docWST¢P
download 
Reklamacja Transkrypt
WST¢P
WST¢P Plan zapoczątkowany przez nauczyciela daje wyczucie kierunku zarówno uczniom jak i jemu samemu... R. Arends Prezentowany w tej publikacji plan wynikowy jest częścią „przedmiotowego systemu oceniania”. Precyzuje wymagania, które umożliwiają ocenę wiadomości i umiejętności ucznia oraz obejmuje materiał nauczania realizowany na kolejnych lekcjach. Ze względu na specyfikę przedmiotu muzyka jest to zadanie bardzo trudne. Nauczanie muzyki w gimnazjum ma przede wszystkim przygotować młodzież do świadomego odbioru sztuki. Zadanie nauczyciela jest więc szczególne. Na lekcjach powinien on starać się stworzyć atmosferę radości, swobody i tolerancji. Dobre doświadczenia zebrane w czasie takich lekcji będą pozytywnie wpływać na późniejsze wybory uczniów, zachęcać do słuchania trudniejszej muzyki, aktywnego i kulturalnego spędzania wolnego czasu. W muzyce tkwią głębokie wartości humanistyczne, a obcowanie z nią rozwija intelektualnie i emocjonalnie. Zajęcia muzyczne są także wspaniałą lekcją patriotyzmu, na której uczniowie poznają swą odrębność etniczno-narodową. W świecie, stającym się globalną wioską, wielkie znaczenie ma znajomość własnej kultury, rodzimego folkloru i wybitnych postaci ze świata muzyki. Takie nazwiska jak Chopin, Szymanowski czy Lutosławski powinny być znane każdemu Polakowi. Do gimnazjum trafia młodzież z różnych szkół, o różnych predyspozycjach, uzdolnieniach, niejednolitym poziomie wiedzy i umiejętności, której należy stworzyć odpowiednie warunki rozwoju. Innym problemem pojawiającym się tylko na lekcjach muzyki są zmiany zachodzące w obrębie aparatu głosowego dorastającej młodzieży. Śpiew w tym wieku może sprawiać liczne trudności natury wokalnej i psychicznej. Dlatego też podstawę oceny powinny stanowić obserwowane postępy ucznia, jego zaangażowanie w pracę na lekcji, wysiłek wkładany w osiągnięcie celów i indywidualne zainteresowania muzyczne. Niniejsza praca dotyczy wymagań stawianych uczniom, wynikających bezpośrednio z realizacji programu nauczania muzyki w gimnazjum, autorstwa Doroty Krawczyk (numer w wykazie MENiS: DKW-4014174/99) realizowanego w pracy z cyklem Świat muzyki. W skład tego cyklu wchodzą: – podręcznik i zeszyt ćwiczeń Wacława Panka – przewodnik dla nauczyciela Danuty Więckowskiej i Andrzeja Rękasa – kaseta magnetofonowa z utworami do słuchania. Zaplanowałam w gimnazjum 68 jednostek tematycznych pogłębiających wiedzę z zakresu kultury muzycznej. Zajęcia nie powinny być zdominowane przez teorię, dlatego propozycja obejmuje także bogaty repertuar piosenek i utworów do grania na instrumentach. Ta różnorodność pomoże nauczycielowi zaktywizować wszystkich uczniów w klasie, jak również dostosować materiał do poziomu ich możliwości oraz zainteresowań. Zestaw utworów zaproponowanych do słuchania można rozszerzyć o utwory poznane podczas nauki w szkole podstawowej, gdyż wielokrotne słuchanie tych samych dzieł pozwala na lepsze ich zapamiętanie i zrozumienie. Proponowane przeze mnie utwory dodatkowe pochodzą głównie z płyt przygotowanych przez WSiP do cyklu Muzyka i my. Wiele tematów zawartych w tym opracowaniu można z powodzeniem rozszerzyć, np. poświęcić więcej czasu na naukę ważnych pieśni lub realizację tematyki ścieżek edukacyjnych. Opracowując zestaw wymagań, podzieliłam je na dwa poziomy: – podstawowy – ponadpodstawowy. Uczeń spełniający wymagania podstawowe w pełnym zakresie otrzyma ocenę dostateczną, a w niepełnym – dopuszczającą. Uczeń, który w pełnym zakresie opanował materiał podstawowy i ponadpodstawowy otrzyma ocenę celującą. Nauczyciele sami ustalają wymagania na poszczególne stopnie szkolne, kierując się przede wszystkim zaangażowaniem ucznia oraz wysiłkiem wkładanym przez niego w osiągnięcie celów. Z oczywistych względów nie jest możliwe stworzenie uniwersalnego planu wynikowego (systemu oceniania) dla wszystkich uczniów i nauczycieli. Opracowany przeze mnie Plan wynikowy – muzyka w gimnazjum jest propozycją, którą należy dostosować do potrzeb własnej szkoły. Będzie mi miło, jeśli znajdziecie Państwo w nim coś dla siebie. Dorota Nita-Komorowska 2 Wyjaśnienie skrótów: P – podręcznik ucznia Świat muzyki ZĆ – zeszyt ćwiczeń Świat muzyki PM – przewodnik metodyczny nauczyciela MC – kaseta magnetofonowa Świat muzyki PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM Nr Temat MUZYKA W DZIEJACH KULTURY 1 DLACZEGO NARODZIŁA SIĘ MUZYKA? 2 GŁOS – INSTRUMENT NIEZWYKŁY 3 MUZYKA W ŚWIECIE STAROŻYTNYM 4 www.wsip.com.pl Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Kolejność epok. Pojęcie czasu historycznego – oś czasu. Logika przemian dziejowych Wybrane utwory muzyczne poznane przez uczniów w czasie nauki w szkole podstawowej. Wybrane ćwiczenia z rozdziału Porozmawiajmy o sztuce [ZĆ s. 3-4] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni nazwy epok historycznych Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda nazwy epok od najdawniejszej do czasów współczesnych Głos jako pierwszy instrument. Pieśni rytualne. Instrumenty kultur pierwotnych Muzyka z Ghany: Taniec Dugu, Pieśń satyryczna – muzycy z plemienia Kabre płn. Togo. Ilustracja: malowidło paleolityczne z jaskini w Lascaux – Grupa byków [P s. 7]. Ćwiczenia z rozdziału Źródła muzyki [ZĆ s. 5] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni nazwy instrumentów muzycznych używanych w omawianej epoce Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni teorie na temat powstania muzyki • rozpozna na ilustracji dawne instrumenty Budowa aparatu głosowego. Higiena głosu (prawidłowa emisja, rozśpiewanie, dbanie o głos, unikanie krzyku). Różne rodzaje głosu S. Moniuszko Prząśniczka – sopran [MC-B7, PM s. 57], F. Schubert Ave Maria op. 52 nr 6 – baryton [MC-B8, PM s. 58], G. Verdi La donna è mobile z opery Rigoletto – tenor [MC-B9, PM s. 58]. Tablice muzyczne: Zakres skali dźwiękowej