Artykuł w miesięczniku Nowa Technika Wojskowa 01/2015

Artykuł w miesięczniku Nowa Technika Wojskowa 01/2015

PRZEMYSŁ OBRONNY
35 LAT
WCBKT S.A.
C
ANDRZEJ KIŃSKI ]
hoć WCBKT S.A. to przedsiębiorstwo niewielkie, zatrudniające ok. 150 osób, to wywalczyło sobie dzięki konsekwencji kolejnych dyrekcji i zarządów, a także wysiłkiem wszystkich
pracowników wiodącą pozycję na polskim rynku w swej zasadniczej sferze kompetencji, którą są
od początku lat 90. XX wieku naziemne urządzenia
do obsługi statków powietrznych (tzw. NOSP). Dziś
nie ma w Polsce lotnisk wojskowych, na których nie
byłoby sprzętu pochodzącego z zakładów na warszawskim Bemowie. W ostatnich latach coraz częściej wyposażenie rodem z WCBKT S.A. trafia także
na lotniska cywilne. Oferta urządzeń NOSP została
poważnie rozbudowana i, nie tylko ze względu na
nowoczesność i zgodność ze współczesnymi tendencjami w tym segmencie rynku, ale także na swą
kompleksowość, budzi coraz większe zainteresowanie poza granicami naszego kraju. Taki jest zresztą
kierunek rozwoju firmy wyznaczony przez jej zarząd
– utrzymać i umacniać pozycję na polskim rynku, ale
zdobywać i rozwijać przyczółki także za granicą.
RODOWÓD
Aby przybliżyć historię WCBKT S.A. należy cofnąć
się nie do roku 1980, ale 1968. Wtedy to, na mocy
Rozkazu Komendanta Wojskowej Akademii Technicznej nr 41 z dnia 16 marca 1968 roku, powstał
Zakład Produkcji Doświadczalnej przy Wojskowej
Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego
4 4
0 1 / 2 0 1 5
w Warszawie. Z chwilą jego powołania nastąpiło wyodrębnienie jego działalności w trybie i na zasadach
określonych Zarządzeniem MON Nr 26/MON z dnia
8 maja 1967 r., jako gospodarstwa pomocniczego.
Po kilku latach nastąpiła zmiana statusu Zakładu.
14 grudnia 1971 roku, Zarządzeniem Szefa Sztabu
Generalnego WP o utworzeniu z dniem 1 stycznia
1972 roku Zakładu Produkcji Doświadczalnej przy
WAT stał się on jednostką budżetową.
Zadania wyznaczone Zakładowi Produkcji
Doświadczalnej to m.in.:
 w ykonywanie modeli, prototypów i wzorców
wyrobów,
 prowadzenie jednostkowej lub małoseryjnej
produkcji unikalnych urządzeń i aparatury naukowo-badawczej oraz pomiarowej,
 prowadzenie badań i prób wyżej wymienionych wyrobów,
 opracowywanie i opanowywanie technologii
produkcji wykonywanych wyrobów i dostosowanie jej do produkcji seryjnej w przedsiębiorstwach produkcyjnych,
 w ykonywanie nowej lub dostosowywanie do
warunków produkcyjnych zakładu, otrzymanej
z zewnątrz dokumentacji konstrukcyjnej i wykonawczej.
Prace te miały być realizowane przede wszystkim na potrzeby komórek organizacyjnych Wojskowej Akademii Technicznej, a także – w ramach rezerw mocy produkcyjnej – dla innych jednostek organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej.
W styczniu bieżącego roku mija
35 lat od powstania warszawskiego
Wojskowego Centralnego Biura
Konstrukcyjno-Technologicznego,
unikalnego w skali polskiego
przemysłu obronnego
przedsiębiorstwa, specjalizującego
się w opracowywaniu i produkcji
wyposażenia i sprzętu do naziemnej
obsługi wojskowych oraz cywilnych
statków powietrznych, a także
urządzeń szkolno-treningowych
dla wojska. Z jubileuszem zbiega się
rozpoczęcie nowego etapu w historii
spółki, która po latach podległości
Ministerstwu Obrony Narodowej
w ubiegłym roku, wraz z innymi
wojskowymi przedsiębiorstwami
remontowo-produkcyjnymi, weszła
w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej.
