Program prac konser.
Transkrypt
Program prac konser.
PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH 1. Dane o obiekcie Szalet zlokalizowano na terenach zajmowanych przez budynki „Starej Apteki” przy ulicy Teatralnej. W 1663 roku do północnej ściany Wielkiej Zbrojowni zaczęto budowę wytwórni amunicji. Budynek nazwano Ŝartobliwie „Stara Apteką” bowiem wyrabiano tutaj pigułki, czyli kule do broni palnej. W linii fasady zachodniej wzniesiono mur z bramą pośrodku, który zamykał obszerny dziedziniec. W 1945 budynki zrujnowano, 1966 odbudowano jako magazyn włączony w kompleks zaplecza Teatru WybrzeŜe. Fasada ceglano-kamienna, na cokole z głazów granitowych. Fasada szaletu jest fragmentem muru dawnego dziedzińca. Mur zachowany niemal w całości bez dawnego zwieńczenia bramy, w którego miejscu nadwieszony jest nad uliczką łącznik między Teatrem a zapleczem. Program prac konserwatorskich dotyczy wyłącznie fasady zewnętrznej zachodniej toalet. Pozostałe ściany wewnętrzne są murami wykonanymi z cegły współczesnej maszynowej murowanej na zaprawie cementowo-wapienniczej. W wykonanych odkrywkach nie stwierdzono obecności cegieł historycznych. JednakŜe nie wyklucza się ich obecności. Po skuciu glazury z ścian i stwierdzeniu obecności historycznej substancji program prac konserwatorski zostanie uszczegółowiony. 2. Dane o materiale. 2.1. Elementy ceramiczne Mury z cegły renesansowej ręcznie formowanej, porowatej. Oryginalna ceramika jest w wielu miejscach zniszczona lub częściowo wymieniona na współczesną. Cegła barwy jasnoczerwonej, charakteryzuje się niską wytrzymałością mechaniczną. Jej średnie wymiary to około: 30-31cm x 14-15cm x 7,5-8,5cm. Cegły wymurowano w wątku krzyŜykowym. Cegła renesansowa jest słaba, bardzo nasiąkliwa i ulega daleko idącej degradacji. Wykonana ze złej jakości gliny morenowej, zwałowej pochodzenia polodowcowego. Charakteryzuje się niejednolitą i niejednorodną strukturą. Ceramika jest zapiaszczona, chuda wymieszana z tłustymi oczkami margla ułoŜonymi naprzemiennie z okruchami skalnymi oraz oczkami pirytu. W jej strukturze moŜna zauwaŜyć fragmenty skalne, obtoczone, o wielkości dochodzącej do 1 cm średnicy. RóŜna rozszerzalność termiczna składników gliny podczas suszenia oraz wypału prowadzi do powstawania mikropęknięć, a co za tym idzie obniŜa trwałość wyrobu. Znajdujące się w jej masie dość duŜe grudki margla, a więc szkodliwe związki węglanu wapnia, niebezpieczne są juŜ w wielkości 1 – 2mm. Podczas wypału tak zanieczyszczonej gliny, węglan wapnia ulega przemianie w tlenek wapnia, (wapno palone). Natomiast siarczek wapnia, obecny tu pod postacią pirytu, częściowo ulatnia się uwalniając znaczne ilości dwutlenku siarki. Powstające związki siarki, w połączeniu z marglem tworzą siarczan wapnia, (gips). Przereagowanie margla z pirytem powoduje zasiarczenie cegieł znajdujących się jeszcze w cegielni. Cegła złej jakości wmurowana w obiekt ulega dalszym zniszczeniom pod wpływem atmosfery. Zawarte w cegłach okruchy wapna palonego, w styczności z wilgocią, są gaszone w murze, co powoduje pękanie i destrukcję granularną materiału. Tego typu materiał jest szczególnie podatny na zniszczenia w bezpośredniej styczności ze szkodliwymi czynnikami atmosferycznymi. NajpowaŜniejszym problemem wpływającym na duŜe