Zadanie 1 pkt

ŁÓDZKIE
CENTRUM
DOSKONALENIA
NAUCZYCIELI
I KSZTAŁCENIA
PRAKTYCZNEGO
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY
z BIOLOGII
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
2012/2013
TEST
ELIMINACJE SZKOLNE
Numer identyfikacyjny
WKB – 1213 –
Wypełnia Szkolna Komisja Konkursowa po odkodowaniu prac
Imię i nazwisko
................................................................
Wypełnia Szkolna Komisja Konkursowa
Liczba punktów
Zadania
Suma punktów
w %
zamknięte i otwarte
z literatury
Suma uzyskanych punktów
Czas trwania testu: 45 minut
Komisja konkursowa powołana przez dyrektora:
Przewodniczący:
(Imię i nazwisko)
…….…………………………………………………………………..............…
Członkowie sprawdzający testy z eliminacji szkolnych:
(Imię i nazwisko)
…..……………………………………………………………………...
………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………….
Instrukcja dla ucznia
1. Test zawiera zadania, za rozwiązanie których możesz uzyskać 40 punktów.
2. Zadania rozwiązuj zgodnie z poleceniami.
3. W zadaniach zamkniętych tylko jedna z odpowiedzi jest poprawna.
Wybierz ją i zaznacz znakiem X, np.:
A.
B.
C.
D.
Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie obwiedź kółkiem i zaznacz inną odpowiedź.
A.
B.
C.
D.
4. Rozwiązania zadań zapisz długopisem czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
5. Nie korzystaj z korektora.
Życzymy powodzenia
Wojewódzka Komisja Konkursu Przedmiotowego z Biologii
Zadanie 1. 2 pkt.
Połącz w pary nazwy jednostek systematycznych (1 – 6) z ich charakterystyką, wpisując
w miejsce kropek odpowiednią literę (od A do F).
a) Rośliny zielne i drzewa cechujące się dużą różnorodnością budowy morfologicznej
i anatomicznej. Zalążki znajdują się w zalążni słupka, a nasiona wewnątrz owoców.
b) Zwierzęta o ciele wydłużonym długości od ułamków milimetra do kilku metrów,
podzielone na segmenty. U niektórych gatunków na powierzchni ciała występuje
zgrubienie zwane siodełkiem.
c) Zwierzęta lądowe lub wtórnie wodne, zmiennocieplne o suchym, silnie zrogowaciałym
naskórku tworzącym łuski lub tarcze.
d) Organizmy pasożytnicze, saprofityczne lub żyjące w symbiozie z innymi organizmami.
Mogą być jedno – lub wielokomórkowe w postaci nitkowatych strzępek.
e) Zwierzęta lądowe lub wodne o segmentowanym ciele i członowanych odnóżach,
zewnętrznym szkielecie zbudowanym z chitynowego oskórka.
f) Drzewa lub krzewy o kwiatach szyszkokształtnych, wiatropylnych z zalążkami na
powierzchni owocolistków.
1. nagozalążkowe …….., 2. okrytonasienne …….., 3. gady …….., 4. pierścienice ……..
5. grzyby …….., 6. stawonogi ……..
Zadanie 2. 2 pkt.
Poniżej przedstawiono wybrane organizmy bez zachowania proporcji wielkości między nimi.
a) Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując obok organizmu nazwę królestwa, do którego
dany organizm należy.
Organizm
Pałeczka okrężnicy
Drożdże
Traszka zwyczajna
Świdrowiec
Borowik szlachetny
Stokrotka pospolita
Królestwo
b) Wpisz w odpowiednie kolumny tabeli organizmy przedstawione powyżej zgodnie
z organizacją ich budowy.
Jednokomórkowa
Budowa
Wielokomórkowa
beztkankowa
Wielokomórkowa
tkankowa
Zadanie 3. 1 pkt.
Zaznacz właściwą odpowiedź.
Który proces przeprowadzany przez bakterie wykorzystuje człowiek podczas kiszenia
ogórków?
A. Fotosyntezę.
B. Chemosyntezę.
C. Oddychanie tlenowe.
D. Oddychanie beztlenowe.
Zadanie 4. 2 pkt.
Określ znaczenie modyfikacji poniższych organów dla roślin.
- dzbanki dzbanecznika …………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
- kolce kaktusa ………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………..
- korzeń marchwi ……………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………..
- rozłogi zielistki ………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 5. 2 pkt.
