Ramowe zasady postępowania podczas rozlewów olejowych na

Autor: st. bryg. dr inż. Jerzy Ranecki zastępca komendanta miejskiego PSP w Poznaniu
Materiał szkoleniowy - Ramowe zasady postępowania podczas rozlewów olejowych na rzekach.
1. Dyżurny stanowiska kierowania komendanta powiatowego ( miejskiego ) Państwowej Straży
Pożarnej, po otrzymaniu zgłoszenia o rozlewie olejowym na rzece, ustala ( w miarę
możliwości ):





2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
źródło i przyczynę rozlewu,
masę oleju, która przedostała się do rzeki,
wielkość rozlewu ( długość i szerokość ),
kierunek i szybkość rozprzestrzeniania się oleju,
sposób rozprzestrzeniania się oleju ( na całej szerokości rzeki, przy brzegach, przy
jednym brzegu, ),
 inne informacje, istotne do oceny sytuacji i organizacji akcji ratowniczej,
oraz dysponuje na miejsce zdarzenia jednostki ochrony przeciwpożarowej, w tym
specjalistyczną grupę ratownictwa chemiczno- ekologicznego PSP, specjalistyczną grupę
ratownictwa wodno-nurkowego PSP, inne jednostki wg właściwości, policję oraz w
zależności od zagrożenia zespół ratownictwa medycznego.
Natychmiast powiadamia o sytuacji stanowisko kierowania komendanta wojewódzkiego PSP,
które w zależności od zagrożenia dysponuje dodatkowe siły i środki straży pożarnych.
Stanowisko kierowania komendanta wojewódzkiego PSP powiadamia o sytuacji stanowisko
kierowania Komendanta Głównego PSP.
Stanowiska kierowania PSP powiadamiają przełożonych, centra zarządzania kryzysowego,
służby, inspekcje, straże i instytucje oraz organizacje wg właściwości i kompetencji.
Zorganizować mobilne posterunki przy rzece. Dowódcy posterunków będą monitorować i
oceniać sytuację. Meldunki będą przesyłać kierującemu działaniem ratowniczym.
Jak najszybciej planować działania ratownicze w powiatach, do których przemieszcza się
rzeką rozlew olejowy.
Na poziomie powiatu zorganizować kierowanie działaniem ratowniczym na poziomie
taktycznym.
Gdy zagrożenie przekracza powiat zorganizować strategiczne kierowanie działaniem
ratowniczym na poziomie wojewódzkim, a gdy przekracza województwo strategiczne
kierowanie działaniem ratowniczym na poziomie centralnym.
Kierujący działaniem ratowniczym na poziomie taktycznym wyznacza dowódców oraz miejsca
budowy pól operacyjnych ( miejsca stawiania zapór przeciwolejowych, usytuowanie sprzętu
do zbierania i separowania oleju, pompy chemiczne i osprzęt, samochody pożarnicze,
zbiorniki magazynowe, zaplecze logistyczne, zabezpieczenie medyczne, miejsca do
dekontaminacji ludzi i sprzętu, inne działania ).
Do budowy pól operacyjnych wybrać odpowiednie miejsca w terenie ( teren utwardzony,
dobry dojazd, możliwość wprowadzenia ciężkich pojazdów i sprzętu oraz zorganizowania
zaplecza socjalnego ).
W miarę możliwości, pierwsze pole operacyjne zorganizować jak najbliżej źródła rozlewu (
mamy wtedy możliwość zatrzymania większej ilości oleju, a to ułatwia jego powierzchniowe
zbieranie i zwiększa efektywność działań, poza tym zmniejsza się długość zanieczyszczenia
olejowego rzeki ). Decyzje w tym zakresie podejmuje kierujący działaniem ratowniczym.
12. Zapewnić oświetlenie pól operacyjnych.
13. Miejsca kierowania działaniem ratowniczym i sztabów wyznaczają odpowiedni kierujący. W
przypadku kierowania na poziomie taktycznym planować takie miejsca na terenie pól
operacyjnych lub w ich pobliżu.
14. Zorganizować łączność dowodzenia i współdziałania. Na miejsce akcji ratowniczej
zadysponować samochód dowodzenia i łączności.
15. Na poziomie gmin, powiatów i województwa, na terenie których występuje skażenie olejowe
rzeki, powinny zostać powołane zespoły zarządzania kryzysowego.
16. Powiadomić ministerstwa, służby, inspekcje i instytucje oraz organizacje na poziomie
krajowym wg właściwości i kompetencji.
17. Mobilne zespoły monitoringu skażenia olejowego wzdłuż rzeki powinny na bieżąco składać
meldunki.
