem i zamarznięciem;
- zapewnieniu możliwości poboru wody z głębokości nie większej niż 7,5 m licząc od osi
pompy;
- zbudowaniu zastawek na rowach, kanałach melioracyjnych, rzeczkach i strumieniach;
- zapewnieniu dostępu do istniejącej sieci hydrantowej.
Wykaz punktów czerpania wody w Nadleśnictwie Płaska przedstawia zestawienie
zamieszczone na stronie następnej.
Z danych zamieszczonych poniżej wynika, że stan zaopatrzenia wodnego
nadleśnictwa jest dobry. Większość punktów stanowią zbiorniki naturalne.
Dojazdy do punktów czerpania wody nie są utrudnione.
W stosunku do punktu czerpania wody umiejscowionego oddz. 123 Leśnictwa Królowa
Woda obrębu Płaska, konieczne jest podjęcie zabiegów przystosowujących punkt do normy
poboru wody polegających na wybudowaniu studzienek ssawnych oraz pogłębieniu miejsca
czerpania wody. Można też rozważyć możliwość wybudowania zastawki piętrzącej wodę na
cieku. Trudności z poborem wody w tym punkcie w okresach suszy są spowodowane
ogólnym spadkiem poziomu wody na terenie całej Puszczy Augustowskiej.
Wykaz punktów czerpania wody
Lokalizacja
Rodzaj zbiornika
Obręb Mikaszówka
Pojemność
Uwagi
Wieś Kudrynki, śluza Kudrynki
Kanał Augustowski
bez ograniczeń
Oddz. 46, L-ctwo Gruszki
basen p-poż. przy byłej
szkółce leśnej
Rz. Plecionka
basen p-poż. przy
szkółce leśnej
Rz. Wołkuszanka
zgodna z normą
Wieś Mikaszówka, śluza
Mikaszówka
Kanał Augustowski
bez ograniczeń
Oddz. 3, L-ctwo Pobojne
Kanał Augustowski
bez ograniczeń
Oddz. 286, L-ctwo Hanus
basen p-poż.
Obręb Serwy II
zgodna z normą Osada Hanus
Wieś Sucha Rzeczka, przy oddz.
285
Oddz. 362, L-ctwo Sówki
Jez. Serwy
bez ograniczeń
Jez. Paniewo
bez ograniczeń
Oddz. 388, L-ctwo Łozki
Rz. Czarna Hańcza
bez ograniczeń
Oddz. 92, L-ctwo Gruszki
Oddz. 308, L-ctwo Wołkusz
Oddz. 240, L-ctwo Ostryńskie
w ciągu dojazdu
p-poż. nr 15
bez ograniczeń
zgodna z normą
bez ograniczeń
w ciągu dojazdu
p-poż. nr 1
Obręb Płaska
Oddz. 50, L-ctwo Pobojne
Oddz 187, L-ctwo Mały Borek
Oddz. 123, L-ctwo Królowa Woda
biwak „Rybacka
buda”
Jez. Paniewo
bez ograniczeń
„Fliskówka”
Jez. Mikaszewo
bez ograniczeń
biwak
rów sz. 4 m, dopływ rz. niewystarczająca konieczne jest
Maleszówki
w okresach suszy podjęcie zabiegów
przystosowujących
punkt do normy
początek dojazdu
p-poż. nr 7
Biwak „Patelnia”,
w ciągu dojazdu
p-poż. nr 13
przy moście
We wsiach: Rudawka, Małowiste, Gorczyca, Strzelcowizna i Płaska
zlokalizowane
są
hydranty,
a
we
wsi
Rubcowo
studnia głębinowa.
Przepustowość tych urządzeń jest jednak zbyt mała do wykorzystania ich w
bezpośredniej akcji gaśniczej. W przypadku powstania pożaru mogą one
spełniać jedynie funkcje pomocnicze.
Ze względu na występowanie na terenie nadleśnictwa wielu jezior istnieją
bardzo dobre warunki czerpania wody i prowadzenia akcji gaśniczej przy
pomocy powietrznego statku gaśniczego. W oddziale 188 Leśnictwa Mały
Borek, obrębu Płaska zaplanowano lądowisko dla helikoptera gaśniczego.
Zlokalizowane ono będzie na biwaku leśnym. Występuje tu dobry utwardzony
dojazd, a w pobliżu znajduje się punkt czerpania wody na Jeziorze
Mikaszewo.
h) Analiza zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej
Konieczne jest prowadzenie gospodarstwa leśnego, tak by zwiększyć biologiczną
odporność drzewostanów na powstawanie i rozwój pożarów leśnych.