instrumentów i głosów [P s. 242] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • rozumie znaczenie higieny dla prawidłowego funkcjonowania głosu • zna nazwy głosów (sopran, alt, tenor, bas, kontratenor) Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • potrafi odróżnić poszczególne głosy • zna budowę aparatu głosowego Muzyka w zabytkach ikonograficznych i pisanych. Funkcja muzyki. Rozwój instrumentów Pieśń Seikilosa [P s. 12]. Starożytne instrumentarium [ZĆ s. 8]. Ilustracje: Muzyk grający na aulosie [P s. 9], Harfiarz [P s. 10], Muzykanci [P s. 11], Safona [P s. 12] Wybrane ćwiczenia z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 4, ć. 6, s. 6-9] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni nazwy poznanych instrumentów • wymieni sytuacje, w jakich muzyka towarzyszyła ludziom w starożytności Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda funkcje muzyki w czasach antycznych • rozpozna używane wówczas instrumenty • zagra na flecie melodię Pieśni Seikilosa 3 Nr Temat 5 CHWALMY PANA ŚPIEWEM – MUZYKA KOŚCIELNA W ŚREDNIOWIECZU PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM MUZYKA I POEZJA W DOBIE ŚREDNIOWIECZA 6 Z DAWNYCH DZIEJÓW MUZYKI POLSKIEJ 7 SZTUKA RENESANSU POCHWAŁĄ ŻYCIA I PIĘKNA 8 4 Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Cechy romanizmu i gotyku w muzyce i sztukach wizualnych. Chorał gregoriański. Cechy chorału i jego rola w kościele. Sekwencje i inne formy muzyczne Anonim Chorał gregoriański: Triduum Sacrum [MC-A1, PM s. 45]. Anonim Chorał gregoriański (Zbliżam się w pokorze...) Ilustracje: Fidel [P s. 15], Śpiewający mnisi [P s. 16], Katedra Notre Dame w Paryżu [P s. 19], zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 10] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • odróżnia dzieła romańskie od gotyckich, wie, jak długo trwało średniowiecze • wyjaśni nazwę chorału gregoriańskiego Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni cechy sztuki romańskiej i gotyckiej • poda przedziały czasowe, w których kształtowały się oba style • poda cechy chorału • wymieni rodzaje wielogłosowości • omówi funkcje muzyki kościelnej w średniowieczu Początki kultury świeckiej. Tematyka średniowiecznych pieśni świeckich Prowansalska pieśń miłosna [P s. 30], Pieśń Bernarda de Vertardon, C. Orff Carmina Burana. Ilustracje: Taniec średniowieczny [P s. 27], Minnesänger [P s. 29], zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 11] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda, jak nazywali się średniowieczni rycerze śpiewacy • zna tematykę pieśni świeckich • realizuje na bębenku rytm Prowansalskiej pieśni miłosnej Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni znaczenie kultury rycerskiej dla rozwoju muzyki świeckiej • scharakteryzuje ówczesnych wykonawców • gra na flecie melodię Prowansalskiej pieśni miłosnej Pierwsze hymny polskie – Gaude, Mater Polonia i Bogurodzica (ewentualnie nauka pieśni) Wincenty z Kielczy Gaude, Mater Polonia [MC-A3, PM s. 45] (wersja jednoi czterogłosowa), Anonim Bogurodzica [MC-A4, PM s. 46], Oj, chmielu, chmielu [MC-A2, PM s. 45], Breve regnum [P s. 36] Ilustracje: Święty Stanisław [P s. 24], Piękna madonna [P s. 34], Chór kantorów [P s. 34], wybrane zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 12, 14] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, jak zachować się podczas słuchania lub wykonywania pieśni Gaude, Mater Polonia • śpiewa pieśń w grupie • wie, przed jaką bitwą polscy rycerze śpiewali Bogurodzicę • zna tytuły najważniejszych pieśni polskich Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • śpiewa pieśń w grupie lub solo • zna treść pieśni Gaude, Mater Polonia i okoliczności jej powstania Cechy sztuki renesansu. Idee epoki. Najwybitniejsi twórcy. Średniowieczny ascetyzm a radość życia i piękno renesansu porównanie Anonim Bogurodzica [MC-A4, PM s. 46], M. Gomółka Nieście chwałę, mocarze [MC-A7, PM s. 48]. Ilustracje: Sandro Botticelli Wiosna [P s. 45], Fidel, fragment miniatury z XIV wieku [P s. 15] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni najwybitniejszych artystów renesansu • potrafi odróżnić utwór pochodzący ze średniowiecza od utworu renesansowego • odróżnia śpiew jednogłosowy od wielogłosowego Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda ramy czasowe epoki • wskaże różnice między sztuką średniowiecza a renesansu PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM 9 Temat ROZKWIT WIELOGŁOSOWOŚCI Nr ZŁOTY WIEK KULTURY POLSKIEJ 10 TAŃCE I PIEŚNI EPOKI RENESANSU 11 13 BAROK – SZTUKĄ PRZEPYCHU BAROK – NOWY STYL W SZTUCE 12 www.wsip.com.pl Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zasługi kompozytorów niderlandzkich i G. P. da Palestriny. Rozwój muzyki instrumentalnej. Lutnictwo. Nauka kanonu Wiwat szkoła M. Praetorius Wiwat szkoła [P s. 47] O. di Lasso Madrygał Echo, Ilustracje: Viola i skrzypce Grobliczów [P s. 50], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 31, ć. 16] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni kraje, w których najbujniej rozwijała się muzyka wielogłosowa • wyjaśni znaczenie słowa polifonia • rozumie budowę kanonu Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda nazwiska włoskich lutników • wyjaśni znaczenie twórczości kompozytorów niderlandzkich i włoskich dla rozwoju muzyki • śpiewa w kanonie z nauczycielem lub innym uczniem Życie muzyczne w XVI-wiecznym Krakowie. Mikołaj Gomółka i pierwszy polski psałterz M. Gomółka – Nieście chwałę, mocarze [MC-A7, PM s. 48 i P s. 54], Kleszczmy rękoma, Wacław z Szamotuł Już się zmierzcha [MC-A6, PM s. 48, P s. 52], Kryste, dniu naszej światłości; Ilustracje: Viola i skrzypce Grobliczów [P s. 50], zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 17] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni władców Polski panujących w epoce renesansu • wyjaśni, dlaczego ten