szótár 1

Transkrypt

szótár 1 - Lengyelország magyarul

Polsko Węgierska Encyklopedia
-
Wersja 01 01 2017
P
5181
POM – Państwowy Ośrodek Maszynowy –
(dawno) Állami Gépközpont; gépállomás,
állami gép- és traktorállomás
pomacać [1. pot. dotknąć czegoś kilkakrotnie,
aby zbadać, sprawdzić coś; 2. posp.
uderzyć] – megtapogatni; (átv.) ütni, nyakon
csapni
pomacać się [1. pot. dotknąć samego siebie,
próbując coś wyczuć, rozpoznać; 2. pot.
podotykać się wzajemnie] – megtapogatja
v. végigtapogatja magát; tapogatózni;
megtapogatják egymást
pomachać [machnąć czymś kilka razy] –
integetni
pomachiwać – meglebegtetni, meglóbálni
pomachiwać szabelką – meglóbálni a kis kardot
pomaczać ― pomaczyć – mártogatni, (sorra)
belemártani
pomaczać mięsko w kechupie – kis húsdarabot
kecsöpbe mártogatni
pomada [środek kosmetyczny do smarowania
włosów dla nadania im połysku i
miękkości] – (fr-ném) pomádé; (dawno)
kenőcs, hajkenőcs; bőr- és hajápolási célokra
szolgáló, zsíros tapintású készítmény
pomadka [1. kosmetyk do malowania warg;
2. cukierek z miękkiej masy mlecznej lub
czekoladowej] – krém; ajakrúzs; cukorka,
bonbon, praliné
pomadka do ust – ajakrúzs; szájrúzs
pomadkowy, -a, -e – krém-; krémes; rúzsos
pomadkowy, -a, -e – pomádé-, pomádés
pomadować [posmarować włosy pomadą] –
(pomádéval) bekenni; (hajat) kenőcsözni
posmarować coś czymś – bekenni vmit vmivel
posmarować (komu) łapę [dać komuś łapówkę,
przekupić kogoś; dać w łapę] – átv.
(valakit) megkenni vkit
posmarować tapetę klejem – a tapétát ragasztóval
bekenni; bekeni a tapétát ragasztóval
pomadować się [pomadować sobie włosy] – (saját
haját) bekenőcsözi
pomagać (pomagam, pomagasz) [zob. pomóc] –
(komu) segíteni, segédkezni; megsegíteni;
átv. használ
pomagać komuś – gyámolítani v. megsegíteni vkit
pomagać komuś w czymś – segíteni vkinek vmiben
pomagać a. pomóc (w trudnościach) – kisegíteni
pomagać a. pomóc podnieść się – felsegíteni
(talpraállítani)
pomagać się nawzajem – kölcsönösen segítségére
vannak egymásnak
pomagający, -a, -e – segítő
pomaganie – segédkezés, segítés
pomaganie grzesznikom – zob. ratowanie dusz –
(vallás) bűnösök segítése; segítség a
bűnösöknek; a lélek megmentése
pomagier [pot. pomocnik] – (tréf) segítő,
hátramozdító
pomajsterkować – elbarkácsolgatni egy ideig,
barkácsolni egy keveset
pomaleńku,
pomałutku,
pomału
[1. bez
pośpiechu, powoli; 2. stopniowo, nie od
razu; 3. pot. nie najgorzej, znośnie (w
odpowiedzi na grzecznościowe pytanie o
zdrowie, pracę itp.)] – lassan, lassacskán,
lassanként, apránként
pomalować [1. powlec, pokryć coś farbą,
lakierem itp., malując, nadać czemuś
kolor; 2. zrobić makijaż] – befesteni,
megfesteni, bemázolni
pomalować drzwi – ajtót másolni
pomalować na biało – fehérre festeni
pomalować na nowo – újrafesteni
pomalować co na jasny kolor – világosra v.
világos színre festeni vmit
pomalować na filetowo – lilára festeni
pomalować na olejno – olajfestékkel befesteni
pomalować na żółty – sárgára festeni
pomalować okna – ablakot mázolni
pomalować się [zrobić sobie makijaż] – smineli
magát
pomalu – lassan, óvatosan
pomarańcza (Citrus sinensis), pomarańcze [1.
gatunek z grupy owoców cytrusowych
pochodzących z Chin. Owoce bardzo
smaczne, posiadające bardzo dobre
właściwości wpływające na stan naszego
zdrowia. Ogromna ilość witaminy C,
zawiera również witaminę P i A oraz
magnez, fosfor, wapń, żelazo, potas.
Szczególnie
zaleca
się
spożywanie
pomarańczy
chorym
na
serce,
nadciśnienie oraz przy obrzękach. 2.
drzewo cytrusowe o dużych, soczystych
owocach; też: owoc tego drzewa] – narancs
(Citrus sinensis); narancsfa
Copyright © 2006-2016 SAMORZĄD NARODOWOŚCI POLSKIEJ W 17-TEJ DZIELNICY BUDAPESZTU
Wydanie poprawione i rozszerzone
5182
Pomarańcza chińska, pomarańcza słodka (Citrus
sinensis (L.) Osbeck) [gatunek rośliny
wieloletniej
z rodziny rutowatych.
Pochodzenie
nie
jest
znane,
przypuszczalnie pochodzi z Chin.] –
narancs v. édes narancs (Citrus sinensis),
[népies neve auranci, oránzs déligyümölcs a
citrusformák alcsaládjából. Nem azonos a
keserű naranccsal (Citrus × aurantium), ami
a pomelo (Citrus maxima) és a mandarin
(Citrus reticulata) hibridje]
Pomarańcza gorzka (pomarańcza kwaśna)
(Citrus aurantium L.) [gatunek rośliny
wieloletniej
należący
do
rodziny
rutowatych. Pochodzi z południowowschodniej Azji. (Citrus x aurantium)] Keserű narancs (Édes narancs) (Citrus
aurantium L.) [keserűnarancs botanikai neve
Citrus aurantium L., ssp. aurantium vagy ssp.
amara. Kifejezetten gyógyszerhatóanyagok
nyerésére nemesítették]
pomarańcza malinowa – vérbélű narancs,
vérnarancs (Citrus sinensis) [Rutaceae
(Rutafélék)]
A vérnarancs alapvetően abban különbözik
hagyományos színű társaitól, hogy a
gyümölcshús sötétbordó-vörös színű. Színét
az antocianin nevű vegyületcsoport okozza.
Néha a külső héj is sötét színűvé válik. Bőre
sokkal keményebb és nehezebb, mint a többi
narancs esetében. Sötétbordó leve rendkívül
zamatos, sűrű állagú. Használható az éttermi
felhasználásban, a cukrászatban, legnagyobb
része mégis narancslé formájában fogy. A
narancs Kína és Indokína vidékein honos
növény. A citromtermő vidékeken és a világ
mediterrán területein mindenütt termesztik.
Három fő fajtája a Tarokko, a Moro és a
Sanguinelli. A vérnarancs december végén
jelenik meg a piacon, általában május végéig
kapható. A nyár második felében is elérhető,
a déli félteke egyes országaiból. Ezt a fajta
Cara Cara néven ismert.
pomarańczka – kis narancs, narancsocska;
narancsfácska
pomarańczarnia (zob. oranżeria) – télikert,
pálmaház, melegház; narancsliget
-
Wersja 01 01 2017
pomarańczowy, -a, -e [1. mający związek z
pomarańczą; 2. żółty z czerwonym
zabarwieniem]
–
narancs-,
(kolor)
narancssárga, narancsszínű
Pomarańczowa Księga (Orange book) [opisuje m.
in. zasady uzyskiwania poufności danych i
określa normy dostępu do systemów
komputerowych] – Narancs Könyv (Orange
Book) [A Philips és a Sony előírásai a
felhasználó által egyszer vagy többször
írható CD-lemezek írására vonatkozóan
(1990). Az I. rész a többször írható magnetooptikai (CD-MO) lemezekre vonatkozik. A
II. rész az egyszer írható CD (CD-R)
rendszerekre vonatkozik. A III. rész a nemmágneses elvet használó újraírható lemezt
határozza meg. A Narancs Könyv szabványa
kiterjed a a több szekció létrehozására és a
csomagírásra is.]
pomarańczówka
[nalewka
na
skórkach
pomarańczy; też: porcja tego alkoholu] –
narancslikőr
pomarnieć [1. o wielu rzeczach: zmarnować się
kolejno, jedna po drugiej; 2. o wielu
osobach: podupaść na zdrowiu] –
elcsenevészesedni, elsatnyulni, megromlani,
(sorra) elsorvadni, tönkremenni
pomarnować [doprowadzić do zniszczenia
brakiem
dbałości]
–
elpocsékolni,
elherdálni, elkótyavetyélni
pomarnować się [1. pot. o wielu osobach: niczego
w życiu nie osiągnąć; 2. pot. zostać
pomarnowanym,
zniszczonym]
–
tönkremenni, elpocsékolódni, elhárdálódni;
elveszni
pomarszczony, -a, -e [taki, który ma zmarszczki;
też: pokryty zmarszczkami] – ráncos;
töpörödött
pomarszczyć [spowodować pojawienie się
drobnych
załamań,
bruzdek
na
powierzchni
czegoś]
–
ráncolni,
összeráncolni, ráncokba szedni, redőzni
pomarszczyć się [1. pokryć się zmarszczkami;
2. ściągnąć się lub zostać ściągniętym w
zmarszczki,
bruzdy]
–
ráncolódni,
ráncosodni, összeráncolódni, megráncosodni;
töpörödni
5183
pomartwić – (mindenkit) elszomorítani, bántani,
keserűséget okozni
pomartwić się [martwić się przez pewien czas] –
keseregni, bánkódni, emészti magát
pomartwieć – (sorra) megdermedni, elhalni; (átv.)
kővá meredni
pomarznąć (pomarznie) [1. o wielu ludziach lub o
częściach ciała: zziębnąć, skostnieć z
zimna; 2. o roślinach: obumrzeć na skutek
działania mrozu; 3. o wielu zbiornikach
wody: pokryć się warstwą lodu] –
megfagyni, elfagyni
pomarzyć [marzyć o czymś przez jakiś czas] –
elábrándozni
pomaszerować [1. pójść dokądś, maszerując;
2. pójść
dokądś
pośpiesznie,
zdecydowanym krokiem] – masírozni,
elmasírozni; menetelni, elmenetelni
pomaścić (pomaszczę) – bekenni, megkenni,
felkenni
pomaścić farbą olejną – oljfestékkel bekenni
pomatkować – anyáskodni (egy ideig)
pomatowiały, -a, e [1. bez blasku, połysku; 2. o
głosie: charakteryzujący się częściową
utratą dźwięczności] – fénytelen, matt
pomaturalny, -a, -e [taki, który odbywa się po
maturze] – érettségi utáni
pomawiać [zob. pomówić] – vádolni, megvádolni;
gyanúsítani, meggyanúsítani; (pomówić)
beszélgetni
egyet;
megbeszélni,
megtárgyalni
pomatowieć [1. stać się matowym, stracić blask,
połysk; 2. o głosie: w pewnym stopniu
stracić dźwięczność] – fénytelenné, mattá
válni; elveszti fényét, áttetszőségét
pomazać (pomaże) ― pomazywać [1. pobrudzić
coś czymś mazistym; 2. pokryć coś cienką
warstwą jakiejś substancji; 3. pot. pokryć
książkę,
papier
itp.
rysunkami,
dopiskami; 4. daw. uroczyście namaścić
kogoś poświęconym olejem na znak
nadania mu jakiejś godności] – kenni,
kenegetni; szétkenni, bekenni, megkenni;
összekenni;
bemázolni,
elmázolni,
szétmázolni, összemázolni; bepiszkítani;
(egy ideig) kenegetni v. mázolni; (egyh.)
kenetet feladni, felkenni
pomazać ręce maścią – bekeni a kezét kenőccsel
pomazać się [1. pobrudzić, poplamić samego
siebie; 2. o kilku osobach: pobrudzić,
poplamić
siebie
nawzajem]
–
bepiszkolódni; elmázolódni, elkenődni
pomazanie – összekenés, bekenés; felkenés
pomazanie rąk – a kéz bekenése
Pomazaniec, Namaszczony, Mesjasz (hebr. ָ‫)ַחי ִׁש‬,
Chrystus (gr. χριστός), pot. Wybraniec [1.
-
Wersja 01 01 2017
w judaizmie i chrześcijaństwie pierwotnie
religijny tytuł królów, kapłanów-lewitów i
proroków
osób
namaszczonych
(pomazanych) olejem. Z czasem, pod
wpływem proroków, ten biblijny termin
nabrał eschatologicznego znaczenia określa on osobę, zapowiedzianą przez
Boga Jahwe, która ma przynieść
ostateczne rozwiązanie problemu zła,
grzechu i śmierci w świecie i ustanowić
tzw. królestwo mesjańskie, będące nowym
rajem,
przewyższającym
szczęście
pierwszego. Chrześcijanie uznają, że tą
osobą jest Jezus Chrystus. Trzon narodu
żydowskiego trwa w oczekiwaniu na
przyjście mesjasza. 2. w ST termin ten
określał królów, najwyższych kapłanów
oraz
wybrane
postacie,
zwłaszcza
niektórych patriarchów i proroków. W
ostatnich czasach przed naszą erą zaczęto
oczekiwanego
Zbawcę
nazywać
"Pomazańcem", łącząc z NIM cechy
króla, kapłana i proroka. NT stwierdza, że
jest
Nim
Jezus
nazywa
Go
"Chrystusem". Tytuł ten jest greckim
odpowiednikiem
hebrajskiego
"Pomazaniec".] – Felkent [1. messiás
(héberül: ‫ַחיִׁ ָש‬, Mossíaḥ, Māšsîªḥ) héber szó,
amely „felkentet” vagy „segítőt” jelent.
Ugyanez a szó arabul: ‫ال م س يح‬, al-Masīḥ,
magyarosan al-Maszíh; arámi nyelven:
‫ַשִׁשא‬, görög fordításban pedig Χριστός,
Khrisztosz. 2. A zsidóknál a főpapot
hivatalba igtatása alkalmával vallásos
szertartások mellett olajjal megkenték, ez
által történt a papszentelés; ugyszintén a
királyok is - Dávid, Salamon és a többi koronázás helyett megkenettek. Innen F.
annyit jelent, mint mai nyelven felszentelt
pap vagy megkoronázott király. Minthogy
később a keresztények Jézust ugy tekintették,
mint hiveinek főpapját, prófétáját és királyát,
azért ezen a néven vagy görögösen
Krisztusnak is nevezték és nevezik.]
pomącić [1. sprawić, że jakaś ciecz staje się
mętna; 2. sprawić, że ktoś traci orientację,
zdolność logicznego myślenia] – zavarossá
tenni, összezavarni, megkavarni
pomącić się [1. stać się mętnym; 2. stracić
jasność myślenia; też o myślach: przestać
być jasnym, logicznym] – zavarossá válni,
összezavarodni, megkavarodni
pomdleć
[1. o
wielu
osobach:
stracić
przytomność; 2. o rękach, nogach: stracić
siłę, osłabnąć] – 1. eszméletet veszteni,
ájuldozni; 2. (láb, kéz) elveszti az erejét,
meggyengülni, elernyedni, elerőtlenedni
5184
pomedytować [przez pewien czas zastanawiać się
nad czymś] – elmeditálni, elgondolkodni
pomęczyć [1. znęcając się, zabić wiele osób;
2. spowodować czyjeś zmęczenie fizyczne;
3. pot. naprzykrzając się komuś, znużyć go
psychicznie lub fizycznie] – kínozni;
összekínozni, sorba megkínozni
pomęczyć się [1. przez jakiś czas odczuwać
cierpienie psychiczne lub fizyczne;
2. spędzić jakiś czas na trudnej pracy; 3. o
wielu osobach, zwierzętach: bardzo
zmęczyć się fizycznie] – kínlódni, elkínlódni
pomianować – (sorra) kinevezni v. kinevezgetni
pomianować kogo – sorra kinevezni vkit
pomiar [ustalenie miary określonej wielkości
fizycznej; też: wynik takiego mierzenia] –
mérés, felmérés, bemérés, megmérés
pomiar
A-ważony
[Pomiar
dźwięku
skorygowany tak, by odzwierciedlał
sposób, w jaki dźwięk jest postrzegany
przez człowieka. Pomiary A-ważone lepiej
pokazują możliwe szkody dla słuchu, jakie
hałas może wyrządzić.] – A-szint mérés
pomiar drgań – rezgésmérés, testhangmérés
pomiar gruntów – földmérés, felmérés,
határkitűzés
pomiar odstrojenia (rozstrojenia) – elhangolás
mérése
pomiar subiektywny (za pomocą głosu i słuchu)
– beszédvizsgálat, hang és fülpróba
pomiar terenu – területmérés
pomiarkować [1. daw. zorientować się w czymś,
ustalić coś na jakiejś podstawie; 2. daw.
ograniczyć wielkość, nasilenie itp. czegoś]
–
tájékozódni,
mérlegelni;
(dawno)
korlátozni
pomiarkować się [1. daw. zorientować się w
czymś, domyślić się czegoś; 2. daw.
powściągnąć gwałtowne emocje] –
méréseket tartani; (átv.) mérlegelni, észre
térni, meggondolja magát
pomiarkowanie [daw. umiar, powściągliwość] –
mértéktartás, mérték, mértékletesség
pomiarkowany, -a, -e – kiegyensúlyozott,
mértéktartó, kimért
pomiarowy, -a, -e – mérési, mérőpomiarowy – figuráns, léces
pomiary antropologiczne – embertani felvételek
pomiary bezstykowe [pomiary, przy których
narzędzia pomiarowe nie stykają się z
powierzchnią przedmiotu] – kövelten
mérések
pomiary ostrości słuchu – akumetriás hallásmérés
pomiatać [zob. pomieść] [odnosić się do kogoś z
pogardą]
–
elsöpörni,
söprögetni,
(nagyjából)
felsöpörni, összehúzni a
-
Wersja 01 01 2017
szemetet; ide-oda lengedezni, lengeni,
ingadozni, imbolyogni; (átv.) lenézni,
megvetni, kicsinyelni, lekicsinyelni vkit
pomiatać izbę – nagyjából felsöpörni a szobát,
összesöpörni a szobában
pomiatać kim/czym – semmibe venni vkit/vmit;
fittyet hányni vkire/vmire; fitymálni, lenézni,
semmibe venni, megvetni v. lekicsinyelni
vkit/vmit
pomiatać podłogę – felsöpörni a padlót
pomiatanie – söprögetés, seprés, felseprés; ide-oda
lengés, ingadozás, imbolygás; megvetés,
rossz bánásmód
pomiąć (pomnie) [ścisnąwszy, pozbawić coś
gładkości, zrobić na tym załamania i
nierówności] – összegyűrni
pomiąć się [stać się nierównym, niegładkim] –
összegyűrődni
pomidor, pomidory [1. roślina warzywna o
dużych, miękkich, zwykle czerwonych
owocach; też: owoc tej rośliny; 2. pot.
zabawa polegająca na tym, że jedna osoba
zadaje pytania, na które druga osoba musi
odpowiedzieć: pomidor i nie roześmiać się]
– (növ.) paradicsom
pomidor szklarniany – melegházi paradicsom
Pomidor
uprawny,
pomidor
jadalny
(Lycopersicon
esculentum)
[gatunek
jednorocznej rośliny warzywnej. Pochodzi
z Ameryki Południowej lub Środkowej. –
paradicsom (Solanum lycopersicum) [a
Solanaceae családba tartozó növény, Dél- és
Közép-Amerikában honos. Népies neve:
paradicska, tomata, tomató.]
pomidorowa,
pomidorówka
[pot.
zupa
pomidorowa] – paradicsomleves
Składniki: 1 kostka schabowa, 2 marchewki, 1
pietruszka, 1 łodyżka pora, kawalątek selera,
1.5 litra wody, 0.7 litra soku pomidorowego
własnoręcznie zrobionego, 1 śmietana 18%,
sól, szczypta cukru i pieprzu, zielona
pietruszka do posypania
Sposób przyrządzania:
Gotujemy kostki schabowe z warzywami. Po
ugotowaniu odcedzamy, aby wywar był czysty.
Dodajemy sok pomidorowy. Zagotowujemy.
Dodajemy przyprawy i śmietanę. Żeby się nie
zważyła do pojemniczka ze śmietaną dodaj
łyżkę gorącego wywaru i rozmieszaj. Tak
rozrobioną przełóż do zupy. Po wlaniu na
talerze posyp zieloną pietruszką. Jest to szybka
zupa dla Pań pracujących.
pomidorowy, -a, -e [1. dotyczący pomidora;
2. czerwony
z
odcieniem
pomarańczowym] – paradicsompomidory faszerowane (mięsiem) – (hússal) töltött
paradicsom
5185
pomidory się uleżały – a paradicsom a fekvésben
megérett
pomieniać – elcserélni
pomieniał się stryjek, na (za) siekierkę kijek –
veszett fejszének a nyele
pomiernik [(u Zygmunta Glogera) używana
niekiedy w dawnych czasach nazwa
miernika ziemi, ziemiomiercy, geometry,
komornika podkomorzyńskiego] – (daw)
földmérő, geodéta
pomierność – mérhetőség
pomierny, -a, -e – közepes, átlag, mérhető
pomierzyć [1. zmierzyć kolejno wiele rzeczy;
2. włożyć na siebie lub na kogoś wiele
czegoś, jedno po drugim, sprawdzając, czy
ma odpowiedni rozmiar] – (sorra) mérni,
lemérni; méréseket végezni v. eszközölni
pomierzyć się [1. zmierzyć siebie samego w wielu
miejscach; 2. o wielu osobach: zmierzyć
siebie nawzajem] – megmérik egymást;
összeméri erejét vkivel
pomierzyć się z kim w czym – összeméri erejét v.
magát vkivel vmiben
pomierzwić – (hajat) felborzolni
pomierzwić się – felborzolódni
pomieszać [1. mieszając, połączyć ze sobą wiele
substancji; 2. spowodować w czymś
nieporządek; 3. sprawić, że ktoś traci
orientację, zdolność logicznego myślenia;
4. pomylić jakieś fakty; 5. przez pewien
czas mieszać coś] – felkavarni (lelkileg),
kevergetni;
megkeverni,
összekeverni;
vegyíteni; összecserélni; összetéveszteni;
(átv.)
összezavarni,
összekeverni;
megzavarni
pomieszać coś – megkeverni vmit
pomieszać jak groch z kapustą – [összekeverni
mint borsót a káposztával] (mindent)
összezavarni v. összekeverni; hetet-havat
összehordani;
pomieszać komu szyki – felborítani vkinek a
terveit; halomra borítani v. dönteni vkinek a
terveit
pomieszać pojęcia – összezavarni a fogalmakat
pomieszać wodę z winem – vizet borral vegyíteni
pomieszać się [1. przeniknąć się wzajemnie i w
wyniku tego utworzyć pewną całość; 2. o
kilku rzeczach: znaleźć się nie na swoich
miejscach;
3. stracić
zdolność
racjonalnego myślenia; też o myślach:
przestać być jasnym, logicznym; 4. zostać
pomylonym, utożsamionym z czymś
innym] – öszekeveredni, összekavarodni,
összezavarodni; összevegyülni; elkeveredni
(vmivel)
-
Wersja 01 01 2017
pomieszanie [zawstydzenie, zakłopotanie] –
zavar, gond, nyugtalanság; összekeverés,
összezavarodás, kavarodás; megszégyenítés
pomieszanie zmysłów – elmezavar
pomieszany, -a, -e – összevissza, zagyva; kevert
pomieszczać [zob. pomieścić] – elhelyezni, elrakni,
eltenni
pomieszczenia hotelowe – szállodai helyiségek
pomieszczenia wspólnego użytku – közös
használatú helyiségek
pomieszczenie [1. wydzielona ścianami część
mieszkania, domu lub budynku. Zespół
pomieszczeń składa się na lokal lub
mieszkanie; 2. budynek lub wydzielona
jego
część,
mające
określone
przeznaczenie] – (czynność) elhelyezés;
helyiség, férőhely; elhelyezkedés
pomieszczenie bez pogłosu – visszhangmentes
terem
pomieszczenie bez wentylacji – helyiség
szellőztető nélkül
pomieszczenie biurowe – irodahelyiség
pomieszczenie do pomiarów audiometrycznych –
audiológiai helyiség, hallásvizsgáló
pomieszczenie ekranowane – árnyékolt tér
pomieszczenie intensywnego nadzoru nad
pacjentem – megfigyelőhelyiség
pomieszczenie kapitału – tőkeelhelyezés
pomieszczenie klimatyzowane – légkondicionált
helyiség
pomieszczenie mieszkalne – lakóhelyiség, lakás
pomieszczenie na śmieci – szeméttároló
pomieszczenie niskie – lapos (alacsony) terem
pomieszczenie pogłosowe – zengőszoba
pomieszczenie się – elhelyezkedés
pomieszczenie sklepowe – üzlethelyiség
pomieszczenie, w którym panuje zaduch –
áporodott, fülledt levegőjű helyiség
pomieszkać [1. mieszkać gdzieś przez jakiś czas;
2. pot. spędzić jakiś czas w domu, nie
wyjeżdżając lub niewiele wychodząc] –
lakozni, lakni, ellakni; ellenni otthon; élni
vhol
pomieścić (pomieszczę) — pomieszczać [1. dać
komuś lub czemuś wystarczającą ilość
miejsca; 2. opublikować gdzieś jakiś tekst;
3. daw. ulokować, umieścić] – elhelyezni,
elrakni, eltenni
pomieścić co w czym – elhelyezni vmit vhol v.
vmiben
pomieścić kogo w spisie – bevezetni v. beiktatni
vkit a névsorba; névjegyzékbe venni vkit
pomieścić się [mając dostateczną ilość miejsca,
znaleźć
się
wewnątrz
czegoś]
–
5186
elhelyezkedni; férni, elférni, kiférni;
meghúzódni
pomieść (pomiotę, pomiecie) [zob. pomiatać] –
elsöpörni, söprögetni, (nagyjából) felsöpörni,
összehúzni a szemetet; ide-oda lengedezni,
lengeni, ingadozni, imbolyogni; (átv.)
lenézni, megvetni, kicsinyelni, lekicsinyelni
vkit
pomieszczony, -a, -e – elhelyezkedő
pomiędzy [zob. między] – (kogo/co) vki/vmi közé;
(kim/czym) vki/vmi között
pomiędzy czym a czym – vmi és vmi között
pomiędzy nogami (seks analny) [Partnerka leży
na boku, górna noga ugięta i uniesiona.
Partner klęka wokół dolnej nogi,
przysuwając się wnika do środka. Bardzo
głęboka penetracja. Jeśli kobieta uniesie
wysoko nogę i rozchyli ręką pośladki to
cały penis może wejść do pupy (tak, że
podbrzusze partnera będzie dotykało
krocza kobiety). Doskonała pozycja dla
mężczyzn, gdyż penis jest maksymalnie
pobudzany. Zadowolone będą również
kobiety, którym podoba się głęboka
penetracja. Należy jednak uważać, bo jeśli
penis jest wyjątkowo długi w tej pozycji
kobieta
może
mieć
problem
z
pomieszczeniem go w sobie (bardzo długi
penis zmieści się tylko w pozycji od tyłu).
Ponadto
gwałtowna,
tak
głęboka,
penetracja może wywołać silny ból,
dlatego ostatnie centymetry należy
posuwać się powoli. Obserwować reakcję
partnerki i wsuwać się stopniowo, coraz
głębiej. Dopiero po dłuższym stosunku
można wykonywać gwałtowne, głębokie
pchnięcia. Niektóre kobiety bardzo lubią
głęboką penetrację, na początku bądźcie
jednak ostrożni i poruszajcie się powoli.
Nie koniecznie trzeba też wnikać do
końca, a pozycja i tak jest bardzo ciekawa
i warta spróbowania.] – lábak között
(anális szexhelyzet)
pomiędzy ślepymi jednooki królem – a vakok
félszemű a király
pomiętosić (pomietoszę) – összegyűrni, gyűrögetni
pomiętosić waszego małego rycerza – a ti kis
lovagotokat összegyűrni
pomijać [zob. pominąć] – (kogo/co) (przechodzić)
elmenni vki/vmi mellett; elhagyni vkit/vmit;
(nie dostrzegać) kihagyni vkit/vmit; (nie
uwzglęniać) mellőzni; mulasztani
pomijać a. pominąć pośrednika – kikerüli a
közvetítőt (közvetlenül vásárol)
pomijać co milczeniem – elhallgatni vmit
pomijanie, pominięcie – mellőzés, kihagyás,
elkerülés ; eltekintés vmitől
-
Wersja 01 01 2017
pomijanie faktów – a tények mellőzése
pomilczeć [nie odzywać się przez jakiś czas] –
hallgatni (egy ideig)
pomimo [zob. mimo] – (kogo/czego) (vki/vmi)
ellenére; (vmi/vminek) dacára
pomimo co v. czego – vmi v. vminek ellenére
pomimo tego (wszystko) – mindamellett
pomimo to [zob. mimo to] – annak v. ennek
ellenére; mégis, mindamellett
pomimo to v. tego – ennek ellenére
pomimo upewnień, obawiam się, że... – a
megnyugtatások ellenére attól tartok, hogy...
pomimo wszystko (wszystkiego) – mindennek
ellenére
pomimo że, pomimo iż [zob. mimo że] – bár,
noha, ámbár; annak ellenére, hogy…
pomimo że jest stary – öreg létére
pominąć (pominie) — pomijać [1. nie uwzględnić
kogoś lub czegoś, nie wziąć w rachubę w
jakichś planach; 2. opuścić, nie poruszyć
czegoś w tekście, nie wymienić czyjegoś
imienia, nazwiska itp.] – mellőzni,
elmellőzni, kihagyni, mulasztani
pominąć co milczeniem – agyonhallgatni,
elhallgatni vmit; hallgatni vmiről
pominąć co śmiechem – nevetségbe fullasztani,
kinevetni vmit
pominąć kogo/co – mellőzni; figyelmen kívül
hagyni; elkerülni, kihagyniv kit/vmit;
eltekinteni vmitől
pominąć milczeniem – elhallgatni vmit
pominąwszy to, że… – nem beszélve arról,
hogy…; eltekintve attól, hogy; figyelmen
kívül hagyva azt, hogy…
pominięcie [zob. pomijanie] – mulasztás;
kimaradás; mellőzés
pominięty, -a, -e – mellőzött, kihagyott, kimaradt
pominięty fragment – mellőzött, kihagyott rész v.
szakasz
pomiot [1. daw. potomstwo zwierząt pochodzące
z jednego miotu; 2. daw. poród u zwierząt
wydających na świat kilka młodych naraz;
3. daw. odchody zwierzęce; 4. pogard.
czyjeś dzieci lub jacyś ludzie] – vetés,
dobás; szemét; alom; (egyhasi) kölyök, ellés;
széklet, ürülék; hányás
pomiotać – elfújni, elsöpörni, odébbvinni;
hajigálni, dobálózni
pomiotać błotkiem – sárral dobálózni
pomiotać się – inogni, himbálózni, megbillenni
pomiotać się w gniewie – haragjában dúl-fúl
pomiotło [1. pogard. człowiek, którym się
pogardza; 2. miotła używana dawniej do
czyszczenia pieca piekarskiego] – (népi)
5187
kemencetisztító seprű; tedd-ide, tedd oda
legény v. ember
pomknąć — pomykać [1. bardzo szybko pobiec,
pojechać itp.; 2. o głosie, spojrzeniu itp.:
sprawić wrażenie ruchu, przemieszczania
się; 3. o czyichś myślach: skierować się ku
komuś, ku czemuś] – elfutni, elrohanni,
eltűnni, elrepülni; röppenni; elsuhanni,
elszáguldani, elrobogni
pomknąć daleko w myślach – messze repült v.
szállt gondolatban
pomknąć się – (dawno) odébbállni, elvonulni,
továbbhaladni
pomknął jak strzała – elszaladt v. eltűnt, mint a
nyíl
pomknął jak strzała w kierunku lasu – az erdő
irányába, mint a nyíl; mint a nyíl repült el az
erdő irányába
pomknięcie – elfutás, eltűnés
pomknięcie do sklepu warzywa-owoce –
elrohanás a zöldségeshez; elfutás a zöldséggyümölcs boltba
pomknięcie się – eltolódás, odatolódás
pomleć (pomielę) – összeőrölni, megőrölni
pomleć ozorami – (állat) nyelvekkel összeőrölni
pomłodnieć – megfiatalodni
pomnażać [zob. pomnożyć] – növelni, szaportani,
sokasítani, gyarapítani
pomnażać się [zob. pomnożyć się] – növekedni,
sokasodni, szaporodni
pomnażanie [wegetatywny podział komórek] –
megszorzás, beszorzás; megtöbbszörözés,
megsokszorozás; osztódás
pomnieć (pomnę) [1. podn. Pamiętać; 2. podn.
zważać na coś, mieć coś na względzie] –
emlékezni, meggondolni
pomnieć kogo/co – emlékezni, visszaemlékezni
vkire/vmire
pomnieć na kogo/co – figyelembe venni vkit/vmit;
meggondolni vmit; gondolni vkire/vmire
pomniejszać [zob. pomniejszyć] – csökkenteni,
kisebbíteni; kicsinyíteni; lebecsülni
pomniejszać się [zob. pomniejszyć się] – csökkeni,
kisebbedni
pomniejszanie — pomniejszenie [mniejsza
wersja czegoś, np. obrazu, budowli] –
csökkentés, kisebbítés
pomniejszanie czyich zasług – vki érdemeinek
kisebbítése
pomniejszy, -a, -e [1. mały pod względem
rozmiarów, liczebności itp. w porównaniu
z innym tego samego rodzaju; 2. mniej
ważny od innych, mniej wartościowy] –
alábbvaló, másodrendű, nagyon kicsi,
jelentéktelen, kevésbé fontos
-
Wersja 01 01 2017
pomniejszyciel – lekicsinylő, ócsárló
pomniejszyć — pomniejszać [1. uczynić coś
mniejszym pod względem rozmiarów,
liczby lub intensywności; 2. uczynić coś
mniej ważnym; 3. uznać kogoś za osobę
mniej
wartościową,
niż
jest
w
rzeczywistości] – csökkenteni, kisebbíteni,
megkisebbíteni, kicsinyíteni
pomniejszyć zdjęcie – kicsinyíteni v. lekicsinyíteni
a fényképet
pomniejszyć się — pomniejszać się [1. stać się
mniejszym, mniej intensywnym; 2. uznać
siebie za osobę mniej wartościową, niż się
jest w rzeczywistości] – csökkeni,
kisebbedni, megkisebbedni, kisebb lesz
pomnik [dzieło rzeźbiarskie lub rzeźbiarskoarchitektoniczne,
wzniesione
dla
upamiętnienia osoby lub zdarzenia
historycznego] – emlékmű [főleg köztéri
elhelyezésű
szobor,
szoborcsoportozat,
építmény], emlék, szobor; műemlék
pomnik konny – lovasszobor
pomnik Kopernika – Koperniksz szobra
pomnik przyrody [roślina, skała itp. prawnie
chronione ze względu na wartość
przyrodniczą, estetyczną lub ze względów
historycznych]
–
természeti
emlék
[valamely különlegesen jelentős egyedi
természeti érték, képződmény és annak
védelmét szolgáló terület]
pomnik rzeźba z gipsu – gipszszobor
5188
Pomnik z gipsu przedstawiający Niklota na koniu
wykonał Christian Friedrich Genschow w roku 1855.
pomnik wzorowany na … - … mintájára v.
mintája után készült emlékmű
pomnik wzorowany na konnym pomniku Marka
Aureliusza z rzymskiego Lateranu –
Marcus Aurelius lovasszobra mintájára
készült emlékmű a római Lateránból
pomniki [(Jak czytamy u Zygmunta Glogera) Sam
wyraz pomnik, wybornie malujący
zawarte w nim pojęcie, niezbyt dawnego
jest pochodzenia: używać go zaczęto w
samym końcu XVIII lub początku XIX w.;
przynajmniej starszych nad ten czas
przytoczeń nie znajdujemy ani w
„Słowniku” Lindego, ani w Wileńskim.
Linde określa pomnik w ten sposób:
„monument dla pamięci lub na pamiątkę
wystawiony, pamiątka czego zachowana,
wiekopomna”. Rozszerzyło się następnie
znaczenie wyrazu i w „Słowniku”
Wileńskim czytamy, że pomnik oznacza:
1) to, co się wznosi dla pamięci lub na
pamiątkę kogo lub czego: pomnik
grobowy, pomnik na polu bitwy, wznieść,
postawić pomnik; 2) pamiątka dawna,
rzecz
starożytna:
pomniki
dawne,
starożytne i 3) przenośnie – rzecz
wiekopomna, mająca wieki przetrwać np.:
to dzieło należy do najpiękniejszych
pomników rozumu ludzkiego, ten posąg,
ten obraz należy do najpiękniejszych
pomników sztuki. Do drugiego z tych
znaczeń dodać należy: pomniki kultury,
pomniki sztuki, jako to rzeźby, malarstwa,
budownictwa
i
t.
d.,
pomniki
piśmiennictwa,
języka,
pomniki
prawodawstwa; pomnikami więc wieków
-
Wersja 01 01 2017
ubiegłych są w tem szerokiem rozumieniu
tego wyrazu: monety, pieczęcie, budowle,
grobowce, sprzęty dawne, wszelkie wogóle
starożytności, a więc wszystko to, co
wchodzi
w
zakres
niniejszej
„Encyklopedyi Staropolskiej”.] – régészeti,
kulturális, történeti, gazdasági stb. emlékek;
műemlékek, emlékművek
pomniki starej doby – régi idők emlékei; a
hajdankor emlékei
pomnikowy, -a, -e – emlékpomnożyć (pomnożę) — pomnażać [1. wykonać
działanie mnożenia; 2. przy odczytywaniu
działania
matematycznego:
słowo
oznaczające znak mnożenia; 3. uczynić coś
liczniejszym,
większym]
–
növelni,
megnövelni, szaporítani, megszaporítani,
sokasítani, sokszorozni, megsokszorozni;
gyarapítani; (mt) szorozni, megszorozni
pomnożyć co przez co – megszorozni vmit vmivel
pomnożyć swoję władzę – növeli hatalmát
pomnożymy dwie dowolne liczby – tetszőleges két
számot összeszorzunk
pomnożyć się — pomnażać się [stać się
liczniejszym, większym] – növekedni,
sokasodni,
szaporodni,
megszaporodni,
elsokasodni; megerősödni, megnövekedni
pomnożyć się w mądrości – bölcsességben
növekedni
pomny, -a, -e – megemlékező, emlékezetes
pomny kogo/czego – vkire/vmire emlékező;
vkiről/vmiről emlékezetes
pomny na kogo/co – vkire/vmire emlékező,
gondoló
pomoc [1. działanie podjęte dla dobra innej
osoby;
2. osoba
lub
grupa
osób
pomagające komuś; 3. coś, co pomaga w
trudnej sytuacji, czyni ją mniej uciążliwą;
4. osoba zatrudniona do wykonywania
prostych, mniej odpowiedzialnych prac;
5. przedmiot ułatwiający wykonywanie
jakichś
czynności;
6. w
drużynie
piłkarskiej
lub
hokejowej:
grupa
zawodników, których zadaniem jest
wspomaganie obrony lub ataku] –
segédlet, segítség, segédkezés; kisegítés;
segély; támogatás; segédlet, tanszer;
segéderő, alkalmazott; (inf.) súgó
pomoc psychoterapeutyczna dla związków (po
ang., marital therapy) [terapia małżeńska]
– házassági terápia [marital therapy] [A
házaspár
mindkét
tagjával
folytatott
pszichoterápia a kapcsolatukban felmerült
problémák megoldása érdekében.]
pomoc Boża – isteni segítség; isten segítsége
pomoc dla bezrobotnych – munkanélküli-segély
pomoc domowa [zob. gosposia] – háztartási
alkalmazott; házi segítség, bejárónő
pomoc drogowa (pojazd) [1. firma zajmująca się
holowaniem niesprawnych samochodów;
2. samochód specjalnie przystosowany do
holowania niesprawnych samochodów] –
autómentő; (biz.) sárga angyal
5189
pomoc duchowa – lelki segély
pomoc finansowa – pénzügyi segély
pomoc gospodarcza – gazdasági segély
pomoc humanitarna – humanitárius segély
pomoc kredytowa – hiteltámogatás
pomoc kuchenna – szakácssegéd, kukta
pomoc lekarska – orvosi segítség
pomoc naukowa – oktatási segédlet; tanulmányi
segédeszköz
pomoc państwa – állami segély
pomoc pieniężna – pénztámogatás, pénzbeli
segítség
pomoc
prawna
[1. całokształt
zadań
adwokatury;
2. czynności
procesowe
dokonywane przez sąd w sprawie, która
toczy
się
w
innej
miejscowości;
3. przeprowadzenie przez sąd lub inny
organ
jednego
państwa
czynności
dotyczących postępowania toczącego się w
innym państwie] – jogsegély, jogi
segítségadás
pomoc społeczna [opieka, pomoc społeczna:
instytucja zajmująca się pomocą ludziom
potrzebującym] – társadalmi segély
pomoc techniczna – műszaki segély
pomoc w nagłych wypadkach – elsősegély
pomoc wojskowa – katonai segély
pomoc wzajemna – kölcsönös segélynyújtás
pomoc żywnościowa – élelmiszersegély
pomoce naukowe a. pomoce do nauki –
(szemléltető)
taneszközök,
tanulmányi
segédeszközök
pomoce do nauki czytania – segédeszközök
olvasástanításhoz; az olvasás segédeszközei
pomocnica – segítőtárs, segéd (nő), kisegítőnő
pomocnica domowa – háztartási alkalmazott;
bejárónő; háztartásbeli (alkalmazott)
pomocniczy, -a, -e – segéd-, segítő, kisegítő,
segély-
-
Wersja 01 01 2017
pomocnicze siły – kisegítő erők; segéderők
pomocnik [1. ktoś, kto wyręcza kogoś w jakichś
pracach; 2. pracownik wykonujący proste
zadania pod czyimś kierunkiem; 3. piłkarz
lub hokeista grający w pomocy; 4. szafka
spełniająca rolę mniejszego kredensu] –
segítő, segítőtárs, segéd, kisegítő; (w handlu)
segéd,
összekötő;
segédmunkás;
kőművessegéd; (sport) fedezet; középpályás
pomocnik dozorcy – viceházmester; helyettes
házmester
Pomocnik baldaszkowy (Chimaphila umbellata
(L.) W.P.C. Barton L.) [gatunek byliny z
rodziny wrzosowatych] – Ernyőskörtike
(Chimaphila umbellata)
pomocnik (w przestępstwie) – bűnsegéd
pomocnik wójta [zob. podwójci] – kisbíró
pomocny, -a, -e – hasznos, segítő, kisegítő
pomocny do czego – jó vmire
pomocny w czym – jó vmire; elősegít vmit
pomocować się – bírkózni, erőlködni
pomocować się ze samym sobą – saját magával
bírkózik
Pomocy! – segítség!
pomoczyć [1. uczynić coś mokrym, wilgotnym,
polać płynem; 2. potrzymać coś w płynie
przez jakiś czas] – megáztatni, beáztatni,
benedvesíteni, megnedvesíteni, összevizezni;
összevizelni, összehugyozni
pomoczyć się [1. stać się mokrym, wilgotnym,
ulec zmoczeniu; 2. być w wodzie przez
jakiś czas; 3. pot. spędzić jakiś czas w
wodzie, myjąc się lub pływając] – megázni,
átázni;
benedvesedni,
összevizezi
v.
benedvesíti magát; bevizelni
pomodlić się [odmówić modlitwę, modlić się
przez pewien czas] – imádkozni,
elimádkozni
pomodlić się krótko – fohászkodni
pomolog [specjalista w zakresie pomologii] –
(lat.+gör.) pomológus; gyümölcsismerő,
gyümölcskertész, gyümölcsszakértő
pomologia [nauka o drzewach i krzewach
owocowych] – (lat.+gör.) pomológia; (növ.)
gyümölcsismerettan, gyümölcstudomány; a
növénytannak a gyümölcstermő fákkal és
cserjékkel foglalkozó ága
pomologiczny, -a, -e – (lat.+gör.) pomológiai;
gyümölcsismereti
pomordować [1. mordując, pozbawić życia wiele
osób; 2. pot. spowodować zmęczenie
fizyczne lub psychiczne wielu osób] –
meggyilkolni, megölni
pomordować
się
[1. pomordować
siebie
wzajemnie; 2. pot. bardzo się napracować]
-
Wersja 01 01 2017
– megölik egymást, (átv.) agyondolgozza
magát, fáradtra dolgozza magát
pomordowani [osoby pomordowane, zabite] –
halottak, legyilkoltak, megöltek
pomorek (pomór) – dögvész, döghalál
pomorowy, -a, -e – járványos [wirus pomorowy:
járványos vírus]
pomorski, -a, -ie – tengermelléki, tengerparti,
tengeri
Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku –
Gdański Tengermelléki Vajdasági Hivatal
5190
Pomeránia állam a XVII. században
pomorszczyzna, pomorka [(u Zygmunta Glogera)
Tak flisacy na Wiśle zowią wiatr
północno-zachodni, wiejący od strony
pomorza, pożądany dla żeglujących w
górę Wisły.] – a visztulai tutajosok által a
tenger felől fújó észak-nyugati szél neve
pomort [1. narzędzie muzyczne dęte, z głosem
basowym; 2. (szałamaja, bombarda) to
dawny instrument dęty drewniany
używany w całej Europie w czasach
średniowiecza i renesansu. Spokrewniony
jest blisko z wielką rodziną piszczałek
podwójnostroikowych z Azji (Chiny, kraje
arabskie).] – (dawno) nádsíp, pásztorsíp,
furulya
Pomorzanin [mieszkaniec Pomorza] – (dawno)
pomorzei v. tengermelléki, pomerániai lakos
[Klub Sportowy Pomorzanin Toruń: Toruń
Pomerániai v. Tengermelléki Sport Klub]
Pomorzanka – pomerániai nő
pomorze – tengermellék, tengerpart (vidék)
Pomorze [1. dzielnica Gdańska; 2. kraina
historyczna na terenie Polski i Niemiec,
u ujścia Reknicy, Odry i Wisły do
Morza Bałtyckiego. Nazwa regionu
(kasz./pom. Pòmòrskô, Pòmòrzé, łac.
Pomerania,
niem./szw.
Pommern)
wywodzi się od geograficznego położenia
regionu.]
–
Pomorze,
Pomeránia,
tengermellék [egy történelmi országrész
Lengyelország és Németország területén a
Reknitz, Odera és Visztula torkolatánál a
Balti-tenger partján. A terület neve kasub
nyelven Pòmòrskô, latinul Pomerania,
lengyelül
Pomorze,
németül/svédül
Pommern a terület tenger melletti
fekvéséből származik.]
pomorzyć (pomorzę) – éheztetni
pomost [1. platforma oparta na podporach,
wychodząca z brzegu na jezioro lub rzekę;
2. platforma oparta na podporach lub
podwieszona, umożliwiająca przejście
ponad czymś na drugą stronę; 3. podłoga
na zewnątrz statku, między burtami;
4. przednia lub tylna część wagonu
tramwajowego w tramwajach starego
typu; 5. coś, co łączy odległe od siebie
stanowiska, koncepcje; 6. konstrukcja
oparta na podporach, wychodząca z
brzegu w głąb zbiornika wodnego] –
állvány, palló; (műsz) dobogó, állás; (żegl)
kikötőhíd, híd, stég; (w tramwaju) peron;
(statek) fedélzet; fekvőpad, priccs, lóca
pomost okrętowy – fedélzet
pomostem – egymás hegyén-hátán
pomostowy, -a, -e – hídpomostek – hidacska, parti stég, kisebb moló
pomowski, -a, -ie [przymiotnik od: POM
(Porozumienie
Organizacji
Młodzieżowych,
Państwowe
Ośrodki
Maszynowe) ]; POM-owski– POM-hoz
tartozó; gépállomási
pomóc (pomogę, pomożesz) (dk.) — pomagać
[1. wziąć udział w pracy jakiejś osoby, aby
ułatwić jej tę pracę; 2. dokonać jakiegoś
wysiłku dla dobra jakiejś osoby, aby jej
coś ułatwić lub poratować ją w trudnej
sytuacji; też: dać komuś coś; 3. przydać
się do czegoś; 4. przyczynić się do czegoś,
ułatwić coś] – (komu) segíteni (vkinek),
megsegíteni (vkit); támogatni vkit [pomogę
panu (pani): segítek Önnek]
pomogę panu (pani) – segítek önnek
pomoże, jak umarłemu kadzidło – (közm) [segít,
mint halottnak a tömjénekzés] eső után
köpönyeg; halottnak a szenteltvíz; segít, mint
halottnak a csók
5191
pomoże mu to, jak umarłemu kadzidło – [annyit
használ neki, mint halottnak a tömjén] annyit
ér, mint a szeteltvíz; eső után köpönyeg
pomoże tyle, co umarłemu kadzidło – annyit
használ, mint halottnak a csók
pomóc komu – segíteni, megsegíteni vkit;
segítséget nyújtani vkinek; segíteni vkin
pomóc (komu) włożyć palto – ráadja (vkire) a
kabátot
pomóc komuś w czymś – segíteni vkinek vmiben
pomóc w czym – segíteni, megsegíteni v. kisegíteni
vmiben, vhol
pomór [1. ostra, zaraźliwa choroba świń i
dzików; 2. daw. epidemia wywołana
chorobą zakaźną] – járvány; dögvész,
döghalál
pomówić — pomawiać [1. bezpodstawnie
zarzucić coś komuś, oskarżyć kogoś o coś;
2. przeprowadzić z kimś rozmowę] –
beszélgetni egyet; megbeszélni, tárgyalni,
megtárgyalni,
értekezni,
elbeszélni;
meggyanúsítani
pomówić kogo o co – meggyanúsítani vkit vmivel
pomówić z kim o czym – tárgyalni vkivel vmiről;
megbeszélni v. megtárgyalni vkivel vmit
pomówić się — pomawiać się [oskarżyć,
posądzić siebie wzajemnie] – feljelenteni;
(o co) vádolni, megvádolni, bevádolni,
meggyanúsítani
pomówienie [wypowiedź, w której ktoś
bezpodstawnie oskarża kogoś] – bejelentés,
kijelenetés, nyilatkozat
pomówiny o tym obszerniej – majd részletesebben
megbeszéljük azt v. ezt
pompa1 [1. urządzenie, które tłoczy ciecz lub gaz
z miejsca na miejsce; 2. urządzenie służące
do pompowania wody spod ziemi; 3. pot.
ulewa] – (przyrząd) szivattyú, kút; (átv.)
szakadó eső, áradat, záporeső, zivatar
pompa benzynowa – benzinpumpa
pompa dyfuzyjna [pompa próżniowa, której
działanie opiera się na wykorzystaniu
dyfuzji cząsteczek pompowanego gazu do
wnętrza strumienia pary] – diffúziós
szivattyú, légszivattyú
pompa elekrtyczna – villamos szivattyú
pompa elektromagnetyczna [urządzenie do
przetłaczania
ciekłych
metali]
–
elektromágneses szivattyú [működése az
elektromágneses indukción alapul]
pompa głębinowa – mélyszivattyú
pompa hydlauliczna – hidraulikus szivattyú
pompa kotłowa – kazántápszivattyú
pompa ogniowa – tűzifecskendő, tűzoltó-szivattyú
-
Wersja 01 01 2017
pompa paliwowa [w silniku benzynowym
tłokowym: pompa podająca paliwo ze
zbiornika do gaźnika lub do zespołu
wtryskiwaczy] – üzemanyag szivattyú
pompa pneumatyczna – pneumatikus szivattyú,
légnyomásos szivattyú, légszivattyú
pompa powietrzna – légszivattyú
pompa pożarnicza – tűzoltó fecskendő
pompa próżniowa [maszyna do wytwarzania i
utrzymywania w zamkniętej przestrzeni
ciśnienia
znacznie
niższego
niż
atmosferyczne] – vákumszivattyú
pompa próżniowa ssąca – vákuumszivattyú
pompa ręczna – kéziszivattyú, fecskendő
pompa ssąca – szivattyú
pompa ssąco-tłocząca – szívó-nyomó szivattyú
pompa
tłocząca,
pompa
tłoczna
–
nyomószivattyú, nyomásszivattyú
pompa turbinowy – turbinaszivattyú
pompa wirowa [pompa, w której ciecz otrzymuje
energię
od
wirnika
łopatkowego
powodującego wzrost ciśnienia i energii
ruchu
cieczy]
–
örvényszivattyú,
centrifugálszivattyú, forgószivattyú
pompa wodna – vízszivattyú, vízpumpa
pompa wtryskowa [w silniku wysokoprężnym:
pompa podająca paliwo ze zbiornika do
wtryskiwacza] – befecskendező szivattyú
pompa wtryskowa u BMW
pompa zębata – fogaskerékszivattyú
pompa2 [1. przesadny przepych; 2. uroczystość
zorganizowana
z
przepychem;
3. napuszoność i przesada w zachowaniu
się] – (przepych) pompa, fény, fényűzés,
ünnepély
pompatycznie – pompásan, pompázatosan
pompatyczny, -a, -e [przesadnie wyszukany,
patetyczny; bombastyczny] – pompás;
pompázatos, dagályos; fellengzős
Pompei [miejscowość i gmina we Włoszech, w
regionie Kampania, w prowincji Neapol] –
Pompei [egy község (comune) Olaszország
Campania régiójában, Nápolytól délkeletre]
5192
203 Pompeja [planetoida z pasa głównego
asteroid okrążająca Słońce w ciągu 4,53
lat w średniej odległości 2,74 j.a. Została
odkryta 25 września 1879 roku w Clinton
położonym w hrabstwie Oneida w stanie
Nowy Jork przez Christiana Petersa.
Nazwa planetoidy pochodzi od Pompei,
rzymskiego miasta zniszczonego w wyniku
wybuchu wulkanu Wezuwiusz.] – 203
Pompeja [a Naprendszer kisbolygóövében
található aszteroida. Christian Heinrich
Friedrich Peters fedezte fel 1879. szeptember
25-én.]
Pompeja
(Pompeia)
[córka
Pompejusza
Wielkiego, siostra Sekstusa Pompejusza i
Gnejusza Pompejusza. Żona Faustusa
Korneliusza
Sulli,
syna
dyktatora
Lucjusza Korneliusza Sulli, a następnie
Lucjusza Korneliusza Cynny.] – Pompeia
(Pompeis lánya, Faustus Kornelius Sulla
felesége)
pompejański, -a, -ie [przymiotnik od: Pompeja
a. Pompeje (miasto we Włoszech);
pompejski] – pompéji
pompejański styl pierwszy – (műv.) pompéji első
stílus
Pompeje (łac. Pompeii, wł. Pompei) [to jedno z
trzech miast rzymskich w prowincji
cesarskiej Italia (obecne Włochy), które 24
sierpnia 79 roku n.e. zniszczył wybuch
wulkanu Wezuwiusz.] – Pompei, Pompeii
[ókori római romváros Nápoly közelében,
Campania olasz tartományban. A Vezúv
kitörése döntötte romba 79-ben, több méter
vastag hamuréteggel fedte be a várost.]
pompejski, -a, -e [przymiotnik od: Pompeja a.
Pompeje
(miasto
we
Włoszech);
pompejański] – pompéji
pompiarz – szivattyúmester; tűzoltó
pompka
[1. niewielkie
urządzenie
do
pompowania; 2. ćwiczenie gimnastyczne
wykonywane w pozycji leżącej na
brzuchu, z dłońmi opartymi o podłogę,
polegające na uginaniu i prostowaniu
ramion; 3. Pompka – ćwiczenie fizyczne
wykonywane w pozycji poziomej, twarzą
do ziemi, polegające na podnoszeniu i
obniżaniu tułowia. Wykonywanie pompek
rozwija mięśnie piersiowe i mięsień
-
Wersja 01 01 2017
trójgłowy ramienia, a także mięsień
naramienny, mięsień zębaty przedni i
mięsień
kruczo-ramienny.
Pompki
odgrywają dużą rolę w treningu
sportowców, szkoleniu żołnierzy jak i
wychowaniu
fizycznym.]
–
pumpa,
légszivattyú, fújtató, szivattyú, fecskendő;
(sp) fekvőtámasz [egy testhelyzet, melyet
jellemzően karhajlítás-nyújtással kombinálva
testgyakorlatként az izmok erősítésére
használnak. A gyakorlat erősíti a mell-, kar-,
has-, hát-, fenék- és lábizmokat.]
pompka
pompka paliwowa
– üzemanyagszivattyú,
benzinszivattyú
pompka przędząca – (műrostgyártás) szövőprés
pompka rowerowa, pompka do roweru biciklipumpa
pompka wytrzyskowa – (orv.) beöntőfecskendő
pompon [1. puszysta kulka z przystrzyżonej
włóczki, przyszywana jako ozdoba do
czapek lub beretów; 2. Wiązka nici lub
frędzli związanych w górnej części
sznurkiem. Stosowany jako element
dekoracyjny. 3. gruba kitka lub kuleczka z
wełny albo jedwabiu, którą zdobiono
stroje kobiece, czapki wojskowych, meble.
