Artykuł

ZDROWIE DOBROSTAN 4/2013
DOBROSTAN I SPOŁECZEŃSTWO
ROZDZIAŁ X
Katedra Zdrowia Publicznego, Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu,
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Public Health Department, Faculty of Nursing and Health Sciences,
Medical University of Lublin
TERESA BERNADETTA KULIK, KINGA ZDUNEK, ANNA PACIAN
Polityka zdrowotna w krajach Unii Europejskiej
Health Policy in European Union countries
W literaturze przedmiotu słowo „polityka” wywodzące się od greckiego „polis”
jest definiowane z punktu widzenia dwóch perspektyw: teoretycznej i praktycznej.
Ujęcie teoretyczne w centrum zainteresowania stawia poglądy natomiast pragmatyczne stanowisko koncentruje swoją uwagę na działaniach. Politologowie od dawna
sygnalizują podwójny sens, który przypisywany jest pojęciu polityka. W języku
polskim z pewną trudnością przyjmuje się popularne w krajach anglosaskich rozróżnienie na „policy” i „politics” [10].
PERSPEKTYWA TEORETYCZNA
Polityka w najszerszym ujęciu, jako „politics”, jest formą aktywności ludzkiej,
której celem jest tworzenie, zachowanie oraz poprawa ogólnych zasad życia [5]. W
perspektywie teoretycznej jest ona nierozłącznie związana z fenomenem konfliktu i
współpracy. Z jednej strony na politycznej arenie ścierają się sprzeczne opinie, odmienne pragnienia, konkurencyjne potrzeby i przeciwstawne interesy, z drugiej
główni aktorzy chcąc wpływać na kształtowanie zasad muszą działać wraz z innymi.
Heywood proponuje cztery perspektywy definiowania polityki. W tym celu odwołuje się do sztuki rządzenia, spraw publicznych, kompromisu i konsensusu, władzy
oraz dystrybucji zasobów [5].
Według Włodarczyka definiowanie polityki zdrowotnej wymaga przyjęcia
dwóch różnych podejść: opisowego i normatywnego [18]. Perspektywa opisowa
odpowiada na pytanie: „jaka jest polityka zdrowotna?”, podczas gdy ujęcie normatywne skupia się na tym jaka powinna być polityka zdrowotna. Podejście opisowe
umożliwia precyzyjny opis sytuacji, jej interpretację i próby wyjaśniania oraz pozwala na wypracowanie charakterystyki zdarzeń w określonym miejscu i czasie,
dzięki czemu możliwe jest wypracowanie wyabstrahowanych modeli. Podejście
normatywne poszukuje narzędzi pomagających stwierdzić jakie są cechy „dobrej”,
„właściwej” i „słusznej” polityki zdrowotnej, która byłaby najbardziej adekwatna
dla środowiska, w którym będzie realizowana.
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 4 /2013
Dobrostan społeczeństwo
Model stworzony przez Walta i Gilson [15] wyraża trójelementowe podejście do
polityki zdrowotnej. Bierze pod uwagę jej treści, konteksty warunkujące charakter
(determinanty) oraz sam proces. We wszystkie trzy składniki są uwikłani aktorzy
polityki zdrowotnej na poziomach: jednostkowym, grupowym i organizacyjnym.
Aktorzy pozostają pod wpływem treści, procesów i kontekstów, w których funkcjonują, żyją i pracują. Te są konstruowane przez elementy takie jak niestabilność polityczna, ideologia, doświadczenia historyczne i kultura. Proces tworzenia polityki,
czyli sposób wyłaniania się priorytetów oraz ich zakres, jest warunkowany działaniami poszczególnych aktorów, ich pozycją w strukturach władzy oraz ich cechami i
oczekiwaniami. Treści polityki są wypadkową wszystkich wcześniej wspomnianych
elementów [15].
