docGłówne tendencje w rozwoju gospodarki światowej w latach
download 
Reklamacja Transkrypt
Główne tendencje w rozwoju gospodarki światowej w latach
Główne tendencje w rozwoju gospodarki światowej w latach 20002000-2010 Tomasz Białowąs http://msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm [email protected] Dynamika wzrostu gospodarczego Biorąc pod uwagę dynamikę wzrostu gospodarczego w latach 2000-2010 moŜemy wyróŜnić następujące okresy: Lata 2001-2002 kryzys dot-com Lata 2003-2006 poprawa koniunktury Lata 2007-2009 spowolnienie w 2007 i następnie kryzys w latach 2008-2009 Etapy w analizie wzrostu PKB Charakterystyczną cechą okresu 20002010 jest zdecydowanie wyŜsza dynamika wzrostu gospodarczego w krajach rozwijających się niŜ w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo. W latach 80. i 90. była ona podobna w krajach rozwiniętych i rozwijających się RóŜna dynamika wzrostu w krajach rozwiniętych i rozwijających się Po kryzysie gospodarczym dynamika światowego PKB uległa załamaniu głównie w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo. W krajach rozwijających się załamanie było mniejsze i od połowy roku 2009 widoczne jest wyraźnie oŜywienie. Obecna dynamika wzrostu PKB krajów rozwijających się jest niewiele niŜsza od prognozowanej przez IMF w roku 2007 Dynamika PKB Tendencje we wzroście PKB Największy wpływ na załamanie wzrostu gospodarczego miały spadek produkcji przemysłowej i obniŜenie TFP Pozytywnie na wzrost PKB w pierwszych miesiącach po kryzysie oŜywienia gospodarczego wpływała sytuacja na rynku pracy: wzrost stopy zatrudnienia. Dekompozycja wzrostu PKB Wkład głównych czynników do wzrostu PKB Czynnikiem utrudniającym wychodzenie z kryzysu i pogarszającym międzynarodową konkurencyjność gospodarek krajów strefy euro jest wysoka dynamika wzrostu kosztów pracy Była ona najwyŜsza w krajach, których obecna sytuacja gospodarcza jest najgorsza – w Grecji i Hiszpanii Wzrost kosztów pracy w strefie euro Wzrost kosztów pracy w strefie euro w latach 20002000-2009 Od połowy lat 90. wzrosła częstotliwość występowania kryzysów walutowych, które obejmują swoim zasięgiem coraz większą ilość gospodarek. Częstotliwość i zasięg kryzysów sektora bankowego była niewielka i dotyczyła głównie krajów rozwijających się o średnim poziomie PKB Wysoka częstotliwość kryzysów Jednym z zasadniczych powodów częstych kryzysów walutowych jest narastający problem globalnej nierównowagi płatniczej Spowodowana jest ona wahaniami kursów walut oraz zmianami w pozycji konkurencyjnej krajów rozwijających się w handlu międzynarodowym Nierównowaga płatnicza Globalna nierówno waga płatnicza W perspektywie ostatnich 40 lat moŜemy zauwaŜyć pewne zasadnicze tendencje w udziale głównych gospodarek w światowym PKB 1) Spadek udziału krajów UE 2) Wzrost znaczenia gospodarek Azji 3) Utrzymanie pozycji USA 4) Brak tendencji wzrostowych w Ameryce Łacińskiej i Afryce Tendencje w światowym PKB w latach 19701970-2010 Udział w światowym PKB Wyraźnie wyŜsza dynamika wzrostu gospodarczego w krajach rozwijających się, zwłaszcza w Chinach i Indiach spowodowała duŜe przesunięcia w układzie sił gospodarczych W opracowanej przez laureata nagrody Nobla R. Fogla prognozie dla roku 2040 udział Chin i Indii w światowym PKB oszacowano na 51%, a tzw. triady gospodarczej (USA, UE i Japonii) na 21%. Prognoza dla roku 2040 Udział w światowym PKB w roku 2040 Sytuacja finansów publicznych PowaŜnym problemem w krajach rozwiniętych gospodarczo jest narastający poziom długu publicznego i utrzymujący się deficyt budŜetowy. W najgorszej sytuacji znajdują się Japonia, Włochy, Grecja, Francja, Stany Zjednoczone, Hiszpania, Irlandia i Wielka Brytania Narastający deficyt Krąg ognia – czy spłoną? Poziom długu publicznego w procentach PKB w roku 2008 http://en.wikipedia.org/wiki/File:Public_debt_percent_gdp_world_map.PNG Kraje z najwyŜszym długiem publicznym Największy wzrost poziomu długu publicznego w UE w roku 2008 w stosunku do roku 2007 nastąpił w Irlandii i w Holandii Poprawa sytuacji finansów publicznych nastąpiła w 7 krajach (Cypr, Bułgaria, Szwecja, Słowacja, Finlandia, Litwa, Słowenia) Wzrost poziomu długu publicznego w UE w roku 2008 Zmiana poziomu długu publiczn ego w roku 2008 Handel międzynarodowy Dynamika światowego eksportu i importu w latach 2000-2008 wynosiła 5% średniorocznie Najszybciej rozwijał się eksport gospodarek azjatyckich oraz WNP Pod względem importu