W czasie kilkunastu lat istnienia Zakładu Produkcji Doświadczalnej powstało w nim wiele unikalnych urządzeń. Na potrzeby WAT w 1969 r. wykonano kamerę Weisenberga dla Wydziału Chemii
i Fizyki Technicznej, służącą do obserwacji kryształów i położenia atomów w kryształach metodą rentgenowską. W 1971 r., dla tego samego wydziału,
powstała kamera precesyjna do wykonywania zdjęć
kryształów w promieniach Rentgena. W 1969 r., tym
razem Katedrze Budownictwa Wojskowego Wydziału Inżynierii Wojskowej i Geodezji WAT, przekazano
urządzenie do badania nośności gruntów. Do apa-
PRZEMYSŁ OBRONNY
ratury badawczo-pomiarowej zaliczyć należy również Zwierciadlany Mikroskop Elektronowy ZME-2,
wykonany w 1972 r. we współpracy z Zakładem
Doświadczalnym Przemysłowego Instytutu Elektroniki, przeznaczony do obserwacji złącz półprzewodnikowych.
Podejmowano się także wykonywania zleceń
innych komórek organizacyjnych MON. Dla Inspektoratu Sił Zbrojnych wykonano urządzenie przeznaczone do szkolenia strzelca wielkokalibrowego karabinu maszynowego zamontowanego na wieży
czołgu, a w kolejnych latach elektroniczny system
dozoru obiektów (1975 r.), czy aparaturę do rejestracji i zobrazowania informacji telegraficznej (1977 r.).
niczno-naukowy. W Gdyni utworzono filię WCBKT,
która jednak już po dwóch latach została wydzielona z przedsiębiorstwa i przyłączona do Stoczni
Marynarki Wojennej.
W akcie powołania przedsiębiorstwa Minister
Obrony Narodowej określił następujące sfery jego
działalności:
 prowadzenie prac w zakresie jakości remontów
i produkcji oraz normowania materiałów i pracochłonności,
 opracowywanie dokumentacji technicznej sprzętu szkoleniowo-treningowego,
 opracowywanie dokumentacji remontowej do
uzbrojenia i sprzętu technicznego remontowa-
Centralne Biuro Konstrukcyjno-Technologiczne było podporządkowane, poprzez Szefa Wojskowych
Przedsiębiorstw Remontowo-Produkcyjnych, Głównemu Inspektorowi Techniki MON. Po likwidacji
w 1993 r. Pionu Głównego Inspektora Techniki WP
i Szefostwa Wojskowych Przedsiębiorstw Remontowo Produkcyjnych, WCBKT podlegało kolejno: Departamentowi Dostaw Uzbrojenia i Sprzętu Wojskowego MON, a następnie – do ubiegłego roku –
Departamentowi Polityki Zbrojeniowej MON.
W 2008 roku, w ramach procesu komercjalizacji, przedsiębiorstwo zostało przekształcone w jednoosobową spółkę skarbu państwa pod nazwą Wojskowe Centralne Biuro Konstrukcyjno-Technologi-
 W początkah działania WCBKT jedną ze specjalności było projektowanie i produkcja wyposażenia strzelnic i poligonów oraz urządzeń szkolno-treningowe. Powstała wtedy m.in.
rodzina trenażerów ORTLES-3 do szkolenia załóg bojowych wozów piechoty BWP-1. Dziś firma oferuje zmodernizowane trenażery ORTLES-3M/K do szkolenia podstawowego
funkcyjnych (działonowego, dowódcy i kierowcy) i szkolenia kompleksowego załóg (po lewej) i ORTLES-3M/Z do kompleksowego szkolenia działonowego-operatora (po prawej).
Z dniem 1 stycznia 1980 r., na mocy Zarządzenia
Ministra ON Nr 35/MON z 21 września 1979 r., Zakład
Produkcji Doświadczalnej przy Wojskowej Akademii
Technicznej przekształcono w przedsiębiorstwo państwowe, które otrzymało nazwę: Wojskowe Centralne Biuro Konstrukcyjno-Technologiczne. Było to
przedsiębiorstwo wielozakładowe, o strukturze organizacyjnej ustalonej Zarządzeniem Szefa Sztabu
Generalnego WP nr 057/ORG z dnia 1 grudnia 1979 r.
i schemacie organizacyjnym zatwierdzonym przez
Głównego Inspektora Techniki WP. Powstało ono na
bazie następujących jednostek produkcyjnych:
 Zakładu Produkcji Doświadczalnej przy Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie,
 Branżowego Biura Konstrukcyjno-Technologicznego Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni,
 Działu Konstrukcyjnego Urządzeń Szkoleniowo-Treningowych Lotniczych Zakładów Remontowych nr 4 w Warszawie.