okres w historii Polski nazywamy Złotym wiekiem • wymieni nazwiska najwybitniejszych poetów i muzyków • śpiewa w grupie Już się zmierzcha Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni najwybitniejszych twórców renesansu i ich dzieła; • wyjaśni, dlaczego M. Gomółka nazwany został pierwszym narodowym kompozytorem polskim Tańce renesansowe jako pierwsze formy instrumentalne. Instrumenty z epoki odrodzenia Anonim Rex, Hajducki, J. Polak Volta Tabulatura Jana z Lublina: Taniec polski [P s. 55] Ilustracje: Viola i skrzypce Grobliczów [P s. 50], Szlachcic z lutnią [P s. 56], zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 16, 17, 20, 31] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni instrumenty popularne w epoce • zna brzmienie dźwięków lutni i potrafi wskazać podobieństwo do brzmienia współczesnego instrumentu (gitara klasyczna) Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni nazwy tańców renesansowych • wyjaśni znaczenie określeń: tabulatura, motet, madrygał • zna nazwiska wybitnych polskich lutników • gra na flecie Taniec polski Cechy stylu barokowego w muzyce, plastyce i architekturze. Renesans a barok – porównanie C. Jannequin – Śpiew ptaków, J. S. Bach II Koncert Brandenburski F-dur, cz. III Ilustracje: Barokowy anioł [P s. 61], Pałac w Wilanowie [P s. 62]. Piosenka Hej, sokoły [ZĆ s. 24], zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 22-23] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • odróżnia barok od renesansu na podstawie wysłuchanych i oglądanych dzieł • zaśpiewa piosenkę Hej, sokoły w grupie Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • umiejscawia epokę w dziejach – poda ramy czasowe • wymieni cechy sztuki baroku • zaśpiewa piosenkę solo Polifonia – wielogłosowość. Muzyka organowa i klawesynowa J. S. Bach Toccata d-moll [MC-A11, PM s. 50], L. C. Daquin Kukułka, J. S. Bach Preludium i fuga c-moll Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, co to jest polifonia • odróżnia organy od klawesynu Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • rozpoznaje dźwięki organów i klawesynu 5 PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM Nr Temat Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Działalność Cameraty florenckiej. Opery C. Monteverdiego, H. Purcela i J. F. Haendla. Homofonia. Opera w Polsce J. F. Haendel Largo z opery Xerxes, H. Purcel Dydona i Eneasz – fragmenty Ilustracje: Sceny z oper [P s. 64-65], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 23, ć. 5] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, jaką formą jest opera • wymieni elementy składowe opery • wie, w jakim kraju powstały pierwsze dzieła operowe • zna tytuł pierwszej opery • wie, kto sprowadził operę do Polski • zna znaczenie słowa homofonia Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, kim był Monteverdi • wyjaśni znaczenie Cameraty florenckiej dla rozwoju muzyki • wymieni najwybitniejszych twórców oper i ich dzieła Działalność B. Pękiela, A. Jarzębskiego i G.G. Gorczyckiego. Kariera poloneza A. Jarzębski Tamburetta [MC-9, PM s. 49], B. Pękiel Audite mortales, G. G. Gorczycki Laetatus Sum, Anonim Z wysokich Parnasów [P s. 77], [ZĆ s. 27-28, ć. 10, 11, 12] Ilustracje: Polonez [P s. 76]. Tablice muzyczne: Tańce [P s. 244] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna polskich twórców epoki baroku • wymieni nazwy polskich tańców narodowych • wystuka rytm poloneza Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni nazwiska polskich twórców i ich dzieła • wyjaśni pojęcie polski styl • zagra na dowolnym instrumencie melodię Z wysokich Parnasów Kolęda a pastorałka. Dramaty jasełkowe. Śpiewanie polskich kolęd z XVII wieku Dziwne rzeczy widziałem [P s. 73], Przybieżeli do Betlejem [P s. 74], Wesel się ziemio [P s. 75]. Ilustracje: Pokłon trzech króli [P s. 74] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, na czym polegają przedstawienia jasełkowe • bierze udział w scenkach odgrywanych przez uczniów • śpiewa w grupie kolędy Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, czym różni się kolęda od pastorałki • śpiewa kolędy solo MUZYKA NA DWORACH KRÓLÓW I KSIĄŻĄT Koncert barokowy. Bas generalny. Twórczość A. Vivaldiego A. Vivaldi – Cztery pory roku – Wiosna [MC-A8, P s. 67], Lato, Jesień (fragm.) i Zima (fragm.) Koncert G-dur cz. III. [ZĆ s. 27, ć. 8] Ilustracje: A. Vivaldi [P s. 66] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, kim był A. Vivaldi i poda tytuł jego dzieła (Cztery pory roku) Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • rozpozna temat melodyczny Wiosny z Czterech pór roku • zna budowę suity i koncertu barokowego JERZY FRYDERYK HAENDEL – ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ [MC-A12, PM s. 51, P s. 82] Ilustracje: Organy [P s. 63] Twórczość operowa i oratoryjna Haendla Oratorium Mesjasz w wersji oryginalnej – Alleluja [MC-A10, PM s. 50] i solowej (fragmenty). Ilustracje: Portret J.F. Haendla [P s. 79] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna podstawowe fakty z życia artysty Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni najwybitniejsze dzieła Haendla • zna różnice między oratorium i operą NARODZINY OPERY 14 MUZYKA POLSKA DOBY BAROKU 15 KOLĘDUJMY WRAZ 16 17 18 6 PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM 19 Temat JAN SEBASTIAN BACH – KOMPOZYTOR WSZECH CZASÓW Nr 24 JÓZEF HAYDN – OJCIEC MUZYKI KLASYCZNEJ 23 IDEAŁ WDZIĘKU, UMIARU I PIĘKNA – DZIEŁO W. A. MOZARTA 21 22 MUZYCZNE FORMY I GATUNKI [2 GODZ.] PROSTOTA I PIĘKNO – SZTUKA XVIII WIEKU 20 www.wsip.com.pl Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Rola Bacha w muzyce europejskiej. Wybrane gatunki w twórczości Bacha – suita, sonata i fuga Toccata i fuga d-moll [MC-A11, PM s. 50], II Suita orkiestrowa h-moll: Bourree, Msza h-moll – fragmenty, Preludium i fuga c-moll [MC-A12 PM s. 51, P s. 82], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 26, ć. 7] Ilustracje: Portret J. S. Bacha [P s. 81], Kościół i szkoła św. Tomasza w Lipsku [P s. 84] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna podstawowe fakty z życia artysty • wymieni części suity • zna zasadę budowy kanonu Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni najwybitniejsze dzieła • rozumie znaczenie twórczości J. S. Bacha dla rozwoju muzyki europejskiej • zna zasadę budowy fugi Klasycyzm przeciwieństwem baroku. Odkrycia archeologiczne – sztuka starożytna J. S. Bach Preludium i fuga c-moll z 1 zeszytu Das Wohltemperierte Klavier [MC-a12, PM s. 51], W. A. Mozart Eine kleine Nachtmusik [MC-A13, PM s. 52], zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 35-37, ć. 1, 2, 4, 5] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni cechy baroku i klasycyzmu – wskaże zasadnicze różnice między tymi stylami Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • odróżni styl barokowy od klasycznego w plastyce, architekturze i muzyce Podstawowe zasady kształtowania materii dźwiękowej: podobieństwo wariant – kontrast. Allegro sonatowe i formy muzyczne o budowie cyklicznej i okresowej W. A. Mozart – Wariacje Ah, vous dirai-je, maman, G. Verdi La donna è mobile z opery Rigoletto, [P s. 135, MC-B9, PM s. 32-41, 58]. Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna nazwy form o budowie cyklicznej Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • rozróżnia tematy w dziele muzycznym • zna podstawowe formy muzyczne (sonata, symfonia, koncert), potrafi wymienić części tych utworów Życie i twórczość kompozytora. Skład orkiestry symfonicznej Symfonia Es-dur „Z uderzeniem w kocioł”. Ilustracje: Józef Haydn [P s. 90] Tablice muzyczne: Grupy instrumentów, Orkiestra symfoniczna [P s. 240-242], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 43, ć 13] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna podstawowe fakty z życia artysty • poda, jakie instrumenty wchodzą w skład orkiestry symfonicznej Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni najwybitniejsze dzieła Haydna • zna rozmieszczenie instrumentów w orkiestrze symfonicznej Życie i twórczość Wolfganga Amadeusza Mozarta. Oglądanie fragmentów filmu Amadeusz Kanon słowiczy [P s. 93], Marsz turecki, Wesele Figara – uwertura, fragment filmu Amadeusz M. Formana (np. scena pisania Requiem). Ilustracje: W. A. Mozart [P s. 92], Scena z opery Don Giovanni [P s. 92] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna podstawowe fakty z życia artysty • śpiewa kanon wraz z grupą kolegów Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni najwybitniejsze dzieła Mozarta • śpiewa w kanonie z nauczycielem lub innym uczniem 7 PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM 25 Temat LUDWIG VAN BEETHOVEN – WIELKI SYMFONIK Nr 28 KULTURA DOBY STANISLAWOWSKIEJ ZŁOTY OKRES PIEŚNI POLSKIEJ [2 GODZ.] 26 – 27 POLSKIE TAŃCE NARODOWE 29 8 Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Oda do radości jako hymn europejski. Życie i twórczość kompozytora Finał IX Symfonii – Oda do radości [P s. 95, MC-A14, PM s. 53], V Symfonia c-moll cz. I, Sonata księżycowa cz. I, Wariacje Nel cor più. Ilustracje: L. van Beethoven [P s. 94], zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 38] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna tekst i melodię pieśni • zna podstawowe fakty z życia kompozytora Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zaśpiewa pieśń solo lub z towarzyszeniem akompaniamentu • wymieni najwybitniejsze dzieła kompozytora Pieśniarstwo patriotyczne i żołnierskie. Wielkie hymny polskiego oświecenia. Nauka pieśni Boże, coś Polskę Mazurek Dąbrowskiego [P s. 102] (tekst oryginalny i współczesna wersja hymnu państwowego), Boże, coś Polskę [P s. 105], Warszawianka [P s. 109]. Ilustracje: Wjazd generała... [P s. 100], Pieśń legionów [P s. 101], Fragment rękopisu Mazurka Dąbrowskiego [P s. 103], Karol Kurpiński [P s. 109], Noc listopadowa [P s. 110] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni pieśni polskie powstałe w oświeceniu • zaśpiewa pieśń Boże, coś Polskę z towarzyszeniem instrumentu • zaśpiewa hymn państwowy Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni autorów pieśni patriotycznych • zaśpiewa pieśń solo a cappella • wskaże różnice między oficjalnym tekstem hymnu państwowego a pierwowzorem Mazurka Dąbrowskiego Mecenat króla. Pierwsze polskie opery M. K. Ogiński Polonez a-moll „Pożegnanie ojczyzny” [MC-A16, PM s. 54] K. Kurpiński Koncert na klarnet i orkiestrę [MC-A15, PM s. 53], J. Stefani Krakowiak i oberek z suity Krakowiacy i Górale, Kurdesz [ZĆ s. 39]. Ilustracja: Wnętrze Teatru Narodowego [P s. 97] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni tytuły polskich dzieł operowych – Nędza uszczęśliwiona, Krakowiacy i Górale Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda nazwiska polskich kompozytorów oper (Kamieński, Stefani) • wie, co to jest śpiewogra Cechy charakterystyczne tańców Oglądanie filmu prezentującego tańce narodowe i ludowe. S. Moniuszko Mazur z opery Halka [MC-B6, PM s. 57], Z wysokich Parnasów [P s. 77] Ilustracje: Mazur [P s. 78], Polonez [P s. 77], Tańce zbójnickie [P s. 128,160] Tablice muzyczne: Tańce [P s. 244] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • rozpozna tańce narodowe i poda ich nazwy Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni różnicę między tańcem ludowym a narodowym PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM 30 Temat POLONEZA CZAS ZACZĄĆ Nr ŚWIAT BAŚNI – ROMANTYZM W EUROPIE 31 ZWIĄZKI POEZJI Z MUZYKĄ – PIEŚŃ ROMANTYCZNA 32 FORTEPIAN – ULUBIONY INSTRUMENT ROMANTYKÓW 33 FRYDERYK CHOPIN 34 www.wsip.com.pl Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Nauka kroku podstawowego i figur poloneza W. Kilar – Polonez z filmu Pan Tadeusz Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wykona