4. gruba, miękka kulka z wełny, nieraz ma
formę sporej kitki. Jest motywem
dekoracyjnym, którym niegdyś zdobiono
szlafmyce,
stroje
kobiece,
czapki
wojskowych
oraz
meble.
Obecnie
najczęściej pomponami ozdabiane są
zimowe, wełniane czapki dziecięce i
sportowe, a także birety duchownych
kościoła katolickiego.] – (fr.) pompon; bojt
[Csomókba fogott szálakból, rojtokból álló,
zsinóron csüngő dísz.], sallang, paszomány,
gömbbojt, pamacs (ruhadísz)
pomponik [zdrobnienie
pomponocska
od:
pompon]
–
5193
pomposo (wym. pompozo) = pompatycznie,
okazale – (ol.) pomposo; pompásan,
pompázatosan
pompować [1. tłoczyć ciecz lub gaz z jednego
miejsca
do
drugiego;
2. czerpać
nadmierne zyski skądś lub wkładać w coś
nadmiernie dużo pieniędzy] – szivattyúzni,
kiszivattyúzni; pumpálni
pompować z kogo co – (átv.) kiszedni vkiből vmit;
megpumpolni v. megvágni vkit
pompowy, -a, -e – szivattyú
pomrok, pomroka [1. prawie całkowita lub
całkowita ciemność; 2. coś, co powoduje
trudność w zrozumieniu, poznaniu czegoś]
– alkony, szürkület; félhomály
Pomrowicowate (Limacodidae) [rodzina motyli
obejmująca około 1000 gatunków] –
csigalepkefélék (Limacodidae) [a valódi
lepkék (Glossata) alrendjébe tartozó
Cossoidea öregcsalád egyik családja]
pomrożić (pomrożę) – összefagyasztani, sorra
lehűteni
Pomrów błękitny (Bielzia coerulans) [gatunek
ślimaka
trzonkoocznego,
jeden
z
większych pomrowiowatych – osiąga
długość 100–140 mm] – kék meztelencsiga
(Bielzia coerulans) v. kárpáti kék
meztelencsiga [a Limacidae családba tartozó,
nagy termetű csupaszcsiga. 1851-ben írta le
Michael Bielz erdélyi szász természettudós.
A Bielzia nem egyetlen faja]
Pomrów wielki (Limax maximus) [gatunek
ślimaka z rodziny pomrowiowatych
(Limacidae).
Wraz
z
pomrowiem
czarniawym są największymi z polskich
ślimaków
nagich.
Jest
gatunkiem
inwazyjnym.] – nagy meztelencsiga (Limax
maximus)
[a
tarajos
meztelencsigák
(Limacidae) családjának egyik legnagyobb
termetű tagja. Egy felnőtt példány
hosszúsága
10–20 cm
kürüli.
Színe
jellemzően világosszürke vagy szürkésbarna
sötétebb foltokkal, melyeknek mintázata
meglehetősen változatos]
-
Wersja 01 01 2017
pomruk [1. głuchy, niski dźwięk wydawany
czasami przez ludzi i niektóre zwierzęta;
2. długotrwały niski dźwięk, podobny do
wydawanego przez zwierzęta] – morgás,
mormogás
pomrukiwać [1. mruczeć cicho lub od czasu do
czasu; 2. mruczeć, mamrotać coś raz po
raz, od czasu do czasu] – fel-felmordulni,
morogni
pomrukiwanie [głuchy, przeciągły dźwięk] –
mormogás
pomrzeć (pomrę, pomrze) [o pewnej liczbie osób:
zakończyć życie, umrzeć kolejno jeden po
drugim] – sorra v. mind meghal, elhal
pomsta [daw. odwet, zemsta] – bosszú,
bosszúállás; megtorlás
pomsta na kim/czym – bosszú vkin/vmin
pomsta za kogo/co – bosszú vkiért/vmiért
pomstować [przeklinać, wymyślać głośno] –
rágalmazni, káromolni, gyalázni (vkit),
szitkozódni, kiabálni vkire
pomścić (pomszczę, pomści) [odpłacić komuś
złem za zło, które uczynił] – megtorolni,
megbosszulni, bosszút állni
pomścić coś – megbosszulni vmit
pomścić kogo/co – megbosszulni, megtorolni
vkit/vmit
pomścić na kim/czym – bosszút állni vkit/vmin
pomścić się [zemścić się] – bosszút állni,
megbosszulni; megbosszulja magát
pomścić się za kogo/co – bosszút állni vkiért/vmiért
pomuchla [nieduży dorsz żyjący tylko w Morzu
Bałtyckim] – balti-tengeri tőkehal
pomuskać – simogatni, cirógatni, meglegyinteni;
becézni; bekenni
pomuskać końcowkami palców – ujjbegyekkel
megsimogatni
pomyć [pot. umyć wiele osób lub wiele rzeczy] –
megmosni, mosogatni
pomyje [1. brudna woda pozostająca po umyciu
naczyń; 2. pot. niesmaczne jedzenie] mosogatólé, mosogatóvíz; (dla świń) moslék
pomykać [zob. pomknąć] – elfutni, elrohanni,
eltűnni, elrepülni, elsuhanni, elszáguldani
pomykać się – tovatűnni, elosonni, elinalni, odébb
állni
pomyleniec [pot. osoba zachowująca się w sposób
odbiegający od normy] – (közb.) különc,
fura alak, csodabogár; bolond, őrült
pomylić [1. źle coś zrozumieć, popełnić błędy w
czymś; 2. spowodować popełnienie przez
kogoś błędu, pomyłki] – (oszukać)
megtéveszteni;
eltéveszteni,
elhibázni,
összecserélni, összetéveszteni
5194
pomylić komu szyki – keresztülhúzni vkinek a
számítását
pomylić się [1. popełnić błąd; 2. odnieść mylne
wrażenie, nie mieć racji] – tévedni, hibázni;
eltévedni,
megtévedni;
eltéveszteni;
melléfogni
pomylić się w czym – tévedni, téveszteni, hibázni
vmiben
pomylony, -a, -e [pot. zachowujący się w sposób
odbiegający od normy lub jak ktoś chory
psychicznie] – tévesztő, megtévesztő
pomylony, pomylona [pot. osoba zachowująca się
dziwacznie lub chora psychicznie] –
tévedő, megtévedő
pomyłka [1. spostrzeżenie, sąd niezgodny z
rzeczywistością,
niewłaściwe
postępowanie, posunięcie; 2. dodzwonienie
się pod inny numer niż wybierany] –
tévedés, hiba; melléfogás; téves (kapcsolás);
félrelépés
pomyłka co do kogo/czego – tévedés vki/vmi körül
pomyłka co do osób – tévedés a személyben v.
személyekben
pomyłka rzeczowa – tárgyi tévedés
pomyłka w czym – tévedés vmiben v. vmi terén
pomyłkowo – hibásan, tévedésből
pomyłkowy, -a, -e – hibás, téves
pomysł [oznacza znalezienie sposobu na dalsze
działanie, np. napisanie tekstu, wykonanie
skoku, rozwiązanie problemu] – gondolat,
ötlet, terv, elgondolás, lelemény; javaslat
pomysł dopiero się wykluł – (átv.) az ötlet csak
most (keletkezett), érlelődött
pomysł przychodzi do głowy – az az ötlete v.
gondolata támad; az jut az eszébe; eszébe jut
v. ötlik
pomysł
racjonalizatorski
–
ésszerűsítési
elgondolás v. javaslat
pomysłowo – ügyesen, ötletesen, találékonyan,
leleményesen
pomysłowo i z humorem – ügyesen és humorral
pomysłowość
–
talélékonyság,
ötletesség,
leleményesség, elmésség
pomysłowy, -a, -e [zdolny do twórczych myśli,
tworzenia
koncepcji;
też:
będący
wynikiem czyjegoś dobrego pomysłu,
świadczący o czyjejś inwencji] – élelmes,
leleményes, ötletes, találékony, elmés
pomysłowy pracownik – találékony munkás
pomyślany, -a, -e [zaprojektowany w określony
sposób] – meggondolt, kigondolt, átgondolt,
kiagyalt
pomyśleć (pomyśli) [1. myśleć, rozmyślać przez
pewien czas; 2. uczynić kogoś lub coś
przedmiotem swoich myśli; 3. zatroszczyć
-
Wersja 01 01 2017
się, zadbać o kogoś, o coś] – elgondolni,
meggondolni, elgondolkozni, elméskedni,
gondolni; emlékezni; elképzelni
pomyśl sobie – képzeld csak; gondold csak el
pomyśleć co – gondolni vmit v. vmire, elgondolni,
elképzelni vmit
pomyśleć nad czym – meggondolni, mérlegelni
vmit; gondolkozni vmin
pomyśleć o czym – gondolni vmire; gondolkozni v.
elgondolkozni vmin; gondokodni vmiről
pomyślenie – elgondolás
pomyślnie – sikeresen, kedvezően; szerencsésen;
rendben van
pomyślność [stan, w którym zdarzenia układają
się pomyślnie] – siker, boldogulás, jómód,
jólét; virágzás, szerencsés kimenetele vminek
pomyślności! – sok sikert (kívánok)! egészségére!
sok szerencsét!
pomyślny, -a, -e [zgodny z czyimiś pragnieniami,
korzystny dla kogoś] – sikeres, kedvező
pomyślna faza – kedvező fázis
pomyślny wiatr [wiatr sprzyjający żegludze] –
kedvező szél
pomyślunek [1. pot. zdolność myślenia, bystrość
umysłu; 2. zdolność do szybkiego lub
logicznego myślenia; inteligencja lub
pomysłowość]
–
(közb.)
gyors
felfogóképesség,
eleven
észjárás,
lelményeség
pomywacz [pracownik restauracji zmywający
naczynia] – mosogatófiú; edénymosó,
mosogató; gyapjúmosó (munkás)
pomywaczka – mosogatólány; mosogatóasszony
pomywać [zob. pomyć] – mosogatni, elmosogatni
pomywak – (edénymosó) sajtár
pomywak w kuchni – mosogató a konyhában
pomywalnia – mosogatóhelyiség, edénymosó v.
tányérmosó helyiség
pomywanie – mosogatás
pomżyć – szitálni (eső)
ponabierać [1. nabrać, zaczerpnąć wiele czegoś
kolejno, jedno po drugim; 2. przyswoić
sobie coś, osiągnąć coś kolejno, jedno po
drugim; 3. pot. oszukać wiele osób, jedną
po drugiej] – összeszedni, sorra felvenni;
(sorra) becsapni
ponabierać się [1. pot. o wielu osobach: zostać
oszukanym; 2. pot. oszukać się wzajemnie]
– csalatkozni; becsapják egymást
ponabijać [1. pot. wypełnić, naładować wiele
czegoś; 2. pot. wbić, nadziać wiele czegoś w
coś, na coś] – beleverni, beleütni, kiverni
ponabijać się [pot. przez pewien czas wyśmiewać
się z kogoś] – (sorra v. egy ideig)
gúnyolódni, kinevetni vkit
5195
ponabrzmiewać
–
(mind)
megdagad
v.
megdagadnak; meggyűlni
ponabywać – sorra megszerezni, összeszerezni,
összevásárolni
ponabywać parę drobiazgów – pár apróságot v.
csekélységet összevásárolni
ponachylać – megdöntögetni, sorra meghajlítani v.
lehajlítani
ponachylać się – összehajolni
ponaciągać [1. pot. ciągnąc, napiąć, naprężyć
wiele czegoś, naciągnąć kilka rzeczy po
kolei; 2. pot. naciągnąć na kogoś lub na
coś wiele czegoś, naciągnąć coś na wiele
osób lub rzeczy; 3. pot. dostosować do
jakiegoś z góry powziętego założenia wiele
argumentów, dowodów itp.; 4. pot. o
płynach: nabrać smaku, koloru, zapachu
od ziół, korzeni, owoców itp. zalanych
tymi płynami; 5. pot. ciągnąc, naczerpać
wiele płynów, napełnić kolejno wiele
naczyń; 6. pot. oszukać kolejno wiele osób]
– sorra kifeszíteni, megfeszíteni, meghúzni;
(folyadékkal) sorra megtölteni, teleszívni,
felhúzni; (ruhát) sorra felhúzni, magára
venni; (egymás után) sorra rászedni, rávenni
vmire vkiket
ponaciągać struny – sorra megfeszíteni a húrokat
ponaciągać wody ze studni – (többször) vizet
húzni a kútból
ponaciągali na siebie palta – sorra felvették
kabátjaikat
ponaciągać się [pot. o wielu rzeczach: zostać
ponaciąganym, napiętym] – (átv.) sorra
kifeszülni, megfeszülni; meghúzódni
ponacinać [1. zrobić wiele nacięć, karbów lub
zrobić nacięcia na wielu rzeczach; 2. pot.
oszukać
wiele
osób
kolejno]–
összevagdosni, felvagdalni, vágni, teleróni
ponacinać się [pot. o wielu osobach: dać się
oszukać, oszukać się wiele razy] –
(többször)
hagyja
magát
becsapni,
becsapódni, csalatkozni, csalódni
ponad [I. 1. przyimek występujący w zdaniu,
które komunikuje, że coś znajduje się lub
dzieje się powyżej danego miejsca lub
danej przestrzeni, np. Gołębie wzbiły się
ponad
dachy
domów.;
2. przyimek
występujący w zdaniu, które komunikuje,
że jeden z porównywanych obiektów jest
bardziej ceniony niż drugi, np. Bracia
kochali
matkę
ponad
wszystko.;
3. przyimek występujący w zdaniu, które
komunikuje, że ktoś lub coś wyróżnia się
spośród osób, rzeczy lub zjawisk tego
samego rodzaju albo że dystansuje się od
nich, np. Wybił się ponad swoje
środowisko.; 4. przyimek występujący w
-
Wersja 01 01 2017
zdaniu, które komunikuje, że jakieś
działanie lub jakiś stan przekracza dany
poziom lub normę, np. Był dojrzały ponad
wiek. II. partykuła komunikująca, że
czegoś jest więcej, niż informuje wyraz, do
którego została dodana, np. Nie widzieli się
ponad rok.] – (kim/czym) felett, fölött; több
mint; (kogo/co) fölé
ponad chmury – a felhők fölé
ponad dwieście tysięcy – több mint kétszázezer
ponad miarę – túlságosan, szerfölött, módfelett,
fölöttébb, mértéken felül
ponad normę – normán felül; szabály
ponad pięćdziesiąt lat – 50 éven felül
ponad poziomem morza – a tenger színe felett
ponad siły, ponad siłę – erején felül, erőn felül
ponad to – ezenkívül
ponad tysiąc złotych – több mint ezer złoty
ponad
wszełkie oczekiwania
–
minden
várakozáson felül
ponad wieżę – a torony fölé
ponad[pierwszy
człon
przymiotników
złożonych oznaczający wykraczanie poza
granice
tego,
co
oznacza
wyraz
podstawowy,
np.
ponaddźwiękowy,
ponadpartyjny] – felüli, feletti
ponadawać (ponadaje) [1. nadać, wysłać wiele
przesyłek; 2. przekazać wiele różnych
wiadomości za pomocą radia lub telewizji;
3. nadać wielu osobom lub rzeczom
określony charakter, wygląd; 4. nadać,
przyznać wiele praw, tytułów, nazw wielu
osobom, rzeczom] – sokat adományozni,
eladományozni, eladományozgatni
ponadczasowo – örökérvényűen, időtállóan,
időtlenül
ponadczasowość – örökérvényűség, időtállóság,
időtlenség
ponadczasowy, -a, -e [nietracący nigdy
znaczenia, wartości, zawsze aktualny] –
örökérvényű, időtálló, időtlen
ponaddźwiękowy, -a, -e [naddźwiękowy: o
prędkości:
większy
od
prędkości
rozchodzenia się fal dźwiękowych; też o
statkach powietrznych: mogący rozwinąć
taką prędkość] – hangsebesség feletti,
szuperszónikus
ponadgimnazjalny, -a, -e [taki, który dotyczy
edukacji po gimnazjum; zob. też Szkoła
średnia w Wikipedii] – felnőttképző-;
gimnázium befejezése utáni képzéssel
foglalkozóponadgryzać [1. nadgryźć wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach; 2. o wielu: nadgryźć coś;
3. pot. o niektórych cieczach, substancjach
chemicznych: podziałać niszcząco na wiele
5196
rzeczy, spowodować ubytki w wielu
rzeczach lub w wielu miejscach] –
összerágni, összerágcsálni; mindenütt kirágni
ponadliczbowy, -a, -e – számfeletti
ponadludzki, -a, -ie [przekraczający siły i
możliwości człowieka] – emberfeletti
ponadnarodowy, -a, -e [dotyczący wszystkich
narodów] – nemzetek feletti, világponadobowiązkowy, -a, -e [niewchodzący w
zakres czyichś obowiązków] – a kötelezőn
felüli, önkéntes
ponadpartyjny, -a, -e [niezwiązany z żadną
partią polityczną, nadrzędny w stosunku
do poszczególnych partii politycznych] –
pártfeletti
ponadplanowo – terven felül
ponadplanowy, -a, -e [przekraczający ilość,
miarę itp. wyznaczoną planem] – terven
felüli
ponadprzeciętnie – átlagon felül; nem hétköznapi
módon
ponadprzeciętny, -a, -e [lepszy od przeciętnego,
przekraczający określoną normę] –
átlagon felüli, nem hétköznapi
ponadrabiać – sorra bepótolni; összefoltozni
ponadrabiać zaległości w życiu – sorra bepótolni a
késést az életben
ponadregionalny, -a, -e [mający zasięg lub
znaczenie wykraczające poza obszar
regionu] – régiófeletti
ponadrywać [naderwać coś w wielu miejscach
lub naderwać wiele czegoś kolejno] –
beszakítani, behasítani (sokat v. sok helyen)
ponadroczny, -a, -e [mający ponad rok, trwający
ponad rok itp.] – több évig tartó; többéves
ponadstawiać – nyujtogatni, sorra feltartani v.
odatartani
ponadto
[partykuła
nawiązująca
do
poprzedniego kontekstu i wprowadzająca
nową informację na omawiany już temat,
np. Była zdolna i pracowita, a ponadto
bardzo miła.] – azonkívül, ezenkívül;
ezenfelül, ráadásul, azonfelül
ponadziemski, -a, -ie – föld feletti; földfeletti
ponadziemski wymiar – föld feletti dimenzió
ponaglająco – sürgetően
ponaglający [wyrażający ponaglenie] – sürgető,
megsürgető
ponaglanie — ponaglenie [pismo urzędowe
ponaglające kogoś do zrobienia czegoś] –
sürgetés, nógatás, biztatás
ponaglić — ponaglać [wezwać, nakłonić kogoś
do pośpiechu] – sürgetni, megsürgetni;
hajszolni, nógatni, biztatni, biztatgatni;
unszolni; gyorsítani
-
Wersja 01 01 2017
ponaglić kogo o odpowiedź – unszolni vkit, hogy
válaszoljon; felelni v. felelésre ösztönözni
vkit; sürgetni vkinek a válaszát
ponaklejać [nakleić wiele czegoś kolejno, w wielu
miejscach] – sorra kiszaggatni, felragasztani
vmire
ponaklejać ogłoszenia na murach – hirdetéseket
ragasztani a falra
ponakładać (nakładać, nałożyć) [1. nakłaść wiele
czegoś na coś; 2. włożyć na siebie lub na
kogoś wiele sztuk ubrania; także o wielu
osobach: włożyć coś na siebie; 3. położyć
cienką warstwą wiele czegoś, w wielu
miejscach, kolejno; 4. obciążyć wieloma
obowiązkami, podatkami itp. wiele osób] –
sorra elhelyezni
ponakrywać [1. nakryć, przykryć wiele osób,
wiele rzeczy kolejno, jedną po drugiej;
2. pot. złapać wiele osób, jedną po drugiej,
w chwili przestępstwa] – sorra letakarni v.
betakarni; nefödni
ponakrywać się [o wielu osobach: przykryć się,
zasłonić się czymś] – betakaródzik
ponalepiać [przykleić wiele czegoś kolejno, w
wielu miejscach] – (sokat) felragasztani,
ráragasztani vmire
ponalewać [napełnić płynem wiele naczyń] –
teletöltögetni, sorra teletölteni v. megtölteni;
széjjeltölteni
ponapełniać [napełnić wiele czegoś kolejno,
jedno po drugim] – megtölteni, teletölteni,
teletöltögetni
ponapisywać [pot. napisać wiele rzeczy na wielu
przedmiotach lub na jednym w wielu
miejscach] – összeirkálni, sorra v. mind
felírni; megírni v. teleírni, megirogatni
ponapoleoński, -a, -ie – Napoleon-utáni
ponapoleoński leksykon – Napoleon-utáni lexikon
ponapożyczać – kölcsönözni, kölcsönadni vkinek;
kölcsönvenni, kölcsönkérni vkitől
ponaprawiać [naprawić, poprawić wiele czegoś
kolejno, jedno po drugim] – mind v. sorra
megjavítani v. kijavítani
ponapychać [1. pot. wtłoczyć wiele czegoś do
czegoś; 2. pot. napełnić czymś wiele rzeczy
kolejno, jedną po drugiej] – betömni,
megtömni, teletömni; – betömködni,
megtömködni, teletömködni
ponapychać się [pot. o wielu osobach: najeść się
dużo czegoś, aż do przesytu] – teleeszi
magát, jóllakni vmivel
ponarastać – megdagadni, kinövésekkel megtelni,
megvastagodni [jeszcze trochę ponarastać:
még egy kicsit megvastagodni]
ponarzekać [narzekać przez pewien czas] – elelpanaszkodni; panaszkodással tölteni az időt
5197
ponarzucać [1. narzucić wiele czegoś na coś,
wrzucić gdzieś wiele czegoś kolejno;
2. narzucić na siebie wiele sztuk odzieży;
też o wielu osobach: narzucić coś na
siebie; 3. zmusić wiele osób do określonego
postępowania] – összedobálni, sorra
felhányni v. odahányni; felvetni
ponaspraszać – (rengeteg embert) meghívni,
elhívni (vendégségbe)
ponaspraszać na rynku – (rengeteg embert)
meghívni, elhívni a piacra
ponastawiać [1. postawić, umieścić gdzieś wiele
czegoś kolejno; 2. nastawić, naregulować
kolejno wiele mechanizmów, urządzeń;
3. nastawić wiele osób w określony sposób;
4. umieścić na kuchni, nad ogniem wiele
naczyń z zawartością przeznaczoną do
gotowania; 5. zestawić, złożyć wiele
złamanych lub zwichniętych kości] – sorra
felállítani, elhelyezni; sorra beállítani,
beigazítani,
szabályozni;
(orv.)
helyreigazítani, helyretenni (csontokat)
ponastawiać budziki na godzinę siódmą – hét
órára beállítani az ébresztőórákat
ponauczać – sorra v. mind megtanítani, kitanítani,
betanítani; tanítgatni
ponauczać się – sorra megtanulni
ponawiać [zob. ponowić] – megújítani, felújítani
ponawiać się [zob. ponowić się] – megújulni,
felújulni
ponawlekać [nawlec, nanizać wiele czegoś,
kolejno, jedno po drugim] – (egymás mellé
sokat) felfűzni
ponawlekać grzyby na sznurek – gombákat sorra
felfűzni
ponawozić (ponawożę, ponawozi) – sorra v. mind
odavezetni v. hajtani; sorra megtrágyázni
ponawozić
rośliny
–
növényeket
sorra
megtrágyázni
ponawracać – sorra megtéríteni
ponawracam ludzi z tego forum – sorra vissza v.
áttéríteni az embereket erre a fórumra
ponawracać się – sorra megtérni v. áttérni
ponazywać – egymás után megnevezni v.
megnevezgetni
ponazywać zwierzęta – az állatot sorra
megnevezni
poncho [wym. ponczo], ponczo [wierzchnie
okrycie z czworobocznego płata sukna z
wyciętym pośrodku otworem na głowę] –
(indián→sp) poncho; Dél- és KözépAmerikában hordott, takarókból készült, ujj
nélküli felsőkabát, amelyet a fejen át vesznek
fel
-
Wersja 01 01 2017
Poncjusz Piłat (łac. Pontius Pilatus, grec. Πόντιος
Πιλᾶτος, Piłat Poncki) [On był od 26 do
36/37 n.e. rzymskim prefektem Judei,
będącej wówczas częścią rzymskiej
prowincji
Syrii.
Zgodnie
z
chrześcijańskimi
Ewangeliami
oraz
przekazem Józefa Flawiusza przewodził
procesowi Jezusa Chrystusa i zatwierdził
jego wyrok. Szczegóły jego życia przed
okresem pełnienia funkcji w Judei nie są
znane, a po okresie namiestnictwa dotyczą
szeregu legend. Główne źródła do losów
historycznego Piłata to: Dawne dzieje
Izraela i Wojna żydowska Józefa
Flawiusza, tekst Filona z Aleksandrii
Poselstwo do Gajusza oraz Nowy
Testament. Z pomniejszych należy
wymienić Historię Kościelną Euzebiusza z
Cezarei i Roczniki Tacyta.] – Poncius
Pilátus (Quintus Pontius Pilatus) [Júdea
római helytartója, aki ugyan ártatlannak
tartotta Jézust, de azért hagyta, hogy
keresztre feszítsék (Mt 27; Lk 23; Jn 18);
belekerült mint Pilátus a krédóba: véletlenül,
akarata ellenére került bele valamibe;
Ponciustól Pilátusig eredménytelenül az
egyik helyről a másikra (szaladgál, ill.
küldözget); a Biblia szerint Poncius Pilátus
Heródeshez küldte Jézust, Heródes pedig
visszaküldte hozzá; Poncius és Pilátus egy
személy, nem kettő]
Munkácsy Mihály: Krisztus Pilátus előtt (1881)
poncz [1. gorący napój alkoholowy z wina,
araku, rumu lub innego alkoholu oraz z
herbaty, soku cytrynowego, cukru i
przypraw
korzennych;
2. syrop
z
dodatkiem
alkoholu
używany
do
nasączania ciast] – (hindusztáni→ang.)
5198
puncs (ital): tea, citrom, rum, cukor és víz
keveréke; teából sok rummal és cukorral,
ízesítő anyagok hozzáadásával készült forró
ital; rumos, rummal készült (torta, mártás)
ponczo [1. (poncho hiszp. z języka Indian
Araukanów) rodzaj wierzchniego okrycia
wykonanego z prostokątnego kawałka
wełnianiej lub bawełnianej tkaniny z
otworem na głowę pośrodku. 2. odzież w
kształcie szalu z wyciętym otworem w
środku na głowę; jest bez rękawów, ale
zwykle ma prhmat. Wytwarzane z
ciężkich wełnianych tkanin służy jako
modny damski lub dziecięcy płaszcz. Jego
krawędzie są ozdobione frędzlami.
Oryginalnie
tworzył
część
międzynarodowego świątecznego stroju. 3.
lub poncho, rodzaj okrycia wierzchniego
uszytego z kwadratowego kawałka
materiału
wełnianego,
z pośrodku
wyciętym otworem na głowę. Stanowił
tradycyjny ubiór Indian w Ameryce
Środkowej i Południowej. Nazwę tę nosi
również
szeroka,
krótka
peleryna
wkładana przez głowę, z dużym wykrojem
szyi i krótkim rozcięciem z przodu pod
szyją, może mieć otwory na ręce i doszyty
kaptur.] – poncsó [1. Takarószerű köpeny,
kivágással vagy hasítékkal, ahol a fejen át
lehet húzni. Nehéz gyapjú típusú szövetből
készül, nők és gyermekek számára, akik ezt
kabát helyett hordhatják. A széleit rojtok
díszítik. Az elnevezés a közép- és délamerikai
indiánok
hagyományos
felsőköpenyének nevéből ered. 2. Ujjatlan,
köpenyszerű kabát. Olyan négyszögletesre
szabott ruhadarab, amelynek középén lehet a
fejet kibújtatni (eredetileg latin-amerikai
viselet).]
ponczowy, -a, -e [przymiotnik od: poncz,
ponczo] – puncs-
-
Wersja 01 01 2017
ponczyk [zdrobnienie od: poncz (napój
alkoholowy)] – puncsocska
pond [jednostka siły równa sile ciężkości jednego
grama] – (lat.) pond; (fiz.) az erő és a súly
mértékegysége
a
technikai
mértékrendszerben
ponderabilia [1. rzeczy konkretnie istniejące,
dające się zważyć, zmierzyć, dokładnie
określić; 2. późn.łac. ponderabilis 'dający
się zważyć' z ponderare 'ważyć' od pondus
'ciężar, odważnik'; rzeczy uchwytne,
dające się zważyć, zmierzyć, dokładnie
określić] – (lat.) ponderábiliák; a nehézségi
erő hatása alatt álló, súllyal bíró anyagok
ponderabilny, -a, -e – (lat.) ponderábilis; vmely
anyag, ha súlya megmérhető
ponęta [1. poet. to, co nęci, wzbudza pożądanie;
2. łow. przynęta] – csábítás, csáb, kísértés,
varázs, vonzás; csalétek
ponętnie – csábítóan, csábosan, vozóan,
lebilincselően
ponętność – csábítás, csalogatás, kísértés
ponętny, -a, -e [1. wzbudzający pożądanie;
2. bardzo atrakcyjny, nęcący] – csábító,
csalogató, vonzó, kísértő, lebilincselő;
vágykeltő; (táj) kies, szemet gyönyörködtető
Pongidy [1. Pojęcie „pongidy” obejmujące
orangutana, goryla i szympansa z
wyłączeniem człowieka nie ma więc sensu
biologicznego
–
określa
grupę
parafiletyczną. 2. Europejskie pongidy czy
też hominidy z późnego miocenu obejmują
także
całą
grupę
innych
form,
opisywanych czasem jako driopiteki, o
niejasnych
powiązaniach
systematycznych:
Bodvapithecus
altipalatus
(Węgry),
Rudapithecus
hungaricus (Węgry),
Udabnopithecus
garedziensis (Gruzja), Graecopithecus
freybergi (Grecja, = G. africanus?),
Ouranopithecus macedoniensis (Grecja).
Według niektórych autorów uranopitek
jest najbardziej zbliżony do driopiteka,
inni podkreślają jego podobieństwo do
orangutana, jeszcze inni uważają te
zbieżności za przejaw konwergencji i
szukają z kolei podobieństw do goryla. Wg
Systema Naturae 2000 morotopitek,
pierolapitek, grekopitek i langsonia nie
należą do żadnego z trzech wyróżnionych
plemion podrodziny Homininae, driopitek,
ramapitek i lufengpitek należą natomiast
do
Pongini.]
–
emberszabású
majmok/pongidák [ebbe a rendszertani
családba tartozik a négy emberszabású
majom (csimpánz, gibbon, orangután és
gorilla). Őseik az emberi ágtól valószínűleg
már a miocén idején elváltak, és attól fogva
5199
önálló fejlődési utat jártak a különböző
környezeti feltételek és szükségletek
következtében.]
poniańczyc – dajkálni (egy ideig)
poniańczyc kilka godzin – néhány órát dajkálni
ponianczyc jakieś nastolatki – valamilyen
tinédzsert dajkálgatni
poniechać
[przestać
o
czymś
myśleć,
zrezygnować z czegoś] – abbahagyni,
elmulsztani, mellőzni, hagyni, otthagyni
poniechać kogo/czego – abbahagyni, elmulsztani,
elhagyni vmit; mellőzni, otthagyni vkit/vmit
poniechać smutnych myśli – félretenni a szomorú
gondolatokat
poniedziałek [pierwszy dzień tygodnia] – hétfő
Poniedziałek Wielkanocny – húsvéthétfő, húsvét
másnapja
poniedziałkowy, -a, -e – hétfői
poniekąd
[partykuła
komunikująca,
że
wyrażony w zdaniu sąd nie odpowiada
dosłownie faktycznemu stanowi rzeczy, ale
jest mu w znacznym stopniu bliski, np.
Reprodukcje zastępują poniekąd oryginały.]
– bizonyos tekintetben v. mértékben,
némiképp
poniektóry, -a, -e, poniektórzy [pot. każda osoba
należąca do grupy osób wyodrębnionych z
większej zbiorowości ze względu na jakieś
cechy, np. Poniektórzy nie wywiązali się
jeszcze z obietnic.] – (dawno) némely,
egynéhány; némelyek, egynéhányan
poniemczeć – (erősen) elnémetesedni
poniemczyć – sorra elnémetesíteni
poniemieć – sorra v. mind elnémulni
ponieść (poniesie) — ponosić [1. niosąc,
dźwigając kogoś, coś, pójść dokądś;
2. zostać obarczonym, obciążonym czymś;
3. doznać, doświadczyć czegoś; 4. pot. o
silnych uczuciach: spowodować utratę
panowania nad sobą; 5. pot. o jakimś
impulsie, nakazie wewnętrznym: nakłonić
do opuszczenia jakiegoś miejsca; 6. nosić
kogoś, coś przez jakiś czas; 7. nosić przez
pewien czas jakieś ubranie] – vinni,
elvinni, odavinni; hordani, elhordani,
odahordani; (átv.) (ucierpieć) viselni,
elviselni, szenvedni, elszenvedni; tartani;
(átv.) viselni, tanúsítani, mutatni, hozni
ponieść trochę to dziecko! – tartsd egy kicsit a
gyereket!
ponieść klęskę – vereséget szenvedni
ponieść a. ponosić konsekwencje czego – viselni
v. elviselni a következményeket v. vminek a
következményeit
ponieść koszt v. koszty – költséget v. költségeket
viselni
-
Wersja 01 01 2017
ponieść następstwa – vállalni a következményeket
ponieść ofiarę – áldozatot hozni
ponieść porażkę – vereséget szenvedni; kudarcot
vall
ponieść sromotną porażkę – csúfos vereséget
szenvedni
ponieść a. ponosić stratę – kárt v. veszteséget
szenvedni (el); kár ér vkit
ponieść straty – veszteségei vannak; veszteséget v.
kárt szenvedni
ponieść szkodę – kárt szenvedni, károsulni
ponieść śmierć – halált szenvedni
ponieść śmierć w płomieniach – lángokban lelte a
halálát
ponieść uszczerbek – kárt szenvedni
ponieść wydatki – viselni a kiadásokat
poniosła go/jej namiętność – elragadta a
szenvedély
poniosło go – elragadtatja magát
poniosły go nerwy – elragadtatta magát; elvesztette
önuralmát
ponieważ [spójnik wprowadzający zdanie, które
wyjaśnia informację podaną w drugim
zdaniu składowym zdania złożonego, np.
Odszedł, ponieważ się obraził.] – mert,
mivelhogy, mivel, miszerint, minthogy,
miután
ponieważ byłeś niobecny, otrzymasz nagrodę mivel (mert, mivelhogy, mivel, minthogy)
nem hiányoztál, jutalmat kapsz
poniewczasie [zbyt późno] – későn, túl későn,
késve
poniewierać [traktować kogoś, coś z pogardą]–
lenézni,
lekicsinyelni; kicsibe venni,
félredobni, (kogo/co) elhanyagolni, semmibe
venni, dölyfösen kezelni (vkit/vmit)
poniewierać kim/czym, poniewierać kogo/co –
semmibe venni, semmibevenni; lenézni,
lekicsinyelni vkit/vmit; megvetően, lenézően
bánni
vkivel/vmivel;
(közb.)
fütyülni
vkire/vmire
poniewierać się [1. znosić niewygody, nie mieć się
gdzie podziać; 2. o rzeczach: być
nieporządnie, byle gdzie rzuconym] –
elhanyagolódni,
semmibe
vevődni;
hányódni, kallódni, elkallódni, hányódni,
elhányódni; parlagon heverni, pusztulni
poniewieranie – lenézés, megvetés, lekicsinylés,
semmibe vevés
poniewieranie się – hányódás, szanaszét heverés
poniewieranie się kotów bezdomnych – kóbor
macskák szanaszét heverése
poniewierka [ubogie życie pełne niewygód,
nędzne,
tułacze]
–
elhanyagolás,
5200
elhanyagoltság; lenézés, mellőzés; kóborlás,
vándorlás, hányattatás, hányódás
ponik [dawniej: a) potoczek, strumyk
wytryskujący spod ziemi lub znikający
pod powierzchnię ziemi b) kłopot,
ambaras] – föld alatti barlang v. folyosó;
föld alatti folyó v. patak; (átv.) slamasztika,
baj, (troska) gond, aggodalom, zavar,
kavarodás, nehézség, nyugtalanság
Ponik [1. wieś w Polsce położona w
województwie świętokrzyskim, w powiecie
staszowskim, w gminie Staszów. 2. wieś w
Polsce położona w województwie śląskim,
w powiecie częstochowskim, w gminie
Janów.] – Ponik (lengyel falvak)
poniszczeć (poniszczeje) – sorra elpusztul, elromlik
poniszczenie – elpusztítás; elpusztulás
poniszczyć [zniszczyć wiele czegoś kolejno, jedno
po drugim] – (sorra) elpusztítani,
tönkretenni, megsemmisíteni
poniszczyć się [o wielu rzeczach: zniszczyć się,
zostać zniszczonym] – (sorra) elpusztulni;
tönkremenni, megsemmisülni
poniżać [zob. poniżyć] – lealacsonyítani, megvetni,
megalázni; lealjasítani
poniżać się [zob. poniżyć się] – megalázkodni
poniżający, -a, -e [obrażający czyjąś godność,
czyjeś dobre imię] – lealacsonyító,
lekicsinylő; lealázó; megalázó
poniżająco – lekicsinylően
poniżej [1. niżej w stosunku do jakiegoś punktu
odniesienia; 2. mniej niż podana wielkość;
3. w dalszej części tekstu lub wypowiedzi;
4. na niższym poziomie] – alatt, (czego) alul
(vmin), (vminél) alább, lejjebb; alul, lenn,
lent, lejjebb [Funt poniżej 5 złotych: a Font
kevesebb, mint 5 złoty]
poniżej ceny – áron alul
poniżej kolan – térd alatt
poniżej miasta rzeka rozgałęzia się – a város
közelében elágazik a folyó
poniżej poziomu – nívótlan
poniżej poziomu morza – tengerszint alatt
poniżej średniego wzrostu – alacsony termetű
poniżenie [1. stan człowieka poniżonego;
2. sytuacja, która kogoś poniża] –
megalázás,
lealacsonyítás;
süllyedés,
csökkenés
poniższy, -a, -e [przytoczony, omawiany w
dalszej części tekstu lub wypowiedzi] –
alábbi, lejebb levő, lenti, alacsonyabb,
alacsonyabban fekvő
poniżyć — poniżać [upokorzyć kogoś] –
lealacsonyítani,
megvetni,
megalázni,
leálázni; megszégyeníteni
-
Wersja 01 01 2017
poniżyć się — poniżać się [naruszyć własną
godność dla uzyskania lub uniknięcia
czegoś] – megalázkodni, lealázkodni,
megalázza magát; lealacsonyodni
pono [daw.; zob. ponoć] – (dawno, táj) lehet, talán,
valószínűleg, úgylátszik, csaknem
ponoć [podobno] – úgymond, állítólag,
valószínűleg, mondják, híre jár
ponosić (zob. ponieść) – elvinni, elhordani; (átv.)
(ucierpieć) elviselni, szenvedni, elszenvedni
ponosić klęskę a. porażkę – vereséget szenvedni;
kudarcot vallani
ponosić koszty – viselni a költégeket
ponosić nieograniczoną odpowiedzialność za
roszczenia wobec spółki – korlátlan
felelősséggel tartozik a társasággal szemben
fennálló követelésekért
ponosić odpowiedzialność – felelősséget viselni
ponosić najmniejsze ryzyko – a legkevesebb
kockázatot viselni
ponosić największe ryzyko – a legtöbb kockázatot
viselni
ponosić ograniczoną odpowiedzialność za
roszczenia wobec spółki – korlátolt
felelősséggel tartozik a társasággal szemben
fennálló követelésekért
ponosić a. ponieść szkodę – károsulni,
megkárosulni
ponosić za co odpowiedzialność – viseli a
felelősséget, tartja a hátát vmiért
ponoszenie kosztów – költségviselés
ponowa [łow. świeżo spadły śnieg, na którym
wyraźnie znać tropy zwierzyny] – (vad)
friss v. szűz hó
ponowne szczepanie – újraoltás
ponowne wybory a. ponowne wybranie –
újraválasztás
ponowić — ponawiać [zrobić coś po raz kolejny]
–
megújítani,
felújítani,
újrakezdeni,
megismételni
ponowić prośbę – megújítani a kérelmet
ponowić się — ponawiać się [rozpocząć się na
nowo] – megújulni, felújulni, kiújulni,
visszatérni
ponowienie – felújítás, megújítás
ponowienie się – felújulás, kiújulás, megújulás
ponownie – újból, újra, megint, ismét, ismételten,
mégegyszer
ponownie rozważyć – újból átgondolni v.
megfontolni
ponownie wybrać – újraválasztani
ponowny, -a, -e [wykonany, odbywający się po
raz drugi] – újabb, ismételt, ismétlődő,
visszatérő
ponowny podział – újrafelosztás
5201
ponowny wybór – újraválasztás
pontał, pontalik (z włosk. puntale) [1. węzeł,
drogie noszenie na sukni lub przybranie
głowy niewieściej; 2. ozdoba z drogich
kamieni i szlachetnych metali] – (ol.)
puntale, fémhegy, fémcsúcs; (daw) női fejék
v. ruhadísz, drágakő, nemesfém
pontały [rodzaj ozdób metalowych, pozłacanych,
naszywanych na suknie w liczbie
dochodzącej nawet do 80 par. Ten rodzaj
zdobienia suknie charakterystyczny był
dla mody hiszpańskiej XVI wieku.
Naszycia te miały przeróżne kształty, np.
rozetek, listków czy spiral, używane w
miejsce haftów i tkanin wzorzystych.] –
(ol.) puntale, fémhegy, fémcsúcs; (daw) női
fejék v. ruhadísz, drágakő, nemesfém
Elizabeth I of England, The "Pelican Portrait" by
Nicholas Hilliard, 1572.
pontifex maximus [łac., najwyższy kapłan w
staroż. Rzymie; tytuł cesarzy rz., później
tytuł papieży] – (lat.) pontifex maximus; a
legfőbb pap az ókori Rómában; a pápa
főpapi elnevezése
ponton [1. gumowa, napełniana powietrzem łódź
wiosłowa
o
owalnym
kształcie;
2. pływająca konstrukcja służąca do
utrzymywania
na
wodzie
różnych
urządzeń; 3. okrągły, stalowy zbiornik
wypełniony powietrzem, służący do
wypychania na powierzchnię wody dużych
zatopionych przedmiotów] – (fr.) ponton;
(wojsk) fából v. fémből készült lapos fenekű
katonai ladik, amelyet partraszállásra v.
állóhidak alapjának használnak; hadi
hídveréshez használt, fából v. vasból készült,
nyílt vízű jármű
pontonier [żołnierz wyszkolony w budowie
mostów pontonowych i promów oraz w
obsłudze przepraw] – hidász, utász katona
pontonierski, -a, -ie – pontonos; hidász, utász
pontonowy, -a, -e – pontonpontyfik, pontifex [kapłan należący do kolegium
pontyfików (liczącego początkowo 6,
-
Wersja 01 01 2017
później 9 i 16 kapłanów) w staroż.
Rzymie] – (lat.) pontifex; főpap
pontyfikalny [przest. uroczysty, wzniosły,
okazały; (msza p-a) uroczysta msza
odprawiana przez biskupa, prałata
udzielnego, opata itp.; (strój p-y) złożony z
humerału, alby, stuły, tuniceli, dalmatyki,
ornatu, rękawiczek, sandałów, mitry i
pastorału.] – főpapi, pápai
pontyfikał (rzymski) (z łac. pontificale) [1. Kośc.
kat. księga liturgiczna dla biskupów,
zawierająca modlitwy, ceremonie i
przepisy
wykonywania
czynności
liturgicznych,
rozwinięta
z
wczesnochrześc.
sakramentariów,
zreformowana w 1596 przez papieża
Klemensa VIII, ulepszana w 1644, 1752 i
w 1888 (przez Leona XIII). 2. Pontyfikał,
księga, zawierająca przepisy nabożeństwa
dla biskupów.] – (lat.) Pontifikálé
[Liturgikus kódex, mely püspöki szertartások
(felszentelés, templomszentelés, elsõáldozás)
leírását tartalmazza.]
pontyfikat [okres rządów danego papieża] – (lat.)
pontifikátus; 1. főpapi méltóság; római pápa
főpapi méltósága; 2. adott pápa hivatalának
időszaka; a római pápa pápaságának ideje
pontyfikować – (lat.) pontifikálni; (vall.) főpapi
szertartást végezni
ponudzić [przez jakiś czas nudzić, naprzykrzać
się komuś] – untatni
ponudzić się [nudzić się przez jakiś czas] –
unatkozni, elunatkozni; únja v. elúnja magát
ponumerować [oznaczyć kolejnymi numerami
wiele czegoś] – számozni, megszámozni;
sorra számozni v. megszámozni
ponumerowanie – számozás; megszámozás
ponumerowany, -a, -e – számozott; megszámolt
ponuractwo – (közb.) komorság, mogorvaság
ponurak, ponuraczka [pot. osoba mająca ponure
usposobienie,
pozbawiona
poczucia
humoru] – komor, mogorva, bús ffi/nő v.
személy
ponuro – komoran, gyászosan
ponurość – sivárság, zordság, komorság, komor
külső
ponury, -a, -e [1. odczuwający smutek,
przygnębienie; też: wyrażający takie
uczucia; 2. wywołujący smutek] – komor,
borús, búskomor, kedvetlen, levert; sivár
(örömtelen), zord, zordon, sötét
pończocha, pończochy [1. ubranie z dzianiny
okrywające obcisło całą nogę; 2.
elastyczna obcisła część garderoby
kobiecej służąca do okrycia nogi do
wysokości połowy uda. Pończochy znane
są w Europie od czasów Średniowiecza;
5202
stanowiły niegdyś również element ubioru
mężczyzny jednak wraz z wynalezieniem
spodni straciły na znaczeniu jako okrycie
męskie. Utrzymują się na nodze dzięki
podwiązkom, najczęściej w postaci pasa
noszonego na biodrach lub dzięki doszyciu
silikonowej taśmy. Te drugie noszą nazwę
pończoch
samonośnych
i
zostały
wprowadzone na rynek pod koniec lat 60
dwudziestego wieku. Produkowane z
bawełny, jedwabiu, a obecnie przede
wszystkim z nylonu mogą mieć różną
fakturę, kolor i grubość. 3. obcisła,
elastyczna część garderoby, okrywająca
stopę i część nogi (zwykle do górnej części
uda).] – harisnya [egy ruhadarab, amelynek
célja a lábfej és a termék kivitelétől függő
magasságig a lábszár öltöztetése és védelme.
Ennek megfelelően esztétikai és funkcionális
szerepe van, és kivitelét egyrészt a
mindenkori divat, másrészt a betöltendő
védelmi
illetve
egészségügyi
szerep
határozza meg. Sokféleségét még annak is
köszönheti, hogy megjelenése, viselési
kényelme, tartóssága függ az előállítás
módjától is.]
pończocha, rajstopy (1) [produkowane na
płaskich maszynach pończoszniczych. Jej
końcowy kształt jest osiągany poprzez
zwężanie i rozciąganie igieł. Cechą
pończoch i rajstop jest pionowy tylni szew,
który powstaje podczas szycia.] – Cottonharisnya [Síkhurkológépen (a feltalálójáról
Cotton-gépnek is nevezett gépen) teljes
idomozással (azaz utólagos szabást nem
igénylő módon) készült finom női harisnya,
amit a gép kiterített állapotban, fogyasztással
és szaporítással alakít ki, és amit a kötés után
hosszában össze kell varrni (ezért
"hátulvarrott" harisnya néven is ismert).]
-
Wersja 01 01 2017
pończocha, rajstopy (2) [dziane dodatki
odzieżowe, które są noszone na nogach do
kolan, o średniej grubości. Jest w kształcie
wyrobu pończoszniczego, kończy się w
kształcie stopy. Jest dziana z przędz z
wełny, bawełny lub poliamidowego
jedwabiu. Wyróżniamy szwowe lub
bezszwowe. Oryginalnie były szyte z lnu
lub czystej skóry. Od 13. wieku, gdy były
szyte ręcznie; pod koniec 16. wieku
zaczęto produkować je na pierwszych
osnowarkach.] – harisnya [Kötött öltözetkiegészítő, amit a lábfejen és a lábszáron
viselnek. Tömlő alakú, a lábszárra ill.
lábfejre illeszkedő része annak formáját
veszi fel. A szó eredeti értelmében a
"harisnya" combközépig, de legalább térdig
ér, aminek a szára ennél rövidebb, azt
zokninak nevezik (lásd: térdharisnya ill.
zokni). A lábfejet ill. azon a sarok- és az orrrészt esetleg speciális kötésmóddal formára
alakítják, de finom szintetikus (poliamid)
fonalból készült női harisnya esetében ettől
gyakran eltekintenek, mert ezen ezek a
részek utólag hőformázással kialakíthatók.
Manapság a harisnyákat körkötőgépen, zárt
tömlő
alakban
készítik,
régebben
síkhurkológépen sík alakban kötötték meg
kiterített formájában és utólag varrták össze
hosszában ("hátul varrott harisnya"). A
körkötött harisnyán ilyen hosszanti varrat
nincs ("varrat nélküli harisnya"). A harisnyák
orrhegyét azonban mindenképpen varrással
vagy esetleg speciális kötéstechnikai
eljárással le kell zárni. A női hosszú
harisnyák
és
térdharisnyák
anyaga
leggyakrabban
poliamid
filamentfonal
("nejlonharisnya"), esetleg elasztánfonallal
keverve, a zoknik és térdzoknik pamutból,
gyapjúból, poli(akril-nitril)-ből készülnek,
többnyire
poliamidfonal-erősítéssel
az
orrhegynél és a saroknál. Az első kötőgépet a
16. században éppen harisnyák készítésére
szerkesztette a kötőgép feltalálója, William
Lee, addig csak kézzel kötött harisnya
létezett.]
5203
pończocha gumowa – gumiharisnya
pończocha wełniana – gyapjúharisnya
pończochy bezszwowe [produkowane na
szydełkarkach cylindrycznych małych
średnic
w
formie
półfabrykatu,
z zaznaczoną piętą i dziurą na palce które są łączone szwem. Najczęściej
produkowane z jedwabiu poliamidowego.]
– varrásnélküli harisnya [Körkötőgépen, cső
alakban készített, sarok kiképzéssel ellátott
harisnya, csak az orrhegyet kell varrással
lezárni.
Általában
poliamid-fonalból
készítik.]
pończochy błyszczące – fényes harisnya
pończochy cienkie – vékonyszálú harisnya
pończochy dederonowe – műszálas harisnya
pończochy gazowe – 1. Auer-féle gázégő; 2.
vékonyszálú
selyemharisnya;
átlátszó,
vékony, füstszínű harisnya
pończochy grube – vastagszálú harisnya
pończochy jedwabne – selyemharisnya
pończochy kabaretki ze szwem wykończone
koronką – csipkeszegélyes necc harisnya
-
Wersja 01 01 2017
pończochy klasyczne – klasszikus v. hagyományos
harisnya
pończochy koronkowe – csipkés harisnya
pończochy medyczne [Specjalne pończochy
elastyczne o różnych długościach, zwykle
bez pięty i palców lub bez stopy.] egészségügyi harisnya, gyógyharisnya [Nagy
rugalmasságú fonalból készült, szorító hatású
harisnya, amelynek szorító erejét a szár
hossza mentén a viselője testméreteinek és
esetleges betegségének ismeretében állítják
be.]
pończochy na gumce – combfix
pończochy nylonowe – nylonharisnya
pończochy półjedwabne – félselyem harisnya
pończochy samonośne – combfix
pończochy stylonowe – sztilonharisnya
pończochy ze szwem [Pończochy z wzdłużnym
szwem. Pończochy bezszwowe z imitacja
szwu, również należą do tej grupy.] –
hátulvarrott harisnya [Olyan harisnya,
amelyen hátul hosszában egy varrás húzódik.
Ez vagy azért szükséges, mert a harisnya
síkban kiterített állapotban készül és utólag
kell cső alakúvá összevarrni (lásd: cottonharisnya), vagy pedig csak díszítő célt
szolgál a körkötőgépen előállított harisnyán.]
