od cytatu do plagiatu
Transkrypt
od cytatu do plagiatu
Aspekty praktyczne plagiatu - od cytatu do plagiatu dr Sybilla Stanisławska - Kloc Katedra Prawa Własności Intelektualnej WPiA UJ Konferencja: NOWELIZACJA PRAWA O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM – OCENA ZMIAN NA GRUNCIE PRAWA AUTORSKIEGO Warszawa 22 października 2014 r. I. Wprowadzenie I. Co to jest plagiat ? W jakich sferach działalności mamy do czynienia ze zjawiskiem plagiatu ? Jak twierdził M. Twain: tylko pierwszy człowiek - Adam mógł mieć pewność, że nie jest plagiatorem. II. Cytat – granice legalnego korzystania z cudzej twórczości III. Konsekwencje prawne związane z popełnieniem plagiatu (dla naukowca, doktoranta, studenta, uczelni) Katedra Prawa Własności Intelektualnej WPiA UJ PLAGIAT Plagiat: . nie jest pojęciem prawnym nie tylko nie został zdefiniowany w regulacjach prawnych, ale także ustawodawca zasadniczo nie posługuje się tym terminem w przepisach prawnych (wyj. art. 217 u.sz.w., 167 a ust. 4 u.sz.w.) Plagiat w znaczeniu potocznym - utwór splagiatowany PLAGIAT 1. Definicja terminu „plagiat”: przywłaszczenie/przypisanie sobie autorstwa całości lub części (tej która ma charakter twórczy) cudzego utworu : - przejęcie elementów twórczych - przypisanie sobie w stosunku do nich autorstwa 2. Okoliczność nieistotna dla popełnienia plagiatu : - naruszenie autorskich praw majątkowych PLAGIAT Rodzaje plagiatów: jawny (zupełny, wprost) ukryty częściowy całkowity PLAGIAT Plagiat a : wprowadzanie w błąd co do autorstwa nieoznaczenie autorstwa autoplagiat (self-plagiarism) Cytat Art. 29. 1. Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. (…) -podmiot uprawniony z tytułu „prawa” cytatu - przedmiot cytatu (utwór, przedmiot praw pokrewnych utwór rozpowszechniony) - drobny utwór w całości, „inny” (większy aniżeli drobny we fragm.) - sposób i wielkość (rozmiar) cytowanego utworu - cel cytatu (nauczanie, wyjaśnianie, analiza krytyczna, prawa gatunku twórczości) - cytat z „drugiej ręki”, cytat w cytacie, cytowanie utworów dostępnych w internecie, utworów na licencjach CC Cytat a plagiat Kiedy niewłaściwe cytowanie może stanowić naruszenie dobrych obyczajów naukowych a kiedy naruszenie prawa autorskiego w postaci plagiatu ? Oznaczanie autorstwa i źródła cytowanego utworu - art. 34 pr. aut. ,,Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia twórcy i źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości (...).” wymienienie twórcy (wskazanie w bibliografii, w wykazie literatury wymienienie źródła (pochodzenia nośnika, strony www, link) rozpoznawalność cytatu Konsekwencje prawne popełnienia plagiatu Konsekwencje prawne wykorzystania cudzego utworu w warunkach przywłaszczenia autorstwa: odpowiedzialność cywilna z tytułu naruszenia autorskich praw osobistych oraz praw majątkowych (art. 78 i 79 pr. aut.), dóbr osobistych (art. 23 i 24 k.c.) odpowiedzialność karna z tytułu naruszenia autorskich praw osobistych (art. 115 pr. aut.) odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli akademickich oraz studentów w ustawie prawo o szkolnictwie wyższym (art. 144, 126, 211 i nast.), odpowiedzialność zawodowa pracowników naukowych (ustawa o PAN) odpowiedzialność zawodowa studentów „odebranie” tytułu zawodowego (art. 193 u.sz.w.) odpowiedzialność naukowa - „odebranie” stopnia naukowego doktora lub doktora habilitowanego - na podstawie ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (art. 29 i 29 a) Kto powinien „orzekać” o kwalifikacji wykorzystania cudzego utworu w kategorii plagiatu ? prawnik (sędzia, specjalista z zakresu prawa własności intelektualnej) ? biegły - specjalista z danej dziedziny nauki ? Art. 110 ustawy o PAN 1. W sprawach dyscyplinarnych pracowników naukowych lub badawczo-technicznych orzekają: 1) w pierwszej instancji – komisja dyscyplinarna w jednostce naukowej w składzie trzech członków; 2) w drugiej instancji – komisja dyscyplinarna do spraw pracowników naukowych i badawczotechnicznych jednostek naukowych przy Prezesie Akademii w składzie trzech członków. 2. W składzie orzekającym komisji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, co najmniej jeden z członków powinien posiadać tytuł zawodowy magistra na kierunku prawo. 3. Przewodniczącym składu orzekającego powinien być pracownik naukowy zatrudniony na stanowisku nie niższym niż obwiniony. przedawnienie odpowiedzialności polityka antyplagiatowa uczelni, programy antyplagiatowe Podsumowanie 1. Wnioski końcowe 2. Pytania Dziękuję za uwagę ! Katedra Prawa Własności Intelektualnej WPiA UJ