Wyliczanie emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących
Transkrypt
Wyliczanie emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących
2015-12-16 Emerytura Zasady wyliczania wysokości emerytury Wyliczanie emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących przed 1.01.1999 r. to suma pieniędzy, którą będzie comiesięcznie otrzymywał ubezpieczony z ZUS w momencie, gdy nabędzie status emeryta. Do kiedy stare emerytury? Mężczyzna urodzony w 1968 r. przechodzi na emeryturę w wieku 67 lat, czyli w 2035 r. Chyba, że opóźni przejście na emeryturę. Na emeryturze będzie żył średnio 20 lat. Więc emeryturę będzie pobierał do 2055 r. A może dożyje setnych urodzin?! Wyliczanie emerytury Obliczenie emerytury: 1. część socjalna emerytury: 24% * kwota bazowa 2. okres składkowy: liczba lat składkowych * 1,3% * podstawa wymiaru emerytury* kwota bazowa 3. okres nieskładkowy: liczba lat nieskładkowych * 0,7% * podstawa wymiaru emerytury * kwota bazowa Sumujemy ze sobą te składniki i otrzymujemy wysokość emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących przed 1.01.1999 r. Kwota bazowa stanowi 100 % przeciętnego wynagrodzenia, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenie społeczne, w kwartale poprzedzającym termin waloryzacji. 1 2015-12-16 Wysokość kwoty bazowej od 1999 r. Podstawa wymiaru emerytury Okres obowiązywania Wysokość kwoty bazowej Od 1 czerwca 1999 r. Od 1 czerwca 2000 r. Od 1 czerwca 2001 r. Od 1 czerwca 2002 r. Od 1 marca 2003 r. Od 1 marca 2004 r. Od 1 marca 2005 r. Od 1 marca 2006 r. Od 1 marca 2007 r. Od 1 marca 2008 r. Od 1 marca 2009 r. Od 1 marca 2010 r. Od 1 marca 2011 r. Od 1 marca 2012 r. Od 1 marca 2013 r. Od 1 marca 2014 r. 1327,44 zł 1540,20 zł 1683,27 zł 1775,89 zł 1862,62 zł 1829,24 zł 1903,03 zł 1977,20 zł 2059,92 zł 2275,37 zł 2578,26 zł 2716,71 zł 2822,66 zł 2974,69 zł 3080,84 zł 3191,93 zł Od 1 marca 2014 r. 3308,33 zł Podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne. Do podstawy wymiaru przyjmuje się te składniki wynagrodzenia (dochodu, przychodu), od których istniał obowiązek opłacania składek. Mechanizm obliczania podstawy wymiaru świadczeń Podstawa wymiaru emerytury cd. to przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 19 lat w przypadku zgłoszenia wniosku w 1999 r., a w 2000 r. i w latach następnych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, wybranych z całego okresu aktywności zawodowej (podlegania ubezpieczeniu). oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot wymienionych wyżej w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych, oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu, oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi indywidualny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury, mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%. ROK Średnie roczne wynagrodzenie w gospodarce Roczne wynagrodzenie pracownika Wskaźnik wynagrodzenia Z 20 najkorzystniejszych - 72,60 % 1984 202 056 220 369 109,06 1985 240 060 189 658 79,00 1986 289 140 221 236 76,52 