Siedzibą Wojskowego Centralnego Biura Konstrukcyjno-Technologicznego stały się budynki przy
ulicy Radiowej, na terenie Wojskowej Akademii Technicznej, wcześniej zajmowane przez ZPD, po którym przejęto nie tylko nieruchomości, ale także pozostały majątek w postaci: maszyn, urządzeń, przyrządów i wyposażenia oraz załogę i dorobek tech-
nych w wojskowych przedsiębiorstwach remontowo-produkcyjnych,
 w ykonywanie modeli, prototypów i serii prototypowych na podstawie własnej oraz dostarczonej przez zamawiających dokumentacji technicznej.
W dniu 2 października 1982 r. WCBKT uzyskało status przedsiębiorstwa przemysłu obronnego.
W pierwszym okresie swego istnienia Wojskowe
czne Spółka Akcyjna (akt notarialny z 10 kwietnia
2008 r.). Jedynym akcjonariuszem spółki jest Skarb
Państwa, reprezentowany do przez Ministra Obrony
Narodowej, a od czerwca 2014 r. przez Polską Grupę
Zbrojeniową S.A.
PRODUKCJA
W pierwszym okresie ponad trzydziestoletniej działalności WCBKT na potrzeby Wojska Polskiego głów-
 Lotniskowe urządzenie zasilania elektroenergetycznego samolotów (LUZES) były jednymi
z pierwszych urządzeń NOSP, których produkcję uruchomiono w WCBKT, dziś trudno
sobie bez nich wyobrazić jakiekolwiek polskie lotnisko wojskowe (na zdjęciu LUZES V/D).
0 1 / 2 0 1 5
4 5
PRZEMYSŁ OBRONNY
nym kierunkiem działalności zakładów było opracowywanie i produkcja (lub kooperacja w wytwarzaniu) różnorodnych urządzeń szkolno-treningowych
niemal dla wszystkich rodzajów wojsk i służb, przede
wszystkim wyposażenia strzelnic i innych obiektów
poligonowych, a także trenażerów do szkolenia załóg
wozów bojowych. Działalność firmy obejmuje cały
cykl życia produktu – od idei, przez fazę badawczo
-rozwojową, produkcję, serwis, naprawy i modernizacje, aż po utylizację. Szczegółowe omawianie produktów z zakresu urządzeń szkolno-treningowych
i trenażerów zajęłoby zbyt wiele miejsca, stąd poprzestanę na wymienieniu niektórych z nich.
 Małogabarytowe urządzenia
zasilające LZE-6/M podczas
finalnego montażu.
Miedziana – trenażer do szkolenia doskonalącego działonowego czołgu T-55,
 ORTLES-3 – trenażer do szkolenia wstępnego i doskonalącego działonowego bojowego
wozu piechoty BWP-1,
 Beskid-2 – trenażer do szkolenia wstępnego
i doskonalącego działonowego czołgu T-72,
 ORTLES-4 – trenażer do szkolenia operatorów
przeciwpancernych pocisków kierowanych Malutka,
 Beskid-2M/PT – trenażer do szkolenia wstępnego i doskonalącego działonowego czołgu PT-91.

 Lotniskowe zasilacze hydrauliczne są przeznaczone do: sprawdzania stanu technicznego instalacji hydraulicznych
statków powietrznych, napełniania ich instalacji hydraulicznych, oczyszczania cieczy roboczej w instalacji,
a także sprawdzania szczelności jej poszczególnych elementów (na zdjęciu LZH/M).
Wyroby należące do wyposażenia strzelnic poligonowych, pozwalające na automatyczne sterowanie pracą obiektów poligonowych i ciągłe monitorowanie stanu pola tarczowego:
45 MIS – przystawka do bezprzewodowego
sterowania imitatorami ognia,
 40 MIS – zmniejszony poligon do strzelań
artyleryjskich,
 5 MIS – urządzenie treningowe do szkolenia ogniowego załóg wozów bojowych,
 52 MIS – urządzenie do szkolenia ogniowego
z broni strzeleckiej,
 4 MIS – urządzenie do automatycznego przemieszczania, podnoszenia i opuszczania celów
ruchomych stanowiących wyposażenie strzelnic garnizonowych,
 18 MIS – rejestrator krótkich przystanków wozów bojowych,
 UBS-02 – urządzenie do bezprzewodowego
sterowania środkami pozoracji pola walki,
 Śnieżka – zestaw sterowniczo-sygnalizacyjny
do poligonowych strzelnic czołgowych,
 PPL-062 – podnośnik lekkich figur bojowych,
 PPC-062 – podnośnik ciężkich figur bojowych,
 PPEH – podnośnik elektrohydrauliczny ciężkich
figur bojowych,

4 6
0 1 / 2 0 1 5
WOK-1 – uniwersalny ogranicznik kąta ostrzału z km PKT,
 WCB-02 – czujnik do rejestracji trafień.

Trenażery przeznaczone do szkolenia załóg wozów bojowych:
 Groń – urządzenie treningowe do wstępnego
szkolenia załóg
czołgów T-55AM,
Urządzenia szkolno-treningowe dla wojsk lotniczych i obrony przeciwlotniczej:
 makieta pracującej kabiny pilota śmigłowca
Mi-2 w czasie lotu (51 MIS),
 makieta do treningu sytuacji awaryjnych, jakie
mogą zaistnieć w czasie lotu śmigłowca Mi-2
(49 MIS),
 przestrzenna plansza pracującej kabiny pilota
śmigłowca Mi-2,
 urządzenie pozoracji celu ruchomego PCL-84
(32 MIS) do treningu operatorów przeciwlotniczych zestawów rakietowych,
 urządzenie do ukazywania śmigłowca w zawisie (46 MIS),
 urządzenia treningowe Iglica i Iglica-2 do szkolenia obsług przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Strzała-2M i Grom.
 Lotniskowe urządzenia gazowe służą do napełniania instalacji statków powietrznych sprężonymi gazami:
azotem, powietrzem, tlenem, czy też gazyfikacji – przekształcania azotu i tlenu
w stanie ciekłym w ich gazowe, sprężone odpowiedniki (na zdjęciu urządzenia LDA/N i LDP/N).
PRZEMYSŁ OBRONNY
Z myślą o szkoleniu pododdziałów wojsk łączności i walki elektronicznej opracowano i wdrożono automatyczny symulator obiektów radiowych ASOR-84 (do szkolenia pododdziałów rozpoznania radiowego).
Łącznie w latach 1984–2007 w WCBKT opracowano 13 typów trenażerów, których wyprodukowano i dostarczono Wojsku Polskiemu ok. 200 sztuk.
Ponadto na przestrzeni pierwszych 30 lat istnienia WCBKT opracowano, wdrożono do produkcji i przekazano Wojsku Polskiemu szereg urządzeń
o charakterze specjalnym takich jak:
 aktywną czujkę podczerwieni przeznaczoną
do ochrony obiektów Nysa,
 geodezyjny dalmierz mikrofalowy WA-60,
 termometr do pomiarów temperatury ładunków
w czasie wystrzałów Terb,
 urządzenie przeznaczone do ochrony obiektów
Sawa,
 urządzenie przeznaczone do ochrony pomieszczeń Ner,

cych z b.ZSRS (np. MiG-29, Su-22, Mi-2, Mi-8, Mi-17,
Mi-14, Mi-24), jak i zachodnich (np. C-295M, C-130,
F-16, M-346). Urządzenia NOSP rodem z WCBKT należą do kilku zasadniczych grup: urządzeń zasilania elektroenergetycznego, urządzeń diagnostycznych, lotniskowych zasilaczy hydraulicznych, lotniskowych dystrybutorów gazów (tlenu, azotu, powietrza), gazyfikatorów tlenu i azotu, lotniskowych sprężarek powietrza, osuszaczy powietrza, i urządzeń
oświetleniowych. W ostatnim czasie opracowano
i wdrożono do produkcji także holownik lotniskowy.