zniszczenia materiału oryginalnego jest jego znaczna porowatość. PRZEBUDOWA SZALETU GDAŃSK ul. Teatralna 2 1 PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH W XX wieku przemurowano i naprawiono miejsca zniszczone, np. ościeŜe przebitych otworów drzwiowych. Korzystano z cegieł współczesnych, maszynowych, pełnych, jasnoczerwonych o uśrednionych wymiarach 25cm x 12cm x 6cm Do elementów ceramicznych naleŜy równie zaliczyć pokrycie attyki ceramiczną dachówką „holenderką”. Jest to dachówka współczesna. 2.2. Elementy kamienne Do wymurowania cokołu od strony „Starej Apteki” uŜyto ciętego kamienia granitowego (eratyku), łączonego na zaprawę wapienną. UŜyty kamień to skała magmowa, zbita, nienasiąkliwa pochodzenia polodowcowego, występująca na Pomorzu w formie otoczaków. Granity to skały magmowe, głębinowe charakteryzujące się brakiem nasiąkliwości, podciągania kapilarnego oraz duŜą wytrzymałością na czynniki zewnętrzne. Idealnie nadają się na fundamenty. Głównymi minerałami skałotwórczymi są: kwarc, skalenie i miki. Najmniej odpornymi z wymienionych są skalenie, które pod wpływem wody i dwutlenku węgla ulegają kaolinizacji lub serycytyzacji w zaleŜności od rodzaju skalenia z większą lub mniejszą zawartością minerału potasowego. W na granicy fasady budynku toalet zlokalizowane są równieŜ elementy wykonane z piaskowca gotlandzkiego. Są to kamienne klińce znajdujące się w ościeŜu portalowym bramy oraz boniowanie naroŜnika fasady Wielkiej Zbrojowni. Piaskowiec to średnioziarnista, zwięzła skała osadowa powstała w wyniku sedymentacji ziaren kwarcu, skaleni, miki oraz okruchów innych skał i minerałów o średnicy 0,02-2 mm za pomocą spoiwa ilastego, krzemionkowego, wapnistego (kalcytowego). Elementy kamienne wykonane z piaskowca występujące na elewacji są zlokalizowane poza zakresem objętym opracowaniem. 2.3. Zaprawa murarska. Oryginalną zaprawę murarską z połowy XVII wieku jest to masa wapienno-piaskowa, wykonana z dobrej jakości wapna, dobrze dołowanego, zmieszanego z drobnym i średnioziarnistym, jednorodnym piaskiem kwarcowym jako wypełniaczem. Ziarna kwarcu dochodzą do średnicy 1 mm, natomiast sporadycznie występujące, nie wymieszane grudki wapna. Zaprawa jest barwy jasno kremowej. Zaprawa współczesna znajduje się między w przemurowaniach ościeŜy, w miejscach wypełnienia ubytków . Jest to zaprawa bardzo mocna, cementowo-wapienna w kolorze kremowo-szarym. Widoczne są niewielkie grudki wapna o średnicy do 0,5 mm. Kruszywo średnioziarniste, ale zdarzają się elementy wielkości 1 cm. 2.4. Spoina. Spoina pierwotna, charakteryzuje się tym samym składem oraz cechami fizykomechanicznymi, co zaprawa do murowania. Jest to masa wapienno-piaskowa, wykonana z dobrej jakości wapna, dobrze dołowanego, zmieszanego z drobnym i średnioziarnistym, jednorodnym piaskiem kwarcowym jako wypełniaczem. Ziarna kwarcu dochodzą do średnicy 1 mm, natomiast sporadycznie występujące, nie wymieszane grudki wapna, do 10 mm. Oryginalny spoina jest nierówna. Jej szerokość wynosi od 15 do 25 mm. Barwa zaprawy jasno kremowa. Współczesne spoinowanie wykonano szczelną, ciemną zaprawą cementową, która odpryskuje i odpada wraz z zaprawą spodnią, wapienną. Występuję w miejscach współczesnych przemurowań. PRZEBUDOWA SZALETU GDAŃSK ul. Teatralna 2 2 PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH 3. Stan zachowania i przyczyny zniszczeń 3.1. Mury Stan zachowania mury fasady jest średnim i niejednorodny, adekwatnym do długiego czasu eksploatacji. Cegła oryginalna jest miejscami mocno zdezintegrowana, łuszczy się i osypuje. W niektórych partiach brakuje lica. Taki stan spowodowany jest przede wszystkim złej jakości materiałem uŜytym do ręcznie wyrabianych cegieł. Cegła złej jakości wmurowana w obiekt ulega ciągłej, postępującej degradacji pod wpływem atmosfery. Dezintegrację dopełniła korozja chemiczna polegająca na zasoleniu materiału porowatego, krystalizacji soli w porach przypowierzchniowych oraz korozja fizyczna, mrozowa, spowodowana przesiąknięciem cegieł wilgocią i rozsadzaniu ich struktury podczas spadków temperatury poniŜej 0°C. Najmocniej zniszczone są odcinki fasady nad nadproŜami drzwiowymi i pod okapem ścianki attykowej . Zniszczenia te sięgają głębokością do kilku centymetrów. Powierzchnia murów pokryta jest zabrudzeniami pochodzenia atmosferycznego i organicznego (odchody ptaków). Najgrubsze i najciemniejsze nawarstwienia znajdują się w miejscach nie opłukiwanych przez deszcz. Na całej elewacji widoczne są przemurowania oraz napraw. Mury naleŜy oczyścić, uzupełnić brakujące lub zwietrzałe spoiny zaprawą wapienną. Usuwając wtórne wymurowania cegłą współczesną, zaprawy i spoiny cementowe. 4. ZałoŜenia konserwatorskie ZałoŜenia Jedynym elementem posiadającym wartość historyczną jest mur frontowy wykonany z cegły ceramicznej. Dla zachowania muru w dobrej kondycji naleŜy w ramach prac konserwatorskich zabezpieczyć przed szkodliwym wpływem wód gruntowych i destrukcyjnym działaniem szczelnych okładzin ceramicznych na wewnętrznej płaszczyźnie murów. Bezwzględnie naleŜy usunąć istniejącą okładzinę z płytek glazurowanych i zaprawy cementowej. Powierzchnię muru poddać całkowitej rewaloryzacji i wykończyć ją zgodnie z rozwiązaniem projektowym jako powierzchnię licową zhydrofobizowaną, lub teŜ zabezpieczyć tynkami renowacyjnymi, malowanymi otwartymi dyfuzyjnie farbami (np. silikonową) z fragmentarycznie pozostawionym fragmentem licowanym. Uczytelnić wartości estetyczne i rozwiązania formalne, techniczne zamierzone przez wszystkich projektantów oraz budowniczych, którzy przyczynili się do powstania oraz rozbudowy muru w okresie od powstania obiektu do początku XX wieku. Usunąć przyczyny i skutki destrukcji obiektu oraz zabezpieczyć go przed dalszym niszczeniem w przyszłości. Prawidłowe rozwiązanie problematyki konserwatorskiej wymaga jednoznacznego określenia sposobu estetycznego opracowania poszczególnych elementów architektonicznych muru. Głównym zadaniem będzie usunięcie zewnętrznych, szpecących, powodujących destrukcję nawarstwień, pękających i kruszących się wtórnych spoin, niewłaściwych wypełnień i zapraw cementowych, powłok niedyfuzyjnych olejnych z II połowy XX wieku. Zaproponowane poniŜej, w programie prac, rozwiązania techniczne, jak równieŜ technologia zabiegów i materiały konserwatorskie były stosowane i zostały sprawdzone z dobrym skutkiem na bardzo wielu obiektach zabytkowych, stąd wynika przekonanie, Ŝe sprawdzą się i tym razem, pod warunkiem, Ŝe zostaną uŜyte w sposób właściwy i przez odpowiednich fachowców. Do wykonania prac proponuje się zastosowanie środków i technologii renomowanych firm produkujących materiały do konserwacji. Wybór materiałów i technologii winien nastąpić podczas komisji konserwatorskiej z udziałem przedstawiciela PWKZ i autora opracowania. PRZEBUDOWA SZALETU GDAŃSK ul. Teatralna 2 3 PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH 5. Program prac konserwatorskich i budowlanych. 