Narkotyki w Służbie Więziennej - Centralny Ośrodek Szkolenia

Zbigniew Jaworski
Przedmiot:
Zagadnienia Bezpieczeństwa
NARKOTYKI W SŁUŻBIE WIĘZIENNEJ
KALISZ
COSSW 2006 r.
WSTĘP
Narkomania pojawiła się w Polsce wraz z falą kontrkultury młodzieżowej pod
koniec lat sześćdziesiątych. Problem narkotyków i narkomanii miał w tym czasie na
tyle ograniczone rozmiary, że nie był powszechnie widoczny, zaś media nie nadawały
mu rozgłosu.
Na początku lat osiemdziesiątych odnotowano gwałtowny wzrost rozmiarów
zjawiska. Narkomania lat osiemdziesiątych miała specyficzny, polski charakter.
Używane były praktycznie tylko pochodne maku lekarskiego /opiaty/ domowego
wyrobu, leki uspokajające i nasenne, środki wziewne.
Nowy etap rozwoju zjawiska rozpoczął się wraz z wejściem Polski na drogę
przemian ustrojowych. W tym czasie mamy do czynienia w naszym kraju ze
znacznym wzrostem rozmiarów problemu narkotyków /1/. Narkomania staje się
coraz bardziej niepokojącym problemem społecznym w Polsce. Wraz ze zmianami
ilościowymi zachodzą również – o wiele groźniejsze – przeobrażenia jakościowe.
Obniża się wiek narkomanów i wzrasta liczba osób zażywających silne środki
odurzające i psychotropowe. Polski rynek narkotyczny, czyli rodzaj i dostępność
środków uzależniających, nie różni się obecnie od rynku zachodnioeuropejskiego.
Oferta handlowa jest równie bogata i urozmaicona. Marihuana, haszysz, amfetamina,
LSD czy kokaina wyparły powszechnie dotąd używaną “polską heroinę”.
Dobra znajomość podstawowych narkotyków jest jednym z niezbędnych
warunków, by funkcjonariusze różnych służb mogli skuteczniej zwalczać przejawy
narkomanii i handlu narkotykami. Aby ułatwić przyswojenie tej wiedzy opracowano
niniejszy poradnik przeznaczony do szkolenia funkcjonariuszy służby więziennej.
PODSTAWOWE AKTY PRAWNE
1. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. / Dz. U. Nr 179
poz.1485/.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 stycznia 2005 r. / Dz. U. Nr 21 poz.
176/ w sprawie postępowania w celach szkoleniowych ze środkami odurzającymi,
substancjami psychotropowymi lub ich preparatami oraz prekursorami grupy I-R,
a także warunków ich przechowywania i sposobu niszczenia przez jednostki
organizacyjne administracji rządowej wykonujące czynności operacyjnorozpoznawcze.
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 września 2004 r. / Dz. U. Nr 219
poz.2231/ określające podmioty uprawnione do przechowywania oraz niszczenia
środków odurzających, substancji psychotropowych lub ich preparatów oraz
prekursorów grupy I-R, a także szczegółowe zasady i warunki ich
przechowywania oraz niszczenia.
4. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 07 sierpnia 2000 r.
/ Dz. U. Nr 77 poz.880/ określające szczegółowe warunki i tryb postępowania
leczniczego, rehabilitacyjnego i readaptacyjnego w stosunku do osób
uzależnionych umieszczonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.
2
PODSTAWOWE POJĘCIA
Narkotyk - substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, która przyjęta
przez żywą istotę, degeneruje jedną lub kilka czynności jej organizmu.
Środki psychotropowe - zmieniają percepcję i świadomość. Należą do nich leki
przeciwbólowe i depresyjne oraz środki pobudzające i halucynogenne.
Środki przeciwbólowe - przynoszą ulgę w bólu, nie powodując utraty świadomości
przez osobę zażywającą lek. Są wśród nich zarówno narkotyki, jak i środki
nienarkotyczne.
