Miejskie sieci ciepłownicze w Polsce

Miejskie sieci ciepłownicze
w Polsce
Natalia Rojek, przedstawicielka
projektu InnoHeat i asystentka
zarządu Izby Gospodarczej
Ciepłownictwo Polskie, oraz
wiceprezes Bogusław Regulski
przedstawiają omówienie
wyzwań i szans stojących przed
polskimi miejskimi sieciami
ciepłowniczymi.
Natalia Rojek i Bogusław
Regulski, Izba Gospodarcza
Ciepłownictwo Polskie
Polskie miejskie sieci
ciepłownicze w liczbach
Miejskie sieci ciepłownicze w Polsce
są stabilną i rozwiniętą gałęzią
przemysłu, dysponującą infrastrukturą
o przepustowości około 59 000 MW,
dostarczającą klientom 254 000 TJ
ciepła przy użyciu sieci przesyłowych
o łącznej długości 19 400 km oraz
obejmującą 488 zakładów energetycznych osiągających roczne zyski w kwocie ok. 14,6 mld złotych. Miejskie sieci
ciepłownicze pokrywają ponad 60%
zapotrzebowania na ciepło w obszarach miejskich. Obsługują ok. 15 mln
obywateli i odznaczają się potencjałem
ciągłego wzrostu typowym dla rynku
wschodzącego.
Ponad 65% klientów miejskich sieci
ciepłowniczych stanową spółdzielnie i
wspólnoty mieszkaniowe oraz mieszkania komunalne. Odbiorcy indywidualni stanowią zaledwie 2% klientów.
13% ciepła przesyłanego przez miejskie sieci ciepłownicze jest dostarczane do instytucji publicznych, 10,5%
do odbiorców przemysłowych, a 9% do
innych klientów Taryfy cenowe ciepła
wymagają akceptacji ze strony Urzędu
Regulacji Energetyki.
Wydajność energetyczna
— 3 główne celeobjectives
Poprawa wydajności energetycznej
jest jednym z najważniejszych celów
europejskiej polityki energetycznej; w
branży miejskich sieci ciepłowniczych
można wskazać trzy główne obszary
poprawy wydajności: obniżenie poziomu emisji gazów cieplarnianych,
rozwój kogeneracji oraz modernizacja
ciepłowniczych sieci przesyłowych.
Podstawowym paliwem używanym
w Polsce do produkcji ciepła jest
węgiel kamienny (74%), którego pozycja wydaje się niezagrożona przez
najbliższe 20 lub więcej lat. Udział
oleju w produkcji ciepła wynosi 9%,
naturalnego gazu i biomasy po 6%, a
pozostałe 5% przypada na pozostałe
paliwa. Użycie węgla kamiennego jako
podstawowego paliwa do produkcji
ciepła niesie ze sobą wiele wyzwań
natury ekologicznej z uwagi na brak
dostępnych technologii pozwalających
w zauważalny sposób obniżyć emisję
CO2 w instalacjach nastawionych na
spalanie węgla.
Obecnie Polska uzyskuje kwoty emisji CO2 bez konieczności ponoszenia
opłat. Począwszy od 2013 r., kwoty
będą sukcesywnie maleć, a brakujące
limity będzie trzeba nabywać na wolnym rynku. W 2013 r. kwoty limitu
bezpłatnej emisji dwutlenku węgla
zostaną zmniejszone o 20%, by stopniowo zmaleć do zera w 2027 r.
Ponadto
dyrektywa
ws.
emisji
przemysłowych (IED) nakłada na
państwa członkowskie obowiązek
obniżenia poziomu emisji SO2, NOX
oraz pyłów. Stawia to operatorów
ciepłowni węgla kamiennego przed
koniecznością poszukiwania nowych
rozwiązań i inwestowania w innowacyjne technologie produkcji.
Na przestrzeni ostatnich dziesięciu
lat wydajność produkcji zauważalnie
wzrosła z 79,99% w 2002 r. do 85,3%
w 2010 r. Poziom emisji gazów cieplarnianych również ulegał systematycznemu obniżaniu z roku na rok: CO2 z
120,8 t/TJ w 2002 r. do 100,5 t/TJ w
2010 r., SO2 z 0,73 t/TJ do 0,37 t/TJ,
NOX z 0,26 t/TJ do 0,17 t/TJ.
Prawie połowa ciepła dostarczanego
do sieci przesyłowych jest wytwarzana
w tradycyjnych ciepłowniach, co otwiera wielkie możliwości rozwoju technologii jednoczesnej produkcji ciepła i
elektryczności (kogeneracji). Kogeneracja stanowi szansę zaoszczędzenia
do 25–30% paliwa podstawowego oraz
obniżenia poziomu emisji CO2 oraz
innych substancji. Umożliwi również
zachowanie niższych cen, dzięki czemu miejskie sieci ciepłownicze będą
bardziej konkurencyjne w stosunku do
mniejszych instalacji.
W dokumencie Polska polityka energetyczna do 2030 r. (przyjętym w
2009 r.) jeden z wyznaczonych celów
zakłada podwojenie ilości energii wytwarzanych w elektrociepłowniach.
Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie wraz z Polskim Stowarzyszeniem
Elektrociepłowni Zawodowych (PTEZ)
przedstawiło Ministerstwu Gospodarki projekt programu rozwoju kogeneracji wraz z szeregiem rozwiązań
wspierających osiągnięcie tego celu.
Jednym z problemów stojących
przed polskimi miejskimi sieciami ciepłowniczymi jest stan sieci
przesyłowej. Niemal połowa sieci
dystrybucyjnej ma ponad 20 lat i
została zbudowana z zastosowaniem
tradycyjnych systemów kanałowych
lub napowietrznych. W związku z
„optymistyczną”
polityką
rozwoju
obowiązującą w przeszłości polskie
miejskie sieci ciepłownicze są nadmiernie rozbudowane, co wiąże się z
dużymi stratami ciepła. Średnia strata
ciepła na odcinku od źródła ciepła do
odbiorcy sięga 12%. Stałe i skuteczne
obniżanie strat ciepła jest jednym z
celów Polski w dziedzinie zwiększania
wydajności energetycznej.