5.1. Czynności wstępne 5.1.1.Dokumentacja fotograficzna Bezpośrednio przed planowanym remontem naleŜy wykonać szczegółową dokumentację fotograficzną obiektu z rusztowania, uściślając jednocześnie program konserwatorski. Dopiero z poziomu rusztowania będzie moŜna precyzyjnie określić stan zachowania obiektu. 5.1.2. Miejscowa dezynfekcja Czynność ta powinna być wykonana przed rozpoczęciem zabiegów technologicznych, aby zarodniki mikroflory nie były przenoszone w trakcie prac z jednych elementów na inne. Dezynfekcji naleŜy poddać wszystkie miejsca porośnięte glonami, grzybami oraz porostami. Dokładną metodykę dezynfekcji podano w dalszej części opracowania. Proponowane roztwory mają zdolność niszczenia mikroorganizmów oraz zapobiegają porastaniu przez okres kilku lat pod warunkiem, Ŝe zabezpieczany materiał nie będzie uprzednio myty detergentami. Likwidacja skutków porastania przez organizmy Ŝywe polega na obniŜeniu stopnia zawilgocenia murów i zabezpieczeniu powierzchni murów preparatami biochronnymi. Proponuje się uŜycie środków opartych na czwartorzędowych solach amonowych lub preparat oparty na wodnym roztworze podchlorynu sodowego, pochodnych halogenowych, stabilizatorów, środków powierzchniowo czynnych usuwający jednocześnie glony, mchy, porosty, grzyby pleśniowe oraz bakterie. Preparaty naleŜy nanieść metodą natrysku. 5.1.3. Izolacja wodochronna. Wykonać izolację poziomą metodą iniekcji niskociśnieniowej mikroemulsją silikonową w poziomie stropu (pod posadzką) pomieszczenia szaletu publicznego. Ze względu na grubość muru zabieg naleŜy wykonać dwustronnie tzn. wiercąc otwory od strony elewacji oraz wnętrza szaletu. 5.1.4. Miejscowe, wstępne wzmocnienie pudrujących się elementów ceglanych oraz spoin wapiennych i historycznych zapraw W miejscach, gdzie struktura materiałów przeznaczonych do konserwacji jest na tyle osłabiona, Ŝe mogłaby ulec uszkodzeniu lub zniszczeniu w trakcie czyszczenia, usuwania nawarstwień, czy innych zabiegów, naleŜy ją wstępnie wzmocnić w stopniu umoŜliwiającym dalszą bezpieczną pracę. Proponuje się zastosowanie hydrofilnego preparatu opartego na tetraetoksysilanie. Preparat naleŜy zastosować metodą delikatnego „przykładania” pędzla nasączonego preparatem, gdyŜ niektóre cegły kruszą się i pudrują. Podczas zabiegu ceramika nie moŜe być mokra. Czas utwardzania to około 2 tygodnie. 5.1.5. Uporządkowanie elewacji Przed renowacją naleŜy zabezpieczyć mocno zdestruowane elementy elewacyjne lub zdemontować fragmenty obluzowane i groŜące wypadnięciem. NaleŜy usunąć elementy niefunkcjonujące lub zaprojektować sposób zamontowania elementów funkcjonujących w taki sposób, aby nie niszczyły zabytkowych elewacji (tabliczki informacyjne, oświetlenie głównego itd.). Szpecące oprawy oświetleniowe i oznaczenia toalet naleŜy wymienić na lampy stylizowane i metaloplastykę kowalską. Wszelkie elementy mocowane na elewacji (lampa