Leki depresyjne - oddziaływują na centralny system nerwowy i obniżają jego
aktywność, osłabiając jego funkcje życiowe, łącznie z reakcjami. W medycynie są
stosowane głównie jako środki uspokajające wywołujące senność.
Środki pobudzające - pobudzają i zwiększają aktywność centralnego systemu
nerwowego. Niektóre środki pobudzające są legalnie stosowane w terapii np. jako
leki zmniejszające apetyt, odchudzające czy antydepresyjne.
Środki halucynogenne - działają na centralny system nerwowy wywołując zmiany
nastroju i percepcji – od złudzeń czuciowych do halucynacji.
Tolerancja - stan, który pojawia się w momencie, gdy organizm traci wrażliwość na
narkotyk, co powoduje słabszą reakcję na taką samą dawkę w wypadku powtórnego
zażycia. Aby uzyskać taki sam efekt, należy zwiększyć dawkę tego samego
narkotyku.
Uzależnienie - stan przystosowania się organizmu występujący zazwyczaj po
rozwinięciu tolerancji. W jego rezultacie w momencie wstrzymania podawania
narkotyku pojawia się wiele symptomów abstynenckich.
KLASYFIKACJA NARKOTYKÓW I ICH OPIS
Termin “narkotyk” ma zastosowanie zarówno prawne, jak i farmakologiczne.
Z prawnego punktu widzenia narkotykiem jest każdy środek /lek/ charakteryzujący
się dużymi możliwościami nadużywania i znaczną tendencją do uzależnienia. Termin
ten wywodzi się z krajowych i międzynarodowych /2/ przepisów o kontroli nad
lekami.
W farmakologii, z uwagi na strukturę i działanie, substancje które można nazwać
narkotykami, dzielą się na:
1. narkotyki naturalne
2. narkotyki półsyntetyczne
3. narkotyki syntetyczne.
3
AD.1 Narkotyki naturalne
OPIUM
Jest produktem naturalnym uzyskiwanym poprzez nacinanie niedojrzałych
makówek – stężony sok z maku lekarskiego. Gdy sok wycieka z nacięć i krzepnie na
powierzchni główki zmienia swój kolor na brązowo-czarny. Jest to surowe opium,
które następnie w rafineriach przerabiane jest na morfinę.
Opium, jako narkotyk wywołuje uczucie zadowolenia. Jako samoistny narkotyk
przyjmowany jest doustnie w postaci naparu, ale najczęściej palony w specjalnych
fajkach opiumowych. Kuleczka opium zwana popularnie “dross” używana może być
wielokrotnie.
MORFINA
Jest to narkotyczny środek przeciwbólowy otrzymywany z opium. Przez ponad
sto lat uważana była za najlepszy dostępny środek uśmierzający ból. Morfina
występuje pod postacią białego proszku, w pigułkach, a także w stanie płynnym
w pigułkach.
W zależności od rodzaju występowania może być przyjmowania doustnie, przez
inhalację lub wstrzykiwanie.
KADEINA
Podobnie jak morfina, jest narkotycznym środkiem przeciwbólowym
i występuje zarówno w maku, jak i opium. Jest dostępna w postaci białego
krystalicznego proszku, pigułek i zastrzyków.
AD. 2 Narkotyki półsyntetyczne
Narkotyki półsyntetyczne są pochodnymi morfiny.
HEROINA /hera, hercia, helena,proszek/
Jest wysoce uzależniającą substancją, która oddziałuje bezpośrednio na
centralny system nerwowy. Natychmiastowymi skutkami działania heroiny są: ogólna
redukcja aktywności oddechowej i układu krążenia, lekkie osłabienie wzroku.
Heroina bywa przeważnie pakowana w celofanową lub aluminiową folię, chroniącą
ją przed zawilgoceniem. Narkotyk ten najczęściej się wdycha po podgrzaniu lub
rozpuszcza w wodzie i stosuje w formie zastrzyków.
Heroina wydziela czasem zapach przypominający opium, ale najczęściej jest to słaby
zapach octu. Ma gorzki smak.
