TECHNOLOGICZNY BIEG PO ZŁOTO
Transkrypt
TECHNOLOGICZNY BIEG PO ZŁOTO
TECHNOLOGICZNY BIEG PO ZŁOTO Sport zawodowy, armia i loty kosmiczne to trzy źródła technologicznych innowacji. W roku Igrzysk Olimpijskich i Mistrzostw Europy w piłce nożnej możemy spodziewać się wysypu nowości. To, co na bieżniach, basenach i boiskach pozwoli dziś zdobyć złoto, jutro zobaczymy na półkach sklepowych TEKST: MARCIN MOŃKA T echnologia idzie ramię w ramię ze sportem. Wzajemnie się przenikają i uzupełniają. Podczas Igrzysk Olimpijskich raz na cztery lata mamy technologiczno-sportowe święto, gdzie następuje prawdziwa erupcja najnowszych osiągnięć. Niemal wszystkie dyscypliny korzystają z innowacji i chyba jedynie krykiet jest w tej materii oporny. Tam rządzi przywiązanie do tradycyjnych wartości i wiara w ludzkie umiejętności. – Technologii nie ma chyba jedynie w sportach ludowych, czyli np. przeciąganiu drewnianych bali czy też wyścigu z wiadrem, by polać sąsiadkę – przytakuje Zuzanna Skalska, trendwatcherka DESIGNALIVE.PL w holenderskim studiu VanBerlo. I dodaje: – Ostatnio słyszę, że nawet na basenach stosuje się środki do rozrzedzania wody. Buty z IQ Niezwykle szybko rozwiązania tworzone dla zawodowców trafiają na sklepowe półki. Z czasem tanieją, powszednieją, by ustąpić miejsca nowym. Od zeszłego roku każdy może grać w inteligentnych butach, jakie Adidas stworzył parę lat temu dla „boga futbolu” Leo Messiego. Model adizero f50 miCoach, określany jako „but z mózgiem”, pozwala śledzić obroty o 360 stopni i zapisywać co sekundę średnią prędkość, ilość sprintów, dystans, a nawet kroki. Cyfrowe dane są gotowe do dalszej analizy treningu. Dane można porównywać z wynikami innych zawodników w serwisie miCoach.com. Sam but, choć jest wyposażony w urządzenie rejestrujące, waży zaledwie 165 gramów. Szyte „na miarę” Projektant Andrzej Bikowski przez lata był związany z firmą Adidas, gdzie stworzył buty m.in. dla Tysona Gaya, w których zawodnik 4 lata temu wystartował na Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie. Bikowski obecnie pracuje dla skandynawskiej marki ICEBREAKER: Designed by Nature – elastyczne dzianiny Icebreaker powstałe z wełny nowozelandzkich owiec grzeją zimą, chłodzą w lecie i nie przetrzymują potu, redukując przykry zapach. Zupełnie naturalne, umieszczone w kompostowniku ulegają rozkładowi w kilka tygodni. Z tego materiału produkuje się głównie odzież outdoorową TECHNOLOGIE 41 zdaniem nie tylko lekkoatletyka, ale wiele innych dyscyplin zostało zrewolucjonizowanych przez wprowadzenie nowych technologii. – Wystarczy spojrzeć jak przez ostatnie lata zmieniała się konstrukcja nart. Nowe rozwiązania sprzętowe często ułatwiają sportowcom trening, chronią przed kontuzjami czy poprawiają komfort użytkowania, co pozwala osiągać lepsze rezultaty. Z drugiej strony, takie przełomowe rozwiązania są też często blokowane, bo dają niesprawiedliwą przewagę, która wypacza idee sportowej fair-rywalizacji – mówi Andrzej Bikowski. ZDJĘCIA: ICEBREAKER, ADIDAS, NIKE, SPEEDO Skóra rekina zakazana obuwniczej Ecco i nie ukrywa, że czynnikiem popychającym sport do przodu jest ciągła rywalizacja. – Czasem na jeden bieg tworzy się kilka par butów dopasowanych specjalnie dla sportowca. Rasmus Henning, światowej klasy triatlonista, startował w prototypowym obuwiu, które stało się podstawą przy projektowaniu nowej kolekcji biegowych modeli Ecco. Skopiowaliśmy kształt jego stóp, tworząc unikalne kopyto (model do kształtowania obuwia – przyp. red.) dla tych kilku par, które potrzebował. Ta bezpośrednia współpraca zaowocowało rozwiązaniami, które znacznie poprawiają funkcjonalność nowych butów Biom – opisuje projektant. Jego Piłkarz Leo Messi był pierwszym, który zagrał w butach adizero f50 miCoach. Buty Adidasa wyposażone w czujniki śledzą każdy ruch zawodnika, a następnie wszystkie dane analizuje program komputerowy Wiele pytań i wątpliwości swego czasu wzbudziły kostiumy pływackie Fastskin, nazywane „skórą rekina”. Przy ich opracowaniu australijska firma Speedo korzystała z pomocy specjalistów z NASA. – Taką mamy technologię, jaką wojnę. Te zjawiska zawsze szły ze sobą w parze. Wszystko swój początek czerpie z doświadczeń militarnych bądź badań kosmicznych. A specjaliści z NASA mają sprzęt niedostępny innym badaczom i naukowcom – zauważa Zuzanna Skalska. W modelu LZR Racer wystartował w Pekinie amerykański pływak Michael Phelps, zdobywając osiem złotych medali olimpijskich! Strój był wykonany z odpychającej wodę tkaniny i śliskich paneli z poliuretanu. Pod względem właściwości i z wyglądu przypominał skórę rekina – zwierzęcia, które ważąc nawet tonę, potrafi bez problemu pokonać opór wody. Praca nad tego typu kostiumami to niemal laboratoryjne zajęcie – naukowcy podczas badań potrafili analizować skany ciał 400 zawodników, szukając miejsc, w których woda napotyka na największy opór. W 2010 Międzynarodowa Federacja Pływacka zabroniła stosowania kontrowersyjnych kostiumów. – Jestem dość sceptycznie nastawiony do wielu rozwiązań, bo mocno redukują czynnik ludzki w rywalizacji sportowej. W takich sytuacjach o wynikach zaczyna decydować sprzęt, dostępność do niego. Sport powinien być wspierany przez technologie, lecz tylko te, które operują wyłącznie rozwiązaniami czysto treningowymi. I pozostać rywalizacją opartą o możliwości ludzkiego organizmu – na tym przecież polega jego istota: człowiek zostaje obdarzony wspaniałymi umiejętnościami 42 TECHNOLOGIE i potrafi je wykorzystać w czystej walce na sportowych arenach – przyznaje Paweł Słomiński, były trener kadry narodowej pływaków, współtwórca sukcesów m.in. Otylii Jędrzejczak i Pawła Korzeniowskiego. Innowacyjny powrót do tradycji NIKE FLYKNIT Model obuwia, który staje się „drugą skórą” na stopach. Wykorzystano w ich produkcji technikę dziania, przez co Buty są bardzo lekkie. Zostały stworzone na Igrzyska Olimpijskie w Londynie z myślą o długodystansowcach Stroje sportowe w historii od bawełnianych pantalonów i trykotów przeszły do syntetyków. Lżejszych, szybciej schnących i elastycznych. Każdy nowy materiał po 2–3 latach od chwili, gdy sportowcy osiągali w nich sukcesy, przedostawał się do masowej produkcji. Z czasem jednak zaczęto powracać do natury i poszukiwać materiałów naturalnych z wykorzystaniem nowych sposobów tkania, dziania czy, wytwarzania przędzy. Pod hasłem „designed by nature” („zaprojektowane przez naturę”) marka Icebreaker produkuje odzież outdoorową z naturalnej wełny nowozelandzkich owiec rasy Merynos. Prócz ciepłych ubrań, które chronią przed utratą ciepła, co wydaje się oczywiste, Icebreaker opracował niezwykle cienkie włókna i sprężyste dzianiny, które chłodzą, nie magazynują