18. W oparciu o meldunki, ocenę sytuacji, charakterystykę oleju i rzeki oraz warunki
meteorologiczne oszacować prognozę zasięgu rozlewu olejowego i jego skutków.
19. Kierujący działaniem ratowniczym powinien współdziałać z ośrodkami naukowymi oraz
instytutami wg kompetencji.
20. Zabezpieczyć przed skażeniem ujęcia wody i obszary będące pod ochroną.
21. Wzmocnić obsady osobowe stanowisk kierowania PSP i wezwać z dyżurów domowych
strażaków.
22. Określić system pełnienia służby strażaków w oparciu o zamiar taktyczny i ocenę sytuacji.
23. Zorganizować bieżące współdziałanie z Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz
inspekcją ochrony środowiska.
24. Współdziałać z Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej i Urzędem Żeglugi Śródlądowej.
Ustalić zasady zamknięcia szlaku wodnego, który jest objęty akcją ratowniczą.
25. Podczas zatrzymywania rozlewu olejowego na rzece wykorzystywać naturalne
ukształtowanie rzeki powodujące samozatrzymywanie się oleju ( zatoczki, zakola, inne ).
26. Należy określić długość skażonej rzeki, co pozwoli prognozować i organizować akcję
ratowniczą. Uwaga!!! Akcje ratownicze dotyczące likwidacji rozlewu olejowego na rzekach są
czasochłonne i wymagają bardzo dużego zaplecza logistycznego.
27. Należy pamiętać, że rozlew olejowy może mieć długość kilku, kilkunastu czy kilkudziesięciu
lub więcej kilometrów. Wtedy zasadnym jest odpowiednie ponumerowanie i nazwanie pól
operacyjnych zgodnie z kierunkiem rozprzestrzeniania się oleju ( np. pole operacyjne 1
Poznań, pole operacyjne 2 Poznań, pole operacyjne 3 Oborniki, pole operacyjne 4
miejscowość X ……… ).
28. Zorganizować ciągłe rozpoznanie rozlewu olejowego przy pomocy łodzi ratowniczych.
29. Za polami operacyjnymi w kierunku rozprzestrzeniania się oleju lub w innych miejscach,
ustalonych z inspekcją ochrony środowiska lub ekspertami, prowadzić pobór
zanieczyszczonej olejem wody i poddawać pobrane próbki badaniom laboratoryjnym.
30. Przeanalizować możliwość użycia podczas akcji ratowniczej holowników wodnych i stałych
promów transportowych służących do przepraw z jednego brzegu rzeki na drugi.
31. Należy pamiętać, że podczas likwidacji rozlewu olejowego strażacy będą wykonywać bardzo
ciężką pracę. Może to być praca w deszczu, silnym wietrze, dużej wilgotności, podczas niskich
lub wysokich temperatur. Dlatego należy zorganizować czasowy system wymian strażaków.
Decyzję w tym zakresie podejmuje kierujący działaniem ratowniczym.
32. W pobliżu miejsc zebranego oleju prowadzić pomiary stężeń parujących lekkich frakcji
węglowodorowych.
33. Współdziałać z ekspertami ratownictwa ekologicznego, gospodarki wodnej, meteorologii,
ochrony środowiska wodnego, żeglugi śródlądowej, innymi wg właściwości.
34. Powołać zespół ds. medialnych, który powinien zorganizować kompleksowo politykę
medialną dotyczącą ostrzegania, informowania i edukowania społeczności lokalnej.
Wyznaczyć miejsce pracy zespołu.
35. Samorządy gminne i sołtysi powinni realizować zadania w zakresie ostrzegania i
informowania społeczności lokalnej o sytuacji.
36. Szczególną uwagę zwrócić podczas wykonywania zadań na duże ryzyko związane z
poślizgnięciami ( zapory pomostowe, betonowe brzegi, łodzie ratownicze, tereny
utwardzone, inne ).
37. Co 10 – 12 godzin przeprowadzać okresową ocenę sytuacji i sporządzać „Raporty okresowe”.
38. Współdziałać z Siłami Zbrojnymi RP i planować użycie ich specjalistycznych jednostek, w tym
chemicznych i radiacyjnych zespołów awaryjnych.
39. Określić zasady odbioru oleju z pól operacyjnych i przekazywania do miejsc docelowych (
rafineria, utylizacja, inne ).
40. Współdziałać z inspekcją weterynaryjną w zakresie ochrony zwierząt, w tym skażonych.
41. Policja i straż miejska powinny chronić dostępu do koryta rzeki wzdłuż jego biegu na długości
skażenia.
42. Określić zasady doczyszczania brzegów i innych skażonych terenów.
43. Po zakończeniu akcji ratowniczej przedstawić informację społeczności lokalnej.
44. Podsumować akcję ratowniczą i przedstawić wnioski.