KOMPOT
Tzw. Polska heroina. Jest to jasny lub ciemnobrązowy płyn o wyczuwalnym
słodkim zapachu i gorzkim smaku.. Stosowany przez wstrzykiwanie.
BRAWN SUGAR /brąz brałn/
Jest to odmiana heroiny gorszego gatunku, która w ostatnich latach zyskuje
niezwykłą popularność. Zarówno objawy, jak i skutki zażywania są takie same jak
4
w przypadku heroiny, czy innych przetworów maku, ale jest zdecydowanie tańszy.
Wyglądem przypomina cukier lub żwirek w kolorze brunatnym, różowym lub
beżowym. Najczęstszym sposobem przyjmowania jest wdychanie dymu, czasem
wstrzykiwanie.
AD.3 Narkotyki syntetyczne
Są produkowane w laboratoriach. Pojawiły się one w wyniku poszukiwań
produktów o przeciwbólowym działania morfiny, lecz nie powodujących
niebezpiecznych konsekwencji w postaci tolerancji i uzależnienia. Narkotyki
syntetyczne to:
− metadon – stosowany w programach leczenia osób uzależnionych
− demerol – najczęściej stosowany środek przeciwbólowy
PRODUKTY KONOPI INDYJSKICH
Konopie indyjskie są rośliną jednoroczną, kwitnącą w większości ciepłych,
umiarkowanych i tropikalnych stref klimatycznych. Owocujące i kwitnące stożki
wzrostu oraz liście zawierają dużo składników psychoaktywnych.
Osoby używające narkotyków – pochodnych konopi indyjskich oczekują
przyjemnych odczuć, porównywalnych do stanu upojenia alkoholowego. Odczucia te
można podzielić na następujące fazy:
− podniecenie i euforia,
− ekstaza, sny na jawie, stan błogości,
− opadanie emocji, stan depresji, czasem sen.
Z konopi pochodzą następujące produkty psychoaktywne:
MARIHUANA /dżoint, skręt, blant, zielsko, marycha, trawa, gandzia, samosieja/
Składa się z pokruszonych i wysuszonych gałązek, liści i kwiatów rośliny.
Wygląd materiału zielarskiego na nielegalnym rynku zależy od kraju i regionu
z którego pochodzi.
Marihuanę pali się na ogół w postaci papierosów lub w fajce. Popularną formą są
tzw. “jonty”, czyli skręty z marihuaną. Inną formą używania marihuany jest picie
wywaru w postaci czystej lub zmieszanej z alkoholem.
SKUN
Mocna odmiana marihuany uprawiana w specjalnych warunkach.
HASZYSZ /hasz, grudka, czekoladka, afgan, plastelinka, kostka, czekoladka/
Jej ekstrakt uzyskuje się gotując w rozpuszczalniku żywiczne łodygi roślin lub
zdrapując żywicę z roślin za pomocą różnych metod. Ekstrakt jest zazwyczaj
kondensowany, są to brązowe i czarne kulki lub kostki, cienkie paski.
Haszysz pali się zmieszany z tytoniem w formie papierosów lub czysty
w specjalnych fajkach. Czasem dodaje się go do różnych ciastek lub niektórych
potraw, spożywanych głównie na Bliskim Wschodzie.
5
OLEJ HASZYSZOWY
To ciemny kleisty płyn otrzymywany w procesie powtarzanych filtracji
materiału pochodzącego z konopi indyjskich.
Sprzedawany jest w małych fiolkach lub poduszeczkach. Stosowany jest najczęściej
jako dodatek do papierosów lub skrętów z marihuaną.
KOKAINA I INNE PRODUKTY OTRZYMYWANE Z KOKI
Kokaina jest uprawiana w Peru i Boliwii, lecz można ją spotkać również
w innych regionach Ameryki Południowej. Liście koki to łagodny środek
pobudzający, tłumiący głód. Z liści koki można wytwarzać ekstrakty chemiczne.
Większość środków otrzymywanych z
koki, to silne środki pobudzające,
oddziałujące na centralny system nerwowy. Są środkami silnie uzależniającymi.
KOKAINA /koka, koks, gram, porcja, śnieg, czarlie, biała dama/
Uzyskuje się ją w wyniku ekstrakcji chemicznej liści koki. Jest ona białym
puszystym proszkiem krystalicznym, który z uwagi na wygląd bywa nazywany
śniegiem.
Najczęściej kokainę zażywa się przez inhalację nosową nazywaną
z angielskiego “sniffing”. Wprowadza się ją też do organizmu przez wstrzykiwanie
z domieszką heroiny. Jedna z metod polega na dodaniu kokainy do alkoholu.
CRAK /kisielek, galaretka/
Jest bardzo popularną formą kokainy i to z wielu powodów. Można go palić
zamiast wdychać. Podczas palenia jest znacznie szybciej wchłaniany i szybko
przechodzi wraz z krewią do mózgu. Wywołuje zatem prawie natychmiastowe
uczucie “haju”. Ponadto, nie jest tak drogi jak kokaina.
Crac występuje pod postacią kamyków koloru białego, beżowego lub brązowego.
Sprzedaje się opakowany w małe flakoniki, w woreczki foliowe albo w folię
aluminiową.
AMFETAMINY
Amfetaminy stosowane są w klinicznym leczeniu depresji, w odchudzaniu
i w wypadku chronicznego wyczerpania. Można je wówczas przyjmować doustnie,
jednak bardziej skuteczne jest stosowanie dożylne. Amfetaminy są często pierwszymi
lekami nadużywanymi przez młodych ludzi w celu wzmożenia czujności,
przezwyciężenia senności, nabrania pewności siebie.
AMFETAMINA /spid, proszek, amfa, setka, witamina A, feta/
Amfetamina jest silnym środkiem pobudzającym, utrzymującym organizm
w stanie “czuwania”.
Siarczan amfetaminy, pochodzący z nielegalnego źródła, może mieć - w zależności
od rodzaju i wielkości zanieczyszczenia oraz od substancji użytych do fałszowania
6
produktu – różne barwy. Proszek może być biały, różowy, żółty lub brązowy. Często
wydziela on charakterystyczny, nieprzyjemny odór spowodowany obecnością resztek
rozpuszczalnika.
Stosowana jest doustnie, wstrzykiwana lub wciągana przez nos.
ECSTASY /eska, bleta, piguła oraz nazwy własne UFO, Love, Vogel, WV/
Metamfetamina – są to białe lub kolorowe pastylki z wytłoczonymi wzorkami.
HALUCYNOGENY
Są środkami oddziałującymi na centralny system nerwowy, wywołującymi
zmiany nastroju i postrzegania, mogące się zaczynać od złudzeń czuciowych,
a kończąc na halucynacjach. Mogą powodować utratę kontaktu z rzeczywistością
i schizofrenie.
LSD /kwas, kwach kwasik, papierek,kryształek, trip, ejsid, listek, tejbs/
Jest jedną z najmocniejszych znanych substancji halucynogennych.
Tzw.”odlot” trwa od 5 do 8 godzin i charakteryzuje się:
− występowaniem świetlistych wizji,
− zaburzeniami ostrości widzenia i oceny odległości,
− wrażeniami widzenia dźwięków i słyszenia kolorów,
− zaburzeniami poczucia czasu i przestrzeni.
Ma zwykle postać płynu bezbarwnego, bezsmakowego i bezzapachowego.
Może również występować w postaci białego proszku lub małych białych pigułek,
tabletek lub kapsułek. Obecnie dominującym rodzajem dawek LSD, spotykanym
w nielegalnym obrocie, są papierowe postacie dawek. Wytwarza się je poprzez
nasączenie papieru /przed drukiem/ roztworem LSD. Na rynku spotyka się różne
wzory papieru. Z uwagi na łatwość stosowania roztworów LSD na przeróżnych
materiałach wchłaniających, nie można lekceważyć także innych form dawkowania.
NARKOTYKI W JEDNOSTKACH PENITENCJARNYCH
Narkotyki to dziś jeden z większych problemów polskiego więziennictwa.
Kiedyś za kratkami piło się “czaj” i przemycało alkohol. Więźniowie, zwłaszcza
grypsujący, brzydzili się “brudnymi ćpunami”. Dziś za więziennym murem dominują
narkotyki.
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami /3/ narkotyki, jako środki
odurzające zaliczane są do przedmiotów niebezpiecznych, które mogą stwarzać
zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku w jednostce penitencjarnej. W związku
z tym obowiązuje całkowity zakaz wnoszenia oraz dostarczania ich w inny sposób na
teren jednostek. Zakaz ten dotyczy zarówno funkcjonariuszy i pracowników /co jest
oczywiste/, jak również innych osób które ubiegają się o wstęp do naszych jednostek,
bądź przysyłają paczki osadzonym.
Pomimo zakazów, podejmowane są próby przemycania narkotyków na teren
7
jednostek penitencjarnych. Zjawisko to znane jest służbom ochronnym od dawna.
Jednakże od kilku lat zaobserwowany został znaczny wzrost liczby prób przemytu na
teren jednostek tych środków. Znacznie wzrosła również liczba ujawnień narkotyków
na terenie jednostek. Zjawiska te świadczą o aktywnym dążeniu osób pozbawionych
wolności do ich posiadania w warunkach izolacji.
Wybrane przykłady ujawnień środków odurzających świadczą o pomysłowości,
zorganizowaniu i determinacji w tym zakresie /4/.
1. W trakcie kontroli celi mieszkalnej i innych pomieszczeń:
−
w celi w której przebywał osadzony “wymagający osadzenia...” funkcjonariusz
postanowił sprawdzić zawartość dezodorantu w sztyfcie marki “OLD SPICE”.
Po odłączeniu części kosmetycznej od opakowania stwierdził, że wewnątrz pod
sztyftem ukryte są 3 zawiniątka: 2 w filii workowej i 1 w gazecie. Zawartość
zawiniątek stanowiły: strzykawka jednorazowa o poj. 2 ml /7,5 cm długości/, 6
igieł jednorazowych oryginalnie zapakowanych oraz kawałek surowca
przypominający wyglądem małą kostkę czekolady o wymiarach 1 x 1,5 cm
w kolorze brunatnym;
−
w nowej, nie używanej gąbce do mycia znaleziono 3 sprasowane kostki
haszyszu. Gąbka nacięta była nożykiem do golenia, dopiero dokładne jej
oględziny pozwoliły na ujawnienie środków;
−
funkcjonariusz, przeglądając kolorowe gazety leżące na szafce stwierdził, że
wewnątrz jednej z nich przyklejony bezbarwną taśmą do kartki był woreczek
foliowy z białym proszkiem, który przy badaniu narkotestem wykazał cechy
amfetaminy;
−
pies specjalny zaznaczył szafkę znajdującą się w kąciku sanitarnym. Po zdjęciu
szafki funkcjonariusze ujawnili, w jednej z półek, zamaskowany otwór w desce,
która przylegała bezpośrednio do ściany. W otworze znajdowały się torebki
z narkotykami;
−
w obrazku o treści religijnej umieszczonym nad drzwiami, ujawniono około 1
grama haszyszu;
−
dowódca zmiany zwrócił uwagę na plastikowe pudełko po kremie. W pudełku,
w dolnej jego części ujawniono ruchome dno. Po odłączeniu dna pudełka
okazało się, że jest tam wolna przestrzeń, w której znajduje się plastikowy
woreczek z zawartością białego proszku, była to amfetamina;
−
oddziałowy zwrócił uwagę na jeden z papierosów, którego filtr wskazywał, że
był wcześniej wyjmowany. Po dokładnym sprawdzeniu papierosa
funkcjonariusz ujawnił w nim haszysz o wadze 0,5 grama;
−
podczas kontroli pomieszczeń kuchni, szef kuchni, w kąciku sanitarnym za
8
obluzowaną kratką wentylacyjną, znalazł 7 strunowych woreczków foliowych
zawierających marihuanę. W tym samym WC w dniu następnym, przy pomocy
psa specjalnego, ujawniono między płytkami glazury /w miejscu po fudze/
wciśnięte zawiniątko z metalowej folii zawierające około 0,2 grama MDMA –
pochodna amfetaminy;
−
podczas kontroli toalety przy sali widzeń ujawniono substancję narkotyczną –
susz roślinny. Substancja była ukryta za obudową dolnopłuku w szczelnie
opakowanej folii.
