Pobierz [plik pdf]

Transkrypt

Pobierz [plik pdf]
P a ź d z i e r n i k 2009 (63)
informator
sieci
księgarskiej
matras
k
s
i
ę
g
a
r
n
i
e
w w w. m a t r a s . p l • w w w. m a t r a s . p l • w w w. m a t r a s . p l
n o w o śc i w y d a w n i c z e • z a p o w i e d z i • p r o­ m o­ c j e
Październik 2009
TOP MATRASA • WRZESIEŃ 2009
1.
Dom nad rozlewiskiem
6.
Zmierzch
2.
Kryształowy anioł
7.
Margot
3.
Dzieci Ireny Sendlerowej
8.
Przed świtem
4.
Nie potrafię schudnąć
9.
Pamiętnik IV Rzepy
5.
Miłość nad rozlewiskiem
10.
Homo bimbrownikus
Małgorzata Kalicińska
Zysk i S-ka
TOP Matrasa
Katarzyna Grochola
WL
Anna Mieszkowska
Muza
Pierre Dukan
Otwarte
Małgorzata Kalicińska
Zysk i S-ka
Stephanie Meyer
Dolnośląskie
Michał Witkowski
Świat Książki
Stephanie Meyer
Dolnośląskie
Krzysztof Daukszewicz
Bellona
Andrzej Pilipiuk
Fabryka Słów
11. Zaćmienie
Stephanie Meyer, Dolnośląskie
16. Księżyc w nowiu
Stephanie Meyer, Dolnośląskie
12. Świat finansjery
Terry Pratchett, Prószyński i S-ka
17. Zachowaj spokój
Harlan Coben, Albatros
13. Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania
Leszek Kołakowski, Znak
18. Zapomniany ogród
Kate Morton, Albatros
14. Gosposia prawie od wszystkiego
Monika Szwaja, Sol
19. Zwycięzca jest sam
Paulo Coelho, Drzewo Babel
15. Tajemnice Jana Pawła II
Antonio Socci, Rafael
20. Za zamkniętymi drzwiami. Kulisy II Wojny Światowej
Laurence Rees, Prószyński i S-ka
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
Jesienne ognie
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
Z notatnika księgarza
Postmodernistyczne zabawy konwencjami to rzecz
już mocno osadzona w tradycji literatury fantasy, wspomnieć tu można choćby rodzimą sagę o Wiedźminie
czy też twórczość Neila Gaimana. Ten sposób konstruowania rzeczywistości przedstawionej, polegający na
odnoszeniu się do współczesności, przemieszaniu wielu
konwencji czy też „zapożyczaniu” wątków i postaci z różnych źródeł, zadomowił się już na dobre w literaturze
i wykorzystywany jest przez twórców w wieloraki sposób. W tej konwencji napisane są Jesienne ognie Walerii
Komarowej, która z dużą wprawą, ale także z pewną
nonszalancją miesza elementy różnych mitologii oraz
gatunków literackich, wpasowując je (mniej lub bardziej
udatnie) w stworzony przez siebie świat. Para głównych
bohaterów, którzy kochają się i nienawidzą, greckie Parki,
jednorożce i wilkołaki, elfy i gnomy, a gdzieś w tle walka z Chaosem – to tylko niektóre z elementów zapożyczonych przez autorkę z tradycji literackiej i kulturowej.
Do tego mamy jeszcze Wrota między światami, klątwę
sprzed lat oraz powracający nieustannie motyw zemsty.
Całość doprawiona jest cynicznym, miejscami czarnym
humorem i brakiem szacunku nawet dla takich „świętości” literackich, jak Tolkien (np. mocno kpiarski opis krainy elfów i całej tej rasy).
Fabuła powieści nie jest nowatorska w żaden sposób: Komarowa opisuje dzieje księżniczki Rejki, przedstawicielki tajemniczej i potężnej rasy feyrów. Dziewczę
przemierza świat w poszukiwaniu własnej tożsamości,
przy okazji zarabiając na życie jako najemniczka, dosyć
specyficzna zresztą, gdyż potrafi władać ogniem oraz
przemieniać się w istotę obdarzoną potężnymi pazurami i płonącymi skrzydłami. Wiedzie sobie spokojne życie
na Rusi (to jedyna informacja o miejscu akcji, jaką otrzymujemy) do momentu, gdy upomni się o nią przeszłość.
I w tym momencie rozpoczyna się klasyczne fantasy ze
zbieraniem drużyny, wędrowaniem przez różne światy
i przygotowaniami do walki ze złem.
Świat wykreowany przez Komarową jest miejscem,
gdzie koegzystują ludzie i istoty starszej krwi. Do tych
drugich należą feyrowie, którzy podtrzymują Ład
świata poprzez niedopuszczenie do przerwania granicy między Chaosem i Ładem. Powieść zaczyna się
w momencie, gdy wojna między ludźmi i feyrami
(wywołana pewnym smutnym incydentem) trwa
już 18 lat. W trakcie przywracania pokoju między ra-
sami rozpocznie się walka
o istnienie całego świata. Komarowa mnoży zagadki, intryguje
nagłymi zwrotami akcji i ani
przez sekundę nie pozwala się
nam nudzić. Ponad pięćset stron
powieści aż pęcznieje od nagro- Małgorzata Tomaszek
madzonych niespodzianek, jakimi co rusz jesteśmy zaskakiwani, a tempo nie maleje
nawet na chwilę.
Całość czyta się bardzo dobrze, ale wszystko nie wykracza poza poziom sprawnie napisanego czytadła. Drażni główna bohaterka, która kreuje się na silną i krwiożerczą, tyle że zachowuje się raczej jak słodka idiotka. Komarowa stworzyła niezdecydowaną histeryczkę, wpatrującą
się maślanymi oczami w pewnego maga. Nie przeczę, że
sympatyczną, jednak trudno utożsamiać się z kimś, kto
przypomina gorszą wersję Szarki z powieści Brzezińskiej.
Lepiej i wiarygodniej wypadają bohaterowie drugoplanowi, nakreśleni w kilku zdaniach, ale naprawdę pełnokrwiści i niejednoznaczni. Komarowa czasami z trudem
panuje nad namnożonymi bez umiaru wątkami, co daje
o sobie znać kilkakrotnie: prowadzenie dwutorowej narracji niestety czasami zawodzi, rezultatem czego jest bałagan fabularny.
Przesadny sentymentalizm i nadmiar patetyzmu
także nie wychodzą powieści na dobre, choć akurat te
chwyty można odczytywać jako kpinę z nadętego tonu
niektórych dzieł fantasy. Powieść nie broni się również językowo: przedziwna mieszanina języka współczesnego
i stylizowanego na starodawny brzmi groteskowo. Zwroty „azaliż” i „czcigodna panno” sąsiadują ze stwierdzeniami „ spadaj” oraz „mnie to rybka”, co daje w sumie niespójny efekt pełen anachronizmów i zwrotów ze słownictwa
potocznego, nieraz trudny do przyswojenia.
Sprawne pióro i bogata wyobraźnia nie zawsze wystarczą. Gdy przeciwstawimy im nadmiar wątków i trudność w ich ogarnięciu, mało oryginalne wykorzystanie
popularnych motywów, a także niezbyt wyrafinowane
poczucie humoru, to jasnym się stanie, że nazwisko Komarowej nie może być stawiane w jednym rzędzie z pisarzami takimi jak Łukjanienko, Kornew czy Pielewin. Jako
czytadło powieść Komarowej się broni, żal jedynie, że
zabrakło tych kilku elementów, dzięki którym Jesienne
ognie mogłyby być czymś więcej.
Małgorzata Tomaszek
Księgarnia Forum w Gliwicach
Październik 2009
Wydawnictwo Papilon
Wydawnictwo Dolnośląskie
Tragedia narodu.
Rewolucja rosyjska 1891-1924
PUBLICAT
S.A.
Wydawnictwo Publicat
nowości wydawnicze
Orlando Figes
Mark Ryan
Wydawnictwo Elipsa
Victor Sebestyen Rewolucja 1989.
Jak doszło do upadku komunizmu
Na początku 1989 r. 6 krajów europejskich miało
status państw wasalnych Związku Radzieckiego.
Zanim rok dobiegł końca, po kolei zrzuciły jarzmo
komunizmu, ogłosiły niezawisłość i wkroczyły na
drogę demokracji. W 20 lat po tamtych wydarzeniach Victor Sebestyen, który jako dziennikarz
obserwował rozpad Związku Radzieckiego niejako
z pierwszych rzędów, opisuje te najważniejsze
momenty współczesnej historii. Jego Rewolucja
1989 stanowi frapującą opowieść o tym, w jaki
sposób kraje tzw. bloku wschodniego wywalczyły
sobie wolność.
Wydawnictwo Dolnośląskie
Historia rewolucji październikowej przedstawiona od pierwszych oznak kryzysu aż do okresu
powstania i okrzepnięcia podstawowych instytucji reżimu stalinowskiego. W szerokie tło i opis
wydarzeń autor wplata indywidualne losy ważnych postaci rewolucji, przedstawicieli świata
kultury oraz zwykłych ludzi. Przytacza liczne fragmenty dzienników i prywatnej korespondencji.