Początkowo większość urządzeń była wykonywana w wersjach samojezdnych, na podwoziach samochodów ciężarowych Star i Multicar, obecnie –
m.in. ze względu na zapewnienie możliwości przerzutu urządzeń NOSP na lotniska polowe – także
w odmianach małogabarytowych, przystosowanych do transportu drogą powietrzną, np. przez lekkie samoloty transportowe C-295M, używane przez
Siły Powietrzne.
jest z dwóch oddzielnych kontenerów B1 i A2. Kontener A2 może być holowany na własnych kołach
w obrębie lotniska lub przetaczany w pomieszczeniu. Kontener B1 może być usytuowany w miejscu
oddalonym od stanowiska pracy, co pozwala na zredukowanie poziomu hałasu. Urządzenie jest w stanie zasilać statki powietrzne w: stały prąd o napięciu
28 V i napięciu podwyższonym do 56V, prąd przemienny trójfazowy o napięciu 3x115V/200V 400 Hz,
przemienny trójfazowy 3×36V 400 Hz albo przemienny jednofazowy 1x115V 400 Hz.
LUZES V/D to z kolei samojezdne lotniskowe
urządzenie zasilania elektroenergetycznego samolotów na podwoziu samochodu terenowego (np.
Star 266, czy 944), co umożliwia szybkie przemieszczanie się w obrębie lotniska w zależności od potrzeb, a także zastosowanie na lotniskach bez wyposażenia stacjonarnego, lotniskach polowych, awaryjnych lub zapasowych. Nie wymaga zewnętrznego źródła zasilania, ponieważ źródłem energii elektrycznej jest trójfazowa prądnica napędzana wy-
 Lotniskowa sprężarka powietrza LSP/N podczas uzupełniania zawartości butli ze sprężonym powietrzem urządzenia LDP/N.
Po prawej: we wnętrzu lotniskowego dystrybutora powietrza LDP/N mieści się do 20 butli ze sprężonym powietrzem.
szerokopasmowy wzmacniacz UKF do odbioru
sygnałów łączności satelitarnej,
 symulator promieniowania laserowego SPL-2.

NOWE CZASY, NOWA OFERTA
Na początku lat 90. XX wieku, w nowej sytuacji ekonomicznej, dyrekcja WCBKT zaczęła poszukiwać
możliwości rozszerzenia profilu produkcyjnego zakładów. Dzięki kontaktom z wojskowymi lotnikami i w wyniku analizy ich potrzeb, podjęto decyzję o rozpoczęciu opracowywania i produkcji urządzeń do naziemnej obsługi statków powietrznych
(NOSP), tak wojskowych, jak i cywilnych. Z czasem
stał się to podstawowy profil działalności firmy i do
dziś dostarczyła ona tylko SZ RP ponad 500 różnorodnych urządzeń lotniskowych.
W ofercie WCBKT znajdują się obecnie urządzenia do kompleksowej obsługi naziemnej wszystkich typów samolotów i śmigłowców eksploatowanych dziś przez lotnictwa wszystkich rodzajów sił
zbrojnych, zarówno polskiej konstrukcji i produkcji
(np. TS-11 Iskra, SW-4 Puszczyk, W-3 Sokół/Anakonda,PZL-130 Orlik, M28 Bryza/Skytruck), pochodzą-
URZĄDZENIA ZASILANIA
ELEKTROENERGETYCZNEGO
Sztandarowymi produktami WCBKT są urządzenia typu LUZES (Lotniskowe Urządzenie Zasilania
Elektroenergetycznego Samolotów), m.in. LUZES II,
LUZES III, LUZES V, LUZES VI, przeznaczone do zasilania instalacji elektroenergetycznej statków powietrznych w czasie rozruchu silników i sprawdzania systemów wyposażenia pokładowego. Zapewniają one dostarczanie energii elektrycznej o parametrach wymaganych przez dowolne statki powietrzne. LUZES-y produkowane są w wersjach samojezdnych, na przyczepach i stacjonarnych.
Poniżej omówiono kilka urządzeń z tej grupy,
aktualnie znajdujących się w ofercie firmy.
LUZES II/M to stacjonarne urządzenie zasilania
elektroenergetycznego samolotów, przeznaczone
do zasilania systemów pokładowych prądem przemiennym (AC) i stałym (DC). Źródłem energii dla
urządzenia jest trójfazowa sieć energetyczna prądu
przemiennego typu TN-C lub TN-S.
LUZES II/M ma charakter stacjonarny, instalowany jest w miejscach obsługi samolotów. Złożony
sokoprężnym silnikiem spalinowym. LUZES V/D
może zasilać statki powietrzne w: stały prąd o napięciu 2x28 V, prąd przemienny trójfazowy o napięciu 3x115V/200V 400 Hz, przemienny trójfazowy 3×36V 400 Hz albo przemienny jednofazowy
1x115V 400 Hz.
