Przykłady realizacji tematów gramatycznych w kształceniu

Przykłady realizacji tematów gramatycznych
w kształceniu zintegrowanym.
Ćwiczenia z gramatyki, ortografii, interpunkcji
i podstaw stylistyki w klasie 2.
Opracowała:
mgr Dorota Smerd
nauczyciel SP nr 21 Chorzów
Wprowadzenie pojęcia przymiotnika - pisownia „nie” z przymiotnikiem.
- Nauczyciel przygotowuje zabawę polegającą na obserwacji przedmiotów
o cechach przeciwstawnych. Celem jej jest dostrzeżenie tychże cech. Do
obserwacji przygotowuje dwa jabłka (duże, małe), dwie książki (gruba, cienka)
dwie piłki (różnej wielkości i koloru). Obserwację można ukierunkować poleceniem - popatrzcie i powiedzcie jakie są te przedmioty. Podawane przez uczniów
wyrazy porządkujemy i zapisujemy w tabeli, która początkowo nie zawiera nazw
ogólnych dla poszczególnych grup wyrazów. Nazwy ogólne: kształt, barwa,
wielkość, materiał ustala się wspólnie z uczniami i wpisuje do tabeli.
Kształt
Barwa
Wielkość
Materiał
kuliste
czerwone
duże
kulista
żółta
mała
gumowa
prostokątna
zielona
cieńka
papierowa
kulista
czarno - biała
duża
skórzana
Dla utrwalenia pojęć : kształt, barwa wielkość, materiał można wykorzystać
wyrazy zawarte w tabelce, np. Czy wyraz cieńka oznacza kształt, barwę czy
materiał z którego wykonana jest książka ? Powiedz wyraz, który określałby
kształt tej książki, itp. Następnie układają uczniowie zdania o wybranym
przedmiocie z zastosowaniem wyrazów zawartych w tabeli.
- Dopisz przymiotniki do podanych rzeczowników (wełniany, żółty, łagodny,
małe)
jaki sweter ? - . . . . . . . . . . . . . . .
jaka ściana ? - . . . . . . . . . . . . . . .
jaki wiatr ? - . . . . . . . . . . . . . . . .
jakie okno ? - . . . . . . . . . . . . . . .
- Wpisz do tabeli przymiotniki i dobierz do nich odpowiednie rzeczowniki
(okrągły, mała, zielona, kwaśny, skórzana, wysoki)
Przymiotniki
Rzeczowniki
niski
płot
............
............
............
............
- Do podanych zdań dopisz zdanie przeczące. Zapamiętaj, że przeczenie nie z
przymiotnikami piszemy razem. Zmień imiona dzieci w zdaniach przeczących.
Jurek jest obowiązkowy.
Ola jest uważna.
Darek jest śmiały.
......................
......................
......................
Tomek jest staranny.
......................
Janek jest zaradny.
......................
Praktyczne zastosowanie alfabetu.
- Powiedz alfabet od A do K (kolejni uczniowie mówią dalej).
- Jaka litera następuje po A, po D, po O, po U itp.
- Ułóż te wyrazy w kolejności alfabetycznej, a następnie wpisz do słowniczka
ortograficznego : rzeka, jarzębina, warzywo, duża, leży, żołnierz, zwierzęta.
Podkreśl „rz” i „ż”.
- Nadaj nazwy ogólne podanym grupom wyrazów. Następnie wpisz te nazwy do
tabeli według kolejności alfabetycznej, a potem według alfabetu wyrazy w tych
grupach.
a) ogórki, pomidory, kapusta, marchew, pietruszka, (warzywa)
b) jabłka, gruszki, śliwki, banany, pomarańcze,
c) sosna, modrzew, brzoza, klon, kasztanowiec,
(owoce)
(drzewa)
Opisywanie przedmiotów na podstawie bezpośredniej obserwacji.
Układanie zdań na temat przedmiotów jako przygotowanie do opisu ;
rozpoznawanie przedmiotów na podstawie ich opisu.
- Powiedz kogo opisuje to zdanie; z jakiej pochodzi książki : „Anaruk miał
zaledwie dwanaście lat - był jednak silny, zręczny i odważny”.
- Ułóż kilka zdań o kolorze, wyglądzie i zapachu wybranego kwiatka (uczeń
wybiera kwiat z wazonu)
- Odgadnij z jakiego drzewa to gałązka ?
Jest to gałązka o szarej i miękkiej korze z kiścią kulistych owoców
jasnoczerwonej barwy. Liście ma pierzaste o brzegach z drobnymi wrębami
( jarzębina).
- Jakie narzędzie ręczne ma Jarek ?
Składa się z części metalowej osadzonej na drewnianym trzonku. Służy do
wbijania lub przybijania czegoś. (młotek)
Układanie opisów z rozsypanek zdaniowych.
- Narysuj piłkę Halinki i powiedz ile obrazków trzeba by narysować do
opowiadania Tadzia.
a) Tadzio gra w piłkę.
b) Piłka leci w kierunku kasztanowca.
c) Chłopcy próbują jej dosięgnąć.
d) Pożyczają laskę.
e) Z odzyskaną piłką idą grać na boisko.
