Scenariusze zajec wyrownawczych dla dzieci cudzoziemskich

Scenariusze zajec wyrownawczych dla dzieci cudzoziemskich

Scenariusze zajęć wyrównawczych dla dzieci cudzoziemskich .
Scenariusze zostały przygotowane w ramach projektu „Szkoła – początek integracji”. Projekt
jest współfinansowany przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców i Budżet Państwa.
4. Podstawy ortografii.
a) Wielka litera.
(Istotne przede wszystkim ze względu na dzieci gruzińskie - Gruzini w swojej pisowni nie używają
dużych liter w ogóle).
Wielką literą piszemy:
- Imiona i nazwiska ludzi, np.: Jan Nowak, Adam Kowalski.
- Imiona własne zwierząt i drzew, np.: Burek, Mruczek, Bartek (nazwa dębu w Zagnańsku).
- Imiona własne bogów i postaci mitologicznych, np.: Chrystus, Allach (Allah), Hera, Posejdon.
- Przydomki, pseudonimy, przezwiska, np.: Chrobry, Wielki, Bolesław Prus, Litwos, Chudy,
- Nazwy mieszkańców kontynentów, krajów, starożytnych państw, np.: Europejczyk, Australijczyk,
Polka, Meksykanin, Węgierka, Fenicjanin, Rzymianin.
- Nazwy członków narodów, ras i szczepów, np.: Arab (członek narodu), Słowianin, Żyd (członek
narodu), Szwed, Murzyn (człowiek rasy czarnej), Metys (Indianin z domieszką krwi białej), Papuas.
- Nazwy mieszkańców terenów geograficznych, np. regionów, prowincji, krain, wysp: Warmiak, Kaszub
lub Kaszuba, Katalonka, Krakowiak (mieszkaniec Krakowskiego), Kujawiak, Kreteńczyk, Balearczyk.
- Nazwy dynastii, np.: Piastowie, Jagiellonowie, Romanowie, Habsburgowie.
- Nazwy świąt i dni świątecznych, np.: Nowy Rok, Dzień Bezpiecznego Internetu, Popielec, Wielkanoc,
Wielki Tydzień, Święto Pracy, 3 Maja, Dzień Matki, Międzynarodowy Dzień Dziecka, Boże Ciało.
- Nazwy imprez międzynarodowych lub krajowych, np.: Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem
Górskich, Dzień Ziemi, Światowy Dzień Młodzieży.
- Tytuły czasopism, nazwy wydawnictw seryjnych, np.: "Miś", "Świerszczyk", "Gazeta Wyborcza",
"Polityka".
1
- Pierwszy wyraz w tytułach książek, utworów muzycznych, artykułów, dzieł sztuki, zabytków
językowych, deklaracji, np.: "Nasza mama czarodziejka", "Podwieczorek u Mini i Maxa", "W pustyni i w
puszczy", "Mały słownik języka polskiego", "Słownik ortograficzny języka polskiego".
- Nazwy witryn i portali internetowych.
- Nazwy gwiazd i ich mieszkańców, planet, konstelacji, np.: Droga Mleczna, Wielki Wóz, Złota Ryba,
Mars, Marsjanin, Marsjanka, Pluton,
- Nazwy geograficzne, czyli nazwy kontynentów, części świata, krajów, starożytnych państw, regionów,
prowincji, stanów, miast, wsi, dzielnic i osiedli, np.: Europa, Ameryka Łacińska, Japonia (= Kraj
Kwitnącej Wiśni), Kanada (= Kraj Klonowego Liścia), Rzeczpospolita Polska, Rzym, Warmia, Ontario
(prowincja w Kanadzie), Dakota Południowa, Charleston, Warszawa, Zalesie, Mokotów.
- Inne nazwy geograficzne, czyli nazwy np.: oceanów, mórz, jezior, rzek, nizin, wyżyn, gór, pustyń,
puszcz, kanałów, wysp, półwyspów oraz nazwy geograficzno - kulturowe, np.: Ocean Atlantycki, Nizina
Śląska, Wyżyna Krakowsko - Częstochowska, Wyżyna Śląska, Góry Świętokrzyskie.
- Przymiotniki: południowy, północny, wschodni, zachodni, dolny, górny, mały, nowy, stary, wielki wchodzące w skład nazwy geograficznych, np.: Ameryka Południowa, Morze Północne, Przylądek
Północny, Morze Wschodniosyberyjskie, Zachodni Brzeg Jordanu, Zachodnia Pustynia, Dolna
Saksonia, Dolny Śląsk, Górny Śląsk, Górny Zair, Mała Panew.
- Nazwy ulic, parków, rynków, budowli, zabytków, obiektów sportowych, np.: Krakowskie Przedmieście,
Łazienki Królewskie, Tatrzański Park Narodowy, Rynek, Barbakan, Belweder, Pałac Kultury i Nauki,
Stadion Narodowy.
- Nazwy urzędów, władz, instytucji, szkół, np.: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Urząd
Statystyczny, Urząd Rady Ministrów, Uniwersytet Jagielloński.
- Nazwy orderów i odznaczeń, np.: Order Orła Białego, Order św. Stanisława, Order Uśmiechu, Virtuti
Militari, Krzyż Walecznych, Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia
Polski.