zewnętrzną, elementy oznakowania obiektu) wymagają protokolarnej akceptacji pracownika PWKZ. Temat naleŜy rozwiązać na etapie prac przygotowawczych zarówno ze względów zgodności z aktualnie obowiązującymi przepisami budowlanymi, z uwagi na bezpieczeństwo wykonujących zabiegi konserwatorskie pracowników oraz estetyki i technicznych uwarunkowań konserwatorskich dotyczących zachowania elewacji. PRZEBUDOWA SZALETU GDAŃSK ul. Teatralna 2 4 PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH 5.2. Konserwacja murów ceglanych i kamiennego cokołu 5.2.1. Usunięcie wtórnych, cementowych wypełnień oraz zapraw z elewacji Wszystkie naprawy i uzupełnienia murów, przy uŜyciu zaprawy z dodatkiem cementu, glazurę z wewnętrznej powierzchni ściany frontowej trzeba usunąć mechanicznie. Zabieg naleŜy wykonać ręcznie i z wielką ostroŜnością, gdyŜ zaprawa jest duŜo twardsza i mocniejsza niŜ cegła. Podczas zdejmowania warstwy wtórnej naleŜy zadbać o pozostawienie jak największej ilości materiału pierwotnego. 5.2.2.Usunięcie wtórnych powłok marskich. NaleŜy usunąć współczesne, niedyfuzyjne powłoki malarskie z ościeŜy drzwi i wewnętrznej powierzchni ściany frontowej. Prace naleŜy wykonać mechanicznie, metodą spęcznienia środkami rozpuszczalnikowymi w postaci Ŝeli. Przebieg pracy musi być monitorowany przez wykwalifikowanego konserwatora zabytków, gdyŜ pod wtórnymi powłokami mogą istnieć zabytkowe wybarwienia i polichromie. 5.2.3. Przemurowania i wymiana licówki Fragmenty ścian o znacznym stopniu uszkodzenia, naleŜy usunąć na głębokość wynikającą ze stopnia destrukcji. Zabieg naleŜy wykonać ręcznie i precyzyjnie, przy pomocy dłut. Do usunięcia nadają się elementy zniszczone w ponad 50%. Do przemurowań naleŜy uŜyć materiału rozbiórkowego (jeŜeli taki się znajdzie) lub odpowiedniego, wcześniej sprawdzonego pod względem podobieństw parametrów fizyko – chemicznych i wizualnych. Cegły do napraw powinny charakteryzować się nie tylko zbliŜoną barwą, czy fakturą, ale równieŜ nasiąkliwością, porowatością i wytrzymałością mechaniczną. Jedyną dopuszczalną, a nawet konieczną róŜnicą między cegłami powinna być ich struktura i budowa wewnętrzna. Nowe cegły muszą być wykonane z dobrej jakości materiału, dobrze wymieszanego i wypalonego. Wybór cegły wykorzystywanej do uzupełnień i przemurować, wymaga protokolarnej akceptacji pracowania PWKZ. NaleŜy pamiętać o odtworzeniu ceglanego wątku w miejscach naprawianych. Do wymiany licówki kwalifikują się wszystkie raŜące łaty z nowej, róŜniącej się wymiarami, barwą i wątkiem cegły. Do przemurowań naleŜy uŜyć zaprawy wapienno-trasowej. 5.2.4. Oczyszczanie powierzchni elewacji. Do oczyszczenia elewacji proponuje się uŜycie przegrzanej pary wodnej o temperaturze około 120°C podawanej z agregatu pod ciśnieniem około 80 barów. W celu rozmiękczenia i rozpuszczenia brudu, w skrajnych przypadkach moŜna uŜyć niskoprocentowego, wodnego roztworu kwasu fluorowodorowego (3 – 4%) zagęszczonego roztworem metylocelulozy lub gotowego preparatu zawierającego fluorek amonu. Roztwory kwasu fluorowodorowego na materiale ceglanym naleŜy stosować bardzo ostroŜnie, aby nie dopuścić do powstania fluoroglinokrzemianów, zmieniających barwę i cechy lica muru. Z wymienionym środkiem mogą pracować wyłącznie osoby odpowiednio przeszkolone. Wymagają