5204
pończochy ze szwem
pończochy ze wzmocnionymi piętami –
sarokerősítéses harisnya
pończochy z klinem – harisnya lépésbetéttel
pończochy z lycrą – fényes harisnya
pończoszarka
[1. kobieta
robiąca
lub
naprawiająca pończochy; 2. maszyna
dziewiarska do wytwarzania pończoch lub
skarpet] – zokni v. harisnyakötő gép
pończoszka – harisnyácska
pończoszkowy, -a, -e – harisnya-; kötött,
kötszövött
pończosznictwo [wyrabianie pończoch] –
harisnyakötés, harisnyakötészet, harisnyaipar
poobalać [1. silnym uderzeniem przewrócić wiele
osób lub rzeczy; 2. przemocą pozbawić
władzy lub doprowadzić do upadku wiele
rządów, instytucji, osób itp.; 3. wykazać
bezpodstawność lub uzasadnić błędność
wielu decyzji, sądów itp.]– sorra v. mind
feldönteni; felborítani, felborítgatni
poobalać się [o wielu osobach, rzeczach:
poprzewracać się] – sorra feldőlni,
felborulni
poobciągać [1. pot. powlec, pokryć czymś wiele
rzeczy; 2. pot. poprawić w wielu
miejscach, pociągając w dół] – lehúzogatni
poobcierać [1. trąc, oczyścić, osuszyć wiele
czegoś kolejno, jedno po drugim, lub
obetrzeć coś w wielu miejscach;
2. pościerać skórę w wielu miejscach]–
sorra v. mind szépen letörülni, megtörülni;
eltörülgetni
poobcierać łzy – könnyeit letörülgeti
poobcierać się [1. wytrzeć swoje ciało w wielu
miejscach; 2. pościerać sobie skórę w
wielu miejscach] – törülközni; letörli magát
poobcinać [1. tnąc, skrócić lub oddzielić wiele
czegoś; 2. pot. zmniejszyć wiele czegoś o
jakąś sumę lub liczbę albo zmniejszyć coś
o jakąś sumę lub liczbę wielu osobom;
-
Wersja 01 01 2017
3. pot. postawić na egzaminie ocenę
niedostateczną wielu zdającym] – sorra
levágni, lemetszeni; (közb.) sorra elvágni,
megbuktatni (vizsgán)
poobcinać gałęzie drzew – lemetszeni a fa ágait
poobcinać wydatki – (átv.) megnyírbálni a
kiadásokat
poobcinać się [1. pot. o wielu osobach: skrócić
włosy, nadając im jakąś fryzurę; 2. pot. o
wielu osobach: nie zdać egzaminu] –
levágatja a haját, megnyiratkozik; megbukik
a vizsgán
poobdzierać [pot. obedrzeć z czegoś wiele osób
lub rzeczy albo zerwać coś kolejno z wielu
miejsc, z całej powierzchni] – megtépázni;
leszakítani, lefejteni, meghámozni
poobdzierać się [pot. oderwać się w wielu
miejscach lub z wielu przedmiotów] –
elszakadni, leszakadni, letépődni, erővel
elszakadni vmitől, elválni, eltávolodni
poobgryzać [pot. obgryźć coś kolejno jedno po
drugim, lub obgryźć coś w wielu
miejscach] – sorra lerágni
poobiedni, -ia, -ie [następujący, odbywający się
po obiedzie] – ebédutáni, délutáni
poobijać [1. pot. obić, obtłuc wiele czegoś, obić
coś dookoła; 2. pot. uderzyć kogoś lub coś
wielokrotnie albo w wielu miejscach,
raniąc, uszkadzając; 3. pot. obić, pokryć
czymś wiele czegoś kolejno] – sorra eltörni,
összetörni vmit; sorra bevonni vmit, huzattal
ellátni
poobijać krzesła skórą – székeket bőrrel bevonni
poobijać się [1. pot. uszkodzić się w wielu
miejscach lub o wielu: uderzając o siebie
wzajemnie lub uderzając o coś, obić się,
uszkodzić się; 2. pot. spędzić jakiś czas, nic
nie robiąc; 3. pot. chodzić przez jakiś czas
bez celu z miejsca na miejsca] – összetöri
magát, összetörik egymást; (átv.) tétlenkedni,
tekeregni, csavarogni
pooblekać – felöltöztetni, (szépen v. mind) ráhúzni,
ráadni
pooblekać się – sorra magára vesz v. húz, sorra
felhúzni v. felvenni
poobliczać [wykonać wiele obliczeń jedno po
drugim] – számba venni, sorra megszámozni
poobliczać się [1. pot. obliczyć i porównać swoje
dochody oraz wydatki i potrzeby,
zaplanować je; 2. pot. uregulować z kimś
wzajemne należności] – elszámolni, számba
veszik egymást; rendezik adósságaikat
poobracać [1. obrócić, ustawić kolejno w pozycji
odwrotnej wiele czegoś; 2. obrócić coś albo
czymś wielokrotnie; 3. przeobrazić wiele
czegoś kolejno] – mind átváltoztatni,
megfordítani
5205
poobracać się [1. obrócić się wielokrotnie w koło;
2. o wielu osobach: zwrócić się w jakąś
stronę; 3. pot. pobyć jakiś czas w
określonym środowisku, w wyróżniającej
się czymś grupie ludzi; 4. o wielu rzeczach,
miejscach: radykalnie się zmienić] – mind
átváltozni; megváltozni
poobrażać – megsérteni
poobrażać Cię to ja też mogę – én is meg tudlak
sérteni
poobrażać się – megséertődni
poobrażać się na wszystkich – mindenkire
megséertődni
poobrywać [1. oberwać wiele czegoś kolejno,
oberwać coś z wielu stron lub w wielu
miejscach; 2. pot. o wielu osobach: dostać
lanie, odnieść obrażenia; 3. pot. o wielu
osobach: doznać czegoś niekorzystnego
dla siebie]– összeszaggatni, sorra leszakítani
v. leszaggatni; letépni, letépdesni
poobrywać się [ulec oberwaniu w wielu
miejscach lub o wielu rzeczach: kolejno
się oberwać, odpaść] – összeszakadni,
összeszakadozni
poobsadzać [1. obsadzić wiele czegoś roślinami,
zasadzić wiele roślin kolejno, w wielu
miejscach; 2. umocować na czymś,
przytwierdzić wiele czegoś; 3. wyznaczyć
wiele osób na stanowiska, powierzyć wielu
osobom jakąś pracę; 4. powyznaczać
aktorów do zagrania jakichś ról;
5. obstawić jakieś miejsca wojskiem] –
beültetgetni; sorra felszerelni v. ellátni
vmivel, (wojsk)
elfoglalni, megszállni,
körülállítani (őrt)
poobsadzać czym, poobsadzać w czym – ellátni
vmivel
poobsadzać się [wyznaczyć się wzajemnie na
jakieś stanowiska] – kölcsönösen jelölik
magukat vmilyen állásra
poobserwować [spędzić pewien czas na
obserwowaniu] – vizsgálni, megfigyelni
(egy ideig)
poobserwować się [1. przez pewien czas
obserwować samego siebie; 2. przez
pewien czas obserwować jeden drugiego] –
(bizonyos ideig) vizsgálja, megfigyeli magát;
vizsgálják, megfigyelik egymást
poobwiązywać (poobwiazuje) [obwiązać wiele
czegoś, obwiązać coś w wielu miejscach] –
összekötni, összekötözni, össze-vissza kötni;
rendre elkötni v. megkötni
poobwiązywać się [obwiązać się czymś w wielu
miejscach lub wieloma rzeczami albo
obwiązać się kolejno, jeden po drugim] –
(sorra) bekötözi magát
-
Wersja 01 01 2017
poobwieszać [pot. obwiesić coś lub kogoś dużą
liczbą czegoś, na całej powierzchni, ze
wszystkich stron] – teleaggatni, ráaggatni,
ráakasztani; sorra felakasztani
poobwieszać się [pot. obwiesić samego siebie
dużą liczbą czegoś] – teleaggatja magát
poobwijać – poowijać [owinąć wiele czegoś lub
owinąć coś wieloma rzeczami] –
becsavarni, beburkolni, bebugyolálni
poobwijać się – poowijać się [1. wijąc się dookoła
czegoś, otoczyć to ze wszystkich stron;
2. owinąć się szczelnie jedną lub wieloma
rzeczami; 3. poowijać jeden drugiego] –
becsavarodni, beburkolózni, bebugyolálja
magát
poodbierać [1. odebrać wielu osobom coś lub
wiele rzeczy komuś; 2. odebrać kolejno,
jedną po drugiej, swoją własność od
jednej lub od wielu osób; 3. zabrać kolejno
wiele osób z różnych miejsc lub z jednego
miejsca] – sorra megkapni v. átvenni
poodbywać – rendre v. szépen v. sorra befejezni;
elvégezni, abszolválni
poodbywać przegłądy – szemlét tartani
poodbywać walkę z moim chorym – szépen
lefolytatni a harcot v. küzdelmet a
betegemmel
poodbywać się – rendre v. szépen v. sorra
befejezni; elvégezni, abszolválni; rendre v.
szépen lefolyni, megtörténni
poodchodzić [1. odejść kolejno, jeden po drugim;
2. odejść kolejno od kogoś, zostawić kogoś,
z kim się było związanym; 3. zrezygnować
kolejno z udziału, uczestnictwa w czymś;
4. pot. o środkach lokomocji: odjechać
kolejno, jeden po drugim; 5. pot. oderwać
się kolejno od czegoś lub oderwać się w
wielu miejscach, na całej powierzchni; 6. o
wielu: umrzeć] – elmenni, elszéledni;
meghalni
poodciągać [1. kolejno odciągnąć, odsunąć
większą liczbę czegoś na inne miejsce;
2. oddzielić od całości jakieś składniki
kolejno, jeden po drugim lub w większej
ilości, albo pooddzielać składniki wielu
różnych rzeczy] – (mind v. sorra) elvonulni;
elvonni, kivonni, elhúzni
poodciągać na bok rannych – kivonni a harcból a
sebesülteket
pooddawać (pooddaje) [1. oddać kolejno, jedną
po drugiej, czyjąś własność; 2. przekazać
gdzieś wiele rzeczy w jakimś celu;
3. odwzajemnić się czymś wielu osobom;
też o wielu osobach: odwzajemnić się; 4. o
większej liczbie czegoś: odtworzyć,
wyrazić, przedstawić; też: odtworzyć wiele
czegoś; 5. pot. umieścić gdzieś wiele osób,
5206
skierować dokądś kolejno, jedno po
drugim] – sorra v. mind leadni, átadni,
továbbítani, visszaadni, adni
poodkładać [1. kolejno odłożyć na miejsce lub na
bok wiele czegoś; 2. kolejno przełożyć na
inny termin wiele spraw; 3. o wielu
osobach: zaoszczędzić większą sumę
pieniędzy; 4. odłożyć wiele czegoś do
późniejszego wykorzystania] – sorra
félrerakni,
odébbtenni
vmit;
sorra
elhalasztani időpontokat, határidőket
poodkręcać [1. odkręcić wiele czegoś, kolejno;
2. pot. przywrócić wiele czegoś do stanu
wyjściowego lub wycofać się z wielu
spraw] – sorra lecsavarni, kicsavarni,
egymás után kicsavarozni
poodkręcać się [1. o większej liczbie czegoś:
odkręcić się; 2. o wielu: obrócić się] – sorra
lecsavarodni, kicsavarodni, egymás után
kicsavarodni; (kręcić się) forogni, fordulni,
megfordulni; (zmieniać się w coś) válni,
változni; (przebywać) forogni, megfordulni
poodkrywać [1. odsłonić wiele czegoś kolejno lub
odsłonić coś w wielu miejscach; 2. zsunąć
lub podnieść wiele czegoś, co przykrywało
jakąś rzecz lub jakieś rzeczy; 3. dokonać
wielu odkryć; 4. zauważyć większą liczbę
czegoś dotąd niezauważonego; 5. ujawnić
wiele sekretów, tajemnic, planów itp.]–
leleplezni, lemezteleníteni; felfedni
poodkrywać się [o większej liczbie osób: zrzucić
z siebie przykrycie] – lelepleződni,
szabaddá tenni, leveszi magáról a takarót;
lerántja magáról a leplet
poodmawiać – sorra elutasítani; visszautasítani,
megtagadni
poodmawiac wszystkie spotkania – minden
találkozást elutasítani
poodmieniać – sorra v. mind változtatni,
megváltoztatni;
váltogatni,
felcserélni,
kicserélni, változtatgatni, cserélgetni
poodmieniać rzeczy – a dolgokat megváltoztatni
poodmieniać się – mind megváltozni
poodmrażać [1. odmrozić wiele fragmentów
ciała lub o wielu osobach: odmrozić ręce,
nogi itp.; 2. spowodować odmarznięcie
większej liczby czegoś] – összefagyni, sorra
lefagyni
poodnajdywać [kolejno odnaleźć wiele osób,
rzeczy, miejsc itp.] – sorra megtalálni
vkiket/vmiket
poodnajdywać się [1. o większej liczbie osób:
odnaleźć siebie wzajemnie; 2. o wielu
rzeczach: zostać znalezionym; 3. o
większej liczbie osób: zjawić się gdzieś po
długiej nieobecności; 4. o większej liczbie
-
Wersja 01 01 2017
osób: odzyskać równowagę wewnętrzną] –
(sokan) találkoznak, megtalálják egymást
poodnawiać [1. odnowić wiele czegoś starego lub
zniszczonego; 2. wznowić wiele czegoś]–
egymásután felújítani v. felújítagatni
poodnawiać się [o większej liczbie czegoś:
odnowić się lub wystąpić na nowo] – sorra
kiújulni
poodpadać [1. odpaść w większej liczbie lub w
wielu miejscach; 2. pot. o wielu osobach:
wycofać się lub zostać wyeliminowanym] –
sorra v. mind elhullani, lehullani, leesni;
elpártolni
poodpędzać – sorra v. mindelűzni; elkergetni
poodpędzać te wszystkie złe myśli – ezeket a rossz
gondolatokat sorra mind elűzni
poodpinać – szépen v. mind v. rendre kigombolni;
felcsatolni, felnyitni
poodpisywać – mind v. rendre leírni (lemásolni,
lemondani, törölni)
poodpisywać na listy – mind leírni a listára
poodprawiać – sorra v. szépen v. mind elintézni,
megtartani,
elvégezni;
elbocsátani,
lemondani; elküldeni, elindítani
poodprawiać (nasz, jakieś) rytuały – egyházi
szertartásainkat megtartani; vmilyen egyházi
szertartásokat megtartani
poodprowadzać [1. odprowadzić wiele osób
kolejno; 2. kolejno usunąć z danego
miejsca wiele czegoś; 3. przekazać gdzieś
jakieś kwoty, zgodnie z wcześniejszymi
ustaleniami] – sorra v. mind v. szépen
elvezetni,
elvezetgetni,
odakísérni,
odakísérgetni
poodprowadzać wszystkich – mindenkit elvezetni
v. odakísérni
poodpruwać [odpruć wiele czegoś kolejno lub
odpruć coś w wielu miejscach] – egymás
után, sorra v. sok helyen lefejteni, lebontani
poodpruwać guziki – leszedni a gombokat
poodpruwać się [odpruć się w większej liczbie
lub w wielu miejscach] – sok helyen
leszakadni, kibomlani (a varrás mentén)
poodrzucać [1. odrzucić od siebie wiele czegoś
kolejno; 2. rzucając, oddać komuś wiele
rzeczy; 3. kolejno wyrzucić wiele czegoś;
4. nie zaakceptować wielu propozycjii lub
osób] – sorra kihajigálni v. elhányni; sorra v.
mind elvetni
poodrywać [oderwać wiele czegoś kolejno lub
oderwać coś w wielu miejscach] – sorra
letépni, leszaggatni
poodrywać się [o większej liczbie czegoś:
oderwać się] – sorra letépődni, leszakadni
poodsadzać – sorra v. mind kiszorítani, elbonni;
letagadni, eltagadni, elvitatni
poodsadzać cielątka osobno od krów – a borjakat
egyenkint elválasztani a tehéntől
poodstępować – egymásután v. rendre lelépni;
átengedni vmit, lemondani vmiről
5207
poodsuwać [1. odsunąć od czegoś wiele czegoś
kolejno; 2. ciągnąc, odsłonić lub wysunąć
wiele czegoś kolejno; 3. pozbawić wiele
osób kontaktu z kimś, z czymś; 4. przestać
się zajmować jakimiś rzeczami lub myśleć
o nich; 5. spowodować, że jakieś rzeczy
wydarzą się w późniejszym terminie]–
mind v. szépen v. rendre eltolni, elhúzni,
félrevonni
poodsuwać się [1. o wielu osobach: oddalić się;
2. o wielu osobach: zerwać związki z kimś,
z czymś] – eltávolodni, eltávozni, elvonulni,
visszahúzódni, elmenni; megszüntetni a
kapcsolatot
poodwiedzać [1. odwiedzić wiele osób kolejno;
2. kolejno zwiedzić wiele miejsc] – sorra
meglátogatni, sorra látogatni vkiket; sorra
járni,
megtekinteni,
meglátogatni
(intézményeket)
poodwiedzać się [o wielu: odwiedzić kolejno
siebie
wzajemnie]
–
kölcsönösen
körbelátogatják egymást
poodwracać [1. o wielu: odwrócić coś w jakimś
kierunku; 2. zmienić układ, kierunek
wielu rzeczy; 3. zmienić położenie lub
ustawienie wielu rzeczy na odwrotne] –
megfordítani,
visszafordítani
vkit/vmit;
hátatfordítani vkinek/vminek
poodwracać bieg rzek – megfordítani a folyók
folyását
poodwracać obrazy do ściany – a képeket a falhoz
fordítgatja
poodwracać się [1. o wielu: odwrócić się tyłem
lub obrócić się w jakąś stronę; 2. o wielu:
zostawić kogoś samego, zerwać z kimś]
elfordulni, félrefordulni; visszafordulni,
megfordulni, hátrafordulni; magára hagyni
vkit; elválni vkitől
poodzierać – sorra v. mind leszakítani, leszaggatni;
összetépni
poodzierać drzewa z grzybów – leszedni a fát a
gombákról
poojcowski, -a, -ie – (volt) apai, atyai, apa után
maradt, atyától örökölt v. kapott
poojcowski majątek – atyától örökölt birtok
pookupacyjny, -a, -e [1. istniejący lub dziejący
się po okupacji; 2. będący wynikiem
okupacji] – a megszállást követő,
megszállás utáni
pool
[wym.
pul]
[pul,
porozumienie
przedsiębiorstw
zawierane
w
celu
-
Wersja 01 01 2017
realizowania konkretnych przedsięwzięć]
– (ang.) pool; (ker.) közös készlet (áruból),
közös alap (pénzből); érdekszövetség,
monopol csúcsszervezet
pool bilard [wym. pul bilard] [odmiana bilardu]
– pool bilard, billiárd-pool (biliárd változat)
pool dolarowy – dollár-pool
pool giełdowy – tőzsde-pool
pool patentowy – szabadalom-pool
pool złota – arany-pool
poopadać [1. o większej liczbie czegoś: spaść,
odrywając się od czegoś; 2. o większej
liczbie czegoś: osunąć się z góry na dół lub
zwisając, okryć coś; 3. o rzekach,
strumieniach: obniżyć stan wód] – sorra v.
mind lehullani; lepotyogni; leomlani,
lecsúszni, csuszamodni, összeomlani; apadni
poopalać [zniszczyć ogniem powierzchnię wielu
rzeczy lub jednej rzeczy w wielu
miejscach] – sorra megégetni; vmit sok
helyen megégetni, körbeégetni
poopalać się [1. o wielu osobach: opalić się na
słońcu; 2. spędzić jakiś czas na opalaniu
się] – napozni, sütkérezni (egy ideig)
pooperacyjny, -a, -e [1. występujący po operacji
lub
będący
skutkiem
operacji;
2. przeznaczony dla osób będących po
operacji] – operáció után fellépő; műtét
utáni
poopuszczać [1. skierować ku dołowi wiele
czegoś lub o wielu: skierować coś ku
dołowi; 2. pominąć wiele czegoś; 3. nie
przyjść wiele razy na jakieś zajęcia lub o
wielu: nie stawić się gdzieś; 4. o wielu:
opuścić kogoś; 5. o wielu: oddalić się z
jakiegoś miejsca, odejść, wyjechać skądś]–
leengedni, lehajtani; sorra elhagyni, kihagyni
poopuszczać fragmenty tekstu – kihagy
részleteket a szövegből
poopuszczać się [1. o wielu: opuścić się; 2. o
wielu: zaniedbać się w nauce, w pracy itp.]
– leereszti magát, leereszkedni; elhanyagolja,
elhagyja magát; nem törődik önmagával;
elhanyagolja a tudományokat v. a munkát
poorać (poorze) [1. zorać w wielu miejscach lub
wszystko; 2. orać przez pewien czas;
3. porobić na czymś bruzdy] – kissé
felszántani, sorra v. mind felszántani,
összebarázdálni, beszántani
poorany, -a, -e [pokryty zmarszczkami,
bruzdami] – kissé felszántott, sorra v. mind
felszántott, összebarázdált, beszántott
pootwierać [1. otworzyć wiele czegoś lub w wielu
miejscach; 2. założyć, uruchomić wiele
czegoś w różnych miejscach] – sorra v.
egymásután v. mind kinyitni, felnyitni,
felnyitogatni, kitárni, kinyitogatni
5208
pootwierać się [1. o większej liczbie czegoś:
zostać otwartym; 2. o większej liczbie
czegoś: rozwinąć się, rozchylić się; 3. pot. o
większej liczbie czegoś: zostać założonym,
rozpocząć działalność] – sorra v.
egymásután v. mind kinyílni, felnyílni,
felnyitódni,
kitárulni,
feltárulni,
kinyitogatódni; kibomlani, legombolyodni
POP [Podstawowa Organizacja Partyja] –
apszervezet, pártalapszervezet
POP (Post Office Protocol) [zob. Post Office
Protocol version 3 (POP3); POP3 – Post
Office Protocol ver. 3] – POP (Angol
mozaikszó a Post Office Protocol
(postaprotokoll) kifejezés kezdőbetűiből) [1.
levelező protokoll az Interneten, melynek
segítségével a saját gépünkön (pl. MS
Windows alatt) futó kliens programmal
kezelhetjük a távoli szerveren levő e-mail
postafiókunkat, letölthetjük a beérkezett
üzeneteket vagy felküldhetünk előre megírt
leveleket; jelenleg a POP3 változat az
elterjedt, de a kevésbé ismert IMAP
protokoll fejlettebb szolgáltatásokat nyújt
nála. 2. A POP azt definiálja, hogy a
hálózatokban hogyan kell a hálózat központi
levelesládájába
beérkező
üzeneteket
szétosztani -- azaz kézbesíteni -- a hálózat
helyi felhasználóinak a címére. Erre van
szükség például egy interneten lévő intranet
esetén is, amikor a kívülről érkező
elektronikus
leveleket
az
intraneten
szeretnénk szétosztani. 3. Levelezési
protokoll, a levelező szerverről való
letöltéshez és törléshez.]
pop [1. pop nazwa duchownego w Kośc.
prawosławnym i gr.kat.; 2. duchowny w
Kościele
prawosławnym
i
greckokatolickim; w średniowieczu też:
ksiądz katolicki; 3. kapłan pogański] –
pópa; görögkeleti főpap; (dawno) pogány
pap
pop [dotyczący muzyki pop] – pop
pop- [pierwszy człon wyrazów złożonych
mających związek z kulturą masową] –
pop-;
popadia [żona popa] – a pópa felesége; (közb.)
papné, pópáné
pop-art, popart [1. kierunek w sztuce
współczesnej polegający na tworzeniu
kompozycji z przedmiotów codziennego
użytku,
naśladujący
styl
reklam,
komiksów itp.; 2. Andy Warhol żyje - na
t-shirtach,
bluzkach
i
sukienkach.
Przekonaj się czytając artykuł o stylu popart.] – (műv.) pop-art [20. századi
képzőművészeti irányzat. Angliában született
az 1950-es években. Az 1960-as évek
-
Wersja 01 01 2017
elejétől kezdve Amerikából terjedt el, de
részben
a
dadaizmusban
és
a
szürrealizmusban gyökerezik. A szó a
popular rövidítéséből keletkezett, ami
népszerűt jelent]
popartowski, pop-artowski, popartowy, popartowy – pop-art, pop-artpop-artowy, -a, -e; popartowy, -a, -e – pop-art
popartysta [artysta reprezentujący kierunek w
sztuce współczesnej
polegający na
tworzeniu kompozycji naśladujących styl
reklam, komiksów], popartystka – pop-art
művészeti irányzat képviselője
pop-music [wym. pop-mjuz-ik], pop [odmiana
muzyki
rozrywkowej,
rytmiczna
i
melodyjna,
wykorzystująca
zwykle
instrumenty elektroniczne] – pop, popzene
[manapság az egyik leggyakrabban használt
összefoglaló kifejezés a könnyűzene, illetve
a
szórakoztató
zene
modern
stílusirányzataira]
pop-song
[utwór
muzyczny
zawierający
elementy pieśni ludowej i artystycznej] –
(ang.) pop-song; pop ének
pop-up window (okno podręczne) – (ang.) pop-up
window - felbukkanó ablak [némely
weboldal letöltésekor magától, vagy egy
weboldal bizonyos pontjaira kattintva
felbukkanó kisméretű ablak; a mai weboldalszerkesztés egyik gyakori eleme: célja
bizonyos információ vagy képek 'bevetítése'
egy a weboldalra a főoldalt teljes lefedése
nélkül; ez az ablak tartalmazhat tobábbi
webcímeket, stb. ugyanúgy mint egy
teljesértékú weboldal]
popadać [zob. popaść; 1. o wielu: upaść kolejno;
2. o wielu zwierzętach: zdechnąć po kolei
w wyniku epidemii; 3. o deszczu, śniegu:
spaść w niewielkiej ilości w ciągu pewnego
czasu ] – jutni, kerülni, keveredni; esni
popadać w nędzę – nyomorúságba jutni
popadać w recydywę – visszaesni
popadać w rozpacz – kétségbeesni
popadać z powrotem – visszasüllyedni; visszaesni
popadać się w recydywę – visszaesni (romlani)
popadający w przesadę – túlzó
popadnięcie – leesés
popadnięcie w grzech; popadnięcie w niewolę
(grzechu) – bűnbeesés [1. bibliai mítosz, a
bibliai őstörténet tésze. Az első emberpárnak
bűnbeesését a paradicsomban értjük, akik az
isteni tilalom ellenére a jó és gonosz
tudásának fájáról ettek. Ezen első bűnt
eredendő bűnnek nevezik. 2. Az ember
bűnbeesése, amelyet az 1Móz 3-ból
ismerünk, elénk tárja azt az eseményt,
amikor az ember szabad döntése alapján
5209
engedetlen lett Isten iránt, amelyből azután
minden rossz és végzetes következmény
származott az egész emberiségre (Róm
5,12kk.;
1Kor
15,22).
A
bűneset
következtében az ember elidegenedett
Istentől. Az ember Isten képére teremtetett,
isteni természettel mind értelme, mind
erkölcse szempontjából bűnözésre való
hajlam nélkül, és szabad akarattal, hogy Isten
akaratát
válassza
és
annak
engedelmeskedjék. Amikor azonban a
kívülről jövő kísértésnek engedett, elfordult
Istentől, és ezáltal új, számára vészes
képességet szerzett, amelynél a bűn minden
felett uralkodó hatalommá vált. A bűnös
emberi állapotból a megváltás egyedül Jézus
Krisztus, az utolsó Ádám által lehetséges
(Róm 5,12-21; 1Kor 15,21-22.45-49).]
popakować [1. umieścić w czymś wiele czegoś; 2.
owinąć papierem, folią itp. wiele czegoś] –
elcsomagolni, összecsomagolni, összerakni,
berakni,
belerakni,
megrakni,
rakni,
egymásra rakni
popalić [1. spalić wiele lub coś w wielu
miejscach; 2. sparzyć wiele czegoś lub
sparzyć coś w wielu miejscach; 3. spędzić
chwilę na paleniu fajki, papierosa itp.] –
begyújtani, elégetni, rágyújtani
popalić za sobą mosty – feléget minden hidat
maga mögött
popalić się [o wielu: ulec spaleniu] – égni,
lángolni, hevülni, begyulladni; megégeti
magát
popamiętać [dobrze zapamiętać coś przykrego
lub kogoś, kto dokuczył] – soká
visszaemlékezni, megemlíteni
popanować – eluralkodni (egy ideig)
popanować trudną technikę tańca – a nehéz
tánctechnikán uralkodni
popaprać (popapram v. popeprzę; popapra v.
popeprze) [pot. pobrudzić coś czymś
gęstym lub lepkim] – összepiszkolni,
összepiszkítani, bemocskolni
popaprany, -a, -e [1. pot. odbiegający od jakiejś
normy i oceniany negatywnie; 2. pot.
zachowujący się lub postępujący inaczej
niż inni] – összepiszkolt, bemocskolt
poparadować – parádézni, elparádézni; hivalkodni,
pompázni
poparadować w takich sukieneczkach cudnych
na balu gimnazjalnym – olyan csodás
szoknyácskákban parádézni a gimnáziumi
bálon
poparcia komu udzielić – támogatásban részesíteni
vkit
poparcie [czyjaś pomoc, akceptacja] – támogatás,
segítség, alátámasztás
-
Wersja 01 01 2017
poparcie materialne – anyagi támogatás
poparcie w kim znaleźć – támogatásra találni v.
segítséget lelni vkiben
poparzenie [obrażenie ciała powstałe wskutek
oparzenia; też: miejsce poparzone] –
megégetés, összeégés, leforrázás
poparzyć1 [spowodować oparzenia] – (sorra)
leforrázni, összeégetni, forrázni, megégetni,
megperzselni; párolni, égetni (egy ideig)
poparzyć2 [połączyć w pary wiele zwierząt w
celach rozrodczych] – (áll.) pároztatni
poparzyć się1 [ulec poparzeniu] – sorra megégni,
összeégni
poparzyć się2 [o wielu zwierzętach: zaspokoić
popęd płciowy] – (áll.) tüzelni
popas [1. daw. zatrzymanie się w drodze dla
nakarmienia koni i odpoczynku; 2. daw.
pasienie lub pasienie się zwierząt; 3. daw.
pastwisko] – pihenő (etetés végett) v.
megállás; pihenőhely; etetés; (dawno) legelő
popasać – popasywać, popaść (popasę, popasie)
[daw. zatrzymać się gdzieś na krótko] –
megállni, megpihenni (etetés céljából);
(dawno) etetni, megetetni (állatot)
popaskudzić – bepiszkolni, összepiszkítani
popaskudzić podłogę – a padlót bepiszkolni
popaść (popadnie) — popadać [1. znaleźć się w
trudnym
położeniu
lub
zostać
opanowanym przez negatywne uczucia,
stany itp.; 2. zdarzyć się, trafić się, wypaść
(wszystko jedno co, gdzie, kiedy)] – jutni,
kerülni, keveredni; esni
popaść w długi – eladósodni; adósságba keveredni
popaść w grzech – bűnbe esni
popaść w irytację – felidegesedni, felizgulni;
felindulni
popaść w kolizję z prawem – összeütközébe
kerülni a törvénnyel
popaść w konflikt – összeütközésbe kerülni,
konfliktusba keveredni
popaść w niełaskę – kegyvesztetté lenni, kiesni
vkinek a kegyéből
popaść w niewolę – fogságba esni
popaść w recydywę – visszaesni
popaść w rozpacz – kétségbeesni
popaść w ruinę – rombadőlni
popaść w sen – álomba esni
popaść w zapomnienie – feledésbe menni v.
merülni
popaść w złe towarzystwo – rossz társaságba
keveredni
popatrywać [spoglądać od czasu do czasu] –
nézni, nézni, elnézni, elnézegetni; szemléni,
bámulni
popatrz! – odanézz!
5210
popatrz no! – hát nézd csak! ide nézz! idesüss!
popatrz no w kieszeni – nézz utána a zsebeidben
popatrzeć, popatrzyć [1. patrzeć przez chwilę na
kogoś, na coś; 2. patrząc sprawdzić,
obejrzeć, przyjrzeć się; 3. ocenić lub
rozpatrzyć coś w jakiś sposób] – egy kis
ideig ránézni vkire/vmire; odanézni
popatrzeć komu w oczy – belenézni vkinek a
szemébe
popatrzeć na kogo/co – nézni, ránézni vkire/vmire;
nézni, elnézni,
megnézni (vkit/vmit),
megtekinteni, megszemlélni
popatrzeć w co – nézni, belenézni vmibe
popatrzeć się, popatrzyć się [pot.; zob. popatrzeć]
– elnézegetni; (na kogo/co) megnézni
(vkit/vmin), megtekinteni
popchnąć (popchnie) — popychać [1. pchając,
przesunąć z miejsca lub wprawić w ruch;
2. potrącić lub lekko uderzyć; 3. skłonić
kogoś do jakiegoś działania; 4. wykonać
znaczną część jakiejś pracy lub
przyśpieszyć ją; 5. wyprawić kogoś
dokądś] – tolni, taszítani, meglökni,
megtaszítani;
(popychać)
taszigálni;
tuszkolni
popchnąć kogo/co do kogo/czego – vkit/vmit
vkihez/vmihez, vmihez v. vki/vmi felé v.
vkinek a karjaiba v. vmibe hajtani, vinni v.
űzni
popchnąć kogo/co do upadku – bukásba sodorni,
tönkretenni, a tönk szélére juttatni vkit
popchnąć kogo/co na co – vkit/vmit vmire vinni
popchnąć kogo/co na złą drogę – rossz útra vinni
v. téríteni vkit
popchnąć sprawę, aby szła dalej – megnyomni az
ügyet v. lendíteni az ügyön, hogy
előbbrejusson
popcorn [wym. popkorn] [prażone ziarno
kukurydzy] – popcorn; pattogatott kukorica
popelina (fr. popeline) [1. lekka tkanina z bardzo
drobnymi poprzecznymi prążkami; 2. pot.
małowartościowa rzecz; 3. „Tkanina, której
osnowa jest z jedwabiu, a watek z cienkiej,
dobrej wełny”. (Słownik języka polskiego, t.
4, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W.
Niedźwiedzki, Warszawa 1952 - 1953, s..
643). Cienka tkanina wełniana, jedwabnowełniana lub jedwabna, od XIX w. także
bawełniana; gładka lub wzorzysta;
używana jako tkanina odzieżowa i
bieliźniana. 4. lekka tkanina półjedwabna
o splocie płóciennym z silnym połyskiem,
używana chętnie na męskie koszule.
Zaczęła być modna w latach trzydziestych
XIX wieku, wtedy zwykle w kraty; 5.
mocna tkanina charakteryzująca się
splotem płóciennym lub rypsowym,
-
Wersja 01 01 2017
wytwarzana z wełny, bawełny, jedwabiu
albo z ich mieszanek z syntetykami. Na jej
powierzchni dają się zauważyć cieniutkie
prążki w postaci zgrubień. Popularna od
lat 30 ubiegłego stulecia, stosowana do
wyrobu sukienek, bluzek, płaszczy czy
koszul męskich. 6. splot płócienny. Nitki
wielokrotne
mocno
skręcone.
Na
powierzchni tkaniny w kierunku wątku
występują lekkie zgrubienia w formie
prążków. Tkanina merceryzowana, biała
lub barwna. Stosowana na koszule męskie,
bluzki i sukienki damskie, płaszcze letnie,
wiatrówki itp.] – (fr.) puplin; (text.) finom
inganyag
popelina (tkanina) (1) [jedwabna p. jest płaską,
lekką tkaniną z głębokim połyskiem w
splocie płóciennym. Czasami stosowana w
połączeniu z naturalnym jedwabiem z
czystą wełnianą przędzą lub w innych
połączeniach.
Wykorzystywana
do
formalnych sukienek.] – puplin (selyem)
[Könnyű, sima, matt fényű, vászonkötésű
selyemszövet; a hernyóselyem fonal mellett
vetülékként vagy más kombinációkban néha
finom gyapjúfonalat is használnak. Női
ruhák készítésére használják. Lásd még:
papillon (gyapjú).]
popelina (tkanina) (2) [płaska, miękka, gruba,
średniej
wagi
bawełniana
tkanina
wytwarzana w splocie płóciennym; ma
bliższą osnowę niż wątek, a w latter
czasami są użyte bardziej szorstkie
przędze w celu utworzenia odwracalnego
ściągacza. Wykorzystywana do męskich
koszul, damskich bluzek, bielizny i
sukienek.] – puplin (pamut) [Közepes súlyú,
sima, puha, sűrű beállítású, vászonkötésű
pamutszövet. A vetülékfonal gyakran
vastagabb, mint a láncfonalak, ami finom
keresztirányú bordázottságot eredményez.
Férfiingeket, alsóruházatot, női blúzokat és
ruhákat készítenek belőle.]
popelina (tkanina) (3) [wełniana p. jest
elastyczną, lekką tkaniną , która jest
miękka w dotykui posiada odwracalny
ściągacz; w splocie płóciennym z przędz
czesankowych. Ściągacz jest osiągnięty za
pomocą większego zebrania osnowy.
Wykorzystywana do damskich bluzek i
sukienek.
Nazwa
pochodzi
od
francuskiego słowa "papeline" (= papal),
początkowo produkowana w Avignon,
stolicy Papieskiej.] – puplin (gyapjú)
[Könnyű, puha, rugalmas gyapjú típusú
szövet, enyhe keresztirányú bordázottsággal.
Fésült
gyapjúfonalból
szövik
vászonkötésben.
A
bordázottságot
a
vetüléksűrűségnél nagyobb láncsűrűség idézi
5211
elő. Női ruhákat és blúzokat készítenek
belőle. Az elnevezés a francia "popeline"
szóból származik, aminek jelentése: pápai,
ugyanis ilyen szövetet eredetileg selyem
láncés
gyapjú
vetülékfonalakból
Avignonban, a pápa akkori székhelyén
készítettek.]
popelina irlandzka [ciężka jedwabna tkanina o
płóciennym splocie z lekkimi prążkami,
jedwabiem w osnowie i z wełną w wątku.
Wykorzystywana na krawaty.] – ír puplin
[Nehéz,
selyemvagy
gyapjúvetülékfonalakkal vászonkötésben készült
selyem típusú szövet, finom bordázattal.
Nyakkendők készülnek belőle.]
popelinowy, -a, -e – puplin
popełniać – teltebbé v. teltté válni; kigömbölyödni
popełnić — popełniać [1. zrobić coś złego; 2. żart.
napisać lub skomponować jakiś utwór] –
hibázni, véteni; elkövetni; véghezvinni,
végrehajtani; teljesíteni [nie popełniać
błędów w pisaniu: írásban nem követek el
hibákat]
popełniać te same błędy – ezeket a saját hibáit
elkövetni
popełnić bezprawie w stosunku do kogo –
törvénytelenséget elkövetni vkivel szemben;
törvénytelenül bánni vkivel
popełnić błąd – hibát elkövetni; hibázni, tévedni
popełnić fałszywy krok – félrelépni, ballépést
követni el
popełnić faul – szabályennesen cselekedni;
szabálytalankodni;
szabálytalanságot
elkövetni
popełnić gafę – hibát elkövetni, melléfogni vminek
popełnić grzech – bűnt elkövetni; bűnözni
popełnić kazirodztwo – vérfertőzést elkövetni
popełnić kradzież v. kradzieży – lopást v.
tolvajlást elkövetni; lopni
popełnić lapsus – hibát ejteni, hibát elkövetni,
tévedni, hibázni
popełnić mezalians – rangon aluli házasságot
kötni, rangon alul házasodni
popełnić nadużycie – visszaélést követni el;
visszaélést elkövetni; visszaélni vmivel
popełnić niedorzeczność – ostobaságot követni el
popełnić niedyskrecję – indiszkréciót elkövetni;
kifecsegi a rábízott titkot
popełnić niesprawiedliwość – igazságtalanságot
elkövetni
popełnić nietakt – tapintatlanságot követni el;
tapintatlanul viselkedni
popełnić oszustwo – csalni, csalást elkövetni
popełnić oszustwo podatkowe – adócsalást
elkövetni
-
Wersja 01 01 2017
popełnić a. popełniać plagiat – ollózni; plagizálást
elkövetni; plagizálni
popełnić przestępstwo – bűnözni; bűncselekményt
elkövetni
popełnić samobójstwo – öngyilkosságot elkövetni;
öngyilkos lesz; önkezűleg vet véget életének
popełnić a. popełniać świętokradztwo –
szentségtörést elkövetni
popełnić uchybienie – hibát elkövetni, vétkezni
popełnił fatalny błąd – borzalmas hibát követett el
popełnił
samobójstwo
w
desperacji
–
kétségbeesésében öngyilkos lett
popełnić się — popełniać się – teljesül, elkövetésre
kerül
popełnienie – hibázás, vétkezés; elkövetés,
véghezvitel, teljesítés
popełniony, -a, -e – elkövetett, végrehajtott
popełnione z zimną krwią – hidegvérrel elkövetett
popęd [1. nieopanowana potrzeba jakiegoś
działania, doświadczania lub posiadania
czegoś; 2. silna potrzeba biologiczna
człowieka, będąca powodem działań
zmierzających do zaspokojenia tej
potrzeby] – indíték, ösztönzés; (impuls)
ösztön, hajlam, vonzódás, inger; (fiz.)
impulzus, mozgásmennyiség, lendület [A
tömeg (m) és a sebesség (v) szorzata. Jele p;
Mértékegysége kgm/s: p = mv]; lökés
popęd macierzyński – anyai ösztön
popęd matczyny – anyai ösztön
popęd płciowy [naturalne dążenie do stosunku
płciowego] – nemi ösztön
popęd seksualny – nemi ösztön
popęd siły [wektorowa wielkość fizyczna równa
iloczynowi siły działającej na ciało przez
czas jej działania] – erőhatás
popęd wrodzony – veleszületett ösztön
popędliwie – lobbanékonyan, ingerlékenyen,
hevesen, féktelenül, fékeveszetten
popędliwość – lobbanékonyság, ingerlékenység,
hevesség
popędliwy, -a, -e [łatwo unoszący się gniewem i
zbyt szybko podejmujący decyzje; też:
świadczący o takich cechach lub
wynikający z nich] – lobbanékony,
ingerlékeny, heves, féktelen; forrófejű
(ember)
popędowy, -a, -e – ható-; ösztönös, impulzív
popędzić — popędzać [1. pobiec dokądś bardzo
szybko; 2. zmusić kogoś lub coś do pójścia
w określonym kierunku; 3. pot. przynaglić
kogoś do pośpiechu] – sietni, igyekezni,
futni, szaladni, elrobogni; űzni, hajtani,
kergetni, hajszolni; terelni; sürgetni, siettetni,
ösztökélni; meghajtani
5212
popędzić do tramwaju – sietni v. igyekezni a
villamoshoz
popędzić kogo do roboty – hajtani v. noszogatni
vkit a munkára
popędzić za kim – szaladni vki után
popędzał woły ościeniem – terelőrúddal hajtotta az
ökröket
popękać [pęknąć w wielu miejscach lub jedno po
drugim]
–
elrepedni,
megrepedni,
megrepedezni, felhasadni, felrepedni
popękany, -a, -e – megrepedt, összerepedezett,
meghasadt; repedezett; pállott
popić — popijać [1. wypić trochę czegoś;
2. napić się czegoś bezpośrednio po
łyknięciu czegoś; 3. popić pot. napić się
alkoholu; 4. popijać pot. pić alkohol
nałogowo] – iszogatni, inni egyet, időnként
inni v. meginni (vmit); iddogálni;
hörpintgetni
popić się [o wielu: upić się] – berúgni, leittasodni
popiec (popiekę, popiecze) [1. upiec wiele czegoś;
2. spędzić pewien okres czasu na
pieczeniu; upiec coś jedno po drugim] –
sütni, megsütni
popiec się [o potrawach, mięsach, ciastach itp.:
zostać upieczonym] – sülni, megsülni,
kisülni
Popieczętowani
*
Zapieczętowani
–
lepecsételtettek
popieczony, -a, -e – sült, megsütött
popielaty, -a, -e [jasnoszary] – szürke,
hamuszürke, hamuszínű, világosszürke
Popielec [Środa Popielcowa (staropolska Wstępna
Środa) – w kalendarzu chrześcijańskim
pierwszy dzień Wielkiego Postu. Jest to
dzień pokuty przypadający 40 dni (nie
licząc niedziel, które są pamiątką
Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa)
przed Wielkanocą. Według obrzędów
katolickich tego dnia kapłan czyni
popiołem znak krzyża na głowie wiernego,
mówiąc jednocześnie: Z prochu powstałeś i
w proch się obrócisz lub Nawracajcie się i
wierzcie
w
Ewangelię]
–
(dzień)
Hamvazószerda;
hamvazkodás
[Az
Ószövetségben a hamu a mulandóság,
semmiség, gyász s főleg a bűnbánat
szimbóluma. Az ősegyházban a nyilvános
bűnbánat a nagyböjt első napján vette
kezdetét, amikor a nyilvános bűnbánókat
egyéb szertartások mellett, hamuval hintették
meg. A hívek közül azonban sokan csupa
alázatosságból szintén meghintették magukat
hamuval, majd egyházi szertartásként a XII.
századtól általánossá vált a hamvazkodás. A
hamvazkodás
szertartása
az
emberi
mulandóságra és a bűnbánó lelkület
-
Wersja 01 01 2017
ápolására figyelmeztet. A katolikus egyház
szertartása szerint hamvazószerdán a pap
megszenteli a múlt évi virágvasárnapi
szentelt barka hamvát, amivel minden eléje
járuló hívőnek megjelöli a homlokát.]
popielęgnować
–
ápolni;
elbabusgatni,
eldédelgetni, eldajkálgatni
popielęgnować tę fascynację – ápolni ezt az
elragadtatást
Popielica [1. roślina o płożących pędach i
kwaśnych, pokrytych sinym nalotem
owocach; 2. roślina z rodziny różowatych:
Jeżyna
popielica,
popielica,
j.
sinojagodowa (Rubus caesius L.) roślina z
rodziny różowatych, występująca w strefie
klimatu umiarkowanego w Euroazji, w
Polsce pospolita.] – (növ.) Hamvas szeder
Popielica [1. gryzoń nadrzewny o popielatym
futrze i puszystym ogonie; 2. gryzoń
nadrzewny z rodziny pilchowatych; pilch:
(Glis glis) - ssak z rodziny popielicowatych
(Gliridae). Jest gatunkiem zagrożonym
wyginięciem. Znajduje się w Polskiej
Czerwonej Księdze Zwierząt oraz objęta
jest Konwencją Berneńską. W Polsce
objęta jest ochroną gatunkową.]; (áll.)
nagy pele; pele szőrme, pelebunda
Popielica (Glis glis) [ssak z rodziny
popielicowatych
(Gliridae),
jedyny
przedstawiciel rodzaju Glis. W Polsce
popielica jest gatunkiem zagrożonym
wyginięciem i jest objęta ochroną
gatunkową. Znajduje się w Polskiej
Czerwonej Księdze Zwierząt oraz objęta
jest Konwencją Berneńską.] – nagy pele
(Glis glis vagy más néven Myoxus glis) [a
pelefélék családjának (Gliridae) legnagyobb
képviselője, testmérete kétszer akkora, mint
a mogyorós peléé.]
popielica (Rubus caesius L.; Jeżyna popielica; j.
sinojagodowa) [gatunek rośliny z rodziny
różowatych. Występuje w strefie klimatu
umiarkowanego w Euroazji. W Polsce jest
pospolity] – hamvas szeder (Rubus caesius)
[a száraz, füves területek, cserjések növénye]
5213
popielice [futro z wyprawionych skórek
popielicowych] – pele bunda
popielisko [popioły pozostałe po pożarze, po
ognisku] – tűz v. tűzvész helye
popielnica [1. duża popielniczka; 2. dawne
naczynie
grobowe
służące
do
przechowywania prochów zmarłego] –
nagyméretű hamutartó; hamvveder
popielniczka [naczynie do strącania popiołu z
papierosów] – hamutartó
popielnik [1. w piecach: zbiornik, w którym
gromadzi się popiół; 2. zob. cyneraria;
starzec cyneriaria, mrozy] – (műsz)
hamutér; (növ.) cyneraria
popieprzyć [1. przyprawić pieprzem; 2. posp.
pomylić coś lub zrobić w czymś
nieporządek] – megborsozni; (átv.) borsot
törni
popieprzyć mięso – borsozza v. megborsozza a
húst
popieprzyć się [posp. zostać pomylonym lub
zagmatwanym]
–
megtévedni;
megzavarodni
popieprzony
[posp.
niezrównoważony
psychicznie]
–
pszichikailag
kiegyensúlyozatlan,
lelki
egyensúlyát
vesztett
popierać [zob. poprzeć] – támogatni, pártolni,
felkarolni;
protezsálni;
elősegíteni;
előmozdítani; alátámasztani
popierać eksport – exportot támogatni
popierać a. poprzeć kogoś – támogatni vkit
popierać swoje twierdzenie dowodami –
bizonyítékokkal támasztja alá állítását
popierać się [zob. poprzeć się] – alátámasztódni;
elősegítődni
popieram (zgadzam się) – helyeslem, támogatom
popieram wniosek – támogatom a javaslatot
popieranie – támogatás; pártolás
popieranie eksportu – exporttámogatás
popiersie [1. (biust) Biust to w rzeźbie i
malarstwie portretowym przedstawienie
postaci ludzkiej w ujęciu do ramion. 2.
rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca
głowę i część ramion postaci] – mellkép,
mellszobor; mellrész
-
Wersja 01 01 2017
popieścić (popieszczę) [przez pewien czas pieścić
kogoś lub coś] – simogatni, cirógatni;
dédelgetni,
kényeztetni,
becézgetni,
enyelegni
popieścić się z kim [przez pewien czas pieścić się
z kimś] – enyelegni, cicázni vkivel
popięknieć – megszépülni
popiększyć – megszépíteni, kicsínosítani
popijać [zob. popić] – poharazgatni, időnként inni,
iszogatni, iddogálni; inni vmi úton, utána
meginni
popijać coś – kortyolgatni vmit
popijać dużymi łykami – nagyokat kortyolni
popijać małymi łykami – nagyokat hörpinteni v.
kortyolni
popijawa [pot. spotkanie, na którym pije się dużo
alkoholu; też: picie alkoholu] – (közb.)
ivászat
popilnować [przez pewien czas pilnować kogoś
lub czegoś] – őrizni vmit; felügyelni,
vigyázni vmire
popiołek [plektrantus] - Plectranthus ssp.
popioły [szczątki pozostałe po spaleniu zwłok] –
(átv.) hamvak, földi maradványok
Popioły
fekete-fehér lengyel dráma, 234 perc, 1965
rendező: Andrzej Wajda
forgatókönyvíró: Stefan Zeromski, Aleksander
Scibor-Rylski
operatőr: Jerzy Lipman
jelmeztervező: Ewa Starowieyska, Jerzy Szeski
zene: Andrzej Markowski
látványtervező: Anatol Radzinowicz
vágó: Halina Nawrocka
szereplő(k):
Daniel Olbrychski (Rafal Olbromski)
Boguslaw Kierc (Krzysztof Cedro)
Piotr Wysocki (Jan Gintult)
Beata Tyszkiewicz (Elzbieta)
Pola Raksa (Helena de With)
Jan Koecher
5214
popiół [1. szary proszek pozostający po spaleniu
czegoś; 2. o czymś, co przestało istnieć; 3.
pozostałość po spalonym drzewie sypano
na głowy na znak pokuty, albo na ciało,
przy czym nakładano wór włosiany.
Leżano na popiele.] – hamu [Bibliai
szóhasználat a szomorúság, bűnbánat és
alázat (1Móz 18,27; Eszt 4,3), valamint a
lerombolás (Ez 28,18) kifejezésére.]
popiół dymnicowy [zob. pył dymnicowy] –
füstölőpor, füstölő hamu
popiół kostny – csonthamu
popiół ługowy – lúgos hamu
popiół wulkaniczny [drobne cząstki lawy albo
skały wulkanicznej rozdrobnione siłą
wybuchu wulkanu] – vulkáni hamu
popióły – hamvak
popis [zaprezentowanie swoich zdolności,
umiejętności lub wiedzy w jakiejś
dziedzinie; też: występ publiczny mający
to na celu] – szemle, bemutató; (chełpienie
się) kérkedés, hencedés; vizsga; (wojsk)
sorozás, besorozás
popis
gimnastyczny
–
tornaünnepély,
tornabemutató
popis szkolny – évzáró, tanévzáró ünnepély
popis szkolny rozpoczął się Mszą Świętą – a
tanévzáró ünnepély szentmisével kezdődött
popisać (popisze) [1. napisać wiele tekstów;
2. pisać przez pewien czas] – összeírni,
megírni; írni, beírni; írogatni
popisać się [okazać swoje umiejętności, zdolności
itp. lub pochwalić się nimi] – feltűnni;
feltűnősködni, produkálja v. mutogatja
magát, kérkedni; szerepelni, remekelni;
kitesz magáért; kitünteti magát; sikerrel
szerepelni
popisać się, popisywać się (rzęcznością) –
virtuskodni (virtuskodik)
popisać się w czym – bemutatni, mutogatni,
fitogtatni vmit; szerepelni, dicsekedni v.
kérkedni vmivel; nagyra van vmivel
popisał się, popisała się – szól kivágta a rezet
popisanie – összeírás, megírás
popisanie się – dicsekvés, kérkedés, maga
mutogatás, fitogtatás; virtuskodás
popiskiwać [zob. popiszczeć] [1. piszczeć cicho i z
przerwami; 2. mówić piskliwym głosem] –
csipogni,
csicseregni,
elcsicseregni,
csiripelni, nyafogni
popiskiwanie [piskliwy, cichy dźwięk lub głos
wydawany od czasu do czasu] – csipogás,
csicsergés, csiripelés, nyafogás
popisowy, -a, -e [taki, którym można się
pochwalić] – bemutató, mintaszerű
-
Wersja 01 01 2017
popisowa praca dyplomowa – mintaszerű
diplomamunka
popisowy numer – (az előadás) koronaszáma
popisy [zachowanie lub postępowanie, które ma
na celu zwrócenie na siebie czyjejś uwagi]
– figyelemfelketés, bemutatkozás
popisy gimnastyczne – tornabemutató
popisy
ekwilibrystycznie
–
ekvilibrista
mutatványok
popisy rycerstwa – lovagi tornák, lovagi bemutató
[popisy rycerstwa konnego; popisy
rycerzy w czasie turniejów; popisy
rycerskie w walce na oburęczne miecze;
popisy rycerstwa wojewódzkiego]
popisywać (popisuje) się [robić coś dla wywarcia
wrażenia] – remekelni
popisywanie się [syn. bufonada, bufoneria,
efekciarstwo, fanfaronada, kabotynizm,
kabotyństwo, popisywanie się, szpan,
szpanowanie, tromtadracja] – hencegés;
kérkedés
popiszczeć – csipogni, csicseregni, elcsicseregni,
csiripelni, nyafogni
poplamić [zrobić wiele plam na czymś] –
összepiszkítani, bepiszkítani; foltot ejteni,
bemocskolni
poplamić się [1. zrobić sobie wiele plam na ciele
lub na ubraniu; 2. zostać poplamionym] –
összepiszkolódni, bepiszkolódni; foltosodni;
beszennyeződni
poplamiony, -a, -e [taki, na którym są plamy] –
pecsétes, foltos
poplantować – elegyengetni
poplątać [1. skrzyżować, zaczepić o siebie dwie
rzeczy lub wiele czegoś; 2. zagmatwać coś
lub wprowadzić nieład do czegoś;
3. pomylić jedno z drugim] – összekuszálni,
összezavarni; összegabalyítani
poplątać komu szyki – (átv.) keresztezni vkinek a
terveit
poplątać się [1. skrzyżować się z czymś lub
owinąć wokół czegoś tak, że trudno to
rozdzielić lub rozprostować; 2. zaplątać
się w coś, krępując sobie ruchy; 3. stać się
zagmatwanym, niejasnym; 4. pomylić
jakieś dane, fakty itp.] – összekuszálódni,
összezavarodni,
összebogozódni;
összegabalyodni; összegubancolódni
5215
poplątany [1. niezrównoważony psychicznie;
2. skomplikowany,
zagmatwany]
összekuszált, összezavart
poplecznictwo [1. gorliwe popieranie kogoś w
zamian za coś; 2. przestępstwo polegające
na
udzieleniu
pomocy
sprawcy
przestępstwa już po jego popełnieniu] –
buzgó támogatás
poplecznik [1. popierający, trzymający czyjąś
stronę, pomocnik, wspierający czyjeś
poczynania; 2. (u Zygmunta Glogera)
Dawni rębacze polscy, aby tylko mieli
plecy osłonione przez współtowarzysza,
nie liczyli mnogiej gromady przeciwników
i śmiało z nimi walczyli. Towarzysz,
zasłaniający walczącego z tyłu, zwał się
poplecznikiem, a wyraz ten zastosowano
później do każdego, który popierał kogoś
czy to szablą, czy radą, czy zabiegami w
jakiejkolwiek sprawie.], popleczniczka –
vkinek híve, párthíve v. követője (ffi/nő)
popleć [1. wypleć kolejno grządki, rabaty itp.;
2. spędzić pewien czas na pieleniu] – sorra
kigyomlálni; gyomlálással tölteni v. eltölteni
időt
popleść (poplecie) [1. upleść wiele czegoś;
2. spędzić pewien czas, plotąc; 3. pot. dużo,
bezładnie
komuś
naopowiadać]
–
összefonni, fonni, fonogatni, összezavarni,
összebonyolítani; összefecsegni
popleść się – összefonódni; összebonyolódni
poplisować – berakni, pliszírozni
poplombować [1. nałożyć na coś plomby w celu
oznaczenia lub zabezpieczenia; też:
skończyć plombowanie wielu; 2. wypełnić
plombami ubytki w zębach; 3. wypełnić
masą cementową ubytki w pniach
rosnących drzew] – sorra leólmozni,
leplombálni; betömni, plombálni
poplon [rośliny uprawiane w polu w okresie
między sprzętem a siewem dwóch roślin
uprawianych na tym samym polu jako
plony główne] – tarlónövény, másodvetés
poplotkować
[spędzić
pewien
czas
na
plotkowaniu] – pletykálni, elpletykálkni,
pletykálgatni egy ideig; pletykálni egy
keveset
popluczyny [zob. popłuczki] – mosogatólé,
öblítővíz
popluć (popluje)
—
popluwać [napluć
kilkakrotnie lub w wielu miejscach] –
összeköpködni; sorra leköpködni v. leköpni;
köpni, köpködni, köpdösni
popluć się – leköpködik egymást; leköpi magát
popluskać [oblać lub ochlapać kogoś, coś wodą,
błotem itp.] – összefröcskölni, pacskolni
-
Wersja 01 01 2017
popluskać się [1. pochlapać siebie samego;
2. pochlapać jeden drugiego; 3. pobawić
się w wodzie, kąpiąc się lub myjąc się] –
összefröcsköli v. összepacskolja magát;
összefröcskölik egymást; fröcskölődni; a
vízben elszórakozni, eljátszadozni
popluskać się w basenie – lubickol a medencében
popłacać [przynosić korzyści] – (jó) ára van;
(sokat) hoz; jövedelmez
popłacić (popłacę) [spłacić wiele zobowiązań
jedno po drugim] – megfizetni, sorra mind
kifizetni
popłacić komu – sorra kifiztetni vkit v. vkiket v.
megfizetni vkinek v. vkiknek
popłacił wszystkie długi – sorra kifizette minden
adósságát
popłakać (popłakacze) [płakać przez pewien czas]
– sírva fakadni, sírdogálni
popłakać się [wzruszyć się aż do płaczu] – (mind)
elsírja magát
popłakiwać (popłakuje) [płakać po cichu, z
przerwami] – sírni, siránkozni, szipogni,
pityeregni, sírdogálni
popłakiwanie – pityergés
popłakujący, -a, -e – pityergő
popłatać
–
összeszabdalni,
feldarabolni,
széthasogatni
popłatać ryby – felszeletelni a halakat
popłatać wszystkim figli – (átv.) mindenkit
megtréfálni v. átverni
popłatny, -a, -e [przynoszący zysk] – kelendő,
keresett; jövedelmező, hasznot hajtó, jól
fizető
popławić – úsztatni, vízen szállítani v. elszállítani
popławić się w ciepłym Morzu Czerwonym –
úszni v. fürdeni a meleg Fekete-tengerben
popławić się w luskusach – luxusban dúskálni
popłoch [1. stan, w którym ze strachu ktoś
próbuje uciec i wywołuje zamieszanie lub
nie potrafi niczego zrobić; 2. roślina o
wysokiej kolczastej łodydze, kolczastych
liściach
i
purpurowych
kwiatach
zebranych w koszyczki] – vakrémület,
riadalom, pánik; felfordulás, összevisszaság
Popłoch (Onopordum L.)
5216
Popłoch (Onopordum L.) [rodzaj roślin należący
do rodziny astrowatych. W florze Polski
występuje tylko jeden gatune.] – (növ.)
Onopordum L. [25-60 eurázsiai faj.
Szamárbogáncs (Onopordum acanthium L.)]
Popłoch pospolity (Onopordum acanthium L.)