2. Podczas kontroli osobistej osadzonego:
− po widzeniu do kontroli odzieży oraz przedmiotów użyto psa specjalnego. Pies
zaznaczył paczkę papierosów. W zaklejonej paczce znajdował się woreczek
z narkotykiem. Jak ustalono, odwiedzający zakupili papierosy w kantynie przy
sali widzeń. Będąc w toalecie wyjęli z paczki jednego papierosa, w jego
miejsce włożyli woreczek z narkotykami, paczkę zakleili i przekazali
osadzonemu;
− oddziałowy znalazł przy skazanym zapalniczkę wypełnioną amfetaminą.
Skazany do próby przemycania narkotyku wykorzystał pojemnik na gaz
zapalniczki jednorazowego użytku. Nie wymagało to specjalnych przygotowań,
gdyż górną część zapalniczki można łatwo odłączyć od dolnej, po ponownym
złożeniu jej wygląd nie budzi zastrzeżeń;
− funkcjonariusz ujawnił 10 gramów amfetaminy, 2 gramy marihuany i 4 tabletki
extasy. Część narkotyków ukryto w proszku do prania, część w bucie
osadzonego, w jego bocznej części, pomiędzy dwoma warstwami materiału
z którego był wykonany;
− w protezie nogi osadzonego znaleziono niewielki woreczek foliowy
z szarozieloną substancją narkotyczną;
− funkcjonariusz zwrócił uwagę na niewyraźną mowę osadzonego. Polecił
otworzyć usta i wewnątrz zauważył woreczek foliowy z haszyszem o wadze 1
grama;
− podczas kontroli osobistej skazanego powracającego z pracy na zewnątrz
jednostki stwierdzono, iż skazany posiada na sobie dwie pary spodni.
W kieszeni spodni “wewnętrznych” ujawniono zawiniątko z folii aluminiowej,
wewnątrz którego znajdował się haszysz w ilości 1 grama.
9
3. W trakcie kontroli paczek:
− w otworze wydrążonym w kiełbasie, znaleziono 4 gramy amfetaminy.
Opakowanie kiełbasy wyglądało na oryginalne i nie nasuwało podejrzeń;
− funkcjonariusz zwrócił uwagę na woreczek z cukierkami. Po rozwinięciu
jednego z nich okazało się, że w woreczku jest uformowany na wzór cukierka
woreczek z suszem roślinnym. Po sprawdzeniu wszystkich cukierków oraz
pozostałej zawartości paczki ujawniono 6 woreczków tzw. “dilerówek”
z suszem roślinnym oraz jeden woreczek z zawartości białego proszku. Badania
wykazały, iż była to marihuana i amfetamina;
− funkcjonariusz stwierdził w sałatce rybnej oraz warzywnej ukryte /zatopione/
dziewięć zawiniątek z substancją trawiastą koloru zielonego. Badanie
wykazało, że jest to marihuana;
− w pojemniku z suszonymi śliwkami funkcjonariusz zauważył bryłkę
nieznacznie różniącą się od pozostałych śliwek. W wyniku dokładnego
sprawdzenia ujawniono 5 bryłek haszyszu;
− funkcjonariusz do sprawdzenia zawartości ketchupu użył drewnianego
patyczka. Patyczkiem wyczuł, że w ketchupie coś się znajduje. Po opróżnieniu
zawartości słoiczka stwierdził, że w dwóch woreczkach foliowych ukrytych
było 100 tabletek amfetaminy;
− kontrolując torebkę z zupą “GORĄCY KUBEK” funkcjonariusz odlepił
nalepkę z ceną i ujawnił na opakowaniu nacięcia wzdłuż kodu kreskowego.
Zawartość torebki przesypał do woreczka i stwierdził w niej brązowe bryłki.
