Jak efektywnie wspierać dziecko w nauce?
Transkrypt
Jak efektywnie wspierać dziecko w nauce?
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Jak efektywnie wspierać dziecko w nauce? Monika Łaciak Akademia Ekonomiczna w Katowicach 19 października 2009 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Uczenie się: Względnie stałe zmiany w zachowani wynikające z ćwiczenia lub doświadczania Typy uczenia się: • • • • • habituacja warunkowanie reaktywne (klasyczne) warunkowanie instrumentalne uczenie się różnicowania uczenie się obserwacyjne (modelowanie) EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Modelowanie jako sposób uczenia się Teoria społecznego uczenia się – Albert Bandura - uczenie się następuje poprzez świadome przyglądanie się jakiemuś zachowaniu (np. przygotowywaniu kanapek), a następnie umieszczaniu efektu obserwacji w pamięci długotrwałej - obserwowane zachowanie nie było wcześniej wykonywane - bez względu na to, jak długo wspomnienie jest przechowywane w pamięci oraz czy czynność została wykonana, czy nie obserwator wie, jak wykonać dane zadanie EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Modelowanie jako sposób uczenia się Teoria społecznego uczenia się – Albert Bandura Cztery etapy uczenia się przez obserwowanie: 1.Obserwator musi skierować uwagę na kluczowe elementy tego, czego ma się nauczyć 2.Obserwator musi zapamiętać dane zachowanie 3.Obserwator musi umieć powtórzyć dane zachowanie lub wykonać je 4.Obserwator musi mieć motywację i chcieć powtórzyć dane zachowanie Powyższe etapy można wzmacniać ćwiczeniami wizualizacyjno wyobrażeniowe EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Proces uczenia się Obserwacja, przyglądanie się, początki naśladownictwa zapamiętywanie przypominanie, testowanie, wizualizacja praktyczne działanie, doświadczenie EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata Na odbiór świata zewnętrznego oraz szybkość przyswajania wiedzy ma wpływ stopień rozwoju zmysłów, a także preferowana forma odbioru przekazywanych informacji. Na preferowany styl odbierania bodźców zewnętrznych wpływ mają zróżnicowane rozwojowo i indywidualnie powiązania międzyanalizatorowe EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata To jakim typem odbiorcy jesteśmy (słuchowcem, wzrokowcem, kinestetykiem) pośrednio zależy od: - rodzaju i liczby bodźców wywołujących wrażenie - co działo się przed, w trakcie działania bodźca oraz w chwili obecnej po zaprzestaniu jego działania - natężenia bodźca - częstości powtarzania bodźców - skojarzeń pozytywnych/negatywnych - trwałości śladów pamięciowych EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata Słuchowcy: - preferują dialog i rozmowę, sztuki teatralne, - męczą się długimi opisami, nie skupiają uwagi na ilustracjach, - wybierają czytanie po cichu, podczas którego poruszają ustami - rozpoznają słowa poprzez wymówienie poszczególnych głosek - w zakresie nauki początkowej mogą pojawić się trudności w pisaniu, często powtarzają głośno to, co napisali EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata Słuchowcy: - zapamiętują imiona, natomiast zapominają twarze - podczas nauki wybierają głośne powtarzanie materiału - nie zwracają uwagi na szczegóły. - hałasy i dźwięki szybko ich rozpraszają - "głośno myślą„ - w sytuacjach nowych/trudnych rozważają po cichu lub na głos wszystkie za i przeciw EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata Słuchowcy: - lubią się wypowiadać oraz dyskutować - podczas napięcia emocjonalnego wyrażają stan poprzez ton i tembr głosu - lubią słuchać, ale nigdy nie mogą doczekać się, żeby wtrącić swoje zdanie - używają długich powtarzających się opisów - lubią słuchać wykładów nie lubią notować - wśród często używanych wyrazów znajdują się: słuchaj, brzmi, mówię, dyskutuję, głośność EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata Wzrokowcy: - bez problemów rozpoznają słowa i ich sens, do języka podchodzą w sposób twórczy - pismo jest czyste i czytelne, zwracają uwagę na prawidłowe odstępy i kształt liter - pamiętają twarze, zapominają imiona - lubią zapisywać i robić notatki - posiadają bujną wyobraźnię - działania są przemyślane i z góry zaplanowane - preferują przygotowanie notatek EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata Wzrokowcy: -w nowych sytuacjach dokładnie się przyglądają i badają sytuację - pod względem emocjonalnym charakteryzuje ich introwertyzm, emocje przekazują mimiką twarzy - z reguły są cisi, nie lubią dużo mówić, dłuższe okresy słuchania wywołują u nich irytację i dekoncentrację - ich opisy pozbawione są dodatkowych upiększeń - używają słów takich jak: patrz, zobacz, widzisz, itp. - wybierają sztukę wizualną, jak malarstwo, grafika czy rzeźba EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata Kinestetycy: - często mają trudności z ortografią - na początku uczą się pisać bardzo szybko, trudności pojawiają się gdy litery i odległości między nimi ulegają zmniejszeniu - w zainteresowaniach szkolnych dominują utwory literackie, w których akcja toczy się od początku - czytanie sprawia im małą frajdę, podczas tej czynności wiercą się i poruszają EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata Kinestetycy: - znacznie lepiej pamiętają to co wykonali, niż to co usłyszeli lub zobaczyli - wyobrażanie i fantazje są mało istotne - wyobrażenia prawie zawsze idą w parze z ruchem - w zachowaniu mogą być impulsywni - rozwiązań problemów szukają w trakcie aktywności fizycznej - często zmieniają pozycję pozycję ciała EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Zmysły, a postrzeganie świata Kinestetycy: - podczas zadowolenia podskakują, wzmaga się ich ruchliwość - lubią się przytulać, dotykać być w ruchu - potrafią tupać, szturchać, kiedy odczuwają napięcie emocjonalne -podczas mówienia i słuchania wykazują dużą dynamikę - gestykulują - nie są dobrymi słuchaczami - podczas długich wykładów szybko tracą zainteresowanie - używają takich słów, jak np. brać, trzymać, przesuwać itp. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Nauka – świadome planowanie - zaplanuj miejsce - zaplanuj czas wycisz dziecko dawkuj swoją osobę i pomoc wypracuj nawyk wypracuj poczucie odpowiedzialności EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Uczenie się przez doświadczenie - nauka przez zabawę (głównie wiek przedszkolny) - nauka poprzez naśladownictwo JAK UŁATWIC NAUKĘ POPRZEZ ZABAWĘ? - wybierz czas i miejsce - zapewnij stosowne materiały- aktywna manipulacja - pozwól dziecku rządzić (granice) - czytanie sztuki na role - dostosuj poziom trudności wykonywanych zadań - zróżnicuj zadania EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Uczenie się przez doświadczenie Korzyści: - nauka opatrzona pozytywnymi emocjami (naturalność) swoboda wyboru brak znużenia spontaniczne eksplorowanie i kontrolowanie świata brak osiągnięcia celu nie narzuca kary EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Uczenie się przez doświadczenie Korzyści: - uczenie się przez doświadczenie oparte na zdobywaniu kompetencji - wspiera niezależne myślenie - ułatwia kształtowanie opinii - zdobywanie wiedzy wielopłaszczyznowo i z wielu perspektyw EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Rozwój umiejętności czytania Umiejętności przydatne w czytania można przekazywać dziecku już przed ukończeniem 3 roku życia metoda obrazkowa metoda foniczna Dobry wstęp: - częste czytanie dziecku - przeglądanie ilustrowanych czasopism - częste powtarzanie nazw - wykorzystywanie przymiotników w opisie EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Rozwój umiejętności czytania - aktywne uczestnictwo rodzica - rozmowa o czytanej treści w trakcie czytania - rozmowa o obrazkach zamieszczonych przy treści - konfrontacja tekstu z realiami - przerwij w połowie czytania i poproś aby dziecko przewidziało zakończenie (tylko w przypadku dzieci młodszych) - po zakończeniu zapytaj o treść np. dlaczego kot w butach nazywany jest kotem w butach - podkreślaj wspólne cechy np. kolor włosów, imię, wzrost EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Uczymy się matematyki Zdolności matematyczne obejmują nie tylko dodawanie i odejmowanie, ale rozpoznawanie kształtów, sortowanie, mierzenie, odliczanie, obliczanie, porównywanie wnioskowanie i przewidywanie. Ćwiczenia (dzieci młodsze): odznaczanie dni w kalendarzu sortowanie guzików sortowanie ziaren fasoli przeliczanie ziaren i układanie ich w pary EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Uczymy się matematyki Ćwiczenia (dzieci starsze): szacowanie (poproś czwartoklasistę, aby oszacował cenę warzyw w koszyku) rozmawiaj o liczbach które pojawiają się w prasie, telewizji poproś dziecko aby przeliczyło, czy bardziej ekonomiczne jest kupienie dużego soku czy sześciopaku puszek danego napoju EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Nowoczesne techniki efektywnego uczenia się 1. Techniki zapamiętywania: mnemotechnika technika haków łańcuchowa technika skojarzeń technika słów zastępczych 2. Notowanie nielinearne 3. Aktywne powtórki EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Przykłady zadań mnemotechnicznych Rodzaje przypadków: Mama Dała Córce Bułkę Nasmarowaną Masłem Wiejskim Pisownia "rz„: Prosiła Babka Tadka, Daj Kawałek Gnatka Wołała Jeszcze Chrzan; Brudny, EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Nowoczesne techniki efektywnego uczenia się EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Nagradzanie i karanie Formy karania: - użycie siły, groźby - cofanie miłości - ośmieszania, nieokazywanie uczuć, odrzucenie itp. - indukcja - poszukiwanie z dzieckiem przyczyn danego działania, zachowania, analiza skutków Stosowanie kar przynosi efekty tylko wówczas, gdy są adekwatne, konsekwentne i zrozumiałe dla dziecka EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Nagradzanie i karanie Krytyka: czy jest potrzebna? EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Nagradzanie i karanie Krytyka: - może wpływać na wzrost zaufania - wzrost wiary we własne możliwości – krytykując przekazujemy dziecku komunikat że posiada możliwości wykazania się w danej dziedzinie - krytykę łączymy z pochwałą - paradoks współczucia EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Wsparcie emocjonalne - podczas przekazywania pozytywnych wzmocnień unikaj ogólnikowych sformułowań np. „dobra robota” - wzbudzaj w dziecku odpowiedzialność, za sukces dzięki temu będzie dążyło do poszerzania i wzmacniania kompetencji - komunikuj dziecku, że w nie wierzysz - werbalizuj swoje odczucia i oczekiwania - nie bój się przyznać, że zdobywanie wiedzy jest ciężkie - pozytywne przykłady EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Dziękuję za uwagę EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL