Regeneracja rozruszników i alternatorów

p rak t y k a wa rsz tatowa
Regeneracja rozruszników
i alternatorów
Andrzej Kowalewski
Zamiast kupować nowy rozrusznik lub alternator, można zamontować
regenerowany.
W
obsłudze pojazdów należy rozgraniczyć pojęcia
naprawy i regeneracji. Typowa naprawa polega na
działaniach mających na celu usunięcie konkretnej
usterki przez wymianę uszkodzonej części (podzespołu) bez
całkowitego demontażu zespołu. Naprawa nie gwarantuje
bezawaryjnej pracy zespołu, gdyż jego pozostałe elementy
nie podlegają sprawdzeniu pod kątem zużycia. Natomiast
regeneracja polega na wymianie na nowe wszystkich uszkodzonych elementów zespołu. Prawidłowo regenerowane
części mają więc jakość oryginałów, a są o 20-50% tańsze.
Ponieważ podczas regeneracji wykorzystuje się elementy
już raz wykonane, obciążenie środowiska naturalnego jest
mniejsze niż w przypadku typowej produkcji. Dlatego regeneracja jest zalecana przez Unię Europejską.
Przyjęcie urządzenia do regeneracji
Regeneracja rozruszników i alternatorów może być realizowana wyłącznie przez wyspecjalizowane zakłady mające
odpowiedni park maszynowy oraz specjalistyczne oprzyrządowanie kontrolne i pomiarowe. By ich działalność była
opłacalna, muszą współpracować z siecią pozyskiwania
uszkodzonych części do regeneracji. Dlatego zakłady regenerujące współdziałają z dystrybutorami części zamiennych. Na przykład w ramach struktury firmy FOTA SA działa
Przedsiębiorstwo Naprawczo-Produkcyjne EXPOM Kwidzyń,
będące jednocześnie producentem alternatorów i rozruszników. W ramach sieci Inter Carsu działa firma Lauber. Niektórzy producenci części, np. Bosch, mają swoje programy
regeneracji.
Uszkodzony rozrusznik lub alternator, określany jako tzw.
rdzeń, wymontowany z pojazdu, umieszczany jest w opakowaniu i przekazywany do punktu przyjęcia. Tutaj określa
20
się stopień przydatności, a więc stopień zużycia, rdzenia do
regeneracji. Od tego zależy bowiem koszt pozyskania zregenerowanego rozrusznika i alternatora. Od warsztatu, dostarczyciela rdzenia, pobierana jest kaucja, która zwracana jest
w chwili określenia stopnia uszkodzenia rdzenia. Warunkiem
zakwalifikowania niesprawnego rozrusznika i alternatora do
regeneracji jest:
•kompletność elementów (tylko oryginalnych),
•brak uszkodzeń mechanicznych,
•posiadanie numeru referencyjnego.
Uszkodzenia produktów wynikać mogą jedynie z normalnego zużycia eksploatacyjnego. Dopuszczalne są braki w zespołach drobnych części znormalizowanych. Kwalifikacji dokonuje się przez oględziny zewnętrzne. Przy pojawiających
się ewentualnych wątpliwościach dotyczących kompletności wyrobu lub uszkodzeń dokonuje się demontażu osłon,
opasek i pokryw blaszanych. Przy przyjmowaniu w rozliczeniu uszkodzonych rozruszników i alternatorów przyjmuje się
następujące zasady wyceny:
•wyroby spełniające wszystkie zasady kwalifikacji wycenia
się zgodnie z przyjętym cennikiem (kaucja lub cena zwrotu) jako 100% wartości,
•w wyrobach, które nie spełniają wszystkich kryteriów kwalifikacji, obniża się cenę rozliczenia według przyjętych zasad (fot. 1, 2).
Regeneracja
Proces regeneracji rozruszników i alternatorów składa się
z następujących etapów:
•demontaż,
•weryfikacja części,
•mycie i czyszczenie,
3/2011
fotografie: EXPOM
p rakt yk a war szt atowa
Fot. 1. Zasady wyceny rdzenia alternatora przyjęte przez firmę EXPOM Kwidzyń zajmującą się produkcją i regeneracją rozruszników oraz
alternatorów
•piaskowanie,
•regeneracja części,
•montaż,
•testowanie.
Części, które w procesie weryfikacji po demontażu zostały
zakwalifikowane do dalszego wykorzystania w procesie regeneracji są myte w myjkach, a następnie suszone w suszarkach inżektorowych i wibracyjnych. Obudowy aluminiowe
czyszczone są pneumatycznie. Części elektryczne są suszone w suszarkach, a następnie czyszczone w oczyszczarkach
z użyciem odpowiedniego granulatu (aluminium, staliwa,
drobnych szklanych kuleczek). W kolejnym etapie części są
piaskowane ręcznie lub w sposób automatyczny. Regeneracji podlegają: pierścienie, komutatory, stojany i wirniki (poprzez ich wyważanie). Typowe czynności podczas właściwego procesu regeneracji polegają na:
•napawaniu czopów wałków w osłonie gazów obojętnych,
•tulejowaniu otworów za pomocą pierścieni tolerancyjnych,
3/2011
•spawaniu pęknięć części aluminiowych i żeliwnych w osłonie argonu,
•przezwajaniu uzwojeń wirników tworników, stojanów, ce-
wek itp.
Po zakończeniu procesu regeneracji produkty są badane
i testowane na wyspecjalizowanych stołach probierczych. Testy
polegają na sprawdzeniu parametrów w odniesieniu do wartości ustalonych przez producenta urządzenia. Testom sprawdzającym poddawane są: regulatory, układy prostownicze, wyłączniki, wirniki, stojany. Zregenerowany produkt przechodzi końcowe testy techniczne oraz wytrzymałościowe polegające na:
•badaniu obrotów początku ładowania, napięcia, wydajności prądowej oraz obrotów od wzbudzenia w przypadku
alternatorów,
•badania prądu biegu jałowego, mocy wyjściowej, spadku
napięcia na stykach wyłącznika, prądu wciągania i podtrzymania wyłącznika elektromagnetycznego w przypadku rozruszników.
21