1987 350 208 318 963 91,08 1988 637 080 458 789 72,01 1989 2 481 096 1 258 698 50,73 1990 12 355 644 7 584 566 61,39 1991 21 240 000 12 589 654 59,27 1992 35 220 000 20 147 589 57,20 1993 47 940 000 22 102 102 46,10 1994 63 936 000 55 458 896 86,74 1995 8 431,44 6 123,00 72,62 1986-1995 67,37% 1996 10 476,00 7 412,00 70,75 1987-1996 66,79% 1997 12 743,16 9 412,00 73,86 1988-1997 65,07% 1998 14 873,88 9 987,00 67,14 1989-1998 64,58% 65,09% Wskaźnik za lata Średni wskaźnik wynagrodzenia 1999 20 480,88 11 423 55,77 1990-1999 2000 23 085,72 16 520 71,56 1991-2000 66,10% 2001 24 742,20 17 412 70,37 1992-2001 67,21% 2002 25 598,52 17 895 69,91 1993-2002 68,48% 2003 26 417,64 18 120 68,59 1994-2003 70,73% 68,98% 68,72% 2004 27 474,84 19 009 69,19 1995-2004 2005 28 563,48 20 001 70,02 1996-2005 2 2015-12-16 Okresy składkowe Okresy nieskładkowe to przede wszystkim okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, czyli m. in.: okresy służby wojskowej, pobierania zasiłku macierzyńskiego itp. to okresy braku aktywności zawodowej, za które nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne, np. okresy pobierania zasiłku chorobowego, nauki w szkole wyższej, czy urlopu wychowawczego. Okresy uzupełniające Okresy pobierania okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, które uwzględnia się, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do uzyskania świadczenia emerytalnego; okresy uzupełniające uwzględnia się w rozmiarze brakującym do okresu wymaganego do uzyskania świadczenia. Traktuje się je jak okresy składkowe. Wyliczanie emerytury Obliczenie emerytury: 1. część socjalna emerytury: 24% * kwota bazowa 2. okres składkowy: liczba lat składkowych * 1,3% * podstawa wymiaru emerytury* kwota bazowa 3. okres nieskładkowy: liczba lat nieskładkowych * 0,7% * podstawa wymiaru emerytury * kwota bazowa Sumujemy ze sobą te składniki i otrzymujemy wysokość emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących przed 1.01.1999 r. to okresy przysługującej z ZUS, renty z tytułu niezdolności do pracy. Okresy te uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury w zakresie niezbędnym do jej przyznania dla osoby, która osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn i utraciła prawo do tej renty. Okres pobierania renty nie jest okresem składkowym ani też okresem nieskładkowym i nie podlega uwzględnieniu przy obliczaniu wysokości emerytury. Wysokość emerytury zależy od: 1. kwoty bazowej, obowiązującej w dacie powstania prawa do świadczenia, 2. wysokości podstawy wymiaru, 3. uwzględnionego okresu składkowego i nieskładkowego 3 2015-12-16 Zadanie Pracownik przedsiębiorstwa na koniec grudnia 2012 r. skończył 65 lat życia. Postanowił z dniem 1 stycznia 2013 r. przejść na emeryturę. Deklaruje 42 lata składkowe i 5 lat nieskładkowych. W tabelach poniżej znajdziecie Państwo wysokość jego rocznych zarobków, średnie roczne wynagrodzenie w gospodarce oraz wysokość kwoty bazowej na ostatnie lata. Proszę wyliczyć wysokość emerytury, którą powinien otrzymać pracownik. Wskaźnik za lata Kolumna 2. Roczne wynagrodze nie pracownika (zł) 2. 