Podstawowe znaczenie będą miały:
* działania i czynności zmniejszające ilość materiałów łatwo zapalnych w lesie. Ważny
przy tym jest termin i czas realizowania zadań ochronnych i hodowlanych,
* działania utrudniające rozwój pożarów, hamujące szybkość ich rozprzestrzeniania się,
a nawet mogące całkowicie wstrzymać ich rozwój, zwłaszcza tych o mniejszej
intensywności.
*
działania
mające
na
celu
uświadamianie
społeczeństwa
oraz
odpowiednie
ukierunkowanie ruchu turystycznego
Zmniejszenie ilości materiałów palnych w lesie należy osiągnąć przez:
- wykaszanie traw wzdłuż szlaków komunikacyjnych, ich zaorywanie lub niszczenie
środkami chemicznymi,
- usuwanie gałęzi, chrustu, odpadów poeksploatacyjnych i innych materiałów palnych na
odległość do 30 m. od dróg i linii oddziałowych,
- spalanie gałęzi i czubów drzew przy zachowaniu ustalonych środków ostrożności,
- podkrzesywanie drzewek iglastych, usuwając z nich usychające i suche gałęzie.
W działaniach utrudniających rozwój pożarów należy wykonać:
- wprowadzanie podszytów, domieszek drzew i krzewów liściastych, zwłaszcza wzdłuż
dróg oraz na obrzeżach upraw zakładanych na siedliskach boru świeżego i boru
mieszanego świeżego,
- utrzymywanie istniejących pasów przeciwpożarowych w należytym stanie,
- zakładanie pasów przeciwpożarowych przy biwakach i parkingach leśnych.
W działaniach uświadamianie społeczeństwa oraz odpowiednie ukierunkowanie ruchu
turystycznego należy:
- prowadzić wśród społeczności lokalnej akcję propagandową o tematyce przeciwpożarowej
skierowaną zarówno do dorosłych, jak i młodzieży i dzieci,
- ustawienić tablice infornacyjno-ostrzegawcze w miejscach o największej penetracji,
- egzekwować zakazu poruszania się po terenach leśnych w okresach największego
zagrożenia pożarowego.
i) Instrukcja postępowania dla pracowników nadleśnictwa w przypadku
zaistnienia pożaru lasu
Punkt Alarmowo – Dyspozycyjny Nadleśnictwa zobowiązany jest:
a) zaalarmować PSK PSP w Augustowie,
b) zaalarmować kadrę kierowniczą Nadleśnictwa lub osoby wyznaczone przez
Nadleśniczego do interwencji w wypadku pożaru oraz miejscowego leśniczego,
c) żądać niezwłocznie jeśli jest potrzeba pomocy lotnictwa,
d) powiadomić Powiatowy Sztab Kryzysowy w Augustowie (patrz tel. JRG PSP),
f) zaalarmować PAD RDLP,
g) uruchomić dostarczanie na miejsce pożaru sprzętu specjalistycznego z bazy
Nadleśnictwa Płaska lub pomocniczego z baz leśnictw na polecenie kierujących akcją
gaśniczą (w tym samochodu patrolowo-gaśniczego Nissan na polecenie kierującego akcją
gaśniczą lub przedstawiciela Nadleśniczego),
h) stale współpracować i utrzymywać łączność z miejscem pożaru, kierownictwem
Nadleśnictwa, PSP, samolotami i PAD RDLP.
Kierownictwo Nadleśnictwa, personel inżynieryjno - techniczny winny:
a) powiadomić Leśną Bazę Lotniczą Białystok – Krywlany i Nowogród – Morgowniki,
b) przy organizacji dostępu do pożaru uwzględnić istniejące dojazdy pożarowe,
c) do koordynacji działań gaśniczych używać map ochrony ppoż. Nadleśnictwa Płaska,
d) udać się na miejsce pożaru,
f) zorganizować i podjąć akcję gaśniczą, w tym:
- zaalarmować potrzebną liczbę pracowników nadleśnictwa,
- sprowadzić do pożaru środki i sprzęt gaśniczy będący w dyspozycji nadleśnictwa,
- wyznaczyć pracowników w celu szybkiego doprowadzenia na miejsce pożaru lub
koncentracji wezwanych jednostek straży pożarnej i sił lotniczych,
- wyznaczyć osobę aktualnie dyżurującą do udania się na miejsce pożaru z
samochodem patrolowo-gaśniczym w razie zaistnienie takiej potrzeby lub samemu
udać się ww. samochodem na miejsce pożaru,
- zorganizować w miarę potrzeby ewakuację ludzi i mienia z zagrożonych budynków
lub terenów,
- zapewnić stałą łączność pomiędzy miejscem pożaru a nadleśnictwem,
- dostarczyć na miejsce pożaru napoje chłodzące dla gaszących,
g) przekazać kierownictwo akcji dowódcy jednostki straży pożarnej z chwilą jej przybycia,
współpracować z nim i podporządkować się jego rozkazom w trakcie akcji gaśniczej,
h) przejąć pożarzysko po upewnieniu się, że jest właściwie zgaszone bez widocznych
żarzących się pni, gałęzi itd. i zorganizować jego dogaszenie i zabezpieczenie,
i) ustalić okoliczności powstania i rozprzestrzeniania się pożaru (ustalenie miejsca
powstania pożaru, przyczyny oraz zabezpieczenie śladów, uzyskanie oświadczeń
naocznych świadków) przy współudziale Policji i PSP, jeszcze w trakcie trwania pożaru.