[gatunek rośliny należący do rodziny
astrowatych. We florze Polski jest
archeofitem,
dość
pospolicie
występującym na całym niżu. Naturalny
zasięg obejmuje południową i środkową
Europę oraz zachodnią i środkową Azję,
Kaukaz i Pakistan. Jako roślina ozdobna
rozpowszechniony został w północnej
Europie, gdzie częściowo się zadomowił,
trafił także w XIX wieku do Ameryki
Północnej i Australii. Na kontynentach
tych stał się uciążliwym chwastem.] –
Szamárbogáncs (Onopordum acanthium)
popłoszyć [spłoszyć wielu] – felriasztani
popłoszyć się – megrémülni, megijedni
popłuczki [woda, w której coś myto, płukano] –
mosogatólé, öblítővíz
popłukać (popłucze) [polać coś niewielką ilością
wody lub niedokładnie umyć] – öblögetni,
elmosni, öblíteni
popłukać gardło – öblögetni, torkát öblögeti,
gargalizálni; (tréf.) öbtözi, locsolja v. öblíti a
torkát (borral)
popłukiwać [wielokrotnie lub od czasu do czasu
płukać] – öblögetni, mosogatni
popłynąć [1. o wodzie, płynie: zacząć płynąć;
2. oddalić się skądś, płynąc; 3. o
dźwiękach, słowach, zapachach: zacząć
docierać skądś nieprzerwanie lub w dużej
ilości; 4. o gazie, prądzie, energii itp.:
zostać doprowadzonym do użytkowników]
– elúszni, elvitorlázni; megeredni, eleredni;
kifolyni
popłynięcie – elúszás; elfolyás
popłynięcie statkiem pasażerskim do tego miasta
– utasszállító hajóval elutazni ehhez a
városhoz
popływać [spędzić pewien czas na pływaniu] –
úszni; úszkálni, elúszkálni
popobijać – ráveregetni, sorra ráverni v. beverni
popod (zob. pod) – (kim/czym) alatt; (kogo/co) alá,
mellé, -hoz, -hez, -höz, ellen; alul; (időben)
alatt, (termin przybliżony) -felé, -ban, -ben
popodawać (popodaje) – egymásután átadogatni v.
odaadogatni, ajánlgatni
popodawać więcej tego typu przykładów – több
ilyen típusú példát felhozni v. említgetni
popodawać się – egymásután, sorba, rendre
adogatni
-
Wersja 01 01 2017
popodawać się do sądu – egymás után a bíróságra
adogatni
popodbijać – (sorra) alávetni, legyőzni
popodbijać cenę – árat felverni
popodciągać
–
meghuzigálni;
fel-felhúzni,
felhúzogatni, sorra felhúzni
popodciągać kursy – árfolyamokat felemelgetni
popodcinać [podciąć wiele czegoś lub coś w wielu
miejscach] – felvagdosni, fel-felvagdosni
popoddawać (popoddaje) – feladogatni, felfeladogatni; egymásután feladni
popoddawać się – sorra mind megadja magát
popodkładać – alárakosgatni, (egymás után) alája
tenni v. helyezni
popodkładać kolorowe papiery – színes papírokat
helyezni alá
popodkreślać [podkreślić coś wielokrotnie lub
podkreślić wiele czegoś] – (sok helyen)
aláhúzogatni, sorra aláhúzni
popodlewać [podlać wiele roślin] – sorra
megöntözni (virágot, ágyásokat)
popodmurowywać (popodmurowuje) – sorra
aláfalazni
popodnosić (popodnoszę) [zob. popodnieść]
[podnieść wiele czegoś] – sorra, egymás
után odacipelni, alácipelni
popodnosić oczka w pończosze – harisnyán
szemet felszed
popodnosić się [podnieść się kolejno] – sorban,
egymás
után
felkelni;
felemelkedni,
felmenni, felszállni; megkelni
popodpierać [podeprzeć wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach] – mindenfelé, össze-vissza
v. sorban megtámasztani v. támogatni
popodpierać
się
–
sorra
(v.)
mind
megtámaszkodtak
popodpierać
się
łokciami
–
könyökkel
megtámaszkodni
popodpinać – feltűzdelni, felcsatolgatni
popodpinać do niego – hozzátűzdelni
popodpisywać (popodpisuje) – aláírogatni, sorra
aláírni
popodpisywał wszystkie listy – sorra aláírta
valamennyi levelet; minden levelet szép
rendre aláírt v. szépen aláírt v. aláírogatott
popodstawiać – alárakosgatni, mindenhová
aláhelyezni,
sorra
beheletteeíteni
v.
behelyettesítgetni
popodsuwać – alátologatni, meg-megigazítani
popodsuwać arykuły na temat – a cikkeket a
témára igazítgatni
popodtrzymywać – mind v. sorra tartani v.
feltartani v. feltámasztani
popodtrzymywać ognisko domowe – családi
tűzhelyt, családi otthont feléleszteni
5217
popodwyższać – sorra felemelni, emelni,
magasítani
popodwyższać wszystkie oceny – minden értéket
megemelni
popoić (popoję) [napoić wiele osób lub zwierząt]
– megitatni
popojutrze [I. następnego dnia po dniu
pojutrzejszym; II. dzień następujący po
dniu pojutrzejszym] – harmadnapján,
három nap múlva
popolować [spędzić jakiś czas na polowaniu] –
elvadászgatni; vadászattal tölteni az időt
popołogowy, -a, -e [występujący po połogu] –
gyermekágy utáni
popołudnie [czas następujący po południu i
trwający do zmierzchu] – délután (du.)
popołudniem,
popołudniami
[w
okresie
następującym po południu i trwającym do
zmierzchu] – délután folyamán
popołudniowy, -a, -e – délutáni
popołudniowy seans filmowy – délutáni
mozielőadás
popołudniowa zmiana – délutáni műszak
popołudniówka [1. pismo codzienne wychodzące
po południu; 2. zmiana popołudniowa w
pracy;
3. przedstawienie
teatralne
odbywające
się
w
godzinach
popołudniowych] – (praca) délutáni munka,
(przedstawienie) délutáni előadás, (gazeta)
délutáni lap
poporodowy, -a, -e [występujący po porodzie] –
szülés utáni
poposuwać (zob. posunąć, posuwać)
–
előretologatni; sorra v. mind eltolni;
egymásután v. sorra v. mind összetolni
popowiększać – sorra v. mind megnagyobbítani
popowiększać te foty – ezeket a fotókat
kinagyítani
popowodziowy, -a, -e [1. taki, który był
dotknięty powodzią; 2. występujący po
powodzi; też: powstający jako skutek
powodzi] – árvíz utáni, az árvizet követő
popowstaniowy, -a, -e [1. taki, który nastąpił po
powstaniu; 2. dotyczący osób biorących
udział w powstaniu i ich losów po
powstaniu] – a felkelés utáni, a felkelés után
keletkezett
popowstawać (popowstaje) [1. o większej liczbie
czegoś: utworzyć się; 2. o wielu: wstać
kolejno] – sorra v. egymásután keletkezni;
mindenfelé felüti fejét, elburjánzik
popoznawać (popoznaje) – (sorra) felismerni,
megismerni
popoznawać inne dziewczyny – más lányokat
megismerni
-
Wersja 01 01 2017
popracować [pracować przez jakiś czas] –
doglozgatni, eldolgozgatni, el-eldolgozgatni
poprać (popiorę, popierze) [1. uprać wiele czegoś
lub wszystko, co było brudne; 2. spędzić
pewien czas na praniu] – sorra v. szépen
kimosni v. elmosni, mindenkit kimosni,
elmosogatni
popraktykować – praktizálni; gyakornokoskodni,
gyakorlatot folytatni
popraktykować trochę jako starszy uczeń – mint
idősebb diák gyakornokoskodik egy kicsit
poprasować [1. uprasować wiele czegoś lub
wszystko; 2. spędzić pewien czas na
prasowaniu] – kivasalni (mindent v. egymás
után), vasalni, vasalgatni
poprawa [zmiana stanu czegoś na lepsze] –
javítás, kijavítás, megjavítás; megigazítás;
(poprawienie się) javulás, megjavulás,
megigazulás
poprawa bytu – az életviszonyok megjavulása
poprawa jakości – minőségjavulás
poprawa warunków bytu – a létfeltételek javulása
v. megjavulása
poprawa warunków pracy – munkafeltételek
javulása
poprawczak [pot. dom poprawczy; też: kara
polegająca na przymusie przebywania w
takim domu] – javítóintézet
poprawczy, -a, -e [stosowany w celach
wychowawczych] – javító, javítási (jav.)
poprawiacz, poprawiaczka [iron. ten, kto coś
pozornie poprawia]
–
„megjavító”,
látszólag megjavító
poprawiać [zob. poprawić] –
igazítani;
helyesbíteni; helyrehozni; javítani; korrigálni
poprawiać się [zob. poprawić się] – hízni; javít
magán, javítja magát; javulni, megjavulni
poprawianie – igazítás
poprawić
(poprawię)
—
poprawiać
[1. przywrócić czemuś właściwy stan;
2. uczynić coś lepszym; 3. naprawić
zepsutą, uszkodzoną rzecz; 4. usunąć
błędy z tekstu lub wprowadzić poprawki;
5. zwrócić uwagę osoby mówiącej na
popełniony przez nią błąd; 6. powtórzyć
jakąś czynność, aby osiągnąć lepszy
skutek] – javítani, kijavítani, megjavítani;
megigazítani,
kiigazítani;
korrigálni,
helyesbíteni, helyreállítani; helyrehozni
poprawić a. poprawiać coś – vmit javítani,
módosítani
popraw sobie, kiedy ci u mnie źle! – keress
magadnak jobbat, ha nálam nem jó neked;
segíts magadon, ha nálam rossz a sorod
poprawić co; poprawić czego – kijavítani,
megjavítani vmit
5218
poprawić czapkę – megigazítja sapkáját
poprawić dotychczasowy rekord – javítja az
eddigi csúcsot; új csúcsot állít fel
poprawić fałdów – elrendezi a ráncokat
poprawić komu – megjavít vkit; javít vkin;
kijavítani v. helyesbíteni vkit
poprawić krawat – megigazítja a nyakkendőt
poprawić ostrość obrazu – élesíti a képet,
képélességet javítani
poprawić rekord, wynik [ustanowić wynik lepszy
od poprzedniego] – csúcsot dönteni;
megjvítani a rekordot v. eredményt; csúcsot
v. rekordot javítani
poprawić a. poprawiać tekst – kijavítani a
szöveget
poprawić toaletę – öltözéket megigazítani
poprawić się — poprawiać się [1. wygodniej
usiąść, położyć się; 2. powiedzieć coś po
raz drugi we właściwej lub w innej formie;
3. polepszyć się pod jakimś względem;
4. przybrać na wadze; 5. zmienić się na
lepsze pod względem zachowania lub
charakteru; 6. zacząć lepiej się uczyć i
uzyskać lepszą ocenę końcową] – javulni,
megjavulni,
rendbejönni;
javítani,
megjavítani; helyesbíti magát; rendbe jönni
poprawić się na siedzeniu – fészkelődni; igazít az
ülésén
poprawić się u profesora – javít (a tanárnál)
poprawić się z czego – (átv.) tanulni, okulni vmiből
poprawić się z pieca na łeb – rosszabb lesz, mint
volt, rosszabbodni
poprawienie [syn. aktualizacja, modernizacja,
odświeżenie, uaktualnienie, odnawianie,
uwspółcześnianie] – kijavítás; megjavítás;
kiigazítás;
aktualizálás;
modernizálás;
megújítás, modernizálás
poprawiny [powtórne przyjęcie po weselu,
chrzcinach itp.] – pót ünnepség; vminek
utólagosan, másodszori megünneplése
poprawiony, -a, -e – javított, kijavított; helyesbített
poprawka [1. usunięcie błędu lub niewielkiego
braku; 2. wprowadzenie uzasadnionej
innowacji w jakimś zakresie; 3. powtórny
egzamin; 4. wartość, którą należy dodać
do wartości wskazanej przez przyrząd
pomiarowy, aby otrzymać rzeczywistą
wartość wielkości mierzonej; 5. drobne
poprawienie jakiejś rzeczy 6. powtórny
egzamin; 7. wartość, którą należy dodać
algebraicznie do wartości wskazanej przez
przyrząd pomiarowy, aby otrzymać
rzeczywistą wartość wielkości mierzonej]
– javítás, igazítás, helyesbítés, korrektúra;
javítóvizsga, pótvizsga, utóvizsga
-
Wersja 01 01 2017
 I poprawka [przepisy amerykańskiej
konstytucji dotyczące następujących
wolności: słowa, wyznania, prasy,
zgromadzeń oraz składania petycji] –
Amerikai Alkotmány I. módosítása [Az
alkotmány szövegét 26 alkotmánymódosítás (amendment) igazította folyamatosan
az azóta eltelt több mint két évszázad
újabb követelményeihez, kihívásaihoz.
Ezek közül talán a legismertebb a Bill of
Rights (A jogok törvénye), az első tíz
módosítás közös neve, amelyekben az
alapvető
emberi
és
állampolgári
szabadságjogokat is rögzítették. Az első
alkotmánymódosítás négy alapjogot véd: a
vallásszabadságot,
a
szólásés
sajtószabadságot, a békés gyülekezéshez
való jogot és a jogot arra, hogy a polgárok
kérelmeikkel az államhoz fordulhassanak.
Az alkotmánymódosítás megfogalmazása
szerint a Kongresszus nem hozhat olyan
törvényt, amely ezt a négy jogot
korlátozná.]
poprawka czego – vminek a javítása, helyesbítése
poprawka do czego – helyesbítés vmihez
poprawka do konstytucji – alkotmánymódosítás
poprawkowy, -a, -e [przymiotnik od: poprawka]
– javító, helyesbítő, javítási, helyesbítési
poprawkowy egzamin – javítóvizsga, pótvizsga
poprawnie – helyesen, kifogástalanul
poprawnościowy, -a, -e [dotyczący poprawności
językowej] – helyesírási
poprawność – szabatosság, helyesség, tisztaság,
kifogástalanság, hibátlanság, feddhetetlenség
poprawność języka, poprawność językowa
[własność każdego tekstu językowego,
zarówno mówionego jak i pisanego,
polegająca na jego zgodności z przyjętymi
normami językowymi. Tekst poprawny
językowo jest więc tekstem wolnym od
błędów i usterek językowych.] –
nyelvszabatosság,
nyelvhelyesség,
nyelvtisztaság
Poprawność językowa obejmuje:
 poprawność wymowy,
 poprawność fleksyjną,
 poprawność składniową,
 poprawność leksykalno-semantyczną,
 poprawność frazeologiczną,
 poprawność ortograficzną,
 poprawność interpunkcyjną.
poprawność polityczna [sposób używania języka
w
dyskursie
publicznym,
którego
głównym celem jest zachowanie szacunku
oraz tolerancji wobec przeciwnika w
dyskusji] – politikai korrektség (jelzőként
használva: politikailag korrekt, szokásos
5219
rövidítése PC [píszí] az angol kifejezés
alapján) [egy kifejezés, mely olyan
nyelvezetet, politikát, viselkedést, eszmét,
gondolkodást
jelöl,
amely
igyekszik
minimalizálni az egyes vallási, etnikai,
kulturális
vagy
egyéb
közösségek
megsértését.
A
kifejezés
amerikai
közvetítéssel terjedt el a világban.]
poprawny, -a, -e [1. zgodny z faktami lub
prawami
logiki;
2. zgodny
z
obowiązującym
konwenansem;
3. przestrzegający obowiązujących norm]
– helyes, szabatos, hibátlan, kifogástalan,
szabályszerű, javított
popręg [pas przytrzymujący siodło] – heveder
popromienny,
-a,
-e
[będący
efektem
promieniowania] – sugárzó
poprosić (dk.) [1. zwrócić się do kogoś z prośbą;
2. zaprosić uprzejmie] – megkérni
poprosić gości – vendégeket hívni v. meghívni
poprosić kogo o co – megkérni vkit vmire
poprosić kogoś do telefonu – telefonhoz hívni v.
kérni vkit
poprosić kogoś do tańca – táncra kérni vkit
poprosić o czyjąś rękę – feleségül kérni, megkérni
vkit; megkéri a kezér vkinek
poprosić o głos – szót kérni
poprosić o rachunek – kérni a számlát
poprostu – egyenesen, egyszerűen
poprostu konie!, wszystko co z końmi związane –
egyszerűen v. egyenesen a lovak!, minden
ami a lovakkal kapcsolatos
poprostu miłość (Jezus) – egyszerűen a szeretet
poproszę bez kości (mięso) – csont nélkül kérem
poproszę bochenek razowego (czarnego) chleba
– kérek egy barna kenyeret
poproszę butelkę Egri bikavér – kérek egy üveg
Egri bikavért
poproszę cztery widokówka z Warszawą – kérek
négy varsói képeslapot
poproszę dwa – kettőt kérek
poproszę dwa bilety i katalog – kérek két jegyet
és egy katalógust
poproszę dwa duże piwa – két korsó sört kérek
poproszę dwa egzemplarze – két példányt kérek
poproszę dwa makowiec – két mákos kalácsot
kérek
poproszę dwadzieścia deka krówek – kérek húsz
deka tejkaramellát
poproszę dwie coca-cole – két coca-colát kérek
poproszę jajecznicę z dwóch jajek i podwójną
porcję naleśników z marmoladą – kérek
rántottát két tojásból és dupla adag lekváros
palacsintát
-
Wersja 01 01 2017
poproszę jakieś dobre i niezbyt mocne – valami
jót és nem túl erőset kérek
poproszę jakiś ładny album lub wideokasetę o
Polsce – kérek egy szép albumot vagy
videokazettát Lengyelországról
poproszę jedną kawę / napój – kérek egy kávét /
üdítőt
poproszę jedną kostkę cukru do kawy – még egy
kockacukrot kérek a kávéba
poproszę jeszcze o jedno nakrycie! – kérek még
egy terítéket!
poproszę jeszcze pudełko zapałek i trzy bilety na
tramwaj – kérek még egy doboz gyufát és
három villamosjegyet
poproszę jeszcze trochę brzoskwiń – szeretnék
egy kevés őszibarackot; kérek még egy kis
őszibarackot
poproszę kilo – kérek egy kilót
poproszę kilo wołowiny z kością – kérek egy kiló
csontos marhahúst
poproszę lampkę białego wina – kérek egy pohár
fehér bort
poproszę o bilet – kérek egy jegyet
poproszę o bilet na drugą klasę do Warszawy / do
Budapesztu / do Krynicy / do Katowic / do
Wrocławia / do Sopotu / do Gdyni / do
Gdańska – kérek egy másodosztályú jegyet
Varsóba / Budapestre / Krynicába /
Katowicébe / Wrosławba / Sopotba /
Gdyniába / Gdańskba
poproszę o chleb – kenyeret kérek
poproszę o dwa / trzy / cztery bilety – kérek kettő
/ három / négy jegyet
poproszę o dwa kije hokejowe – kérek két
hokiütőt
poproszę o flakon wody kolońskiej o delikatnym
zapachu – kérek egy üveg finom illatú kölnit
poproszę o jadłospis – kérem az étlapot; kérek egy
étlapot
poproszę o jajecznicę / jajko sadzone / szynkę z
jajkiem – kérek egy rántottát / tükörtojást /
sonkát tojással
poproszę o jakiś olejek do opalania – kérek
valamilyen napolajat
poproszę o papier toaletowy – WC-papírt kérek
poproszę o pieczeń cielęcą z ryżem i coś
kwaśnego – kérek egy borjúsültet rizzsel és
valami savanyúságot
poproszę
o
połączenie
z
(numerem
wewnętrznym) 25! – kérem, kapcsolja a 25
melléket!
poproszę o rachunek – kérem a számlát
poproszę o ręcznik – kérek egy törölközőt
5220
poproszę o szampon, mydło toaletowe i proszek
do prania – kérek egy sampont, egy
szappant és egy mosóport
poproszę Pana/Pani adres – kérem az ön címét
poproszę pokój jednoosobowy/dwuosobowy –
egy egyágyas/kétágyas szobát szeretnék
poproszę pokój z dwoma łóżkami – kétágyas
szobát szeretnék két különálló ággyal
poproszę pokój z łazienką – fürdőszobás szobát
szeretnék
poproszę pół (ćwierć) bochenka białego chleba –
kérek egy fél (negyed) fehér kenyeret
poproszę półtora kilogramma – kérek másfél kilót
poproszę telegram (kartę, pudełko, papierosy). –
kérem a táviratot (lapot, dobozt, cigarettát)
poproszę tylko kawałek chleba – csak egy szelet
kenyeret kérek
poproszę tylko pół lampki wina – csak fél pohár
bort kérek
poproszę widokówkę i znaczek – képeslapot kérek
és bélyeget
poproszę znaczek za dwa złote – kérek egy
kétzlotys bélyeget
poprowadzenie – elvezetés, felvezetés, odavezetés,
elkísérés; vezénylés, dirigálás; intézés
[poprowadzenie kabli: kábelvezetés]
poprowadzić (poprowadzę) [1. przejść pewien
odcinek drogi z kimś, kto nie zna drogi
albo sam nie może iść; też: pójść z kimś do
jakiegoś miejsca lub w jakimś kierunku;
2. pokierować
czymś
albo
kimś;
3. pokierować jakimś środkiem lokomocji;
4. narysować jakąś linię; 5. wytyczyć coś w
jakimś miejscu] – elvezetni, felvezetni,
odavezetni, elkísérni; vezényelni, dirigálni;
intézni
poprowadzić do ataku – támadásra vezetni
poprowadzić do domu – hazavezetni
poprowadzić kogo do oltarza – oltárhoz vezetni
vkit
poprowadzić kogoś do oltarza – oltárhoz vezetni
vkit
poprowadzić orkiestrę – zenekart vezényelni,
dirigálni
poprowadzić sprawę – intézni az ügyet
poprowadzić w mieszkaniu – a lakásba bevezetni
poprowadzić się [poprowadzić jeden drugiego] –
elvezetik egymást; kírérik v. kísérgeti v.
elkísérgetik egymást
popróbować, poprobować [1. zjeść lub wypić
trochę czegoś, aby sprawdzić, jak to
smakuje;
2. podjąć
próbę
czegoś;
3. sprawdzić, czy coś jest takie, jak należy]
– kipróbálni, megpróbálni, kipróbálgatni,
megpróbálgatni; bevezetni
-
Wersja 01 01 2017
popróchniały, -a, -e [spróchniały w wielu
miejscach] – elporladt, porladt, porladozott,
korhadt
popróchnieć [spróchnieć w wielu miejscach lub
w większej liczbie] – elporladni, porladni,
porladozni, korhadni
poprószyć — poprószać [1. o śniegu: popadać
wolno drobnymi płatkami; 2. posypać
czymś miałkim] – behinteni, beszórni,
porral befödni
popróżnować [spędzić pewien czas na
próżnowaniu] – lustálkodni, henyélni egy
keveset, lopni a napot (egy ideig)
popruć (popruje) [1. spruć wiele czegoś z
dzianiny; też: spruć szwy wielu rzeczy lub
spruć w wielu miejscach szwy czegoś;
2. rozerwać, rozciąć coś w wielu miejscach
posługując się ciężkim, ostrym narzędziem
lub bronią; 3. pot. udać się dokądś bardzo
szybko] – felfejteni
popryszczyć – felhólyagozni
popryszczyć się – felhólyagosodik, felpattogzik,
pattanásos v. pörsenéses v. hólyagos lesz
poprząść (poprzędzie) – összfonni, fonni, fonogatni
poprzebaczać – mind, mindenkinek v. mindent
megbocsátani
poprzebierać1 [posortować większą liczbę czegoś,
odrzucając
złe
egzemplarze]
–
összeválogatni,
(sorra)
kiválasztani,
kiszemelni;
mozgatni,
megmozgatni
(egymásután)
poprzebierać kartofle – burgonyát válogatni v.
kiválogatni
poprzebierać palcami – ujjaival játszik v. turkál v.
nyulkál; ujjait mozgatja, ujjgyakorlatokat
végez
poprzebierać2 [1. zmienić ubranie wielu osobom;
2. ubrać wiele osób w strój, upodabniający
je do kogoś lub do czegoś] – sorra
átöltöztetni
poprzebierać się [1. o wielu osobach: zmienić
ubranie; 2. o wielu osobach: włożyć strój
upodabniający do kogoś lub do czegoś] –
mind v. sorra átöltözni v. átöltözködni
poprzebijać [przebić wiele czegoś lub przebić coś
w wielu miejscach] – átlökdösni,
keresztüllökdösni, átütni
poprzebijać się – sorra v. mindenütt kiütközni,
mindnhol átütni
poprzebudowywać (poprzebudowuje) – sorra
átépíteni, átépítgetni
poprzebywać – tartózkodni, lenni,ellenni, időzni
(mindenfelé; itt is, ott is); egymásután
átkelni, sorra átmenni vmin, vmiken
5221
poprzechodzić (poprzechodzę) [o wielu: przejść
na drugą stronę] – egymásután átmenni,
átkelni
poprzeciągać [1. przeciągnąć jedną lub wiele
długich rzeczy przez jakiś otwór, przez
otwory lub przez środek czegoś na drugą
stronę; 2. przeciągnąć wiele sznurów,
drutów
między
dwoma
punktami
zaczepienia; 3. przeciągnąć wiele czegoś z
jednego miejsca w drugie; 4. nakreślić
wiele zbyt długich linii]– áthuzogatni,
rendre v. sorra áthúzni, átfűzni
poprzeciągać się [przeciągnąć się wielokrotnie] –
(többször) nyújtózkodni, elnyújtózkodni
poprzecierać [1. przetrzeć wiele czegoś lub
przetrzeć coś wielokrotnie; 2. uszkodzić
coś w wielu miejscach lub wiele czegoś,
zwykle przez długie noszenie]– szépen v.
sorra megtörölni v. átszűrni
poprzecierać się [przetrzeć się w wielu miejscach
lub o wielu rzeczach: stać się przetartym]
– sorra átvonulni; kidörzsölődni, kikopni
poprzecinać [1. przeciąć na części wiele czegoś
lub coś w wielu miejscach; 2. przerwać
ciągłość powłoki wielu rzeczy lub czegoś w
wielu miejscach; 3. o wielu rzeczach
mających kształt linii: przeciąć jakąś
płaszczyznę, dzieląc ją na części; też:
pokryć gęsto powierzchnię czegoś] – sorra
összevagdosni v. összeszabdalni, átvagdosni,
keresztülvagdosni
poprzecinany, -a, -e – sorra összevagdosott v.
összeszabdalt,
átvagdosott,
keresztülvagdosott
poprzeczka [1. listwa, belka umocowana w
poprzek czegoś; 2. listwa układana na
stojakach do skoków wzwyż i o tyczce;
3. poprzeczna belka łącząca górne końce
pionowych
słupków
bramki]
–
keresztgerenda,
harántgerenda;
léc,
keresztléc;
ugróléc;
kerereszttartó,
kerereszttartórúd; (sport) kapufa, (droga)
keresztúr, általút; (bonc.) colon transversum
(haránt vastagbél)
poprzecznica [1. droga idąca poprzecznie
względem innej drogi; 2. poprzeczny
odcinek
jelita
grubego;
okrężnica
poprzeczna; 3. belka, rura poprzeczna,
krzyżująca się z inną] – keresztgerenda;
haránttartó,
kereszttartó;
keresztkötés,
keresztpánt; keresztutca
poprzecznica dźwigowa – darus keresztgerenda
poprzecznica, okrężnica poprzeczna (łac. Colon
transversum)
[część
okrężnicy,
rozpoczynająca się przy prawym zagięciu
wątrobowym (łac. Flexura coli dextra s.
Hepatica), pod prawym płatem wątroby.]
-
Wersja 01 01 2017
– (bonc.) colon transversum (haránt
vastagbél)
poprzecznie – keresztben, haránt
poprzecznie żebrowany materiał jedwabny
[obiegowa nazwa jedwabnej tkaniny o
wyglądzie tafty, która ma podwójną
osnowę
i
wątek
sześciokrotnie
przekładany. Tkanina ma regularną
ziarnistą powierzchnię, i może mieć lekkie
żebrowania i średnią wagę. Na wątek i
osnowę najczęściej wykorzystuje się
zgrzebną i cienką przędzę. Tkanina jest
przeznaczona na damskie sukienki.] –
Gros
[Taft
jellegű
selyemszövetek
gyűjtőneve, kettős lánc- és hatszoros
vetülékfonal-rendszerrel készül. Szabályos
szemcsés felület, esetleg finom bordázottság,
közepes súly jellemzi. Mind a láncban, mind
a vetülékben durvább és finomabb fonalakat
használnak. Női ruhák alapanyagai.]
poprzecznik [osoba popierająca kogoś gorliwie w
zamian za jakieś korzyści] – támogató;
(műsz) kereszttartó, keresztgerenda, áthidaló;
keresztfa (ablakfa)
poprzecznik – (akusztika) szóráskeresztmetszet
poprzecznik krańcowy – szélső kereszttartó v.
keresztgerenda
poprzeczny, -a, -e – haránt, kereszt-, átlós
poprzeć — popierać [1. wyrazić aprobatę dla
czegoś lub kogoś; też: przyczynić się do
rozwoju, realizacji czegoś; 2. dać coś jako
dowód lub na dowód czegoś –
megtámasztani, alátámasztani; megerősíteni;
(átv.) támogatni, felkarolni; elősegíteni,
előmozdítani
poprzeć czyją prośbę – támogatni vkinek a
kérelmét
poprzeć się — popierać się [poprzeć jeden
drugiego] – támogatják egymást
poprzedni, -ia, -ie [1. wcześniejszy; 2. taki, który
bezpośrednio poprzedza] – előbbi, előző,
megelőző; előzetes
poprzednik [1. ten, kto zajmował się czymś
przed kimś; 2. coś, co poprzedzało jakąś
rzecz i zwykle w sposób mniej doskonały
spełniało te same funkcje; 3. jęz. część
pierwsza,
podrzędna,
okresu
warunkowego; 4. log. pierwszy z członów
implikacji; 5. pierwsze z dwu zdań okresu
muzycznego gromadzące napięcia, które
są rozładowywane w drugim zdaniu];
poprzedniczka – előd, előtte álló, megelőző
vmiben; (mt) előtag
poprzednik na urzędzie – hivatali előd
poprzednim razem – előző alkalommal; (a)
múltkor; a múlt alkalommal
5222
poprzednio – azelőtt, előzőleg; megelőzően,
előzően; megelőzőleg; régebben
poprzedzający, -a, -e – előző, megelőző
poprzedzanie – megelőzés
poprzedzić — poprzedzać [1. znaleźć się lub
przemieścić się przed kimś, przed czymś;
2. wystąpić wcześniej; 3. umieścić coś
przed czymś] – megelőzni; előzni
poprzedzić co czym – megelőzni vmit vmivel; vmit
vmi elé helyezni
poprzedzić kogo/co – vkit/vmit megelőzni; vki/vmi
előtt járni
poprzedzielać [przedzielić wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach] – egymásután v. mind v.
rendre elosztani,
beosztani; részekre
osztogatni; elreteszelni
poprzedzierać
–
öszetépni,
összetépdesni;
összeszaggatni
poprzedzierać się – öszetépődni, összeszaggatódni
poprzedziurawiać – összelyuggatni
poprzeglądać [przejrzeć wiele czegoś] – szépen v.
szép sorra nézegetni, elnézegetni, sorra
átnézni
poprzeglądać się [popatrzeć przez jakiś czas na
swoje odbicie w lustrze] – el-elnézni vmit;
elnézegeti magát
poprzegradzać [przegrodzić wiele czegoś lub coś
w wielu miejscach] – keríteni, elkeríteni,
körülkeríteni
poprzegrywać – sorra eljátszani, elvesztegetni,
mind elveszíteni
poprzegryzać [przegryźć wiele czegoś lub
przegryźć coś w wielu miejscach] –
összeharapdálni, összemarni; (átv.) megenni
poprzejmować – mind v. sorra v. rendre v. szépen
átvenni
poprzejmować klientów z numerami od innych –
az ügyfeleket sorra mind átvenni a
számokkal másoktól
poprzekazywać – sorra megbízni, meg-megbízni,
átadogatni, átutalni
poprzekazywać swoje myśli – saját gondolatokat
v. eszméket átadogatni
poprzekładać
[1. przełożyć
coś
wieloma
warstwami; 2. pozmieniać miejsce lub
ułożenie wielu przedmiotów; 3. dokonać
przekładu wielu dzieł] – átrendezni,
átrendezgetni; szétrakni, szétrakosgatni;
ritkítani; lefordítgatni
poprzekonywać – bizonygatni, sorra meggyőzni
poprzekonywać dziewczyny – a lányokat sorra
mind meggyőzni
poprzekrawać [przekroić coś w wielu miejscach
lub przekroić wiele czegoś] – sorban
-
Wersja 01 01 2017
felvágni, felszelni, átmetszeni, sok helyen
átvágni, felmetszeni
poprzekreślać [przekreślić coś w wielu miejscach
lub przekreślić wiele czegoś] – (sorra)
áthuzogatni; kitörölni, megsemmisíteni
poprzekręcać [1. przekręcić, przekrzywić lub
obrócić do tyłu wiele czegoś; 2. pozmieniać
wygląd, postać, sens wielu rzeczy] –
megcsavargatni, kicsavargatni, ki-kifordítani,
kiforgatni
poprzekręcać się [1. o wielu osobach: przekręcić
się;
2. o
wielu
rzeczach:
zostać
pomylonym]
–
megcsavarodni,
kicsavarodni, ki-kifordulni; megtévedni,
megzavarodni
poprzekształcać – átalakítgatni, sorra átalakítani
poprzekształcać się – szépen v. sorra (v.) mind
átalakulni
poprzemieniać [przemienić wiele rzeczy lub
osób] – (szép sorjában) elcserélni,
összecserélni, elcserélgetni, összecserélgetni;
sorra átalakítani v. átalakítgatni
poprzemieniać się [o wielu: stać się innym] –
sorra v. mind szépen átalakulni
poprzenikać – át-áthatolni, mindenfelé átjárni vmit
poprzenikać się – át-áthatolódni, mindenfelé
átjáródni
poprzenosić (poprzenoszę) [1. przenieść z miejsca
na miejsce większą ilość czegoś; 2. zmienić
miejsce pobytu, pracy itp. wielu osób;
3. przerysować lub przepisać wiele czegoś]
– áthordozni, elhordogatni, áthelyezgetni
(több dolgot)
poprzenosić
się
[1. o
wielu
osobach:
przeprowadzić się; 2. o wielu osobach:
zmienić miejsce, warunki pracy, nauki
itp.;
3. o
wielu
rzeczach:
zostać
ulokowanym w innym miejscu] – mind v.
sorra áthurcolkodni
poprzepadać – mind, sorra elbukni, elveszni,
eltűnni
poprzepędzać – elkergetni, sorra elűzni
poprzepisywać – egymásután (v) mind átírogatni v.
lemásolni
poprzepowiadać – el-elmondogatni, elmondani;
sorra elmondani, megjövendölni
poprzepraszać – sorra mindenkitől bocsánatot
kérni
poprzeprawiać – sorra v. mind átkelni (hajón)
poprzeprawiać na swoj system – saját rendszerre
sorra átkelni v. áttérni
poprzeprawiać się – mind átkelni
poprzeprowadzać – szép sorjában átvezetni,
átvezetgetni; rendre v. sorra v. mind átvezetni
poprzeprowadzać kilka razy – néhányszor v.
párszor átvezetgetni
5223
poprzerabiać [przerobić wiele rzeczy, ubrań itp.]
– (sorra v. mind) átalakítani, átalakítgatni,
átdolgozni, át meg átdolgozni
poprzerabiać się – folyamatosan átalakulni
poprzerastać [1. prześcignąć wzrostem wielu lub
o wielu: prześcignąć kogoś wzrostem;
2. wrosnąć w coś innego, tworząc warstwy,
kępy itp.; też: rosnąc, przemieszać się z
czymś innym] – termetre mindekit
felülmúlni; sorra keresztülnőni v. túlnőni
mindenen v. mindenkin
poprzerastały, -a, -e – átnött, túlnőtt
poprzerastany, -a, -e [o mięsie: zawierający w
nadmiarze warstwy tłuszczu] – zsírpárnába
bezáródott (hús); elzsírosodott
poprzerywać [przerwać coś w wielu miejscach
lub przerwać wiele czegoś] – szaggatni,
meg-megszaggatni; mindenütt átszakítani,
átszaggatni
poprzerywać się [o większej liczbie czegoś: ulec
przerwaniu; też: zostać przerwanym w
wielu miejscach] – megszakadni, átszakadni
poprzerywany, -a, -e – szaggatott
poprzerzucać – áthajigálni, össze-visszadobálni,
ide-odahányni, (sorra) átdobni, átdobálni
poprzerzynać
–
átvagdosni,
átszabdalni,
kersztülszabdalni
poprzesadzać [I. przesadzić wiele roślin w inne
miejsce; II. przesadzić wiele osób na inne
miejsca] – sorra átültetni, más helyre
ültetgetni
poprzesadzać kwiaty – virágokat átültetni
poprzesadzać uczniów – elültetgetni a tanulókat
poprzeskakiwać – sorra átugrani, átugrálni
poprzeskakiwac z jednej na druga – egyikről a
másikra ugrálni
poprzestać (poprzestanie) — poprzestawać
(poprzestaje) [ograniczyć się do czegoś] –
sorra felhagyni (vmivel); megelégedni,
beérni (vmivel), annyiban hagyni (vmit);
félbehagyni (vmit)
poprzestać czego v. co – abbahagyni, félbehagyni
vmit; felhagyni vmivel
poprzestać na kim/czym megelégedni, beérni
vkivel/vmivel
poprzestać na małym – kevéssel megelégedni v.
beérni
poprzestać skarg – felhagyni a panasszal
poprzestał na jednym spohrzeniu – egy pillantás
elég volt neki; egy pillantással beérte
poprzestawiać [1. przestawić wiele rzeczy lub
wiele osób na inne miejsce; 2. zmienić
porządek ustawienia czegoś lub kogoś;
3. zmienić sposób, zakres pracy jakiegoś
mechanizmu lub jakichś mechanizmów]–
-
Wersja 01 01 2017
sorra mind állítani v. állítgatni; átrendezni,
átrendezgetni
poprzestawiać się [1. o wielu osobach: zmienić
miejsce,
uszeregowanie;
2. o
wielu
osobach: zmienić dotychczasowy sposób
postępowania, działania] – helyet v.
életmódot változtatni
poprzestraszać [przestraszyć większą liczbę osób
lub zwierząt] – sorra mindent v. mindenkit
megrémítani
poprzestraszać się [o wielu: przestraszyć się] –
mind v. sorra megrémülni (több egyén)
poprzeszywać [1. przeszyć coś nicią w wielu
miejscach lub przeszyć wiele czegoś;
2. przeszyć wiele rzeczy w inne miejsce;
też: szyjąc, przerobić wiele rzeczy] –
összelőni; át-meg átfúrni; keresztül-kasul
átjárni, átlyuggatni, átfurdalni; össze-vissza
varrni, átvarrni, összetűzdelni
poprzeszywać kołdrę – paplant áttűzdelni
poprzetapiać – megolvasztani, meg-megolvasztani
poprzetapiać uszkodzone gumki – a sérült
gumikat megolvasztani
poprzetrącać [pot. uszkodzić komuś ciało w
wielu miejscach lub przetrącić wielu jakąś
część ciała] – széttördelni, összetördelni
sokszor sok helyen
poprzetwarzać – rendre v. sorra mind átképezni,
átalakítani
poprzetwarzać do swoich celów – saját céljaihoz
átalakítani
poprzetwarzać się – átalakulni
poprzetwracać [1. spowodować upadek wielu
rzeczy lub osób; 2. odwrócić wiele rzeczy
na drugą stronę, na bok; też: zmienić
ułożenie
wielu
osób;
3. zrobić
nieporządek, przewracając, rozrzucając
coś] – sorra feldöntögetni, felborítgatni
poprzewracać się [1. o wielu rzeczach lub
osobach: upaść; 2. o wielu rzeczach lub
osobach: przewrócić się na bok, na drugą
stronę] – sorra feldőlni, felborulni
poprzez [zob. przez] [1. przyimek komunikujący,
że ktoś lub coś posuwa się po jakimś
obszarze;
2. przyimek
przyłączający
nazwę rzeczy utrudniającej wykonywanie
czynności; 3. przyimek, który wraz z
przyłączanym
rzeczownikiem
charakteryzuje
działanie,
będące
środkiem do osiągnięcia celu; 4. przyimek
wprowadzający
element
zajmujący
miejsce pośrednie w co najmniej
trójelementowym szeregu; 5. przyimek
przyłączający nazwę osoby, instytucji lub
rzeczy, z której pośrednictwa ktoś
korzysta;
6. przyimek
przyłączający
określenie czasu, w którym miał miejsce
5224
dany stan rzeczy] – (co) keresztül (vmin), át
(vmin); vmi útján, révén; által
poprztykać – összeveszni, veszekedni
poprztykać się [pot. pokłócić się] – összeveszni,
összekapni, összezördülni
poprzybiegać – sorra v. mind odafutni v.
odaszaladni v. odaszaladgálni
poprzybierać – megáradni, megdagadni; sorra
feldíszíteni
poprzybierać kolor od jasno oliwkowego przez
róż do koloru czerwieni – kiszínesíteni a
világos olajzöldtől a rózsaszínen át a piros
színig
poprzybierać się – sorra felvenni v. felölteni
magára vmit
poprzybijać [przybić wiele czegoś lub przybić
coś w wielu miejscach] – sorra odaszegezni
v. felszegezni; feltűzdelni, sorra feltűzni
poprzybywać – (sorra) megérkezni; mind (szépen)
megérkezik; ott szokott lenni; mind jelen
van;
megnőni,
meggyarapodni,
megszaporodni
poprzybywa mu siwych włosów – egyre több lesz
az ősz hajszál a fején
poprzybywać przez jakis czas w zakładzie pracy
– valamilyen időn keresztül a gyárba (sorra)
megérkezni
poprzychodzić (poprzychodzę) [o wielu: przyjść
dokądś] – sorra v. egymásután mind
megérkezik
poprzychylać – sorra meghajlítani v. odahajlítani
poprzychylać się troszkę – sorra meghajol v.
odahajol egy kicsit
poprzyciągać – sorra magához húz; összehúzogatni
poprzyciągać do siebie – sorra magához húz
poprzycinać [przyciąć większą liczbę czegoś lub
coś w wielu miejscach] – sorra megmetszeni
(több vmit)
poprzycinać gałąź a. gałęzie – metszi v.
megmetszi az ágakat
poprzycinać sam zdjecia – a saját képeimet
megvágni
poprzyczepiać [przyczepić wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach] – sorra feltűzdelni
poprzyczepiać się [1. o wielu rzeczach:
przyczepić się, 2. o wielu osobach:
uchwycić się kogoś lub czegoś kurczowo;
3. pot. o wielu osobach: narzucić komuś
swoje towarzystwo; 4. pot. o wielu
osobach: mieć do kogoś pretensje; 5. pot. o
wielu
chorobach:
opanować
czyjś
organizm] – odatapadni; megkapaszkodni
vkiben/vmiben;
megragadni
vkit/vmit;
ráakaszkodni v. rácsimpaszkodni vkire;
igénye van vkivel szemben; leküzdeni
vmilyen organizmust
-
Wersja 01 01 2017
poprzydawać (poprzydaję) – mind hozzá- v.
feladogat; sorra mindenhová hozzáadni
poprzydeptywać
(poprzydeptuje)
–
sorra
letapogatni
poprzygotowywać (poprzygotowuje) – sorra v.
mind elkészíteni
poprzygotowywać się – sorra v. mind elkészíülni
poprzyjmować
[1. przyjąć
wiele
rzeczy;
2. zapewnić wielu osobom pobyt w jakimś
miejscu; 3. przyjąć wiele osób do pracy;
też: uczynić wiele osób członkami jakiejś
społeczności; 4. przyjąć wiele osób w
związku z pełnionymi obowiązkami]– sorra
felvenni; sorra elfogadni
poprzyjmować się [o wielu sadzonkach: przyjąć
się] – (dugvány) gyökeret ereszteni,
meggyökeresedni
poprzyklękać – mind (szépen) v. sorra letérdelni
poprzykładać [przyłożyć wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach; też: przyłożyć coś
wielokrotnie] – sorra egymásutá odatenni v.
odarakni (több vmit)
poprzykrywać [przykryć wiele osób lub rzeczy
albo przykryć wieloma rzeczami] – sorra v.
sok helyen betakarni v. betakargatni
poprzykrywać się [przykryć się wieloma
rzeczami lub o wielu: przykryć się] – sorra
v. sok helyen betakarózni v. betakargatja
magát
poprzylepiać [przylepić wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach] – felragasztani
poprzylepiać się [przylepić się w wielu miejscach
lub o wielu rzeczach: przylepić się] –
felragadni
poprzymarzać – sorra v. mindenütt megfagyni v.
odafagyni
poprzymarzać tyłkami do lodu – üleppel a jéghez
fagyogatni
poprzymocowywać – ráerősíteni, felerősíteni, sorra
ráerősíteni v. felszerelni
poprzynosić (poprzynoszę) [przynieść większą
ilość czegoś dokądś] – mind v. sorra elhozni
v. odavinni
poprzyodziewać – sorra felöltöztetni, mind
felruházni
poprzypisywać – (sorra) hozzáírogatni (több
helyre)
poprzypisywać w systemie – (sorra) hozzáírogatni
a rendszerben
poprzyprowadzać – sorra v. mind odavezetni,
odavezetgetni
poprzyprowadzać ją do domu – sorra v.
rendszeresen hazavezetgetni
poprzysiąc (poprzysięgnie) — poprzysięgać
[złożyć przysięgę; też: postanowić coś pod
5225
przysięgą] – esküt tenni, megesküdni,
megfogadni; felesküdni
poprzysiąc komu zemstę – bosszút esküdni vkinek
poprzysiąc sobie co robić – megfogadja, hogy mit
fog tenni
poprzysłaniać – sorra mind letakarni; letakargatni
poprzystawać (poprzystaje) – meg-megállni;
átállni, átpártolni, odaállni; beleegyezni,
elfogadni
poprzystawali do nieprzyjaciela – sorra
átpártoltak az ellenséghez
poprzystawali na warunki – mind elfogadták a
feltételeket
poprzystawali rozglądająć się dokoła – megmegálltak és körülnéztek
poprzystawiać – mindhová v. sorra odaállítani;
odahelyezni, odahelyezgetni; elhelyezni,
elhelyezgetni, felrakni
poprzystawiać drągi – elhelyezni a rudakat
poprzystawiać pijawki – piócákat rakni fel
poprzystępować (poprzystępuje) – mind v. sorra
belépni, csatlakozni
poprzystępować do czego – csatlakozni v.
hozzálátni vmihez
poprzystrzygać
–
meg-megnyírbálni,
összefaragcsálni (több mindent)
poprzystrzygać trawkę – füvet nyírni
poprzysuwać [przysunąć wiele rzeczy do czegoś,
do kogoś lub do jakiegoś miejsca] –
odatologatni, sorra v. mind odatolni
poprzysuwać się [o wielu: przysunąć się do
czegoś, do kogoś] – hozzátolódni
vkihez/vmihez
poprzysyłać – megküldözgetni, sorra v. mind
megküldeni v. elküldeni; szétküldeni,
szétküldözgetni
poprzysyłać informacje – sorra v. mind
megküldeni az információkat
poprzysypywać – betömögetni, feltöltögetni, sorra
betömni v. feltölteni; hozzátöltögetni
poprzyszywać [przyszyć wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach] – sorra felvarrni v.
felvarrogatni; hozzávarrni; sok helyre
felvarrni
poprzytaczać – sorra idézni; felemlítgetni,
felemlegetni
poprzytaczać pare argumentów – pár v. néhány
érvet felhozni v. megemlíteni
poprzytłumiać – sorra elfojtani v. elfojtogatni
poprzytłumiać szaleństwa – elfojtani a dühöngést
poprzytulać – mind odaszorítani, magához ölelni
poprzytulała do siebie dzieci – magához szorította
gyermekeit
poprzytulać się – öszeseregleni; összeszorulni
-
Wersja 01 01 2017
poprzytulać się z chłopakiem – a fiúkkal
öszeseregleni
poprzytwierdzać
–
(sorra)
feleerősíteni,
hozzáerősíteni
poprzytwierdzać wszystkie narzędzia do podloza
– az összes kínzóeszközt a padlóhoz erősíteni
poprzywiązywać [przywiązać wiele rzeczy,
roślin, zwierząt lub osób albo przywiązać
coś w wielu miejscach] – rákötni, odakötni;
rákötögetni, odakötögetni; sorra v. mind
hozzákötni
poprzywiązywać się – sorra hozzáakaszkodni v.
beleakaszkodni; vonzódni, kötődni
poprzywozić (poprzywożę) [przywieźć wiele
rzeczy lub osób] – összehordani, mind v.
sorra elhozni v. odahozni
poprzywyczajać – sorra rászoktatni; összeszoktani
poprzywyczajać się – sorra rászokni; összeszokni
popsioczyć [pot. psioczyć przez pewien czas] –
(közb.) morogni, zsémbelődni, bosszankodni
egy ideig
popstrykać się [zob. poprztykać się] – összeveszni
popstrzyć [1. pot. pokryć coś plamami, cętkami
odmiennego koloru; 2. o muchach,
pająkach itp.: pobrudzić powierzchnię
czegoś
kropkami
odchodów]
–
összepacázni, össze-vissza pingálni; tarkázni,
össze-vissza tarkítani
popsucie – megromlás, rontás, romlottság
popsuć [1. uszkodzić coś, czyniąc nieużytecznym;
2. zmienić coś na gorsze; 3. nauczyć kogoś
czegoś złego] – elrontani, tönkretenni,
összerongálni; megrontani; megrongálni
popsuć komu szyki – meghiúsítja a terveit vkinek
popsuć maszynę – gépet elrontani
popsuć sobie żołądek – elrontja a gyomrát
popsuć się [1. ulec uszkodzeniu; 2. stać się
gorszym; 3. daw. nauczyć się czegoś złego]
– elromlani, megromlani; megrongálódni
popsuł się samochód – elromlott v. lerobbant az
autó
popsuty, -a, -e [1. o artykułach spożywczych:
nienadający się do jedzenia; 2. o
urządzeniach, przedmiotach itp.: taki,
który nie działa; 3. taki, który został
zakłócony czymś nieprzyjemnym; 4. taki,
który nauczył się czegoś złego i stał się
gorszy] – elrontott, tönkretett, összerongált,
megrontott; romlott, rossz
popsułem (popsułam) sobie żołądek – elrontottam
a gyomromat
popuchnąć [o wielu osobach lub wielu częściach
ciała: spuchnąć] – összedagadni, sorra
feldagadni v. megdagadni v. meggyűlni;
megduzzadni
popuchnięcie – megdagadás, meggyűlés
5226
popuchnięty, -a, -e – összedagadt, sorra feldagadt
v. megdagadt v. meggyűlt; megduzzadt
popudrować – összepúderezni
popudrować cukrem pudrem – (ciasto)
porcukorral meghinteni
popudrować się – bepúderezi magát
popukać [1. puknąć kilkakrotnie lub pukać
przez pewien czas; 2. pot. strzelić
kilkakrotnie] – bekopogni, bekopogtatni
egy keveset; (közb.) lőni egypárszor;
lövöldözni v. ellövöldözni egy ideig
popukać się [puknąć się w coś wiele razy] –
bekopogtatni vmibe többször
populacja [1. ogół ludzi żyjących na tym samym
obszarze i w tym samym czasie; 2. grupa
krzyżujących się ze sobą osobników
jednego gatunku żyjących na określonym
obszarze i izolowanych rozrodczo od
innych grup tego gatunku; 3. późn.łac.
populatio 'ludność' i łac. popularis
'ludowy; powszechny; pospolity' od
populus 'lud; gmina' ― ludność,
zaludnienie; mat. statyst. zbiór; (p.
generalna) zbiór przedmiotów (niekiedy
rezultatów działania), których dotyczy
dane wnioskowanie; (p. statystyczna)
zbiorowość, ogół przedmiotów, osób,
jednostek a. elementów poddawanych
badaniu statyst.; biol. (p. mendlowska)
ogół osobników rośl. a. zwierzęcych
jednego gatunku, żyjących na określonym
obszarze i podlegających tym samym
dziedzicznym
wahaniom
i
temuż
doborowi; astr. (p. gwiazd) obszerna grupa
gwiazd o podobnym ogólnym charakterze
widma.] – (lat.) populáció; népesség,
lakosság; (él.) vmely terület állat- v.
növényfajainak összessége [1. A populáció
az ökológia egyik legfontosabb alapfogalma.
Ennek ellenére két egymástól részben eltérő
módon is használják. Egyik jelentése szerint:
egy adott fajba tartozó élőlények tényleges
szaporodási közössége. 2. Másik – ezzel
részben átfedő – jelentése: egy ökológiai
vizsgálat céljából esszenciálisan azonosnak
tekintett (az adott vizsgálatban meg nem
különböztetett) élőlényegyedek összessége.
A populáció feletti szerveződési szinteken –
az adott
szint
sajátosságai szerint
összerendezendő populációkat összefoglaló
néven
populációkollektívumként
lehet
értelmezni. 3. Egy faj azon egyedeinek
összessége, amelyek között a géncserének
sem biológiai, sem térbeli, sem időbeli
akadályai nincsenek, azaz egymással elvileg
szaporodási közösséget képeznek.]
populacja
gwiazd
[1. grupa
gwiazd
o
jednakowym składzie chemicznym i
-
Wersja 01 01 2017
zbliżonym wieku] – (csill.) csillagpopuláció
[Fejlettségük és spektrális tulajdonságaik
alapján
a
csillagokat
különböző
csillagpopulációkba soroljuk]
populacyjny, -a, -e [dotyczący populacji] –
populációs; populáció-; népesedési
popularnaukowy, -a, -e – népszerű tudományos
popularnaukowa seria – népszerű tudományos
sorozat
popularnie – népszerűen
popularnonaukowy, -a, -e [przedstawiający
zagadnienia
naukowe
w
sposób
przystępny
dla
niespecjalistów]
–
tudományos-ismeretterjesztő;
népszerűtudományos
popularnonaukowy miesięcznik – ismeretterjesztő
folyóirat v. havilap
popularność – (lat.) popularitás; ismertség,
népszerűség, közkedveltség
popularny, -a, -e [1. powszechnie znany, ceniony
i używany; 2. mający na celu głównie
dostarczanie rozrywki i przyjemności;
3. przedstawiony w sposób zrozumiały dla
wszystkich] – (lat.) populáris; általános,
általánosan elfogadott; közérthető, népszerű;
népies; közkedvelt; közönséges, pórias
popularyzacja [1. rozpowszechnianie nauki,
sztuki lub wiedzy o czymś wśród szerokich
kręgów społeczeństwa 2. upowszechnianie,
uprzystępnianie ogółowi (np. nauki,
sztuki)] – (lat.) popularizáció, popularizálás;
népszerűsítés
popularyzacja nauki (popularyzacja wiedzy)
[działania mające na celu uprzystępnienie
wyników
badań
naukowych
oraz
przedstawienie
problemów
nauki
szerokiej publiczności, podejmowane poza
systemem
szkolnictwa,
jako
jego
uzupełnienie i wzbogacenie. Głównymi
formami
popularyzacji
nauki
są
publikacje popularnonaukowe w postaci
książek oraz publikacje i audycje w
prasie, radiu, telewizji i w Internecie.] –
tudományos ismeretterjesztés
popularyzacja wiedzy – ismeretterjesztés
popularyzacyjny, -a, -e – népszerűsítő
popularyzator
[osoba
zajmująca
się
popularyzacją],
popularyzatorka
–
népszerűsítő (ffi/nő)
popularyzatorski, -a, -e – népszerűsítői
popularyzatorski charakter – népszerűsítői jellem
popularyzatorstwo
[działalność
popularyzatorska]
–
népszerűsítés,
népszerűsítő tevékenység
popularyzować
–
(lat.)
popularizálni;
népszerűsíteni
5227
popularyzować coś – népszerűsíteni vmit
popularyzować wynolazki, udoskonalenia –
találmányokat, újításokat népszerűsíteni
popularyzować wiedzę – népszerűsíteni a
tudományt
popularyzować się [stawać się popularnym] –
népszerűvé válni, népszerűségre szert tenni
popularyzowanie – népszerűsítés
popularyzowanie zdrowego trybu życia – az
egészséges életmód népszerűsítés
populista, populistka – populista (ffi/nő)
populistycznie – populistán
populistyczny, -a, -e – populista
populizm [1. popieranie lub lansowanie idei,
zamierzeń,
głównie
politycznych
i
ekonomicznych,
zgodnych
z
oczekiwaniami większości społeczeństwa
w celu uzyskania jego poparcia i zdobycia
wpływów lub władzy; 2. kierunek w
literaturze postulujący przedstawianie w
utworach literackich spraw, problemów
zwykłych ludzi] – populizmus [egy
antielitista politikai ideológia, legfőbb nézete
szerint a népet egy, kizárólag a saját érdekeit
szemei előtt tartó (szűk) hatalmi elit
elnyomásban tartja, megfosztja a hatalomba
való beleszólástól, ennélfogva a populisták
elsőszámú célja a gazdasági, politikai és
egyéb (köz)intézmények „visszahódítása” az
„elittől” a „népnek”.]
popustoszeć – (sorra mind) pusztulni, elpusztulni
popustoszyć – feldúlni, (mind) elpusztítani
popuszczać [1. wypuścić lub wpuścić gdzieś
wielu albo wiele czegoś; 2. o większej
liczbie rzeczy: przestać trzymać lub o
jednej rzeczy: puścić w wielu miejscach] –
engedni, elengedni, beereszteni, elereszteni,
megereszteni; meglazítani
popuszczać co; popuszczać czego – engedni v.
könnyíteni v. lazítani vmin; megereszteni
vmit
popuszczać cugli – megereszteni a gyeplőt
popuścić
(popuszczę)
—
popuszczać
[1. zmniejszyć naprężenie czegoś; 2. dać
komuś większą swobodę; 3. ustąpić komuś
lub
darować
komuś
coś;
4. pot.
mimowolnie oddać trochę moczu lub kału]
–
engedni,
ereszteni
egyet
vmin;
megereszteni, megtágítani, meglazítani;
(közöns.) ereszt egyet, szellenteni; csapolni,
vizelni
popuścić cugli – megereszteni a kantárszárat
popuścić języka – eljár a szája; nem rak féket a
szájára
popuścić (sobie) pasa – kijjebb engedi a
nadrágszíjat; meglazítja a szíját v. övét
-
Wersja 01 01 2017
popuścić sobie wodzów; popuścić sobie wodzy –
kirúg a hámból
popuścić wodze – megereszti a gyeplőt; (átv.)
engedni
popychać [zob. popchnąć] – lökni, meglökni,
lökdösni, nógatni, taszítani, megtaszítani,
tuszkolni, taszigálni, megtaszítani; (átv.)
biztatni, ösztönözni, ösztökélni
popychać się [pchnięciem lub pchnięciami
przesuwać siebie wzajemnie] – tolakodni,
szorongani, lökdösődni
popychadło [lekcew. «osoba mało zaradna,
wykorzystywana
przez
innych]
–
hamupipőke, mindenes, dib-dáb; teddideteddoda ember
popychacz [urządzenie służące do popychania
czegoś] – indító, tolattyú; prés
popychanie – lökdösődés, taszigálás
popyskować – szitkozódni, káromkodni; pofázni
popyskować bez akceptacji – akceptálás nélkül
szitkozódni v. káromkodni
popyt (ang. demand) [1. funkcja przedstawiająca
kształtowanie się relacji pomiędzy ceną
dobra (towary i usługi), a ilością (liczbą
sztuk) jaką konsumenci chcą i mogą nabyć
w określonym czasie, przy założeniu
niezmienności
innych
elementów
charakteryzujących sytuację rynkową
(ceteris paribus). – 2. ilość towaru, którą
nabywcy są skłonni kupić w określonym
czasie przy ustalonej cenie. Przy
niezmienności
innych
warunków
rynkowych
wzrost
ceny powoduje
zmniejszenie wielkości popytu, a obniżka
ceny wywołuje wzrost wielkości popytu.] –
kereslet
popyt eksportowy – exportkereslet
popyt i podaż – kereslet és kínálat
popyt konsumenta – fogyasztói kereslet
popyt kredytowy – hitelkereslet
popyt na co – kereslet vmire
popyt na pieniądz – pénzkereslet
popyt na pracę – munkakereslet
popyt na rynku – piaci kereslet
popyt niezaspokojony – kielégítlen kereslet
popyt odłożony – elodázott kereslet
popyt odroczony – elhalasztott kereslet
popyt rozszerzający się – növekvő kereslet
popyt rynkowy – piaci kereslet
popyt sezonowy – idénykereslet
popyt spekulacyjny – spekulációs kereslet
popyt sztuczny – mesterséges kereslet
popyt ustabilizowany – stabil kereslet
5228
popyt większy od podaży, podaży większej od
popytu – a kereslet nagyobb a kínálatnál v.
nagyobb, mint a kínálat
popyt wymuszony – kikényszerített kereslet
popyt wypłacalny – fizetőképes kereslet
popyt wzrastający – növekvő kereslet
popyt zaspokojony – kielégített kereslet
popytać popytać się [spytać wielu; też: pytając,
dowiedzieć
się
czegoś]
–
(sorra)
megkérdezni
vmit;
kérdezősködni,
tudakozódni vmi után; értesülést szerezni
vmiről; megérdeklődni vmit
por1 [1. mikroskopijny otwór w skórze,
stanowiący ujście gruczołu łojowego lub
potowego; 2. ujście pionowego kanalika na
dolnej powierzchni owocników niektórych
grzybów
kapeluszowych;
3. mikroskopijny otwór w strukturze
niektórych
ciał
organicznych
lub
nieorganicznych]
–
pórus;
(orv.)
verejtékmirigyek nyílása; a bőr felületén levő
apró nyílás, amelyen keresztül az
izzadságmirigyek kiürülnek és a bőr lélegzik;
(növ.) a növényi sejtek falának az a
legvékonyabb helye, ahol az átszivárgási
folyamatok létrejönnek; apró lyuk, lyukacs
2
por [roślina warzywna o białej, podłużnej
cebulce i długich, zielonych liściach] –
póré, póréhagyma
Por (Allium porrum L.) [gatunek rośliny
dwuletniej z rodziny czosnkowatych.
Pochodzi z Azji Mniejszej, uprawiano ją
w celach konsumpcyjnych w starożytnym
Egipcie, Grecji i Rzymie. Na tereny Polski
trafiła w średniowieczu. Jest także
jednym z symboli narodowych Walii.] póréhagyma (Allium porrum)
pora [1. okres, w którym coś się dzieje lub jest
wykonywane; też: czas trwania czegoś;
2. czas odpowiedni na coś] – idő, időszak,
időpont (od tej porze: ettől az időponttól);
(już czas) ideje, itt az idő
pora deszczowa [w strefie międzyzwrotnikowej:
pora roku, w której pada deszcz] – esős
idő v. esős időszak; esős évszak
pora dnia – napszak
pora już iść – ideje, hogy menjünk
pora lęgowa – költési idő
-
Wersja 01 01 2017
pora obiadowa – ebédidő
pora odwiedzin – látogatás, látogatási idő
pora posezonowa – utóidény
pora roku [okresy klimatyczne związane z
obiegowym ruchem Ziemi i nachyleniem
jej osi ku Słońcu: wiosna, lato, jesień,
zima] – évszak: tavasz, nyár, ősz, tél; évad
pora siewu – vetési idő v. időszak
pora sucha [w strefie międzyzwrotnikowej: pora
roku, w której nie pada deszcz] – száraz
idő v. időszak
pora żniw – aratás, az aratás ideje
pory roku – évszakok
porabiać [pot. zajmować się czymś] – csinálni,
tenni, foglalatoskodni
porachować [daw. policzyć] – számolni,
megszámolni, össszeszámlálni; kiszámítani
porachować się [1. daw. uregulować rachunki z
kimś; 2. daw. o wielu osobach: policzyć
siebie] – számadást végezni, számlát
kiegyenlíteni vkivel; elszámolni, leszámolni
porachować się z kimś – leszámolni vkivel; (átv.)
elbánni (vkivel)
porachować się z sumieniem – megvizsgálja
lelkiismeretét; lelkiismeretvizsgálatot tart;
számot vet lelkiismeretével v. önmagával
porachunek [1. rewanż za wyrządzoną krzywdę;
2. daw. obliczanie, rachunek] – elszámolás,
leszámolás
porachunki – leszámolás
porać się [daw. z trudem dawać sobie radę z
czymś] – vesződni, bajlódni, dolgozni,
megbírkózni
porać się z kim/czym – bajlódni, kínlódni v.
vesződni vkivel/vmivel
porada [udzielenie komuś rady; też: to, co się
komuś zaleca jako środek na coś] – tanács,
tanácsadás
porada lekarstwo – orvosi tanács
porada prawna – jogi tanács
poradlić [1. przeorać glebę, obsypując ziemią
dolne, nadziemne części roślin; 2. pokryć
bruzdami, rysami, zmarszczkami itp.] –
felszántani;
(átv.)
ráncossá
tenni,
összebarázdálni
poradlne [1. dawny podatek gruntowy; podatek
poradlny; 2. podatek poradlny - w dawnej
Polsce danina prawa książęcego zależna
od rozmiarów ziemi uprawnej, od XIV
wieku łanowe, w 1629 zastąpiona przez
podymne.] – (dawno) mezei adó; ekeadó
poradlny [podatek poradlny - dawny podatek
gruntowy; poradlne] – (dawno) mezei adó;
ekeadó; földadó
5229
poradnia [instytucja, w której udziela się
fachowych porad w zakresie jakiejś
specjalności] – tanácsadás; tanácsadó
(hivatal v. intézmény); gondozó
poradnia dentystyczna – fogorvosi tanácsadás v.
rendelő
poradnia dla głuchoniennych – süketnémák
tanácsadója v. pedagógia intézete
poradnia dla kobiet ciężarnych – terhességi
tanácsadás, terhesrendelés
poradnia dla młodych ludzi – fiatalok tanácsadója
poradnia dla młodych matek – fiatal anyák
tanácsadója
poradnia lekarska – orvosi tanácsadás v. rendelő
poradnia
ortofoniczna
–
beszédhibások
tanácsadója
poradnia prawnicza – jogi tanácsadás v. tanácsadó
poradnia przeciwgruźlicza – tüdőgondozó;
tüdőbeteg-gondozó;
tuberkolózis
elleni
tanácsadás v. felvilágosító hely
poradnia przedmałżeńska – házassági tanácsadás
poradnia zawodowa – szakmai v. pályaválasztási
tanácsadó
poradniany, -a, -e – tanácsadói
poradnictwo [zorganizowana forma udzielania
porad w jakimś zakresie; też: działalność
poradni] – tanácsadás
poradnictwo zawodowe [udzielanie fachowych
porad w sprawie wyboru zawodu] –
szakszervezeti tanácsadás
poradnictwo żywieniowe – táplálkozási tanácsadó
poradnik [książka, czasopismo zawierające rady
i informacje z jakiejś dziedziny] –
kézikönyv, tankönyv, útmutató (könyv),
zsebkönyv; vezérfonal
poradnik gramatyczny – nyelvtani tanácsadó;
nyelvtankönyv
poradnik językowy – nyelvi tanácsadó
poradnik lekarski – orvosi kézikönyv
poradzić (poradzę) [1. udzielić komuś rady;
2. pokonać trudności lub rozwiązać
problemy związane z kimś lub z czymś;
3. skutecznie przeciwdziałać czemuś] –
tanácsolni, tanácsot adni, ajánlani; segíteni
vkin, boldogulni vmivel, képes vmire
poradzić komuś coś – tanácsot adni vkinek,
tanácsolni vkinek vmit
poradzić sobie – segít magán; boldogulni vmivel,
feltalálja magát, elboldogul vmilyen
helyzetben
poradzić się [zasięgnąć czyjejś rady] – (kogo)
tanácsot kérni vkitől; kikérni vkinek a
tanácsát; tanácskozni, megbeszélni
poradzić się kogo – tanácskozni vkivel
-
Wersja 01 01 2017
poranek [1. początek dnia bezpośrednio po
wschodzie słońca; 2. impreza artystyczna
odbywająca
się
w
porze
przedpołudniowej] – (kora) reggel, kora
reggel; hajnal; (np. poranek muzyczny)
délelőtti hangverseny v. előadás; matiné
poranek filmowy – film matiné
poranek muzyczny – délelőtti hangverseny
poranek życia – az élet hajnala, gyermekkor,
ifjúság
poranić [zadać rany w wielu miejscach lub wielu
osobom] – megsebesíteni
poranić a. zranić (kogo) – sebet ejt v. üt (vkin)
poranić się [1. skaleczyć samego siebie w wielu
miejscach; 2. doznać wielu ran; 3. poranić
wzajemnie jeden drugiego] – megsebesülni
poranienie – megsebesülés, megsebesítés
porankowy,
-a,
-e;
poranny,
-a,
-e
[1. występujący rano lub właściwy tej
porze dnia; 2. wykonywany, używany lub
zdarzający się, pojawiający się rano] –
reggeli, hajnali
poraniony, -a, -e [mający rany] – sebesült
poraniony [ranny mężczyzna] – sebesült férfi
poranny, -a, -e [1. występujący rano lub
właściwy tej porze dnia; 2. wykonywany,
używany lub zdarzający się, pojawiający
się rano] – délelőtti; korai
Poranna Gwiazda * Gwiazda poranna –
Hajnalcsillag (gör. heszperosz, phoszphorosz,
lat. lucifer, stella matutina), esthajnalcsillag,
alkonycsillag [égitest, mely a Nappal való
felső együttállás után annak bal oldalán mint
alkonycsillag, a Nappal való alsó együttállás
után annak jobb oldalán mint Hajnalcsillag
tündöklik. - A hagyomány szerint Kr. e. 500
k. Püthagorasz ismerte föl, hogy a ~ és az
alkonycsillag ugyanaz: a Vénusz. Erős fénye
miatt napnyugtakor az első, napkeltekor az
utolsó látható fényesség az égbolton
(éjszaka, hajnal). - Az ÓSz-ben a
Hajnalcsillag Isten alkotása (Jób 11,17;
38,32), a teremtés kezdete (Zsolt 109,3), a
hatalom szimbóluma (Iz 14,12). Az ÚSz-ben
Krisztus jelképe (2Pt 1,19). A húsvéti
liturgiában az Exsultetben a szelíd fénnyel
ragyogó ~ a halálból szelíden, de isteni
hatalommal feltámadó Krisztus jelképe. - A
Nappal való összetartozása miatt Mária
szimbóluma (Lorettói litánia, Tengernek
Csillaga). - A nép hite szerint az
esthajnalcsillag
a Szűzanya
ragyogó
tisztaságát hirdeti. A karácsonyi böjt végét
jelezte: akkor ültek asztalhoz, amikor föltűnt
az égen. A hagyomány szerint a
Háromkirályokat vezető csillag is a
Hajnalcsillag volt.]
5230
poranna zmiana – délelőtti műszak
porastać w pierze – megtollasodni
poratować [przyjść komuś z pomocą] –
megmenteni, felmenteni
poratować zdrowie – helyreállítani az egészséget
poratowanie – mentés, megmentés
porażenie,
paraliż
(łac.
plegia)
[stan
charakteryzujący
się
całkowitą
niemożnością wykonywania ruchu, na
skutek
braku
dopływu
bodźców
nerwowych do mięśni] – enyhe bénulás
(paresis)
[enyhe
bénulás,
izomerőcsökkenés]; hűdés
porażenie jednostronne – féloldali gutaütés
porażenie połowicze, hemiplegia [porażenie
mięśni jednej połowy ciała (niedowład
połowiczy, hemiparesis to z kolei
niedowład mięśni jednej połowy ciała).
Spowodowane jest uszkodzeniem drogi
korowo-rdzeniowej w mózgu. Niedowład
występuje po stronie przeciwnej do
lokalizacji uszkodzenia z uwagi na
skrzyżowanie dróg korowo-rdzeniowych
(piramidowych)- droga rozpoczynająca się
w jednej półkuli przechodzi na stronę
przeciwną w pniu mózgu (skrzyżowanie
piramid). Jeśli uszkodzenie występuje w
torebce wewnętrznej mózgu porażenie
połowicze przybiera charakterystyczną
postać
poboczna
porażenia
typu
Wernickego-Manna. Jeśli uszkodzenie jest
w lewej półkuli, to porażone będą
kończyny po prawej stronie. Porażenie
połowiczne najczęściej jest stwierdzane w
przebiegu zawału mózgu, krwotoku do
jamy czaszki (w tym udaru mózgu
pochodzenia
krwotocznego),
bywa
również objawem guza mózgu.] –
hemiparalízis, hemiplégia; féloldali bénulás
porazić (porażę) — porażać [1. spowodować
znieruchomienie lub bezwład pewnych
narządów, ośrodków, członków ciała;
2. zadać cios lub silnie kogoś zranić;
3. oddziałać na kogoś z wielką siłą; 4. o
chorobach roślin: zaatakować roślinę] –
megbénítani; megütni, megszúrni, legyőzni,
megverni
porazić wroga – legyőzni az ellenséget
porażający, -a, -e [wzbudzający silne, negatywne
emocje] – megütő, megszúró, legyőző,
megverő
porażenie
[niemożność
wykonywania
jakichkolwiek ruchów porażoną częścią
ciała] – bánulás, szélhűdés, paralízis
porażenie (paresis) – (paresis) enyhe bénulás,
izomerő-csökkenés
-
Wersja 01 01 2017
porażenie dziecięce [zob. heinemedina: wym.
hajnemedina] [wirusowa choroba zakaźna
występująca u dzieci, objawiająca się
porażeniem
mięśni]
–
vírusos
gyermekbénulás (Heine-Medin-kór) [A
fertőző vírus az orr, a garatűr váladéka és a
bélsár útján terjed. A fertőzött ember akár 4
hétnél is tovább üríthet fertőzőképes vírust
anélkül, hogy betegségtünetei lennének.]
porażenie mózgowe dziecięce [zaburzenia
układu nerwowego u niemowląt lub dzieci
powstające w wyniku uszkodzeń układu
nerwowego] – gyermekkori agybénulás
porażenie mózgu – gutaütés, szélhűdés
porażenie ogólne (general paresis) – Neurosyphilis
(Paretic
Neurosyphilis),
központi
idegrendszeri károsodás
porażenie połowicze [bezwład połowy ciała] –
féloldali bénulás
porażenie
poprzeczne
[zob.
paraplegia;
porażenie obu kończyn dolnych, rzadziej
górnych] – paraplegia; az alsó végtagok
bénulása, mely leggyakrabban a gerincvelő
károsodása, ill. olykor a környéki idegek
sérülése miatt következhet be
porażenie postępujące – (orv.) előrehaladó
agylágyulás, progresszív paralízis
porażenie prądem, elektrycznym – áramütés
porażenie słoneczne [schorzenie powstałe na
skutek
nadmiernego
nasłonecznienia
głowy i karku] – napszúrás
porażka [1. przegrana walka lub rywalizacja;
2. poważne niepowodzenie] – vereség,
kudarc, legyőzetés
porażony, -a, -e – szélütött, gutaütéses; legyőzött,
megvert
porąbać [1. rąbiąc, podzielić coś na kawałki;
2. spędzić pewien czas na rąbaniu czegoś]
–
széthasítani,
hasogatni,
felvágni,
felaprítani;
összevágni,
összevagdalni,
összevagdosni
porąbać kogo – megsebesíteni vkit
porąbany, -a, -e [pot. zachowujący się w sposób
niezrównoważony lub odbiegający od
normy] – széthasított, hasogatott, felvágott,
felaprított
porcelana (z portugal. porcella, muszla) [1. masa
ceramiczna używana m.in. do wyrobu
delikatnych
naczyń
stołowych
lub
przedmiotów artystycznych; też: wyroby z
tej masy 2. rodzaj białej, przeświecającej
ceramiki wysokiej jakości, wynaleziony w
Chinach w VII w.] – (ol→ném) porcelán;
kaolin, földpát és kvarc keverékéből
égetéssel előállított igen finom, áttetsző
agyagáru
5231
porcelana
porcelana miśnieńska – meisseni porcelán
porcelanka [ślimak żyjący w ciepłych morzach,
mający piękną, barwną muszlę] –
porcelánkagyló; porcelánföld, kaolin
porcelanka (nemofilia Menziesa) – (Nemophila
Nutt) [Nutt. (növ.), a hydrophyllaceáknak
egynyáréltü füve, 7-8 faja ÉszakAmerikában,
különösen
Kaliforniában
terem, több faja és fajtája keri virág. Ilyen a
N. maculata Benth.; virága fehér, feketével
pontozott, egyszirmu; öthasábu. A N.
insignis Lindl. levele szárnyasan szabdalt, 79 karéja tojásdad; virága nagy, kék mint az
ég, a töve fehér. A legszebb és
legkedveltebb faj. ]
porcelanowy, -a, -e [zrobiony z porcelany] –
porcelánporcelit [1. tworzywo ceramiczne używane m.in.
do produkcji naczyń stołowych i urządzeń
sanitarnych; też: wyroby z tego tworzywa;
2. rodzaj białej do kremowej, szkliwionej,
nieprześwitującej ceramiki wytwarzany
podobnie jak porcelana, lecz z surowców
(kaolin, skaleń, kwarc) o najczęściej
gorszej jakości. Uformowane wyroby
poddaje się wypalaniu w temp. ~1325°C w
celu
osiągnięcia
zamierzonej
nieprzesiąkliwości,
wytrzymałości
i
twardości.] – félporcelán
porcięta, portki [żart. spodnie; potocznie:
zniszczone, liche spodnie] – nadrág
porcja [1. ilość płynu, pokarmu, żywności lub
leku przeznaczona dla jednej osoby do
spożycia jednorazowo lub w określonym
cza sie; 2. określona ilość czegoś] – (lat.)
porció; adag, rész, fejadag
-
Wersja 01 01 2017
porcja batów – (közb.) verés, megrakás, egy adag
ütleg
porcja dzienna – napi adag
Porcja (księżyc) (ang. Portia) [księżyc Urana.
Wiadomo o nim niewiele. Nazwa pochodzi
od Porcji, bohaterki sztuki Kupiec wenecki
Williama
Shakespeare'a.]
–
Portia
(Uránusz egyik holdja)
porcja lodów – egy adag fagylalt
porcjować [dzielić coś na porcje] – darabolni,
feldarabolni
porcjowany, -a, -e [sprzedawany w porcjach] –
feldarabolt, apróra vágott
Porcjunkula (łac. portiuncula - mała posiadłość)
[nazwa kaplicy położonej w pobliżu
Asyżu, przekazanej przez benedyktynów
Franciszkowi z Asyżu] – Portiuncula (lat.
portiuncula - kis birtok) [Assisi közelében
alapított kápolna, amit a bencések Szent
Ferencnek átadtak]
Porcjusz Festus * Festus Porcjusz – FESTUS v.
PORCIUS FESTUS (a derűs, ünnepélyes;
vadkan). [Júdea római helytartója]
porcyjka [zdrobnienie od: porcja] – kis adag,
adagocska
pordzewiały, -a, -e [pokryty rdzą] – rozsdás,
megrozsdásodott
pordzewieć [1. o przedmiocie żelaznym lub
stalowym: pokryć się rdzą; 2. stać się
brunatnoceglastym]
–
rozsdásodni,
megrozsdásodni
poredlić [przeorać glebę, obsypując ziemią
dolne, nadziemne części roślin]
–
felszántani, feltörni
poreformacki, -a, -ie – reformáció utáni [Kościół i
klasztor poreformacki w Toruniu na
Podgórzu]
poremanentowy,
-a,
-e
[powstały
lub
występujący po remanencie] – leltározás
utáni
porewolucyjny, -a, -e [powstały lub działający po
rewolucji] – forradalom utáni
poręba [obszar, na którym wycięto drzewa w
lesie] – irtás, irtvány
porębowisko – nagy irtás (az erdőben)
poręcz [1. pręt lub listwa będąca poziomą częścią
balustrady; 2. poprzeczna część tylnego
oparcia oraz oparcie boczne krzesła, fotela
itp.; 3. przyrząd gimnastyczny składający
się z dwóch poziomych, równoległych
drążków wspartych na słupkach] – (np.
schodów) korlát, terelőkorlát; (fotela) támla,
karfa; fogantyú
poręcz fotelowa – a karosszék karfája
poręcz ochronny – védőkorlát
poręcz schodowa – lépcsőkorlát
5232
poręcze – korlát
poręcze z wysuwalnymi słupkami – sp felemás
korlát
poręczenie [pisemne zobowiązanie wobec
wierzyciela do wykonania zobowiązania
dłużnika, w razie gdyby ten go nie
wykonał] – kezesség, jótállás, szavatosság;
szavatolás
poręczenie bankowe – bankkezesség
poręczenie cywilne – civil, polgári v. magán
jótállás v. kezesség
poręczenie majątkowe [1. jeden ze środków
zapobiegawczych
stosowanych
w
postępowaniu
karnym
wobec
podejrzanego / oskarżonego; 2. pieniądze,
papiery wartościowe itp., złożone jako
gwarancja, że oskarżony, pozostający na
wolności, stawi się na każde wezwanie
sądu i nie będzie utrudniał postępowania]
– vagyoni jótállás v. kezesség
poręczenie wekslowe; poręczenie weksla –
váltókezesség
poręczeniowy, -a, -e – szavatossági, jótállási,
garancia, kezességi
poręcznie – kényelmesen, megfelelően
poręczny, -a, -e [1. dostosowany do kształtu ręki
i wygodny w użyciu; 2. odpowiadający
czyimś potrzebom] – alkalmas, odaillő,
megfelelő, kényelmes
poręczowy, -a, -e – karos, támlás, korlátos
poręczyciel
[funkcja
niezbyt
pożądana,
poręczenie,
pożyczka,
kredyt],
poręczycielka – kezes, jótálló (ffi/nő)
poręczyciel wekslowy – váltókezes
poręczyć — poręczać [1. wziąć na siebie
odpowiedzialność za kogoś lub za coś;
2. dać
gwarancję
co
do
czyjejś
wypłacalności] – kezeskedni, kezességet
vállalni; szavatolni, garantálni
poręczyć za kim – kezeskedni vkiért
poręczyć za kogoś – jótállni, kezességet vállalni
vkiért
poręka [poręczenie lub zapewnienie; rękojmia] –
kezesség, garancia, szavatolás, szavatosság,
biztosíték, óvadék
poręka bankowa – bankgarancia
poręka państwowa – állami garancia v. kezesség
poręka wekslowa – váltókezesség
porękawiczne [(Jak czytamy u Zygmunta Glogera)
podarunek dawany przez kupującego
żonie sprzedawcy. Było zwyczajem w
Polsce powszechnym, a zwłaszcza przy
sprzedażach nieruchomości, że oprócz
szacunku umawiano się jeszcze, jakie
nowonabywca ma dać porękawiczne żonie
sprzedawcy. Jeżeli sprzedający był
-
Wersja 01 01 2017
bezżenny, to porękawiczne otrzymywała
jego siostra lub matka. Nawet prawnie
przy
puszczaniu
królewszczyzn
w
emfiteuzę
przyznano
komisarzom
wynagrodzenie od tego, który brał dobra, i
nazwano to rękawicznem.] – (dawno)
jutalom, asszonydíj
porfir [skała składająca się ze zbitej albo
drobnoziarnistej masy skalnej, w której
tkwią
wcześniej
wykrystalizowane
kryształy] – (ásv.) porfír; vörös színű
kristályos vulkáni kőzet
porfir kwarcowy – kvarcporfír
porfira (porfira (Porphyra)) [1. bot. szkarłatnica,
krasnorost
o
plesze
czerwonej,
przyczepiony do podłoża, rosnący w
morzach u wybrzeży wsch. Azji; kilka
gatunków hodowanych w Japonii na
jarzynę, tzw. czerwoną sałatę morską. 2.
glon morski z klasy krasnorostów, ok. 25
gat.; występuje u wybrzeży Japonii i płn.wsch.
Azji;
przechodzi
przemianę
pokoleń; plecha zbudowana z cienkich
liściowatych płatów, do 25 cm szer., barwy
od
purpurowoczerwonej
do
oliwkowozielonej; rośnie na skałach i
kamieniach na wszystkich głębokościach,
także na piasku; lokalnie spożywana (tzw.
czerwona sałata morska) i uprawiana, np.
sz. delikatna (P. tenera) - o plesze
łatkowatej, przyczepionej do podłoża, b.
cienkiej, średnicy ok. 30 cm; bogata w
białka, cukry i witaminę C.] – Porphyra
(vörösmoszat, tengeri alga)
porfirowy, -a, -e – porfírból való
porfiryt [skała wulkaniczna barwy czerwonej
albo różowej] – (ásv.) porfirit
pornobiznes, porno biznes, porno-biznes
[działalność związana z produkcją i
rozpowszechnianiem wydawnictw, filmów,
przedmiotów
itp.
o
charakterze
pornograficznym] – (ang.) porno-business,
pornó-business
pornografia [1. gr. pornográphos 'piszący o
nierządnicach'; pórnē 'nierządnica'; teksty
a. wizerunki o treści nieprzyzwoitej,
obscenicznej,
przedstawiające
sceny
erotyczne, aby podniecić seksualnie
czytelnika a. widza 2. (gr. πορνογραφια –
pisanie o lub rysowanie prostytutek) to
przedstawienie
ludzkich
zachowań
seksualnych, której celem jest wywołanie
u odbiorcy pobudzenia seksualnego
podobnego, ale odmiennego od erotyki. Pornografia używa wielu mediów pisanego i mówionego słowa, zdjęć, rzeźb,
rysunków, filmów, animacji i dźwięków
takich jak głębokie oddychanie. Filmy
5233
pornograficzne
są
połączeniem
ruchomych obrazów z ze słowami, lub/i z
innymi dźwiękami erotycznymi, natomiast
magazyny często łączą fotografie i tekst
pisany. Opowiadania i krótkie historyjki
także
mogą
przekazywać
treści
pornograficzne, czasami z odpowiednimi
ilustracjami. Niektóre pokazy na żywo
mogą być uznawane za pornograficzne. W
Polsce pornografia jest generalnie legalna,
przestępstwem jest jednak publiczne
prezentowanie treści pornograficznych w
taki sposób, że może to narzucić ich
odbiór osobie, która tego sobie nie życzy,
lub osobie poniżej piętnastego roku życia
(art. 202 § 1 i 2 kk). Karalna jest
natomiast produkcja, sprowadzanie lub
rozpowszechnianie
tzw.
pornografii
"twardej" - treści z udziałem osób poniżej
lat 18 albo związane z użyciem przemocy
lub posługiwaniem się zwierzęciem (art.
202 § 3 kk). Posiadanie pornografii
karalne jest tylko w przypadku treści
pornograficznych z udziałem osób poniżej
piętnastego roku życia(art. 202 § 4 kk). –
W praktyce prezentowanie pornografii
"miękkiej" nie jest jednak na ogół w
Polsce ścigane, co wynika częściowo z
braku prawnej definicji takiej pornografii
i trudności rozgraniczenia jej od sztuki
erotycznej. 3. pisma, filmy, zdjęcia itp.
mające wywołać podniecenie seksualne] –
pornográfia, pornó [1. szennyirodalom,
szeméremsértő
nyomdatermék;
a
pornográfia olyan irodalmi művet, képet
vagy filmet jelöl, melyben mezítelenség vagy
közösülés kerül ábrázolásra nemi izgalom
elérése céljából. A kifejezés a görög
πορνογραφια szóból ered, aminek jelentése:
"prostituáltakról való írás vagy rajz". 2. a
szexuális aktust leplezetlenül és érzelmek
nélkül ábrázoló filmet [az első hivatalosan
forgalmazott pornófilm a Deep Throat (Mély
torok) című film volt (1972)], fotót vagy írott
szöveget tekinthetjük pornográfiának. A
napjainkban oly széles körben hozzáférhető
pornográf művek a szexuális kapcsolat
legfonotsabb részét, az érzelmeket mellőzik,
ezáltal azt a látszatot keltve, hogy a szex
szerelem nélkül is jó, sőt fontos hogy az
ösztöneinket kiéljük. Valójában ennek az
ellenkezője igaz, mert szex szerelem nélkül
nem igazi élvezet, és pontosan az
különböztet meg bennünket az állatoktól,
hogy
ösztöneinket
felelőségtudaddal,
szándékosan,
általunk
meghatározott
medrekbe tereljük ezáltal fokozva pl. a
partnerünk
és
a
saját
szexuális
örömérzésünket is. 3. szeméremsértő,
-
Wersja 01 01 2017
parázna irodalom, parázna tajzok, képek,
fényképek; 4. pornográf jelleg v. tartalom]
pornograficzny, -a, -e [związany z pornografią] –
(gör.) porno, pornográf, pornografikus;
trágár, szeméremsértő, parázna (rajz,
fénykép, írás)
pornograficzny film, porno film, porno-film –
pornófilm
pornoshop [ang., sklep, w którym sprzedaje się
lit. i pisma pornograficzne oraz różne
przybory z dziedziny techniki seksualnej.]
– pornoshop, pornóüzlet
porobić ― porabiać [1. wykonać wiele czegoś
lub dokonać wielu czynności; też o wielu
osobach: zrobić coś; 2. w odniesieniu do
wielu ludzi lub rzeczy: przekształcić w
kogoś lub w coś innego; 3. pot. pracować
przez
pewien
czas]
–
csinálni,
foglalatoskodni, tenni
porobić (pewnw) kroki – lépéseket tenni; tenni
vmit
porobić obstalunki – rendeléseket tenni
porobili majątki – vagyont szereztek v. kerestek,
meggazdagodtak
porobić się [1. o większej liczbie czegoś; 2. pot. o
większej liczbie osób lub rzeczy: stać się
kimś, czymś lub jakimś] – készülődni
poroczki [1. mniejsze od roków wielkich
kadencje sądowe; 2. Roki małe, czyli
"Roczki" ("Poroczki"), były to miesięczne
lub kwartalne kadencje, "sądy grodzkie"
(iudex castli). Sądzono na nich do
wysokości
30-tu
grzywien
a
przewodniczyli głównie komornicy (także
zastępcy wojewodów, podkomorzych,
sędziów i podsędków), rozstrzygając
sprawy uboższej szlachty i kmieci (na
prawie polskim). Bywały jednak wypadki,
że na roczkach zasiadali i sami królowie,
np. w 1400 roku w Poznaniu uczestniczył
Władysław Jagiełło. W 1420 roku
uchwalono, aby roki ziemskie odbywano
raz na miesiąc w każdym powiecie (w 1441
roku, 4 razy, i za Jana Olbrachta w roku
1496, na ziemiach ruskich 6 razy, potem
trzy razy, dlatego, że czwartą kadencją
były "Wiece", tj. "Colloquia Generalia").]
– (daw) kisebb bírósági ülésszak (havi v.
negyedévi)
porodowy, -a, -e – szülési
porodówka [sala porodowa w szpitalu; też: izba
porodowa] – szülőszoba
5234
porodzenie – (dawno) szülés
porodzenie dziecka – gyerekszülés
porodzenie nieba i ziemie – az ég és a föld
alkotása
porodzicielka [rodzicielka] – (dawno) anya,
szülőanya
porodzić [powić, urodzić, wydać na świat] –
szülni, megszülni, világra hozni
porodzić się [1. o wielu: urodzić się; 2. o wielu
pomysłach, myślach itp.: powstać] –
születni,
megszületni;
világra
jönni,
keletkezni
poroh, porohy (szypot, sula, szum) [1. reg.
poprzeczny próg skalny w obrębie
szerokiego i płytkiego łożyska rzeki; 2.
reg. poprzeczny próg skalny w obrębie
szerokiego i płytkiego łożyska rzeki;–
bystrze, rodzaj poprzecznego progu
skalnego w korycie rzeki, zbudowanego ze
skał znacznie odporniejszych na erozję,
nie powodujących jednak powstania
swobodnego spadku wody jak wodospad.
Mianem porohów najczęściej określa się
progi na Dniestrze i Dnieprze.] – vízesés,
zuhatag
porokoszowy, –a, -e – felkelés utáni [atmosfera
porokoszowa: felkelés utáni légkör]
poromansować [spędzić pewien czas na
romansowaniu] – flörtölni, udvarolni,
csapni a szelet (egy ideig)
poromantyczny, -a, -e – romantika utáni
poromantyczny poeta – romantika utáni költő
poronić [urodzić przedwcześnie niedostatecznie
ukształtowany płód lub martwe dziecko] –
elvetélni, abortálni
poronienie [1. przedwczesne wydalenie płodu 2.
to powikłanie ciąży polegające na
samoistnym wydaleniu jaja płodowego w
okresie, w którym dziecko nie jest zdolne
do życia poza łonem matki] – koraszülés;
-
Wersja 01 01 2017
(spontán) vetélés, elvetélés; abortusz (művi
v. spontán)
poronienie nawykowe [poronienie samoistne,
występujące co najmniej dwa razy
kolejno] – gyakori spontán elvetélés
poroniony, -a, -e [z dezaprobatą o czymś
nieudanym] – koraszülött, elvetélt
poroniony płód – (tréf.) nem sikerült v. halva
szültett irodalmi mű
poroniony pomysł – (átv.) halvaszületett ötlet
poronny, -a, -e – (orv.) abortív; magzatűző
poronna postać choroby [postać choroby, w
której przebiega ona z objawami
słabszymi niż przeciętne] – a betegség
abortív (tünetszegény) alakja
porosić (poroszę) – csepegni, szemeregni
porosły, -a, -e [1. zob. porośnięty; 2. pot. o
nasionach, roślinach: mający niepożądane
kiełki] – benőtt, kinőtt
porosły piórami – tollas
porosły trzciną – nádas; náddal benőtt
porosły włosami – hajjal benőtt, szőrös
porosnąć (porosnie) — porastać [1. zostać
pokrytym czymś rosnącym; 2. rosnąc,
pokryć coś; 3. o nasionach, roślinach:
puścić kiełki w niepożądanym okresie; 4. o
wielu istotach lub roślinach: stać się
wyższym] – kinőni
porosnąć mchem – homokosodni
porosnąć a. porastać pierzem a. piórami –
kitollasodik (a fióka)
porosnąć w piórka – megtollasodni, megszedi
magát; meggazdagodni
porost
[1. proces
rośnięcia;
2. roślina
zarodnikowa rosnąca m.in. na korze
drzew i skałach; 3. to, co rośnie na czymś]
– növés, növekedés, benövés; fonadék; (növ.)
zuzmó
porost islandzki [zob. płucnica islandzka] –
izlandi zúzmó
porost
mannowy
[zob.
manna:
porost
północnoafrykański,
mający
postać
szarych grudek, służący mieszkańcom i
bydłu za pokarm] – manna
Porostnica wielokształtna (łac. Marchantia
polymorpha) [gatunek wątrobowca z
rodziny porostnicowatych] – Csillagos
májmoha, (Marchantia polymorpha L.)
5235
porosty (łac. Lichenes) [tradycyjna nazwa licznej
grupy grzybów (ponad 20% wszystkich
gatunków grzybów (Fungi), określanych
jako
zlichenizowane,
tworzących
obligatoryjne
symbiozy
głównie
z
prokariotycznymi
cyjanobakteriami
(Cyanobacteria)
lub
eukariotycznymi
zielenicami
(Chlorophyta).
Jako
samodzielna jednostka taksonomiczna,
przestała istnieć w 1981 roku, w wyniku
zmian
wprowadzonych
przez
Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury
Botanicznej. Pojęcie to ujmowane jest
obecnie w kategoriach ekologicznych
(podobnie jak grzyby mikoryzowe), a nie
systematycznych. Nauka zajmująca się
porostami to lichenologia.] – zuzmó
[zuzmók egysejtű vagy fonalas kék- vagy
zöldmoszatok és főként tömlősgombák
együttéléséből
(szimbiózis)
kialakult
szervezetek. A fotoszintézisre képes
moszatsejtek autotróf, a kész szerves anyag
felvételére képes gombafonalak heterotróf
anyagcserét tesznek lehetővé.]
 Rodzina: plamicowate (Arthoniaceae)
o Rodzaj plamnica (Arthonia)
 Gatunek:
Plamica
promienista
(Arthonia radiata)
Plamica kasztanowata
(Arthonia spadicea)
 Gatunek:
Plamica
czerwonawa
(Arthonia
tumidula,
Arthonia
cinnabarina)
 Gatunek: Plamica rozsiana (Arthonia
dispersa)
 Gatunek:
Plamiec
jasny
(Arthothelium rauanum, Arthothelium
raunideum)
 Rodzina: brodaczkowate (Usneaceae)
o Rodzaj: brodaczka (Usnea)
 Gatunek: brodaczka kępkowa (Usnea
hirata)
 Gatunek: brodaczka kędzierzawa
(Usnea subfloridana, Usnea comosa)
 Gatunek: brodaczka najdłuższa
(Usnea longissima)
 Gatunek:
-
Wersja 01 01 2017
 Gatunek: brodaczka rozpierzchła
(Usnea fulvoreagens)
 Gatunek: brodaczka zwyczajna
(Usnea filipendula, Usnea dasypoga)
 Gatunek: brodaczka nadobna (Usnea
florida)
o Rodzaj: mąkla (Evernia )
 Gatunek: mąkla tarniowa (Evernia
prunastri)
 Gatunek: mąkla odmienna (Evernia
mesomorpha)
 Gatunek: mąkla rozłożysta (Evernia
divaricata)
 Rodzina: chrobotkowate (Cladoniaceae)
o Rodzaj: chrobotek (Cladonia)
 Gatunek: chrobotek reniferowy
(Cladonia rangiferia)
 Gatunek: chrobotek leśny (Cladonia
sylvatica)
 Gatunek:
chrobotek
strzępiasty
(Cladonia fimbriata)
 Gatunek: chrobotek kubkowaty
(Cladonia pyxidata)
 Gatunek:
chrobotek
alpejski
(Cladonia stellaris)
 Gatunek:
chrobotek
czarniawy
(Cladonia stygia)
 Gatunek:
chrobotek
palczasty
(Cladonia digitata)
 Gatunek:
chrobotek
najeżony
(Cladonia impexa)
 Gatunek: chrobotek gwiazdkowaty
(Cladonia uncialis)
 Gatunek:
chrobotek
łuskowaty
(Cladonia subsquamosa)
 Gatunek:
chrobotek
wysmukły
(Cladonia gracilis)
 Gatunek:
chrobotek
rożkowy
(Cladonia cornuta)
 Gatunek: chrobotek rogokształtny
(Cladonia cornutoradiata)
 Gatunek:
chrobotek
okółkowy
(Cladonia verticillata)
 Gatunek: chrobotek kieliszkowaty
(Cladonia chlorephaea)
 Gatunek:
chrobotek
rosochaty
(Cladonia foliacea)
 Gatunek: chrobotek koralowy
 Rodzina: granicznikowate (Stictaceae)
o Rodzaj: granicznik (Lobaria)
 Gatunek: granicznik płucnik (Lobaria
pulmonaria)
o Rodzaj: podgranicznik (Sticta)
 Rodzina: tarczownicowate (Parmeliaceae)
o Rodzaj: tarczownica (Parmelia)
 Gatunek: tarczownica kielichowata
(Parmelia acetabulum)
 Gatunek:
tarczownica
skalna
(Parmelia saxatilis)
 Gatunek: tarczownica bruzdkowana
(Parmelia sulcata)
o Rodzaj: płaskotka (Parmeliapsis)
 Gatunek:
płaskotka
pylasta
(Parmeliapsis aleurites)
płaskotka
rozlana
(Parmeliopsis ambigua)
 Gatunek:
płaskotka
reglowa
(Parmeliopsis hyperopta)
o Rodzaj: płucnica (Cetraria)
 Gatunek:
płucnica
islandzka
(Cetraria islandica)
 Gatunek: płucnica płotowa (Cetraria
sepincola)
 Gatunek: płucnica żółta (Cetraria
pinastri)
 Gatunek: płucnica modra (Cetraria
glauca)
 Gatunek: płucnica kędzierzawa
(Cetraria ericetorum, Cetraria crispa)
 Gatunek: płucnica kolczasta (Cetraria
aculeata),
rożynka
kolczasta
(Coelocaulon aculeatum, Cornicularia
aculeata)
 Gatunek:
5236
porosty morskie – tengeri moszatok
porosty wodne – moszat
porośnięty, -a, -e [pokryty czymś rosnącym] –
benőtt
porowacieć – likacsosodni, pórusok képződnek
vmiben
porowatość – likacsosság, porozitás, lyukacsosság
porowaty, -a, -e [1. o skórze: mający duże,
widoczne pory; 2. mający szorstką
powierzchnię; 3. o substancji stałej:
odznaczający się gąbczastą strukturą] –
(gör.) porózus, pórusos; lyukacsos, likacsos
(szövet, ásvány stb.)
porozbiegać się [o wielu: rozbiec się w różne
strony] – sorra szétszaladni
porozbierać [1. rozebrać wiele osób kolejno;
2. rozebrać na części wiele czegoś; 3. o
wielu osobach: rozdzielić między siebie
większą ilość czegoś] – sorra v. mind
levetkőztetni; sorra szétszedni, darabokra v.
ízekre szedni; elosztani, szétosztani vmit
porozbierać wypalone domy – lebontani a kiégett
házakat
porozbierać rusztowania – szétszedni az
állványzatot
porozbierać się [1. o wielu osobach: rozebrać się;
2. zdjąć z siebie wiele ubrań] – sorra
levetkőzni, egymás után sorra levetkőzni
porozbijać [1. rozbić na części wiele czegoś;
2. przez uderzenie, upadek uszkodzić
jakąś część ciała w wielu miejscach; też o
wielu osobach: uszkodzić jakąś część
ciała; 3. rozłożyć wiele namiotów]– sorra
széttörni v. összetörni vmit; összetörni
(vkinek vmely testrészét); sorra felverni
(sátrat, tábort)
-
Wersja 01 01 2017
porozbijać się [1. uszkodzić sobie jakieś części
ciała; 2. zostać uszkodzonym w wielu
miejscach; 3. o wielu osobach: rozłożyć
namioty, zakładając obozowisko] – sorra
összetörik vmi; összetöri magát sok helyen;
(több személy) sátrat v. tábort felverni
porozbiorowy, -a, -e [istniejący lub działający po
rozbiorze albo po rozbiorach Polski] –
felosztás utáni; Lengyelország felosztása
utáni
porozchodzić się [1. o grupie: odejść w różne
strony; 2. o kilku, wielu rzeczach:
rozsunąć się, tworząc szczelinę; 3. pęknąć
w
wielu
miejscach;
4. o
wielu
małżeństwach: rozejść się] – sorra
szétmegy, szétoszlani (több egyén); szétválni
porozczesywać [rozczesać wiele czegoś] – sorra
kifésülni
porozczesywać dzieciom włosy – egymás után
kifésülni a gyermekek haját
porozdawać
[1. obdzielić
czymś
wielu;
2. wyczerpać coś, dając wielu osobom;
3. rozdzielić coś pomiędzy wiele osób] –
szétosztogatni, szétosztani, elosztogatni
porozdzielać [1. podzielić coś między wiele osób
lub rozdać wiele czegoś; 2. porobić
przegrody między wieloma rzeczami lub
przedzielić coś czymś w wielu miejscach] –
sorra szétosztani, felosztani vmit; sorra
elhatárolni vmit vmivel
porozdzierać [rozedrzeć wiele czegoś albo coś w
wielu miejscach] – elszaggatni, széttépdesni
porozejmowy, -a, -e – fegyverszünet utáni
porozjeżdżać [jeżdżąc po czymś, zgnieść coś w
wielu miejscach lub rozjechać wiele
czegoś] – elgázolni (sok egyént)
porozjeżdżać się [o większej liczbie osób lub
pojazdów: odjechać w różne strony] – (sok
egyén) elutazik, szétszéled
porozkładać [rozłożyć wiele czegoś w wielu
miejscach] – szétrakni, szétrakosgatni
porozkładać się [o wielu osobach: rozlokować się
gdzieś, zajmując jakąś przestrzeń] –
elhelyezkedni, helyet találni vhol
porozkradać [ukraść wszystko albo wiele rzeczy,
wynosząc
stopniowo]
–
lopkodni,
ellopkodni, szétlopkodni
porozkręcać [1. rozkręcić na części lub
zdemontować wiele czegoś; też: rozkręcić
coś w wielu miejscach; 2. rozprostować
wiele czegoś skręconego] – sorra
kicsavargatni
porozkręcać się [1. rozkręcić się w wielu
miejscach; też o wielu rzeczach: rozkręcić
się lub zostać rozkręconym; 2. o wielu
rzeczach
skręconych:
ulec
5237
rozprostowaniu] – sorra kicsavarodni;
kiegyenesedni
porozlepiać [1. nalepić wiele czegoś w wielu
miejscach; 2. porozdzielać coś zlepionego
w wielu miejscach lub wiele rzeczy
zlepionych] – sorra felragasztgatni
porozlewać [1. rozlać wiele płynu w wielu
miejscach; 2. rozlać płyn do wielu naczyń]
– sorra öntögetni v. kiöntögetni v.
szétöntögetni
porozlewać się [o płynie: zostać rozlanym lub
rozlać się w wielu miejscach lub na dużej
powierzchni] – sorra kiöntődni v.
szétöntődni
porozmawiać (porozmawiam, -asz, ają) z (kim), o
+ H. [1. spędzić pewien czas na rozmowie;
2. rozmawiając, wyjaśnić lub ustalić coś] –
gyakran elbeszélgetni
porozmawiaj! – beszéld el!
poroznosić [roznieść wiele czegoś w różne
strony, miejsca, do wielu osób] – sorra
széthordani, széthurcolni
porozpinać [1. rozpiąć wiele czegoś lub rozpiąć
coś w wielu miejscach; też o wielu
osobach:
rozpiąć
coś
zapiętego;
2. rozpostrzeć na całą szerokość lub
długość wiele czegoś albo powiesić wiele
rozpostartych rzeczy] – sorra végig
kigombolni; sorra kihúzni, kifeszíteni (pl.
hálót)
porozpinała dziecku płaszczyk – kigombolta a
gyerekek kabátját
porozpinać się [1. rozpiąć na sobie odzież w
wielu miejscach lub wiele części odzieży;
też o wielu osobach: rozpiąć na sobie
odzież; 2. o czymś zapiętym: rozpiąć się] –
kigombolkozni;
kigombolódni,
kikapcsolódni
porozpinać się kurtki – zakót kigombolni
porozrywać [rozerwać wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach] – szakítani, elszakítani
porozrywać się [rozerwać się w wielu miejscach;
też o większej liczbie czegoś: zostać
rozerwanym] – szakadni, elszakadni
porozrywany, -a, -e – szakadozott
porozrzucać [1. rozrzucić wiele czegoś w różne
strony lub coś na jakiejś powierzchni;
2. rozrzucić wiele rzeczy, robiąc bałagan;
3. umieścić wiele osób lub rzeczy w pewnej
odległości od siebie] – sorra szétszórni,
szétdobálni
porozsadzać1 [rozsadzić wiele czegoś za pomocą
materiałów
wybuchowych
lub
spowodować rozpadnięcie się czegoś
wskutek parcia od wewnątrz] – elültetni
-
Wersja 01 01 2017
porozsadzać2 [1. wyznaczyć
wielu
osobom
miejsce do siedzenia i umieścić je tam;
2. rozłączyć wiele osób, sadzając je w
różnych miejscach] – több személyt
elhelyezni; elültetni
porozsadzać3 [posadzić większą liczbę roślin w
pewnej odległości od siebie; też:
przerzedzić to, co rosło zbyt gęsto] – (növ.)
ültetni, elültetni, telepíteni
porozsiewać [1. rozsiać wiele czegoś lub
rozrzucić wiele czegoś w wielu miejscach,
na dużej przestrzeni; 2. rozgłosić wiele
informacji]–
sorra
szétszórni
v.
szétszórógatni; elvetni, elhinteni
porozsiewać się [o nasionach: wysypać się z
torebek
nasiennych]
–
kiszóródni,
elszóródni
porozstawiać [1. rozstawić wiele rzeczy w pewnej
odległości od siebie; 2. wyznaczyć miejsca,
stanowiska większej liczbie osób lub
rozmieścić wiele osób w pewnej odległości
od siebie] – sorra szétállítani v. szétállítgatni
porozsuwać
[1. rozsunąć
wiele
czegoś;
2. zwiększyć powierzchnię wielu rzeczy
przez wysunięcie części składowych] –
sorra széttologatni, eltologatni
porozsyłać [rozesłać wiele czegoś w różne strony;
też: wyprawić wiele osób w różne miejsca]
– sorra szétküldeni v. szétküldözgetni
porozsypywać [1. rozsypać wiele czegoś na
jakiejś powierzchni lub rozsypać coś w
wielu miejscach; 2. sypiąc, podzielić coś,
umieszczając w wielu miejscach] – sorra
szétszórni
porozsypywać się [zostać rozsypanym na jakiejś
powierzchni lub w wielu miejscach] – sorra
szétszóródni
porozumieć
się
―
porozumiewać
się
[1. nawiązać z kimś kontakt; 2. dojść z
kimś do zgody w jakiejś sprawie lub
uzgodnić coś] – szót értenek egymással,
megértik egymást, egyetérteni; megérteti
magát; megállapodni, megegyezni; értekezni
porozumiał się z nią oczyma – megértően
rápillantott,
a
szemek
pillantásából
megértették egymást
porozumieć się na platformie politycznej –
politikai téren közös nevezőre jutni
porozumieć się z kimś – megérteti magát vkivel
porozumieć się z kimś korespondencyjnie –
levelezés útján érintkezni vkivel
porozumieć się z kimś co do czegoś –
megállapodni vkivel vmiben
porozumiewać się z kimś – kommunikálni vkivel
porozumienie [1. zgoda na coś; 2. wzajemne
zrozumienie;
3. umowa,
układ]
–
5238
megállapodás,
megegyezés,
egyetértés,
konszenzus, egyezség; megértés
porozumienie
bilateralne
–
kétoldalú
megállapodás
porozumienie celne – vám-megállapodás
porozumienie
dwustronne
–
kétoldalú
megállapodás
porozumienie finansowe – pénzügyi megállapodás
porozumienie
gospodarcze
–
gazdasági
megállapodás
porozumienie
handlowe
–
kereskedelmi
megállapodás
porozumienie kooperacyjne – koopoerációs
megállapodás
porozumienie międzybranżowe w przemyśle –
szakmaközi ipari megállapodás
porozumienie międzynarodowe – nemzetközi
megállapodás
porozumienie międzypaństwowe – államközi
megállapodás
porozumienie multilateralne – multilaterális
megállapodás
porozumienie o współpracy – együttműködési
megállapodás
porozumienie o wymianie handlowej –
cserekereskedelmi megállapodás
porozumienie o wzajemnej pomocy – (kölcsönös)
segélynyújtási megállapodás [Porozumienie
między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a
Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o
wzajemnej
pomocy:
lengyel-amerikai
segélynyújtási megállapodás; segélynyújtási
megállapodás a Lengyel Köztársaság és az
Amerikai Egyesült Államok között]
porozumienie płatnicze – fizetési megállapodás
porozumienie się bezsłowne – hallgatólagos
megállapodás
porozumienie towarowe – árumegállapodás
porozumienie
wielostronne
–
sokoldalú
megállapodás
porozumiewać się [1. nawiązać z kimś kontakt;
2. dojść z kimś do zgody w jakiejś sprawie
lub uzgodnić coś] – szót érteni, megérteti
magát, értekezni; (godzić się na jedno)
megegyezni, egyetérteni
porozumiewać się językiem migowym –
jelnyelvet használni
porozumiewać się na migi – kézzel-lábbal
megértetni egymást; mutogatva beszélni
porozumiewać się z Francuzami przeważnie na
migi – a franciákkal főleg kézzel-lábbal
megértetni egymást
porozumiewać się na migi i gesty – kézzel-lábbal
és gesztikulálva megértetni egymást
-
Wersja 01 01 2017
porozumiewawczo
–
megértőleg,
jelentőségteljesen, megegyezési módon
porozumiewawczy, -a, -e [1. dający coś do
zrozumienia;
2. służący
do
porozumiewania się w określonych
sprawach] – megértő, jelentőségteljes,
egyeztető
porozumiewawcze spojrzenie – megértő tekintet
porozwieszać [rozwiesić wiele rzeczy, zwykle w
wielu
miejscach;
też:
wieszając,
rozpostrzeć coś] – sorra kiakasztani,
kiakasztgatni; szerteaggatni
porozwozić [rozwieźć kolejno wiele osób lub
rzeczy w różne miejsca] – sorra
körülvezetni,
széthurcolni,
széthordani
(járművön)
poroże [dwa duże, rozgałęzione rogi u samców
ssaków takich jak jeleń, sarna, łoś, daniel]
– agancs
porożysty, -a, -e – vízeséses, zuhatagos
poród (również rozwiązanie, narodziny) [1. jest
procesem, który prowadzi do wydalenia
na zewnątrz dziecka wraz z łożyskiem i
błonami płodowymi. Około 38 tygodnia
ciąży płód jest wystarczająco dojrzały, aby
opuścić organizm matki i rozpocząć
samodzielne życie, 2. u samic ssaków
łożyskowych oraz torbaczy wydalenie
płodu i łożyska z macicy samicy kończące
ciążę] – szülés [a magzat világrahozatala a
terhesség végén. Megindulását a megrepedt
magzatburokból elfolyó magzatvíz és/vagy a
ritmikus méhösszehúzódások jelzik. Három
szakaszban zajlik le: 1. tágulási szak: a
méhszáj kinyílik, a méhnyak kitágul,
kialakul a szülőcsatorna.; 2. kitolási szak: a
magzat lassan, fokozatosan kijut a
szülőcsatornából; 3. lepényi szak: a
méhlepény megszületése]
poród
bezbolesny
–
fájdalommentes
v.
fájdalomnélküli szülés
poród ciężki – nehéz szülés
poród główkowy [rodzenie się dziecka
zwróconego główką do szyjki macicy] – a
magzat fejjel előre történő szülése
poród
naturalny,
fizjologiczny
[poród
odbywający się między 38 a 42 tygodniem
ciąży siłami natury] – természetes v.
fiziológiai szülés; élettani szülés
poród kierowany – programozott szülés
poród kleszczowy [poród, podczas którego płód
wydobywany jest za pomocą specjalnych
kleszczy] – fogós szülés v. műtét
poród
naturalny,
fizjologiczny
[poród
odbywający się między 38 a 42 tygodniem
ciąży siłami natury] – természetes szülés
5239
poród niewczesny [poród przed prawidłowym
terminem zakończenia ciąży, między 17 a
28 tygodniem jej trwania] – koraszülés
poród opóźniony [poród po 42 tygodniu ciąży] –
késedelmes szülés; szülés 42 heti terhesség
után
poród pośladkowy – fartartásos szülés
poród późny – kései szülés
poród przedłużony – elhúzódó szülés
poród przedwczesny [poród przed prawidłowym
terminem zakończenia ciąży, między 28 a
37 tygodniem jej trwania] – koraszülés,
elvetélés
poród przy ciąży mnogiej – ikerszülés
poród rodzinny [poród, przy którym jest obecny
ojciec dziecka lub osoba z najbliższej
rodziny rodzącej] – apás szülés, családi
szülés
poród za wczesny – korai v. idő előtti szülés
poróść (porośnę, porośnie) [1. zob. porośnięty;
2. pot. o nasionach, roślinach: mający
niepożądane kiełki] – benőni, megnőni,
elborítani, ellepni
porósł w piórka – megtollasodott
porośnięty [pokryty czymś rosnącym] – benőtt,
megnőtt, elborított, ellepett
porównać — porównywać [zestawić ze sobą
jakieś osoby lub rzeczy, aby znaleźć ich
cechy wspólne i cechy różniące] –
összehasonlítani; viszonyítani, egybevetni;
összemérni; összevetni
porównać się — porównywać się [1. porównać
siebie z kimś; 2. zostać porównanym] –
összehasonlítja magát vkivel
porównaj (por.) – vesd össze (vö.)
porównalny, -a, -e – összehasonlítható,
egybevethető
porównalny
proces
kryminalny
–
összehasonlítható nyomozási eljárás
porównania międzyzakładowe – vállalatközi
összehasonlítás
porównanie [comparationis ma charakter
oczywisty, łatwo uchwytny, dostosowany
do językowych nawyków odbiorcy
komunikatu - w sytuacjach takich mówi
się nieraz o "utartym porównaniu" (np.