- Ułóż z rozsypanki zdaniowej opis domu. Przeczytaj zdania, powiedz o czym
mówią. Ułóż plan opisu (o czym po kolei będą informowały zdania z opisu
domu).
Dom Tomka.
Drzwi i okna pomalowane są na brązowo. (6)
Jest to czteropiętrowy blok. (2)
Tomek mieszka w domu koło szkoły. (1)
Są one oznaczone literami A, B, C, D. (4)
W bloku tym nie ma windy. ( 7)
Ma on cztery wejścia. (3)
Od strony południowej znajdują się balkony. (5)
- Ola opisała serwetkę, którą kupiła dla mamy. Ułóż jej zdania we właściwej
kolejności.
Wzdłuż dłuższych brzegów namalowane są drobne czerwone i niebieskie
kwiaty
tworzące szlaczek. (3)
Ma kształt prostokąta o wymiarach 100 cm na 50 cm. (2)
Serwetka jest wykonana z szarego płótna. (1)
Serwetka ta jest przeznaczona na stolik. (4)
Rysowanie przedmiotu na podstawie jego opisu.
- Narysuj przedmiot, który jest opisany niżej.
Rysio znalazł . . . . . . . . . . . . . Ma on osiem metalowych drutów tworzących
czaszę. Główny pręt z jednej strony jest zakończony szpikulcem, a z drugiej
ma drewniany uchwyt wygięty łukowato jak laska. Cały ten szkielet pokryty
jest czarną tkaniną, w której jest mała dziurka na samym brzegu czaszy.
(męski parasol)
- Co to za przedmiot ? Narysuj go.
Jest wykonana ze skóry.
Ale jak ze skóry wykonać kulę ?
Ta kula jest zszyta z małych biało - czarnych sześciokątów.
W środku ma gumową dętkę.
Napisz jaki inny przedmiot ma także dętkę.
- Odgadnijcie i narysujcie, to o czym mówią zagadki.
Co to jest ?
Kolorowa podkowa
Kto go nie zna
na niebie rozpięta
myśli chyba, że to wąż jest,
po deszczu. (tęcza)
a nie ryba. (węgorz)
Nie uczył się nigdy
grać z nut ani śpiewać,
a jakże cudownie gra teraz na drzewach. (wiatr)
Ćwiczenia przygotowujące do pisania sprawozdania.
- Przeczytaj zdania o tym, jak dzieci przygotowały wystawę kwiatów i warzyw ze
swojej działki i ułóż te zdania we właściwej kolejności.
a) Na przygotowaną wystawę zaprosiliśmy klasę pierwszą i trzecią.
b) W czwartek rano dziewczynki zerwały kwiaty.
c) Chłopcy w tym samym czasie zebrali warzywa.
d) Klasa trzecia opisywała naszą wystawę.
e) Warzywa umyliśmy i poukładaliśmy w wiklinowych tackach.
f) Z kwiatów zrobiliśmy kompozycje kwiatowe.
g) A mama Joasi przygotowała piękne napisy z nazwami roślin.
- Dopisz brakujące wyrazy według wzoru. Można powiedzieć czytaliśmy lub
myśmy czytali - obydwie formy są poprawne.
graliśmy - myśmy . . . . . . . .
gdy wróciliśmy - gdyśmy . . . . . . . .
byliśmy - . . . . . . . byli
gdy pojechaliśmy - . . . . . . . . pojechali
zrobiliśmy - . . . . . . . . zrobili
gdy grabiłyśmy - gdyśmy . . . . . . . .
- Uzupełnij tekst czasownikami : przygotowywali, zostali, zbierał, robił, smażył,
jedliśmy.
Mama wyjechała do babci. Ania i Romek . . . . . . . . . . z tatusiem. Razem . . . . . .
obiady. Romek . . . . . . . . . ziemniaki. Ania . . . . . . . . surówkę z marchwi
i jabłek. Tatuś . . . . . . . . . mielone kotlety.
Dopiero o godzinie siedemnastej . . . . . . . . . . . . wspólnie przygotowany obiad.)
Pisownia wyrazów z „rz” po spółgłoskach.
- Przeczytaj tekst i wpisz wyrazy z dwuznakiem „rz”. Podkreśl litery przed
dwuznakiem „rz”.
Na brzegu lasu rosły brzozy. Pod jedną tato znalazł trzy kozaki. Te grzyby mają
także inne nazwy.
- Wypisz wyrazy z „rz” po „g” i dopisz do nich liczbę mnogą według wzoru.
Grzesio był wczoraj u fryzjera. Nosi teraz grzywkę, którą czesze małym
grzebykiem . Ten grzebyk trzyma w tylnej kieszeni spodni.
Grzegorz - Grzegorze
grzywka - . . . . . . . . . . . .
grzebień - . . . . . . . . . . .
grzebyk - . . . . . . . . . . . . .
zgrzyt - . . . . . . . . . . . . .
grzeje - . . . . . . . . . . . . . . . )
- Wypisz wyraz z „rz” po „g” i po „b” i ułóż je w kolejności alfabetycznej.