krok podstawowy • rozpozna rytm poloneza Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wykona figury w parze Idee romantyzmu. Testament Beethovena. Sztuka – osobistą wypowiedzią artysty. Formy wypowiedzi artystycznej F. Chopin Koncert fortepianowy e-moll, cz. II, Etiuda c-moll op. 10 nr 12 [MC-B2, PM s. 56], zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 46] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • umieści romantyzm na osi czasu • rozumie pojęcie: wolny artysta Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni wybitnych przedstawicieli romantyzmu, np. poetów, pisarzy, malarzy Pieśń romantyczna i jej rodzaje. Twórczość Franciszka Schuberta F. Schubert Ave Maria op. 52 nr 6 [MC-B8, PM s. 58], Król Olch, Kwintet fortepianowy A-dur, „Pstrąg”, Pieśń żeglarzy – nauka pieśni [ZĆ s. 50], S. Moniuszko Świtezianka [P s. 137] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni rodzaje pieśni • zna podstawowe fakty z życia F. Schuberta • śpiewa Pieśń żeglarzy w grupie Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda nazwiska twórców i tytuły ich utworów oparte na ludowych baśniach i legendach • śpiewa Pieśń żeglarzy solo Budowa instrumentu. Możliwości wyrazowe fortepianu. Literatura fortepianowa. Wirtuozi fortepianu. Inne instrumenty klawiszowe M. K. Ogiński – Polonez a-moll [MC-A16, PM s. 54], F. Chopin – Etiuda c-moll op. 10 nr 12 [MC-B2, PM s. 56], Walc Des-dur op. 64 nr 1. Fragmenty utworów wykonanych na syntezatorze, organach, klawesynie, czeleście. Ilustracje: F. Liszt [P s. 132], F. Chopin [P s. 123], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 52, ć. 13] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, kogo nazywamy wirtuozem • odróżnia brzmienie różnych instrumentów klawiszowych od brzmienia fortepianu (pianina) Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda nazwę instrumentu na podstawie jego brzmienia • wymieni nazwiska wirtuozów fortepianu Sylwetka i twórczość najwybitniejszej postaci kultury polskiej Etiuda c-moll op. 10 nr 12 [MC-B2, PM s. 56], Scherzo h-moll op. 20 [MC-B3, PM s. 56], Preludium e-moll op. 28 nr 4 [MC-B4, PM s. 56], Życzenie [MC-B5, PM s. 57], Mazurek C-dur op. 6 nr 5, Polonez As-dur. Ilustracje: F. Chopin [P s. 123], Polonez Chopina [P s. 124], zadania z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 47, ć. 6, 8] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna podstawowe fakty z życia kompozytora • wie, na jakim grał instrumencie • wymieni, jakie tworzył utwory i na jaki instrument Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • rozpoznaje styl chopinowski • ma wiadomości dotyczące konkursów i festiwali chopinowskich • wyjaśni znaczenie twórczości Chopina dla rozwoju kultury polskiej 9 PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM Nr Temat ETNOGRAFIA – NARODZINY NOWEJ NAUKI 35 FOLKLOR – ŹRÓDŁEM INSPIRACJI W MUZYCE ARTYSTYCZNEJ 36 39 10 PRZEBOJE STANISŁAWA MONIUSZKI 38 STANISŁAW MONIUSZKO – OJCEM OPERY NARODOWEJ OPERA ROMANTYCZNA I DRAMAT MUZYCZNY 37 Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Dzieło Oskara Kolberga. Cechy polskich pieśni ludowych. Tematyka pieśni ludowych Śpiewanie piosenek Oj, Janicku [P s. 143] oraz Ześli się oba nierobotnicy [P s. 144], Oj, chmielu, chmielu [P s. 21, MC-A2, PM s. 45]. [ZĆ s. 47, ć. 5] Ilustracje: Nucenie wiosenne [P s. 143] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, czym zajmował się O. Kolberg • zna tematykę polskich pieśni ludowych • śpiewa w grupie piosenki Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni pojęcie: etnografia • wymieni cechy polskich pieśni ludowych Stylizacja muzyki ludowej. Tańce stylizowane. Mazurki F. Chopina F. Chopin – wybrane Mazurki i Polonezy, Rondo a la Krakowiak, S. Moniuszko Mazur z opery Halka [MC-B6, PM s. 57], H. Wieniawski Kujawiak. Oryginalne tańce ludowe w wykonaniu kapel ludowych Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • odróżnia muzykę artystyczną od ludowej • wyjaśni różnicę między tańcami użytkowymi a stylizowanymi Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni pojęcie: stylizacja muzyki ludowej Opery narodowe. Najwybitniejsi twórcy i ich dzieła. Opera a dramat muzyczny – twórczość Ryszarda Wagnera G. Verdi Rigoletto – La donna è mobile [P s. 135, MC-B9, PM s. 58], M. Rimski-Korsakow Lot trzmiela z opery Baśń o carze Sałtanie – [MC-A18, PM s. 55]. Ilustracje: R. Wagner [P s. 118], Teatr w Bayreuth [P s. 121], M. Musorgski [P s. 119], G. Verdi [P s. 134], Plakat do opery Tosca [P s. 137] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, co to jest belcanto • poda nazwiska najwybitniejszych twórców oper • wymieni nazwisko twórcy dramatu muzycznego Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda tytuły najwybitniejszych oper G. Verdiego • wymieni tytuły dramatów muzycznych R. Wagnera Życie i twórczość S. Moniuszki. Opery Straszny dwór i Halka. Inne opery Mazur z opery Halka [MC-B6, PM s. 57] i Straszny dwór. Arie: Skołuby, Miecznika, Stefana „z kurantem”, Halki, Jontka. Ilustracje: S. Moniuszko [P s. 127], Tańce zbójnickie [P s. 128], Teatr Wielki [P s. 129] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna podstawowe fakty z życia kompozytora • poda tytuły oper narodowych • wyjaśni, dlaczego S. Moniuszkę nazywamy ojcem polskiej opery narodowej Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna treść Halki i Strasznego dworu • zna autorów librett tych oper • rozpoznaje, z jakiej opery pochodzi wysłuchana aria Śpiewniki domowe i ich znaczenie dla kultury polskiej. Nauka pieśni Kozak. Prząśniczka [MC-B7, PM s. 57, P s. 131], Kozak [P s. 129], Stary kapral, Trzech Budrysów, Pieśń wieczorna Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna tytuł zbioru pieśni Moniuszki • wie, czym były dla Polaków w czasach zaborów te pieśni • śpiewa pieśń w grupie Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni, dlaczego