Zakres definicyjny pojęcia poszerzał się wraz z rozwojem nowych międzynarodowych i globalnych inicjatyw na rzecz zdrowia. Według Światowej Organizacji
Zdrowia (WHO) krajowa polityka zdrowotna powinna wyrażać cele dążące do poprawy sytuacji zdrowotnej, określać priorytety w obrębie tych celów oraz wskazywać na główne kierunki ich realizacji. Polityka zdrowotna wskazuje na to, co powinno być zrobione, kto powinien to zrobić, w jakim okresie czasu oraz określa
konieczne zasoby finansowe [16].
PERSPEKTYWA PRAKTYCZNA
W grupie europejskich aktorów odgrywających kluczowe role w teatrze międzynarodowej polityki zdrowotnej wyróżnia się trzy główne instytucje: Rada Europy,
Biuro Europejskie Światowej Organizacji Zdrowia oraz Unia Europejska.
Głównym założeniem działalności Rady Europy jest wypracowanie wspólnych i
demokratycznych zasad na podstawie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i
innych dokumentów dotyczących ochrony każdego człowieka. Rada Europy podejmuje w swych działaniach także kwestie związane ze zdrowiem. Priorytetowo traktuje zagadnienia dotyczące: bioetyki, zachowania równowagi pomiędzy postępem i
poszanowaniem praw człowieka oraz uzależnień od narkotyków. Wyrazem walki z
uzależnieniami było powołanie Grupy Pompidou, która stanowi ministerialne forum
zwalczające nielegalny obrót narkotykami, ustala powszechne i obowiązujące normy jakości leków i podejmuje działania na rzecz ochrony zdrowia zgodnie z zasadami zawartymi w Europejskiej Karcie Społecznej.
Biuro Europejskie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z siedzibą w Kopenhadze, w skład którego wchodzą obecnie 53 państwa członkowskie obejmuje swoim
zasięgiem większość regionu. Współpracuje z wieloma instytucjami zaangażowanymi w działalność na poziomie zdrowia publicznego. Obecnie na poziomie europejskim realizowane są cele strategiczne przyjęte w ramach średniookresowego
planu strategicznego na lata 2008-2013. Dotyczą one między innymi kwestii nierówności w dostępie do zdrowia, problemu chorób zakaźnych. Organami zarządzającymi działającymi na poziomie europejskim są Regionalny Komitet WHO i Komitet Stały Komitetu Regionalnego. Komitet Regionalny składa się z członków
wszystkich państw członkowskich Regionu Europejskiego WHO spotykających się
corocznie we wrześniu, w celu wskazania kierunku polityki regionalnej, przeglądu
158
Teresa Bernadetta Kulik, Kinga Zdunek, Anna Pacian
Polityka zdrowotna w krajach Unii Europejskiej
dokonanych działań oraz zaakceptowania budżetu. Stały Komitet pełni funkcję doradczą oraz odpowiada za wykonanie postanowień przyjętych podczas zgromadzenia wszystkich państw członkowskich regionu.
Unia Europejska to trzecia instytucja odpowiedzialna za kształtowanie polityki
zdrowotnej w Europie. Zgodnie z art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, celem Unii
Europejskiej jest wspieranie pokoju, jej wartości i dobrobytu narodów [17]. W początkowej fazie kształtowania się Wspólnot Europejskich ochrona zdrowia nie była
podstawowym celem. Mimo tego, w tekstach pierwszych dokumentów założycielskich znalazły się stwierdzenia dotyczące pragnienia stworzenia warunków bezpieczeństwa niezbędnych do eliminacji zagrożeń dla życia i zdrowia ludności [12].
Kamieniem milowym w postrzeganiu zdrowia w Unii Europejskiej był traktat z
Maastricht. Najbardziej jednoznaczne sformułowanie, że jednym z priorytetowych
celów działania Unii Europejskiej jest zdrowie, pojawiło się w właśnie w tym dokumencie. Potwierdził on konieczność dążenia do osiągnięcia wysokiego poziomu
ochrony zdrowia [13].