"biały jak jako skróconego (pozbawionego
tego spójnika) porównania jest jednak
mimo klasyczności bardzo sporna] –
összehasonlítás,
hasonlat;
egybevetés,
párhuzam; (gram) fokozás
porównanie dnia z nocą – napéjegyenlőség
porównanie ofert – ajánlatok összehasonlítása
porównanie,
comparatio
(w
niektórych
kontekstach także similitudo) [1. lit. figura
stylistyczna składająca się z dwu członów
-
Wersja 01 01 2017
połączonych wyrazami porównującymi,
np. jak, niby, niż, wskazującymi na
podobieństwo pewnych zjawisk lub
przedmiotów 2. dwuczłonowa konstrukcja
semantyczna, w której cechy przedmiotu
lub zjawiska X (tego, co porównujemy,
comparandum) scharakteryzowanego w
członie X zostają uwydatnione przez
wskazanie na jego podobieństwo do
przedmiotów
lub
zjawisk
scharakteryzowanych w członie Y (tego,
do czego porównujemy, comparans). Oba
człony połączone są charakterystycznymi
dla danego języka wyrażeniami – w języku
polskim są to wyrażenia jak, jakby, jak
gdyby, na kształt, niby, podobny, na
podobieństwo itp., występujące przed
comparansem, przy czym często są one
uzupełniane
występującymi
przed
comparandum wyrażeniami tak, tako itp.
Kolejność członów comparndum i
comparansa w języku polskim i wielu
innych jest dowolna. Comparandum i
comparans muszą więc posiadać wspólną
cechę semantyczną, zwaną tertium
comparationis, która stanowi podstawę i
motywację porównania.] – (gram) hasonlat
[hasonlóságon alapuló szókép. A hasonlító és
a hasonlított között valamilyen hasonlóság,
közös vonás van. A képi elem és a tárgyi
elem nincs egymással azonosítva, hanem
csak párhuzamban állnak.]
porównanie homeryckie [porównanie, którego
jeden człon jest rozbudowanym opisem
ludzkich
czynów
zestawionych
z
zachowaniem zwierząt lub ze zjawiskami
przyrody] – homéroszi hasonlat
porównawczo – összehasonlítva
porównawczy, -a, -e [1. porównujący rzeczy,
zjawiska, pojęcia w celach badawczych; też:
opierający
się
na
porównywaniu;
2. umożliwiający porównywanie, służący do
porównywania] – összehasonlító
porównując – viszonyítva; összehasonlítva
porównywać (porównuje) – összehasonlítani,
viszonyítani, egybevetni
porównywać co z czym – összehasonlítani vmit
vmivel
porównywać z kim/czym – viszonyítani
porównywany, -a, -e – összehasonlított;
viszonyított, egybevetett
poróżnić
—
poróżniać
[wywołać
nieporozumienie między kimś a kimś] –
összeveszíteni
poróżnić się [pokłócić się] – összeveszni,
összekülönbözni, összetűzni; összezördülni;
összeszólalkozni;
meghasonulni
(meghasonlik)
5240
poróżnić się z kimś – meghasonlik vkivel;
összeütközésbe kerül (vkivel)
poróżnienie – összekülönbözés, összetűzés,
veszekedés, civakodás; meghasonlás
poróżnienie się – (civódás) egyenetlenség;
szóváltás; vita
poróżniony [będący w niezgodzie z kimś] –
összeveszett, haragos
porridge [wym. poridż] [ang. z łac. porrum bot.
'pory': owsianka, kasza owsiana] – (ang.)
porridge; zablisztpép, skót nemzeti eledel
port [1. obszar wodny wraz z przylegającym do
niego pasem lądu, wyposażony w
urządzenia zapewniające postój i obsługę
statków, przeładunek towarów i obsługę
pasażerów; 2. miasto, w którym jest takie
miejsce postoju statków; 3. bezpieczne
schronienie; 4. złącze elektroniczne w
komputerze, umożliwiające przepływ
danych
między
komputerem
a
urządzeniami peryferyjnymi] – kikötő;
kikötőhely (w parcie: parton)
port [złącze elektroniczne w komputerze,
umożliwiające przepływ danych między
komputerem
a
urządzeniami
peryferyjnymi] – port [1. A port hálózatra
kötött
számítógépek egymással való
kommunikációjának csatlakozási pontja. Ez
a fogalom az internet, illetve a unix
operációs rendszerek megjelenésével terjedt
el. Lényege, hogy egy kiszolgáló gép
különböző szolgáltatásait a gépen definiált
különböző portokra (kapuk) csatlakozva
érhetjük el. A rácsatlakozás persze nem
fizikai, hanem logikai értelemben történik.
Minden szolgáltatásnak egyedi portszáma
van, amelyet szabvány rögzít. Olyan ez, mint
amikor a felvonóval egy adott emeletre
szeretnénk
feljutni.
A
sikeres
kommunikációhoz a kliens oldal is kap egy
portszámot, amire az a kikötés vonatkozik,
hogy nem lehet semmilyen szolgáltatás, vagy
más kliens által már lefoglalt port száma. 2.
egy számítógép valamilyen (soros vagy
párhuzamos) csatlakozási pontja a külvilág
felé, melyen keresztül külső perifériák (pl.
egér, nyomtató) csatlakoztathatók hozzá,
vagy hálózatba kapcsolható a gép; másik
értelemben hálózati számítógépeken futó
szerverprogramok
kommunikációs
csatlakozó pontja, ezen a logikai "kapun" át
kapcsolódnak a szerverre a kliens
programok; az egyes szerver-típusoknak
saját, megszokott port száma van az
Interneten (pl. gopher: 70, Web: 80), az ettől
eltérő esetekben a port számot is fel kell
tüntetni
az
URL
címben
(pl.
gopher://gopher.mek.iif.hu:7072);
3.
a
-
Wersja 01 01 2017
(hálózati) számítógépek kommunikációs
csatlakozó pontja, a "ki- és bejáratot"
azonosító "kapu"]
port (serial/parallel port) – port (serial/parallel
port)
kapu,
illesztési
pont,
(soros/párhuzamos kapu) [ritkábban: hálózati
csatlakozás] [személyi számítógépek külső
tartozékainak (nyomtató, modem, stb.)
csatlakoztatására (a gép hátsó falán) található
"kapuk" a vezeték- rendszerek mechanikus
és elektronikus illesztését szolgálják; a sok
eltérő szabványon belül megkülönböztetünk
soros és párhuzamos kapukat; előbbiek
vezeték- rendszere (pl. az egérnél) csak
néhány, utóbbiaké (pl. nyomtatóknál), akár
több tucat vezetéket is csatlakoztathat; a
kapuk kivitelezése szorosan összefügg az
általuk csatlakoztatott vezetékrendszerek,
'buszok' szabványaival; mára főleg a
körülményes
párhuzamos
csatlakozók
érettek a leváltásra; ezt célozza az új, gyors
USB csatlakozó szabványa; [egy második
jelentése
a
'port'
kifejezésnek
kommunikációs
hálózatok
csatlakozási
pontja,
de
ezenkívül
a
szónak
szoftverfejelsztésen belüli jelentései is
vannak]]
port celny – vámkikötő
port handlowy – kereskedelmi kikötő
port kosmiczny [zob. kosmodrom] – űrkikötő;
kozmodrom
port lotniczy – légikikötő, repülőtér
port morski – tengeri kikötő
port paliw płynnych – olajkikötő
port przeładunkowy – átrakodó kikötő
port równoległy ECP (system opracowany przez
Microsoft w celu ulepszenia działania
portu równoległego) – (kat.: informatyka)
"Enhanced Communication Port" azaz fejlett
kommunikációs kapu. [Kétirányú adatcserét
lehetővé tévő, párhuzamos kapu szabvány.
Ha nyomtatónkat párhuzamos kapun
keresztül szeretnénk gépünkhöz illeszteni,
ilyen szabványúra lesz szükségünk.]
port rzeczny – folyami kikötő
5241
Port Said (arab. ‫[ )ب ور س ع يد‬to nazwa miasta
egipskiego (populacja ok. 500 tys.)
leżącego na północnym wschodzie tego
kraju, nad Morzem Śródziemnym, w
pobliżu Kanału Sueskiego. Zostało
założone w 1859 r. w związku z
rozbudową tego kanału. Nazwane na cześć
Said Paszy, wicekróla Egiptu.] – Port-Szaid
[város Egyiptomban, a Szuez-csatorna
főkormányzójának és számos konzulátusnak
székhelye, a Szuez-csatorna bejáratánál egy
homoknyelv K-i végében, amely a
Menszalaki-tavat a tengertől választja el, az
Iszmailiába vezető vasútnál]
port szeregowy (ang. Serial Port) [1. port
komputerowy, przez który dane są
przekazywane w formie jednego ciągu
bitów. Port ten jest zwykle zaopatrzony w
specjalny układ o nazwie UART, który
tłumaczy ciągi bitów na bajty i na odwrót.
2. Port wejścia-wyjścia, w którym dane
przesyłane są po jednym bajcie w danym
momencie - w przeciwieństwie do portu
równoległego,
którym
równocześnie
przesyłanych jest wiele (zazwyczaj 8)
bitów danych. Szeregowe przesyłanie
sygnałów jest opisane w standardzie EIA
RS-232.] – soros port, ismertebb nevén
COM-port vagy kommunikációs port [1.
egy soros adatátvitelű PC csatlakozó. Mára
már elavult, régebben rengeteg különféle
eszközt (főképp egereket, nyomtatókat,
modemeket, stb.) lehetett rá csatlakoztatni.
Általában két darab volt egy számítógépben,
nagyok sok modellnél csak az egyik port volt
kivezetve, a másik egy alaplapi tüskesor volt,
amire a felhasználó saját belátása szerint
köthetett COM-port kivezetést, vagy
infravörös vevőegységet. A port főképp
alacsony sebessége (115 kbit/sec maximum)
és
az
USB
portok
térhódításának
köszönhetően veszített népszerűségéből. A
csatlakozó az RS-232 kommunikációs
szabványt használja. 2. olyan soros
kommunikációs csatorna vagy csatoló,
melyen keresztül különböző számítógépes
perifériák (pl. modem) kapcsolhatók a PC-re;
3. olyan (soros) csatorna vagy csatoló,
melyen keresztül a számítógép hálózaton
kommunikálni tud egy modem vagy más
eszköz segítségével]
-
Wersja 01 01 2017
port śródlądowy – szárazföldi kikötő
port towarowy – árukikötő
port wojenny – hadikikötő
port wolnocłowy – vámszabad kikötő
port wolny – szabadkikötő
port wyładowania – kirakási kikötő
port wyładunku, port wyładunkowy – rakodó,
kikötő
porta
[I
1. ozdobne
architektonicznorzeźbiarskie
obramowanie
otworu
wejściowego jakiejś budowli; 2. drzwi lub
brama mające takie obramowanie; II
witryna internetowa o charakterze
komercyjnym,
udostępniająca
indywidualnym
użytkownikom
różnorodne informacje i usługi] – (lat.)
kapu; főbejárat; kapusfülke; portál, az üzlet
kirakati és bejárati része
Porta [Od wielkiej bramy, wiodącej w Stambule
do seraju sułtana, państwo tureckie
nazwane zostało Portą Otomańską] – (hist)
Török Porta
Porta Decumana (brama tylna) – Porta
Decumana; a római tábor főkapuja; a római
tábornak azon kapuja, mely a via praetoria
nevü főutnak egyik végén, a biztosított
terület felé nézett
Porta Ottomańska, [zob. Wysoka Porta] – (tör.)
Porta; fényes porta; a török nagyvezér
székhelye, majd a török külügyminisztérium
Porta Praetoria (brama główna) – Porta
Praetoria; főkapu; a tábor ellenség felé néző
kapuja
Porta Principalis Dextra (prawa brama) – Porta
Principalis Dextra; a jobb oldali kapu
Porta Principalis Sinistra (lewa brama) – Porta
Principalis Sinistra; a bal oldali kapu
portable (szoftware) – (ang.) portable (szoftware) átvihető, gépfüggetlen program (szószerint =
hordozható) [olyan program, amely más
platformon (operácios rendszeren) is
használható, mint amelyiken kifejlesztették;
a SUN által kifejlesztett JAVA programozó
nyelv
is
alkalmas
rendszerfüggetlen
használatra amennyiben az a szabványos
JAVA-t tudja kezelni; (Microsoft egy
nemszabványos JAVA-változatot használ)]
Portable Executable (PE), inna nazwa: format PE
[jest to format plików wykonywalnych,
obiektowych oraz bibliotek dynamicznych.
Używany w 32- i 64-bitowych wersjach
systemów
operacyjnych
z
rodziny
Microsoft Windows. Portable oznacza
"przenośny",
co
odnosi
się
do
uniwersalności formatu, dostępnego w
wielu
architekturach
systemów
5242
komputerowych.] – PE – Portable
Executable
portal [I 1. (wielkie, monumentalne) wejście do
budynku; brama; drzwi; kompozycja
archit.-rzeźbiarska,
otaczająca
(a.
stanowiąca) wejście, drzwi do kościoła;
2. ozdobne architektoniczno-rzeźbiarskie
obramowanie otworu wejściowego jakiejś
budowli; 3. drzwi lub brama mające takie
obramowanie; II witryna internetowa o
charakterze
komercyjnym,
udostępniająca
indywidualnym
użytkownikom różnorodne informacje i
usługi] – (lat.) portál, portálé; kapu, főkapu;
díszes főbejárat; (műsz.) daruportál, daruhíd;
az üzletek kirakatszekrénye; kapuzat
portal (site) – (ang.) portal (site) - Web-terület
bejárata, Web-kapu, Web-kirakat, belépőlap,
('portál') [bemutatkozó, áttekintést nyújtó
Web-oldal, mely kirakatszerűen mutatja a
Web-terület legfontosabb mondanivalóját,
szolgáltatásait; innen mutatókra kattintva
jutunk el a részletező oldalakig; az Internet
üzleti
érdekeltségű
szereplői
azért
versenyeznek, hogy a fogyasztó az ő
kapujukon keresz- tül lépjen a Hálóra,
olvassa a híreket, leveleit, időjárást, stb., a
'kapufélfára' tűzött hirdetések annál nagyobb
bevételt jelentenek az oldal fenntartójának; a
reklám tehát velejárója az ilyen oldalaknak,
ugyanúgy, mint a látogatók megtartása
érdekében ingyen kínált hírszolgálat,
címtárak, böngésző- és keresőprogramok,
postafiókok, stb. egészen az ingyenes
honlaptárhelyig; ebben a csatában a keresők
tulajdonosai (Yahoo, Exite, AltaVista,
DejaNews, stb.) kulcsszerepet töltenek be,
mert a Web-keresők a leglátogatottabb
szolgáltatások, olykor több millió látogatóval
naponta; valamennyi kapugazda igyekszik
tehát keresőprogramokat integrálni Webterületének bejárati oldalába, lásd Netscape
Netcenter, Microsoft Start, stb. oldalait;
Web-kapuk népszerüségük 1999 elején még
belátha- tatlannak tűnt, őszre már zenitjéhez
közeledett, de 2002-re egyesek már csak
20%-os látogatottságot jósolnak, mert a
reklámokat illetőleg is van egy fogyasztói
tűréshatár; a push kézbesítő hírszol- gálatok
pontosan ezért vezettek néhány hónap alatt a
bukásba]
portal z rozglifieniem – bélletes kapuzat
portalowy, -a, -e – portál-, portálos
portato (wł. przenoszony) [sposób artykulacji,
pośredni między legatem i staccatem,
oznacza wyraźne oddzielanie kolejnych
dźwięków. Oznaczany jest poziomą kreską
nad lub pod nutami] – (ol.) portato; [(zenei
-
Wersja 01 01 2017
előadásmód) olasz zenei műszó, azt jelenti,
hogy kötés nélkül (legato) széles, meleg
tónussal jutassuk érvényre a portato
szócskával jelölt témát. portato tehát nem
azonos a portamento-val]
portatyl (śr.łc. portalilis ‘przenośny’ od portare
‘nosić’ z łc.); ołtarzyk tablicowy, ołtarzyk
przenośny (łac. altare portatile) [1. kamień
w kształcie płyty zawierający relikwie,
wmurowany w ołtarz; 2. kamień w
kształcie płyty zawierający relikwie,
wmurowany w ołtarz. 3. ołtarzyk
przenośny; 4. Polacy tak nazywali
ołtarzyk podróżny do odprawowania mszy
św.; 5. wykonywane od VII wieku małe,
przenośne ołtarzyki, głównie metalowe lub
z kości słoniowej, używane w czasie
podróży; 3. to przenośna kamienna płyta z
wmurowanymi relikwiami świętego i
konsekrowana przez biskupa. Jego
wymiary musiały umożliwić postawienie
na nim co najmniej pateny i kielicha. Do
czasu reformy liturgicznej Soboru
Watykańskiego II był on niezbędny do
odprawienia Mszy świętej tam, gdzie nie
było stałych, konsekrowanych ołtarzy.] –
hordozható oltár
portatyl – hordozható oltár
portatyw [niewielkie przenośne organy] –
hordozható
porteczki – kis gatya, gyermeknadrág
porte-épée [wym. portepe] [frędzla, chwast na
taśmie przyczepionej do rękojeści broni
białej] – (fr.) portepé; kardbojt
porte-parole
[wym.
portparol]
[1. osoba
przemawiająca w imieniu innych; 2. w
utworach literackich: narrator lub postać,
która wyraża punkt widzenia autora; 3.
osoba, która wypowiada się w czyimś
imieniu. W epice i dramacie mianem tym
określa się postać, która przedstawia
punkt widzenia autora np. postać Juliana
w Kwiatach polskich wyraża przekonania
Juliana Tuwima. Często, choć nie zawsze,
5243
podmiot liryczny jest porte-parole autora]
– porte-parole; szóvivő
portent, portentum (cuda; monstrum) – (lat.)
portentum; csoda, égi jel; csodagyerek
szörny [minden szokatlan tünemény vagy
jelenség a természetben, csoda, csodajel. L.
még Monstrum.]
porter [1. ciemne, mocne piwo o słodowym
aromacie i winnym smaku; też: porcja
tego napoju; 2. ang. skr. od porter beer
'piwo dla tragarzy', gdyż takie było jego
pierw. Przeznaczenie; piwo z rodzaju
stout, ale lżejsze, słodsze, jaśniejsze, z
zawartością ok. 4% alkoholu] – (ang.)
porter; a szokásosnál nagyobb szesztartalmú
barnasör
porterowy, -a, -e [dotyczący porteru] – erős sörportfel (fr. portrfeuille) [1. mała, kieszonkowa
torebka z przegródkami, służąca do
przechowywania pieniędzy i dokumentów;
2. ogół weksli lub papierów wartościowych
znajdujących się w banku lub w
przedsiębiorstwie;
3. pewna
część
pieniędzy przeznaczona z budżetu
państwowego
na
określone
cele;
4. określona lub zaplanowana ilość czegoś;
5. mała, kieszonkowa teczka ze skóry, z
tkaniny itp. o spłaszczonym kształcie
służąca do przechowywania banknotów,
dokumentów itp.] – tárca, levéltárca,
irattárca; (z aktami) irattáska, aktatáska;
állomány
-
Wersja 01 01 2017
bizonnyal a latinból származik. Albert
Dauzat A francia nyelv etimológiai szótára
című művében az olvasható, hogy a
"réticule" főnév a latin reticulumból
származik. A latin reticulum szó azt jelenti:
"kis háló". Ebből következik, hogy az antik
Róma hölgyeinek kézitáskája, reticulumja
hálószemekből szőtt kis zsákocska volt.
Szintén ebből következik, hogy a ridikül
helyes magyar kiejtése retikül, hiszen a latin
reticulum húzódik meg a szó mélyén. Ám
érdekes módon az sem téved túl nagyot, aki
ridikült mond, mert a franciák is használják
ezt az alakot a kézitáska jelölésére,
legalábbis 1801 óta. Az élő és nem okoskodó
nyelvgyakorlat az idegen reticulum főnevet a
francia ridicule - nevetséges jelentésű melléknév alakjára torzította. A francia
nyelvben a ridicule szónak két jelentése is
van: nevetséges és kézitáska. Az őstípus a
római nők hálója, vagyis reticulumja. Ez a
középkorban övbe kapcsolható kis zacskóvá
alakult. A mai értelemben vett praktikus
retikül az 1860-as években jelent meg, az
angol kosztümmel egy időben. Ekkor mutatta
be ugyanis a híres Worth mester Eugénia
császárnénak az első szövetből készült
trottőrkosztümöt. A kosztümhöz hamarosan
bőrtáskát készítettek. Ennek akkora sikere
lett, hogy többé el sem hagyták a nők. Csak
az alakja változott, de sűrűn. 1912-ben
például hosszú zsinóron lógott le a földig,
1914-ben doboz alakot öltött, majd miniatűr
aktatáskává finomult. Ma pedig már minden
elképzelhető formában találkozhatunk vele.]
http://www.sulinet.hu/tart/fcikk/Kjc/0/28366/1
portefeuille (portfel, portfolio) – (fr.) portefeuille
(franc., ejtsd: portföly) tárca, a miniszteri
tárca; portfolió
portfel inwestycyjny – invesztíciós v. beruházási
állomány
portfel papierów – értékpapírállomány
portfel wekslowy – váltóállomány
portfel włoskiej firmy – olasz márkájú irattárca
portfel zamówień – megrendelés állomány
portfelowa torebka [torebka na pasku lub
łańcuszku przypominająca portfel lub
portmonetkę] – retikül v. redikül Azzal
talán nem árulok el nagy titkot, ha
megmondom, hogy a retikül szót a francia
nyelvből vettük át, ez a nyelv pedig az újlatin
nyelvcsaládba tartozik, tehát a szó minden
portfelowa torebka
5244
portfolio [1. to teczka (także w sensie
dosłownym, lub np. segregator) z
przykładowymi pracami artysty, a w
szerszym znaczeniu prezentacja dokonań
danej osoby lub firmy, np. plik
zawierający próbki, przykłady i wizerunki
wykonanych, kompletnych prac mogących
być podstawą do oceny jej umiejętności,
zdolności do pracy na danym stanowisku
lub wykonania danego zadania. 2.
Terminem portfolio (lub portfel) określa
się posiadany przez inwestora zestaw
papierów wartościowych. Mówi się np. o
dywersyfikacji portfolio, czyli inwestycji w
akcje różnych spółek w celu zwiększenia
różnorodności posiadanych papierów, co
ma wpływ na zmniejszenie ryzyka
inwestycyjnego.] – portfiló [1. „A portfólió
olyan dokumentumok gyűjteménye, amelyek
megvilágítják valakinek egy adott területen
szerzett tudását, jártasságát, hozzáállását” 2.
valakinek a tulajdonában lévő értékpapírok
összessége; 3. magyarul értékpapírtárca;
többféle befektetési lehetőségből képzett
kosár; 4. Egyfajta "kosár", amely a befektető
által birtokolt különböző típusú, kockázatú,
hozamú értékpapírokból és egyéb befektetési
eszközökből áll össze.]
portier [mężczyzna pełniący służbę przy wejściu
do jakiejś instytucji] – kapus, portás
portier nocny – éjszakai portás
portiera [zasłona u drzwi lub okna z grubego,
ciężkiego materiału] – kapufüggöny,
ajtófüggöny
portierka [1. kobieta pełniąca służbę przy
wejściu do jakiejś instytucji; 2. pot.
portiernia] – kapus-, portásnő; (bud) porta,
portásfülke
portiernia [pomieszczenie przy wejściu do
instytucji, przeznaczone dla portiera lub
portierki] – porta, portásfülke
portki
-
Wersja 01 01 2017
portki [1. pot. spodnie; 2. spodnie z grubego
płótna czyli partu. Używali tego wyrazu
Bart. Paprocki, Wac. Potocki i inni
pisarze XVI i XVII w.; 2. tanie, z
grubego materiału szyte spodnie. Nazwę
tę spotyka się również w rachunkach
dworu króla Zygmunta Augusta. Tak
nazywano wówczas długie, obcisłe
spodnie z sukna podszyte futrem z lisich
brzuchów noszone przez króla w trakcie
polowania w 1545 roku.] – nadrág,
alsónadrág, gatya
portki (kynologia) [określenie stosowane w
kynologii na oznaczenie dłuższej sierści
na tylnych łapach psa. Ten dłuższy włos
pokrywa przeważnie tylne łapy od
ogona do stawów skokowych.] –
kinologia; ebismerettan
portmonetka (fr. porte-monnaie od porte ‘brama’
+ monnaie ‘moneta, pieniądze’) [1. mała
kieszonkowa torebka na bilon; 2. mała
torebka przeznaczona najczęściej na
bilon] – erszény, pénztárca
porto [1. opłata za przesyłki pocztowe; 2. opłata
portowa] – (ol.) portó; postadíj, postai
viteldíj; postaköltség; a postaküldemények
továbbításáért szedett díj; a címzettől a
kézbesítéskor szedett viteldíj, ill. bírság a
hiányos bérmentesítés miatt
porto [mocne, deserowe wino portugalskie; też:
porcja tego wina] – portói bor
porto-franko [1. warunki nadania przesyłki lub
listu bez obowiązku opłacania kosztów
pocztowych przez odbiorcę; 2. klauzula
zawarta w warunkach umowy o dostawę
ładunku, określająca m.in. jego cenę;
3. port, w którym nie pobiera się opłat
celnych od przewożonych towarów] –
porto franco, porto-franco; illetékmentesség;
[minden beköltöző idegen előtt megnyitott]
portować – (számítástechnika) portálni, helyezni,
telepíteni
portowanie – (számítástechnika) portálás, telepítés
portowanie programów – programok portálása
portowanie systemu plików – csomagrendszerek
portálása v. telepítése
portowe [opłata za wejście statku do portu] –
kikötési v. horgonyzási illeték
portowiec [robotnik portowy] – kikötői munkás,
dokkmunkás
portowy, -a, -e – kikötői, kikötőportrecik [zdrobnienie od: portret] – kis portré
portrecista
[1. artysta
zajmujący
się
wykonywaniem portretów; 2. fotograf
wykonujący
zdjęcia
portretowe],
portrecistka – arcképfestő, arcképfestőnő
portret (fr. portrait) [1. dzieło sztuki plastycznej,
przedstawiające określoną osobę albo
grupę osób z zachowaniem podobieństwa;
2. fotografia przedstawiająca twarz jakiejś
osoby; 3. charakterystyka, opis jakiejś
postaci w utworze literackim lub filmie; 4.
obraz, zdjęcie lub inne dzieło będące
przedstawieniem osoby i odwzorowujące
jej wygląd zewnętrzny, a czasem także
cechy osobowości.] – (fr. portrait) portré;
(műv.) arckép, képmás [az embernek akár
szobrászati,
akár
festészeti,
akár
fényképészeti műben előállított képmása]
5245
autoportret - Jan Matejko
portret duchowy, psychologiczny [opis czyjegoś
charakteru
lub
umysłu]
–
lelki,
pszichológiai v. pszichikai kép
portret literacki [charakterystyka danej osoby
jako pisarza] – irodalmi portré
portret naturalnej wielkości – életnagyságú
arckép [naturalnej wielkości portret
Piłsudskiego – Piłsudski életnagyságú
arcképe; naturalnej wielkości stojący portret
– életnagyságú álló portréja]
portret pamięciowy [1. portret przestępcy,
wykonany
przez
specjalistów
na
podstawie szczegółów podanych przez
świadków lub przez ofiarę przestępstwa;
2. technika kryminalistyczna, polegająca
na identyfikacji osób na podstawie
szczegółowego opisu cech zewnętrznych, a
zwłaszcza twarzy, za pomocą jednolitej
terminologii.
Wizerunek
twarzy
sporządzony dowolną techniką na
podstawie danych dostarczonych przez
świadka. Może mieć formę rysunku
odręcznego, składanej formy graficznej,
fotograficznej lub też grafiki uzyskanej
przy pomocy komputera] – fantomkép;
grafikai fantomkép (bűnözők körözéséhez)
-
Wersja 01 01 2017
portret pastelowy – pasztellportré
portret trumienny [portret osoby zmarłej,
umieszczany dawniej na trumnie tej
osoby] – halott képe a koporsó fedelén
portret tuszowany – tussal készült arckép
portret udany – sikerült arckép
portretować [1. wykonywać czyjś portret;
2. opisywać kogoś lub odtwarzać jakąś
postać w utworze literackim, filmie] –
arcképet festeni
portretować się [pozować do portretu] – arcképet
festetni; portréfestéshez beállni
portretowy, -a, -e – arcképPortugał [nazwa wielodukatowej sztuki złota w
rodzaju monety] – (daw) régi pénz
Portugalczyk [obywatel Portugalii] – portugál ffi
Portugalia, Republika Portugalska (República
Portuguesa)
[państwo
europejskie
położone w zachodniej części Europy
Południowej na południowym zachodzie
Półwyspu Iberyjskiego.] – Portugália (az
Ibériai-félsziget délnyugati részén található)
Portugalka [obywatelka Portugalii] – portugál nő
v. lány
portugalski, -a, -ie [1. dotyczący Portugalii,
Portugalczyków; 2. język portugalski] –
portugál, portugáliai; portugál nyelv
portulaka [ozdobna i warzywna roślina o
mięsistych pędach] – porcsin
Portulaka warzywna, portulaka pospolita
(Portulaca oleracea L.) [gatunek rośliny
jednorocznej z rodziny portulakowatych.]
– Kövér porcsin (Portulaca oleracea,
Portulacaceae)
Portulaka wielkokwiatowa (Portulaca grandiflora
Hook.) [gatunek rośliny jednorocznej z
rodziny portulakowatych. Pochodzi z
Ameryki Południowej, z obszarów
Argentyny i Brazylii. Jest w Polsce dość
często uprawiana jako roślina ozdobna.
Przejściowo dziczeje (efemerofit).] –
porcsinrózsa v. kukacvirág (Portulaca
grandiflora), kerti porcsin [a porcsinfélék
(Portulacaceae) családjába tartozó egynyári
növényfaj (a grandiflora specifikus név
jelentése: „nagy virágú”). Argentína, DélBrazília és Uruguay területén őshonos.
Zöldségnövényként és a népi gyógyászatban
rokonát, a kövér porcsint (Portulaca
oleracea) hasznosítják.]
5246
portwejn (porto) – portói (bor)
porty wiślane – a visztulai kikötők
portyk [1. frontowa część budowli przed
głównym wejściem; 2. łac. porticus 'hala;
kolumnada; (kruż)ganek; szkoła stoików'
od porta, monumentalna część budowli
przed wejściem gł., z kolumnadą, zazw.
arkadową] – (lat.) porticus; (ép) csarnok,
oszlopcsarnok, előcsarnok
porubca – (dawno) szabad szerelemben élő
porubstwo [daw. rozwiązłość seksualna] –
házasságtörés, szabad szerelem
poruczenie [polecenie, misja] – megbízás
porucznik [1. oficerski stopień wojskowy, niższy
od kapitana; też: oficer mający ten
stopień; 2. w dawnym wojsku polskim:
oficer, któremu powierzano określone
zadanie; 3. od XVI w. stopień oficerski w
chorągwiach autoramentu polskiego; 4.
Porucznik, czyli namiestnik – nazwa,
pochodząca od słowa poruczać. W dawnej
Polsce porucznik oznaczał dowódcę
oddziału, któremu wódz komendę nad
tym oddziałem poruczył, ale miał także i
znaczenie ogólne, niewojskowe, jako
zastępca starszych, pełnomocnik.] –
főhadnagy (fhdgy.)
porucznikować – (dawno) főhadnagyként szolgálni
porucznikowski, -a, -ie – főhadnagyi
poruczyć — poruczać [1. powierzyć komuś z
zaufaniem zrobienie czegoś; 2. daw. oddać
kogoś pod czyjąś opiekę lub władzę] –
rábízni, ráhagyni (vkire vmit); megbízni
poruczać (komu kogo/co) – rábízni, ráhagyni
(vkire vkit/vmit), megbízni vkit vmivel
poruszać [zob. poruszyć] – megmozdítani,
megmozgatni; mozgósítani; kimozdítani;
lengetni; (dotykać się) érinteni, megérinteni;
hozzáérni; (átv.) megindítani, meghatni
poruszać się (zob. poruszyć się) – mozogni;
mozdulni, megmozdulni; mozgolódni
porusza się jak automat – mozog mint egy
automata v. gépezet
poruszać się jakimś ruchem – mozogni; vmilyen
mozgást végezni
poruszać się ociężale – nehézkesen, otrombán
mozogni
poruszać się ruchem wężowym – (wąż) kígyózni,
siklani; kígyózó mozgást végezni
poruszać się w rytm czego – vminek az ütemére
mozogni
poruszać się dokoła czegoś – keringeni; vmi körül
mozgást végezni
poruszać się po orbicie eliptycznej – ellipszis
alakú pályán keringeni
poruszający, -a, -e – mozgató
-
Wersja 01 01 2017
poruszanie – mozgatás, megindítás, érintés
poruszanie się – megmozdulás, meghatódás
poruszany, -a, -e – megmozdított; mozgatott
poruszenie [stan podniecenia lub wzburzenia,
wywołany przez jakieś wydarzenia] –
mozgás;
megélénkülés;
megmozdítás,
megmozdulás; érintés, megérintés, (átv.)
megindultság,
meghatódottság,
meghatottság; megrendülés; mozgalom
poruszony [taki, który bardzo się czymś przejął
lub wzruszył] – meghatódott; megrendült
poruszyć — poruszać [1. wprawić w ruch lub
ruszyć coś z miejsca; 2. poruszać:
powodować funkcjonowanie jakiegoś
urządzenia,
mechanizmu,
pojazdu;
3. poruszać: ruszyć czymś kilkakrotnie;
4. zacząć mówić lub pisać na jakiś temat;
5. wzbudzić w kimś silne emocje] –
megmozdítani, megmozgatni; mozgósítani;
kimozdítani; előmozdítani; megpiszkálni;
(dotykać
się)
érinteni,
megérinteni;
hozzáérni; szóba hozni, felvetni; (átv.)
megindítani, meghatni
poruszyć do łez – könnyekig meghatni
poruszyć gałąź – megmozgatni az ágat
poruszyć kogo do głębi – erősen meghatni vkit
poruszyć kwestię – kérdést felvetni
poruszyć masy – (átv.) tömegeket megmozgatni
poruszyć niebo i ziemie – (átv.) mindent elkövetni
v. megtenni; eget-földet megmozgatni
poruszyć wszelkie sprężyny – közm. minden követ
megmozgat
poruszyć wszystkie sprężyny – minden követ
megmozgat
poruszyć zagadnienie – kérdést érinteni, problémát
szóba hozni v. felhozni
poruszyć się — poruszać się [1. wykonać jakiś
ruch lub jakieś ruchy; 2. poruszać się:
zmieniać swoje położenie w przestrzeni;
3. poruszać się: ruszać się przez pewien
czas] – mozdulni, megmozdulni; mozogni,
megmoccanni;
(átv.)
megindulni,
meghatódni
poruszył niebo i ziemię – eget-földet
megmozgatott; minden lehetőt megtett
poruszył wszystkie sprężyny – mindent elkövetett,
minden fát v. követ megmozgatott
porużowany, -a, -e – rúzsos
porwać1 (porwie) — porywać [1. uprowadzić
kogoś lub coś wbrew czyjejś woli;
2. gwałtownie ruszyć kogoś, coś z miejsca i
przenieść dalej; 3. chwycić kogoś, coś
gwałtownie, szybko; 4. ruszywszy z
miejsca,
pobiec,
pojechać
szybko;
5. wzbudzić czyjś zachwyt lub entuzjazm;
też: wywrzeć na kimś silne wrażenie i
5247
pociągnąć za sobą; 6. o gwałtownych
uczuciach,
pragnieniach:
opanować
kogoś] – elragadni, elsodorni, (ukradłszy)
elragadni, elrabolni, elhurcolni; (átv.)
megkapni, magával ragadni, elragadni,
megragadni,
megfogni;
elszöktetni;
megszöktetni
porwać a. porywać coś – sodorni v. elsodorni vmit
porwać dziecko – gyermeket elrabolni
porwać kogoś – elhurcolni, elrabolni vkit
porwać samolot – repülőgépet eltéríteni
porwać w objęcie – karjába kap, megölelni
porwać z sobą – magával ragad v. ránt, elragad
porwać za broń – fegyvert ragadni v. fogni
porwać za kołnierz – nyakon csípni
porwać a. porywać za sobą – átv. magával ragad
porwać2 [porozrywać coś na wiele części lub
porobić w czymś dziury] – eltépni,
elszaggatni; szétszakítani, szétdarabolni,
felaprítani
porwać co na kawałki – darabokra szakítani v.
szaggatni vmit
porwać się1 — porywać się [1. powstać szybko
lub ruszyć się raptownie; 2. rzucić się na
kogoś; 3. chwycić się gwałtownie za coś;
4. chwycić jeden drugiego] – (wstawać
szybko) felugrani, felszökni, felpattanni;
ragadni, megragadni, fogni, megfogni;
(rzucać się na kogoś) ráveti magát;
rátámadni (vkire, vmivel)
porwać się do broni – fegyvert ragadni;
fegyverhez nyúlni
porwać się na co – vetemedni, merészkedni vmire
porwać się na kogo – rátámadni vkire,
megtámadni vkit, ráveti magát vkire
porwać się z motyką na słońce [związane z pracą
i zajęciami człowieka] – (átv.) lehetetlent
akarni
porwać się ze snu – felriad álmából
porwać się2 [rozpaść się na kawałki lub ulec
podziurawieniu]
–
darabokra
esni,
széthullani
porwała mnię fala uciekającego tłumu – (átv.)
magával ragadott a menekülők tömege
porwanie [zorganizowane działanie mające na
celu uprowadzenie kogoś lub czegoś] –
rablás, elrablás, szöktetés, elragadás
porwanie człowieka – emberrablás
porwanie samolotu – repülőgép eltérítés
porwanie Sabinek [to legendarny epizod z
najstarszej historii Rzymu, który opisuje
porwanie kobiet z plemienia Sabinów,
jednego z najstarszych plemion w
środkowej Italii] – a szabin nők elrablása
porwany, -a, -e – elragadtatott, lelkesült
-
Wersja 01 01 2017
porwana osoba – elhurcolt v. elrabolt személy
porwany
entuzjazmem
–
elragadtatva,
lelkesedéstől áthatva
Porwany za młodu (ang. Kidnapped) [powieść
historyczno-przygodowa Roberta Louisa
Stevensona z 1886 roku. Jej akcja toczy się
na terenie Szkocji w XVIII wieku, po
upadku II powstania jakobickiego. Jedno
z polskich wydań nosiło tytuł Dziecko
sprzedane albo Pamiętnik przygód Dawida
Balfoura w r.P. 1751] – Rober Louis
Stevenson:
Emberrablók
(Kidnapped);
Kiadó: Parragon Books Ltd. [Az Emberrablók
a 18. századi Skóciában játszódó féltörténelmi
regény, amelynek főhőse, a gyerekkorból épphogy
kinőtt David Balfour, aki apja halála után
nagybátyjához fordul segítségért, a kapzsi
vénember azonban eladja egy hajóskapitánynak.
A hajón a véletlen összesodorja a whing-párti
vidékről származó fiút a jakobita Alan Breck
Stewarttal, s bár a hajójukat ért szerencsétlenség
után egy időre elveszítik egymást, később
összetalálkoznak, s együtt indulnak - sok
kalandon, veszedelmen át - céljaik felé: David az
örökségéért, Alan pedig Franciahonba. A regény
végére David révbe ér, de hogy barátjának is
sikerül-e átkelni a tengeren, az csak a folytatásból
(Catriona, 1958) derül ki.]
poryczeć [1. o zwierzętach: ryczeć przez pewien
czas; 2. pot. płakać przez pewien czas] –
(állat) bőgni; (átv.) sírni, siratni, bőgni;
ordibálni, ordítani, kiabálgatni, kiáltozni
poryczeć się [pot. popłakać się] – sírva fakadni,
sírdogálni; (közb.) bőgni, elbőgi magát
poryć [1. porobić w ziemi zagłębienia, bruzdy;
2. sprawić,
że
coś
jest
pokryte
zmarszczkami, rysami itp.] – kiásni,
kitúrni, kikaparni
poryk [w gwarze łowieckiej: jednorazowy,
donośny ryk byka jelenia] – kiáltás,
felkiáltás, kurjantás, rikkantás; (vad.)
szarvasbika egyszeri, átható bőgése
porykiwać [o zwierzętach: wydawać ryk od
czasu do czasu] – fel-felrikkantani;
rikoltozni, bőgni
porykiwanie [ryk wydawany przez zwierzęta] –
(áll.) fel-felrikkantás, bőgés
5248
porysować [1. porobić na czymś rysy; 2. sprawić,
że coś jest pokryte zmarszczkami, rysami
itp.; 3. spędzić pewien czas na rysowaniu]
– rajzolni (egy kicsit); összekarmolni,
összekarcolni, firkálni
porysować się [o wielu rzeczach: pokryć się
rysami lub o jednej: zarysować się w wielu
miejscach] – megrepedezni, meghasadni,
megpattanni
porysowany, -a, -e – összekarmolt, összekarcolt;
megrepedezett, összefirkált, összerajzolt
poryw [1. nagły ruch lub silne uderzenie
powietrza, wody; 2. gwałtowne uczucie lub
nagły zapał] – mozdulás, lökés, kitörés,
tolulás; indulat, felindulás
poryw gniewa – dühkitörés
poryw serca – szívroham
poryw wiatru – szélroham
porywacz [człowiek, który dokonał porwania,
uprowadził (porwał) kogoś], porywaczka –
(vkit v. vmit) elragadó ember/nő; emberrabló,
rablónő
porywacz samolotu – repülőgép-eltérítő
porywacz tureckiego samolotu – a török gép
elrablója v. eltérítője
porywaczka męskich serc – a férfi szív elrablója
porywać (zob. porwać) – elragadni, elsodorni,
(ukradłszy) elragadni, elrabolni, (átv.)
megkapni, magával ragadni, elragadni,
megragadni, megfogni
porywa mnie gniew – elfog a méreg
porywa mnie pasja – elragad a szenvedély
porywająco – elragadóan
porywający, -a, -e [wzbudzający uniesienie,
zachwyt, entuzjazm] – elragadó, bájos
porywający widok – elragadó kilátás
porywać się do broni – fegyvert ragadni
porywać się z motyką na słońce – (közm.)
[husánggal támad a napra] a tengert béklóval
fenyegeti
porywanie ludzi – emberrablás; emberek
elhurcolása
porywczo – lobbanékonyan, hevesen, féktelenül
porywczość – lobbanékonyság; hirtelenség,
hirtelenkedés
porywczy, -a, -e [skłonny do gwałtownych
reakcji i łatwo wybuchający gniewem; też:
świadczący
o
takich
cechach]
–
lobbanékony, hirtelen haragú; heves,
féktelen, hirtelen, meggondolatlan, indulatos;
forrófejű (ember); impulzív; izgága
porywistość – hevesség
porywisty, -a, -e [1. o wietrze: gwałtownie,
raptownie
przybierający
na
sile;
2. odbywający się lub wykonywany w
-
Wersja 01 01 2017
bardzo szybkim tempie] – heves,
felfortyanó
porywisty wiatr – heves szél
porywiście – hevesen
porządeczek – rendecske
porządek [1. regularny układ, plan czegoś; też:
należyty ład, stan czegoś; 2. następowanie
czegoś po sobie według ustalonej
kolejności, hierarchii lub zasady; też:
następstwo, układ czegoś; 3. stan, w
którym przestrzegane jest prawo i jest
zachowany spokój; 4. określony system, w
jaki zorganizowana jest jakaś społeczność;
5.
relacja
pomiędzy
osobami
i
wyznawanymi przez nie wartościami lub
pomiędzy
określonymi
zjawiskami;
6. ustalony w epoce antycznej system
konstrukcyjny i kompozycyjny budowli,
którego główne elementy powiązane są
określonymi
proporcjami;
7. dwa
pierwsze konie typowane w gonitwie na
zwycięzców; 8. Bóg jest Bogiem miłości,
życia i także porządku. Organizmy roślin i
zwierząt mają w sobie porządek.
Wszystkie tkanki i komórki pracują wg
porządku nadanego im przez Stwórcą.
Organizmem ma także być zbór. W
organizmie wszystkie członki robią
wszystko z dobrej chęci, przeciwieństwem
do tego jest organizacja, gdzie każdy robi,
co mu się nakazuje z zewnątrz. Zbór w
Koryncie nie miał porządku; tam wszyscy
naraz rozmawiali, jedni uważali się za
lepszych od drugich, nie było wśród nich
miłości (która zawsze idzie z wewnątrz),
co zmusiło Pawła do napisania do nich
całego rozdziału o miłości. Kobiety nie
przestrzegały swojej roli w zborze itd.
Natomiast Kolosanie byli pochwaleni za
utrzymywanie porządku.] – rend, sorrend
porządek abecadłowy – ábécérend, ábécés sorrend
porządek alfabetyczny – betűrend, ábécés sorrend
porządek chronologiczny – időrend
porządek dzienny, porządek dnia [lista spraw,
które mają stanowić przedmiot obrad na
posiedzeniu, zebraniu oraz ich kolejność]
– napirend
porządek dorycki [1. archit. porządek klasyczny,
charakteryzujący
się
surowością
i
monumentalnością; 2. (styl) to jeden z
najbardziej
znanych
porządków
architektonicznych czasów starożytnych.
Charakteryzuje
się
on
ciężkimi
proporcjami,
surowością
i
monumentalizmem. Walory artystyczne
ustępowały
w
nim
miejsca
funkcjonalizmowi.] – dór oszloprend; dór
építészet rendje
5249
porządek dorycki
porządek dzienny sesji – a gyűlés napirendje
porządek gospodarczy – gazdasági rend
porządek joński [1. archit. porządek klasyczny,
charakteryzujący
się
lekkością
i
smukłością proporcji, dekoracyjnością; 2.
to jeden z trzech podstawowych
porządków
architektonicznych
występujących
w
architekturze
starożytnej Grecji. Posiada dwie odmiany:
attycką i małoazjatycką, różniące się
przede wszystkim detalami bazy i
belkowania. Powstał w Azji Mniejszej na
przełomie VII i VI w. p.n.e. pod wpływem
budownictwa ludów Wschodu.] – jón
oszloprend; jón építészet rendje
porządek kompozytowy [archit. porządek
łączący cechy porządku jońskiego i
korynckiego] – szerkesztési rend
porządek konstytucyjny – alkotmányos rend
porządek koryncki [archit. porządek będący
odmianą
porządku
jońskiego]
–
Korinthoszi oszloprend
-
Wersja 01 01 2017
porządek
leksykograficzny
[to
pojęcie
matematyczne odnoszące się do sposobu
uporządkowania elementów zbiorów] –
lexikográfiai rend v. rendszer
porządek obrad – tárgysorozat; tárgyalási trend
porządek prawny [całokształt przepisów
prawnych obowiązujących w państwie] –
jogrend; törvényes rend
porządek publiczny, społeczny [życie zgodne z
prawami
obowiązującymi
w
społeczeństwie] – közrend
porządek się rozprzagł – felbomlott a rend
porządek słów – (gram) szórend
porządek toskański [archit. porządek będący
odmianą porządku doryckiego] – toszkán
oszloprend
porządek wyrazów – kifejezések rendje
porządek zdania – szórend
porządki [1. sprzątanie lub porządkowanie
czegoś; 2. reguły narzucone komuś wbrew
jego woli] – rendeletek, szabályzatok
porządki domowe – takarítás
porządki przedświąteczne – ünnepek előtti
rendelkezések
porządkować [1. zaprowadzać gdzieś ład;
2. doprowadzać coś do należytego stanu,
układając według określonego planu;
3. ustalać kolejność czegoś według jakiejś
hierarchii, jakichś zasad] – rendezni,
elrendezni, rendbe hozni v. szedni; takarítani,
rendet rakni v. tenni
porządkowanie – rendbehozatal; rendezés,
elrendezés,
berendezés,
rendcsinálás,
takarítás, nagytakarítás
porządkowy, -a, -e – rend-, rendes; folyóporządkowy [mężczyzna wyznaczony do
pilnowania porządku] – rendező, szervező;
a rendért felelős ember
porządna porcja – jó nagy v. rendes adag
porządna robota – jó v. rendes munka
porządnicki, porządniś [mężczyzna przesadnie
lubiący porządek i dbający o jego
utrzymanie]; porządnicka, porządnisia –
(tréf.) rendszerető, pedáns; a rendért rajongó
ffi/nő
porządnie – rendesen, rendben, illően
porządnie ubrany – rendesen v. illően öltözött
porządność – alaposság
porządny, -a, -e [1. oceniany pozytywnie ze
względu na przydatność, solidność, dobry
stan itp.; 2. postępujący zgodnie z
ustalonymi normami i sprawiedliwy;
3. lubiący porządek i dbający o jego
utrzymanie; 4. duży lub intensywny] –
rendes, derék, rendszerető, alapos; jó nagy
5250
porządny człowiek – rendes, derék ember; jóravaló
ember
porządny opis – alapos leírás
porzecze [obszar ziemi nad rzeką i jej
dopływami] – folyómellék, partvidék
porzeczka, porzeczki [1. krzew o jadalnych
jagodach zebranych w grona; też: owoc
tej rośliny; 2. (Ribes) krzewy te rosną
dziko na terenie całej Europy oraz
w azjatyckiej części Rosji. Uprawiane są
w różnych odmianach niemal na całym
świecie. Najbardziej popularne odmiany
to porzeczka czarna i czerwona. Jagody
małe o cienkiej skórce zawierają kwaśny
miąższ z dużą ilością nasion. Dobre źródło
żelaza,
błonnika,
węglowodanów
i witaminy C.] – ribizli, ribiszke;
ribiszkebokor
Porzeczka agrest (Ribes uva-crispa L.),
[zwyczajowo nazywana agrestem –
gatunek krzewu z rodziny agrestowatych
(Grossulariaceae DC.). Występuje w stanie
dzikim w Europie, Azji, Afryce. W Polsce
roślina uprawiana, dość często dziczejąca
(kenofit, agriofit).] – közönséges egres
(vadegres, egres, brüszke, piszke, pöszméte
vagy köszméte) (Ribes uva-crispa) [a
kétszikűek (Magnoliopsida) osztályának a
kőtörőfüvek (Saxifragales) rendjéhez, ezen
belül a ribiszkefélék (Grossulariaceae)
családjához tartozó faj.]
Porzeczka czarna (Ribes nigrum L.) [gatunek
rośliny należący do rodziny agrestowatych
(Grossulariaceae). Pochodzi z obszarów
Europy i Azji o umiarkowanym klimacie.
W Polsce występuje w stanie dzikim na
całym niżu i w pasie wyżyn. Jest również
pospolicie uprawiany. Inne nazwy:
smrodzina, smrodynia, smrodyńki.] –
feketeribizli (Ribes nigrum) [fekete bogyókat
termő cserje. Népies neve feketeribizke,
feketeribiszke. A ribizli (Ribes rubrum)
rokona.]
-
Wersja 01 01 2017
Porzeczka czerwona (Ribes schlechtendalii = R.
rubrum) – vörös ribiszke v. kerti ribiszke
Porzeczka zwyczajna, p. pospolita, p. czerwona
(Ribes vulgare = Ribes rubrum L.) [gatunek
krzewu
należący
do
rodziny
agrestowatych (Grossulariaceae). Pochodzi
z Europy Zachodniej, rozprzestrzenił się
także w innych regionach. W Polsce
gatunek uprawiany.] – vörös ribiszke v.
kerti ribiszke (Ribes rubrum) [a kőtörőfűvirágúak (Saxifragales) rendjébe és a
ribiszkefélék (Grossulariaceae) családjába
tartozó faj. Egyéb nevei: veres ribiszke, piros
ribiszke, ribiszke, ribizke, ribizli, piszke.
Fehér vagy piros bogyókat termő cserje. A
fekete ribizli (Ribes nigrum) és a
dísznövényként ültetett arany ribiszke (Ribes
aurenum) egyaránt közeli rokona.]
porzeczkowy, -a, -e [1. dotyczący porzeczek, ich
wzrostu, uprawy, zbioru; 2. zrobiony z
porzeczek, z dodatkiem porzeczek, mający
ich smak] – ribiszkeporzeczniak [osoba, przezwisko] – ribizlibor
(gúnynév, csúfnév)
porzednić – megritkítani
porzednieć – megritkulni
porzekadło
[utarte
powiedzenie;
rodzaj
przysłowia] – mondás, szólás, bölcsesség;
szentencia
5251
porzeźbić – szobrászkodni
porzeźbić coś – szobrászkodni vmit
porznąć – összevágni
porznąć na pasy skórę wołową – marabőrt
csíkokra v. szíjakra vágni
porznięty, -a, -e – összevágott
porzond, sztyjc [ciągle] [Teatr Śląski im
Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach] –
folyton, folytonosan; folyvást, folytatólag
porzucać [1. rzucić wiele czegoś kolejno;
2. spędzić jakiś czas na rzucaniu czegoś] –
hajigálni, dobálgatni; időt dobálgatással
tölteni
porzucać się [pot. kilka razy wybuchnąć
gniewem, złością lub irytacją] – dúlni-fúlni,
felrobbanni, kitörni
porzucenie – elhagyás; hűtlen elhagyás
porzucenie mienia [umyślne opuszczenie mienia
w celu pozbycia się własności] – a vagyon
v. birtok elhagyása
porzucić — porzucać [1. zostawić gdzieś kogoś
lub coś; też: rozstać się z kimś bliskim; 2.
przestać się czymś zajmować lub
zrezygnowac z czegoś] – eldobni, elvetni,
(zaniedbywać)
otthagyni,
abbahagyni;
faképnél hagyni
porzucić kogoś – elhagyni vkit
porzucić męża – elhagyja a férjét
porzucić ognisko domowe – felrúgni, elvetni v.
otthagyni az otthont v. a családi tűzhelyt
porzucić pracę – abbahagyni a munkát
porzucić służbę – abbahagyni a szolgálatot
porzucić zakon – kilépni a rendből
porzucić żonę – otthagyja, elhagyja a feleségét
porżnąć [zob. porznąć] [1. wiele czegoś pociąć
lub rozciąć coś w wielu miejscach albo na
wiele części; 2. wyżłobić w czymś wiele
bruzd; też: poryć wiele czegoś; 3. pot.
rżnąc, pozabijać wiele istot] – összevágni
porżnąć się [1. pot. pokaleczyć się w wielu
miejscach czymś ostrym; 2. pot. poranić
jeden
drugiego]
–
megsebesülni,
megnyomorodni, megsérülni, megcsonkulni;
megsebesítik egymást
POS (ang. point of sale) właściwie[: POSM (ang.
point of sales materials) - materiały
wspierające sprzedaż; sformułowanie to
odnosi się do różnych rodzajów nośników
reklamy
typu
BTL.