Po pożarze Nadleśnictwo zobowiązane jest:
a) oszacować straty popożarowe,
b) podjąć czynności niezbędne w celu ustalenia sprawcy pożaru i uzyskaniu odszkodowania
za poniesione straty,
c) przy pożarze ponad 10 ha powołać komisję, która sporządzi analizę okoliczności
i przyczyn powstania pożaru oraz przebiegu akcji gaśniczej,
d) prowadzić rejestr pożarów i przekazać meldunek o pożarze do RDLP Białystok.
j) Mapa ochrony przeciwpożarowej
Kierując się wytycznymi „Instrukcji urządzania lasu” opracowano dla nadleśnictwa
mapę ochrony przeciwpożarowej w skali 1:50000, która stanowi integralną część planu.
Posłuży ona jako materiał pomocniczy do opracowania rocznych szczegółowych planów
operacyjnych. Na mapie tej oznaczono za pomocą kolorów i symboli:
- siedziby straży pożarnych,
- punkty telefoniczne w jednostkach Lasów Państwowych,
- miejsca lokalizacji radiostacji,
- bazy sprzętu pożarniczego,
- punkty czerpania wody oraz dojazdy pożarowe,
- drogi umożliwiające przejazd ciężkiego sprzętu,
- miejsca umożliwiające pobór środka gaśniczego powietrznym statkiem pożarniczym,
- ważniejsze drogi gruntowe, leśne i cieki wodne,
- koordynaty,
- numer mapy koordynatu,
- miejsca biwakowe i ośrodki wypoczynkowe,
- granice zasięgu Nadleśnictwa, obrębów leśnych i leśnictw,
- granice województwa, powiatów i gmin,
- siedziby: nadleśnictwa, leśnictw, powiatu i gmin,
- tereny szczególnie zagrożone pożarem oraz torfowiska na siedliskach bagiennych.
5. Plan użytkowania ubocznego
Użytkowanie uboczne wynikać będzie z zapotrzebowania gospodarki i uzyskiwanych
efektów ekonomicznych.
Pozyskanie choinek wyniknie z zapotrzebowania rynku lokalnego na ten produkt.
W poprzednim okresie gospodarczym pozyskiwano około 500 choinek rocznie. Choinki
pozyskiwano
głównie
w
ramach
melioracji
powierzchni
zrębowych
oraz
cięć
pielęgnacyjnych. Tendencja wzrostowa w tym zakresie powinna zostać utrzymana.
Lasy nadleśnictwa zasobne są w produkty runa leśnego, lecz wysokość ich pozyskania
jest trudna do ustalenia i wynika z lokalnego zapotrzebowania oraz urodzaju w danym roku.
Użytki rolne, łąki i pastwiska rozdzielone są na deputaty, a nadwyżki czasowo
dzierżawione. Część użytków ekonomicznych pozostaje w chwili obecnej bez użytkownika.
Stan ról uprawnych jest dobry. Łąki i pastwiska wymagają zagospodarowania poprzez
podsianie trawami szlachetnymi, nawożenie i oczyszczenie powierzchni. Sady wymagają
pielęgnacji oraz wymiany i uzupełnień nowymi drzewami owocowymi.
Celem
gospodarki
łowieckiej
w
nadleśnictwie
jest
utrzymanie
możliwie
najliczniejszego stada zwierzyny w odpowiedniej strukturze wiekowej i płciowej przy
znośnych gospodarczo szkodach w drzewostanach, których wielkość powinna być jedynym
racjonalnym kryterium regulacji stanu zwierzyny. Gospodarka łowiecka w lasach musi być
integralną częścią gospodarki leśnej, a zwierzyna składową częścią ekosystemu leśnego.