Polityka i działania unijne zmierzają w kierunku uznania znaczenia holistycznopluralistycznego podejścia do zagadnień dotyczących zdrowia publicznego i
uwzględnienia go w działaniach medycyny komplementarnej i alternatywnej [4].
Wyrazem tych dążeń są priorytety sformułowane w „Drugim wspólnotowym programie działań w dziedzinie zdrowia na lata 2008–2013”. Wskazuje on na najistotniejsze problemy zdrowotne z jakimi boryka się Unia Europejska oraz na kierunki
działań jakie należy podjąć w celu ich rozwiązania. Zostały one zdefiniowane w
postaci trzech głównych celów skoncentrowanych na poprawie bezpieczeństwa
zdrowotnego obywateli, promocji zdrowia i generowaniu i rozprzestrzenianiu informacji i wiedzy na temat zdrowia.
W Unii Europejskiej można wyróżnić dwa dominujące typy systemów ochrony
zdrowia. Pierwszy ma charakter narodowej służby zdrowia a źródłem jego finansowania są w większości podatki i obowiązuje między innymi w Danii, Irlandii, Hiszpanii, Szwecji i Zjednoczonym Królestwie. Drugi model, ubezpieczeniowy, charakteryzuje się tym, że fundusze pochodzą ze składek opłacanych jednocześnie przez
pracodawców i pracowników. Baeten i wsp. proponują podział tych krajów na dwa
rodzaje. Do pierwszej grupy zaliczają kraje, w których pacjent musi w pierwszej
kolejności sam pokryć koszty usługi, które później zostaną mu zwrócone na zasadzie refundacji. Autorzy zaliczają tu kraje takie jak Belgia, Francja i Luksemburg.
W drugiej grupie umiejscawiają kraje, w których świadczenie jest udzielanie nieodpłatnie, bez konieczności wnoszenia uprzedniej opłaty. Taki system obowiązuje w
Niemczech, Słowenii, Polsce i na Węgrzech [1].
Nowe kierunki działań w zakresie zdrowia publicznego zostały określone w artykule nr 152 traktatu amsterdamskiego z 1997 roku, który wzmocnił pozycję Unii
w dziedzinie zdrowia publicznego i ochrony zdrowia. Zastąpienie artykułu nr 129
traktatu z Maastricht skutkowało ukierunkowaniem polityki zdrowotnej Unii Europejskiej na zapobieganie chorobom oraz intensyfikacją działań w zakresie zdrowia
publicznego, adresatem działań stała się cała populacja [14]. Niewątpliwie odegrało
to istotną rolę w procesie kształtowania się krajowych polityk zdrowotnych państw
członkowskich. W kolejnej części tego rozdziału przybliżono ogólną charakterysty159
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 4 /2013
Dobrostan społeczeństwo
kę kierunku realizacji polityki zdrowotnej w wybranych państwach członkowskich
Unii Europejskiej.
Wydatki na ochronę zdrowia w Danii w 2010 roku stanowiły 11,1% PKB co
powoduje, że plasuje się ona w rankingu powyżej średniej wszystkich krajów
OECD, która wynosi 9,5% [7]. Podobnie jest w przypadku wydatków na ochronę
zdrowia „per capita”, które znacząco różnią się od średniej OECD wynoszącej 3268
USD. W roku 2010 w Danii kształtowały się one w okolicach 4462 USD [7].
W ostatnich latach poprawa stanu zdrowia populacji Danii postępuje w wolniejszym tempie w porównaniu do innych państwach europejskich. Jako główne przyczyny zgonów w Danii określono nowotwory, choroby serca oraz choroby układu
krążenia. Pomimo tego, że wśród wszystkich grup społecznych nastąpił wzrost średniej długości życia (77 lat w przypadku mężczyzn i 81 lat wśród kobiet) 1 zauważa
się także wzrost nierówności w zdrowiu. Osoby z relatywnie niskim poziomem
wykształcenia o niskich zarobkach żyją zdecydowanie krócej od tych z wyższym
wykształceniem. Różnica ta wzrosła w okresie ostatnich 20 lat [9].