tego przepisy BHP oraz bezpieczeństwo obiektu. Podczas czyszczenia przy uŜyciu kwasu fluorowodorowego naleŜy kontrolować nie tylko skuteczność zabiegów, ale przede wszystkim zachowanie materiałów w miejscach spękań, rozwarstwień oraz w partiach, gdzie występują oryginalne tynki i spoiny wapienne, aby nie spowodować dodatkowych ubytków. W trakcie oczyszczania prawdopodobnie w wielu miejscach odspoją się wtórne, cementowo – wapienne i cementowe spoiny. Naprawa tych miejsc zostanie opisana poniŜej. (w większości to słaba cegła renesansowa). Do takiej cegły nie zaleca się uŜywać piaskarki, a czyszczenie wykonywać w okresie letnim, przy bezdeszczowej pogodzie, aby tzw. wilgoć technologiczna szybciej odparowała z muru). PRZEBUDOWA SZALETU GDAŃSK ul. Teatralna 2 5 PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH 5.2.5. Wzmocnienie struktury materiałów W miejscach, gdzie struktura materiałów jest osłabiona, wciąŜ ma tendencję do łuszczenia się, a wręcz osypywania, naleŜy ją powtórnie wzmocnić. Problem dotyczy nie tylko ceramiki, ale równieŜ zabytkowych tynków wapiennych, które być moŜe zostaną odkryte w trakcie prac. Proponuje się zastosowanie hydrofilnego preparatu opartego na tetraetoksysilanie metodą nasycania przez pędzlowanie. NaleŜy pamiętać, Ŝe optymalnymi warunkami dla prawidłowego przebiegu reakcji wiązania związków tetraetoksysilanu jest wilgotność względna powietrza w granicach 50 – 70 %. Materiał przed nasyceniem musi być suchy, a po wprowadzeniu środka chroniony przed nadmierną wilgocią przez okres dwóch tygodni. 5.2.6. Wypełnienie ubytków w cegłach Ubytki drobne i płytkie oraz zniszczenia w cegłach moŜna wypełnić gotową masą mineralną, dostępną w ofercie handlowej większości znanych i cenionych firm produkujących materiały konserwatorskie lub masy wykonać we własnym zakresie dobierając odpowiednio składniki. Trzeba pamiętać, aby parametry nowej cegły, jak i zaprawy mineralnej imitującej materiał ceramiczny, były zbliŜone do parametrów miejsca wypełnianego. 5.2.7. Spoinowanie Wszystkie spoiny zastosowane współcześnie i wykonane z zapraw z dodatkiem cementu naleŜy usunąć. Do wypełnienia ubytków w spoinach zaleca się uŜyć gotowych zapraw produkowanych do celów konserwatorskich, o właściwościach hydraulicznych, z zawartością tufów wulkanicznych np. z trasu reńskiego. NaleŜy dobrać masę o odpowiedniej barwie, strukturze i cechach mechanicznych, podobną do otoczenia w obrębie wątku ceglanego. Prawdopodobnie konieczna będzie modyfikacja zapraw gotowych w kierunku ich osłabienia i stworzenia gruboziarnistej struktury. Problem moŜna rozwiązać poprzez dodatek niewielkiej ilości czystego piasku płukanego o uziarnieniu do 4 mm. 5.2.8. Scalenie kolorystyczne elewacji Lico muru po wymianie pojedynczych cegieł oraz przemurowaniu większych partii będzie prawdopodobnie wymagało scalenia kolorystycznego, ale tylko powierzchni cegieł nowych, współczesnych, róŜniących się barwą. W tym celu moŜna uŜyć powszechnie stosowanych, gotowych laserunków do cegieł, produkowanych przez wiele cenionych firm lub przygotować odpowiednie preparaty we własnym zakresie. Scalenie naleŜy wykonać delikatnie i tylko w miejscach tego wymagających. 