Zachowanie lasu i jego wielofunkcyjnego charakteru traktować należy jako priorytetowe
zadanie hodowli. Realizacja wielofunkcyjnego gospodarstwa leśnego nie może być
ograniczona lub uniemożliwiona wadliwą gospodarką łowiecką. Nadmiar szkód w uprawach
i młodnikach, który uniemożliwia dostosowanie ich składu gatunkowego do potencjału
siedliska oraz osiągnięcie właściwej jakości, musi być sygnałem do redukcji stanu pogłowia
zwierzyny.
Gospodarka łowiecka prowadzona jest w 6 obwodach łowieckich o ogólnej powierzchni
34553 ha, z czego powierzchnia leśna stanowi 68%. Dwa obwody łowieckie (nr 93 i 113),
o powierzchni całkowitej 14380 ha (o udziale powierzchni leśnej 90%) tworzą Ośrodek
Hodowli Zwierzyny Lasów Państwowych i administrowane są przez Nadleśnictwo Płaska.
Pozostałe obwody są dzierżawione przez koła Polskiego Związku Łowieckiego.
Zestawienie powierzchni poletek łowieckich w poszczególnych obrębach zamieszczone
jest poniżej
Zestawienie powierzchni poletek łowieckich
Obręb
Na powierzchni
leśnej niezalesionej
1
2
Na powierzchni
nieleśnej
Powierzchnia w ha
Razem
3
4
Mikaszówka
Płaska
6,85
6,55
3,28
0,24
10,13
6,79
Serwy II
4,28
-
4,28
17,68
3,52
21,20
W bieżącym okresie gospodarczym działalność z zakresu gospodarki łowieckiej
powinna obejmować następujące zagadnienia:
- utrzymanie w wysokiej kulturze poletek łowieckich (wykaz zamieszczono w tomie II
planu urządzenia lasu dla poszczególnych obrębów),
- zakładanie pasów zaporowych, dokarmianie zwierzyny w celu ochrony pól,
- ochronę ostoi zwierzyny poprzez jej odpowiednie oznakowanie i ograniczenie wstępu,
- planowy odstrzał, zapewniający właściwą strukturę płci i wieku oraz kondycji i
liczebności poszczególnych gatunków,
- ochronę upraw i młodników przez grodzenie oraz stosowanie indywidualnych
zabezpieczeń,
- stałe uzupełnianie ilości paśników, lizawek i innych urządzeń łowieckich.
Nakłady poniesione na właściwą gospodarkę łowiecką zrekompensują się mniejszymi
szkodami od zwierzyny w drzewostanach.
6. Plan zagospodarowania rekreacyjnego
Pod pojęciem planu zagospodarowania rekreacyjnego lasu należy rozumieć zespół
czynności gospodarczych mających na celu adaptację lasu dla potrzeb turystyki
i wypoczynku. Lasy Nadleśnictwa Płaska z uwagi na sąsiedztwo licznych jezior
i malowniczych rzek oraz Kanału Augustowskiego posiadają wysokie walory turystyczne,
odpowiadające warunkom zarówno turystyki kwalifikowanej jak i pobytowej. Tereny
Nadleśnictwa Płaska z racji niepowtarzalnych walorów przyrodniczych, zachowania
naturalnego krajobrazu, szaty roślinnej i świata zwierzęcego, winny podlegać szczególnej
trosce i opiece w trakcie udostępniania ich bogactw społeczeństwu.
Lasy traktowane są jako jeden z elementów wypoczynku, a ruch turystyczny
koncentruje się głównie na styku jezior z lasami. Właśnie w tych miejscach skupione są
urządzenia służące turystyce pobytowej. W Nadleśnictwie Płaska zlokalizowane są
4 ogólnodostępne parkingi leśne oraz 21 pól namiotowych. Wszystkie pola są wyposażone w
podstawową infrastrukturę. Obecnie wszystkie te obiekty znajdują się w dzierżawie osób
prywatnych lub firm.
Tereny te są szczególnie atrakcyjne dla osób uprawiających turystykę kwalifikowaną.
Przebiegają tu 3 piesze szlaki turystyczne i szlak konny (w trzech odcinkach o łącznej
długości 52 km). Na terenie Nadleśnictwa wytyczono też 2 szlaki spływów kajakowych (po
rzece Czarna Hańcza oraz po Kanale Augustowskim wraz z zespołem jego jezior).