Niekorzystne zmiany stanu zdrowia populacji duńskiej przyczyniły się do utworzenia w 1999 roku drugiego krajowego programu ds. zdrowia [9] obejmującego
okres 10 lat i definiującego 17 celów, wśród których skoncentrowano się na czynnikach ryzyka takich jak tytoń, alkohol, żywienie, brak aktywności fizycznej, otyłość
oraz wypadkowość. Ponadto wskazano również na konkretne grupy wiekowe, które
powinno objąć się szczególną opieką. Należały do nich głównie dzieci, młodzież
oraz osoby starsze. Program koncentrował swoją uwagę na szczególnych środowiskach promujących zdrowia takich jak szkoły podstawowe, miejsca pracy oraz społeczności lokalne i placówki opieki zdrowotnej oraz wskazywał na istotą rolę prowadzenia badań naukowych, kształcenia i współpracy międzynarodowej. W kolejnych latach zmiany polityczne mające miejsce w roku 2002 ciągnęły za sobą zmiany
w sposobie prowadzenia polityki zdrowotnej w stronę walki z nowotworami, cukrzycą typu 2, chorobami serca, chorobami układu mięśniowo-szkieletowego, alergiami, chorobami o podłożu psychologicznym oraz chorobami układu oddechowego[9]. Lata 2002-2010 ukierunkowały priorytety polityki zdrowotnej w stronę promocji zdrowia oraz wzmocnienia jakości życia na poziomie populacji. W mniejszym
stopniu akcentował on polityczną odpowiedzialność za sprawy zdrowia. Od 2009
roku w Danii obowiązuje tzw. Koszyk Zdrowia, będący jednocześnie krajową strategią zapobiegania chorobom i skupia się na wyeliminowaniu czynników ryzyka
wynikających z antyzdrowotnego stylu życia [9].
Obecnie wskazuje się na kilka głównych czynników, które znacząco wpływają
na stan zdrowia populacji duńskiej. Należą do nich: dieta i otyłość, picie alkoholu i
palenie tytoniu oraz brak aktywności fizycznej. Kierunek duńskiej polityki zdrowotnej zmierza w stronę profilaktyki i promocji zdrowia także poprzez realizację programów badań przesiewowych, badań prenatalnych i edukacji seksualnej oraz realizacji Krajowego programu ds. HIV/AIDS oraz edukacji zdrowotnej.
1
Informacje dostępne w Internecie: http://www.who.int/countries/dnk/en/ [dostęp: 15.03.2013].
160
Teresa Bernadetta Kulik, Kinga Zdunek, Anna Pacian
Polityka zdrowotna w krajach Unii Europejskiej
Według danych WHO z 2009 roku średnia przewidywalna długość życia we
Francji wynosi 78 lat dla mężczyzn i 85 lat dla kobiet. Prawdopodobieństwo śmierci
poniżej 5. roku życia to 4 dzieci na 1000 żywych urodzeń, natomiast wydatki na
zdrowie wyniosły 11,9% PKB2. W roku 2000 francuski system został określony
przez WHO jako najlepszy system na świecie [11].
Stan zdrowia populacji francuskiej jest dobry, chociaż konsekwencje niezdrowego stylu życia są wyraźne zauważalne. Osoby starsze cieszą się dobrym zdrowiem kilka lat dłużej niż w wielu innych państwach europejskich. O ile dane dotyczące chorób układu krążenia oraz wskaźniki śmiertelności z powodu uzależnienia
od alkoholu, marskości wątroby i raka szyjki macicy obniżają się, o tyle obserwuje
się wysoki odsetek przedwczesnych zgonów wśród mężczyzn na skutek wypadków i
urazów, niezdrowego stylu życia (uzależnienia od alkoholu i nikotyny) [3]. Istotny
problem stanowią również pozostające na nieustannie wysokim poziomie nierówności zdrowotne.
