„Przyjaciele Zippiego” realizowany już w

Dlaczego program „Przyjaciele Zippiego” realizowany już w przedszkolu?
Program „Przyjaciele Zippiego” został opracowany przez niezależną organizację
„Partnership for Children”, dla dzieci w wieku od 5 do 7 lat. Jest on tak opracowany, by mógł
być stosowany w różnych krajach i w różnych kulturach, tak w Chinach, Brazylii, Anglii, jak
i w Polsce. Program promuje zdrowie psychiczne i emocjonalne dzieci oraz młodych ludzi na
całym świecie. Uczy dzieci przede wszystkim jak radzić sobie z trudnościami w życiu, jak
szukać rozwiązania problemu, jak prosić o pomoc i jak oferować pomoc innym.
Proces radzenia sobie ze stresem Lazarus i Folkman definiują jako „stale zmieniające się
poznawcze i behawioralne wysiłki, mające na celu opanowanie określonych zewnętrznych i
wewnętrznych wymagań, ocenianych przez osobę, jako obciążające lub przekraczające jej
zasoby” (Heszen-Niejodek, w: Strelau, 2007, s. 476).
Tak rozumiane pojęcie radzenia sobie
ze stresem w równej mierze dotyczy dorosłych, co i dzieci czy młodzieży.
Lazarus opisując proces radzenia sobie ze stresem rozróżnił dwie podstawowe funkcje do
scharakteryzowania tego działania:
1. aktywność skierowana na rozwiązanie problemu powodującego stres;
2. regulacje związanych z nim emocji.
( Oniszczenko, 1998).
Suzanne Miller opracowała koncepcje dwóch stylów radzenia sobie:
•
pierwszy styl polega na koncentrowaniu uwagi na źródle stresu i/lub własnej reakcji
(poszukiwanie,
gromadzenie,
przetwarzanie
i
wykorzystywanie
informacji
dotyczących wydarzenia stresowego);
•
drugi styl może być określany jako „unikowy” i polega na odwracaniu uwagi
od stresora i własnych reakcji (pomijanie, odrzucanie, wypieranie i zaprzeczanie
informacjom o wydarzeniu stresowym, chronienie się przed takimi informacjami
poprzez zaangażowanie się w „bezstresowe” formy aktywności
(Heszen-Niejodek, w: Strelau, 2004).
Dlatego też różni ludzie reagują na sytuacje stresowe w różny sposób. Niektóre osoby po
przykrej sytuacji, sprzeczce, próbują odwrócić swoją uwagę od tego zajścia przez myślenie o
czymś innym. Inni mogą robić rzeczy, które fizycznie je uspakajają (relaksująca kąpiel,
bieganie). A jeszcze inni szukają pomocy, rady wśród przyjaciół.
Liczne badania, które w ostatnich latach przeprowadzono na temat radzenia sobie ze
stresem wykazują, że dzieci i dorośli dysponujący szerszym repertuarem „radzenia sobie”
rzadziej doświadczają negatywnych konsekwencji stresu. A pozytywne nastawienie do życia
1
powoduje, że jest się mniej podatnym na stres, łatwiej dostrzec dobre strony różnych sytuacji,
błędy postrzega się jako życiową lekcję, z której można wynieść naukę.
Przeprowadzone liczne badania w ramach programu „Przyjaciel Zippiego wykazały, że
konsekwencje problemów przeżywanych między innymi przez dzieci zależą od umiejętności
„radzenia sobie”. Jeżeli dzieci nauczą się alternatywnych sposobów „radzenia sobie” i będą
świadomie wykorzystywać różne strategie to zdobyte umiejętności zostaną zachowane i
przydadzą się w stresujących sytuacjach w okresie dorastania i w życiu dorosłym.
Doświadczenie pokazuje, że dzieci są w stanie zrozumieć możliwości wyboru strategii
„radzenia sobie” i mogą opracować własne sposoby. Warto zauważyć, że uczenie dzieci, jak
sobie radzić nie łączy się z podziałem strategii na dobre i złe. Celem spotkań na zajęciach
prowadzonych
w ramach programu „Przyjaciele Zippiego” jest pomoc dzieciom w
przeanalizowaniu wielu rozmaitych sposobów postępowania w różnych sytuacjach oraz w
ocenie, co może się wydarzyć, jeśli postąpi się w konkretny sposób. Widząc jak radzą sobie
bohaterowie opowiadań oraz wypróbowując ich pomysły w inscenizacjach i innych
zadaniach, dzieci zyskują możliwość wyboru z większej liczby strategii „radzenia sobie”.
Jeśli pomyślnie zaradzą jednej trudnej sytuacji, zwiększą swoje zdolności dostosowywania się
do sytuacji w przyszłości, a to może im podnieść samoocenę i polepszyć nastawienie wobec
rywalizacji.
Żyjemy w społeczeństwie, w którym szczególnie ceni się osiągnięcia i wyniki zdobyte
indywidualnie (również w szkole). A program „Przyjaciele Zippiego” zachęca dzieci do
wspólnej pracy i sposobów poszukiwania pomocy, szczególnie gdy trzeba poradzić sobie w
sytuacji stresującej czy trudnej. Dzieci uczy się wzajemnej pomocy, naśladowania
pozytywnych rozwiązań zaproponowanych przez inne dzieci i pomagania sobie nawzajem.
Bibliografia
1.Partnership for Children, (2008), Przyjaciele Zippiego, W: B.L. Mishara. Pojęcie radzenia
sobie
1.Heszen-Niejodek, I. (2004). Styl radzenia sobie ze stresem jako indywidualna zmienna
wpływająca na funkcjonowanie w sytuacji stresowej. W: J. Strelau (red.). Osobowość a
ekstremalny stres. Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
2. Oniszczenko, W. (1998). Stres to brzmi groźnie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie
ŻAK
Opracowała: Beata Pawlicka
2