Daje wgląd w mentalność rosyjskiego narodu,
opisuje jego życie codzienne i podziały społeczne,
opisuje mnogość czynników społecznych, które
wpłynęły na przebieg rewolucji.
Wydawnictwo Dolnośląskie
Remin Nicolas
Odwaga i gorycz
Weneckie zaręczyny
Dokumentalna książka brytyjskiego dziennikarza zafascynowanego postacią jednego z najbardziej zasłużonych, ale też bardzo kontrowersyjnych szpiegów II wojny światowej – Thomasa
Sneuma, Duńczyka, który dostarczył Brytyjczykom bezcenne informacje na temat nowego
niemieckiego systemu radarowego i postępu prac
nad bronią atomową.
Sneum i jego dokonania zyskały już wcześniej
rozgłos dzięki powieści Kena Folleta Lot ćmy.
Wydawnictwo Dolnośląskie
Régine Pernoud
Kobieta w czasach katedr
Druga po Śniegu w Wenecji (2008) część bestsellerowej serii kryminałów historycznych o komisarzu Tronie, podstarzałym i samotnym pracowniku
weneckiej policji.
Wenecja, październik 1863 r. Ofiarą morderstwa
pada kochanka arcyksięcia Austrii, Maksymiliana.
Sprawa szybko obrasta we wszelkie możliwe
skandale obyczajowe i polityczne, a zaangażowanie Kościoła tylko pogarsza sytuację. Sam komisarz Tron również stoi na rozdrożu: zdemaskowanie mordercy nie leży w jego interesie.
Wydawnictwo Dolnośląskie
Robyn Young
Krucjata
Powieść historyczna. Kontunuacja bestsellerowego Bractwa.
Rok 1274. Za potężnymi murami Akki, twierdzy
krzyżowców w Palestynie, dojrzewa konflikt, który
zmieni losy świata. Po latach przelewu krwi Bractwu udało się doprowadzić do rozejmu między
chrześcijanami a muzułmanami. Jednak w samej
Akce zawiązany zostaje groźny spisek. Europejscy
kupcy, czerpiący zyski z handlu bronią i niewolnikami, układają szokujący plan, by od nowa rozpalić nienawiść w Ziemi Świętej...
Wydawnictwo Książnica
Praca znanej francuskiej mediewistki, jedna
z książek, które pomagają zrozumieć średniowiecze, uświadamiają jego wielkoć i ułomność, obalają mity – napisana przystępnie, rzetelnie udokumentowana, wzbogacona ciekawostkami. „Lubię
francuską szkołę historyczną” – stwierdza jeden
z recenzentów. – „Zamiast niewiele mówiących
faktów z historii politycznej badacze pokazują
życie zwykłego człowieka. Pernoud mówi o średniowieczu rzeczy, które wywróciły mi do góry
nogami całe wyobrażenie tych czasów. I chwała jej
za to!”
Wydawnictwo Książnica
Nora Roberts
Kate Jacobs
Prawo krwi
Drugi ścieg
W trakcie prac budowlanych w miasteczku
Woodsboro robotnik wydobywa z ziemi czaszkę
sprzed pięciu tysięcy lat. Dla młodej pani archeolog, Callie Dunbrook to odkrycie jest życiową
szansą i wielkim wyzwaniem. Jej współpracownikiem jest irytujący, ale wciąż pociągający były
mąż – Jake Graystone. Callie musi zmierzyć się
z klątwą ciążącą nad projektem, a także z własną
przeszłością, która okazuje się o wiele bardziej
skomplikowana, niż sądziła.
Wydawnictwo Książnica
Wydawnictwo Książnica
Kontynuacja bestsellerowej powieści Piątkowy
Klub Robótek Ręcznych.
Założony przez Georgię Walker sklep z włóczką
wciąż działa na Manhattanie, spotykają się też
członkinie założonego przy nim klubu. Nowe postacie i wydarzenia zmuszają jednak do tego, by zrobić
krok do przodu i albo dokończyć porzucone dawno
„robótki”, albo rozpocząć nowe projekty. Namiętne
romanse, pierwsze pocałunki, spotkania po latach,
wielkie rozczarowania i wielkie niespodzianki oraz
romantyczna wycieczka do Włoch składają się na
historię bliską sercu każdej czytelniczki.
Wydawnictwo Dolnośląskie
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
Wydawnictwo Papilon
Wydawnictwo Dolnośląskie
PUBLICAT
S.A.
Wydawnictwo Publicat
Wydawnictwo Książnica
Wydawnictwo Elipsa
Andrzej Ziemiański
Paul Carson
Ucieczka z Festung Breslau
Ostatni dyżur
Clive Barker
Wielkie sekretne widowisko
Powieść jednego z najwybitniejszych autorów
literatury grozy.
Pracownik biura przesyłek zaginionych odkrywa
zakodowane wiadomości o tajemniczej Szkole,
strzegącej magicznej krainy Quiddity. Postanawia
ją odnaleźć i z pomocą naukowca-narkomana
opracowuje substancję zwaną nuncjo, która
pomaga przenieść się na wyższy poziom świadomości. Rozpoczyna się wyniszczająca walka
o krainę marzeń, walka, której areną jest małe
miasteczko w USA, a strony konfliktu odkryją jeszcze innych przeciwników...
Wydawnictwo Książnica
Ewa Zachara
Cajtfikser
j
Cajtfikser to przedmiot użytku codziennego, za
którego pomocą można nadrobić przegapione
sprawy, a nawet zmienić swoje życie. Większość
ludzi korzysta z niego uczciwie, ale zdarzają się
spryciarze, którzy usiłują go użyć wyłącznie w niecnych celach. Dwóch młodych ludzi postanawia
wykorzystać cajtfikser, aby skłonić babcię do
zmiany testamentu… Jednak sytuacja się komplikuje, ponieważ energiczna staruszka przy pomocy
życzliwych ludzi ucieka z domu. Wkrótce okazuje
się, że była w młodości ukochaną prof. Sauera, szalonego wynalazcy cajtfiksera.
Wydawnictwo Dolnośląskie
Lou Krieger Poker.
William Gibson
Mona Liza turbo
Praktyczny przewodnik. Jak grać i wygrać
Klasyka cyberpunka, trzecia część trylogii Ciągu
(Neuromancer, Graf Zero).
Gibson oprowadza nas po niezwykłym zmechanizowanym świecie, w którym wielonarodowe korporacje i stechnicyzowani przestępcy walczą o władzę.
Mona to dziewczyna o mętnej przeszłości, która
dzięki swemu podobieństwu do Angie Mitchell,
gwiazdy światowej sieci video, zostaje wplątana
w plan jej porwania. Spiskiem kieruje widmowa
jaźń, która ma swoje plany wobec Mony, Angie
i całej ludzkości. W sprawę zamieszani są szefowie
Yakuzy, japońskiego podziemia przestępczego...
Wydawnictwo Książnica
James Eade Szachy.
Poradnik i dla początkujących, i dla wytrawnych
graczy. Jeśli znasz podstawowe zasady, a interesują Cię bardziej zaawansowane strategie czy najlepsze układy kart startowych dla każdej z pięciu
omówionych w książce odmian pokera, wybierz
odpowiedni rozdział. Jeżeli dopiero uczysz się gry,
zacznij lekturę od początku, korzystając z rad
eksperta.
Lou Krieger jest autorem kilkunastu podręczników tej gry, został też uznany za jedną z najbardziej wpływowych osób w branży w XX wieku.
Wydawnictwo Publicat
Julian Pottage Brydż.
Praktyczny przewodnik. Jak grać i wygrać Praktyczny przewodnik. Jak grać i wygrać
Książkę opracowano w taki sposób, by Czytelnik
mógł błyskawicznie określić problem i znaleźć
rozwiązanie. Autor omawia ponad 300 przykładów, wskazując strategie ofensywne i obronne
wykorzystywane w otwarciach, grze środkowej
i końcówkach. Każdy ruch zilustrowano trójwymiarowymi diagramami opatrzonymi komentarzem, dzięki którym z łatwością prześledzimy
przebieg partii.
James Eade jest mistrzem szachowym i autorem
kilku książek poświęconych szachom, m.in. bestsellera Chess for Dummies.
Wydawnictwo Publicat
nowości wydawnicze
Nowa powieść jednego za najpopularniejszych
polskich autorów.
Sensacyjna, rozgrywająca się w błyskawicznym
tempie akcja ma za scenerię Festung Breslau – od
zimy 1945 r. broniącej się przed atakami Armii
Czerwonej. W tych dramatycznych okolicznościach
agenci różnych wywiadów tropią zagadkę tajemniczych zgonów ludzi powiązanych z wywożeniem
z miasta dzieł sztuki. Główni bohaterowie, oficer
Abwehry (absolwent Oksfordu i pacyfista) Schielke
oraz tajemniczy osobnik o nazwisku Holmes,
planują wielki przekręt w gangsterskim stylu.
Wydawnictwo Dolnośląskie
Nowa powieść mistrza thrillera medycznego.
Kiedy Jack Hunt otrzymuje propozycję przeprowadzenia się z rodzinnego Dublina do Chicago
i podjęcia tam pracy w renomowanej klinice kardiochirurgicznej, wydaje mu się, iż oto rozpoczyna
się nowy, lepszy etap w życiu jego rodziny. W dniu
gdy otrzymuje stanowisko ordynatora, spełniają
się jego marzenia. Jednakże nieświadomy niczego
Jack nieoczekiwanie odnajduje się w sercu szpitalnego koszmaru.