Odpowiedzią na te wyzwania zdrowotne jest zmieniający się kierunek polityki
zdrowotnej kraju i implementacja nowych programów zdrowotnych poświęconych
miedzy innymi walce z uzależnieniami, nowotworami, HIV/AIDS, wdrożeniem
programów dotyczących chorób rzadkich, pandemii grypy, nadużywaniu antybiotyków, niepełnosprawności, zdrowemu odżywianiu oraz nowinkom technologicznym i
cyfryzacji3.
Od 2004 roku we Francji obowiązuje ustawa o zdrowiu publicznym, na mocy
której określono odpowiedzialność państwa w zakresie zdrowia publicznego oraz
podkreślono rolę jaką odgrywają w kwestiach organizacyjnych instytucje na poziomie regionalnym. Na mocy ustawy określono także ilościowe ramy dla oceny polityki zdrowotnej obejmujące zadania (w znaczeniu „objectives”) ustalane na okres
pięciu lat i monitorowane corocznie. Na tej podstawie definiowane są pięcioletnie
cele (w znaczeniu „goals”) dotyczące dla większości powiązanych wskaźników.
Cele odnoszą się do długofalowej perspektywy, podczas gdy zadania charakteryzują
się bardziej konkretnym podejściem do problemu. W latach 2005-2009 zdefiniowano ponad 100 zadań będących punktem wyjścia dla krajowych programów zdrowotnych między innymi do spraw walki z nowotworami, przemocą, uzależnieniami i
zachowaniami ryzykownymi. Poruszały one również kwestie zdrowia środowiskowego, jakości życia wśród pacjentów cierpiących z powodu chorób przewlekłych i
rzadkich. Ustawa ta przyczyniła się także do powołania Wyższej Szkoły ds. Zdrowia Publicznego mającej na celu umocnienie edukacji w dziedzinie zdrowia publicznego oraz działalności naukowo-badawczej w tej dziedzinie [3].
Średnia przewidywalna długość życia w Niemczech wynosi 78 lat w przypadku
mężczyzn i 83 w przypadku kobiet a wydatki na zdrowie w roku 2010 wynosiły
11,6 % PKB4. Liczba palaczy spadła z 28.5% w 1978 do 21.9% w 2009 roku [8].
Informacje dostępne w Internecie: http://Www.Who.Int/Countries/Fra/En/ [dostęp: 10.03.2013].
Informacje dostępne w Internecie: http://www.sante.gouv.fr/les-communiques.html [dostęp:
12.03.2012].
4
Informacje dostępne w Internecie: http://www.who.int/countries/deu/en/ [dostęp: 12.03.2013].
2
3
161
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 4 /2013
Dobrostan społeczeństwo
W szczególnie złożonym systemie ochrony zdrowia w Niemczech, który cechuje
się wielością uczestników i szeroko pojętą ideą zarządzania istnieje konieczność
efektywnego działania na rzecz profilaktyki oraz leczenia i rehabilitacji przy jednoczesnym oszczędnym wykorzystaniu posiadanych zasobów5. W roku 2000 Federalne Ministerstwo Zdrowia wyszło z inicjatywą utworzenia krajowych celów zdrowotnych, które są realizowane do dziś. Główne założenia były związane z działalnością profilaktyczną i koncentrowały się na problemach zdrowotnych takich jak cukrzyca, nowotwory piersi, ograniczenie palenia tytoniu i promocja zdrowego stylu
życia, podejmowanie działań na rzecz zwiększenia świadomości zdrowotnej oraz
wzmocnienie suwerenności pacjenta [2]. Cele te są regularnie uzupełniane i aktualizowane w celu dostosowania się do zmieniających się realiów społecznokulturowych.