5.2.9. Hydrofobizacja muru Hydrofobizacja jest zabiegiem kończącym proces konserwacji. Ma ona na celu zabezpieczyć powierzchnię obiektu przed działaniem wody: gruntowej, opadowej, oraz rozbryzgowej. Zmniejsza się w ten sposób stopień zawilgocenia murów, a zarazem zwiększa odporność na zabrudzenia. Hydrofobizację wykonuje się gotowymi preparatami na bazie alkilotrietoksysilanów, np. metylotrietoksysilanie. Aby uzyskać właściwy efekt obiekt przed zabiegiem powinien być suchy. Ochronie hydrofobowej podlegają jedynie cokół ceramiczny oraz wszystkie poziome lub skośne elementy ceglane, jak parapety, szczyty, oraz jeŜeli pozostanie licowana wewnętrzna powierzchnia ściany frontowej. Zabieg moŜna wykonać przy pomocy pędzla. Dokładny zakres hydrofobizacji zostanie w określony podczas komisji konserwatorskiej, po przedstawieniu przez Wykonawcę badań zasolenia i zawilgocenia ściany frontowej. PRZEBUDOWA SZALETU GDAŃSK ul. Teatralna 2 6 PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH 5.3. Konserwacja elementów metalowych Rozdzielnicę elektryczną usytuowaną pomiędzy otworami drzwiowymi naleŜy po oczyszczeniu ,pomalować na kolor zbliŜony do koluru naturalnej cegły. 5.4. Dokumentacja konserwatorska powykonawcza Zgodnie z wymogami konserwatorskimi naleŜy wykonać powykonawczą dokumentację opisową oraz fotograficzną. Musi ona ilustrować stan obiektu bezpośrednio przed zabiegami, w trakcie trwania prac oraz po ich zakończeniu. Dokumentacja powinna wyraźnie wskazywać na uŜyte w trakcie renowacji metody i środki oraz zawierać profilaktyczne uwagi dla uŜytkownika obiektu. 6. Wnioski końcowe 6.1. Na ścianie historycznej zabrania się układania płytek ceramicznych glazurowanych o duŜym oporze dyfuzyjnym. 6.2. Program prac konserwatorskich wyszczególniony w pkt 5 nin. opracowania winien być uzupełniany i korygowany w trakcie trwania prac, w miarę poszerzania wiedzy o obiekcie i stanie jego zachowania. Wszelkie zmiany programu wymagają akceptacji autorów opracowania i Urzędu Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku. 6.3. W przypadku wystąpienia wątpliwości na etapie wykonawstwa robót konserwatorskich lub budowlanych opisanych w niniejszym opracowaniu, naleŜy się zwrócić do autorów o dodatkowe informacje lub wyjaśnienia. 6.4. Prace renowacyjne winny być wykonywane w okresie sprzyjających warunków atmosferycznych, umoŜliwiających naturalne wysychanie elementów, przy temperaturze powietrza przez całą dobę nie mniejszej niŜ +5°C, przez ekipy specjalistyczne, posiadające doświadczenie w realizacji robót w obiektach zabytkowych, przeszkolone w stosowaniu systemów naprawczych przez producentów, pod nadzorem konserwatora zabytków (technologa) i specjalisty mykologa. 6.5. Wszystkie materiały uŜyte do prac powinny posiadać stosowne atesty bądź certyfikaty. PRZEBUDOWA SZALETU GDAŃSK ul. Teatralna 2 7 PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH Ogólny widok elewacji frontowej. W zachodnim naroŜniku fotografii widać granitowy cokół. Widok uszkodzeń w partii muru nad nadproŜami drzwiowym. Szpecące oświetlenie wejść. PRZEBUDOWA SZALETU GDAŃSK ul. Teatralna 2 8 PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH Widok uszkodzeń w partii muru pomiędzy otworami drzwiowymi. Współczesne wymurowania cegłą maszynowa (ościeŜy i przemurowanie trasy kabli zasilających) PRZEBUDOWA SZALETU GDAŃSK ul. Teatralna 2 9