Moniuszkę nazywamy „ojcem polskiej pieśni artystycznej” • śpiewa wybraną pieśń solo PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM Nr Temat 41 SZTUKA BALETOWA ODKRYWANIE TOŻSAMOŚCI NARODOWEJ 40 MUZYKA PROGRAMOWA 42 NARODZINY OPERETKI 43 www.wsip.com.pl Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Szkoły narodowe: polska, rosyjska, czeska, norweska, niemiecka, francuska, hiszpańska. Najwybitniejsi twórcy S. Moniuszko Mazur z opery Halka [MCB6, PM s. 57], P. Czajkowski Swiatyj Boże [MC-B1, PM s. 55], M. Rimski-Korsakow Lot trzmiela [MA18, PM s. 55], M. Musorgski Obrazki z wystawy, A. Dworzak Taniec słowiański g-moll nr 8, E. Grieg Poranek, I. Albeniz Tango, K. M. von Weber Uwertura do opery Wolny strzelec. [ZĆ s. 48, ć. 7]. Ilustracje: M. Musorgski [P s. 119] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni pojęcie: szkoła narodowa • wymieni szkoły narodowe w muzyce Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni szkoły narodowe i poda nazwiska najważniejszych przedstawicieli • wie, do jakiej szkoły narodowej należeli kompozytorzy Potężnej gromadki Historia baletu. P. Czajkowski i jego balety P. Czajkowski Jezioro łabędzie, Dziadek do orzechów, Śpiąca królewna. Oglądanie nagrań wideo fragmentów spektakli lub słuchanie nagrań audio Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni, czym jest balet • zna tytuły baletów P. Czajkowskiego Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna historię baletu; • zna treść poznanych na lekcji baletów Poemat symfoniczny – związki muzyki z literaturą i malarstwem. Treści pozamuzyczne w utworach z epok wcześniejszych H. Berlioz Symfonia fantastyczna, B. Smetana Wełtawa, F. Liszt Mazepa, P. Ducas Uczeń czarnoksiężnika, R. Strauss Dyl Sowizdrzał, M. Musorgski Noc na Łysej Górze. Ilustracje: H. Berlioz [P s. 133], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 51, ć. 12] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni, czym charakteryzuje się poemat symfoniczny • poda przykładowe utwory Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni tytuły utworów z dawniejszych epok wyrażające treści pozamuzyczne i nazwiska ich autorów Twórczość J. Offenbacha, F. Lehara, I. Kalmana. J. Strauss – król walca Fragmenty utworów: J. Offenbach Życie paryskie, F. Lehar Wesoła wdówka, I. Kalman Księżniczka czardasza, J. Strauss Zemsta nietoperza oraz wybrane walce, np. Nad pięknym modrym Dunajem. Ilustracje: La Goulue [P s. 145] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni różnice między operetką i operą • wymieni nazwę charakterystycznego tańca związanego z operetką (kankan) • poda nazwisko „króla walca” i jego najbardziej znane utwory Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda tytuł pierwszej operetki i nazwisko jej autora • wymieni tytuły najbardziej znanych operetek i nazwiska ich autorów 11 PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM Nr Temat 45 MALOWANE MUZYKĄ – IMPRESJONIZM W MUZYCE I MALARSTWIE MUSICAL 44 EKSPERYMENTY I NOWE PRĄDY W MUZYCE EUROPEJSKIEJ 46 MAGIA JAZZU 47 JAZZ W POLSCE 48 12 Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Cechy charakterystyczne musicalu. Różnice i podobieństwa między musicalem, operetką i operą Oglądanie nagrań wideo lub wysłuchanie fragmentów wybranych musicali. Ilustracje: Scena z musicalu Metro [P s. 146], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 55, ć. 16] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, kiedy i gdzie powstały pierwsze musicale • poda tytuły najbardziej znanych musicali Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni, na czym polega różnica między musicalem a innymi formami muzyki scenicznej • poda nazwiska najbardziej znanych autorów musicali • wymieni tytuły przedstawień (musicali) zrealizowanych w Polsce Impresja – wrażenie. System tonalny. Dzieła M. Ravela i C. Debussy’ego odpowiedzią na impresjonizm w malarstwie C. Debussy Morze cz. III [MC-B10, PM s. 58], M. Ravel Bolero [MC -B11, PM s. 59, P s. 153]. Ilustracje: C. Debussy [P s. 152], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 61, ć. 2]. Reprodukcje obrazów, np. C. Moneta Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, skąd pochodzi nazwa impresjonizm • wymieni nazwiska twórców nowego kierunku w muzyce Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, który z kompozytorów zapoczątkował odejście od systemu tonalnego • poda nazwiska impresjonistów i tytuły kilku ich dzieł Muzyka uzależniona od przypadku. Dwanaście ważnych dźwięków I. Strawiński Święto wiosny [MC-B12, PM s. 59], A. Schönberg Ocalały z Warszawy. Ilustracje: A. Berg [P s. 155], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 68 ć. 9] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna pojęcia: aleatoryzm i dodekafonia Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna zasady tworzenia dzieł aleatorycznych i dodekafonicznych • zna nazwiska wybitnych twórców i tytuły ich dzieł Historia i style jazzu. Muzycy jazzowi. Big-bandy jazzowe. Dzień dzisiejszy jazzu W. Handy St. Louis Blues [MC-B17], Scott Joplin Maple Leaf Rap, G. Miller Moonlight serenade, L. Armstrong What a wonderful world, piosenki w wykonaniu Elli Fitzgerald Ilustracje: M. Davis [P s. 187] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, z jakiej tradycji muzycznej wyrósł jazz • zna nazwy stylów jazzu • wymieni podstawowe instrumenty wykorzystywane w jazzie Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna historię jazzu • wymieni najwybitniejszych muzyków • śpiewa lub gra melodię Gdy wszyscy święci idą do nieba Jazz „produktem burżuazyjnym”. Najważniejsze ośrodki polskiego jazzu. Najwybitniejsi artyści jazzowi Wybrane utwory w wykonaniu np. Z. Namysłowskiego, U. Dudziak, T. Stańko A. Makowicza, M. Urbaniaka. Ilustracje: Z. Namysłowski [P s. 189], Jazz Jamboree’76 [P s. 190] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna nazwiska najwybitniejszych polskich artystów jazzowych Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni festiwale jazzowe odbywające się w Polsce PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM 49 GERSHWIN – KLASYK MUZYKI ROZRYWKOWEJ Temat 50 KAROL SZYMANOWSKI I MUZYKA POLSKA W POCZĄTKACH XX WIEKU Nr 53 WITOLD LUTOSŁAWSKI I KRZYSZTOF PENDERECKI – KLASYCY XX WIEKU 52 PODTRZYMYWANIE DUCHA NARODOWEGO POLAKÓW PIEŚNI W CZASACH WOJENNYCH 51 WIELKIE PÓŁWIECZE MUZYKI POLSKIEJ 54 www.wsip.com.pl Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Sylwetka i twórczość G. Gershwina Błękitna rapsodia, Summertime z opery Porgy and Bess, Lady Be Good. Ilustracje: G. Gershwin Porgy and Bess [P s. 191] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna podstawowe fakty z życia i twórczości kompozytora • wymieni tytuły najważniejszych dzieł Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna treść opery Porgy and Bess Sylwetka i twórczość K. Szymanowskiego Hej, wółki moje z Pieśni kurpiowskich [MC-13, PM s. 60], Mazurek op. 50 nr 2 [MC-14, PM s. 60], Stabat Mater, Harnasie, zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 74, ć. 16] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna podstawowe fakty z życia i twórczości kompozytora Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda tytuły najwybitniejszych dzieł • wyjaśni znaczenie twórczości K. Szymanowskiego dla rozwoju kultury polskiej Z dziejów walki Polaków o odzyskanie niepodległości. Pieśni z okresu I i II wojny światowej. Nauka wybranej pieśni My, Pierwsza Brygada [P s. 146], Spoza gór i rzek [P s. 166], Czerwone maki na Monte Cassino [P s. 167]. Ilustracje: J. Piłsudski [P s. 163] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • potrafi powiązać pieśni z wydarzeniami historycznymi • śpiewa pieśni w grupie Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna historię powstania poznanych na lekcji pieśni • śpiewa wybraną pieśń solo Kształtowanie poczucia polskości. Nauka wybranej pieśni Marsz, marsz Polonia [P s. 170], Rota [P s. 172], Wszystko co nasze [P s. 174] W. Sowiński – Hymn do miłości Ojczyzny [MC-17, PM s. 54], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 63, ć 5] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • śpiewa w grupie prezentowane na lekcji pieśni • wyjaśni znaczenie pieśni dla kształtowania poczucia polskości Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna historię powstania poznanych na lekcji pieśni historycznych • śpiewa wybraną pieśń solo Życie i twórczość kompozytorów. Znaczenie ich twórczości dla polskiej kultury W. Lutosławski Wiatr [MC-15, PM s. 61], Gry weneckie, K. Penderecki Tren pamięci ofiar Hiroszimy, Dies irae, Te Deum. Ilustracje: Witold Lutosławski [P s. 162], Krzysztof Penderecki [P s. 162] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • zna podstawowe fakty z życia i twórczości polskich kompozytorów współczesnych Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda tytuły utworów W. Lutosławskiego i K. Pendereckiego Wybitni polscy kompozytorzy i ich dzieła: H. M. Górecki, W. Kilar, R. Twardowski, G. Bacewicz, T. Baird, K. Komeda R. Twardowski Tarantella „Pod niebem Neapolu”, cz. VII z Albumu włoskiego [MC-16], W. Kilar – muzyka filmowa, H. M. Górecki Symfonia pieśni żałosnych, K. Komeda piosenka z filmu Rosemary’s baby. Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni nazwiska wybitnych polskich kompozytorów XX wieku Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda nazwiska kompozytorów i ich przykładowe dzieła 13 PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM Nr Temat MUZYKA CIAŁA 55 57 PIOSENKA – PIOSENKARSTWO – MUZYKA POP MUZYKA W FILMIE 56 PIOSENKA POLSKA 58 ŚPIEWAMY POEZJĘ 59 14 Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Historia baletu. Balet klasyczny i współczesny. Najwybitniejsze dzieła. Suita baletowa I. Strawiński Święto wiosny [MC-12, PM s. 59], A. Chaczaturian Taniec z szablami z opery Gajane. Ilustracje: Popołudnie fauna [P s. 177], Balet współczesny [P s. 178], zadanie z zeszytu ćwiczeń [ZĆ s. 68, ć. 9] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni, czym suita baletowa różni się od suity barokowej • poda przykład (tytuł) baletu klasycznego i współczesnego Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda najważniejsze fakty z historii baletu • wymieni tytuły najwybitniejszych dzieł baletowych i nazwiska kompozytorów • wyjaśni rolę choreografa w przygotowaniu baletu Rola muzyki w filmie. Filmowe przeboje. Najwybitniejsi twórcy muzyki filmowej W. Kazanecki Walc z filmu Noce i dnie [P s. 179], W. Kilar Polonez z filmu Pan Tadeusz [P s. 179], K. Dębski muzyka do filmu Ogniem i mieczem [P s. 179]. Nauka piosenki Hej, sokoły [ZĆ s. 24] lub melodii Amazing Grace [P s. 180] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, jaką rolę muzyka odgrywa w filmie • wymieni nazwiska najwybitniejszych polskich twórców muzyki filmowej • śpiewa piosenkę lub muzykuje w grupie Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda przykłady filmów, z których muzyka stała się np. przebojem • gra na dowolnym instrumencie melodię Amazing Grace lub śpiewa piosenkę Hej, sokoły solo Rola piosenki we współczesnej kulturze. Programy telewizyjne wyszukujące nowe talenty Oglądanie fragmentów nagrań wideo popularnych programów TV i festiwali. Nauka piosenki Pożegnanie Liverpoolu Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • bierze udział w dyskusji • śpiewa piosenkę Pożegnanie Liverpoolu w grupie Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda definicję piosenki i różne jej typy • przedstawi drogę rozwoju piosenki • śpiewa piosenkę solo Zmiany w stylistyce od piosenki międzywojennej do współczesności. Kogo w tym roku lansują media? Piosenki W. Szpilmana. Piosenki z okresu socrealizmu. Piosenki kabaretowe, np. z