Na spacerze nad brzegiem Wisły znaleźliśmy nieżywą jaskółkę. Leżała na
grzbiecie
Tatuś powiedział, że to jest brzegówka. Brzegówki zakładają gniazda w ziemi.
W piaszczystej ścianie wygrzebują długie chodniki. Brzegówka kopie swoje
gniazdo w ciągu trzech dni. Potem wyściela je piórkami, by mogła ogrzać tam
jajka. Tatuś i ja postanowiliśmy zrobić pogrzeb tej jaskółce. Nie wiedzieliśmy,
dlaczego straciła życie.)
- Dopisz wyrazy zdrobniałe lub inne pokrewne.
trzepak - . . . . . . . . .
przerwa - . . . . . . . .
skrzynia - . . . . . .
chrząszcz - . . . . . . . .
trzcina - . . . . . . . . .
krzak - . . . . . . . .
krzyż - . . . . . . . . . . .
chrzan - . . . . . . . . .
przedział - . . . . . . )
- Dokończ zdania wyrazami : pszenica, pszenna, żyto, żytnia.
Bułki wypiekamy z . . . . . . . . . mąki. Pszenną mąkę otrzymujemy z . . . . . . . . .
A . . . . . . . . to też zboże. Z ziaren . . . . . . . . . robimy mąkę . . . . . . . . . .
Chleb upieczony z mąki żytniej to chleb . . . . . . . . . . . )
Pisownia wyrazów z „ą”, „ę” w różnych pozycjach w wyrazie.
- Dopisz czasowniki według wzoru. Podkreśl na końcu samogłoski - „ą”, „ę”.
idę - oni idą
niosę - oni . . . . . . .
proszę - oni . . . . . . .
chcę - oni . . . . . .
ominę - oni . . . . . . .
robię - oni . . . . . . . .
płynę - oni . . . . .
bawię się - oni . . . . . . .
boję się - oni . . . . . . )
- Uzupełnij wyrażenia :
książka - czytam (co ?) . . . . . . . . . .
wstążka - zawiązałam (co ?) . . . . . .
zakładka - zrobiłam (co ?) . . . . . . . .
serwetka - wyhaftowałam (co ?) . . . . .
bajka - opowiedziałam (co ?) . . . . . .
lalka - umyłam (co ?) . . . . . . . . . . . . .
gruszka - zjadłam (co ?) . . . . . . . . .
zima - lubię (co ?) . . . . . . . . . . . .
mama - kocham (kogo ?) . . . . . . . .
koleżanka - przyprowadziłam (kogo ?)
- Dopisz odpowiednie wyrazy : zdjęli, wzięli, dopłynęły, zdjęły.
pływają - oni dopłynęli
one . . . . . . . . . . . . . .
biorę - oni . . . . . . . . . .
one . . . . . . . . . . . . . .
zdejmuję - oni . . . . . . .
one . . . . . . . . . . . . . .
- Przepisz podane wyrazy dzieląc je na : rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki.
sad, tęsknię, pęczek, pączek, popędza, tępy, wąska, tępi, gałąź, brązowy, skąpy,
robią, trąbka, skręca, jarzębinowy, piękny, mięso, krzyknęła.)
Ćwiczenie w pisaniu wyrazów z zanikiem dźwięczności spółgłoski na końcu
i wewnątrz wyrazu.
- Wypisz z tekstu te wyrazy, które inaczej wymawiamy niż piszemy.
We wtorek mama Joasi prała. Mamo, ja będę prała z tobą, wypiorę mój
kołnierzyk i wstążki zaproponowała córeczka. Dobrze zgodziła się mama.
Nauczysz się też prasować. Włączymy żelazko i wyprasujemy sweter, bluzkę,
kołnierzyk i wstążki, gdy są jeszcze mokre.
- Dopisz według wzoru :
upierz - upierze
żelazko - . . . . . . . . . .
wstążki - . . . . . . .
bluzka - . . . . . . . . . . .)
- Utwórz i dopisz takie formy wyrazów, by słychać było głoski „d”, „ż”, „z”,
„w”, „ź”.
sad - . . . . . . . . . . .
łyżka - . . . . . . . . . . . . .
gałąź - . . . . . . . . .
obiad - . . . . . . . . . . . . .
nóż - . . . . . . . . . .
talerz - . . . . . . . . . . . . .
konewka - . . . . . . . . . . .
grządka - . . . . . . . . . . . . .
ogród - . . . . . . . . . . . . .
śliwka - . . . . . . . . . . . . . .
- Dokończ porównania, wpisz właściwy wyraz : dąb, miód, śnieg, żółw, lód, paw,
chorągiewka na wietrze, głaz, wąż.
mocny jak . . . . . .
zimny jak . . . . . . . .
słodki jak . . . . . . .
zmienny jak . . . . . .
biały jak . . . . . . . . .
dumny jak . . . . . . .
powolny jak . . . . . .
twardy jak . . . . . . . .
podstępny jak . . . . . )