Dobrą formą propagowania wartości przyrodniczych są istniejące na terenie
nadleśnictwa: szlak dydaktyczny „Bocianisko” składający się z 6 odcinków o łącznej długości
37 km, który powstał przy pomocy warszawskiej drużyny harcerskiej oraz ścieżka
dydaktyczna „Leśne Przedszkole”. W ramach reklamy i promocji nadleśnictwo wydało dwa
foldery reklamowe oraz prowadzi własną stronę internetową. Planowane są dalsze
przedsięwzięcia w tej dziedzinie, m. in. wydanie nowego folderu oraz reklama terenów
nadleśnictwa w wydawnictwach prasowych.
Zadaniem administracji nadleśnictwa jest ukierunkowanie ruchu turystycznego
w miejsca tradycyjnie odwiedzane i zminimalizowanie dzikiej penetracji pozostałych
obszarów leśnych. Działalność w tym zakresie powinna być zgodna z planami
zagospodarowania gmin. Aby osiągnąć ten cel należy rozważyć celowość organizowania
nowych parkingów leśnych i innych urządzeń turystycznych oraz wyraźne oznakowanie
i odpowiednie przygotowanie już istniejących. Prowadzona przez nadleśnictwo akcja
promocyjna powinna być kontynuowana.
W oparciu o wytyczne zawarte w instrukcji urządzania lasu opracowano dla obrębów
mapy przeglądowe („Mapa funkcji lasów oraz urządzeń i obiektów rekreacyjnych”) na
których oznaczono:
-
lasy ochronne,
-
szlaki turystyczne, konne i kajakowe,
-
bazę noclegową (pola biwakowe),
-
urządzenia turystyczne (zadaszenia, ławki, miejsca na palenie ognisk, itp.),
-
osobliwości przyrodnicze (pomniki przyrody),
-
inne obiekty rekreacyjne (parkingi, restauracje, kąpieliska, punkty widokowe).
7. Szczegółowe wytyczne w zakresie wykonania czynności gospodarczych
a) Sposoby realizacji użytkowania rębnego
Metody i kategorie cięć nawiązują do założeń i doświadczeń ubiegłego okresu
gospodarczego oraz
w zasadzie zakładają kontynuację rozpoczętych działań w zakresie
odnowienia i przebudowy drzewostanów. Metody te przyjęte zostały przez I Komisję
Techniczno-Gospodarczą w dniu 14 marca 2003 roku. Cele hodowlane dla poszczególnych
gospodarstw i grup siedliskowych typów lasu przyjęto na podstawie dominujących funkcji
przypisanych konkretnym obszarom w powiązaniu ze stanem i dynamiką procesów
zachodzących w drzewostanach.
Przy realizacji planu cięć użytków rębnych należy opierać się na generalnych
wytycznych zawartych w „Zasadach hodowli lasu” z 2003 roku. Realizacja zastosowanych
w planie cięć rębni ma na celu stworzenie najkorzystniejszych warunków do odnowień
zgodnych ze składem ustalonym dla poszczególnych typów siedliskowych lasu i uzyskania
pożądanej budowy drzewostanu.
Rębnia zupełna pasowa (Ib) w Nadleśnictwie Płaska w bieżącym okresie
gospodarczym ma być stosowana generalnie do przebudowy drzewostanów gospodarstwa
zrębowego rosnących na siedliskach świeżych i wilgotnych . Cięcia zupełne polegają na
jednorazowym usunięciu drzewostanu na określonej powierzchni. Rębnia zupełna pasowa
projektowana
w Nadleśnictwie charakteryzuje się szerokością zrębu do 60 m na siedliskach świeżych i 40
– 60 m na siedliskach wilgotnych lub maksymalną powierzchnią do 4 ha. Nawrót cięć wynosi
4 – 5 lat na siedliskach świeżych, a na siedliskach wilgotnych 5 – 7 lat. Zaplanowane są
paski ochronne drzewostanu szerokości przeważnie 30 – 40 m wzdłuż ważniejszych dróg
publicznych. Ponadto nadleśnictwo zobowiązało się do pozostawienia pasków ochronnych
także w innych przypadkach np. przy rzekach, jeziorach i Kanale Augustowskim. Ponadto
nadleśnictwo na etapie realizacji planu cięć powinno zostawić otulinę szerokości 30 – 40 m
wokół rezerwatów przyrody. Należy zwrócić uwagę na celowość pozostawienia drzew
dziuplastych, zwartych kęp złożonych z wartościowych gatunków, a także drzew cennych z
uwagi na walory estetyczne i poznawcze. Zaleca się też pozostawienie nasienników, które
po spełnieniu swej roli mogą częściowo pozostać do następnej kolei rębu jako przestoje.