Obecnie na poziomie Unii Europejskiej podejmowane są działania służące realizacji unijnej strategii wzrostu „Europa 2020”, w ramach której wyznaczono pięć
głównych celów w zakresie zatrudnienia, innowacji, edukacji oraz włączenia społecznego i zmian klimatu [6]. Strategia traktuje priorytetowo także kwestie związane
ze zdrowiem. Postrzega je jako środek do osiągnięcia inteligentnej i zrównoważonej
gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu i w obszar swoich zainteresować
włącza: utrzymanie wysokiego poziomu zdrowia, wykorzystanie innowacji w sektorze ochrony zdrowia, ulepszenie kompetencji zawodowych i tworzenie nowych
miejsc pracy oraz debatę nad postępującym procesem starzenia się populacji. Wśród
siedmiu sztandarowych inicjatyw strategii „Europa 2020” cztery dotyczą zagadnień
związanych ze zdrowiem publicznym. Jedną z nich jest inicjatywa pt. „Unia Innowacji”, w ramach której zostało powołane do istnienia pilotażowe „Europejskie
partnerstwo na rzecz innowacji i zdrowego starzenia się”, kolejną „Europejska
agenda cyfrowa” definiująca cztery kluczowe działania bezpośrednio związane ze
zdrowiem, które dotyczą m.in. bezpiecznego dostępu do danych medycznych i upowszechnienia telemedycyny oraz eZdrowia. „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” koncentruje się na ekonomicznej roli zdrowia publicznego i
zdrowia w miejscu pracy a „Europejski program walki z ubóstwem” zakłada zredukowanie liczby Europejczyków żyjących w ubóstwie o minimum 20 milionów. W
ramach tych inicjatyw Unia zobowiązuje swych członków do podjęcia konkretnych
działań, ponieważ wszystkie kraje zobowiązały się do realizacji strategii „Europa
2020”. Z uwagi na fakt, że każdy z krajów członkowskich charakteryzuje się zróżnicowaną sytuacją społeczno-ekonomiczną dla każdego z nich opracowano Krajowy
Program Reform, którego celem jest przełożenie ogólnoeuropejskich zadań na
szczegółowe cele krajowe i Program Konwergencji określający plany budżetowe na
kolejne lata. Krajowe Programy Reform określają kierunek działań także w dziedzinie zdrowia i są poniekąd jednym z mechanizmów wpływu Unii Europejskiej na
polityki zdrowotne krajów członkowskich.
Informacje dostępne w Internecie: http://www.bmg.bund.de/gesundheitssystem/gesundheitsziele.html
[dostęp: 12.11.2011].
5
162
Teresa Bernadetta Kulik, Kinga Zdunek, Anna Pacian
Polityka zdrowotna w krajach Unii Europejskiej
Systemy ochrony zdrowia w krajach Unii Europejskiej są zróżnicowane pod
względem sposobu organizacji i świadczenia usług zdrowotnych a także w kwestiach prawnych i finansowych. Różnią się także pod względem wysokości wydatków oraz jakości i skuteczności. Unia Europejska nie ma możliwości regulowania
kwestii dotyczących sposobu świadczenia usług, finansowania czy organizacji systemu ze względu na traktatowo gwarantowaną niezależność państw członkowskich
w tej materii. Nie oznacza to jednak, że wpływ Unii na ich polityki zdrowotne jest
bez znaczenia. Zjawisko coraz intensywniejszego oddziaływania można określić
mianem europeizacji polityki zdrowotnej.
PIŚMIENNICTWO
1. Baeten R. i wsp., Europeanisation of national health care systems. Creative adaptation in the shadow of patient mobility case law, OSE Paper Series, 2012, (3), s.
1-30.
2. Bundesministeriums für Gesundheit, Maßnahmen des Bundesministeriums für
Gesundheit zur Umsetzung der nationalen Gesundheitsziele, [online] Broschüre
gesundheitsziele, Berlin 2007, [dostęp: 12.03.2013] ], Dostępny w Internecie:
http://www.bmg.bund.de/fileadmin/dateien/Publikationen/Praevention/Broschuer
en/Broschuere_gesundheitsziele.de__Massnahmen_des_Bundesministeriums_fuer_Gesundheit_zur_Umsetzung_der
_nationalen_Gesundheitsziele.pdf
3. Chevreul K. i wsp., France. Health system review. Health systems in transition,
2010, 12 (6), s. 1-291.