W sumie w 5 torebkach zupek znajdowało się 5,1 g haszyszu;
− oddziałowy w pieczonym boczku znalazł woreczek foliowy z brunatnym
proszkiem. Była to amfetamina;
− do kontroli 11 sztuk smażonych udek oddziałowy użył wykrywacza metali,
który reagował na kilka z nich. Po ich rozkrojeniu i dokładnym sprawdzeniu
okazało się, że wewnątrz zostało ukryte zawiniątko z folii aluminiowej.
Znajdowała się tam amfetamina oraz marihuana;
− w kotletach mielonych ujawniono 3 woreczki z marihuaną;
− uwagę funkcjonariusza zwróciła jedna cebula. Po dokładnych oględzinach
okazało się, że wykorzystując jej strukturę, w sposób bardzo przemyślany
nacięto, wydrążono otwór i w to miejsce wciśnięto torebkę foliową z 3
gramami amfetaminy;
10
4. W trakcie kontroli osoby ubiegającej się o wstęp na teren jednostki:
− osoba przybyła na widzenie została powiadomiona o potrzebie dokonania
kontroli osobistej polegającej na sprawdzeniu ubrania, obuwia oraz oględzin
ciała i bielizny. Zainteresowana wyraziła zgodę na taka formę kontroli.
Kontrola ujawniła igłę jednorazowego użytku schowaną w cholewce buta oraz
substancje koloru ciemnego zapakowaną w woreczek foliowy ukryty
w biustonoszu. W portfelu znaleziono jeszcze dwa woreczki foliowe, w jednym
z nich był biały proszek. Sama zainteresowana przyznała, że znalezione przy
niej substancje to narkotyki;
− w wyniku prowadzonych czynności profilaktycznych ustalono, że przybyła na
widzenie żona do osadzonego będzie próbowała wnieść na teren jednostki
narkotyki. Interesantkę poddano kontroli przy pomocy urządzenia do
wykrywania metali. W trakcie przeprowadzonej rozmowy kontrolowana
przyznała się do posiadania narkotyków. Oznajmiła że posiada dwa opakowania
po 15 gram amfetaminy i 1 opakowanie 10 gram marihuany. Narkotyki miała
ukryte w prezerwatywie umieszczonej w narządach płciowych i miała je
przekazać mężowi podczas widzenia bez osoby dozorującej w oddzielnym
pomieszczeniu na terenie jednostki.
5. Inne:
− w trakcie kontroli korespondencji ujawniono 2,96 grama marihuany. Narkotyk
ukryty był pomiędzy okładkami CD;
− w miejscu zatrudnienia na zewnątrz jednostki, podczas prowadzonych
czynności sprawdzających w jednym z pomieszczeń magazynowych pies
zaznaczył trop na belce stropowej, na której znajdowało się ptasie gniazdo. Po
dokładnym sprawdzeniu tego miejsca ujawniono dwa woreczki z substancją
proszkową koloru białego. Badania wykazały, że była to amfetamina w ilości
2,3 grama;
− podczas porannego zbierania śmieci z celi, oddziałowy zauważył, że jeden
z osadzonych stojąc z koszem na śmieci wsunął coś do kieszeni fartucha
osadzonego funkcyjnego. Przeprowadzona kontrola ujawniła ciemną od dymu
szklaną lufkę do palenia papierosów, wewnątrz której znajdowała się
sproszkowana substancja. Była to marihuana;
− podczas rutynowej kontroli zawartości listów przez wychowawców przed
wydaniem osadzonym ujawniono narkotyki, które umieszczone były
w książkach dostarczonych pocztą jako listy polecone. W pierwszej książce
kartki nasączone były substancją narkotyczną, w drugiej w wydrążonej okładce
ukryta była torebka foliowa z zawartością marihuany;
− podczas kontroli rzeczy osadzonego przetransportowanego do jednostki
11
konwojem policyjnym ujawniono w szwach torby podróżnej trzy “laski”
substancji koloru brunatnego o długości około 10 centymetrów każda. W sumie
było to około 50 gram haszyszu;
− podczas kontroli placu spacerowego przed rozpoczęciem spacerów znaleziono
susz roślinny ukryty w bryłce plasteliny. Prawdopodobnie zostało to wrzucone
z zewnątrz na teren jednostki;
− podczas wydawania kolacji w oddziale mieszkalnym skazany poprosił
oddziałowego o pozwolenie przekazania trzech bochenków chleba do innej celi
znajdującej się w tym samym oddziale. Oddziałowy wyraził zgodę i po
zamknięciu celi dokonał rutynowego sprawdzenia przekazanych bochenków.