LUZES V/N to odmiana urządzenia LUZES V/D,
ale w odmianie małogabarytowej, montowanej
na przyczepie przystosowanej do transportu drogą lotniczą i do holowania po lotniskowych drogach kołowania z maksymalną prędkością 15 km/h
za pojazdem mechanicznym. Charakterystyki energetyczne urządzenia są takie same, jak w przypadku LUZES V/D.
LUZES III/M jest urządzeniem stacjonarnym
i służy do zasilania statków powietrznych w energię elektryczną, ale także np. podczas sprawdzania na ziemi stanu technicznego wyposażenia pokładowego, jak również do zasilania schronohangarów i hangarów eskadr technicznych. Źródłem
energii jest w tym przypadku trójfazowa sieć energetyczna prądu przemiennego typu TN-C lub TN-S
o znamionowym napięciu 230/400V 50 Hz.
0 1 / 2 0 1 5
4 7
PRZEMYSŁ OBRONNY
W czasie sprawdzania stanu technicznego statków powietrznych LUZES III/M umożliwia zasilanie:
napięciem przemiennym trójfazowym 3x115/200V
400 Hz, napięciem przemiennym trójfazowym
3×36V 400 Hz i napięciem przemiennym jednofazowym 115V 400 Hz (zmiana częstotliwości w zakresie 300–450 Hz).
Kompaktową wersją LUZES-ów jest urządzenie
LZE-6/M, które nie ma własnego generatora elektrycznego, może być zasilane z trójfazowej sieci
elektroenergetycznej 3x230V/400V 50 Hz i konwertuje napięcie do właściwego śmigłowcom i niewielkim samolotom napięcia prądu stałego 28V.
zami: azotem, powietrzem, tlenem, czy też gazyfikacji – przekształcania azotu i tlenu w stanie ciekłym w ich gazowe, sprężone odpowiedniki.
W tej grupie WCBKT produkuje lotniskowe dystrybutory: azotu LDA/N, powietrza LDP/N i tlenu
LDT/N. Wszystkie są w analogicznym wykonaniu:
mogą być montowane na dwuosiowych przyczepach i przystosowane do transportu powietrznego
(np. samolotem C-295M lub jego odpowiednikiem)
i do ruchu po lotniskowych drogach kołowania z maksymalną prędkością 15 km/h za pojazdem mechanicznym, mogą też występować w odmianie samojezdnej na samochodzie ciężarowym.
 Lotniskowy osuszacz powietrza LOP to urządzenie pozwalające w znacznym stopniu
zredukować ryzyko awarii pokładowych układów elektronicznych podczas włączania ich zasilania.
ZASILACZE HYDRAULICZNE
Kolejna grupa urządzeń NOSP z oferty WCBKT to
lotniskowe zasilacze hydrauliczne, przeznaczone
do: sprawdzania stanu technicznego instalacji hydraulicznych statków powietrznych, napełniania ich
instalacji hydraulicznych, oczyszczania cieczy roboczej znajdującej się w instalacji, a także sprawdzania
szczelności jej poszczególnych elementów w wyznaczonym miejscu lotniska lub lądowiska.
Urządzenia LZH/M i LZH/N zasilane są z trójfazowej sieci energetycznej prądu przemiennego typu TN-C lub TN-S o znamionowym napięciu
230/400V 50 Hz. Przystosowane są do współpracy
z wieloma rodzajami statków powietrznych, dysponujących pokładowymi instalacjami hydraulicznymi o ciśnieniach roboczych w przedziale od 4 do
24 MPa i zapotrzebowaniu na ciecz roboczą w ilościach od 0 do 100 dm³/min.
Różnica między nimi polega na tym, że LZH/M
jest urządzeniem stacjonarnym, zaś LZH/N został
zamontowany na przyczepie i może być transportowany drogą lotniczą lub być holowany po lotniskowych drogach kołowania z maksymalną prędkością 15 km/h za pojazdem mechanicznym.
