gwary poznańskiej

SŁOWNIK
GWARY POZNAŃSKIEJ
stworzony w ramach projektu edukacyjnego "Poznaj Poznań!"
przy współpracy z rodzicami przedszkolaków.
Przedszkole 124 "Wesoła Ludwiczka" w Poznaniu
jedzenie
bonbony - cukierki
chabas - mięso
klymki - cukierki
korbol - dynia
pyry z gzikiem - potrawa rodem z Wielkopolski: ziemniaki, biały ser,
szczypiorek, rzodkiewka, itp.
rampuć - zupa jarzynowa
szneka z glancem - drożdżówka z lukrem
sznytka - kromka chleba
transport
bimba - tramwaj
bana - pociag
drynda - taksówka
kita - ogon samolotu, tył pojazdu: samochodu itp.
rzęch – stare, ciągle psujące się urządzenie (często o samochodzie)
LOKOMOTYWA po poznańsku
Stoi na stacji wielgachno bana
cało w oliwie jest opypłana.
Para z ni bucho i poświstuje
a palacz ciyngiym wef ni hajcuje.
Wuchte wagonów mo zahoczone
wef kożdym klunkrów jest nawalone.
Jest tych wagonów cóś ze śtyrdzieści
wcale nie wiada co sie tam zmieści.
W piyrszym wagónie kole wynglarki
jadom z Poznania same Kaczmarki
jedzie tyż kundziu i z Wildy szczuny
a kożdy śrupie z tytki bonbony.
Wef drugim szkieły i ejber łysy
śtyrech góroli i dwa hanysy.
Potym jest proszczok, owce i kónie
wszysko to w czecim jedzie wagónie.
Dalej som ryczki i szafónierki
jakieś wymborki i salaterki.
Śtyry wagóny jadom z meblami
za nimi dziesińć wagónów z pyrami.
Na samym kuńcu cołkiym dla śmiechu
źródło: Gwara Poznańska - https://www.facebook.com/pages/GWARA-Poznańska
człowiek
absztyfikant - adorator
baka - policzek
brachol - brat
chopok - chłopak
ejber - łobuz
gideja - chuda, wysoka dziewczyna
gira/syra - noga
gzub - dziecko
juchta - krew
kalafa - twarz
kielochy - zęby
miągwa - beksa
mela - dziewczyna
rojber - urwis
szczun - chłopak
siora - siostra
sznupa - twarz
ślyp - oko
wiara - ludzie
ANATOMIA PO POZNAŃSKU
źródło: Gwara Poznańska - https://www.facebook.com/pages/GWARAPoznańska
dom
antrejka - przedpokój/sień
funcka - lampa
ryczka - małe krzesełko, taboret
wymborek - wiadro
wyro - łóżko
PAWEŁ I GAWEŁ po poznańsku
Paweł i Gaweł wef naszym fyrtlu miyszkali
i nikt nie wiy skiyndyk óni sie przytośtali
Paweł mioł rułe i na piyrszym kiju
urzyndowoł
zaś Gaweł ździebko niży i ciyngiym rojbrowoł.
Szczyloł, polowoł i świgoł klunkrami
lotoł po chacie i czaskoł ryczkami
trumbił z cały epy od samygo rana
gorzy niż staro poznańsko bana.
Takie szplinowanie Paweł długo znosił
oż zlecioł do ejbra i grzecznie go prosi
- Panie! Bońdź pan ździebko ciszy!
Bo mi od hałasu ućkły wszyskie myszy!
- Tej, waćpan, nie skichej sie w gacie!
To jo jezdem panem u siebie wef chacie!
Paweł ni słowa ze sznupy nie pisnoł
podyrdoł do chaty i bobe na łeb se nacisnoł.
Zaś Gaweł rano we wyrze se chrapie
a tu mu na kluke zimnygo cóś kapie!
Hycnoł zes wyra i leci ruk cuk na góre
dźwi zakluczóne, szpycuje przez dziure.
Ślypiom nie wierzy - cołki pokój we wodzie
A Paweł zes kneblem uczaplił sie na komodzie.
- Co waćpan tetrosz? - Jo? Ryby se łowie!
- Do diaska! A mi jakoś ślumpa leci po głowie!
-Tej waćpan, nie skichej sie w gacie!
To jo jezdem panem u siebie wef chacie!
A teroz na kuńcu morał se taki zrobie:
-Jak ty stetrosz kumuś, tak ón stetro tobie!
źródło: Gwara Poznańska - https://www.facebook.com/pages/GWARA-Poznańska
zwierzęta
hazaj - zając
kejter - pies
kociamber - kot
ubrania
badejki - kąpielówki
glazejki - rękawiczki
katana - kurtka
lumpy - ubrania
pory - spodnie
OKULARY po poznańsku
Drze te kalafe pan Hilary:
"Dzie som moje okulary!"
Skoko, zaglundo pod wyro
w kiejdach od porów gmyro
wetkoł palec do gulika
zajrzoł potym do trzewika
Loto po cały chacie
szpycnoł se nawet wef gacie
"Do diaska! Dylerii dostane za chwile!
Któś mi buchnoł moje bryle!"
Wyćpiół ze szuflady badejki,
potym polecioł do antrejki.
Stęko, wykrzywio kalafe,
blycuje ślypiami pod szafe.
Przez te całe zamiyszanie
zbiyro mu sie na dudlanie.
Już podłoge mo zrywać,
i już szkieły zaczon wzywać.
Wtedy szpycnół se w lusterko,
i nie wierzy... Znowyk zerko.
Niech no tylko sie obróce...
Bryle ciyngiym som na kluce!!!
źródło: Gwara Poznańska https://www.facebook.com/pages/GWARA-Poznańska
INNE
ady - przecież
ajzol - kawałek żelaza
bejmy - pieniądze
bryle - okulary
brzęczeć - marudzić
chapać - ciężko pracować
chaps - kęs
chochla - łyżka wazowa, czerpak
chlabra - plucha, błoto
churchlać - kaszleć
dudlać - płakać
dylać - tańczyć
dynks - rzecz, której nazwy mówiący nie zna
fefry - strach
flaszka - butelka
fyrtel - dzielnica
gielejza - niezdara
giglać - łaskotać
glanc - połysk
grygolić - bazgrać
haczka - motyka
kielczyć się - śmiać się
kista - skrzynka
klara - słońce
nupel - smoczek
pamperek - figurka
poruta - wstyd
rychtych - prawda
szaga - skrót/ skos
tytka - papierowa torebka
wajcha/wichajster - dźwignia/przekładnia
winkiel - róg
znorać się - ubrudzić
zoolog - zoo
Opracowanie: A. Puk
Przedszkole nr 124 im. Wesołej Ludwiczki w Poznaniu
Źródło zdjęć: pixabay.com