Wydawnictwo Książnica
Opisy ponad 300 przykładów licytacji, rozgrywek
i obrony dla szerokiego zakresu rąk, od odzywek
otwierających do strategii gry końcowej.
Najważniejsze techniki wytrawnego brydżysty
- porozumiewanie się poprzez odzywki i sygnały,
ocenę siły ręki, planowanie, liczenie i prowadzenie
gry poprzez określone zagrania.
Julian Pottage, zdobywca wielu mistrzowskich
tytułów w brydżu, od ponad 20 lat uczy zasad tej
gry. Jest autorem 20 książek poświęconych brydżowi, współpracuje też z kilkoma czasopismami
branżowymi.
Wydawnictwo Publicat
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
nowości wydawnicze
Październik 2009
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
Cisza i słowa
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
Cisza i słowa
Bar dobrych ludzi: wspomnienia J.R. Mohringera to zręcznie poprowadzona narracja o wychowaniu bez ojca, ale przede wszystkim historia chłopca wychowanego w domu kobiet
– silnych i zasadniczych pań, które odcisnęły piętno na życiu
dziecka. Czy jest opowieścią o emancypantkach? Nie, to historia życiem pisana, życiem ćmy barowej. Wujek dobra rada
wprowadza dorastającego chłopaka do miejsca zwierzeń,
konfesjonału i ucieczki przed szarawą codziennością. Książka
maluje raczej ponury obraz dziecięcej miłości, napotykającej
na opory z zewnątrz. Ojciec pijący, chcący zabić matkę swego
syna pracował jako prezenter w radiu, miał własny program.
Głos był wychowawcą, a raczej marzeniem i tęsknotą o nim.
Bohaterem staje się nieobecny, upragniony i oczekiwany ojciec zwanym rozczarowaniem. Można powiedzieć, że ojciec
spełniał u Mohringera funkcję niepokazującego twarzy, ale
wciąż obecnego, trwającego, sprawującego władzę pana.
Władza – pisał o tym R. Kapuściński w Imperium – nigdy się
nie śmieje, jest posępna, poważna, mająca monopol na rację.
Czym jest tacierzyńska radość?
Z drugiej jednak strony Bar dobrych ludzi nie jest tak gorzką impresją w duchu Dickensa jak mogłoby się wydawać,
ponieważ nie jest pozbawiona humoru, a przekonujemy się
o tym, czytając choćby scenki z życia ekscentrycznego księgarza. Właśnie te fragmenty nie pozostawiają obojętnymi
tych, który pociąga kuchnia literacka.
Wspomnienia zdobywcy nagrody Pulitzera z 2000 roku
są świadectwem inicjacji życiowej, pragnienia całości, pełni
i wyrazem dążenia do mądrego poznania, które staje się probierzem motywacji życiowych.
Autobiograficzna powieść dotyka kwestii kluczowych dla
znaczenia literatury, istoty sięgania po książki, narodzin miłości do czytania. Bo to czytamy we wspomnieniach: Słowa
pierwszy raz wprowadziły ład w moim w życiu, uporządkowały chaos, ustaliły wyraźny podział na czarne I białe. [...] Matka
była słowem pisanym – namacalnym, rzeczywistym, obecnym
tu i teraz – a ojciec był słowem mówionym – niewidzialnym,
ulotnym, należał do świata wspomnień. W tej surowej symetrii
było coś pokrzepiającego. I w tej symetrii jest też pogląd na
podział tego, co męskie, ogólnoludzkie i żeńskie, prywatne,
subiektywne, domowe. W refleksji feministycznej matka jest
nieobecna, matka operuje przekazem ulotnym, oralnym; to
ojciec – tu mężczyzna – odpowiada za pismo, trwały przekaz.
System, który panuje: boleśnie patriarchalny jest świadectwem gry swoim władztwem. Babcia mieszka z dziadkiem
ponieważ wie, ze jest od niego finansowo całkowicie zależna;
poczucie doświadczanej krzywdy jest znoszone z woli przetrwania, z poczucia bezpieczeństwa. Pełna ochrona godności potrzebowałaby zmian, wymagałaby ryzyka. Tymczasem
dziadek, wiedząc doskonale o swojej przewadze bawił się
przednio: kazał babci chodzić w łachmanach, skoro nie wystarcza jej porcja dzienna: 4 dolary kieszonkowego.
Myśl o płci jako narzędziu władzy kieruje również w stronę nowo wydanej nakładem W.A.B. książki Magdaleny Środy
Kobiety i władza, która przekonuje, że nie ma innej drogi niż
empatia: poczucie wspólnoty warunkuje zrozumienie społeczne. Książka Środy to lektura, która zobowiązuje do działa-
nia – trzeba poważnego traktowania i głębokiej refleksji nad
tolerancją i prawem do wolności osobistej w wyznaniowym
państwie, żeby z uwagą i solidarnością zająć się punkt po
punkcie naszą wspólną sprawą. Trzeba lekcji z wrażliwości
społecznej i wielu zadań domowych.
Mówi się o ucieczce w świat fikcji – wrażliwiec jak dachowiec alienuje się i pozwala sobie żyć w wyobraźni, wyłączyć
się, pozostać w spokoju, żądać tego spokoju podobnie jak bohaterowie filmu z 2005 roku Życie zapisane w słowach w reż.
I. Coixet, który zadaje pytanie: czemu służyłaby prawda? Co
dałaby świadomość samobójczej śmierci męża, co dałaby żonie? Czy nie lepiej myśleć, że był to wypadek, wszak wypadki
zdarzają się w życiu? Ile waży cierpienie i życie z konsekwencjami? Wszystko jest wypadkiem podobnie jak w książce
Bar dobrych ludzi. J. R. wyobcuje się, by następnie rzucić się
w gromadę ludzką w poszukiwaniu pomocy, sensu – rozmowy, wymiany myśli i doświadczeń. Pragnienie odpowiedzi na
pytanie staje się kategoryczne. Dlaczego to mnie się przytrafiło życie w niepełnej rodzinie? Dlaczego moim ojcem jest nie
dość, że nieobecny, to jeszcze zapijaczony bawidamek jeszcze szukający własnej tożsamości i drogi w życiu? Czy to mnie
się takie życie śniło?
O czym chciałaby pani śnić, Cora? O czym chciałby pan
śnić, J. R.? Dlaczego doznanie pustki, tęsknoty, porzucenia
jest droższe od hermetycznego życia w ciepełku mieszczańskiej idylli? Chciałoby się powiedzieć za dzieckiem-cieniem,
dzieckiem doświadczenia, dzieckiem-kamieniem siedzącym
na dnie ja: jest bardzo mało rzeczy: cisza i słowa. Chciałoby się
znać prawdę. Chciałoby się znać odpowiedź – zdaje się mówić autor Baru dobrych ludzi.
Tajemnica tkwi w rytmie opowieści. Opowieść odsłoni
ją, naga stanie się bliższa. Klimat intymności może jednak
zrodzić pytanie o granice autokreacji: w jakim stopniu to, co
mówię jest koloryzowaniem rzeczywistości i emocji; co jest
prawdą a co kłamstwem o nas samych i naszym życiu? Kiedy kłamstwo staje się prawdą i drogą do zbawienia? Kreacja
może być prawdziwa, nie wyklucza miłości do sterylnego
świata niematerialnego: Najważniejsze, że mogłem je [słowa]
czcić, jeszcze zanim potrafiłem dobrze czytać.
Nie ulega wątpliwości, że bar to miejsce, a miejsce to
ludzie. Gdy zmarł Steve, właściciel Publicansa, wcześniej Dickensa, bywalcy owego sanktuarium byli bardziej jak sieroty
aniżeli żałobnicy. Istotą odwiedzin był ceremoniał konwersacji, inicjowany przez poczciwego barmana, znawcy dusz ludzkich. I tylko dźwięczało pytanie niegdyś zadane barowiczom:
ukrywamy się przed życiem czy flirtujemy ze śmiercią? I na
czym polega różnica? Thomas More w Utopii pisał o mieście,
ze swej definicji obszarze hermetycznym: ulice były tak zaprojektowane, że zapewniona była ochrona przed wiatrem.
Magia miejskiego baru chroniła przed wiatrem wewnątrz. Parasolem stawały się przeprowadzone rozmowy, przeczytane
książki i obejrzane filmy.
Dojmujące klimaty dickensowkie i te rodem z Dziewczynki z zapałkami każą pamiętać o poczuciu zapisanym w sercu
i pamięci bohatera: Czasami czułem się taki samotny, że żałowałem, iż w słowniku nie ma jeszcze dłuższego, poważniejszego
słowa określenia dla tego stanu. Bo w istocie są tylko słowa
i cisza.