1. 2. 22 908 1992 32 456 124 1972 23 454 1993 49 876 000 1973 27 819 1994 60 987 135 1974 26 187 1995 8 354,00 1975 39 098 1996 10 812,00 1976 42 567 1997 10 871,00 1977 58 981 1998 12 987,00 1978 46 098 1999 22 651,00 1979 47 190 2000 22 986,00 1980 57 891 2001 23 890,00 1981 66 109 2002 23 365,00 1982 109 098 2003 24 312,00 1983 145 651 2004 24 987,00 1984 180 987 2005 29 761,00 1985 229 871 2006 30 487,00 1986 169 765 2007 31 098,00 1987 300 456 2008 35591,00 1988 765 123 2009 34241,00 1989 1 879 254 2010 36319,23 1990 1991 9 098 187 25 419 746 2011 2012 38789,65 37541,11 Średni wskaźnik wynagrodzenia 1990-1999 97,23% 1991-2000 96,03% 1992-1991 95,59% 1993-2002 96,10% 1994-2003 96,03% 1995-2004 97,13% 1996-2005 98,48% 1997-2006 96,61% Liczba lat składkowych = 1998-2007 96,04% Liczba lat nieskładkowych = 1999-2008 95,89% 2000-2009 95,65% 20 najlepszych 100,20% Wskaźnik za lata Kolumna 1.Rok; 1. 1971 Zadanie 42 5 Kwota bazowa (KB) = 2974,69 zł Podstawa wymiaru emerytury (PWE) = 100,20 % 24%*KB = 713,93 zł Liczba lat składkowych * 1,3% * KB * PWE = 1 627,50 zł Liczba lat nieskładkowych * 0,7 % * KB * PWE = 104,33 zł Wysokość emerytury = 2 445,75 zł Średni wskaźnik wynagrodzenia 1991-2000 96,03% 1992-1991 95,59% 1993-2002 96,10% 1994-2003 96,03% 1995-2004 97,13% 1996-2005 98,48% 1997-2006 96,61% 1998-2007 96,04% 1999-2008 95,89% 2000-2009 95,65% 2001-2010 94,64% 20 najlepszych 100,20% Ta sama osoba postanawia przepracować jeszcze rok dłużej. Postanawia przejść na emeryturę w styczniu 2014 r. W 2013 roku zarobiła 35900,00 zł, natomiast średnie roczne wynagrodzenie w gospodarce w 2013 r. wyniosło 43800,72 zł. Proszę sprawdzić o ile wzrośnie świadczenie emerytalne pracownika. Wariant 2: Przechodzi na emeryturę rok później w styczniu Liczba lat składkowych = Zadanie 43 Liczba lat nieskładkowych = 5 Kwota bazowa (KB) = 3080,84 zł Podstawa wymiaru emerytury (PWE) = 100,20 % 24%*KB = 739,40 zł Liczba lat składkowych * 1,3% * KB * PWE = 1 725,71 zł Liczba lat nieskładkowych * 0,7 % * KB * PWE = 108,05 zł Wysokość emerytury = 2 573,16 zł Czy opłaca się przesunąć datę przejścia na emeryturę na marzec? W 2013 roku zarobiła 35900,00 zł, natomiast średnie roczne wynagrodzenie w gospodarce w 2013 r. wyniosło 43800,72 zł. Proszę sprawdzić o ile wzrośnie świadczenie emerytalne pracownika. Przedłużenie aktywności zawodowej o rok podniosło wysokość świadczenia emerytalnego o 2 445,75 /2573,16 zł= 1,052, czyli 5,2 %. (127,41 zł) 4 2015-12-16 Wariant 2: Średni wskaźnik wynagrodzenia Wskaźnik za lata 1991-2000 96,03% 1992-1991 95,59% 1993-2002 96,10% 1994-2003 96,03% 1995-2004 97,13% 1996-2005 98,48% Wyliczenie poszczególnych wariantów Przechodzi na emeryturę rok później w marcu Liczba lat składkowych = 43 Liczba lat nieskładkowych = 5 1997-2006 96,61% Kwota bazowa (KB) = 1998-2007 96,04% Podstawa wymiaru emerytury (PWE) = 1999-2008 95,89% 2000-2009 95,65% 2001-2010 94,64% 20 najlepszych 100,20% 3191,93 zł 100,20 % I 2013 I 2014 III 2014 Liczba lat składkowych = 42 