W
polskiej
terminologii
marketingowej
przyjęło
stosować się nazwę POS, jednak polskie
wiodące firmy dla określenia produktów
wspierających sprzedaż używają terminu
POSM. W USA oraz Rosji używa się
również określenia POP (Point-of-
-
Wersja 01 01 2017
Purchase).] – POS, Point Of Sale;
értékesítési pont
posada [1. stałe zajęcie w jakiejś instytucji;
2. daw.
fundament,
podstawa]
–
(fundament) alap, alapzet; (stanowisko) állás,
alkalmazás, hely, hivatal
posada ministra – miniszteri állás
posada państwowa – állami állás
posadka – kis alap v. alapzat
posadowić
[1. wykonać
fundamenty
pod
budowlę; też: osadzić coś na mocnym
podłożu lub fundamencie; 2. posadzić
wielu kolejno] – elhelyezni, letelepíteni;
posadowić się [o wielu osobach: usiąść wygodnie]
– elhelyezkedni, letelepülni
posadzenie – ültetés
posadzić [I 1. umieścić kogoś w pozycji siedzącej,
pomóc komuś usiąść lub poprosić kogoś,
aby usiadł; 2. zamknąć kogoś w więzieniu,
w areszcie; II umieścić sadzonki roślin,
krzewy, drzewka, bulwy itp. w ziemi, tak
żeby się przyjęły i rosły] – ültetni, leültetni
(vkit); (drzewo itd.) ültetni, elültetni;
(osiedlić) letelepíteni, elhelyezni; (w
więzieniu) leültetni; lecsukni
posadzić coś – elültetni vmit
posadzić drzewo – fát ültetni
posadzić
drzewo
w
szachownicę
–
sakktáblaszerűen ültetni el a fákat
posadzić kurę na jajach – tyúkot ültetni tojásra
posadzić samolot [wylądować] – (rep) leszállni
posadzka [1. wierzchnia warstwa podłogi;
2. betonowa lub kamienna podłoga niczym
niepokryta; 3. podłoga, tak nazwana od
posadzania czyli wykładania drzewem,
kamieniem, marmurem. Posadzka bywała
drobna wytworna, w kwadraty, na sztorc i
ukośnie kładziona, sześciograniasta.] –
padló, parkett; padlózat, padozat, burkolat
posadzka drewniana – fapadló
posadzka kamienna – kőpadló
posadzka marmurowa – márványpadlózat
posadzka mozaikowa – mozaikpadló
posadzka przemysłowa [element poziomy
budynku;
jest
elementem
konstrukcyjnym] – ipari padlóburkolat
posadzka PCV – PVC padló, műanyag padló
posadzka rysowania – mintás padló
posadzka
ułożona
w
szachownicę
–
sakktáblaszerűen kirakott padló
posadzka z płytek – csempepadló
posadzka z tafelek – kőkocka-padló
posadzkarstwo – parkett-készítő ipar; csempe v.
kerámia gyár
5252
posadzkarz [rzemieślnik układający posadzki] –
parkett-készítő kisiparos; padlóburkoló
posadzkowy, -a, -e – padló-, parkettposadzony, -a, -e – ültetett
posag [1. majątek wnoszony mężowi przez żonę
przy zawieraniu małżeństwa; 2. (daw) To,
co żona w dom męża wnosiła, nazywano
posagiem, albo wianem; co mąż zapisywał
żonie, nazywało się przywiankiem. Jeżeli
żona nie miała posagu, prawo polskie
wyznaczało jej pewną sumę z majątku
męża lub dożywocie na pewnej części
majątku, i to się nazywało pro crinili,
zawieniec.] – hozomány (lat. allatura) [a
menyasszony házasságba vitt javai. - A nő
gazd. szempontból való önállósulásának
jegyében
eredetileg
a
jegyajándék
viszonzására szolgált.]
posagowy, -a, -e – hozomány-, kelengyeposapać – szipogni, szipákolni; szuszogni
posapywać [1. sapać z lekka lub od czasu do
czasu; 2. o lokomotywie, pociągu itp.: od
czasu
do
czasu
wydawać
charakterystyczny odgłos w czasie jazdy]
– szuszogni; pöfögni, pöfékelni; fujtatni
posażna panna – nagy hozománnyal rendelkező
lány
posażny, -a, -e [1. o kobiecie niezamężnej:
mająca duży posag; 2. daw. dotyczący
posagu] – nagy hozománnyal rendelkező;
hozományra
vonatkozó;
hozománnyal
kapcsolatos; hozományi
posądzanie — posądzenie – gyanúsítás
posądzić — posądzać [uznać, że ktoś jest winien,
postępuje niewłaściwie, ma złe zamiary i
zarzucić
mu
to]
–
gyanúsítani,
meggyanúsítani
posądzić kogo o co – gyanúsítani vkit vmivel
posądzić się — posądzać się [posądzić wzajemnie
jeden drugiego] – egymást gyanúsítják
posąg (także statua) [1. pełnofigurowa rzeźba
przedstawiająca
człowieka,
rzadziej
zwierzę. Ustawiana na postumencie,
czasem w niszy. 2. rzeźba przedstawiająca
postać ludzką] – szobor
posąg Herkulesa – Herkules szobor
posąg konny – lovasszobor
posąg Zeusa olimpijskiego – olimpuszi Zeusz
szobor
posągowo – szobor módjára, szoborként
posągowy, -a, -e – szobor-, szoborszerű; (átv.)
fenséges, hatalmas, monumentális
posągowy mężczyzna – szoborszerű férfi
posągowy portret – szoborszerű portré (vmi úgy
néz ki, mint egy szobor)
-
Wersja 01 01 2017
posążek [niewielka rzeźba przedstawiająca
postać ludzką] – szobrocska, kis szobor
posążek terakotowy – terrakotta szobrocska
poschły, -a, -e, poschnięty, -a, -e [taki, który
zwiądł] – száradt, elszáradt; kiaszott,
kiszikkadt
poschnąć [1. o większej liczbie czegoś: stać się
suchym; 2. o roślinach: zwiędnąć] –
kiszáradni, kiaszik; (növ.) elhervadni,
fonnyadni
poschodzić [1. o większej liczbie osób lub
zwierząt: zejść z czegoś kolejno; 2. o
farbie, lakierze itp.: poodpadać od czegoś
w wielu miejscach; 3. o wielu plamach:
zostać usuniętym]– lemenni, lejönni (több
személy)
poschodzić z góry – lejön a hegyről (sok ember)
poschodzić się [o wielu osobach, zwierzętach:
zgromadzić się w jednym miejscu] –
összejönni, összegyűlni (sok ember v. állat,
egy helyre)
poschylać – sorra meghajlítani, lehajlítani
poschylać się – sorra meghajolni, lehajolni
poschylać się do każdego papierka leżącego na
podłodze w klasie – az osztályban sorra
lehajolni az összes padlón fekvő papírkához
posegregować [segregując, uporządkować,
podzielić coś] – szétválogatni, osztályozni;
beskatulyázni
Posejdon (gr. Ποσειδῶν) [to w mitologii greckiej
władca mórz i oceanów, syn Kronosa i
Rei, starszy brat Zeusa, Hadesa, Hery,
Demeter i Hestii, mąż Amfitryty.
Przedstawiany z trójzębem, na rydwanie
ciągniętym przez trytony, w towarzystwie
nereid] – Poseidon, Poszeidón isten (gör.
Ποσειδῶν) [a név jelentése bizonyos
értelmezések szerint "a Föld ura"; eredetileg
földistenség volt ugyanis) a görög
mitológiában, a tenger királya, a hajózás és a
növényzet védője; hatalma kiterjed a tavakra
és a folyókra is. Latin megfelelője
Neptunus.]
posejmowy, -a, -e – az országgyűlés feloszlatása
utáni
5253
posejmowy sejmik – a szejm feloszlatása utáni
gyűlés
poselski, -a, -ie – követi, követségi; képviselői
poselstwo
[1. placówka
dyplomatyczna
utrzymywana przez państwo przy rządzie
innego państwa; też: budynek, teren
zajmowany przez tę placówkę; 2. urząd,
godność posła; też: sprawowanie tego
urzędu; 3. zadanie powierzone posłowi;
4. grupa osób wysłanych z oficjalną misją;
też: misja, z którą tę grupę wysłano; 5.
każdy prawdziwy chrześcijanin otrzymuje
przy narodzeniu się z Ducha wielkie
zadanie, a tym jest przyprowadzenie
naturalnych ludzi do pojednania się z
Bogiem. Apostoł Paweł sprawował to
zadanie nawet w łańcuchach w więzieniu.]
– (dawno) hír, újság; (w obcym kraju)
követség; (mandat poselski) képviselőség,
(posłannictwo) küldetés
poseł (pos.) [1. członek parlamentu lub jego
niższej izby; 2. człowiek wysłany przez
kogoś w celu załatwienia jakiejś sprawy,
oznajmienia czegoś itp.; 3. przedstawiciel
dyplomatyczny jakiegoś państwa wysłany
w misji stałej lub specjalnej] – képviselő
(képv.), (do parlamentu) országgyűlési
képviselő; (przedstawiciel w obcym kraju)
követ; (posłannik) küldött, kiküldött; követ
poseł akredytowany – meghatalmazott v.
akkreditált követ
poseł do Parlamentu; poseł do Sejmu –
országgyűlési v. parlamenti képviselő
poseł
do
Zgromadzenia
Krajowego
–
országgyűlési képviselő
poseł doręczył listy uwierzytelniające – a követ
átadta megbízólevelét
poseł na sejm – (lengyel) országgyűlési képviselő,
szejm-képviselő
poseł nadzwyczajny – rendkívüli követ
poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny –
rendkívüli
követ
és
meghatalmazott
miniszter
poseł opozycji – ellenzéki képviselő
poseł sejmowy – országgyűlési képviselő
poseł sprawozdawca [przedstawiciel komisji
sejmowej powołany do zreferowania na
plenarnym posiedzeniu sejmu opinii i
wniosków komisji dotyczących projektu
rozpatrywanego przez nią aktu] – jelentést
készítő v. adó képviselő
poseł ziemski – (dawno) tartomány, járás v.
kormányzóság szejmi képviselője; követ (a
feudalizmus korában)
posesja, posesyjka [1. łac. possessio dpn.
possessionis 'posiadłość' i possessor
'posiadacz (majątku ziemskiego)' od
-
Wersja 01 01 2017
possidēre 'posiadać' i possidere 'brać w
posiadanie' z potis 'mogący' + (sidere
'osiadać' od) sedēre, przest. nieruchomość,
plac; posiadłość; 2. wydzielony teren,
zwykle z budynkiem mieszkalnym,
stanowiący czyjąś własność; 3. dawn.
dzierżawa] – (lat.) posessio; birtok, jószág,
ingatlan,
tulajdon;
(dawno)
bérlet,
haszonbérlet; árenda
posesja nieruchomości – ingatlan tulajdona
Possessio non est iuris, sed facti [posiadanie jest
kwestią stanu faktycznego, a nie
prawnego] – (lat.) Possessio non est iuris,
sed facti; a tulajdon v. birtok tényleges és
nem törvényi állapot kérdése
posesjonat [1. przest. obszarnik, ziemianin; 2.
(Jak czytamy Zygmunta Glogera) Prawa
zarówno szlacheckie jak miejskie ściśle
wyróżniały posesjonata, t. j. posiadacza
własności nieruchomej, od nieposesjonata.
Szlachcic, który siedział we wsi prawem
dożywocia,
potioritatis,
wieczystej
dzierżawy, zastawu lub jako małżonek
dziedziczki czy dożywotniczki, był równie
jak
dziedzic
dóbr
ziemskich
za
posesjonata uważany. Każdy senator,
poseł, deputat, sędzia, podkomorzy,
musiał być posesjonatem. Inne zaś urzędy,
nie wpływające do rady narodowej ani
sądownictwa, oraz prawo głosowania na
wyborach
urzędników
służyły
i
nieposesjonatom. Rozumie się jednak, iż
syn posesjonata korzystał zawsze z jego
prawa. Prawa posesjonatów tracili banici,
t. j. z kraju wywołani lub od działalności
politycznej
odsądzeni.
Majątek
posesjonata od XVI w. nie mógł być bez
wyroku króla konfiskowany, a jeżeli
zapadł wyrok konfiskacyjny, wtedy nie
szedł na „kaduka” (ob.), ale na krewnych
aż do ósmego pokolenia.], posesjonatka –
nagybirtokos, földbirtokos, földtulajdonos
(ffi/nő); földesúr/úrnő
posesor [1. daw. posiadacz, właściciel; 2. daw.
dzierżawca],
posesorka
–
birtokos,
tulajdonos; bérlő, haszonbérlő (ffi/nő)
Possessor malae fidei ullo tempore non
praescribit. – (lat.) Possessor malae fidei ullo
tempore non praescribit. (Reg. Iur.2.) = A
rosszhiszemű tulajdonosnál nincs helye az
elévülésnek.
posezonowy, -a, -e – idény utáni, szezon utáni
posępnie – szomorúan, mogorván, komoran
posępnieć [stawać się posępnym] – szomorkodni,
búsulni
posępność – sivárság, szomorúság, komorság,
mogorvaság
5254
posępny, -a, -e [1. okazujący swoim wyglądem i
zachowaniem przygnębienie i smutek; też:
świadczący o smutku i przygnębieniu;
2. budzący przykre uczucia lub smutny
nastrój] – bús, kedvetlen, levert, borús,
szomorú, komor, búskomor, morcos; sivár
(örömtelen)
posępny poradnik – kedvetlen útmutató
posiać [1. umieścić nasiona w ziemi, aby wyrosły
z nich rośliny; 2. rozrzucić coś sypkiego;
3. wywołać coś negatywnego; 4. pot. zgubić
coś] – elvetni, bevetni
posiać bakterie [umieścić bakterie na pożywce w
celu przeprowadzenia badań naukowych]
– baktériumokat tenyészteni
posiać coś – elvetni vmit
posiać się [o nasionach roślin: spaść do ziemi i
wykiełkować] – elvetésre kerülni
posiadacz [ktoś, kto coś ma, posiada] – birtokos,
tulajdonos
posiadacz eksla – váltótulajdonos
posiadacz obligacji – kötvénybirtokos, kötvény
tulajdonosa
posiadacz samoistny [to osoba, która rzeczą
faktycznie włada jak właściciel. Stan
faktyczny (posiadanie) często idzie w
parze z tytułem prawnym do rzeczy
(własność),
jednak
można
być
posiadaczem samoistnym, nie będąc
równocześnie właścicielem rzeczy. Ważna
jest sama wola władania rzeczą we
własnym imieniu, a nie tytuł prawny do
niej.
Posiadanie
samoistne
może
prowadzić do nabycia własności poprzez
zasiedzenie rzeczy.] – önálló birtokos
posiadacz zależny [osoba, która faktycznie włada
cudzą rzeczą jak użytkownik, najemca,
dzierżawca, zastawnik itp. i jest
podporządkowana
właścicielowi
lub
posiadaczowi samoistnemu na podstawie
stosunku prawnego uprawniającego go do
władania rzeczą. Posiadacz zależny włada
rzeczą zarówno we własnym imieniu i
interesie (na podstawie np. umowy
dzierżawy, najmu, itd.), ale także w
interesie właściciela lub posiadacza
samoistnego. Posiadaczowi zależnemu
przysługuje roszczenia posesoryjne oraz
ochrona własna i obrona konieczna z art.
343 kodeksu cywilnego. Posiadanie
zależne
nie
może
prowadzić
do
zasiedzenia.] – alárendelt birtok birtokosa
posiadaczka [kobieta, która coś ma, posiada] –
tulajdonosnő; birtokosnő
posiadać1 [1. być właścicielem czegoś, zwykle
mającego dużą wartość materialną;
2. mieć jakąś wiedzę, jakieś umiejętności,
-
Wersja 01 01 2017
znajomość czegoś; 3. charakteryzować się
czymś;
4. mieć
jakieś
możliwości,
dysponować czymś; 5. mieć coś jako część
składową lub być w coś wyposażonym] –
bírni, birtokolni (vmit); van (vmije);
rendelkezni (vmivel); (posiadam: nekem
van)
posiadać bezprawnie – jogtalanul birtokolni
posiadać coś dziadzicznie – örökség révén
birtokolni vmit
posiadać dobrą znajomość – jó tudással
rendelkezik
posiadać dobrą znajomość języka – jó
nyelvtudással rendelkezik
posiadać doskonale język węgierski – tökéletesen
beszél v. tud magyarul
posiadać wyższe wykształcenie – magasabb
képzettséggel rendelkezni
posiadać2 [o wielu: usiąść kolejno] – sorra v. mind
leülni
posiadający, -a, -e – birtokló, birtokos, vagyonos
posiadająca
osobowość
prawną
–
jogi
személyiségű
posiadający liczbę głosów niezbędną do wydania
uchwały – határozatképes
posiadający majątek – vagyonos; vagyonképes
(lat. sui iuris)
posiadanie [(Jak czytamy u zygmunta Glogera)
Posiadanie czyli posesja ważną gra rolę w
prawie polskiem, chociaż niema co do niej
stanowczych prawodawczych przepisów.
Jest tylko mowa o niej przy preskrypcjach
czyli dawnościach i przy skargach
ekspulsyjnych czyli, jak teraz nazywamy,
posesoryjnych, a w Statucie Litewskim o
„wybicie ze spokojnego dzierżenia”.
Posesja była uważana jako główny atrybut
własności, niema też wzmianki o innej
posesyi, tylko o rzeczywistej actualis
possessio. Stąd właściciela nazywano
posesorem, bene natus, possessionatus i
własność nazywano niekiedy „possessją”,
jak np. w Statucie Wiślickim: „si
possessiones sint multae” (Vol. leg. I, f.
45).] – birtoklás; (lat.) posessio; birtok,
jószág, ingatlan, tulajdon
posiadanie kapitału – tőketulajdon
posiadłości ziemskie – nagybirtok, nagybirtokok
posiadłość
[teren,
zwykle
wraz
z
zabudowaniami,
będący
czyjąś
własnością] – birtok; (majątek ziemski)
földbirtok, uradalom; vagyon
posiadłość prywatna – magánbirtok
posiadłość tabularna [dawne dobra szlacheckie]
– telekkönyvi birtok v. uradalom;
jelzálogtulajdon, telekkönyvi birtok
5255
posiadłość ziemska – földbirtok
posiadłości [tereny należące do jakiegoś
państwa] – állami birtokok
posiąść (posiądę, posiądzie) [1. odbyć stosunek
seksualny; 2. opanować jakąś wiedzę lub
jakieś
umiejętności;
3. stać
się
właścicielem rzeczy cennej; 4. zdobyć coś i
zacząć tym dysponować] – megkapni,
megszerezni, elérni vmit
posiąść co – birtokba venni vmit
posiąść władzę – megszerezni a hatalmat; a
hatalom birtokába jutni
posiec (posiekę, posiecze) [zob. posiekać] –
összevágni, összevagdalni, összeaprítani
posiedzenie [spotkanie służbowe w celu
omówienia jakichś spraw] – ülés, tárgyalás
(rendezvény); értekezlet; (egy ideig való)
üldögélés, elüldögélés
posiedzenie aktywu – aktívaértekezlet
posiedzenie końcowe – záróülés
posiedzenie niejawne [posiedzenie sądu bez
udziału publiczności i bez udziału stron] –
zárt ülés
posiedzenie plenarne – teljes ülés; plenáris ülés
posiedzenie rady – tanácsülés
posiedzenie rządu – kormányülés
posiedzieć (posiedzę) [1. pobyć jakiś czas w
pozycji siedzącej; 2. pobyć gdzieś przez
pewien czas; 3. przemieszkać gdzieś jakiś
okres; 4. intensywnie popracować nad
czymś; 5. zostać pozbawionym wolności
osobistej na pewien czas] – üldögélni,
elüldögélni; ellenni
posiedzić [1. pobyć jakiś czas w pozycji
siedzącej; 2. pobyć gdzieś przez pewien
czas; 3. przemieszkać gdzieś jakiś okres;
4. intensywnie popracować nad czymś;
5. zostać pozbawionym wolności osobistej
na pewien czas] – üldögélni, elüldögélni
posiekać [pociąć coś nożem lub tasakiem na
drobne kawałki] – összevágni, vagdalni,
összevagdalni, összeaprítani; szabdalni;
összevagdalni; (átv.) megsebesíteni
posiekać cebulę – hagymát apróra vágni
posiekał go na kawałki – (átv.) szeletekre aprította
őt; felszabdalta
posiekał go na kotlet – (átv.) gulyást aprított belőle
posiekany, -a, -e – összevágott, vagdalt
posiew [1. przenoszenie na pożywki określonych
drobnoustrojów w celach naukowych lub
diagnostycznych;
2. to,
co
zostało
umieszczone na pożywce; 3. rzucenie
nasion roślin w przygotowaną glebę w celu
uzyskania z nich plonu; też: to, co zostało
zasiane; 4. działanie, które po jakimś
-
Wersja 01 01 2017
czasie ma przynieść efekty; też: efekt
takiego działania] – vetés
posilający, -a, -e – erősítő, üdítő, tápláló
posilić — posilać [dostarczyć organizmowi
pożywienia i wzmocnić go] – etetni,
megetetni; felerősíteni, táplálni
posilić się — posilać się [zjeść coś] – enni,
táplálkozni; megerősödni, erőre kapni
posilny, -a, -e – erősítő, tápláló, laktató
posiłek [1. pożywienie jedzone dla zaspokojenia
głodu; 2. jedzenie czegoś] – (pożywienie)
étel, táplálék; táplálkozás; étkezés, evés;
segítség, támogatás
posiłek jednodaniowy – egytálétel
posiłek ranny – reggeli étkezés
posiłek wieczorny – esti étkezés v. táplálkozás
posiłki [grupa ludzi, wojska itp. przysłana
komuś na pomoc] – segítők, mentők;
felmentő csapatok
posiłki – ételek; étkezések; (wojsk) erősítés
posiłki bez tłuszczu – zsír nélküli ételek
posiłkować [dawać komuś pomoc] – segítségére
sietni; támogatni
posiłkować kogo – támogat vkit
posiłkować komu – segítségére siet vkinek
posiłkować się [pomagać sobie czymś, aby
osiągnąć cel] – igénybe venni, felhasználni;
segíti magát, segít magán; eléri a célját
posiłkować się czym – igénybe venni vmit;
felhasználni vmit
posiłkowy, -a, -e – segéd-, kisegítő; üdítő, frissítő
posiniaczyć [pobić kogoś silnie, aż do
wystąpienia siniaków] – kékre-zöldre verni
posiniały, -a, -e [mający siny kolor lub odcień] –
elkékült (ütéstől)
posinieć [stać się sinym lub nabrać sinego
odcienia] – kékülni, elkékülni (ütéstől)
posiodłać [osiodłać większą liczbę zwierząt] –
sorra nyergelni, megnyergelni
posiwiały, -a, -e [1. taki, który posiwiał;
2. mający kolor siwy lub podobny do
siwego] – ősz, megőszült
posiwieć (posiwieje) [1. stać się siwym; 2. nabrać
siwego lub podobnego koloru] –
megőszülni
POSIX (ang.) Portable Operating System Interface
for Unix – przenośny interfejs dla
systemu operacyjnego
Unix.
Nazwę
"POSIX" zaproponował Richard Stallman.A "Portable Operating System Interface for
uniX" vagy röviden POSIX [1. egy kollektív
neve azon szabványok családjának, melyeket
az IEEE, a Unix operációs rendszerek
APIjának
meghatározásaként
definiált.
Formális neve IEEE 1003, hivatalos
5256
megnevezése: ISO/IEC 9945. A projekt
körülbelül 1985-ben jelent meg. A POSIX
kifejezést Richard M. Stallman javasolta, az
IEEE azon kérésére, hogy érthetőbb nevet
adjon a szabványnak, a korábban használt
IEEE-IX helyett. POSIX is egy mozaikszó,
Portable Operating System Interface az Xszel jelölik a Unix API-ját. 2. (Portable
Operating System Interface (x)) Operációs
rendszer
elsősorban
UNIX
alapfunkcióinak és kapcsolódó felületének
szabványa.]
poskakać (poskakacze) [1. spędzić jakiś czas,
skacząc; 2. spędzić pewien czas, biegając,
tańcząc] – ugrálgatni, fel-felugrálni;
ugrándozni
poskarżyć [poinformować kogoś o czyimś
niewłaściwym postępowaniu] – panaszolni,
elpanaszolni, bepanaszolni
poskarżyć
się
[1. zob.
poskarżyć;
2. wypowiedzieć skargę] – panaszkodni,
panaszt v. vádat emelni; elpanaszolni
poskąpić [1. nie dać komuś czegoś lub dać za
mało; 2. obdarzyć czymś w ograniczonym
stopniu] – salnál odaadni vmit, fukarkodni
poskiejać
–
sorra
összeragasztani,
összeragasztgatni
poskładać [1. złożyć większą liczbę czegoś
rozłożonego; 2. pokłaść na jedno miejsce
wiele czegoś; 3. zestawić jakąś rzecz z
elementów; 4. umieścić gdzieś pewną sumę
pieniędzy; 5. ułożyć coś w całość] – sorra
összetenni v. összerakni, összerakosgatni
poskocz po butelkę piwa – ugorj el egy üveg
sörért
poskoczyć – ugrani, nekilendülni, felszökni
poskok [stały odstęp (mierzony liczbą żłobków
lub wycinków komutatora) między
bokami tej samej zwojnicy w uzwojeniu
maszyny elektrycznej] – ugrás, felugrás;
felszökelés
poskracać [1. skrócić długość wielu rzeczy;
2. uczynić bardziej zwięzłym wiele czegoś
lub coś w wielu miejscach; 3. skrócić czas
trwania wielu rzeczy lub wielu elementów
jednej rzeczy] – megrövidíteni, megkurtítani
poskramiacz [osoba poskramiająca dzikie
zwierzęta; poskromiciel; pogromca] –
szelídítő, fékező, legyőző
poskramiacz lwów – oroszlánszelídítő
poskramiać [zob. poskromić] – szelídíteni,
megszelídíteni, megfékezni
poskromiciel (zob. poskramiacz) – szelídítő,
fékező, legyőző
poskreślać [skreślić wyrazy lub fragmenty tekstu
w wielu miejscach] – sorra kihúzni v.
kihúzogatni; áthúzni, áthúzogatni
-
Wersja 01 01 2017
poskreślać wiele osób z listy uczestników – sok
személyt kihúzogatni a részvételi ívről
poskręcać [1. nadać wielu rzeczom kształt spirali
lub spowodować powyginanie się wielu
rzeczy lub jednej rzeczy w wielu
miejscach; 2. spleść wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach; 3. o wielu osobach,
pojazdach: zmienić kierunek ruchu;
4. pot. skręcić w całość elementy jakiejś
rzeczy
lub
wiele
rzeczy]–
sorra
összekeverni, megkeverni, összecsavargatni,
összecsavarni
poskręcać się [1. o wielu rzeczach: ulec zwinięciu
kolejno lub w wielu miejscach; 2. o wielu
osobach: przybrać pozycję skurczoną;
3. pot. o wielu osobach: zareagować
gwałtownie]
–
összecsavarodni,
összebogozódni
poskrobać [1. oskrobać wiele czegoś; 2. spędzić
pewien czas na skrobaniu] – megvakarni
poskrobać się [pot. podrapać się] – vakarózni,
megkavarja magát
poskromić
—
poskramiać
[1. uczynić
posłusznym dzikie zwierzę; 2. zmusić
kogoś do posłuszeństwa; 3. powściągnąć
czyjeś dążenia, uczucia itp. uważane za
szkodliwe] – szelídíteni, megszelídíteni,
idomítani; megfékezni
poskromiciel poskromicielka [zob. poskramiacz]
– szelídítő, fékező, legyőző, idomár
poskromiciel lwów – oroszlánszelídítő
poskromić
—
poskramiać
[1. uczynić
posłusznym dzikie zwierzę; 2. zmusić
kogoś do posłuszeństwa; 3. powściągnąć
czyjeś dążenia, uczucia itp. uważane za
szkodliwe] – megszelídíteni, leküzdeni
poskromić się – megszelídülni, uralkodik v. erőt
vesz magán
poskromić się w słowach – szavaiban megenyhül
poskromienie – szelídítés, megfékezés
Poskromienie złośnicy (oryg. Taming of the
Shrew) [komedia William Shakespeare`a z
roku 1594. Została opublikowana w
Pierwszym Folio w 1623 roku.] – A
makrancos
hölgy
megszelidítése
(Shakespeare)
poskrudlić [(u Zygmunta Glogera) pobronować,
powlec; Haur w XVII wieku pisze: „Na
odwrotach poskrudliwszy albo uwlekszy,
sieją niektórzy”. Słowo powyższe jest
zabytkiem tych czasów, w których brona
nazywała się jeszcze skrodą, zanim od
podobieństwa swego do kraty zasuwanej z
góry
w
bramach
zamków
średniowiecznych, zwanej „broną”, nie
została tak samo nazwaną (ob. Brona,
Enc. Star. t. I i Skródlić).] – megboronálni;
5257
elboronálgatni, boronálással tölti ideje egy
részét; huzatot húzni (vmire), bevonni,
behúzni, beborítani, befedni
poskrzyp – nyikorgás, csikorgás
poskrzypywać – nyikorogni, csikorogni (néhanéha)
poskubać [1. pot. zjeść mało lub po trochu;
2. oskubać wiele czegoś; 3. skubiąc,
oderwać kilka kawałków czegoś; 4. przez
pewien czas skubać coś] – tépkedni,
szaggatni egy ideig; (állat) tépni, szakítani;
sorra fosztani, kopasztani (baromfit)
poskubać się [skubnąć samego siebie kilka razy]
– megkopasztja magát párszor
poskupiać – sorra összegyűjteni, egybegyűjteni
poskupiać się – egybegyűlni
poskupywać [skupić wiele rzeczy jednego typu,
kupując od wielu osób] – sorra felvásárolni,
öszevásárolni
poskutkować [wywołać zamierzony skutek] –
hatása van, hatni, befolyásolni, eredmény
látszik
posłać1 (pośle) — posyłać [1. polecić komuś, żeby
załatwił gdzieś jakąś sprawę; 2. przekazać
coś komuś za pośrednictwem poczty lub
jakiejś osoby; też: sprawić, że coś znajdzie
się w jakimś miejscu, u kogoś;
3. skierować coś dokądś] – küldeni,
(wysłać) elküldeni, megküldeni; odaküldeni;
továbbítani; utánaküldeni
posłać do druku – nyomdáva vinni, sajtó alá adni,
kinyomtatni
posłać a. posyłać do drukarni – nyomdába küld
posłać (posyłać) do szkoły – iskolába, tanfolyamra
küldeni vkit; beiskolázni
posłać kogo do stu diabłów – pokolba küldeni vkit
posłać (kogo) do więzienia – börtönbe juttat (vkit)
posłać kogoś na emeryturę – nyugdíjba küldeni
vkit; nyugdíjazni vkit
posłać kogoś na grzybki – vkit állásából
elbocsátani; felmondani vkinek
posłać kogoś na urlop – szabadságra küldeni,
szabadságolni vkit
posłać kogoś na zieloną trawkę; posyłać ich na
zieloną trawkę – vkit állásából elbocsátani;
felmondani vkinek
posłał go na zieloną trawkę – (átv.) elküldte őt
legelni (felmondott neki)
posłać komu uśmiech – mosolyt küldeni vki felé,
rámosolyogni vkire
posłać meldunek – jelentést küldeni
posłać na hasło – jeligére küldeni
posłać na śmierć – halálba küld
posłać naprzód – előreküldeni
posłać po doktora – orvosért küldeni
-
Wersja 01 01 2017
posłać po kogo/co – elküldeni vkiért/vmiért
posyłać
a.
posyłyać
pocztą
druki
–
nyomtatványokat küld postán
posłać przez posłańca – küldönccel küldeni el
posłać syna po mleko – elküldi a fiát tejért
posłać2
(pościele)
[1. rozłożyć
pościel,
przygotowując
miejsce
do
spania;
2. złożyć pościel po spaniu; 3. położyć,
rozłożyć coś gdzieś] – (pościelić, posłanie
ułożyć) megágyazni, ágyat vetni; megvetni
posłać łóżko – megágyazni
posłanie1 [1. nauka zawarta w dziele sztuki;
2. pismo mające uroczysty charakter,
skierowane do kogoś przez wybitną
osobistość] – küldetés, kiküldés
posłanie2 [miejsce do spania z rozesłaną pościelą]
– fekvőhely, ágy, alom
posłaniec
[1. pracownik
zajmujący
się
dostarczaniem przesyłek, dokumentów
itp.; 2. osoba, którą posłano dokądś z
jakimś posłaniem, przesyłką] – küldönc,
kifutó; kifutófiú; hírnök, hírvivő; futár
posłanka
[1.
członkini
parlamentu;
2.
przedstawicielka dyplomatyczna państwa
wysłana w jakiejś misji; 3. kobieta
wysłana w celu załatwienia jakiejś
sprawy] – képviselőnő
posłannictwo [ważne zadanie do spełnienia,
podejmowane dla dobra innych] –
küldetés, kiküldetés; megbízás, hivatás,
misszió
posłannictwo Vassuli – zob. Orędzie "Prawdziwe
Życie w Bogu" – Vassula Rydén missziója
Vassula Rydén (ur. 18 stycznia 1942 w Egipcie)
[grecka mistyczka, chrześcijańska autorka orędzi
religijnych zatytułowanych Prawdziwe Życie w
Bogu.] – Vassula Rydén (Egyiptom, 1942. január
18.) [Vassula Rydén Egyiptomban született 1942.
január 18-án görög ortodox családban. Ő írta le
azokat az üzeneteket, amelyeket állítása szerint
kapott Igaz Élet Istenben címmel. Jelenleg több,
mint 107 jegyzetfüzet áll rendelkezésünkre 12
kötetben, amelyet önkéntesek fordítottak le 40
különböző nyelvre. 1988 óta Vassulát több, mint
70 országba hívták meg beszédet tartani és 900nál is több előadást tartott. Semmiféle személyes
juttatást, díjat vagy honoráriumot nem kap
fáradozásaiért.]
posłannik, posłanniczka – (dawno) küldönc;
küldött ffi/nő; apostol
poslannik boga – isten küldötte; apostol
posłany, -a, -e – küldött [np. Jezus Chrystus: Syn
posłany od Ojca; „Jestem posłany tylko do
owiec, które poginęły z domu Izraela". ]
posłodzić [uczynić coś słodkim przez dodanie
cukru lub innej słodkiej substancji] –
megédesíteni; megcukrozni
5258
Posłonek rozesłany (Helianthemum nummularium
(L.) Mill.) [gatunek rośliny należący do
rodziny posłonkowatych.Rośnie dziko w
Europie oraz w Azji Zachodniej i na
Kaukazie]
Molyhos
napvirág
(Helianthemum nummularium (L.) Mill.)
posłować [1. brać udział w pracach sejmu jako
reprezentant wyborców; 2. być posłem] –
követeskedni, küldetésben járni; követségbe
menni
posłowie
[uwagi
wydawcy
lub
autora
umieszczane na końcu książki] – utószó,
utóhang
posłowie według okręgów wyborczych – utószó a
választókörzetek szerint
posłuch [1. uznawanie czyjegoś autorytetu;
2. poddawanie się czyjejś woli] – hallás
posłuchać (posłucham, -asz, ają) [1. świadomie
odebrać wrażenia dźwiękowe; 2. odebrać i
zrozumieć czyjąś wypowiedź; 3. słuchać
kogoś lub czegoś przez pewien czas;
4. wypełnić czyjeś polecenie lub życzenie]
– (kogo/czego)
hallgatni, meghallgatni,
elhallgatni
posłuchać rady – megfogadni v. megszívlelni a
tanácsot
posłuchać się (posłucham, -asz, ają) [słuchać
kogoś lub czegoś przez pewien czas] –
(kogo/czego)
hallgatni
(vkire/vmire);
meghallgatni
(vkit);
engedelmeskedni
(vkinek/vminek)
posłuchać się rady – megfogadni a tanácsot;
hallgatni a tanácsra
posłuchać się rady innych – megfogadni mások
tanácsát
posłuchaj! – figyelj (csak ide)! hallgasd meg!
posłuchajmy co nadaje Budapeszt – hallgassuk
meg, mit ad Budapest (rádió)
posłuchanie [daw. audiencja] – meghallgatás,
kihallgatás,
fogadás,
audencia;
engedelmeskedés
posłuchanie radia – rádióhallgatás; a rádió
meghallgatása
posłuchanie rozkazu – a parancs teljesítése v.
meghallgatása
posłuchanie u ministra – kihallgatást kapni a
minisztertől
posłuchanie się – vki tanácsának a megfogadása,
engedelmesség
posłuchanie się innych – mások tanácsának a
megfogadása
posłuchanie się rady złego – a rossz tanács
megfogadása
posługa [wykonywanie dla kogoś lub za kogoś
jakiejś pracy] – szolgálat, kiszolgálás,
szívesség
-
Wersja 01 01 2017
posługacz [daw. mężczyzna wykonujący cięższe
prace pomocnicze, np. w szpitalu lub w
pensjonacie] – szolga
posługacz hotelowy – szállodai szolga
posługacz szpitalny – kórházi szolga v. segéd
posługaczka [1. dziewka, dziewczyna; 2.
przestarz. służąca, sługa, służka] –
bejárónő, takarítónő; szolgálólány
posługiwać — posłużyć [1. wykonywać za kogoś
jakieś prace, szczególnie domowe; 2. o
księdzu: prowadzić pracę duszpasterską ;
3. daw. być u kogoś na służbie] – szolgálni,
felszolgálni,
kiszolgálni,
segédkezni;
szolgálni (vmeddig), használni, szolgálni,
hasznosnak bizonyulni, segíteni
posługiwać do stołu – felszolgálni
posługiwać komu – szolgálni, kiszolgálni vkit;
szolgálni vkinek
posługiwać się [zob. posłużyć się] – használni,
felhasználni,
kihasználni
(vkit/vmit);
alkalmazni (vkit/vmit)
posługiwać się kim/czym – haszálni, felhasználni,
alkalmazni vkit/vmit
posługiwanie – kiszolgálás, szolgálat
posługiwanie się – felhasználás, kihasználás
posłuszeństwo [poddawanie się czyjejś woli] –
engedelem, engedelmesség, szófogadás,
szolgálatkészség
posłuszeństwo (łac. oboedientia) – zob. Słuchanie
Boga [jedna z rad ewangelicznych,
zalecająca
naśladowanie
Chrystusa
posłusznego aż do śmierci, przez
podporządkowanie
własnej
woli
przełożonym, zwłaszcza poprzez ślub
posłuszeństwa.] – engedelmesség (lat.
oboedientia) [az egyik evangéliumi boldogság,
amely Krisztus alázatos követését javasolja a
halálig, azáltal, hogy akaratunkat az elöljáró
akarata alá vetjük, főleg az engedelmesség
fogadalma miatt.]
posłuszeństwo
zakonne
–
szerzetesi
engedelmesség
posłusznie – engedelmesen
posłuszny, -a, -e [1. wypełniający czyjeś rozkazy;
2. poddający się czyjemuś działaniu lub
podlegający czyjejś woli] – engedelmes,
szófogadó; kenetteljes
posłużyć choremu – kiszolgálni a beteget
posłużyć za przykład – például szolgálni
posłużyć się — posługiwać się [1. użyć czegoś
jako środka do osiągnięcia jakiegoś celu
lub jako pomocy przy jakiejś czynności;
2. zlecić komuś wykonanie pracy, którą się
miało zrobić samemu] – (kim/czym)
használni,
felhasználni,
kihasználni
(vkit/vmit); alkalmazni (vkit/vmit)
5259
posłużyć się kim/czym – felhasználni v. kihasználni
vkit/vmit
posłyszeć [1. odebrać jakiś dźwięk; 2. słuchając,
odebrać jakąś informację słowną] –
véletlenül meghallani vmit
posłyszenie – meghallás
posmak [1. obcy danej potrawie lub danemu
napojowi smak, pozostający po ich
zjedzeniu lub wypiciu; 2. charakter
czegoś] – megízlelés, megkóstolás; (po
spożyciu) utóíz, mellékíz
posmakować [1. zjeść lub wypić trochę czegoś w
celu poznania smaku; 2. przypaść do
smaku; 3. zaznać czegoś i odczuć przy tym
przyjemność] – megízlelni, megkóstolni
posmarkać [smarkając, ubrudzić coś] –
betaknyozni, bepiszkítani
posmarkać się [pobrudzić się wydzieliną z nosa]
– betaknyozza magát; kifújja az orrát
posmarować [1. pokryć powierzchnię czegoś
warstwą jakiejś substancji lub natrzeć
czymś; 2. ubrudzić sobie ubranie, ręce
itp.; 3. pot. dać łapówkę] – megkenni,
bekenni; (átv.) megvesztegetni (vkit)
posmarować chleb masłem – megkenni a kenyeret
vajjal; megvajazni a kenyeret
posmarować coś czymś – bekenni vmit vmivel
posmarować
(komu)
łapę
–
megkenni,
megvesztegetni (vkit), lepénzelni vkit
posmarować się [1. posmarować czymś samego
siebie; 2. ubrudzić się] – bekeni v.
bemaszatolja
magát;
beszennyeződni,
bepiszkolódni
posmażyć – sok gyümölcsből, sok befőttet
készíteni; sokféle húst sütni
posmolić – bekátrányozni, beszurkozni; (átv.)
befeketíteni, bepiszkítani
posmolić dach Remizy – bekátrányozni a remíz
tetejét
posmolić się – szurokkal bekeni magát; (átv.)
bepiszkolódni
posmolić się sadzami – bekormozódni
posmutnieć [stać się smutnym lub smutniejszym
niż poprzednio] – elszomorodni
posmutniały [smutny lub smutniejszy niż
poprzednio; też: wyrażający smutek] –
elszomorodott, szomorú
posnąć (pośnie) [1. o wielu osobach i
zwierzętach:
zasnąć;
2. o
rybach:
pozdychać] – sorra elaludni; (hal) sorra
elpusztulni, megdögleni
posoch – bot, pálca
posocznica (sepsa) [zob. zakażenie krwi;
septicaemia; sepsa] – szepszis; vérmérgezés
-
Wersja 01 01 2017
posoka [1. krew grubej zwierzyny, z wyjątkiem
niedźwiedzia; 2. daw. krew ludzka] – ömlő
v. kiömlött vér (medve kivételével állati vér);
(dawno) emberi vér
posokowiec
[nazwą
tą
określa
się
wyspecjalizowane psy myśliwskie z grupy
psów gończych które dzięki doskonałemu
zmysłowi węchu, wyczulonemu na zapach
krwi zwierzęcej zwanej posoką, potrafią
tropić
postrzeloną
zwierzynę
i
doprowadzić do niej myśliwego (nie
pozwalają na zgubienie rannego dzika czy
jelenia).] – véreb
 Polska
o Gończy polski (ang. Polish Hunting Dog
wcześniej Polish Scenthound FCI nr354)
jedna z ras psów gończych. Pies myśliwski.
 Niemcy
o Posokowiec
bawarski
(Bayrischer
Gebirgsschweisshund FCI nr 217)
o Posokowiec hanowerski (Hannover'scher
Schweisshund FCI nr 213)
 Austria
o Alpejski
gończy
krótkonożny
(Alpenländische Dachsbracke FCI nr 254)
posolenie – megsózás, besózás
posolić [1. dodać do czegoś soli; 2. dodać sól do
danej potrawy] – megsózni
posolić zupę – megsózni a levest
posolony, -a, -e – sós
posondować
–
kipuhatolni,
puhatolózni,
tapogatózni, felderíteni, kutatni, szondázni
posondować dokładnie – pontosan v. alaposan
kipuhatolni
posortować [podzielić coś według gatunku,
jakości, podobieństwa itp.] – osztályozni,
rendezni, különválogatni, szétválogatni,
elkülöníteni
pospacerować [spędzić pewien czas, spacerując]
– sétálni, elsétálni; sétálgatni, elsétálgatni
pospać (pośpi, pośpie) [spędzić pewien czas,
śpiąc] – szundikálni, el-elszundikálni
pospać się [o wielu osobach: usnąć] – el-elaludni
pospadać [1. o pewnej liczbie ludzi, zwierząt lub
rzeczy: spaść kolejno; 2. pot. o pewnej
liczbie czegoś: stracić na wartości, na
cenie itp.] – sorra leesni v. odaesni v.
összeesni
5260
pospajać [spoić pewną ilość czegoś albo coś w
kilku
miejscach]
–
összekapcsolni,
egybefűzni; sorra megitatni
pospalać – sorra felégetni, felgyújtani
pospalać nieco tłuszczu – kevés hájat v. zsiradékot
elégetni
pospalać się – sorra, sok minden megégni v. elégni
pospawać [spawając, połączyć wiele czegoś lub
coś w wielu miejscach] – sorra
egybeforrasztani v. összeforrasztani; sok
helyen megforrasztani
pospekulować – megkísérelni az üzérkedést;
kispekulálgatni v. kitalálgatni vmit
pospekulować "gdzie" będziemy za pół roku? –
kitalálgatni, hogy hol leszünk fél év múlva?
pospędzać [1. spędzić skądś wiele osób lub
zwierząt; 2. pędząc z wielu miejsc,
zgromadzić gdzieś wiele osób lub
zwierząt] – sorra beterelni
pospiech [zob. pośpiech] – sietség, kapkodás
pospierać [sprać z wielu rzeczy plamy lub sprać
z czegoś wiele plam] – sorra kimosni
pospierać się1 [pot. o plamach: zostać spranym] –
sorra kimosódni
pospierać się2 [1. pokłócić się z kimś; 2. przez
pewien czas spierać się z kimś] –
veszekedni, összeszólalkozni
pospiesznie – sebtében; gyorsan; sietősen
pospieszny, -a, -e [zob. pośpieszny] – gyors, sietős
(pociąg pospieszny: gyorsvonat)
pospieszyć — pospieszać [zob. pośpieszyć] –
gyorsítani, sietni; siettetni; sürgetni
pospieszyć (komu) na ratunek – segítségére siet
(vkinek)
pospijać – sorra kiinni v. meginni mindent v.
minden pohárból; sorra berúgatni (sok
egyént)
pospijać jeszcze trochę z tych egzotycznych
rytmów – (átv.) sorra meríteni még egy
kicsit ezekből az egzotikus ritmusokból
pospijać kawki – sorra kiinni a kávét
pospijać się – leissza magát, berúgni
pospinać [1. spiąć wiele czegoś albo spiąć coś w
wielu miejscach; 2. połączyć czymś brzegi
czegoś w przestrzeni] – sorra összefűzni
pospinać
się
–
sorra
összefűződni
v.
összekapcsolódni (több helyen)
posplatać [spleść lub upleść wiele rzeczy] – sorra
összefonni v. befonni
posplatać się – sorra összefonódni v. befonódni
pospłacać [1. spłacić wiele należności, długów
itp.; 2. zapłacić tym, którym się było
dłużnym lub od których się coś przejęło] –
kifizetni, megfizetni; sorra kifizetni v.
lefizetni
-
Wersja 01 01 2017
pospłacać długi – kifizetni v. megfizetni az
adósságot; megfizeti adósságait
pospłaszczać – sorra összelapítgatni, lesimítani
pospłaszczać się – sorra összelapulni
pospływać [o wielu łodziach, tratwach itp.:
spłynąć kolejno] – sorra összefolydogálni
pospolicie – rendesen, általában, közönségesen
pospolicieć
(pospolicieje)
[1. tracić
na
niezwykłości, stawać się przeciętnym;
2. stawać się prostackim, trywialnym] –
általánossá, közönségessé, mindennapivá
válni
pospolite ruszenie [1. w dawnej Polsce:
powołanie pod broń, w razie zagrożenia
kraju, wszystkich obywateli zdolnych do
noszenia broni, później tylko ze stanu
rycerskiego i szlacheckiego; 2. wojsko
składające się z obywateli powołanych w
ten sposób] – népfelkelés, általános
mozgósítás
pospolitość – közönségesség
pospolitować – általánosítani, mindennapossá
tenni; hozzászoktatni
pospolitować kogo z czym – hozzászoktatni vkit
vmihez
pospolitować się [przestawać z kimś, kogo się
uważa za niższego pozycją od siebie] –
közönségessé válni; méltatlan társaságba
keveredni
pospolity, -a, -e [1. często się zdarzający,
spotykany lub powszechnie znany; 2. taki,
jakich
wiele;
3. mający
odcień
trywialności; 4. daw. wchodzący w skład
ogółu lub służący ogółowi] – általános,
közönséges, megszokott, mindennapos,
köznapi, egyszerű, átlagos; (átv.) hitvány,
közönséges, durva, faragatlan, egyszerű;
nemtelen; lapos; (dawno) állami, országos,
nemzeti
pospolite ruszenie (fr. levée en masse) [1. Szlachta
polska dlatego nazywała się stanem
rycerskim, że obowiązana była prawem
wszystka i zawsze z orężem w ręku siadać
na koń w obronie kraju, gdy zachodziła
tego potrzeba. 2. polega na powoływaniu
pod broń całej męskiej ludności państwa
lub tylko pewnej części uprawnionej i
zobowiązanej do tego rodzaju służby.
Mobilizacja pospolitego ruszenia była
powszechnym sposobem prowadzenia
wojny w średniowiecznej Europie i innych
rejonach świata przed wprowadzeniem
armii zawodowych – zaciężnych lub z
poboru. Członkowie pospolitego ruszenia
zobowiązani byli sami dbać o swoje
wyposażenie i uzbrojenie – regulowały to
osobne przepisy.]
népfelkelés
5261
-
–
(hist.)
általános
Pospolite ruszenie, ludność kraju zdolna do
noszenia broni. We wczesnym średniowieczu
stanowiło podstawę sił zbrojnych. Od XIII w.
zaczęto powoływać pod broń wyłącznie
właścicieli ziemi, tj. rycerstwo (szlachtę) oraz
wójtów i sołtysów. Przywileje przyznawane
stanowi rycerskiemu (szlachcie) w znacznym
stopniu ograniczały możliwości wykorzystania
pospolitego ruszenia, szczególnie poza terytorium
własnego państwa. Zmiana metod i techniki
prowadzenia
wojen
wymusiły
potrzebę
zastąpienia pospolitego ruszenia wojskiem
zaciężnym. Niewielką przydatność pospolitego
ruszenia wykazała już wojna trzynastoletnia
(1454-1466). W następnych latach pospolite
ruszenie zwoływano coraz rzadziej, formalnie
utrzymane
przez
cały
okres
istnienia
Rzeczypospolitej. 1794 rozciągnięto obowiązek
służby w pospolitym ruszeniu na ogół obywateli
pomiędzy 18-40 rokiem życia. W 1806 na
polecenie Napoleona I powołano pospolite
ruszenie szlachty, które stanowiło podstawę
uzupełnień oddziałów regularnej armii. W
powstaniu listopadowym, w 1831, sejm powołał
pod broń wszystkich mężczyzn w wieku 17-50
lat. Do stworzenia większych oddziałów ze
zmobilizowanych tą drogą nie doszło na skutek
oporu generała J. Skrzyneckiego. W Polsce
międzywojennej
do
pospolitego
ruszenia
zaliczano żołnierzy i podoficerów rezerwy w
wieku 40-50 lat i oficerów między 50-60 rokiem
życia. Służba w pospolitym ruszeniu polegała na
braniu udziału w ćwiczeniach wojskowych oraz
na obowiązku służby wojskowej na wypadek
wojny.
Pospolity Lud (Cudzoziemcy) [byli to nieIzraelici, którzy przyłączyli się do
wymaszerowujących z Egiptu Izraelitów.
Mogli to być włóczędzy, ludzie szukający
przygód, przestępcy, którzy chcieli uciec
przed ścigającym ich prawem itp. A
zginąć wśród tej masy można było dość
łatwo, (skoro liczyła około 2 milionów
ludzi, woły, kozy, owce, wozy itp. W Neh.
13;3 jest mowa o nie-Żydach, którzy
przyłączyli się do Żydów, co powrócili z
niewoli. Są typem ludzi nieodrodzonych z
Ducha, którzy z pewnych względów
trzymają się w pobliżu, albo i w
jakikolwiek
sposób
łączą
się
z
prawdziwymi
chrześcijanami.]
–
JÖVEVÉNY (IDEGEN) [Az izráeliták
szemében mindazok, akik nem tartoztak
Isten népéhez, nem számítottak teljes értékű
embernek (1Móz 31,15) és ezért csak
korlátozott jogokkal rendelkeztek. Az ilyen
nem vehetett részt a páska-vacsorán (2Móz
12,43), nem léphetett be a szentélybe (Ez
44,9), nem lehetett király (5Móz 17,15), nem
házasodhatott össze Izráel népéből valókkal
Wersja 01 01 2017
(2Móz 34,12-16). Fel lehetett azonban őket
venni a nép közé, ha elismerték a törvényt és
annak követeléseit. Az ÚSZ azokra
alkalmazza ezt a fogalmat, akik nem
tartoznak Isten országához (Ef 2,19); de a
Gyülekezet is jövevénynek számít a
világban, ahol nincs tulajdonképpeni hazája
(1Pt 1,1).]; (Neh. 13:3) „És lőn, hogy mikor
hallották e törvényt, kirekesztének Izráel
közül minden elegy-belegy népet. 2 Móz.
12,38”
posporządzać – sorra rendezni, előkészíteni,
elvégezni
posporządzać jakieś pyszne różności do jedzenia
– sorra előkészíteni vmilyen pompás
különfélségeket az étkezéshez
pospólstwo [1. ubogie mieszczaństwo; 2. daw.
pogardliwie o tłumie; 3. (u Zygmunta
Glogera) Wyraz ten, mający dzisiaj
znaczenie gminu i publiczności ludowej,
niegdyś oznaczał pospólne czyli wspólne
władanie,
posiadanie,
zgromadzenie.
Artykuł Statutu Wiślickiego o pospolitem
dobrem ma pierwszorzędne znaczenie dla
badacza przejściowych form własności
ziemskiej w Polsce.] – csőcselék, tömeg
pospóżniać się – el-elkésni, megkésni (több egyén)
pospozniać się do szkoly i pracy – el-elkésni az
iskolába és a munkába
pospraszać [pot. zaprosić wiele osób] – sorra
meghívni
posprawiać [kupić dużo czegoś lub dla wielu
osób] – sorra beszerezni, megvenni,
megvásárolni
posprowadzać – sorra idevezetni v. odavezetni;
összehordani; öszegyűjteni
posprowadzać się – sorra sok ember hurcolkodik
egy helyre; gyülekezezni
posprzątać [1. zrobić gdzieś porządek; 2. zabrać
skądś wiele rzeczy i odstawić na właściwe
dla nich miejsce; 3. zebrać plony z pola] –
kitakarítani,
mindent
rendbe
tenni;
eltakarítani
posprzeczać się [wdać się w sprzeczkę] –
összeszólalkozni, összekoccanni; feleselni,
összetűzni
posprzeczyć się – összezördülni
posprzedawać [sprzedać wiele czegoś lub
wyprzedać coś kolejno] – sorra eladogatni
posrebrzany, -a, -e [pokryty cienką warstwą
srebra] – ezüstözött, beezüstözött, ezüsttel
bevont
posprzęgać – sorra egyesíteni, összekötni,
összeláncolni
posprzęgać ze sobą wszystkie wagony – az összes
vagont összekapcsolja magával
5262
pospuszczać [1. zsunąć wiele czegoś z góry na
dół; 2. zmienić położenie wielu rzeczy
przez
skierowanie
ku
dołowi;
3. odprowadzić płyn, wodę z pewnej liczby
zbiorników] – lassan leengedni
pospuszczać się – sorra leereszkedni (több egyén)
pospuszczać się do różnych dziur w jej okolicy –
különböző résekhez v. repedésekhez v.