Generalnie starodrzew wraz z dolnymi warstwami drzewostanu powinien pozostać na 5%
powierzchni pasa manipulacyjnego. Należy pozostawić kępy pełnowartościowych odnowień
naturalnych gatunków głównych w celu ich wykorzystania hodowlanego. W planie cięć działki
zrębowe dzielone są liniami prostymi, jednak w trakcie realizacji należy unikać takich
rozwiązań. Należy uwzględniać istniejące mikrosiedliska, występujące wartościowe kępy
odnowień naturalnych i do każdego przypadku podchodzić indywidualnie.
Rębnia zupełna smugowa (Ic) stosowana jest do przebudowy drzewostanów
z panującym świerkiem na siedliskach Bw, BMw i LMw na obrębie Płaska. Szerokość pasa
manipulacyjnego w tej rębni wynosi od 15 do 30 m, a powierzchnia do 2 ha.
Około 5% powierzchni i zapasu drzewostanu powinno pozostać poza użytkowaniem
w formie starodrzewu, nasienników oraz biogrup drzew i krzewów zasługujących na ochronę
Rębnia gniazdowa zupełna (IIIa) stosowana jest do zakończenia przebudowy
drzewostanów o strukturze KO użytkowanych dotychczasową rębnią IIe, które w bieżącym
dziesięcioleciu znalazły się w gospodarstwie zrębowym. Ponieważ jest to kontynuacja
wcześniej rozpoczętych rębni, w niektórych przypadkach użytkowane są całe pododdziały.
Ten rodzaj rębni przebiega w dwóch etapach:
Etap I – zdjęcie drzewostanu z 30% powierzchni w formie gniazd o wielkości 10-20
arów i sztucznym wprowadzeniu na nie dęba. Gniazda rozmieszcza się nieregularnie,
wykorzystując żyźniejsze fragmenty siedliska, luki i mniej stabilne partie drzewostanu, tak
by nie tworzyły szeregów zgodnych z kierunkiem panujących wiatrów.
Etap II – usunięcie pozostałej części drzewostanu i sztuczne wprowadzenie
gatunków światłożądnych z wykorzystaniem istniejących nalotów i podrostów.
Cięcie wykonuje się kiedy odnowienie na gniazdach osiągnie wysokość 1-3 m.
Około 5% powierzchni i zapasu drzewostanu powinno pozostać poza użytkowaniem
w formie starodrzewu, nasienników oraz biogrup drzew i krzewów zasługujących na ochronę.
Okres przebudowy nie powinien przekroczyć 20 lat.
Rębnia gniazdowa częściowa (IIIb) modyfikowana jest stosowana do przebudowy
drzewostanów
gospodarstwa
przerębowo-zrębowego
na
siedlisku
Lśw.
Rębnia
ta
projektowana jest w pasach manipulacyjnych o szerokości 100 – 150 m i powierzchni do
6 ha. Okres odnowienia wynosi 30 lat. Na powierzchni odnawianej dwukrotnie zakładane są
10 – 20 arowe gniazda, które mogą być także poszerzane. Jednorazowo odnawiane jest 30%
powierzchni
pasa
manipulacyjnego.
Przebudowę
kończy
odnowienie
powierzchni
międzygniazdowej wykonywane w sposób sztuczny jak najszerzej uzupełniany odnowieniem
naturalnym.
Około 5-10% powierzchni i zapasu drzewostanu powinno pozostać poza użytkowaniem
w formie kęp starodrzewu, nasienników oraz biogrup drzew i krzewów.
Rębnia stopniowa gniazdowa udoskonalona (IVd) jest stosowana do przebudowy
drzewostanów gospodarstwa przerębowo-zrębowego na siedlisku Lw. Przebudowie podlegają
tutaj zazwyczaj całe pododdziały, a okres odnowienia jest wydłużony do 40 lat. Ideą tej rębni
jest wielokrotne wkraczanie do przebudowywanego drzewostanu i elastyczne stosowanie w
nim różnych form cięć. Jednorazowo odsłaniane jest 20 – 25% powierzchni drzewostanu,
która następnie jest odnawiana w sposób naturalny lub sztuczny. Rębnia ta ma na celu
utworzenie drzewostanów wielogatunkowych o zróżnicowanej strukturze przestrzennej
i
dużym zróżnicowaniu wieku maksymalnie wykorzystujących możliwości produkcyjne
siedliska.