43 43 Liczba lat nieskładkowych = 5 5 5 Kwota bazowa (KB) = 2 974,69 zł 3 080,84 zł 3 191,93 zł Podstawa wymiaru emerytury (PWE) = Wysokość emerytury 24%*KB = 766,06 zł Liczba lat składkowych * 1,3% * KB * PWE = 1 787,94 zł Liczba lat nieskładkowych * 0,7 % * KB * PWE = 111,95 zł Wysokość emerytury = 2 665,94 zł 1,0020 1,0020 1,0020 I 2013 I 2014 III 2014 24% * KB = 713,93 zł 739,40 zł 766,06 zł Liczba lat składkowych * 1,3% * KB * PWE = 1 627,50 zł 1 725,71 zł 1 787,94 zł Liczba lat nieskładkowych * 0,7 % * KB * PWE = 104,33 zł 108,05 zł 111,95 zł Wysokość emerytury 2 445,75 zł 2 573,16 zł 2 665,94 zł 105,21% 103,61% Wzrost wysokości emerytury w % Przedłużenie aktywności zawodowej o rok podniosło wysokość świadczenia emerytalnego o 2573,16 /2665,94 zł= 1,036, czyli ponad 3,6 %. (92,78 zł) Wzrost wysokości emerytury w kwocie 127,41 zł 92,78 zł Wskaźniki waloryzacji składek Symulacja wysokości emerytury Rok Współczynnik Podstawa 2000 112,72% (MP 2006 nr 42, poz. 453) 2001 106,68% (MP 2006 nr 42, poz. 453) 2002 101,90% (MP 2006 nr 42, poz. 453) 2003 102,00% (MP 2006 nr 42, poz. 453) 2004 103,63% (MP 2006 nr 42, poz. 453) 2005 105,55% (MP 2006 nr 42, poz. 453) 2006 106,90% (MP 2007 nr 39, poz. 453) 2007 112,85% (MP 2008 nr 44, poz. 388) 2008 116,26% (MP 2009 nr 32, poz. 469) 2009 107,22% (MP 2010 nr 37, poz. 520) 2010 103,98% M.P. z 2011 r. Nr 35, poz. 418 2011 105,18% M.P. z 2012 r., poz. 297 2012 104,68% M.P. 2013 r., poz. 425 2013 101,20 % - 2014 102,14 % - 2015 100,68 % Pracownik deklaruje 40 lat składkowych i 5 nieskładkowych. Kwota bazowa 3191,93 zł. Wyliczamy wysokość emerytury dla różnych wielkości podstawy wymiaru emerytury. Kwota bazowa – 3191,93 zł Lata składkowe – 40 Lata nieskładkowe - 5 Emerytura - - PWE1 PWE2 PWE3 PWE4 – – – – 150 % 100 % 75 % 50 % 3423,34 zł 2593,44 zł 2178,49 zł 1763,54 zł Wysokość emerytury do PWE*KB 71,50% 81,25% 91,00% 110,50% Elastyczność wysokości emerytury E = 0,24*KB + 0,013*LS*PWE*KB + 0,007*LN*PWE*KB Wpływ zmian KB Wpływ zmian LS, LN oraz PWE 20 20 18 18 Wielkość emerytury (%) Wielkość emerytury (%) Wyliczanie emerytury na nowych zasadach 16 16 14 14 12 12 10 10 8 6 4 2 8 6 4 2 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 Zmiana KB o 1 % powoduje zmianę wysokości emerytury o 1 %. 19 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 Zmiana LS, LN oraz PWE o 1 % powoduje zmianę wysokości emerytury o ok. 0,5 %. 5 2015-12-16 Wysokość emerytury Wysokość nowej emerytury będzie wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia przez tzw. średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi, w jakim ubezpieczony zdecyduje się przejść na emeryturę. Wysokość nowej emerytury Podstawa obliczenia Podstawę obliczenia emerytury utworzy kwota składek zaewidencjonowanych na indywidualnych kontach w ZUS i OFE ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługiwać będzie emerytura (czyli suma pieniędzy na indywidualnych kontach w ZUS i OFE) . Wysokość nowej emerytury cd. Wysokość świadczenia emerytalnego zależy od wysokości zgromadzonych uprawnień i kapitałów emerytalnych W I filarze (konto w ZUS): Wysokość nowej emerytury = Zgromadzony kapitał emerytalny Liczby miesięcy pobierania świadczenia W II filarze (rachunek w OFE): Jej wysokość zależy od: 1. Jak dużo pieniędzy zgromadzimy na indywidualnych kontach. 