Rysunek przedstawia schemat budowy kwiatu roślin okrytozalążkowych.
a) Ustal, czy jest to kwiat jednopłciowy, czy obupłciowy. Odpowiedź uzasadnij.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
b) Określ funkcję znamienia słupka.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6. 1 pkt.
Zaznacz zestaw komórek zwierzęcych zawierających w cytoplazmie największą liczbę
mitochondriów.
A. plemniki, włókna mięśniowe, komórki wydzielnicze trzustki;
B. plemniki, erytrocyty, komórki kostne;
C. komórki naskórka, włókna mięśniowe, komórki kostne;
D. komórki naskórka, erytrocyty, komórki wydzielnicze trzustki;
Zadanie 7. 2 pkt.
Na schematach zobrazowano działanie zębów (1) oraz działanie żółci (2).
a) Wyjaśnij, dlaczego zęby i żółć ułatwiają trawienie pokarmów.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
b) Podaj nazwy elementów budowy układu pokarmowego, gdzie:
- produkowana jest żółć …………………………………….
- magazynowana jest żółć …………………………………..
- działa żółć …………………………………………………
Zadanie 8. 1 pkt.
Autonomiczny układ nerwowy składa się z części współczulnej i przywspółczulnej.
Spośród podanych poniżej zestawów wybierz ten, który opisuje reakcje organizmu
zachodzące pod wpływem układu współczulnego.
A. przyspieszenie pracy serca, zwężenie źrenic, skurcz oskrzelików, ograniczenie aktywności
układu pokarmowego;
B. zwolnienie pracy serca, zwiększenie ukrwienia mięśni, rozszerzenie oskrzelików,
rozszerzenie źrenic;
C. przyspieszenie pracy serca, rozszerzenie oskrzelików, rozszerzenie źrenic, ograniczenie
aktywności układu pokarmowego;
D. zwolnienie pracy serca, zmniejszenie ukrwienia mięśni, skurcz oskrzelików, ograniczenie
aktywności układu pokarmowego;
Zadanie 9. 1 pkt.
Na schemacie przedstawiono unaczynienie wątroby.
Zaznacz na schemacie kierunek przepływu krwi w trzech opisanych naczyniach
krwionośnych, rysując wzdłuż każdego z tych naczyń odpowiednią strzałkę.
Zadanie 10. 2 pkt.
Na rysunku przedstawiono niektóre elementy budowy układu wydalniczego człowieka.
Przyporządkuj każdej wymienionej na rysunku strukturze charakterystyczny dla niej
zestaw składników w organizmie zdrowego człowieka, spośród A, B lub C. (Oznaczenia
literowe składników wpisz w wyznaczone miejsca na rysunku.)
A. – woda, mocznik, sole mineralne.
B. – woda, glukoza, białka, sole mineralne.
C. – woda, glukoza, mocznik, białka, sole mineralne.
Zadanie 11. 2 pkt.
Na rysunku przedstawiono budowę żeńskich narządów rozrodczych człowieka.
Podaj nazwy elementów budowy oznaczonych literami A, B oraz określ ich funkcje.
Element
Nazwa elementu
Funkcja
A
B
Zadanie 12. 2 pkt.
a) Podaj nazwy dwóch składników soku żołądkowego i określ funkcję jednego z tych
składników.
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
b) Podaj, uzasadniając wybór jednym argumentem, który z przedstawionych na
wykresie enzymów (A, B lub C) występuje w żołądku.
Jest to enzym…………………………….., ponieważ …………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 13. 1 pkt.
Zaznacz pełną definicję gatunku.
A. gatunek obejmuje grupę organizmów podobnych do siebie i w warunkach naturalnych
mających płodne potomstwo
B. gatunek obejmuje osobniki żyjące na określonym terenie, podobne do siebie pod
względem budowy zewnętrznej i wewnętrznej
C. gatunek obejmuje populacje osobników łatwo krzyżujących się między sobą
D. gatunek to zbiór osobników należących do tego samego poziomu pokarmowego
Zadanie 14. 2 pkt.
Jedną z zależności występujących między organizmami jest konkurencja.
Oceń prawdziwość informacji zawartych w tabeli, wpisując literę P (informacja
prawdziwa) lub literę F (informacja fałszywa).
Informacje
1. Konkurencja staje się silniejsza, gdy w środowisku zaczyna brakować jakiegoś
czynnika.