Także i w przypadku tej rębni około 5-10% powierzchni i zapasu drzewostanu powinno
pozostać poza użytkowaniem w formie kęp starodrzewu, nasienników oraz biogrup drzew
i krzewów.
Rębnia przerębowa (V) z ciągłym okresem odnowienia zaprojektowana została na
siedliskach bagiennych z jednorazowym pobraniem masy w wysokości 10% w 10-leciu.
Prowadzone cięcia koncentrować należy wokół istniejących „stożków odnowieniowych”
i wykorzystać wszelkie możliwości odnowienia naturalnego. Przy prowadzeniu rębni
przerębowej należy kierować się następującymi zasadami:
-
cięcia przerębowe przeprowadzać w całym drzewostanie jednocześnie,
-
łączyć w jeden zabieg hodowlany użytkowanie, pielęgnowanie i odnawianie lasu
pozostawiając drzewostan trwale osłaniający glebę o odpowiedniej różnowiekowej
i wielopiętrowej strukturze,
-
powstałych grup i kęp odnowienia nie powiększać, prowadząc w nich jedynie
zabiegi pielęgnacyjne,
-
drzewa do ścinki wyznaczać w okresie wegetacyjnym, a ścinkę i zrywkę prowadzić
w okresie zimowym, w czasie zalegania pokrywy śnieżnej.
b) Sposoby realizacji użytkowania przedrębnego
Główną zasadą, jaką należy kierować się prowadząc cięcia pielęgnacyjne jest
wykonanie zabiegu prawidłowo pod względem hodowlanym, a nie pod kątem pozyskania
określonej ilości sortymentów. W drzewostanach II klasy wieku stosujemy selekcję
negatywną i usuwamy drzewa wadliwe chore lub niekorzystnie oddziałujące na otoczenie.
W drzewostanach starszych obowiązuje metoda selekcji pozytywnej promująca jako drzewa
„dorodne” egzemplarze o pierśnicy wyższej od przeciętnej w drzewostanie. Należy też
uwzględnić i wspierać powstałe w sposób naturalny biogrupy drzew.
Plan użytkowania przedrębnego ułożony jest we wzrastającej kolejności oddziałów
i pododdziałów w ramach kategorii cięć (CP i TW + TP). Pozycje oznaczone jako pilne, te
w których planowany jest drugi nawrót należy realizować w pierwszej kolejności. W części
drzewostanów Ib i IIa klasy wieku gdzie zaplanowano dwa wejścia z uwagi na ich potrzeby
pielęgnacyjne, pierwszy zabieg będzie miał charakter czyszczeń późnych, a drugi trzebieży
wczesnych.
Istotnym elementem wykonania cięć przedrębnych będzie intensywność prowadzonych
zabiegów. Prawidłowo wykonany zabieg hodowlany uodparnia drzewostan na szkodliwe
działanie śniegu i wiatru. Intensywność zabiegu winna być pochodną potrzeb hodowlanych
i należy ją ustalać każdorazowo w momencie prowadzenia cięć. Trzebieże należy prowadzić
pod kątem drzew dorodnych.
W drzewostanach założonych na gruntach porolnych zasady pielęgnacji ulegają
zmianie. W młodszych klasach wieku trzebież należy prowadzić selekcjonując drzewa
według cech żywotności. Cechą decydującą o pozostawieniu drzewa do dalszej hodowli jest
jego żywotność, a w mniejszym stopniu jakość techniczna. W drzewostanach starszych
nawroty trzebieży trzeba wydłużyć. Jeśli zajdzie taka potrzeba trzebież może przybrać
charakter cięć sanitarnych. W celu ograniczenia możliwości infekcji zarodnikami huby
korzeniowej cięcia pielęgnacyjne należy wykonywać wiosną, kiedy powstaje najmniej
zarodników grzyba. W tworzących się lukach i przerzedzeniach wprowadzać gatunki odporne
na hubę korzeniową, zapoczątkowując w ten sposób przebudowę gatunkową drzewostanów.
