Generuj PDF - Centralne Biuro Antykorupcyjne

Centralne Biuro Antykorupcyjne
Źródło: http://cba.gov.pl/pl/newsy-serwisu-antykorup/2007,Przywileje-wladzy.html
Wygenerowano: Czwartek, 2 marca 2017, 02:25
Przywileje władzy
Executive privilege jest prawem prezydenta i urzędników wyższego szczebla w
Stanach Zjednoczonych do nieudzielania pewnych informacji. O tej prerogatywie
nie wspomina wprost Konstytucja Stanów Zjednoczonych. Z praktyki wynika
jednak, że przedstawiciele władzy wykonawczej mogą skutecznie bronić się
przed wezwaniami na przesłuchania Kongresu.
Duże poruszenie wywołała w ostatnich dniach odmowa udzielenia informacji na temat akcji
kontrolowanego przemytu broni do Meksyku, zmierzającej do wytropienia jej odbiorców
(prawdopodobnie szefów karteli narkotykowych). Operacja została przeprowadzona przez
federalne Biuro Kontroli Broni Palnej, Tytoniu i Alkoholu (ATF) i nadano jej kryptonim "Fast &
Furious".
Teraz akcja stała się pretekstem do oskarżeń pod adresem prezydenta Baracka Obamy. Zarzuca
mu się, że wykorzystując swoje prawo do nieujawniania informacji, broni Prokuratora
Generalnego Erica Holdera przed zarzutem obrazy sądu oraz zeznawaniem przed Komisją Izby
Reprezentantów do Spraw Nadzoru (House Oversight Committee) badającą sprawę Fast &
Furious.
Należy jednak zauważyć, że z takiego prawa korzystano wielokrotnie.
Za prezydentury Richarda Nixona opinię na temat odmowy zeznań wydał Sąd Najwyższy.
Chodziło o sprawę United States v. Nixon z 1974 roku, kiedy prokurator Archibald Cox, badający
skandal Watergate, domagał się okazania taśm z nagraniami rozmów prowadzonych w Gabinecie
Owalnym. Miały one związek z oskarżeniami wobec administracji prezydenta. Nixon nie zgodził
sie na ich ujawnienie.[1]
Również administracja George'a W. Busha skorzystała z tego przywileju i to sześciokrotnie.
Pierwszy raz prezydent skorzystał z prawa odmawiając udzielenia informacji o metodach
stosowanych przez FBI przy korzystaniu z informatorów. Później zrobił to w odniesieniu do
wiceprezydenta Dicka Cheneya, który spotkał się z szefami firm energetycznych. W tym drugim
przypadku Urząd Odpowiedzialności Rządu (Government Accountability Office - GAO) nie
odwoływał się od tej decyzji.
Za prezydentury Busha, Andy Vollmer, jeden z szefów Amerykańskiej Komisji Papierów
Wartościowych i Giełd (U.S. Securities and Exchange Commission) zeznając przed Podkomisją
Kongresu ds. Finansów, powołując się na ten przywilej unikał odpowiedzi na pytanie - dlaczego
SEC nie reagował, kiedy prywatny detektyw finansowy z Bostonu Harry Markopolos zaalarmował
Komisję o operacjach Bernarda Madoffa (ostatecznie skazanego na 150 lat więzienia za
stworzenie piramidy finansowej)[2].
Bill Clinton odwołał się do executive privilege czternastokrotnie.
W wyroku Sądu Najwyższego z 2004 roku uznano przywilej władzy za rzecz wyjątkową. W
sprawie Cheneya sędzia Anthony Kennedy przyznał, że:
"Przywilej nieujawniania informacji jako nadzwyczajny atrybut władzy nie powinien być
pochopnie uchylany. Z chwilą uznania tego przywileju, równorzędne gałęzie władzy zostają
postawione na przeciwstawnych pozycjach. Władza sądownicza staje przed trudnym zadaniem
wyboru między koniecznością uzyskania informacji w toku postępowania sądowego a
prerogatywą prezydencką. Dla sądu jest to sytuacja niezręczna - musi on ocenić zasadność
podnoszenia przez drugą stronę argumentu jej autonomii i prawa nieujawniania informacji; tym
samym jest zmuszony do rozstrzygnięcia zasadniczej kwestii o podział władzy oraz reguły checks
and balances. Okazje do konstytucyjnej konfrontacji między tymi dwiema gałęziami władzy
powinny być, o ile to możliwe, unikane."[3]
Źródła:
http://news.yahoo.com/top-uses-executive-privilege-washington-nixon-obama-192954171.html
http://usgovinfo.about.com/od/thepresidentandcabinet/a/execpriv.htm
http://www.law.duke.edu/publiclaw/supremecourtonline/editedcases/chevuni.html
http://www.huffingtonpost.com/2012/06/24/rick-perry-obama-executive-privilege_n_1622967.htm
l
http://www.newser.com/story/148523/obama-bails-out-holder-using-executive-privilege.html
http://www.infowars.com/bush-sec-holdovers-cite-executive-privilege-refuse-to-answer-questions
-at-madoff-hearing/
[1] Dokumenty z procesu Watergate - skandalu, który pogrążył prezydenta Richarda Nixona zostały odtajnione 10 listopada 2011 roku. Biblioteka im. Richarda Nixona musiała decyzją sądu
udostępnić materiały związane z aferą, w tym nagrania podsłuchów z Białego Domu z lat
1971-1973, obrad ławy przysięgłych, a także stenogramy rozmów Henry'ego Kissingera oraz z
posiedzeń Rady Bezpieczeństwa.
[2] Harry Markopolos żądał też wszczęcia postępowania ws. innych podejrzanych transakcji
dużych korporacji.
[3] Orzeczenie Sądu Najwyższego z 2004 roku "Executive privilege is an extraordinary assertion
of power 'not to be lightly invoked.' United States v. Reynolds, 345 U.S. 1, 7 (1953).
Opublikowano 27.06.2012 na www.antykorupcja.edu.pl
oprac. Wydział Informacji i Edukacji Antykorupcyjnej GSz CBA