Magdalena Gruda
Październik 2009
Józef Czapski
Józef Czapski: malarz życia,
malarz cierpienia
W rozmowie z Barbarą Toruńczyk i Adamem Zagajewskim
wyznawał Józef Czapski: „Przejmowały mnie zawsze sceny
straszne. Sceny tragiczne (...). Mam wrażenie, że mój ekspresjonizm prawdziwy to nie jest zrobić karykaturę, namalować
brzydką kobietę czy kalekę, ale wyrazić ból, ból istnienia (...)
wyrazić współczucie, które jest we mnie - współczucie wobec
grozy życia”. Cała malarska twórczość Józefa Czapskiego jest
wyrazem dramatycznego odczucia ziemskiej rzeczywistości, rzeczywistości niedoskonałej, ułomnej, skażonej złem
moralnym, złem cierpienia, złem śmierci i złem lęku przed
śmiercią. Podczas swego długiego życia miał Czapski okazję
doświadczyć i niszczącego chaosu historii, i dogłębnej deprawacji człowieka, widział postępującą degradację kultury,
kryzys religii i kryzys sztuki. Ale był też w duchowości tego
niezwykłego artysty pewien rys, który nieodmiennie kojarzy
się z postawą chrześcijańską, jednak nie w sensie konwencjonalnej, powierzchownej praktyki, lecz w sensie niezwykle
wrażliwego poczucia stałej mediacji pomiędzy dolegliwym
ciężarem ziemskości a wyzwalającym stanem religijnego i
estetycznego przeżycia, pomiędzy pełną udręk wędrówką w
przestrzeni horyzontalnej i wyzwalającym wzlotem ku niebu,
pomiędzy nieuchronnym upadkiem w grzech a nadzieją moralnego odrodzenia. Malarstwo pełniło w życiu Czapskiego
rolę szczególną; było, co oczywiste, wymiarem estetycznych
fascynacji, płaszczyzną rozwiązywania problemów ściśle formalnych, ale też refleksją nad światem, nad ludzką egzystencją, nad moralną kondycją, nad losem i przeznaczeniem.
Estetyczne zauroczenia towarzyszyły pierwszemu kontaktowi Czapskiego z malarstwem Goyi, Cézanne’a, van Gogha
czy Corota, który - jak wyznał - otworzył mu oczy na malarstwo. W latach dwudziestych był młody artysta pod wielkim
wpływem Pankiewicza, Bonnarda, Cézanne’a. Pankiewiczowi
poświęci później sporą monografię, Bonnardowi piękne pośmiertne wspomnienie, Cézanne’owi interesujące studium, w
którym fascynacja sztuką francuskiego mistrza połączy się z
głębokim zrozumieniem uniwersalnych prawd malarskich i
zasadami, z którymi jako członek Komitetu Paryskiego i wychowanek Pankiewicza będzie się jeszcze przez pewien czas
solidaryzował. Mimo że Czapski przyjął dobrodziejstwo koloryzmu jako wyzwolenie od ciasnego, akademickiego gorsetu,
który krępował przez całe lata malarstwo tematami, wymogiem służebności wobec spraw wyższych, z czasem zacznie
coraz wyraźniej dostrzegać sprzeczność pomiędzy „czystym
malarstwem” a własnym moralnym temperamentem, pomiędzy artyzmem a wrażliwością człowieka pojednanego ze
światem doświadczeniem cierpienia. Dlatego kapistycznemu
dążeniu do sztuki czystej, absolutnej, sprowadzonej do kultu
malarskiego qualité przeciwstawi wewnętrzny nakaz ujawniania dramatyzmu istnienia. Czapski już w tych wczesnych
latach czuł, że jego wrażliwość, jego artystyczny, ale i moralny impuls pchają go gdzie indziej, w stronę ekspresjonizmu,
tam, gdzie jest miejsce na swobodną eksterioryzację emocji.
Dlatego, mimo że w tym okresie głosił jeszcze dość entuzjastycznie prawdy malarstwa czystego, a więc egzystencjalnie
beztroskiego, nie obciążonego dramatyczną wizją losu, jednocześnie już wyraźnie odczuwał rozdźwięk pomiędzy myślą
moralną, poczuciem wewnętrznej uczciwości a poetyką „kapistów”.
Lata II wojny światowej przeżył przede wszystkim na „nieludzkiej ziemi”, a później z Armią Andersa na Bliskim Wschodzie. Wtedy też chyba po raz pierwszy naprawdę zrozumiał
naturę rzeczywistości, naturę i wszechobecność cierpienia i
zła, nieustanne przenikanie się ciemności i światła, zaciekłą
rywalizację Arymana z Ormuzdem. Był to czas doświadczeń
skrajnych, czas tułaczki przez sowieckie piekło, przez zniszczoną, głodną, pogrążoną w chaosie i przerażeniu Rosję, kiedy to
po raz pierwszy w życiu zło objawiło się Czapskiemu w całej
swej przepotężnej i skondensowanej postaci. I w czasie uwięzienia, i już po amnestii, w okresie tworzenia Armii Polskiej,
gdy podróżował przez Rosję, poszukując śladów zaginionych
kolegów, spotykał byłych więźniów, żołnierzy rosyjskich,
mieszkańców miasteczek, miast i osad, w jego świadomości
skupiało się całe nieszczęście wielomilionowego narodu: więzienia, tortury, cele śmierci, skrajne wyczerpanie, powszechny głód, paraliżujący strach, niszczące choroby, poniżenie,
wszechobecna śmierć, która na nikim nie robiła już wrażenia.
Słuchał opowieści o dniach i godzinach spędzanych w celach
śmierci, o torturach zadawanych przez oprawców z NKWD, o
umierających z głodu rodzinach, o dzieciach zjeżdżających
dla zabawy na zamarzniętych ciałach, o szczuciu psami, katowaniu podczas przesłuchań, o chorobach z wyczerpania i
głodu; sam widział zezwierzęcenie, skrajną demoralizację i
degenerację człowieka, widział ziemskie infernum, w którym
miliony niewinnych potępieńców cierpiały, niewolniczo pogodzone ze swym losem.
Tym ciemnym obszarom przeciwstawiał duchową siłę
grup i jednostek, a także sztukę, która w tych warunkach
stawała się źródłem ożywczego światła. Fascynacja sztuką,
manifestowanie estetycznej wrażliwości było w tych warunkach niewątpliwie wyrazem eskapizmu, ale sztuka gwarantowała również zachowanie moralnego pionu. W tych
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
Tę perspektywę samotności, opuszczenia, nieobecności,
braku sugeruje też Czapski przemyślną kompozycją przestrzeni. Bardzo często zasadza się ona na przeciwstawieniu punktu (plamy) - płaszczyźnie, człowieka - bezmiernej przestrzeni
tego, co na zewnątrz. „Opera Leśna w Sopocie”, „Podwórko paryskie”, „W rzeźni”, „Mężczyzna na wystawie”, „Wjazd do Paryża”,
to przykłady takiej właśnie organizacji płótna. Wszystkie one
zbudowana są na zasadzie przestrzennej antynomii. Tym, co
przede wszystkim przykuwa oko jest w nich przestrzeń, podzielona, kadrowana, będąca połączeniem barwnych płaszczyzn. Przestrzeń wydawałoby się pusta, w której głębia właściwie nie istnieje i równie dobrze można by traktować ją jako
zupełnie abstrakcyjną, dopiero po chwili oko wyławia postać
i to jej kształt tworzy głębię obrazu, a zarazem przynosi poczucie absolutnego wyobcowania. I w tej wszechogarniającej
obojętności świata słychać też wyraźny głos litości, zgodnego
i solidarnego współodczuwania.
Czapski był malarzem ludzkiego losu. Starał się dać na
płótnach obraz człowieczej doli odczuty przez siebie z całą
powagą i wrażliwością. Pokazywał człowieka samotnego,
obcego w świecie, zagubionego w rzeczywistości, w której
przyszło mu żyć, której do końca nie rozumie i którą akceptuje biernie i niejako bezradnie. Czy jednak tylko do ludzi kierował Czapski swe uczucia? W jego obrazach nawet przedmioty
martwe wydają się podlegać surowym regułom człowieczego
bytowania. Posiadają coś z „życia” holenderskich „martwych”,
zdają się współistnieć z ludzkim losem, tak samo naznaczone
piętnem osamotnienia i zbędności. Jest w płótnach Czapskiego jakaś niesłychanie silna potrzeba utrwalania materii,
przedmiotów codziennych, banalnych, brzydkich nawet. Z
szacunkiem przysługującym dostojnikom utrwalał wazon,
telefon, rower, prosty stół, krzesło, wózki bagażowe, naczynia,
kaloryfery, uliczne plakaty, tandetne ornamenty barów i kawiarń, jakby cały świat materii stworzonej godzien był uwagi
świat był im obojętny, albo jakby to oni byli obojętni światu. Samotny robotnik („Robotnik”) spoglądający z jakimś
martwym wyrazem oczu na swe spracowane ręce, samotni
ludzie w metrze („Metro Pasteur”), odwrócony twarzą niewidomy żebrak („Ślepiec”), przytulony do kaloryfera mężczyzna („Człowiek w poczekalni”), samotnik z nisko opuszczoną
głową („Nędzarz”), samotna, zgorzkniała kobieta przy plakacie z napisem „Femme forte”, samotna kobieta w czerni na
tle harmonii żółto-niebieskiej posadzki („Samotna kobieta”).