2. Jak długo będziemy szacunkowo żyć po przejściu na emeryturę. Wyjaśnienia na kolejnych slajdach. Ad 1. Wysokość kapitału zgromadzonego na kontach zależy od: 1. Wysokości odprowadzanych kwot na indywidualne konta. 2. Okresu czasu, przez który odprowadzane są składki. 3. Wysokości stopy waloryzacji w ZUS. 4. Wysokości stopy zwrotu OFE. 5. Wysokości opłat pobieranych przez OFE. 6 2015-12-16 Ad. 2. Czas pobierania świadczenia emerytalnego zależeć będzie od: 1. 2. Wieku, przejścia na emeryturę. Szacunkowej, statystycznie wyliczonej daty śmierci. Zadanie Pewna osoba zarabiała przez cały okres swojej pracy zawodowej 3000 zł brutto miesięcznie, składka emerytalna wynosiła 20 %. Osoba ta zaczęła pracę w wieku 24 lata, a zakończyła w wieku 67 lat. Przewidywany wiek śmierci w momencie przejścia na emeryturę wynosi 75 lat. Proszę wyliczyć wysokość nowej emerytury przyjmując, że przez cały czas trwania pracy nie było inflacji, a środki pobierane w ramach składki emerytalnej nie były inwestowane, ani waloryzowane. Zadanie Wykorzystując dane z poprzedniego zadania proszę wyliczyć ile wyniosłaby emerytura gdyby badana osoba zdecydowała się przejść na emeryturę w wieku 68 lat i 69 lat. Zarobki - 3000 zł brutto miesięcznie, składka emerytalna - 20 %, rozpoczęcie pracy - 24 lata, przewidywany wiek śmierci - 75 lat. Średnie dalsze trwanie życia Średnie dalsze trwanie życia to wielkość statystyczna służąca do ustalenia liczby miesięcy, w których przeciętnie będzie pobierana nowa emerytura. Jeżeli świadczeniobiorca przekroczyłby tę liczbę to i tak nie ma to wpływu na wysokość i zasady waloryzacji pobieranego później świadczenia. Średnie dalsze trwanie życia dla wieku emerytalnego będzie ustalane wspólnie dla mężczyzn i kobiet. Rozwiązanie Miesięcznie odkłada Odkłada Odkłada Zgromadził Na emeryturze będzie żył Na emeryturze będzie żył 3000 x 0,2 = 600 zł 67-24=43 lata 43x12=516 miesięcy 516x600=309600 zł 75-67=8 lat 8 x 12 = 96 miesięcy Emerytura wyniesie 309600/96 Emerytura wyniesie =3225 zł Rozwiązanie Miesięcznie odkłada Odkłada Odkłada Zgromadził Na emeryturze będzie żył Na emeryturze będzie żył 3000 x 0,2 = 600 zł 68-24=44 lata 44x12=528 miesięcy 528x600=316800 zł 75-68=7 lat 7 x 12 = 84 miesiące Emerytura wyniesie 316800/84 Emerytura wyniesie =3771,43 zł 7 2015-12-16 Wyliczenie poszczególnych wariantów Rozwiązanie Miesięcznie odkłada Odkłada Odkłada Zgromadził Na emeryturze będzie żył Na emeryturze będzie żył 3000 x 0,2 = 600 zł 69-24=45 lata 45x12=540 miesięcy 540x600=324000 zł 75-69=6 lat 6 x 12 = 72 miesiące Emerytura wyniesie 324000/72 Wiek Wysokość emerytury 67 3225,00 Wzrost wysokości emerytury w % 115,18 % Wzrost wysokości emerytury w kwocie Wiek 60 61 425 zł 62 63 68 69 3771,43 4500,00 116,94% 119,32% 546,43 zł 728,57 zł 64 65 66 