Żmija, kot, pies, mija, kot, pies, byk, krokodyl i inne

Święte zwierzęta Egiptu
Ż mija, kot, pies,
byk, krokodyl i inne
"Któż nie zna obyczaju Egipcjan? Lecz choć ich umysły przepojone są niedorzecznymi
urojeniami, prędzej zgodziliby się na dowolną katuszę niż na zbeszczeszczenie ibisa, żmii,
kota, psa lub krokodyla."
Tak oto pisał rzymski
mówca i pisarz Cyceron
Cyceron, nie
pojmując
czci, jaką
Egipcjanie
otaczali
zwierzęta.
Podobne
poglądy
mieli też
inni Rzy−
mianie,
którzy w
Apis
swojej
twórczości drwili sobie
okrutnie ze staroegipskiej re−
ligii, a zwłaszcza z tak cha−
rakterystycznego dla niej
kultu świętych zwierząt.
Nie wiemy, jakie były po−
czątki tych wierzeń, lecz wy−
daje się, że Egipt znał kult
świętych zwierząt od zarania
swych dziejów. Początkowo
oddawano cześć jedynie po−
sągom świątynnym, które
stanowiły uświęcony symbol.
Wyjątkiem były święta i pro−
cesje − wówczas prowadzono
żywe zwierzęta, ale też peł−
niły one tylko funkcję sym−
bolu. W Okresie Późnym,
wraz z ponownym rozwo−
jem kultów lokalnych, na−
stąpiło upowszechnienie na
niebywałą skalę kultu zwie−
rząt. Były one traktowane
jako dusze poszczególnych
bóstw, a po śmierci mumifi−
kowano je i chowano z ca−
łym ceremoniałem na spe−
cjalnych cmentarzach. Licz−
bę gatunków zwierząt ota−
czanych czcią w starożytnym
na okładce: Tak wyglądałoby przy−
gotowywanie Świętego Byka do
procesji. Malowania kopytek do−
konuje Patrycja Grądziel.
fot. Maciej Urbanowski
Egipcie obli−
cza się na po−
nad 40!
Jednym z
najważnie−
jszych świę−
tych zwierząt
był byk Apis,
wcielenie mem−
fickiego boga
Ptaha, a także
Ozyrysa. Je−
go kult miał
ziemnych galeriach, które −
jak dowiadujemy się z licz−
nie zgromadzonych tam stel
wotywnych − funkcjonowały
od czasów panowania Amen−
hotepa III aż do końca okre−
su ptolomejskiego, do pano−
wania słynnej Kleopatry VII
VII.
Po śmierci świę−
tego byka trze−
ba było znaleźć
godnego
następ−
cę,
charakter ogól−
nopaństwowy.
Na co dzień
Apis przeby−
wał w Mem−
fis, gdzie jego
rezydencję
Baran
stanowiły po−
mieszczenia
który zostanie zaak−
specjalnie do−
ceptowany przez bo−
budowane do
ga. W poszukiwaniach
świątyni Pta−
brali udział wszyscy
ha. Opiekę nad
mieszkańcy Egiptu, a
Skarabeusz
świętym bykiem
nie było to zadanie łat−
sprawowali wyz−
we, ponieważ wybraniec
naczeni do tego kapłani,
boga mu−
a towarzystwa
siał posia−
dotrzymywały
dać ściś−
mu krowy, dla
le okre−
których także
ślone ce−
przewidziano mie−
chy fi−
jsce w rezydencji
zyczne.
Apisa. Kiedy Apis
Według
umierał, jego ciało by−
przeka−
ło balsamowane i
zu Elia−
na
grzebane z wielką
na, mia−
pompą na memfi−
ło ich
ckiej nekropolii
być 29,
królewskiej w Se−
najważ−
rapeum, czyli pod− Bóg Sebek z głową krokodyla niejsze
to czarny kolor skóry z bia− były z kultem bogini Bastet,
łymi plamami, trójkątne zna− opiekunki miłości i muzyki.
W Bubastis, mieście szczegól−
mię na czole i chara−
nie oddanym Bastet, znale−
kterystyczny
ziono rozległe cmentarzys−
kształt grzbietu.
ko kotów. Herodot
Herodot, który
Kiedy już w ja−
podróżował po Egip−
kiejś zagrodzie
cie, zamieścił w
udało się znaleźć
swoim dziele in−
odpowiedniego
formację
o
cielaka, wiado−
tym, że wszy−
mość rozchodziła
scy mieszka−
się po całym kraju,
ńcy domu,
radując serca Egi−
w którym
pcjan.
Prze−
zdechł kot,
prowadzka no−
golili so−
wego Apisa do
bie brwi.
Memfis była
Mu−
wielkim wy−
mie ko−
darzeniem,
podobnie późniejsze cie można obejrzeć w muze−
procesje, w których ach na całym świecie, m.in.
brał udział. Troską ota− w Muzeum Narodowym w
czano też matkę świętego by− Warszawie.
AGNIESZKA
ka, przydzielano jej specjalną
NIEMIRKA
służbę i włączano do rytuału
świąt.
Czczono także
inne święte byki:
Mnewisa w Helio−
polis, związanego z
kultem Re i Atu−
ma oraz Buchisa w
Hermonthis, kóry
był wcieleniem bo−
ga Montu.
Popularnym
świętym zwierzę−
ciem był także
kot, który stał się
zresztą dla współ−
czesnych ludzi je−
dnym z symboli
starożytnego Egip− Wadżet − bogini Dolnego Egiptu oraz po
tu. Koty związane prawej Nechbet − opiekunka Górnego Egiptu
Gazeta Biskupińska
Biskupińska, W cieniu piramid. Wydawca: Wydawnictwo Dominika Księskiego "Wulkan", Pałuki, pismo lokalne, Żnin, pl.
Wolności 7. Naczelny redaktor: Dominik Księski; Zastępca redaktora naczelnego: Mirosława Roszak, Anioł stróż: Roksana Chowaniec;
Sekretarz redakcji: Jolanta Dobaczewska. Skład: Anna Rosińska, Łamanie: Maciej Urbanowski,
Reporterzy: Ilona Spurka, Joanna Kontowicz, Sara Matuszewska. Opracowanie graficzne: Leszek Malak.
Adres redakcji i biura ogłoszeń: Biskupin, budynek muzeum, tel. (0−52) 30−25−439. Naświetlanie: Magraf Bydgoszcz, Druk: Graf−Bog Żnin