Nawet w obrazach, gdzie widzimy grupę lub parę i to nawet
w sytuacjach sugerujących dialog (np. „Para w kawiarni”, „Bilard”, „Para w salonie”), nie czuje się między ludźmi żadnej
więzi, ich emocje zdają się neutralne, chłodne, gesty konwencjonalne, pozbawione żywszych impulsów.
i adoracji. Malował i ocalał przedmioty wiedziony intuicją, że
przedłużyć żywot przedmiotom, to przedłużyć żywot własny,
bo pozostaje malarski gest, czujne spojrzenie, unieśmiertelniona malarska wizja, obejmująca sobą cały świat, podobnie
jak malowane przezeń nieba, obejmujące sobą, niby przepotężne uczucia, całą widzialną przestrzeń. Nieba Czapskiego:
nieba błękitne, modre, czerwone, pełne światła, lub przysłonięte cieniem, nieba z chmurą czerwoną, białą czy żółtą,
nieba pełne powietrza i tęsknoty, zlewające się z horyzontem,
wtłaczające się z uporem w ziemię, nieba barwiące pola i łąki,
nieba, ku którym wznosił swe myśli, pragnienia, modlitwy,
prośby, złorzeczenia i podziękowania.
Piotr Siemaszko
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
Józef Czapski
najtrudniejszych chwilach Czapski nie rozstawał się z poezją
Słowackiego, Norwida, wielkich poetów rosyjskich Biełego,
Achmatowej, pisał z pamięci historię malarstwa od Davida do
współczesności, prowadził wykłady o Pruście. Mistycyzm Słowackiego był dlań ścieżką ku duchowemu wyzwoleniu, wyrazem tak zawsze głęboko odczuwanej tęsknoty do „przebóstwienia” czy „przeanielenia” rzeczywistości. Dla Czapskiego
wartość duchowego pierwiastka była najważniejsza. Postrzegał bowiem los człowieka w sposób – podkreślam ten aspekt
- głęboko chrześcijański, tzn. jako nieustanne doznawanie
cierpień i podążanie trudną drogą wyrzeczeń ku duchowym
wyżynom, jako dramat człowieka skazanego na udrękę bytowania, wydanego na grzech, a jednocześnie tęskniącego do
duchowej czystości.
Dowodem tej wyższej rzeczywistości, namiastką czystego dobra była dlań właśnie sztuka i te, tak żywo odczuwane
napięcia pomiędzy dobrem i złem, niebiańskością i ziemskością znajdują – wydaje mi się – wyraz w kolorystycznej
organizacji jego płócien, bo kolorystyka, oprócz swej funkcji
czysto plastycznej, ma tu również sens symboliczny. Tak jest
z żółcieniem - kolorem nadziei, niebieskim - barwą ducha
i świętości, czerwienią - kolorem krwi. Gra kolorem koresponduje u Czapskiego z dynamiczną grą emocji. Czasem
obserwujemy tonację posępną, nostalgiczną, dramatyczną, czasem odczuwamy czystą radość, spokój, pocieszenie,
jakby matissowską sérénité. Obrazy te można by ułożyć w
wielki poliptyk, malarską opowieść o samotności, starości i
cierpieniu. Postacie, często pojedyncze, usytuowane gdzieś
w oddali, z boku, zagubione na peryferiach płótna, na peryferiach świata, na skraju myśli i uczuć. Stoją na schodach, w
głębi pomieszczeń, oddalone od punktu spojrzenia, w dworcowych poczekalniach, pociągach, na pustych ulicach, w
korytarzach, przytłoczone bezmiarem przestrzeni. Są ciche,
milczące, ich spojrzenia nie wyrażają żadnych emocji, jakby
Październik 2009
„Wiemy, że Matka Boża
przemawiała do Papieża,
chociaż On o tym nie mówił...”
nowości wydawnicze
„
„Karol
„K
Wojtyãa od 26. roku ēycia
do
d
doćwiadczaã przeēyç mistycznych!”.
Bestseller!
Juē w Polsce!
T sensacyjna informacja uzyskana przez autora
Ta
w rozmowie z kard. Deskurem, wieloletnim przyjacielem
ja
ac
polskiego papieēa, staje siõ pretekstem
do dalszego zbadania tej niezwykãej wiadomod
ććc
ćci. Potwierdzenia szuka nie tylko w relacjach
kolejnych
kko
o
ćwiadków, ale takēe poćród nadprzyrro
od
o
rodzonych
wydarzeý i znaków towarzyszðcych
po
posãudze
Jana Pawãa Wielkiego – jak sam go
okrećla
ok
autor. Wyniki tego ćledztwa sð absolutnie
zza
a
zaskakujðce!
Rzucajð zupeãnie nowe ćwiatão na
rro
ol jakð odegraã Jan Paweã II w dziejach ćwiata,
rolõ,
nie tylko jako wybitny przewodnik duchowy, ale
n
i cczãowiek majðcy realny kontakt z Bogiem w wymi
m
miarze, który trudno sobie wyobraziç...
cena:
29,90
wiõcej na stronie:
zã
www.tajemnicejp2.pl
Jerzy Bralczyk
Rafał Zimny, Paweł Nowak
Słowo o słowie
Słownik polszczyzny politycznej po 1989 roku
Książka ta powstała na podstawie cyklicznej audycji radiowej Słowo o słowie, prowadzonej przez
profesora Bralczyka w wielu rozgłośniach radiowych. Zawiera 240 pytań i odpowiedzi, które
zostały spisane i zredagowane tak, aby zachować
styl właściwy językowi mówionemu. Co znaczy?
Skąd pochodzi? Jak wymawiać? Jak pisać? Jak odmieniać? Jak używać? Czy używać? – to części, na
które podzielony jest poradnik i według których
uporządkowano materiał.
Książka obejmuje skrzydlate słowa polskiej polityki, tzn. często powtarzane wyrazy i wyrażenia,
których autorstwo – nie wszystkim dobrze znane
– można przypisać uczestnikom polskiego życia
publicznego, przede wszystkim politykom lub
osobom angażującym się w politykę, np. Alleluja
i do przodu!, Anan Kofan, Balcerowicz musi odejść,
becikowe, bulterier Kaczyńskich, bura suka, Buzek
na wózek.
Wydawnictwo PWN
Wydawnictwo PWN
Michael Scott
Patrick Gale
Mag
Sekrety nieśmiertelnego Nicholasa Flamela
Gdy Księga Maga Abrahama znajdzie się w rękach
doktora Johna Dee i Mrocznego Klanu, nastąpi koniec ludzkiej cywilizacji. Dee dzielą od tajemnicy
zaledwie dwie ostatnie stronice wydarte przez
Josha – jeśli uda mu się je zdobyć, niepodzielną
władzę nad światem obejmą Mroczni Starsi…
Czy jest jeszcze nadzieja na ocalenie świata?
Drugi tom bestsellerowej serii fantasy Sekrety nieśmiertelnego Nicholasa Flamela.
Wydawnictwo Nasza Księgarnia
Notatki z wystawy
Rachel Kelly jest znaną malarką, która stanowi
zagadkę dla najbliższej rodziny. Całe życie miota
się pomiędzy pasją tworzenia a wyniszczającymi
stanami depresyjnymi. Kiedy zostaje znaleziona
martwa w swojej pracowni w Kornwalii, wraz
z nowymi, niezwykłymi dziełami, rodzina zaczyna szukać odpowiedzi na niezadane wcześniej
pytania. Fragmenty roztrzaskanego życia powoli
wychodzą na światło dzienne i staje się jasne, że
artystka pozostawiła dzieciom nie tylko talent
malarski, lecz także prześladujące ją demony.
Wydawnictwo Nasza Księgarnia
10
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
Federico Moccia
Tadeusz Kowalik
Afirmacja młodości w romansie nastolatki ze starszym o dwadzieścia lat
mężczyzną.
Alex, główny bohater powieści, zbliżający się do
czterdziestki zdolny art
director, w jednej z czołowych rzymskich agencji reklamowych lubi się otaczać
efekciarskimi atrybutami
człowieka sukcesu – mieszka w lofcie zaprojektowanym przez architekta wnętrz, jeździ najnowszym mercedesem. Lśniąca fasada skrywa jednak pustkę emocjonalną i samotność, po rozstaniu z partnerką, której odejście wprawiło
Alexa w głębokie osłupienie. Życie mężczyzny zmienia w okamgnieniu niegroźny wypadek samochodowy, w trakcie którego poznaje
Niki, śliczną licealistkę i bez pamięci się w niej zakochuje.
Wydawnictwo Muza
Najnowsza książka prof. Tadeusza Kowalika szczegółowo przedstawia społecznogospodarcze przemiany w Polsce od 1989 roku. Autor dokonuje
krytycznej analizy wydarzeń oraz postaci, które miały znaczący
wpływ na rozwój nowo powstałego systemu gospodarczego w naszym kraju. Prezentuje bogaty materiał poznawczy, faktograficzny
i dokumentalny. Książka zawiera również pokaźny zbiór dokumentów tworzonych w początkowym okresie przemian w Polsce.
Wydawnictwo Muza
Wybacz, ale będę ci mówiła skarbie
www.polskatransformacja.pl
1001 miejsc historycznych, które warto w życiu zobaczyć
Bogato ilustrowany przewodnik, wydany we współpracy z UNESCO, stanowi
obszerne kompendium najważniejszych miejsc historycznych świata.