URZĄDZENIA GAZOWE
Lotniskowe urządzenia gazowe służą do napełniania instalacji statków powietrznych sprężonymi ga-
4 8
0 1 / 2 0 1 5
W przypadku LDA/N, w kontenerze zainstalowanym na podwoziu, mieszczą się: układ gazowy,
zawierający linię napełniania butli dystrybutora
z zewnętrznego źródła sprężonego azotu; linie wydawcze, służące do rozdziału sprężonego azotu;
sprężarka, umożliwiająca doprężanie i przetaczanie gazowego azotu, a także do 8 butli na sprężony azot.
LDP/N integruje: układ powietrzny, zawierający linię napełniania butli dystrybutora z zewnętrznego źródła sprężonego powietrza; linie wydawcze
 Jedna z najnowszych pozycji
w ofercie urządzeń NOSP WCBKT
– holownik lotniskowy Pegaz.
służące do rozdziału sprężonego powietrza i baterię butli (do 20 butli na sprężone powietrze).
Kontener urządzenia LDT/N mieści: instalację
tlenową, sprężarkę i baterię butli na sprężony tlen.
Lotniskowe gazyfikatory tlenu LGT/N i azotu
LGA/N występują w wersjach na przyczepach niskopodwoziowych, przystosowanych do transportu lotniczego i holowania za pojazdem mechanicznym
po drogach kołowania. Przeznaczone są do zgazowania ciekłego tlenu i azotu oraz do napełniania
nimi butli i innych zbiorników, w tym specjalnych,
przenośnych zbiorników kriogenicznych. W urządzeniu LGA/N zastosowano jednocylindrową, tłokową pompę kriogeniczną z cylindrem izolowanym
próżniowo. Urządzenie wyposażone jest w zbiornik
kriogeniczny z oprzyrządowaniem wskaźnikowym
i zaworowym, służący do przechowywania i wydawania ciekłego azotu.
Maksymalne ciśnienie tlenu może wynosić
16,5 MPa, zaś azotu 35 MPa. Urządzenia zasilane są
z trójfazowej sieci prądu przemiennego typu TN-C
lub TN-S lub agregatu prądotwórczego o napięciu
znamionowym 3 x 230V/400V, 50 Hz.
Ostatnie urządzenie gazowe to lotniskowa sprężarka powietrza LSP/N, przeznaczona do ładowania
dystrybutorów sprężonego powietrza, butli lub innych zbiorników wysokociśnieniowych sprężonym
powietrzem o ciśnieniu do 35MPa. Wykorzystuje niskie powozie dwuosiowe, przystosowane do transportu lotniczego, na którym zamontowany jest
kontener z wszystkimi zespołami realizującymi proces sprężania, oczyszczania, osuszania i wydawania
powietrza oraz podstawowe wyposażenie obsługowe. W LSP/N zastosowano dwie czterostopniowe sprężarki wysokiego ciśnienia chłodzone powietrzem i napędzane jednym silnikiem wysokoprężnym. Urządzenie wyposażone jest w dwa zbiorniki
wysokociśnieniowe o pojemności 50 dm³ każdy,
przeznaczone do napełniania, wydawania i przechowywania sprężonego powietrza.
LOTNISKOWY OSUSZACZ POWIETRZA
Lotniskowy Osuszacz Powietrza (LOP) to stosunkowo nowe urządzenie, wprowadzone do oferty WCBKT
w 2012 r., mające bardzo uniwersalny charakter. Osu-
PRZEMYSŁ OBRONNY
 Urządzenie
oświetleniowe
Stella-100.
szacz służy do dostarczania suchego i ciepłego powietrza do wnętrza statku powietrznego (ale także pomieszczeń magazynowych, wyrobów sypkich, materiałów budowlanych i innych wrażliwych
na wilgoć, elektroniki, kuchni polowych itp.), dzięki
czemu następuje szybkie usunięcie wilgoci i wprowadzenie w jej miejsce ciepłego i suchego powietrza, co zmniejsza ryzyko wystąpienia awarii podczas włączania zasilania układów elektronicznych
i przyspiesza osiągnięcie optymalnych parametrów
do 3,94 m i zespół lamp w technologii LED. Zasilane może być z trójfazowej sieci prądu przemiennego typu TN-C lub TN-S o napięciu znamionowym
3 x 230V/400V, 50 Hz lub własnego agregatu prądotwórczego o mocy 7 kVA. Całość zabudowana jest
na jednoosiowej przyczepie.