4. Decyzja Nr 1350/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. ustanawiająca drugi wspólnotowy program działań w dziedzinie zdrowia na lata 2008–2013 (Dz. Urz. UE L 301/3 z 20.11.2007).
5. Heywood A., Politologia, Warszawa 2007.
6. Komisja Europejska, EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu [online:] Komunikat
Komisji, Bruksela 2010, [dostęp:15.03.2013], Dostępny w Internecie:
http://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_v1.pdf
7. OECD Health Data 2012 [online] How Does Denmark Compare [dostęp:
13.03.2013], Dostępny w Internecie:
http://www.oecd.org/denmark/BriefingNoteDENMARK2012.pdf
8. OECD Health Data 2012 [online] How Does Germany Compare [dostęp:
13.03.2013], Dostępny w Internecie:
http://www.oecd.org/germany/BriefingNoteGERMANY2012.pdf
9. Olejaz M. i wsp., Denmark. Health system review. Health systems in transition,
2012, 14 (2), s. 1-192.
10. Opałek K., Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, Warszawa 1983, s. 252253.
163
ZDROWIE I DOBROSTAN NR 4 /2013
Dobrostan społeczeństwo
11. Tandon A. i wsp., Measuring overall health system performance for 191 countries [online] GPE Discussion Paper Series, 30, [dostęp: 12.03.2013], Dostępny
w Internecie: http://cdrwww.who.int/healthinfo/paper29.pdf
12. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Dz. U. z 2004
r. Nr 90, poz. 864/3 z późn. zm.).
13. Traktat z Maastricht. Traktat o Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz.
864/30).
14. Traktat z Amsterdamu zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty (Dz. U. z
2004 r. Nr 90, poz. 864/31 z późn. zm.).
15. Walt G., Gilson L., Reforming the health sector in developing countries. The
central role of policy analysis, Health Policy and Planning, 1994, 9 (4), s. 353370.
16. WHO, Formulating strategies for all by the year 2000. Guiding principles and
essential issues, Geneva 1979.
17. Wlaź A., Instytucje Unii Europejskiej, Warszawa 2010.
18. Włodarczyk C., Wprowadzenie do polityki zdrowotnej, Warszawa 2010.
STRESZCZENIE
Słowo „polityka” może być definiowane z punktu widzenia dwóch perspektyw: teoretycznej i praktycznej. Ujęcie teoretyczne w centrum zainteresowania stawia poglądy,
stanowisko pragmatyczne koncentruje się na działaniach. Polityka zdrowotna składa się
z trzech komponentów: treści, kontekstów i procesu. Aktorzy oddziałują na te elementy
na poziomach: jednostkowym, grupowym i organizacyjnym. W grupie europejskich
aktorów polityki zdrowotnej znajdują się: Rada Europy, Biuro Europejskie WHO oraz
Unia Europejska. W Unii wyróżnia się dwa dominujące typy systemów ochrony zdrowia: narodową służbę zdrowia oraz model ubezpieczeniowy. Głównym celem pracy jest
analiza działalności europejskich aktorów zdrowotnych oraz wskazanie kierunku ogólnoeuropejskich przemian i głównych priorytetów zdrowotnych.
ABSTRACT
The word "policy" can be considered from two perspectives theoretical which highlights views and ideas and practical which focuses its attention on activities. The main
elements of health policy model are: content, contexts (determinants) and the process
itself. Actors, who are involved in the health policy process, act on three levels: individual, group and organizational. There are three main institutions responsible for the coordination of European health policy. One of them is European Union which is characterized by two dominant types of health care systems: based on national health service or
reimbursement. The purpose of this paper is to succinctly review recent progress in European health policy and summarize the current trends in all-European transformations
and health priorities.
Artykuł zawiera 22819 znaków ze spacjami
164