Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Portret dziecka w literaturze i sztuce 1/2
obraz Wojciecha Weissa pt. Zasmucona; na początku XX wieku pojawił się w twórczości tego malarza temat melancholii, bólu istnienia,
ogarniającego człowieka; o jego obrazach pisano, że nie tylko widzimy, jak wygląda człowiek, który mu pozował, ale wiemy,
co było w jego myśli i w jego dusz; Zasmucona to przede wszystkim wizerunek duszy, obraz smętnej, lękliwej apatii; ogarnia ona
zapłakane dziecko, które zwrócone bokiem do widza, wtulając głowę w ramiona, patrzy w przestrzeń niewidzącym wzrokiem; www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/13
Ściąga eksperta
Weiss wtapia postać w niedookreślone tło, umieszcza w umownej tylko przestrzeni; przestrzeń przeżyć wewnętrznych; wyraźne wpływy symbolizmu, którego istotą było przedstawienie portretu ludzkiej duszy, próba wyrażenia tego, co
niewyrażalne; symboliczne powody dziecięcego smutku w XX wieku
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/13
Ściąga eksperta
Vladimir Nabokov pisał swoją powieść pt. Lolita w latach 1947–1954; ukazała się drukiem w roku 1955 w Paryżu w aurze
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/13
Ściąga eksperta
obyczajowego i literackiego skandalu; przedstawia chorobliwą fascynację dojrzałego mężczyzny nimfetką, czyli niespełna
13–letnią dziewczynką; krytyka posądzała Nabokowa o szerzenie pedofilii, pornografię i bezczeszczenie literatury; na Lolitę spojrzeć
należy przede wszystkim jako na grę pisarza z utrwalonymi w tradycji konwencjami i motywami; jest to powieść erudyty, który
tworzy w swoim dziele sieć aluzji literackich i nawiązań, aby dotrzeć do korzeni kulturowych wyobrażeń na temat prawdziwej
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/13
Ściąga eksperta
miłości i śmierci; główny bohater nazywa siebie Humbert Humbert (fr. ombre – cień, hiszp. hombre – człowiek), a więc
człowiek–cień; to ktoś, kogo tak naprawdę nie ma; postać tę należy traktować przede wszystkim jako kreację literacką; jego
antagonistą i zarazem alter ego jest w powieści Cleire Quilty – dramaturg i pedofil; źródłosłów tego nazwiska odnosi do
angielskiego guilty, czyli winny; Dolores Haze - zwana przez Humberta Lolitką; LIlith to imię mezopotamskiego demona miłości i
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/13
Ściąga eksperta
śmierci; to skojarzenie odnosi do kulturowych wyobrażeń kobiety jako źródła kuszenia, zła i grzechu (Biblia, mitologia); angielskie haze oznacza mgiełkę, zatem coś ulotnego, ledwie dostrzegalnego; wszyscy bohaterowie powieści Nabokowa albo giną
(wątek kryminalny i sensacyjny), albo umierają; imię Dolores wywodzi się z łacińskiego dolor oznaczającego boleść i smutek; poprzez
te skojarzenia językowe pisarz uświadamia czytelnikowi, że miłość nierozerwalnie związana jest z cierpieniem i śmiercią; w
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 6/13
Ściąga eksperta
dzieciństwie Humbert zakochał się w niejakiej Anabel, wkrótce potem dziewczynka zmarła na tyfus; ta postać pojawia się w tekście
nieprzypadkowo; jest to aluzja literacka do wiersza Edgara Allana Poego pt. Anabel Lee; zarówno w tym utworze, jak i w Lolicie
mówi się o wzajemnym poszukiwaniu, wiecznej miłości i śmierci, która kładzie jej kres; powieść Nabokowa nie jest prostym
skandalizującym romansem; portret dziecka w tym utworze to pewna literacka i kulturowa kreacja; polemika pisarza z utrwalonymi w
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 7/13
Ściąga eksperta
tradycji wyobrażeniami na temat miłości, grzechu i śmierci
Malowany ptak Jerzego Kosińskiego przedstawia losy żydowskiego chłopca w czasie II wojny światowej; dziecko przemierza
rejony ogarniętej wojną polskiej wschodniej prowincji; ma kontakt ze złem, okrucieństwem i przemocą; pisarz pokazuje w finale
utworu konsekwencje tego kontaktu; bohater jest świadkiem coraz to nowych okrucieństw, zbrodni, wynaturzeń moralnych
zabobonnych i niecywilizowanych chłopów; zderzenie z tym okrucieństwem zaciera w dziecku pokłady naturalnej dla każdego
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 8/13
Ściąga eksperta
człowieka wrażliwości; autora posądzano nawet o antypolskie nastawienie, próbę oczernienia polskiego społeczeństwa w czasie II
wojny; Maria Janion pisała o Malowanym ptaku: Kosiński to wielki pisarz o wyobraźni transgresyjnej, zakładnik ciemnych
demonicznych sił. Rozpoznał obszary zła i wrócił stamtąd z »Malowanym ptakiem«, pozostawiając mocne ostrzeżenie: chłopiec
w »Malowanym ptaku« ucieleśnia dramat naszej cywilizacji, tragedia zbrodni zawsze pozostaje z żywymi; powieść Kosińskiego jako
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 9/13
Ściąga eksperta
parabola wojennych losów człowieka - zło nie przemija, pozostaje w nas, stanowiąc balast utrudniający powrót do normalnego świata
- świadczy o tym dobitnie zakończenie powieści; już po wojnie chłopiec zrzuca z balkonu na kinowego portiera najpierw pustą butelkę, a
następnie dwie cegły; jego czyn jest bezsensowny, niczym nieumotywowany, świadczy o sadystycznych skłonnościach dziecięcego
bohatera
dziecko razem z Lechem bierze udział w dziwnym obrzędzieLech maluje zwykłego ptaka różnymi kolorami i puszcza pomiędzy
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 10/13
Ściąga eksperta
wygłodniałych towarzyszy; ci zadziobują odmieńca, a bohaterowie czerpią z tego widoku dziwną satysfakcję; w kontekście tego
fragmentu powieść mówi o inności (także rasowej lub światopoglądowej), o niszczeniu odmieńca przez ślepy tłum, o odrzuceniu jednostki
cyklu Jacka Malczewskiego pt. Zatruta studnia; na pierwszym planie ukazane są zazwyczaj jedna albo dwie postaci siedzące
na skraju studni; wewnętrzne obrazy z wyeksponowanymi postaciami, sugerują w ich charakterystyce przeszkody, trud i cierpienie
w dostępie do studni; Zatruta studnia odnosi się więc do doświadczeń każdego człowieka, do trudnej drogi ku poznaniu prawdy; na
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 11/13
Ściąga eksperta
pierwszym obrazie z cyklu mała dziewczynka zagląda do stągwi z wodą i w zamyśleniu splata warkocz; w tej symbolicznej
kompozycji nieprzypadkowo znalazło się dziecko; wtedy bowiem kształtuje się ludzka psychika i osobowość; kontakt z zatrutym
źródłem (o symbolicznym znaczeniu) może mieć destrukcyjny wpływ na dalsze losy człowieka; i tak stało się właśnie w
przypadku bohatera Malowanego ptaka Jerzego Kosińskiego www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 12/13
Ściąga eksperta
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 13/13