2. Osobniki konkurują o te zasoby środowiska, których jest w nim najwięcej.
P/F
3. Konkurencja prowadzi do selekcji organizmów.
4. W wyniku konkurencji przeżywają osobniki najmniej przystosowane do
warunków środowiska.
Zadanie 15. 2 pkt.
W ekosystemach organizmy są ze sobą ściśle powiązane, na przykład zależnościami
pokarmowymi. Zależności te przedstawia się, jako łańcuchy lub sieci pokarmowe.
Przedstaw organizmy z każdego zestawu w postaci łańcuchów pokarmowych.
A. ślimak gajowy, drozd (ptak), liście paproci, łasica
B. karaś, drobne bezkręgowce (np. oczlik), czapla, plankton roślinny
Łańcuch A .................................................................................................................................
………………………………………………………………………………………………….
Łańcuch B ..................................................................................................................................
………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 16. 1 pkt.
Wyjaśnij, dlaczego posypywanie zimą dróg solą jest niebezpieczne dla rosnących wzdłuż
nich roślin.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 17. 2pkt.
Wypalanie traw jest procederem wysoce szkodliwym dla środowiska naturalnego i powinno
być całkowicie zabronione.
Przedstaw dwa argumenty, które przekonałyby rolników, aby nie stosowali tej metody
na łąkach.
1. ……...........................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………..
2. ……...........................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 18. 2 pkt.
Podaj wyjaśnienie poniższych pojęć.
- transpiracja …………………………………………………………………………………..
……...............................................................................................................................................
- fermentacja …………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
- akomodacja …………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
- fragmentacja …………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
ZADANIA Z LITERATURY
Zadanie 1. 1 pkt.
Największym zagrożeniem dla występowania tego storczyka w środowisku nie jest
działalność człowieka lecz naturalna ekspansja silniejszych gatunków roślin i zarastanie przez
nie środowiska jego występowania. Zagrożenie, o którym mowa dotyczy
A. storczyka samiczego.
B. storczyka kukawki.
C. storczyka cuchnącego.
D. storczyka błotnego.
Zadanie 2. 1 pkt.
Wymień cztery przykłady ptaków z rodziny krukowatych, które najczęściej występują
w Polsce.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 3. 1 pkt.
W rezerwacie „Kępa Redłowska” chronione są
A. specyficzne procesy geologiczne abrazji morskiej.
B. naturalne lasy bukowe.
C. stanowiska trawy morskiej.
D. rzadkie gatunki ptaków.
Zadanie 4. 1 pkt.
Liczba gatunków storczyków występujących w Polsce w środowisku naturalnym jest zbliżona
do
A. 20 gatunków.
B. 30 gatunków.
C. 40 gatunków.
D. 50 gatunków.
Zadanie 5. 1 pkt.
Wpisz do tabeli literę P, jeśli informacja jest prawdziwa lub literę F, gdy informacja jest
fałszywa.
1. Potencjał czystej wody wynosi 0.
2. Dodanie cukru do czystej wody podwyższa jej potencjał.
3. Woda przenika ze środowiska o wyższym potencjale do środowiska o niższym
potencjale wody.
Zadanie 6. 1 pkt.
Podkreśl właściwe dokończenie zdania.
Umieszczenie podwiędniętych kwiatów w naczyniu z wodą spowoduje, że odzyskają one
jędrność, ponieważ woda w naczyniu jest dla nich środowiskiem
izotonicznym
hipotonicznym
hipertonicznym
Zadanie 7. 1 pkt.
Wyjaśnij, na czym polega zjawisko plazmolizy oraz podaj, w jakich komórkach
zachodzi.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 8. 1 pkt.
Wpisz do tabeli literę P, jeśli informacja jest prawdziwa lub literę F, gdy informacja jest
fałszywa.
1. Rezerwat „Kępa Redłowska” jest rezerwatem krajobrazowym podlegającym
ścisłej ochronie.
2. Rezerwat „Kępa Redłowska” jest rezerwatem morskim podlegającym częściowej
ochronie.
3. Dominującym elementem rzeźby terenu „Kępy Redłowskiej” są wzgórza
morenowe.
Zadanie 9. 1 pkt.
Podaj, ile gatunków wron występuje naturalnie w Europie.
Zadanie 10. 1 pkt.
Spośród wymienionych poniżej roślin, storczykiem nie jest
A. catleya.
B. zostera.
C. oncidium.
D. falenopsis.
.……………………