- Nazwy nagród, np.: Oscar, Nobel, Nagroda Nobla, Wiktor.
- Nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych, np.: Jawa (marka motocykli), Pollena (marka
towarów i firma), Polonez (marka samochodu), Pepsi - Cola (marka i firma).
b) Pisownia rz i ż.
I. Rz piszemy, gdy w wyrazach wymienia się na r, np.:
rowerzysta - rower,
na komputerze - komputer,
2
dworzec - dworca.
Rz piszemy w zakończeniach wyrazów:
•
arz - bramkarz, pisarz,
•
erz - harcerz, rycerz,
•
mierz - ciśnieniomierz, Sandomierz,
•
mistrz - burmistrz, zegarmistrz.
Rz piszemy po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w, np.:
brzeg, brzoza,
przebój, sprzedawca,
drzewo, modrzew,
trzeba, patrzeć,
grzyb, pielgrzym,
chrzan, chrząszcz,
spojrzeć, ujrzeć,
wrzesień, wrzeciono.
Wyjątki:
•
wyrazy: bukszpan, gżegżółka, kształt, kszyk (nazwa ptaka), piegża (nazwa ptaka), pszczoła,
Pszczyna, pszenica, pszenżyto,
•
w przymiotnikach zakończonych na: - szy, - ejszy -
np.: lepszy, nowszy, najlepszy, najnowszy, ładniejszy, mocniejszy, najładniejszy, najmocniejszy.
II. Ż piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g,
dz, h, z, ź, s – np.
książka - księga,
wstążka - wstęga,
mosiężny - mosiądz,
pieniążek - pieniądz,
3
drużyna - druh,
watażka - wataha,
każę (coś zrobić) - kazać,
mażę (po czymś) - mazać,
przerażenie - przerazić,
zamrażać - mroźny, mróz,
bliżej - blisko,
niżej - nisko.
Ż piszemy w wyrazach zakończonych na: - aż, - eż – np.
pejzaż, witraż, młodzież, odzież.
Ż piszemy po literach: l, ł, r, n – np.
lżej, ulżyć,
małże, małżeństwo,
rżysko, rżenie,
rewanż, oranżada.
Uzupełnij zdania:
…..eczpospolita Polska le…..y w centr…..m E…..ropy. Ma siedmiu sąsiad…..w. Od
p…..łnocy graniczy z Rosją, od poł…..dnia: z Czechami i ze Słowacją, od wschodu: z
Litwą, Białor…..sią i Ukrainą, a od zachodu: z Niemcami. Godłem …..eczypospolitej
Polskiej jest wizer…..nek białego orła w koronie w czerwonym polu. Barwami naszego
kraju są kolory: biały i czerwony. Flaga Polski jest biało - czerwona. ….. ymnem naszej
Ojczyzny
jest
"Maz…..rek
Dąbrowskiego". Stolicą
Najdł…..ższe …..eki to Wisła i Odra.
1.
k……..esło
4
Polski
jest
Warszawa.
2.
d……..wi
3.
…….yrandol
4.
…….arówka
5. Kątomie……..
6. Ksią……ka
7.…….elazko
8. Ły……..ka
9. Tale…….
10. Fili……anka
c) Pisownia u i ó.
I. U piszemy w zakończeniach rzeczowników:
a. un
b. unek
c. uchna
d. uszka
e. uszek
f.
uch
g. us
h. usia
np. zwiastun, podarunek, córuchna, staruszka, łańcuszek, maluch, raptus, mamusia.
5
U piszemy w czasownikach zakończonych na:
•
uj
•
ujesz
•
uje
np.: maluję, malujesz, maluje, wędruję, wędrujesz, wędruje.
U piszemy w czasownikach typu: czuć, kuć, kłuć, pruć, snuć, np.: czuje, kuję, kłuję pruję, snuję.
II. Ó piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: o, e,
a - np.:
stół - stoły
wiózł - wiozę
trójka - troje
przyjaciółka - przyjaciel
niósł - niesie
siódmy - siedem
skrót - skracać
mówić - mawiać
powtórzyć - powtarzać
Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ów, np.:
Julianów
Tarłów
Opatów
z lasów
chłopców
Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówka, np.:
łamigłówka
pocztówka
6
złotówka
Wyjątki: skuwka, wsuwka, zasuwka.
Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówna, np.:
Nowakówna
Kucówna
Ó piszemy na początku wyrazów: ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówcześnie, ówdzie.
1. Dł………….gopis
2. Oł…………wek
3. St………….ł
4. Ćwiczeni…………wka
5. Lod…………wka
6. S…………szarka
7. C…………kier
8. S……..l
9. Z……..pa
10 B…..dyń
d) Pisownia ch i h.
I. Ch piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: sz,
np.:
mucha - muszka,
7
wydmuchać - wydmuszka,
trochę – troszkę.
Ch piszemy po literze s np.: schab, schody, Wschód.
Ch piszemy na końcu wyrazów, np.: na drogach, orzech, zuch.
Wyjątki: druh, Boh (nazwa rzeki).
II. H piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, ż,
z, dz, np.:
wahać się - waga,
druh - drużyna,
błahy – błazen
Zgadywanka – Miasta w Polsce – mapa z miastami, puste kratki, zgadujemy literki
8