potu i przykrych zapachów. Ponadto zakopane w ziemi rozkładają się w kilka miesięcy. Technologię dziania (tak jak na szydełku lub drutach) wykorzystała marka Nike w butach Flyknit. W laboratoriach marki stworzono nowy sposób produkowania buta, dzięki której powstała ultralekka, świetnie dopasowana i pozbawiona szwów cholewka, która wraz z językiem buta waży zaledwie 34 gramy. Cały but z podeszwą – 160 gramów. To niebagatelny postęp w stosunku do najpopularniejszego z dotychczasowych modeli butów dla maratończyków Nike Zoom Streak 3. Firma na nowy produkt poświęciła 4 lata. Zespół składający się z programistów, inżynierów i projektantów zajmował się mikrotechnicznymi właściwościami statycznymi materiałów elastycznych. W efekcie but nałożony na nogę sprawia wrażenie „drugiej skóry”. Z modelu Flyknit korzystają najlepsi długodystansowcy z Kenii, Anglii, Rosji czy USA. Wystartowali w nich w maratonach, pobiegną również w Londynie. 43 Stała inwigilacja Technologia jest dziedziną napędzającą wyniki, a sportowcy i ich zespoły nie szczędzą milionów euro, by wygrać każdy wyścig – przede wszystkim ten w pracowniach analitycznych. Jednak doping technologiczny wydaje się igraszką przy możliwościach, jakie stwarza genetyka. – Coraz częściej mówi się o dopingu genetycznym: nasz ustrój wytwarza np. białko, które produkuje i wzmacnia mięsień. Takie białka są pobierane od zawodnika i w chwili, gdy jest w okresie rehabilitacji i nie może obciążać mięśni, wstrzykuje mu się genetycznie zmodyfikowane białko. Taka forma dopingu jest niewykrywalna. Podobno najbliższa olimpiada w Londynie będzie ostatnią, która odbędzie się bez dopingu genetycznego na szeroką skalę – wyjaśnia Paweł Ryngier, trener i fizjoterapeuta z Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. Wykorzystywanie komórek macierzystych bez wątpienia ma kolosalną przyszłość, szczególnie gdy tego rodzaju zabiegi mają służyć niekoniecznie w osiąganiu lepszych wyników sportowych, lecz ratować życie. Sportowcy znów są w awangardzie. I czy tego chcą, czy nie, stali się uczestnikami wspólnej pracy w laboratoriach i są poddawani eksperymentom. Króliki doświadczalne LZR RACER: Kostiumy pływackie Speedo poprawiały wyniki sportowej rywalizacji na tyle, że Międzynarodowa Federacja Pływacka zabroniła ich stosowania. Jednak studenci m.in. z London College of Fashion postanowili wykorzystać materiał do stworzenia kamizelek ratunkowych i odzieży technicznej, przydatnej służbom ratunkowym. Z „odrzuconego” materiału powstają również projekty modowe, w tym kostiumy kąpielowe Do nieustającego monitoringu naszej aktywności musimy się przyzwyczaić wszyscy. – Jesteśmy królikami doświadczalnymi. W którymś momencie do naszej rzeczywistości wejdzie proces nieustannego monitorowania, aby kompletnie rozumieć nasze ciało. Proaktywny tryb życia i ludzkie zdrowie będą najważniejsze. Skala przedsięwzięcia będzie tak ogromna, że nawet ściany poczują, czy mamy gorączkę czy też nie. Podkreślam jednak wyraźnie: to, co piszemy o przyszłości, to jedynie nasze przeczucia, pewne mrzonki oparte na konceptach technologicznych, jakie prezentują różne firmy dzisiaj. Nie oceniajmy ich jak dzisiejszy konsument. Czy mieliśmy rację, przekonają się przyszłe pokolenia, bo tylko w ten sposób dziś tworzymy jutro – podkreśla Zuzanna Skalska. DESIGNALIVE.PL