Kabaretu Starszych Panów. Piosenki A. Osieckiej. Cz. Niemen Dziwny jest ten świat [MC-B19, PM s. 62]. Ilustracje: Cz. Niemen [P s. 194]. Nauka piosenki Uciekaj moje serce [P s. 196] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni główne nurty w piosence polskiej • śpiewa piosenkę Uciekaj moje serce w grupie Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • przedstawi zmiany w piosence polskiej od Śpiewników domowych do rocka • śpiewa piosenkę solo Trochę historii (poezja trubadurów i truwerów, madrygały, pieśni i ballady w romantyzmie). Artyści polscy śpiewający poezję Ballada o narodzeniu księcia Bolesława w interpretacji Ewy Demarczyk [MC-A5, PM s. 47]. Nauka piosenki Niepewność [P s. 198] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni termin poezja śpiewana • śpiewa piosenkę w grupie Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni artystów śpiewających poezję • wymieni nazwiska poetów, których wiersze najczęściej są „śpiewane” • śpiewa piosenkę solo PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM Nr Temat 64 65 TRADYCJE ŚWIĄTECZNE W POLSKIM DOMU MOJA MAŁA OJCZYZNA 63 KONKURSY MUZYCZNE I FESTIWALE 62 NOWE KIERUNKI W MUZYCE ROZRYWKOWEJ POLSKA SCENA ROCKOWA 61 www.wsip.com.pl Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Historia i gwiazdy rocka. Zespoły rockowe Słuchanie fragmentów utworów zgromadzonych przez uczniów lub fragmentów filmów muzycznych z muzyką rockową. M. Jagger Satisfaction [MC-B18, PM s. 62]. Muzykowanie – Rock Around The Clock [P s. 201], Yellow Submarine [P s. 202] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, kiedy i gdzie powstał rock • poda skład sekcji rytmicznej • wymieni znane zespoły rockowe Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda tytuł piosenki uważanej za pierwszą piosenkę rockową • wymieni cechy charakterystyczne muzyki rockowej • zna historię rocka • zna odmiany rocka Historia muzyki rockowej w Polsce; kierunki, style, soliści i zespoły. Twórczość Czesława Niemena. Słuchanie fragmentów utworów zgromadzonych przez uczniów. Cz. Niemen Dziwny jest ten świat [MC-B19, PM s. 62]. Ilustracje: Czesław Niemen [P s. 194] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni nazwiska artystów i nazwy zespołów rockowych Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni kierunki i style w muzyce rockowej • wymieni tytuły najbardziej znanych utworów Cz. Niemena Kim jest idol? Idole muzyki rozrywkowej. Polski idol i jego muzyka. Folklor miejski Słuchanie fragmentów utworów z fonoteki uczniów. Nauka piosenki Tango pożegnalne [P s. 212] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • śpiewa piosenkę w grupie • poda najbardziej znane przykłady muzycznego folkloru miejskiego Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • śpiewa piosenkę solo • poda cechy charakterystyczne piosenki miejskiej Śpiewanie kolęd. Nauka pastorałki lub kolędy z omawianej epoki lub kolędy regionalnej F. Chopin Scherzo h-moll op. 20 (fragm. Lulajże, Jezuniu) [MC-B3, PM s. 56]. Ścieżki edukacyjne: edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie [PM s. 28] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • śpiewa wybraną przez siebie kolędę Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • śpiewa pastorałkę lub kolędę, której się uczył na zajęciach Tradycje regionalne. Tańce i piosenki z regionu Słuchanie nagrań regionalnych zespołów ludowych. Nauka wybranej piosenki ludowej z regionu lub tańca. Ścieżki edukacyjne – edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie [PM s. 28] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • śpiewa piosenkę w grupie • wykona krok podstawowy tańca Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • rozpozna muzykę pochodzącą z jego regionu Charakter konkursów i festiwali, rodzaj prezentowanej muzyki, miejsce i czas Oglądanie fragmentów nagrań z koncertów i festiwali muzycznych. Słuchanie muzyki w wykonaniu laureatów konkursów muzycznych. Ścieżki edukacyjne – edukacja europejska [PM s. 25] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni festiwale i konkursy odbywające się w regionie zamieszkiwanym przez ucznia Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wymieni muzyczne konkursy i festiwale odbywające się w Polsce ROCK 60 Tematyka szczegółowa 15 PLAN WYNIKOWY – MUZYKA W GIMNAZJUM 67 68 16 W ŚWIĄTYNI SZTUKI KULTURA MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH 66 Temat PROPAGOWANIE MUZYKI – MASS MEDIA Nr Tematyka szczegółowa Materiał do realizacji (środki dydaktyczne) Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Wycieczka do filharmonii lub teatru muzycznego Wybrany koncert, opera lub balet. Ścieżki edukacyjne – edukacja czytelnicza i medialna [PM s. 27] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • potrafi kulturalnie zachować się podczas koncertu Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • potrafi napisać krótką recenzję Muzyka żydowska, romska (cygańska), tatarska, litewska, białoruska, słowacka ukraińska, czeska, niemiecka Przykłady prezentujące muzykę wybranych mniejszości narodowych. Ścieżki edukacyjne – edukacja filozoficzna [PM s. 24] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wie, że Polskę zamieszkują obywatele różnych narodowości • rozumie, czym jest tolerancja Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • odróżnia muzykę poszczególnych mniejszości Muzyka w telewizji. Audycje radiowe. Wydawnictwa poświęcone muzyce. Upowszechnianie muzyki. Kultura masowa Przegląd prasy przyniesionej przez uczniów i nauczyciela – dyskusja. Ścieżki edukacyjne – edukacja czytelnicza i medialna [PM s. 27] Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • wyjaśni termin kultura masowa • wymieni programy telewizyjne poświęcone muzyce Po przeprowadzeniu lekcji uczeń: • poda tytuły czasopism poświęconych muzyce • wymieni audycje radiowe poświęcone muzyce