Kolejne urządzenie, TESTER LUK-6, przeznaczone jest do kontroli i automatycznej oceny wybranych parametrów wyjściowych zasilaczy elektroenergetycznych używanych do naziemnej obsługi
 Montaż urządzeń TESTER LUK-6, przeznaczonych do kontroli
i automatycznej oceny wybranych parametrów wyjściowych zasilaczy
elektroenergetycznych używanych do naziemnej
obsługi statków powietrznych.
pracy układów awioniki, a także poprawia komfort
pracy załogi.
LOP został zabudowany na przyczepie i może
być holowany z prędkością do 20 km/h po lotniskowych drogach kołowania i lądowiskach.
INNE URZĄDZENIA
W ofercie WCBKT jest także kilka innych urządzeń,
które zaliczyć można do sprzętu NOSP. Jest wśród
nich urządzenie do oświetlania lotnisk lub lądowisk
w warunkach nocnych, a także obiektów w hangarach lub na lotniskach w warunkach niedostatecznej widoczności Stella-100. Zostało ono wyposażone w automatycznie wysuwany maszt o wysokości
obu osi, co zapewnia płynne ruszanie, nawet w warunkach nawierzchni o niskiej przyczepności.
Większość wyżej omówionych urządzeń, ze
względu na spełniane przez siebie normy odporności mechanicznej i klimatycznej oraz standardy pracy, przeznaczona jest dla użytkowników wojskowych. Wiele z nich ma jednak także odmiany cywilne. W grupie zasilaczy elektroenergetycznych są to:
lotniskowe urządzenie zasilania elektroenergetycznego samolotów GPU-7/90 Taurus, bazujący na rozwiązaniach wojskowej rodziny LUZES i lotniskowy
zasilacz elektroenergetyczny GPU-8/16 Athos, powstały na bazie LZE-6/M. Swoją odmianę cywilną
mają także: Lotniskowy Osuszacz Powietrza i urządzenie oświetleniowe Stella-100.
Jak już wspomniano, Wojskowe Centralne Biuro
Konstrukcyjno-Technologiczne S.A. zgodnie z przyjętą strategią rozwoju przedsiębiorstwa, obejmującą okres do 2022 r., specjalizować się będą w realizacji projektów z zakresu obronności i lotnictwa,
w tym głównie w produkcji, serwisie i remontach
urządzeń NOSP i będzie to ich podstawowy obszar
działalności. Prowadzone są również prace nad modyfikacją wyprodukowanych w minionych latach
trenażerów, które nadal są użytkowane przez Siły
 Wiele wojskowych urządzeń NOSP powstałych w WCBKT ma także odmiany cywilne.
W grupie zasilaczy elektroenergetycznych jest to m.in. lotniskowe urządzenie
zasilania elektroenergetycznego samolotów GPU-7/90 Taurus,
bazujące na rozwiązaniach wojskowej rodziny LUZES.
statków powietrznych. Umożliwia zbadanie w stanie ustalonym wartości napięcia i pulsacji prądu
stałego oraz wartości napięć i częstotliwości prądu
przemiennego na zgodność z wymaganiami obowiązujących w tym względzie norm.
Najnowszym urządzeniem NOSP jest holownik
lotniskowy Pegaz, który miał swoją premierę na
ubiegłorocznym kieleckim salonie MSPO. Jest on
przeznaczony do holowania urządzeń do naziemnej obsługi statków powietrznych o masie do 5 ton
(z prędkością do 25 km/h) i statków powietrznych
o masie do 25 ton (z prędkością do 15 km/h). Innowacyjnym rozwiązaniem w konstrukcji Pegaza jest
napęd hydrostatyczny z silnikami hydraulicznymi
Zbrojne RP, a jednocześnie prowadzone są działania zmierzające do zaoferowania Wojsku Polskiemu
i kontrahentom zagranicznym, trenażerów najnowszej generacji, przeznaczonych tak dla wojsk lądowych, jak i sił powietrznych. W tym zakresie nie jest
wykluczone podjęcie współpracy z renomowanymi
partnerami zagranicznymi.
Zarząd firmy poszukuje również nowych obszarów działalności związanych z możliwością uruchomienia produkcji nowych wzorów uzbrojenia
i sprzętu wojskowego. 
Fotografie w artykule: WCBKT S.A.
Materiał przygotowano na podstawie
materiałów WCBKT S.A.
0 1 / 2 0 1 5
4 9