Od cudów starożytności, jak Wielki Mur w Chinach i piramidy w Egipcie,
do pomników upamiętniających znaczące momenty XX wieku. Bogactwo
obiektów z różnych epok, od jaskiń Sterkfontein koło Johannesburga w RPA
(„kolebki rasy ludzkiej”) do Checkpoint Charlie w Berlinie, ikonicznego symbolu zimnej wojny.
Książka uporządkowana geograficznie i obejmująca ponad 800 barwnych
fotografii.
W serii również:
nowości wydawnicze
Richard Cavendish
1001 cudów natury, które warto w życiu zobaczyć
1001 obrazów, które warto w życiu zobaczyć
1001 ogrodów, które warto w życiu zobaczyć
Wydawnictwo Muza
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
11
nagroda w konkursie literackim
Październik 2009
12
Uszczypnij się, bo śnisz
1.
Całkiem niedawno wpadła do moich łapsk drugi poetycki
tom Rafała Muszera z Mikołowa. Książka była dołączona
do „Opcji” – w sumie rzadko kupuję dwa w jednym czy
trzy w jednym, gdyż wietrzę w tym podstęp: książka albo
pismo musi być do niczego, żeby dwa opchnąć za jedną
cenę jak na promocji w markecie. Tym razem okazało się
jednak, że książka jak i numer „Opcji” z w miarę fachowym
tekstem o black metalu są warte przeczytania. Nie znałem
pierwszej książki Muszera, przyznaję więc, że nie będę porównywał tego tomiku do poprzedniego, jak też nie będę
analizował rozwoju twórczości poety. Skupię się raczej na
kilku wierszach, żeby pokazać wartość tej ciekawej poezji,
a także dokonać szkicowej jej charakterystyki. Mamy tu
do czynienia z poetyckim Śląskiem – tym razem bardziej
notatkowym, ale i bardzo precyzyjnym. Jeden wiersz po
pierwszym przeczytaniu zapada od razu w pamięć i trudno o nim nie wspomnieć: na stronie 22 znajduje się utwór
o incipicie Od rana.... Wiersz jest relacją z soboty takiej jak
wiele w małych miasteczkach – upał, kibole, nowożeńcy,
coś się dzieje, ale nie za wiele. Poeta odnotowuje spotkanie tych grup, które są dla siebie obce (niedojrzali kibole
i nowożeńcy). Pojawiają się także znudzone sprzedawczynie ze sklepu, które mają na czym zawiesić wzrok. Niedojrzałe chłopaki żyjący uwielbieniem dla barw klubu zostają
zestawieni z osobami wkraczającymi w kolejny etap dorosłości. To wstępowanie w dorosłość jest ukazane nieco
kiczowato: obowiązkowe białe welony, mercedesy (poeta
użył w wierszu potocznego słowa merol, do czego my, czytelnicy poezji jesteśmy od wielu lat przyzwyczajeni). Białe
welony, merol… moim zdaniem chodzi o pokazanie, że
w Polsce nawet własnego ślubu nie da się zrobić po swojemu, kameralnie i oryginalnie. Wiersz kończy się wersem
Takie śląskie Alcatraz. Małe śląskie miasto Mikołów staje się
w tym wierszu wyspą-więzieniem, z którego niewiele jest
wyjść. Taką próba wyjścia, ale tylko na chwilę, z byle jakiego świata jest dla poety przyroda,. W utworze *** wchodząc do lasu czytamy:
Wchodząc do lasu, nie wiem, co jest
na końcu tej wąskiej ścieżki, która
niebezpiecznie wciąga coraz głębiej
Ten wiersz, kończący się zdaniem Zamknąć oczy, // pomyśleć o czymś przyjemnym, ukazuje pragnienie wyjścia poza
ustaloną atmosferę miasta, w którym wszystko biegnie
swoim rytmem, poprzetykanym nudą.
2.
Za to wiersz ***, Ręka pęcznieje po użądleniu osy staje się
okazją do namysłu nad istotą interpretacji. Ból nie podlega
dowolnej interpretacji – pisze Muszer, ból – zdaje się mówić
poeta – jest konkretny jak jego przyczyna, więc niemożliwe jest gdybanie i dawanie na siłę fałszywych interpretacji. Rana jest bardziej czytelna niż uśmiech – czytamy dalej. Można to zdanie wziąć za krytykę dzisiejszego świata,
gdzie trudno odróżnić uśmiech zwykły, niewymuszony od
wytrenowanego na kursach marketingu, który jest falsyfikatem i nic nie znaczy – tzn. odsyła do samego siebie i jego
jedyną funkcją jest wspomaganie perswazji. Czyli jest symulacją. W takim niezbyt czytelnym świecie, gdzie trudno
odróżnić prawdę od fikcji, realny jest przede wszystkim
ból, a czytelna rana, która także ma swoją przyczynę i nie
istnieje jako falsyfikat. Ran nie można podrobić, gdyż nawet próba samookaleczenie powoduje ranę i ma swoja
przyczynę. Można także odczytać pewną intencję poety:
dobra książka poetycka to książka o bólu i ranie. Jakby
ten ból, który odczuwa poeta – uwrażliwia zmysły (W powietrzu ciepły jeszcze oddech / przechodzącej niedawno kobiety), ale wiersz kończy się linijką: Ręka przestaje boleć.
Nierealnie. Bez bólu znów poeta wraca do nierealności. Ta
nierealność świata także może mieć swoją przyczynę w samotności. Świat bez bólu z falsyfikatami oznak szczęścia
prowadzi do poszukiwania w najdrobniejszych okruchach
codziennego życia oznak czegoś prawdziwego, realnego.
Ból i rana potwierdza życie. Bezbolesne życie jest fikcją,
zdaje się sugerować mikołowski poeta.
3.
Następny ciekawy wiersz:
Jutro nadal będę poszukiwał tego,
czego nie zdążyłem znaleźć dzisiaj.
Butów na zimę,
Waniliowego smaku lodów,
Szpaków
śmierci jak Waldek
miejsca jak Renia
pewności jak Olka
Świat w poezji Muszera jest wyprany z bezpieczeństwa, radosnej akceptacji; poeta czy bohater liryczny wierszy nie
jest współczesnym Wolterem, który stara się udowodnić
wszystkim dookoła, że żyjemy w najlepszym świecie ze
wszystkich. Żyjemy w świecie, w którym najlepiej skupić
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
4.
Laboratorium to dziesiątki migawek ze świata
najbliższego i tego za oknem dokonane przez kogoś,
kto „dorastał w cieniu lokalnego parku i legend ludzi, którzy wyszli z tego miasta”, jak czytamy w notce
zamieszczonej na okładce. Pragnienie wyjścia poza
bylejakość, poszukiwanie czegoś więcej niż jest dane.
Smutek ogólnie, duszna atmosfera… Te wiersze bronią się, choć na pewno nie przewyższają propozycji
poetyckich uznanych śląskich twórców jak Krzysztof
Siwczyk, Maciej Melecki, Bartłomiej Majzel czy Marty Podgórnik. W poezji Muszera zauważa się jednak
pewną antymanieryczność, ba, nawet prostotę.
Zauważalne jest także odejście od potężnych, rozbuchanych konstrukcji wiersza Proste referowanie
zwyczajnych spraw, notatkowe i drobiazgowe, dodanie point i komentarzy odautorskich do nijakiego
istnienia, z którego nie ma wyjścia. Tyle. Ale precyzja
myśli i komentowanych zdarzeń spora. Udana książka, trzeba przyznać, i sporo w niej zastanawiających
wierszy.
Diana Palmer
Nieustraszeni
Agent specjalny Rodrigo Ramirez zostaje wysłany w tajnej misji na teksańską farmę, na której
prawdopodobnie działa siatka szmuglująca narkotyki z Meksyku. Współwłaścicielką rozległego
majątku ziemskiego jest Gloryanne, nieśmiała, lecz silna kobieta, która szybko zaczyna podejrzewać, że jej nowy pracownik Rodrigo nie
jest tym, za kogo się podaje. Ten groźny i tajemniczy mężczyzna coraz bardziej jej się podoba,
a ona też nie jest mu obojętna. Każde z nich ma
do ukrycia wiele tajemnic, a przecież szczerość
to podstawa udanego związku…
Wydawnictwo Mira
Heather Graham
Noc śmierci
st2009 III-XI fala matras.indd 21
(Rafał Muszer, Laboratorium, Katowice 2009)
Mateusz Wabik
PS. To jest tekst o ulubionej książce poetyckiej z ostatnich kilku miesięcy.
nowości wydawnicze
uwagę na rzeczach i sprawach drobnych, sprawdzonych przez rodzinę czy znajomych, którymi wydają
się być przywoływane z imion osoby. Te sprawy drobne w wierszach Muszera to odbicie w lustrze, spotkania z nieznajomymi i znajomymi kobietami, spacer
do monopolowego jak w wierszu przywiązanie, który odbywa się w upalny dzień i porównany jest do
modlitwy. W utworze wyczuwalna jest sakralizacja
picia alkoholu, no bo cóż – wydaje się sugerować mikołowski poeta – nic się dzieje, w świecie obecnym
można istnieć gdy się uwierzy w jego kompletną fikcyjność i się do niego jakoś dostosuje. A tak to poszukuje się oznak pewnej rzeczywistości w bólu albo
w piciu. A tak to upał, obserwacje tego co się dzieje
koło bloku, trafne lub mniej trafne pointy do tych
obserwacji, interpretacje, komentarze… Za mało by
żyć, więc upojenie może wprowadzić w chwilowe zapomnienie o bylejakości i nudzie.