najwyŜsze tempo wzrostu charakteryzowało Rosję, Chiny i Indie Handel międzynarodowy Dynamika handlu międzynarodowego w latach 20002000-2008 WTO, International Trade Statistics 2009, s. 7. Kryzys gospodarczy spowodował duŜe załamanie handlu międzynarodowego Spadek wartości wymiany trwał od III kwartału roku 2008 do I kwartału roku 2009. W okresie tym wartość kwartalnego eksportu zmniejszyła się z 4,29 bln dolarów do 2,69 bln dolarów. W II, III i IV kwartale roku 2009 wartość handlu światowego systematycznie rosła Załamanie handlu międzynarodowego 4500000 4000000 3500000 3000000 2500000 2000000 Wartość eksportu światowego w poszczególnych kwartałach w latach 20052005-2009 Spadek wartości handlu międzynarodowego miał charakter powszechny i dotyczył wszystkich regionów bez względu na poziom rozwoju gospodarczego i głębokość kryzysu gospodarczego Załamanie dynamiki dotyczyło zarówno eksportu towarów jak równieŜ eksportu usług Powszechne załamanie dynamiki wymiany handlowej Spadek dynamiki eksportu towarów WTO, International Trade Statistics 2009, s. 3. Załamanie w eksporcie usług WTO, International Trade Statistics 2009, s. 5. Na koniec IV kwartału 2009 roku najkorzystniej sytuacja (rok do roku) prezentowała się w eksporcie UE i gospodarek Azji, a zwłaszcza Indii w imporcie zaś największe oŜywienie odnotowano w Chinach http://www.wto.org/english/res_e/statis_e/quarterly_world_exp_e.htm Na podstawie danych zgromadzonych przez Holenderskie Biuro Analiz Ekonomicznych moŜemy ocenić, które gospodarki najlepiej poradziły sobie z kryzysem, a w których straty były największe Największy wzrost wartości eksportu w roku 2009 odnotowały Malta, Malezja i Chiny Największy spadek zaś Łotwa, Rosja i Indonezja W roku 2008 największymi eksporterami były odpowiednio Niemcy, Chiny i Stany Zjednoczone Pierwsza trójka importerów składała się ze Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Chin LP Eksporter Wartość Udział Importer Wartość Udział 2166 13,2 1206 7,3 1133 6,9 1 Niemcy 1465 9,1 2 Chiny 1428 8,9 Stany Zjednoczone Niemcy 3 1301 8,1 Chiny 4 Stany Zjednoczone Japonia 782 4,9 Japonia 762 4,6 5 Holandia 634 3,9 Francja 708 4,3 6 Francja 609 3,8 Wielka Brytania 632 3,8 7 Włochy 540 3,3 Holandia 574 3,5 8 Belgia 477 3,0 Włochy 556 3,4 9 Rosja 472 2,9 Belgia 470 2,9 Wielka Brytania 458 2,8 Korea Południowa Świat 435 2,7 10 Świat 16127 16415 Wartość eksportu i importu towarów oraz udział procentowy w handlu światowym największych eksporterów i importerów w roku 2008 w mld dolarów i procentach Źródło: WTO, World Trade Report 2009: Trade Policy Commitments and Contingency Measures, s. 15. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie Tendencje w przepływach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w latach 2000-2009 były zgodne z ogólnymi zmianami zachodzącymi w dynamice rozwoju gospodarki światowej W latach 2001-2003 dominowały tendencje spadkowe, od roku 2004 rozpoczął się okres dynamicznego wzrostu, który zakończył się w IV kwartale roku 2007. W roku 2008 wartość przepływów ZIB zmniejszała się we wszystkich kwartałach. Od początku roku 2009 widoczne jest oŜywienie. Tendencje w przepływach ZIB w latach 20002000-2009 Tendencje w przepływach ZIB http://www.unctad.org/en/docs/webdiaeia20101_en.pdf Dominującą formą ZIB w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo są fuzje i przejęcia. Od początku 2008 roku wartość transgranicznych fuzji i przejęć znacznie się zmniejszyła, pod względem liczby przejęć spadek był relatywnie niewielki Transgraniczne fuzje i przejęcia http://www.unctad.org/en/docs/webdiaeia20101_en.pdf W latach 2007-2008 największymi odbiorcami ZIB na świecie były Stany Zjednoczone, Francja, Chiny, Wielka Brytania i Rosja Wśród największych inwestorów naleŜy wymienić USA, Niemcy, Francję, Wielką Brytanię i Japonię Najwięksi inwestorzy zagraniczni Główne obszary inwestowania i najwięksi inwestorzy zagraniczni w latach 20072007-2008 Wskutek kryzysu gospodarczego wartość globalnych ZIB (napływ) zmniejszyła się w roku 2008 o 14%. Wstępne dane dla roku 2009 pokazują dalszą tendencję spadkową. Największy spadek odnotowano w krajach wysoko rozwiniętych, natomiast w gospodarkach rozwijających się nastąpiło jedynie spowolnienie Prognozy sporządzone przez UNCTAD dla lat 2010-2011 mówią o powolnym wzroście w roku 2010 i przyspieszeniu w roku 2011 Wpływ kryzysu na przepływy ZIB Napływ ZIB w latach 20072007-2008