Przy pozyskaniu drewna zarówno w użytkowaniu rębnym jak i przedrębnym
obowiązuje stosowanie technologii przyjaznych dla środowiska leśnego, polegających na
prowadzeniu prac w sposób ograniczający do minimum uszkodzenia pozostałych składników
lasu. W tym celu należy:
-
stosować sortymentową metodę pozyskania drewna, polegająca na wyróbce drewna
w drzewostanie ze zrywką surowca ciągnikami nadsiębiernymi, przy odpowiednio
zaplanowanych i wykonanych szlakach zrywkowych,
-
dostosować okres pozyskania drewna do terminów najmniejszego zagrożenia lasu
od owadów i grzybów patogenicznych, wiatru i śniegu oraz możliwości
wykorzystania przez zwierzynę kopytną cienkiej kory na drzewach leżących,
-
unikać metod wyznaczenia drzew do wycięcia polegających na ich ranieniu,
-
powszechnie stosować środki techniczne chroniące pozostające na powierzchni
drzewa, przed uszkodzeniami powstającymi w trakcie zrywki,
-
w celu uniknięcia skażenia gleby w piłach spalinowych i środkach technicznych
stosować biooleje.
c) Sposoby realizacji planu hodowli lasu
Podstawą do wykonania prac w zakresie hodowli lasu są "Zasady hodowli lasu" z 2003
roku oraz wytyczne zawarte w Zarządzeniu nr 11A DGLP z dnia 11.05.1999 roku.
Prowadząc prace w tym ważnym dziale gospodarki leśnej należy:
-
przy ustalaniu formy zmieszania w uprawach wykorzystać lokalne mikrosiedliska,
-
w każdym przypadku, gdy tylko jest to możliwe wykorzystywać odnowienia
naturalne,
-
właściwie i terminowo prowadzić pielęgnację upraw,
-
stosować odpowiednie środki i metody zabezpieczenia upraw przed zwierzyną,
-
zręby zakładać w przypadku, gdy sąsiadująca uprawa jest dobrej jakości i
gwarantuje dalszy rozwój,
-
zabiegi hodowlane prowadzić aż do osiągnięcia celu przewidzianego dla danego
zabiegu,
-
dostosowując skład głównych gatunków do gospodarczego typu drzewostanu
zadbać o wprowadzenie we właściwym czasie, formie i ilości gatunków
domieszkowych i pomocniczych,
-
mając na uwadze ochronę przeciwpożarową jak również aspekty krajobrazowe,
zakładać wzdłuż szlaków komunikacyjnych pasy obsadzone gatunkami liściastymi,
-
zakładać szczególnie na gruntach porolnych remizy dla ptaków.
Planowanie odnowień winno odbywać się na etapie istniejącego drzewostanu rębnego,
w którym łatwo jest określić na podstawie zespołów roślinnych, istniejące mikrosiedliska.
Należy je nanieść na mapę i ustalić dla nich skład gatunkowy odnowień. Skład upraw,
zatwierdzony na I KTG, dotyczy określonych siedlisk i nie stanowi
ścisłego modelu do
zastosowania na określonej powierzchni. Powinien on wynikać z sumy gatunków właściwych
dla istniejących mikrosiedlisk oraz uwzględniać wartościowe kępy odnowień naturalnych.
Należy też wprowadzać gatunki atrakcyjne dla ptaków (jarząb, czereśnia ptasia, dzika jabłoń,
grusza, bez czarny). Gatunki te najlepiej wprowadzać na granicach ekosystemów,
w ekotonach. Strukturę i skład gatunkowy drzewostanów należy poprawiać poprzez
podsadzenia produkcyjne i wprowadzanie podszytu.
Do najczęściej stosowanych sposobów przygotowania gleby należy wyorywanie bruzd
oraz wykonanie talerzy. Właściwe przygotowanie gleby pod odnowienia jest bardzo ważne
zwłaszcza na glebach silnie zachwaszczonych (trzcinnik, orlica, trzęślica). Zaleca się
przygotowanie gleby na placówkach 2x2 m lub pełną orką na pasach o szerokości 2-3 m na
przemian z nienaruszonymi pasami będącymi rezerwuarem życia biologicznego. Sadzonki
(wielolatki) muszą być dobrej jakości. Zbędne domieszki i chwasty w uprawach należy
usunąć w ramach czyszczeń wczesnych.
Poszczególne zabiegi hodowlane ujęte są w planie hodowli tylko raz, co nie jest
równoznaczne z jednorazowym wkraczaniem na daną powierzchnię w 10-leciu. Musi ono
następować tyle razy, ile wymaga tego konkretny drzewostan.

Plan urządzenia gospodarstwa leśnego Nadleśnictwa Płaska na

Transkrypt

Podobne dokumenty

Paricalcitol ChPL

LAS RÓWNIKOWY

Orang pendek w każdym z nas

FORMUŁA 1 W RZESZOWIE

Leśny savoir-vivre

Ściągnij cały numer

czerwiec 2013 - Trybuna Leśnika

NUMER zielono mi… time to make some noise…

Oferta na realizacje zadania publicznego