Aidan jest najstarszym z braci Flynn, którzy
odziedziczyli stary dom i rozległą plantację
12/22/08
w Luizjanie. Jak przystało na prywatnego detektywa, polega jedynie na faktach, dlatego śmieszą go plotki głoszące, że rodzinna rezydencja
Flynnów jest nawiedzona. Jednak gdy odnajduje na terenie posiadłości ludzkie szczątki, zwraca
się o pomoc do znawczyni tarota Kendall. Aidan
i Kendall próbują wspólnymi siłami dociec prawdy. W miarę prowadzonego śledztwa odkrywają coraz więcej mrocznych tajemnic, a wspólna
walka ze złem wzmacniają łączącą ich więź…
10:06 AM
Wydawnictwo Mira
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
13
Październik 2009
Linda Lael Miller
Adrian Tchaikovsky
Trudny wybór
nowości wydawnicze
Rance McKettrick postanawia rozpocząć nowe
życie. Po śmierci ukochanej żony otwarte przestrzenie Arizony tracą dla niego wszelki urok.
Chce rzucić firmę, wraz z córeczkami opuścić rodzinne Indian Rock i związane z nim dramaty.
Tymczasem tajemnicza Echo Wells, nowa właścicielka księgarni w miasteczku, zasiewa w nim
wątpliwości co do słuszności tej decyzji. Między
tą parą powoli budzi się uczucie. Czy potrafią się
jednak porozumieć? Rance jest rzeczowym biznesmenem, Echo zawsze była marzycielką…
Imperium czerni i złota
Książka wybrana przez największą internetową
księgarnię świata amazon.co.uk jako jeden z najlepszych tytułów SF i fantasy w 2008 roku.
Miasta-państwa Nizin od dziesięcioleci żyły w spokoju, pokładając wiarę w zapewniające im bezpieczeństwo traktaty. Jednak na dalekich rubieżach ich
terytorium rozwinęło się dążące do podboju wszelkimi metodami Imperium Os. Ofiarą doskonale zorganizowanych oddziałów zaczęły padać kolejne krainy... Wydaje się, że jedynie doświadczony wojownik,
szpieg, wynalazca i mąż stanu, dostrzega prawdziwe
zamiary władców drapieżnego Imperium.
Wydawnictwo Mira
Colm Tóibín
Barbara Stanisławczyk
Brooklyn
st2009 III-XI fala matras.indd 22
Wydawnictwo Rebis
Miłosne gry Marka Hłaski
Colm Tóibín we wzruszający, ale i niepozbawio12/22/08
ny humoru sposób ukazuje piekło emigracyjnej
izolacji i żmudny proces układania sobie życia od
nowa. To także wiarygodny portret kobiety przezwyciężającej własną bierność.
10:06 AM
Wydawnictwo Rebis
Literacka próba wyjaśnienia przyczyn niedojrzałości emocjonalnej i nieumiejętności życia Marka
Hłaski.
Autorka dopatruje się ich w toksycznym związku z matką, w nagłym i nie całkiem zasłużonym
sukcesie literackim, w niezdolności do funkcjonowania poza krajem. Opisuje skomplikowane życie
uczuciowe Hłaski, prezentując liczne materiały
źródłowe.
Wydawnictwo Rebis
Eric Christiansen
David King
Krucjaty północne
Wiedeń 1814
Krucjaty północne w odróżnieniu od tych bliskowschodnich nie zaistniały tak bardzo w świadomości historycznej, chociaż były znacznie skuteczniejsze. Ogromne nowe terytoria znalazły się
i pozostały w sferze wpływów chrześcijaństwa.
Książka Christiansena wzbogacona o nowe odkrycia badaczy średniowiecza bałtyckiego oraz skandynawskiego, jest wyważonym, ale też fascynującym źródłem wiedzy o tej burzliwej epoce.
Jak pogromcy Napoleona, bawiąc się, ustalali
kształt Europy.
Książka w interesujący sposób rzuca światło na
zawiłe intrygi towarzyskie i polityczne tego historycznego kongresu – sławetnego przyjęcia,
podczas którego przekształcono równowagę sił w
Europie, zapewniono jej najdłuższy okres pokoju i
zapoczątkowano nową epokę.
Wydawnictwo Rebis
Wydawnictwo Rebis
Karin Slaughter
Tadeusz Bór-Komorowski
Pęknięcie
Armia podziemna
Abigail Campano wraca do domu i na progu swojej sypialni znajduje zwłoki dziewczyny. Myslac,
że to jej córka, zabija domniemanego zabójcę,
którego zastała na miejscu zbrodni. Agent Will
Trent wraz z przydzieloną mu do pomocy młodą
policjantką musi rozwiązać trudną sprawę, dysponując jedynie wątpliwymi poszlakami. Wszystko się komplikuje, gdy okazuje się, że oprócz morderstwa doszło także do porwania…
Wydawnictwo Rebis
Gen. dyw. Tadeusz Komorowski „Bór” był dowódcą
Armii Krajowej od lipca 1943 r. aż do chwili upadku
Powstania Warszawskiego, jeńcem oflagów niemieckich od października 1944 do 5 maja 1945 r.
Uwolniony przez aliantów z obozu w Markt Pongau
w Tyrolu udał się do Londynu. Tam podjął obowiązki Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych.
Niniejsza książka została napisana w roku 1945
i była przeznaczona dla czytelników, których
zapoznać miała z dziejami polskiego podziemia
i udziałem Polski we wspólnym wysiłku wojennym Sprzymierzonych.
Wydawnictwo Bellona
14
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
RABAT
Przypominamy, że możecie Państwo zostać po­sia­da­cza­mi Karty Stałego Klien­ta,
która upraw­nia do zakupów z wysokimi ra­ba­ta­mi.
RABAT
20% – karta złota
10% – karta srebrna
5% – karta niebieska
Przy okazji różnych akcji promocyjnych w naszych księ­gar­niach możecie Pań­stwo nabyć książki z rabatem do 50%,
otrzymać cenny upominek, a także spotkać się z autorami, których zapraszamy do księgarń.
książka tygodnia
10%
Małgorzata Gutowska-Adamczyk
Perfumy Kleopatry
Wystarczy, że jesteś
Harlequin
20.10-26.10
Irena Matuszkiewicz
Apetyt na kwaśne winogrona
Lilka, Oliwia i Mikołaj znają się od lat i zawsze mogą na siebie
liczyć. Właśnie zaczynają wspólnie kolejny etap życia. Przed
nimi nowa szkoła, nowe wyzwania, nowi znajomi – nie zawsze tacy, jakich chcieliby mieć... Ponadto Lilkę czeka egzamin
z samodzielności, gdyż na dłuższy czas zostanie sama w domu.
A pokusy czyhają – wolne mieszkanie to przecież idealna meta
na imprezki...
Weronika jest z natury pesymistką. Nie wierzy w siebie ani w to, że
odnajdzie w życiu szczęście i miłość. Zapamiętale czyta „Zmierzch”
i skrycie marzy o wielkim, wyjątkowym uczuciu oraz księciu, zbyt
doskonałym, by mógł być prawdziwy. Idealny chłopak rodzi się
w wyobraźni dziewczyny i żyje w świecie wirtualnym, w prowadzonym przez nią blogu.
Czy rzeczywistość może się upodobnić do marzeń?
Najnowsza powieść Małgorzaty Gutowskiej-Adamczyk opowiada
o dojrzewaniu do miłości, potrzebie kochania i bycia kochanym,
pierwszych rozczarowaniach oraz trudnej drodze do zrozumienia,
co jest naprawdę wartościowe.
Autorka jest laureatką nagrody „Książka Roku 2008”, przyznawanej
przez Polską Sekcję IBBY, za powieść „13. Poprzeczna”.
Nasza Księgarnia
20.10-26.10
Nasza Księgarnia
promocje
Jina Bacarr
27.10-2.11
10%
książka MIESIĄCA
Stanisław Grzybowski
Elżbieta Wielka
Elżbieta, po tragicznej śmierci matki Anny Boleyn, utraciła tytuł księżniczki i przez wiele lat żyła na wygnaniu. Prześladowana i więziona za
panowania swej przyrodniej siostry Marii, po jej śmierci objęła rządy. Ta
charyzmatyczna i władcza, ale też nie stroniąca od flirtów królowa panowała 45 lat, a pomyślny dla Anglii okres jej rządów przeszedł do historii
jako epoka elżbietańska.
Książka zawiera 24 ilustracje czarno-białe.