Wysokość emerytury 1440,00 1585,70 1753,80 1950,00 2181,80 2460,00 2800,00 Emerytura wyniesie =4500 zł Wzrost wysokości emerytury w % 110,12% 110,60% 111,19% 111,89% 112,75% 113,82% Wzrost wysokości emerytury w kwocie 145,70 zł 168,10 zł 196,20 zł 231,80 zł 278,20 zł 340,00 zł Wysokość emerytury w zależności od przewidywanej daty śmierci Wynagrodzenie brutto Wysokość skłądki emerytalnej Miesięcznie na emeryturę odkłada Obliczanie wysokości starej i nowej emerytury 3000 3000 3000 3000 3000 3000 3000 3000 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 600 600 600 600 600 600 600 600 600 Wiek rozpoczęcia pracy 24 24 24 24 24 24 24 24 24 Wiek zakończenia pracy 67 67 67 67 67 67 67 67 67 Lata odkładania 43 43 43 43 43 43 43 43 43 516 516 516 516 516 516 516 516 516 Miesiące odkładania Wysokość odłożonego kapitału 309600 309600 309600 309600 309600 309600 309600 309600 309600 Przewidywany wiek śmierci 75 76 77 78 79 80 81 82 8 9 10 11 12 13 14 15 16 96 108 120 132 144 156 168 180 192 Lata życie na emeryturze Miesiące życia na emeryturze Wysokość emerytury W poniższej tabeli zestawione są kariery zawodowe trzech mężczyzn. Każdy z nich ukończył 5-cio letnie studia, odbył roczną służbę wojskową oraz legitymuje się 40-to letnim stażem pracy. Dla uproszczenia założona jest stała średnia krajowa przez cały okres ich pracy wynosi 3900,00 PLN. W tabeli zamieszczono średnie zarobki mężczyzn w kolejnych dekadach aktywności zawodowej oraz przybliżoną wysokość przysługującej im emerytury w 65-tym roku życia. 83 wiek Kowalski Nowak Wiśniewski 3225,00 2866,67 2580,00 2345,45 2150,00 1984,62 1842,86 1720,00 1612,50 Obliczanie wysokości starej emerytury wiek Kowalski Nowak Wiśniewski 3000 25-35 2400 9750 30,000 36-45 2400 9750 30,000 46-55 2400 9750 30,000 56-65 9750 9750 30,000 Planowana "stara" emerytura brutto 6415,5 6415,5 6415,5 25-35 2400 9750 30,000 każdy wybrał ostatnie 10 lat każdy ma WWP=250% (9750 PLN : 3900 = 250%; 30000 : 3900 = 769,2%, a więc 250%, gdyż WWP nie może przekroczyć 250%) 1. część socjalna * 24% = 936,0 2. 3900 * 250% * 40 lat 3900 * 1,3% = 5070,0 3. 3900 * 250% * 6 lat * 0,7% = 409,5 Suma = 6415,5 46-55 2400 9750 30,000 56-65 9750 9750 30,000 Obliczanie wysokości nowej emerytury wiek Kowalski Nowak 25-35 36-45 46-55 56-65 2400 2400 2400 9750 9750 9750 9750 9750 Wiśniewski 30,000 30,000 30,000 30,000 36-45 2400 9750 30,000 Planowana "stara" emerytura brutto 6415,5 6415,5 6415,5 Przybliżona wysokość emerytury w "nowym" systemie 3312 8388 8388 + 13086 = 21474 Przyjęte zostały dodatkowe uproszczone założenia: wszyscy uczestnicy są w I i II filarze, inflacja w całym okresie = 0%, wzrost realny płac = 0%, alokacja w otwartym Funduszu Emerytalnym = 95%, realna stopa zwrotu w OFE = 3% rocznie, podane zarobki są nieuskładkowione, mężczyzna 65-cio letni w świetle tablic długości życia będzie żył jeszcze przeciętnie 14 lat, Wiśniewski korzystając z dobrodziejstw limitu składki zaoszczędzone środki (po odliczeniu 40% podatku) lokuje w III filarze w programie o zbliżonej konstrukcji do OFE. 8