W trakcie kontroli rozchylił pokrojone kromki i zauważył foliowe zawiniątko.
Okazało się, że jest to amfetamina.
Powyżej opisano tylko niektóre, ciekawsze zadaniem autora, przypadki prób
przemytu oraz wykryć substancji narkotycznych. Należy jednak pamiętać, że
“pomysłowość ludzka” w zakresie przemytu nie zna granic. Przytoczone wyżej
przykłady mają jedynie uświadomić, z jakimi sytuacjami funkcjonariusz może się
zetknąć podczas wykonywania zadań służbowych.
Możliwość dostępu osadzonych do narkotyków wpływa bezpośrednio na poziom
bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych oraz skuteczność zwalczania przejawów
narkomanii i handlu narkotykami wśród osadzonych. Mając to na uwadze,
zwalczanie zjawiska przemytu, stanowi ciągłe zadanie Służby Więziennej,
a efektywność działań podejmowanych w tym zakresie zależy w dużej mierze od
zaangażowania funkcjonariuszy i ich umiejętności.
Mimo szeregu uzyskiwanych informacji oraz podejmowaniu różnorodnych działań
wykrycie narkotyków jest trudne, a często jest efektem przypadku.
Aby podnieść skuteczność ujawnień oraz przeciwdziałać zagrożeniom związanym
z przedostawaniem się narkotyków do jednostek penitencjarnych należy, zadaniem
autora,
po pierwsze – szkolić funkcjonariuszy.
Aktualnie w programach nauczania wszystkich typów szkół Służby Więziennej
wprowadzone są zajęcia obejmujące problematykę środków odurzających
w jednostkach penitencjarnych . Problematyka ta poruszana jest również na kursach
doskonalących, w szczególności dla funkcjonariuszy działu ochrony tj. Kierowników
działów ochrony, dowódców zmian, czy oddziałowych. Niemniej w odczuciu autora
jest to zdecydowanie za mało. Szkolenia w tym zakresie należy kontynuować
również w jednostkach podstawowych. Uważam, że szkolenia takie prowadzone
powinny być nie tylko własnymi siłami, ale do współpracy winniśmy zapraszać
przedstawicieli Policji, Straży Granicznej czy CBŚ.
Po drugie – kontynuować organizowane przez Centralny Zarząd Służby Więziennej
szkolenia dla przewodników oraz tresury psów specjalnych w zakresie wykrywania
narkotyków.
12
Przypisy:
1. J. Sierosławski – Epidemia narkomani w Polsce - “Służba Zdrowia” nr 84 –
87/2000.
2. Jednolita Konwencja o środkach odurzających z 1961 roku wraz z poprawkami
dokonanymi przez Protokół uzupełniający tę Konwencję z 1972 roku,
− Konwencja o substancjach psychotropowych z 1971 roku,
− Konwencja o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi
i substancjami psychotropowymi z 1988 roku.
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 05 sierpnia 1997 w sprawie
szczegółowego trybu działań funkcjonariuszy SW podczas wykonywania
czynności służbowych /Dz. U. Nr 100, poz. 623/,
4. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31.10.2003 roku w sprawie
sposobów ochrony jednostek organizacyjnych SW /Dz. U. Nr 194, poz. 1902/.
5. Analiza przypadków przemytu na teren jednostek penitencjarnych środków
zagrażających porządkowi i bezpieczeństwu za rok 2003 i I-sze półrocze 2004
roku – Biuro Ochrony CZSW.
13