Wydawnictwo Ossolineum
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl
15
nasze księgarnie
Matras
Matras
Matras Wiktoria
Matras CHR Sfera
Matras
Matras Staromiejska
Matras
Matras
Matras Kujawska
Matras Galeria Pomorska
Matras Pod Arkadami
Matras
Matras
Matras
Matras CH AKS
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras Elipsa
Matras Wiedza
Matras CH Ogrody
Matras CH Morena
Matras CH Osowa
Matras Galeria Przymorze
Matras CH Wzgórze
Matras Biały Kruk
Matras CH Forum
Matras
Matras
Matras CH Askana
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras CH Galeria Kalisz II
Matras
Matras Papirus
Matras Edukacja
Matras Fala
Matras Morska
Matras Naukowa
Matras Pegaz
Matras Galeria Emka
Matras
Matras Galeria Krakowska
Matras Matras
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras Matras Manufaktura
97-400 Bełchatów, Plac Narutowicza 20
42-500 Będzin, Małachowskiego 7
78-200 Białogard, Woj­ska Polskiego 12
43-300 Bielsko-Biała, Mostowa 5
85-005 Bydgoszcz, Gdańska 17
85-034 Bydgoszcz, Dłu­ga 22
85-667 Bydgoszcz, Chodkiewicza 72
85-009 Bydgoszcz, Dworcowa 83
85-105 Bydgoszcz, Sta­ry Rynek 15/21
85-739 Bydgoszcz, For­doń­ska 141 (Carrefour)
85-070 Bydgoszcz, Fo­cha 2
41-902 Bytom, Dworcowa 22 (wejście od strony ul. Moniuszki)
89-600 Chojnice, Stary Rynek 9-10
41-500 Chorzów, Wolności 28
41-500 Chorzów, Parkowa 20
32-500 Chrzanów, Al. Henryka 26
43-400 Cieszyn, Głęboka 15
42-200 Częstochowa, Al. NMP 20
42-200 Częstochowa, Al. NMP 28
77-300 Człuchów, Królewska 8
78-500 Drawsko Pomorskie, 4 Marca 4
82-300 Elbląg, Płk. Dąbka 152 (Carrefour)
80-172 Gdańsk, Schuberta 102a (Carrefour)
80-299 Gdańsk, Spa­ce­ro­wa 48 (Real)
80-398 Gdańsk,Obrońców Wybrzeża1(E. Leclerc)
80-379 Gdynia, K. Górskiego 2 (Real)
81-366 Gdynia, 10 Lu­te­go 11 (CH Batory)
44-100 Gliwice, Lipowa 1
44-100 Gliwice, Zwycięstwa 16
72-100 Goleniów, Konstytucji 3-go Maja 35
66-400 Gorzów Wlkp., Al. Konstytucji 3-go Maja
86-300 Grudziądz, Wybickiego 17
88-100 Inowrocław, Solankowa 3
88-100 Inowrocław, NMP 36
44-335 Jastrzębie Zdrój, Podhalańska 26
59-400 Jawor, Staszica 23
62-800 Kalisz, Poznańska 121-131
40-096 Katowice, Stawowa 10
47-200 Kędzierzyn Koźle, Poniatowskiego 1/3
78-100 Kołobrzeg, Ra­tu­szo­wa 2d
78-100 Kołobrzeg, Giełdowa 8a
78-100 Kołobrzeg, Walki Młodych 32
75-007 Koszalin, Ry­nek Staromiejski 2
75-005 Koszalin, Zwycięstwa 92
75-452 Koszalin, Jana Pawła II 20
31-008 Kraków, Rynek Główny 23
31-154 Kraków, Pawia 5
31-564 Kraków, al.Pokoju 44 (CH Plaza)
82-500 Kwidzyn, Chopina 15/8
59-220 Legnica, NMP 22
59-300 Lubin,Gen.Sikorskiego20(CH Cuprum-Arena)
20-081 Lublin,Staszica2(wej od Krak.Przed)
42-700 Lubliniec, Plac Kopernika 1
90-307 Łódź, Al. Piłsudskiego 15/23 (Galeria Łódzka)
91-071 Łódź, Jana Karskiego 5
044/ 633 81 62
032/ 762 28 15
094/ 311 34 76
033/ 822 54 46
052/ 322 37 34
052/ 345 69 33
052/ 341 60 13
052/ 322 94 68
052/ 322 70 14
052/ 346 61 92
052/ 321 27 35
032/ 388 53 97
052/ 397 80 79
032/ 241 74 62
032/ 771 34 52
032/ 623 03 27
033/ 851 48 40
034/ 366 46 98
034/ 361 17 10
059/ 834 22 52
094/ 363 22 66
055/ 232 38 15
058/ 322 36 23
058/ 522 99 62
058/761 47 17
058/ 669 64 77
058/ 620 13 98
032/ 231 51 98
032/ 231 40 77
091/ 407 19 61
095/ 737 27 45
056/ 461 12 64
052/ 357 35 13
052/ 357 95 60
032/ 470 10 17
076/ 870 70 91
062/ 767 11 17
032/ 203 80 85
077/ 482 32 29
094/ 354 64 84
094/ 354 90 63
094/ 352 81 92
094/ 342 33 04
094/ 342 67 97
094/ 343 04 36
012/ 422 56 98
012/ 421 29 86
012/ 684 44 36
055/ 261 38 34
076/ 862 25 82
076/ 749 48 78
081/534 42 94
034/ 351 10 98
042/ 636 03 34
042/ 633 23 13
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras Matras
Matras CH King Cross
Matras
Matras
Matras
Matras Staromiejska
Matras
Matras
Matras Quo Vadis
Matras CH Turzyn
Matras Eureka
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras CH Bielawy
Matras
Matras
Matras
Matras Biały Ptak
Matras
Matras
Matras
Matras im. S. Żeromskiego
Matras CH Arkadia
Matras Leksykon
Matras, Księgarnia WNT
Matras CH Wileńska
Matras
Matras
Matras
Matras CH Borek
Matras Dolnośląska
Matras
Matras
Matras
Matras Profesja
Matras Atena
Matras
Matras
89-100 Nakło, Rynek 9
55-200 Oława, Rynek 4
45-056 Opole, Plac Teatralny 13
63-400 Ostrów Wielkopolski, Rynek 12a
97-300 Piotrków Trybunalski, Słowackiego 20
09-400 Płock, Pl. Nowy Rynek 3 (D.H. Promenada)
59-100 Polkowice, Moniuszki 1a/1
60-197 Poznań, Bukowska 156 (Marcelin)
26-610 Radom, Żeromskiego 37
97-500 Radomsko, Plac 3 Maja 10
41-710 Ruda Śląska, 1 Maja 310 (CH Plaza)
76-200 Słupsk, Stary Rynek 20
41-200 Sosnowiec, Modrzejowska 29
83-200 Starogard Gdański, Ks.Kellera 7
47-100 Strzelce Opol­skie, Rynek 14
71-411 Szczecin, Bo­ha­te­rów Warszawy 42 (Carrefour)
78-400 Szczecinek, Kardynała Wyszyńskiego 5
58-100 Świdnica, Rynek 33
86-100 Świecie, Duży Rynek 15
42-600 Tarnowskie Góry, Krakowska 9
87-100 Toruń, Rynek Staromiejski 31
87-100 Toruń, Olsz­tyń­ska 12 (Carrefour)
87-100 Toruń, Szeroka 32
87-100 Toruń, Wojska Polskiego 43/45
89-500 Tuchola, Świecka 26
43-100 Tychy, Bo­cheń­skie­go 12
43-450 Ustroń, Daszyńskiego 12B
58-300 Wałbrzych, Słowackiego 1
78-600 Wałcz, Kilińszczaków 38
00-897 Warszawa, Al. Solidarności 119/125
00-175 Warszawa, Al. Jana Pawła II 82
00-042 Warszawa, Nowy Świat 41
00-048 Warszawa, ul. Mazowiecka 2/4
03-734 Warszawa, Tar­go­wa 72 (Carrefour)
02-585 Warszawa, Al. Niepodległości 121/123
84-200 Wejherowo, Sobieskiego 260
87-800 Włocławek, 3 Maja 34/36
50-984 Wrocław, Hal­le­ra 52 (Carrefour)
50-068 Wrocław, Świd­nic­ka 28
41-800 Zabrze, 3 Maja 5
41-800 Zabrze, ul. Wolności 296
98-220 Zduńska Wola, Królewska 1 (przy Łaskiej)
65-071 Zielona Góra, Sobieskiego 16
78-520 Złocieniec, Józefa Piłsudskiego 2
77-400 Złotów, Wojska Polskiego 31
34-300 Żywiec, Żeromskiego 41 (CH Nowy Świat)
052/ 385 26 14
071/ 303 46 97
077/ 453 87 01
062/ 735 16 63
044/ 647 12 22
024/ 264 05 16
076/ 845 05 27
061/ 886 01 45
048/ 362 59 80
044/ 683 21 70
032/ 340 05 87
059/ 841 29 75
032/ 269 90 27
058/ 562 43 62
077/ 461 24 06
091/ 464 64 73
094/ 374 77 50
074/ 851 39 17
052/ 331 12 93
032/ 287 20 64
056/ 654 99 59
056/ 662 53 87
056/ 622 05 33
056/ 623 15 48
052/ 334 48 05
032/ 227 21 97
033/ 854 17 67
074/ 842 35 64
067/ 250 83 44
022/ 620 46 28
022/ 331 21 53
022/ 826 45 33
022/ 826 89 37
022/ 331 64 35
022/ 845 42 45
058/ 677 49 15
054/ 231 26 51
071/ 783 18 72
071/ 343 58 49
032/ 370 26 10
032/ 271 24 15
043/ 823 28 95
068/ 324 01 17
094/ 367 14 88
067/ 263 55 28
033/ 475 53 53
www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl • www.matras.pl

Podobne dokumenty