üregekhez sorra leereszkedni a körzetében
pospychać [1. pchając, przemieścić wiele czegoś
niżej; 2. pozrzucać z czegoś wiele rzeczy
lub osób] – sorra letaszítani, ledönteni,
lebuktatni
pospychać się – sorra ledőlni
pospychać się z łóżka – ágyból v. ágyról sorra
ledőlni
posrebrzanie – ezüstözés, beezüstözés, ezüsttel
befuttatás
posrebrzany, -a, -e; posrebrzony, -a, -e [pokryty
cienką warstwą srebra] – ezüstözött,
beezüstözött, ezüsttel befuttatott
posrebrzony drucik – ezüstözött drótszál
posrebrzyć — posrebrzać [1. pokryć coś cienką
warstwą srebra; 2. spowodować, że coś
wydaje się srebrnym lub nabiera
srebrzystego połysku] – beezüstözni,
megezüstözni
posrebrzyć się — posrebrzać się [1. zostać
posrebrzonym;
2. stać
się
siwym;
3. nabrać
koloru
lub
połysku
srebrzystego] – megezüstöződni, ezüstté
válni; megőszülni
possać (possie) [spędzić pewien czas na ssaniu] –
kicsit szopni
possibilny, -a, -e – (lat.) posszibilis; lehető,
lehetséges
Post Office Protocol version 3 (POP3) [to
protokół internetowy z warstwy aplikacji
pozwalający
na
odbiór
poczty
elektronicznej ze zdalnego serwera do
lokalnego komputera poprzez połączenie
TCP/IP.
Ogromna
większość
współczesnych internautów korzysta z
POP3 do odbioru poczty.] – Post Office
Protocol version 3 (POP3) [egy alkalmazás
szintű protokoll, melynek segítségével az email kliensek egy meglévő TCP/IP
kapcsolaton
keresztül
letölthetik
az
elektronikus leveleket a kiszolgálóról.
Napjainkban ez a legelterjedtebb protokoll az
elektronikus levelek lekéréséhez. A jelenleg
használatos harmadik változat (version 3)
elődjei a POP, illetve POP2 változatok.]
1
post - [pierwszy człon wyrazów złożonych
tworzący nazwy i określenia osób, rzeczy
lub zjawisk występujących później od
-
Wersja 01 01 2017
czegoś lub będących późniejszą formą
czegoś] – (lat.) post-; után, mögött
post Christum, post Christum natum [po
Chrystusie] – post Christum (p. Chr. n.);
Krisztus után; Krisztus születése után v. utáni
post factum [wym. post faktum] (po fakcie) – post
factum; tények után
post festa – (lat.) post festa; ünnepek után, elkésve
(eső után köpönyeg)
post meridiem (po południu) [(skr. p.m.)] – post
meridiem; délután
post mortem (po śmierci) – post mortem; halál
után
Post tenebras lux (łac. Po ciemnościach –
światło; Po mrokach światło). – (lat.) post
tenebras lux; a sötétség után a világosság; a
református jelszó
2
post [1. religijny zakaz spożywania w pewnym
okresie posiłków lub pewnych potraw;
2. okres, w którym wiernych obowiązuje
ten zakaz; 3. powstrzymanie się od jakichś
przyjemności z różnych powodów; 4. jest
to rozmyślne powstrzymanie się od
przyjmowania
pokarmów.
Człowiek
oddany nadmiarowi jadła, jak to było u
Izraelitów w Egipcie, staje się opieszały i
cielesny, traci duchowość. Przyjąć należy,
że i Mojżesz nie przyjmował jedzenia
przez 40 dni podczas jego pobytu na górze
Synaj, gdy od Boga otrzymał Zakon. Post
prowadzi do zastanowienia się nad
sprawami duchowymi, pobudza do
pokuty, pomaga odkrywać Boga i drogi
wiodące do Niego. W ST pościł Dawid,
przez co chciał podkreślić gorliwość
modlitwy swojej o życie dziecka. Pościł
Eliasz, pościł nieposłuszny Bogu Achab,
król Izraela, Ne-hemiasz, Daniel. Ważną
rolę przypisuje postowi NT. Sam Pan
pościł 40 dni i 40 nocy. Pościł Korneliusz,
pościli także faryzeusze, chociaż nie z
serca, ale na pokaz, aby uczynić zadość
Zakonowi. Pościł także Paweł. Pościł
naród Izraela, Niniwijczycy. Pan dawał
wskazówki dotyczące poszczenia. Pismo
Święte ostrzega przed niewłaściwym
poszczeniem.] – böjt, böjtölés [1. egyike a
legrégibb kultikus szokásoknak és az ételtől,
italtól, sőt a nemi élettől való teljes v.
részleges tartózkodást jelenti; 2. az egyházi
év egyik időszaka, a húsvét előtti 6 hét; 3. az
ételtől való tartózkodás, mely a pr.
egyházakban nem kötelező, de a népi
kegyességben máig élő (pl. nagypéntek, az
úrvacsoravétel előtt) hagyomány; 4. A
böjtölés, vagyis az ételtől-italtól rövidebbhosszabb ideig való tartózkodás rendszerint
az istentiszteleti és kultikus gyakorlattal
5263
kapcsolatos szokás volt, amelyet gyakran
említ a Biblia. Az egyetlen böjtöt, amelyről a
mózesi törvény rendelkezik, a nagy
engesztelési
napkor
tartották
(3Móz
16,29.31; Jer 36,6). Böjtöltek rendkívüli
alkalmakkor, pl. mikor az egész nép
bűnbánatot tartott, vagy amikor valami
fenyegető veszélyt akartak így elhárítani
(1Sám 7,6). Jézus korában a szigorúan
vallásos zsidók rendszeresen böjtöltek (Lk
2,37; 18,12), s maga Jézus is böjtölt
megkísértetésekor a pusztában (Mt 4,2). A
gyülekezetek
is
böjtöltek
rendkívüli
alkalmakkor, amikor szükség volt a buzgó
imádságra (ApCsel 13,2-3; 14,23). Jézus
rámutat, hogy tanítványai egykor majd
böjtölni fognak, de nem parancsolta ezt meg
(Mk 2,18-22).]
3
post (też: mail, post office) [list elektroniczny
zamieszczony na forum dyskusyjnym] –
post (elektronikus levél) [elektronikus levél
vagy Usenet üzenet megírása és postázása,
illetve maga egy ilyen küldemény]
POST (ang. Power-On Self Test) [rodzaj testu
poprawności działania podstawowych
podzespołów komputera, routera czy
drukarki wykonywanego przy każdym
uruchomieniu lub restarcie.] – POST
Betűszó,
a
Power-On
Self
Test
(bekapcsolási önellenőrzés) rövidítése.
postacie historyczne, mitologiczne, biblijne –
történelmi, mitológiai, bibliai alakok
postać1 [1. kształt jakiejś istoty, zwłaszcza
sylwetka człowieka; 2. człowiek ze
względu na swoją osobowość; 3. sylwetka
człowieka stworzona przez pisarza,
artystę, aktora itp.; 4. zewnętrzna,
postrzegalna zmysłowo forma czegoś] –
személy, ember; figura; (kształt) alak
(irodalmi), forma, kép, kiállás
postać barczysta – izmos, vállas termet
postać baśniowa – mesealak
postać cała w bieli – fehérbe öltözött alak
postać dokonana czasownika – (gram.) befejezett,
perfektív igealak
postać drugorzędna – mellékalak
postać historyczna – történelmi nagyság
postać komu zawiadomienie – értesítést küldeni
vkinek
postać literacka – szereplő, figura, alak; irodalmi
nagyság
postać ludzka – emberi alak, külső, megjelenés
postać mitologiczna a. mityczna – mitológiai v.
mítikus alak
postać niedokonana czasownika – (gram.)
befejezetlen, imperfektív igealak
-
Wersja 01 01 2017
postać poboczna – mellékalak
postać sferoidalna – (mt) szferoid
postać tytułowa – címszereplő
postać żeńska – (irodalom) nőalak
postać2 (postoję) [1. stojąc, pobyć gdzieś przez
pewien czas; 2. o budowlach: przetrwać
jakiś czas; 3. o roślinach: nie zwiędnąć
przez jakiś czas; 4. o przedmiotach,
urządzeniach: być przez jakiś czas
niewykorzystywanym; 5. o trunkach,
produktach żywnościowych: pozostać
gdzieś przez jakiś czas, żeby osiągnąć
pożądany stan] – elálldogálni, megállni;
állva maradni; belépni, beállni; kiállni vkiért
postanawiać
(postanawiam,
-asz,
-ają),
postanowić (postanowię, -isz) + T. [podjąć
jakąś decyzję] – határozni, elhatározni,
dönteni; szándékozni, eldönteni, elrendelni
postanawiać a. postanowić coś – elhatározni vmit
postanisławowski, -a, -ie – Poniatowski Szaniszló
uralkodása
utáni
[klasycyzm
postanisławowski: Poniatowski Szaniszló
uralkodása utáni klasszicizmus]
postanowienie [1. to, co ktoś sobie postanowił;
2. decyzja podjęta przez sąd lub
instytucje, organy rządzące czymś] –
határozat, döntés; rendelet; elhatározás,
határozmány
Postanowienie Boże * Plan Boży – Isten terve
postanowienia końcowe – (szerződésben) záró
rendelkezések
postanowienia soborowe – zsinati határozatok
postanowienie desperackie – kétségbeesett
elhatározás
postanowienie niewzruszone – megingathatatlan
elhatározás
postanowiony, -a, -e – határozott, elhatározott;
eldöntött
postarać się [1. zwiększyć wysiłek przy jakimś
działaniu; 2. uzyskać coś lub pozyskać
kogoś dzięki staraniom] – igyekezni,
iparkodni, (o co) megszerezni, előteremteni
(vmit)
postarać się o co – megszerezni vmit
postarać się o pieniądze – igyekszik pénzt szerezni
v. pénzhez jutni
postaram się – elhatározom, igyekszem;
megszerzem
postaram się załatwić wszystko – igyekszem
mindent elintézni
postarunek – őrszem
postarunek policji a. postarunek milicji –
rendőrőrszem [postarunek milicji w
Boćkach]
postarunek w dżunglii – őrszem a dzsungelben
5264
postarzały, -a, -e [taki, po którym widać objawy
starości; też: będący objawem starości] –
megöregedett
postarzeć się, postarzeć [stać się starym lub
starszym] – megvénülni, megöregedni
postarzyć — postarzać [1. nadać komuś wygląd
człowieka starego lub starszego, niż jest;
2. dodać komuś dni, miesięcy, lat] –
véníteni, öregíteni
postarzyć a. postarzać kogoś – öregíteni vkit
postarzyć a. postarzać kogoś o 20 lat – öregíteni
vkit 20 évvel
postarzyć się — postarzać się [1. dodać sobie dni,
miesięcy, lat; 2. sprawić, że się wygląda
starzej lub staro] – megöregedni
postarzał się o 10 lat – 10 évet öregedett
postatnica,
postadnica,
postacianka
[1.
przodownica; 2. dziewka na postaci,
przodownica – ta, która w ciągu żniwa
żniwiarzom żnącym sierpami przodowała,
stając zwykle na pierwszym z lewego
brzegu pola zagonie. W dniu dożynek
niesie ona na swej głowie wieniec
dożynkowy dla gospodarza, za co
otrzymuje podarek.] – előljárónő; női
előljáró; élenjáró nő; első aratónő
Arató nő sarlóval
postaw [staropolska jednostka miary tkanin] –
ólengyel szövet mértékegység; maradék,
darab, szövetdarab; (szöv.) lánc, láncfonalak
postawa [1. właściwa komuś budowa ciała;
2. układ ciała świadomie mu nadany;
3. stosunek człowieka do życia lub do
pewnych zjawisk, wyrażający jego
poglądy; też: sposób postępowania lub
zachowania wobec określonych zjawisk,
zdarzeń lub w stosunku do ludzi] – alak,
megjelenés, külső; (układ ciała) termet,
tartás, testtartás, állás; (np. moralna)
magatartás,
társadalmi
beállítottság,
-
Wersja 01 01 2017
viselkedés;
viszony,
feltétel,
mód;
(magatartás) fellépés; kiállás
postawa! – (wojsk) vigyázz!
postawa apolityczna – apolitikus magatartás v.
állapot
postawa bierna – passzív magatartás
postawa rozkroczna – terpeszállás
postawa swobodna [postawa przyjmowana przez
żołnierzy na komendę – spocznij] – (wojsk)
alapállás; pihenj (állás)
postawa szermiercza – vívóállás
postawa wyczekująca – várakozó álláspont
postawa wyjściowa [swobodny układ ciała
bezpośrednio
przed
wykonaniem
ćwiczenia gimnastycznego] – (sp.) kiinduló
helyzet
postawa wyprostna – feszes állás
postawa zasadnicza [postawa na baczność] –
alapállás; alapvető v. fontos magatartás
postawić [1. stawiając, umieścić gdzieś jakąś
rzecz, rzadziej osobę; 2. przywrócić lub
nadać czemuś albo komuś pozycję stojącą;
3. wybudować
jakąś
budowlę,
konstrukcję; też: zbudować coś dla
upamiętnienia
kogoś,
czegoś;
4. sformułować coś; też: wystąpić z czymś;
5. wyłożyć pewną sumę pieniędzy jako
stawkę w grze; 6. zapłacić za kogoś w
kawiarni,
restauracji
itp.;
7. o
zwierzętach: skierować ku górze, np. Usz;
8. umieścić na kuchni naczynie, aby
podgrzać lub ugotować jego zawartość] –
állítani, odaállítani, odatenni, letenni,
felhelyezni, odahelyezni; felállítani; (gallért)
felgyűrni, felhajtani; (átv.) tenni (tesz), rakni,
rárakni; építeni, emelni; adni, feladni,
feltenni
postaw kwiaty przy tym oknie – állítsd a
virágokat ehhez az ablakhoz
postawić a. postawiać coś gdzieś – állítani vmit
vhova
postawiać hipotezę – felállítani a hipotézist
postawić bańki – köpölyt rakni vkire
postawić budynek – épületet emelni
postawić co na nogi – talpraállítani vmit
postawić co na ostrzu miecza – a kard élére
állítani; élére állítani vmit
postawić co pod znakiem zapytania –
megkérdőjelezni vmit
postawić co w kącie – sarokba állítani vmit
postawić coś w kącie a. rogu – sarokba állítani v.
tenni vmit
postawić do dyspozycji – rendelkezésre bocsátani
postawić diagnozę – felállítani a diagnózist
postawić firmę na nogi – céget talpra állítani
5265
postawić garnek na kominie – a tűzhelyre állítani
a fazekat
postawić garnek na ogień – feltenni, tűzre tenni a
fazekat
postawić kabałę – kártyát vetni
postawić kogo na nogi – (átv.) talpraállítani,
meggyógyítani vkit
postawić kogo pod pręgierzem – pellengérre
állítani vkit; kipellengérezni vkit
postawić kogo przed faktem dokonanym – kész
tények elé állítani vkit
postawić kogoś przed sądem – bíróság elé állítani
vkit
postawić kogoś w stan oskarżenia – vkit vád alá
helyezni
postawić kolejkę – fizetni egy kört
postawić kołnierz – felhajtani a gallért
postawić komu obiad, kolację – ebédet, vacsorát
fizetni vkinek
postawić komuś horoskop – horoszkópot felállítani
v. készíteni vkinek
postawić (komuś) głos [ukształtować głos
śpiewaka, aktora przez odpowiednie
ćwiczenia, które nadają mu właściwe
brzmienie] – hangot felemelni
postawić komuś kolację, kawę itp. – vkit
vacsorára, kávéra stb. meghívni
postawić kropkę (nad czym) – pontot tenni (vmire)
postawić kropkę nad „i” – [rátenni az „i”-re a
pontot] befejezni, elvégezni az utolsó
simításokat
postawić kwestię – kérdést vetni fel
postawić kwestię na ostrzu noża – (átv.) a kérdést
v. ügyet v.dolgot élére állítani
postawić mleko na zsiadłe – megaltatja a tejet
postawić most – hidat verni v. építeni
postawić na gazie – feltenni a gázra (főni az ételt)
postawić na jedną kartę – egy lapra tenni fel
(mindent)
postawić na lewica – balra állítani, balra helyezni
postawić na loterię – sorsjegyet venni
postawić na miejsce – helyretenni
postawić na nogi – talpra állítani
postawić na swoim – keresztülviszi a maga
akaratát; kitart amellett
postawić na wysokim poziomie – alaposan, magas
színvonalon elrendezni, megszervezni vmit
postawić na ziemię – földre tenni v. állítani
postawić oczy; postawić oczy w słup – kimereszti
a szemét; üresen bámul, megbénultan v.
meredten nézni
postawić plombę – foghíjas telket beépíteni
postawić pod pręgierz – kipellengérezni,
pellengérre állítani
-
Wersja 01 01 2017
postawić pod zarzutem – vádolni, megvádolni
postawić pomnik – szobrot emelni
postawić poza prawem – törvényen kívül helyezni
postawić przecinek – vesszőt tenni
postawić przedsiębiorstwo na nogi – vállalatot
talpra állítani
postawić pułk – (wojsk) kiállítani egy ezredet
postawić pytanie – kérdést feltenni
postawić sprawę na ostrzu noża – élére állítja a
kérdést
postawić stopień (uczniowi) – osztályozni, jegyet
adni (tanulónak)
postawić a. podać wniosek – javaslatot tenni,
javasolni
postawić sobie co za cel – vmit célul tűz ki maga
elé
postawić swoją kandydaturę – jelöltnek fellépni;
jelölteti magát; önmagát jelöli
postawić sztorcem – élére állítani
postawić świadków – taúkat állítani
postawić tezę – tételt felállítani, kimondani
postawić w złym świetle – rossz fényben tüntetni
fel
postawić walizkę na półkę (na bagaż) – feltenni a
bőröndöt a csomagtartóra
postawić warunek – feltételt szabni
postawić wina dla ochłody – bort hűvös helyre
tenni v. behűteni
postawić wniosek – javaslatot tenni
postawić wniosek o coś – indítványozni vmit
postawić się [1. przeciwstawić się komuś lub
czemuś; też: zachować się zuchwale wobec
kogoś; 2. zrobić coś na pokaz, w sposób
wystawny i okazały; 3. pot. wybudować
sobie dom] – megállni, felállni; erélyesen
fellépni; (átv.) kitesz magáért
postaw się! – szól. állj a sarkadra!
postawić się kantem – élesen szembeszegülni,
szembeszállni vkivel
postawić się na słowie – (átv.) szavát tartja, állja a
szavát
postawić się ostro – fenyegető magatartást felvenni
postawienie – elhelyezés
postawił całą sumę na jedną kartę i odegrał się –
az egész összeget egy lapra tette fel és
visszanyerte a veszteséget
postawiony, -a, -e – állított, helyezett
postawiony kołnierz – feltűrt gallér
postawny [wysoki i dobrze zbudowany] – férfias
termetű, daliás, délceg; jó kiállású v.
megjelenésű; nyalka
postąpić — postępować [1. zachować się w
określony sposób; 2. obejść się z kimś w
pewien sposób; 3. pójść w jakimś
5266
kierunku, za kimś lub za czymś; 4. przejść
w kolejny etap, zrobić postępy w jakimś
działaniu; 5. osiągnąć następne stadium
lub stać się bardziej intensywnym] – (do
przodu) előrelépni, haladni, előrehaladni;
(dawno) irányt venni; viselkedni; fejlődni
postąpić bezprawnie – törvénytelenül járni el
postąpić haniebnie – gyalázatosan járni el
postąpić niecnie – galádul viselkedni
postąpić niehonorowo – becstelenül v. nem
becsületesen járni el
postąpić nietaktownie – tapintatlanul járni el
postąpić paskudnie – (átv.
postąpić w cenie – felveri az árakat
postąpić wbrew zakazom – a tilalom ellenére
cselekedni
postdatować [opatrzyć jakiś dokument datą
późniejszą od właściwej daty wydania] –
(lat.) postdatálni; későbbről keltezni,
utánkeltezni; későbbi keltezéssel látni el
poste restante [wym. post restãt] [1. fr. 'poczta
pozostająca; jw.'; poste 'poczta' z st.wł.
posta 'stacja posłańców konnych; miejsce
(rozstawnego) konia w stajni' od łac.
positus p.p. od ponere, zob. pozycja; fr.
rester '(po)zostać' z łac. restare 'jp.;
zatrzymać się'. ― (okienko na poczcie,
gdzie przechowuje się) opatrzone takim
napisem listy i przesyłki, które adresaci
odbierają osobiście w urzędzie pocztowym
po podaniu swego nazwiska a. hasła. 2.
sposób wysyłki polegający na dostarczeniu
przesyłki pod adres dowolnego urzędu
pocztowego, wygodny dla odbiorcy,
zamiast pod jego adres. Nie musi to być
urząd "właściwy" miejscu zamieszkania,
nie musi to być nawet urząd w
miejscowości, w której mieszka. Może to
być też przesyłka na hasło, bez imienia i
nazwiska
adresata
(Poczta
Polska
przyjmuje na poste restante jedynie
przesyłki lub przekazy pocztowe z
naniesionym imieniem i nazwiskiem lub,
w przypadku firm, pełną nazwą
adresata).] – (fr.) poste restante; postán
maradó
küldemény,
amelyet
házhoz
kézbesítés helyetta postán őriznek, míg a
címzett érte nem megy [(bureau restant,
Olaszul: ferma in posta, ang.: to be called
for, postán marad), a leveleknek és egyéb
postaküldeményeknek régóta szokásos oly
értelmü megjelölése, hogy az illető levél stb.
a rendeltetés helyén ne házhoz vitessék,
hanem a postán őriztessék mindaddig, mig a
címzett érte nem jön.]
-
Wersja 01 01 2017
postemplować [odbić pieczątkę, stempel w wielu
miejscach, na wielu przedmiotach] – sorra
lebélyegezni, lepecsételni; megjelölni
postemplowanie – lebélyegzés
posteritas – (lat.) posteritas; az utókor [Fundacja
Instytut Europejski Posteritas: Posteritas
Európai Intézet Alapítvány]
posterunek
[1. najniższa
jednostka
organizacyjna policji, obejmująca swoją
działalnością jakiś teren; 2. siedziba
jednostki policji, żandarmerii itp.;
3. wyznaczone miejsce, w którym ktoś
pełni straż; 4. osoba lub grupa osób
pełniących straż] – (fr.) poszt; őrs, őrszoba;
(miejsce) őrhely, állomás; előörs; pozíció,
(felelős) állás, (közb.) poszt
posterunek milicji – (dawno) rendőrség, rendőrőrs
posterunek milicji obywatelskiej – (dawno)
rendőrőrs, őrszoba
posterunek nocny – éjjeli őrhely
postarunek obserwacyjny – megfigyelőállomás
posterunek
pogotowia
(ratunkowego)
–
mentőállomás
posterunek odstępowy [w kolejnictwie jest to
posterunek ruchu następczy służący do
regulacji następstwa pociągów w celu
zachowania
bezpiecznych
odległości
między nimi.] – vasúti térközőrhely
(bakterház)
posterunek policji – rendőrség, rendőrőrs
posterunek wartowniczy – őrs, bakter
posterunkowy, -a [1. pierwszy stopień w polskiej
Policji. Odpowiednik szeregowego w
Wojsku Polskim i strażaka w Państwowej
Straży Pożarnej. 2. najniższy stopień
służbowy w policji; też: policjant mający
taki stopień; 3. szeregowy policjant
pełniący
stale
służbę
na
danym
posterunku] – őrszem, rendőrőrszem;
őrszolgálatos
postękać [1. stęknąć parę
razy;
2. pot.
ponarzekać trochę] – néha sóhajtozni,
jajgatni, nyögni
postękiwać [1. stękać niezbyt głośno, z
przerwami; 2. o byku łosia, jelenia:
wydawać głos wabiący samice w czasie
rui] – fel-felsóhajtani, fel-felnyögni,
nyögdécselni, nyögdicsélni
postękiwanie [( w wyniku wydychania powietrza
przy częściowo zamkniętej głośni)] –
nyögdécselés, nyögés
postęp [1. proces ukierunkowanych przemian
prowadzących
ku
stanowi
coraz
doskonalszemu; 2. osiągnięcie kolejnego,
wyższego etapu; 3. przejście w kolejne
stadium jakiegoś negatywnego stanu lub
5267
nasilenie się czegoś; 4. górn. odległość, o
którą przesuwa się czoło przodku w
określonym czasie w miarę urabiania] –
haladás, fejlődés, előrehaladás, előmenetel;
előnyomulás; (mt.) haladvány, sor
postęp arytmetyczny [zob. ciąg arytmetyczny] –
számtani haladvány v. sor
postęp geometryczny [ciąg geometryczny] –
mértani haladvány v. sor
postęp gospodarczy – gazdasági fejlődés v.
haladás
postęp naukowo-techniczny – tudományosműszaki fejlődés
postęp produkcyjny – termelési fejlődés
postęp sił wytwórczych – termelőerők fejlődése
postęp społeczny – társadalmi fejlődés
postęp techniczno-ekonomiczny – műszakigazdasági fejlődés
postęp techniczny – műszaki fejlődés; technikai
haladás
postępek [czyn przez kogoś dokonany, zwykle
zły] – cselekedet, tett
postępek nie licował z jego charakterem –
eljárása nem egyezett jellemével
postępek niegodziwy – aljas, alávaló cselekedet
postępowa inteligencja – haladó értelmiség
postępować [zob. postąpić] – előrelépni,
előremenni;
haladni,
előre
haladni;
(obchodzić się) viselkedni; (átv.) (rozwijać
się) haladni, előmenetelt tenni, fejlődni;
cselekedni, tenni, eljárni
postępować bez dyplomacji – nem diplomatikusan
járni el
postępować
bezczelnie
–
szemtelenkedni,
arcátlankodni vkivel
postępować despotycznie – önhatalmúlag eljárni;
önkényeskedni
postępować
dziecinnie
–
gyerekeskedni;
gyerekesen viselkedni
postępować formalistycznie – formalisztikusan v.
formalista módon járni el
postępować konsekwentnie – következetesen
eljárni
postępować naprzód – előrelépni; előrehaladni
postępować naprzód zgodnie z duchem czasu a.
epoki – halad a korral
postępować niekonsekwentnie – következetlenül
cselekedni, következetlen, következetlen
magatartást tanúsítani
postępować niezgodnie z przepisami –
szabályennesen
cselekedni;
szabálytalankodni;
szabálytalanságot
elkövetni
postępować obcesowo – minden teketória nélkül
cselekedni v. csinálni vmit
-
Wersja 01 01 2017
postępować po dziecinnemu – gyerekesen
viselkedni
postępować po hajdamacku – betyárkodni,
zsiványkodni, betyármódra viselkedni
postępować po łajdacku – alávalóan járni el; gazul
bánni, rendetlenül viselkedni
postępować po męsku a. odważnie – férfiasan
viselkedik
postępować przebiegle a. chytrze– ravaszkodni
postępować taktownie – tapintatosan viselkedni
postępować uczciwie – becsületesen járni el
postępować w myśl dyrektyw – utasítás szerint
cselekedni v. eljárni
postępować wbrew instrukcji – az utasítások
ellenére cselekedni
postępować wedle swego upodobania – saját
belátása szerint cselekszik; saját feje után
indul v. jár el
postępować z kim dowolnie – kénye-kedve szerint
bánni vkivel
postępować z taktem – tapintatosan járni el
postępować za czyją radą – vkinek a tanácsa
szerint járni el
postępować zacnie – becsületesen járni el
postępować zgodnie z instrukcją – az utasítás
értelmében járni el
postępować zgodnie z sumieniem – a lelkiismerete
szerint cselekszik
postępować zwartą masą – zárt tömegben fellépni
postępował według swego widzimisię – saját
belátása szerint cselekszik
postępujesz jak dzieciuch – úgy vielkedsz, mint
egy nagy gyerek
postępowanie [1. określony prawem sposób
działania sądu; 2. proces sądowy] –
előrehaladás,
haladás;
(obejście
się)
magatartás, eljárás, viselkedés, bánásmód;
modor; (sąd, chem) eljárás
postępowanie adhezyjne [praw.1. powództwo
cywilne i związane z tym czynności w
procesie karnym; 2. rodzaj postępowania
cywilnego, które toczy się wraz z procesem
karnym] – (jog) adhéziós eljárás (polgári
kereset)
postępowanie altruistyczne – emberbaráti
ténykedés, önzetlen magatartás
postępowanie amoralne – erkölcstelen viselkedés
postępowanie arbitrażowe – döntőbírósági eljárás
postępowanie cywilne [(albo proces cywilny) zespół norm prawnych regulujących
sposób
postępowania
w
sprawach
cywilnych (art. 1 k.p.c)] – polgári eljárás
postępowanie
dyscyplinarne
[dochodzenie
prowadzone przez specjalne komisje,
5268
mające na celu ustalenie winy pracownika
i orzeczenie kary] – fegyelmi eljárás
postępowanie egzekucyjne – végrehajtási eljárás
postępowanie karne – büntető eljárás
postępowanie likwidacyjne – felszámolási eljárás
postępowanie
nakazowe
[1. orzeczenie
obowiązku zapłaty należności na wniosek
powoda, z prawem zgłoszenia zarzutów
przez pozwanego; 2. postępowanie w
sprawie o wykroczenie, w której z uwagi
na małą szkodliwość czynu nie zachodzi
potrzeba wymierzenia kary innej niż
grzywna] – rendelkező eljárás
postępowanie niezgodne z przepisami –
szabálytalanság
postępowanie o naruszenie przepisów –
szabálysértési eljárás
postępowanie podatkowe – adóeljárás
postępowanie
pojednawcze
[faza
obowiązkowych czynności prowadzących
do pogodzenia stron] – békéltető eljárás
postępowanie przygotowawcze – előzetes eljárás
postępowanie sądowe – bírósági v. büntető eljárás;
perrendtartás
postępowanie spadkowe – hagyatéki eljárás
postępowanie sporne [postępowanie sądowe, w
którym strony występują wobec siebie ze
skonkretyzowanymi
sprzecznymi
żądaniami] – vitás v. vitatkozó eljárás
postępowanie upadłościowe – csődeljárás
postępowiec [pot. człowiek mający postępowe
poglądy] – a haladás híve; haladó,
progresszív ember
postępowość [1. reformizm , progresywizm ,
progresywność;
2.
progresizm
,
nowatorstwo
,
prekursorstwo;
3.
pionierskość
,
rewolucyjność
,
innowacyjność;
4.
odkrywczość
,
nowoczesność , supernowoczesność; 5.
ultranowoczesność , awangardowość ,
oryginalność; 6. pomysłowość , świeżość] –
haladás, fejlődés, mozgás; haladó szellem,
haladó gondolkodás
postępowy, -a, -e [1. będący zwolennikiem
postępu;
2. wyrażający
postęp;
3. wzrastający, wzmagający się] – haladó
(előre mutató), haladó gondolkodású; (orv.)
előrehaladó,
progresszív
[choroba
postępowa: előrehaladó betegség]
postępowy odłam spoleczeństwa – a társadalom
haladó része v. rétege
postępowy polityk – haladó politikus
postępy [osiągnięcia, dobre wyniki] – előmenetel
postfiks [rodzaj afiksu występujący po rdzeniu
wyrazowym.
Postfiksy
mogą
być
sufiksami
słowotwórczymi
lub
-
Wersja 01 01 2017
końcówkami fleksyjnymi. Np. w formie
pracownikom
po
rdzeniu
pracwyróżniamy postfiksy -ow-, -nik- oraz -om,
z których dwa pierwsze to sufiksy
słowotwórcze, a ostatni to końcówka
fleksyjna.] – posztfix
PostgreSQL [to, obok MySQL i Firebird, jeden z
trzech
najpopularniejszych
wolnodostępnych systemów zarządzania
relacyjnymi bazami danych. Początkowo
opracowywany
na
Uniwersytecie
Kalifornijskim w Berkeley i opublikowany
pod nazwą Ingres. W miarę rozwoju i
zwiększania funkcjonalności, baza danych
otrzymała nazwy Postgres95 i ostatecznie
PostgreSQL, aby upamiętnić pierwowzór
oraz zaznaczyć zgodność ze standardem
SQL. PostgreSQL zalicza się do baz typu
RDBMS z rozszerzeniami obiektowymi.] –
PostgreSQL [másnéven Postgres egy
relációs adatbázis-kezelő rendszer (angol
rövidítéséből:
(O)RDBMS).
Licenszét
tekintve szabad szoftver. Sok más szabad
szoftverhez
hasonlóan
a
fejlesztést
önkéntesek végzik közösségi alapon. A
munka elsődleges koordináló oldala a
postgresql.org , saját wiki is elérhető a
wiki.postgresql.org címen.]
posthumus, postumus [np.: Marek Kassjan
Latyniusz (Marcus Cassianius Latinius
Postumus, ? - 269) – cesarz rzymski od 260
do 269 roku] – posthumus, posztumusz;
utószülött
[gyászgyermeknek,
árva
szülöttnek is nevezik. Az apa halála után
született gyermek, aki tehát az apa halálakor
még csak méhmagzat volt. A posztumuszra
az a szabály áll: nasciturus pro jam nato
habetur, si de ejus comodis agitur. Az
utószülött, ha előnyéről van szó, már világra
jöttnek tekintendő (természetesen az élve
születés feltétele alatt). Ellenkező esetben
ugy tekintetik mint ha nem létezett volna.
Ennek főleg az öröklésnél van fontossága.]
postindustrialny, -a, -e [1. odnoszący się do
epoki/czasów/społeczeństwa następującego
po epoce przemysłowej; 2. dotyczący
wydarzeń po erze przemysłowej; 3. syn.
poprzemysłowy]
–
posztindusztriális
[iparosodás utáni]
 społeczeństwo postindustrialne: iparosodott
társadalom; iparosítás utáni társadalom
postkomunista, postkomunistka
–
posztkommunista (ffi/nő)
postkomunista [w państwie przechodzącym
transformację polityczno – ekonomiczną z
autorytarnego systemu socjalistycznego do
form liberalno - kapitalistycznych, polityk,
urzędnik, przedsiębiorąca wywodzący się
5269
z elit niedemokratycznego systemu
(nomenklatura) i reprodukujący swoją
wysoka pozycją w stratyfikacji społecznej
nowego państwa.] – posztkommunista
postkomunistyczny, -a, -e – posztkommunista-;
volt v. egykori kommunista
postkomunizm [1. okres, który nastąpił po
upadku komunizmu w państwach bloku
komunistycznego.
Termin
"postkomunizm" określa także cechy tej
epoki: społeczeństwo, ekonomię, politykę,
kulturę. Funkcjonuje także termin
postkomuna, który oznacza okres po
upadku komunizmu oraz używany jest dla
określenia
poskomunistów
lub
politycznych
ugrupowań
postkomunistycznych. Nie odnosi się
jednak
do
zmodyfikowanej
formy
komunizmu. 2. Latin, post- 'után'; francia
communisme - 'kommunizmus' ―
1. okres po upadku komunizmu w byłych
państwach komunistycznych; 2. ideologia
będąca
zmodyfikowaną
formą
komunizmu] – posztkommunizmus [a
kortárs
politikatudományok
legújabb
fogalma;
az
etimológiából:
posztkommunizmus
mindaz,
ami
a
kommunizmust követi]
postludium [końcowy odcinek wieloczęściowego
utworu muz. a. pieśni; improwizacja
organowa grywana w Kościele rz.kat. przy
końcu nabożeństwa] – (lat.) postludium;
(zene) utójáték, záró szakasz
postmaster {rzecz.}; naczelnik poczty {m.};
administrator poczty {m.} [komp.] [zł.] postmaster [egy adott hálózaton (elsősorban)
az elektronikus levelezésért felelős, a
felhasználókat segítő személy, ill. szolgálat]
postmodernistyczny, -a, -e – posztmodernpostmodernistyczna muzyka [jest zarazem
stylem oraz formą w muzyce. Jako styl
wykazuje
cechy
sztuki
postmodernistycznej, czyli tworzonej po
modernizmie. Preferuje eklektyzm w
formach i gatunkach muzycznych.
Zawiera samoodniesienia, operuje ironią
oraz zaciera granice pomiędzy sztuką
wysoką i kiczem.] – posztmodern zene
postmodernizm (inaczej: ponowoczesność, pomo,
po-mo) [prąd myślowy odwołujący się do
poczucia końca historii i wielkich
narracji]– mostmodern [A posztmodern
elnevezés az 1970-es években jelent meg az
amerikai
építészeti
és
művészeti
szakirodalomban. Az irányzat kutatói szerint
viszont az 1960-as évek közepétől, végétől,
az 1970-es évek elejétől veszi a kezdetét.
Egyfajta válaszkísérletek együttese a század
-
Wersja 01 01 2017
utolsó harmadának kihívásaira. E kérdések
között ott van például az informatikai, a
mikroelektronikai
változások
döbbenetessége, a "szocialista világrendszer
és -magyarázatok" összeomlása, de ott
vannak azok is, amelyekre a neoavantgárd
sem tudott válaszolni. A posztmodern az ént
többnyire nyelvi képződménynek tartja,
melynek nincs stabil középpontja, s amely
valójában
hagyományozott,
elsajátított
befejezetlenül
maradt
művekből,
töredékekből képződik. Ezt a belátást
ugyanakkor nem tragikus felismerésként,
hanem természetes tényként fogja fel, s
minden olyan szemléletmódot, amely a
szubjektum középpontba helyezésére, s e
szubjektum lényegiségének tételezésére épül,
iróniával szemlél.]

Postmodernizm
(filozofia):
(inaczej:
ponowoczesność, pomo, po-mo) – prąd
myślowy odwołujący się do poczucia końca
historii i wielkich narracji. – posztmodern [a
modernizmus utáni korszak megnevezése,
nagyjából az 1960-as évek végétől. Lyotard a
posztmodern
meghatározásaként
a
következőket
mondja:
„Végsőkig
leegyszerűsítve, a „posztmodernt” a nagy
elbeszélésekkel szembeni bizalmatlanságban
határozom meg.” Mit is értünk nagy narratívák
– vagy más helyütt meta-elbeszélések – alatt?
Lyotard a következőket nevezi meg: „az ész és
a szabadság progresszív emancipációja, a
munka (az elidegenedett érték forrása a
kapitalizmusban)
haladó
vagy
pusztító
emancipációja,
az
egész
emberiség
gazdagodása a tőkés techno-tudomány révén,
sőt, ha magát a kereszténységet is a modernhez
számítjuk, akkor a teremtmények üdvözülése a
lélek megtérésével a vértanúi szeretettől a
krisztusi elbeszéléshez.” A posztmodern
gondolkodás szerint a meta-narratívák a
fennálló társadalmi rendszer intézményeinek a
fenntartására szolgáltak. Tulajdonképpen a
világ ideológiai hátterét adták. Helyesen jegyzi
meg Pásztor János, hogy Auschwitz ténye
önmagáért beszél, puszta ténye cáfolata a
modern haladáseszménynek. Ennek helyébe lép
a posztmodern, aminek jellemzője a
bizalmatlanság és a bizonytalanság. A metanarratívák legitimációként
szolgálták a
társadalmat, megadva annak metafizikai
megalapozását.]
o Postmodernizm (architektura): ogół prądów
w architekturze przełomu XX i XXI w.,
następujących po modernizmie i odcinających
się od jego koncepcji projektowych. W
odróżnieniu od modernizmu postmodernizm nie
ma ambicji awangardowych i przedkłada w
architekturze komponowanie i kompilowanie
nad poszukiwanie. – posztmodern
 Postmodernizm (muzyka)
 Postmodernizm (literatura): prąd literacki,
którego początek datuje się na lata 60. XX
5270
wieku. Nazwa nurtu nawiązuje do słowa
"ponowoczesność" (postmoderna), tzn. okresu,
który nastąpił po modernizmie i wiąże się ściśle
z filozofią postmodernizmu. W przeciwieństwie
do
modernizmu,
pisarze
i
poeci
postmodernistyczni nie sformułowali żadnego
manifestu ani programu literackiego. Można
jednak wyróżnić charakterystyczne cechy
literatury ponowoczesnej: intertekstualność,
ludyczny charakter utworu (gra z odbiorcą),
uwolnienie powieści od celów pozaliterackich
(utwór nie imituje rzeczywistości, stanowi
bowiem
dzieło
wyobraźni).
Dominuje
eklektyzm (świadome zmieszanie wielu stylów
i poetyk), literacki happening, autotematyzm,
parodia, zabawa i czarny humor.
 Postmodernizm (sztuka): termin używany
przez historię i krytykę sztuki do nazywania
różnorodnych, czasem nawet przeciwstawnych
stylistyk. W znaczeniu potocznym oznacza
przede wszystkim tyle, co poawangardowy,
zdystansowany w stosunku do awangardy, ale
niekoniecznie z nią sprzeczny. Postmodernizm
może być również rozumiany jako sprzeciw
wobec koncepcji racjonalnego charakteru
kultury i jej liniowego rozwoju. Postmodernizm
nie jest zwartym, jednolitym, planowo
wykreowanym ruchem artystycznym, jest to
wspólna przestrzeń konfrontacji różnych
tendencji i koncepcji, których wspólnym
mianownikiem jest krytyczny stosunek do
monolitycznej, homogenicznej wizji świata, i
nieustanne
podważanie
dominacji
eurocentrycznej i patriarchalnej kultury
Zachodu.
postny, -a, -e – böjti
postój [1. zatrzymanie się w jakimś miejscu na
pewien czas; też: miejsce takiego
zatrzymania się; 2. miejsce stałego
zatrzymywania się określonych pojazdów;
3. przerwa w pracy maszyny, urządzenia
lub linii produkcyjnej związana z
konserwacją, przeglądem technicznym,
remontem itp.] – állás, megállás, leállás;
(járműveké) várakozás; (czas) állásidő;
(stacja) megálló, álláshely, állomás; (átv.)
pangás; (wojsk) beszállásolás
postój dorożek (samochodowych) – (géperejű)
kocsi v. bérkocsiállomás
postój przymusowy – kényszermegállás (vasúté)
postój taksówek, postój taxi – taxiállomás
postój wzbroniony! – megállni tilos!
postponować [okazywać komuś lub czemuś brak
szacunku, lekceważenie] – megvetni,
lebecsülni, semmibe venni
postpozycja [poimek [(łac. postpositio); jęz.
pozycja wyrazu lub morfemu położonego
po innym wyrazie lub morfemie] – névutó
postpozycyjny, -a, -e [dotyczący postpozycji] –
névutó-
-
Wersja 01 01 2017
postrach [1. straszenie kogoś czymś; 2. uczucie
strachu przejmujące kogoś; 3. osoba,
zwierzę lub zjawisko budzące w kimś
strach] – rém, riadalom, ijedelem, félelem,
rémület, ijesztgetés, ijesztés
postradać [stracić, utracić kogoś lub coś] –
elveszteni
postradać rozum – meghibbanni, eszét veszti
postradać zmysły [syn. np. skretynieć, stracić
rozum] – eszét veszti, elmegy az esze,
megőrülni
postradać życie – életét veszti, meghal
postraszenie – megijesztés, megrémítés
postraszyć [1. nastraszyć kogoś trochę, żeby
wpłynąć na jego postępowanie; 2. o
uciążliwych zjawiskach atmosferycznych:
pojawić się na krótko] – megijeszteni,
megrémíteni
postrącać [strącić pewną ilość czegoś] – ledobni,
lehajítani
postreszczać – sorra több szövet tartalmát
ismertetni v. összegezni, jegyzetelni
postreszczać artykuły – cikkeket összefoglalni v.
összegezni
postronek [mocny, grubo skręcony sznur] –
istráng
postroić (postroję) [ubrać strojnie pewną liczbę
osób lub ozdobić pewną ilość czegoś] –
sorra sok mindent feldíszíteni, felcicomázni
postroić się [o pewnej liczbie osób: ubrać się
strojnie] – feldíszíti, felcicomázza magát
postronek [mocny, grubo skręcony sznur] –
istráng, hám, kötél; (átv.) ütés, verés
postronnie – oldalról, mellette
postronny, -a, -e [nienależący do danego grona i
niezaangażowany w jego sprawy; też:
niebiorący w czymś bezpośrednio udziału]
– oldal-, mellék-; (obcy) idegen, kívülálló;
(sąsiedzki) szomszéd
5271
postrzał [1. postrzelenie kogoś, czegoś; też: rana
od tego postrzelenia; 2. zob. lumbago] –
lövés, kilövés; (rana) lőtt seb; (ból) nyilallás,
zsába, lumbago
postrzał w głowę – fejlövés
postrzałowy, -a, -e – lövési, lőtt
postrzec (postrzegę, postrzeże) — postrzegać
[1. zobaczyć i ocenić kogoś w określony
sposób; 2. uświadomić sobie wrażenie
wywołane
działaniem
bodźca
zewnętrznego
na
zmysły;
3. daw.
zauważyć]
–
meglátni,
észrevenni,
megfigyelni
postrzegalnik (broni palnej, aparatu fot.,
geodezyjnego itp.) – irányzék (fegyvernél);
(sport) célrúd, célkaró; (fényképezőgépen)
kereső
postrzegalny, -a, -e – észrevehető
postrzeganie – észrevétel, megfigyelés
postrzeganie pozazmysłowe – érzékszerven kívüli
érzékelés
postrzegawczość – megfigyelőképesség, gyors
észjárás
postrzegawczy, -a, -e – észrevevő, megfigyelő
postrzelać [1. strzelając, zranić w wielu
miejscach człowieka lub zwierzę; też:
poranić, pozabijać pewną liczbę osób,
zwierząt; 2. strzelając, podziurawić jakąś
rzecz w wielu miejscach; 3. strzelać przez
jakiś czas] – egy ideig lövöldözni, sorra
agyonlőni, lelövöldözni
postrzelać się [strzelając, poranić się lub
pozabijać się nawzajem] – meglövik,
megsebesítik v. lelövik egymást
postrzelenie – lövéstől sebzettség; ütődöttség,
hóbort
postrzeleniec [pot. człowiek niezrównoważony i
porywczy] – kiegyensúlyozatlan, lelki
egyensúlyát vesztett, kelekótya, hóbortos,
szeleburdi ember
postrzelić [strzelając, zranić człowieka lub
zwierzę] – rálőni, meglőni; megsebesíteni
postrzelić się [postrzelić samego siebie] –
megsebesülni
postrzelony, -a, -e [pot. postępujący w sposób
niezrównoważony i porywczy] – meglőtt,
lövés
által
megsebesült,
sebzett;
(postrzeleniec)
(átv.)
bogaras,
kiegyensúlyozatlan,
lelki
egyensúlyát
vesztett, kelekótya, hóbortos, szeleburdi;
fejvesztett; (átv.) kapkodó
postrzelona zwierzyna barwi – a megsebzett vad
vérzik
postrzeżenie [uświadomienie sobie wrażenia
wywołanego
działaniem
bodźca
-
Wersja 01 01 2017
zewnętrznego na zmysły] – megfigyelés,
megtekintés
postrzeżeniowy, -a, -e – megfigyelési
postrzępić [poszarpać w strzępy brzegi czegoś,
zwykle ubrania] – elnyűni, elrongyolni,
elviselni
postrzępić się [o wielu rzeczach: ulec
postrzępieniu; lub o jednej: wystrzępić się
w wielu miejscach] – elhasználódni,
kikopni; foszlani
postrzępiony, -a, -e [mający nierówne i
poszarpane brzegi] – elnyűtt, elviselt,
rongyos
postrzyc1 (postrzygę, postrzyżę) — postrzygać
[daw. przyciąć nożycami] – (ollóval)
levágni; lenyírni, megnyírni
postrzyc2 [1. ostrzyc wiele osób lub zwierząt;
2. spędzić pewien czas na strzyżeniu
włosów lub sierści] – megnyírni, lenyírni,
levágni
postrzyc się – megnyiratkozni
postrzyc się na mnicha – szerzetesnek
megnyiratkozni
postrzyganie – nyírás, megnyírás
postrzyżeniec (nowicjusz) – (egyh.) (lat.) novícius,
(w
zakonie)
próbaidős
szerzetes,
szerzetesnövendék, szerzetes papnövendék,
újonc, tanuló, kinek próbaideje, a noviaciatus
legalább egy évig tart; (wojsk) újonc;
tonzurált
postrzyżyny
[1.
obrzęd
starosłowiański
polegający na rytualnym obcięciu włosów,
związany z wejściem młodego chłopca w
dorosłość i nadaniem nowego imienia.
Postrzyżyn dokonywano po ukończeniu
przez chłopca 7-10 lat. Chłopiec do tego
wieku pozostawał pod opieką matki i był
traktowany jak dziecko. Po postrzyżynach
chłopiec przechodził pod opiekę ojca i
zaczynał poznawać prace i ceremonie
typowe dla mężczyzn. Od postrzyżyn
ojciec oficjalnie uznawał chłopca za syna.
Ceremonia ta wiązała się z poczęstunkiem
lub ucztą. Najprawdopodobniej jeszcze
pod koniec XVIII wieku praktykowano
zwyczaj postrzyżyn, który miał oznaczać
poddanie się woli i władzy osoby rytualnie
ścinającej włosy. 2. Najdawniejszy z
kronikarzy polskich, Gallus, wspomina
kilku słowami o postrzyżynach syna
piastowego Semowita i potem o uczcie u
Ziemomysła, podczas której odzyskał
wzrok syn jego siedmioletni Mieszko
(Mieczysław I). 3. Postrzyżynami na
kleryka (prima tonsura) zowie się pierwsza
ceremonja kościelna przyjęcia laika czyli
młodzieńca
świeckiego
w
poczet
kleryków.] – nyírás, tonzura [1. (régi
magyar neve pilis, régi helyesírása tonzura) a
hajnak a fej hátsó részén való kerek lenyírása
vagy kiborotválása. 2. (pilis is, hajnyirat,
hajkorona), a katolikus egyházban egy
egyházi rendhez tartozóknál a hajnak a fej
hátsó részén való kerek lenyirása vagy
kiberetválása.]; rituális hajnyírás
5272
postscript {rzecz.}; dopisek {m.}; (inf.)
PostScript [uniwersalny język opisu
strony opracowany przez firmę Adobe
Systems, będący obecnie standardem w
zastosowaniach
poligraficznych]
–
PostScript - 'PostScript' dokumentum
formátum [1. az Adobe által kifejlesztett és
időközben ipari szabvánnyá vált leíró nyelv
"nyomdakészre"
formázott
dokumentumokhoz; különböző operációs
rendszerekhez
léteznek
PostScript
nézegetők, de a jó minőségű nyomtatáshoz
külön PostScript nyomtató szükséges; a fileok kiterjesztése .ps vagy .eps (Encapsulated
PostScript); 2. egy gyakori, többé-kevésbe
operációs rendszer független ábraformátum.
Lényegében egy lapleíró nyelv, amelyben az
elemek között vannak vonalak, karakterek,
különböző alakzatok és ábrák is. Nagyon jól
lehet vele vonalas ábrákat leírni, de ha
bitmap-et teszünk bele, akkor pillanatok alatt
óriási
file-okat
lehet
gyártani.
3.
Vektororientált lapleíró programozási nyelv
és formátum nyomtatóhoz (Adobe cég). 4. az
Adobe igen elterjedt szabványos formátuma
szöveges (de esetleg képet is tartalmazó),
kiadványszerkesztővel
készült,
"nyomdakész" dokumentumok számára; 5.
PostScript és az EPS (Encapsulated
PostScript) - A PostScript-et az Adobe
fejlesztette ki. Ez egy lapleíró nyelv amit
többnyire printerek használnak. Kitűnő
formátum dokumentumok terjesztésére.
Használjuk a ezt formátumot, ha képeinket
nyomdában szeretnénk kinyomtatni. A plugin a PDF, az Adobe Acrobat formátumának
betöltésére is képes. 6. Adobe által
kifejlesztett, nyomtatásra elő- készített
-
Wersja 01 01 2017
dokumentumok
(tömörítés
nélküli)
formátuma; a .ps vagy .eps -el jelölt
formátumok ma már ipari szabványnak
számítanak; megjelenítésükhöz megfelelő
szoftver,
nyomtatásukhoz
megfelelő
nyomtató szükséges]
postscriptum (P.S.) [wym. ...skri...] [n.łac. 'jw.' z
łac. r.nij. od postscriptus p.p. od
postscribere 'podpisać pod, przy (czym)';
dopisek do listu, artykułu itp.] –
postscriptum (P.S.); az írás után, utóirat (ui.)
postudzić – kihűteni, lehűteni
postudzić w lodówce – kihűteni, lehűteni a
hűtőszekrényben
postukać [stuknąć w coś kilka razy] – (egy ideig)
kopogtatni, zörgetni
postukać się [postukać samego siebie] –
kopogtatja magát
postukać się po głowie – fejét veri
postukiwać [stukać lekko, z przerwami; też:
wydawać lekki stukot] – (néha-néha)
kopogtatni, zörgetni, időnként kopogni
postulać [o wielu: stulić coś] – becsukni,
összeszorítani (több személy)
postulać gęby – befogja a száját
postulać się [o wielu kwiatach: zbliżyć do siebie
płatki] – szorongani, összeszorulni (sok
minden)
postulant [kandydat do zakonu przed
rozpoczęciem nowicjatu], postulantka –
(egyh.) kérelmező, kérvényező, igénylő,
követelő
postulat
[1. życzenie,
dotyczące
spraw
politycznych,
społecznych
lub
ekonomicznych;
2. filoz.
wypowiedź
wyrażająca jakąś normę lub regułę,
domagająca się realizacji określonych
wartości; 3. log. teza przyjmowana bez
dowodu, stanowiąca punkt wyjścia i
podstawę
w
dowodzeniu
innych
twierdzeń; 4. okres próbny w zakonie
trwający około roku, poprzedzający
nowicjat; 5. żądanie wysunięte przez jakąś
grupę ludzi; dezyderat; 6. w filozofii: teza,
która nie wymaga dowodu, przyjmowana
jako aksjomat; 7. łac. postulatum 'żądanie'
od postulare '(po)żądać; wymagać'; log.
aksjomat, teza przyjęta bez dowodu; to,
czego się z góry wymaga przy
uzasadnieniu pewnego systemu prawd;
pot. wymaganie, żądanie, życzenie,
dezyderat.]
–
(lat.)
posztulátum;
követelmény, kívánalom; követelés; igény;
(fil.) kiindulási feltétel; egyszerűbb igazságra
vissza nem vezethető, bizonyítás nélkül
elfogadott, magától értetődő tétel
5273
postulat (łac. postulare - prosić) [okres
przygotowawczy, poprzedzający nowicjat;
od tego też postulant
- osoba
przygotowująca się do odbycia nowicjatu]
- jelöltség (lat. postulare - kérni) [a noviciátust
megelőző, előkészítő időszak; továbbá jelenti
a felkészülő novícius jelöltet]
postulat związkowy – szakszervezeti követelés
postulator
[osoba
odpowiedzialna
za
przygotowanie i prowadzenie procesu
beatyfikacyjnego Sługi
Bożego.
Postulatora ustanawia odpowiedni biskup
ordynariusz i zostaje mu też przez niego
udzielone odpowiednie pełnomocnictwo,
według prawa kanonicznego] – (lat.)
pusztulátor; ’kérfelmező’
[boldoggá
és szentté
avatási
eljárásoknak
a
megyéspüspök vagy illetékes elöljáró által
kinevezett tisztviselője]
postulować [1. proponować coś lub domagać się
czegoś, zwykle w sprawach politycznych,
społecznych lub ekonomicznych; 2.
formułować
co
jako
teoretyczne
wymaganie a. założenie; pot. domagać się
czego, żądać; proponować] – (lat.)
posztulálni; igényt támasztani, igényelni;
előzetes
követelményként
felállítani;
posztulátumként feltenni; követelni
postulowanie – követelés, követelmény állítása
postułka [zob. pustułka] – vércse
postumencik [zdrobnienie od: postument] –
kisebb állvány, talapzat
postument [1. podstawa, na której ustawia się
rzeźbę, kandelabr itp.; 2.
śrdw.łac.
postamentum 'podstawa' i łac. positūra
'postawa; położenie' od positus, cokół,
piedestał, podstawa pomnika, rzeźby,
kolumny; 3. podstawa, podbudowa, cokół
pod filar, kolumnę, posąg itp. W
porządkach
architektonicznych
architektury klasycznej jego proporcje
były ściśle określone, składał się z
własnego cokołu, korpusu i gzymsu.] – (fr.)
postament; talapzat [különösen vázák,
szobrok talapzata; rokon értelmü a
piedesztállal], alap, állvány; kőláb-
-
Wersja 01 01 2017
postulat
[1. życzenie,
dotyczące
spraw
politycznych,
społecznych
lub
ekonomicznych;
2. filoz.
wypowiedź
wyrażająca jakąś normę lub regułę,
domagająca się realizacji określonych
wartości; 3. log. teza przyjmowana bez
dowodu, stanowiąca punkt wyjścia i
podstawę
w
dowodzeniu
innych
twierdzeń; 4. okres próbny w zakonie
trwający około roku, poprzedzający
nowicjat] – (lat.) posztulatum; követelmény,
vmely elmélet kiindulópontja
postylla [śrdw.łac. postilla 'jw.' od (?) post illa
(verba textus) 'po tych (słowach tekstu;
dawn. (zbiór) komentarz(y) do Biblii,
Ewangelii; objaśnienie perykopy.] – (lat.)
Posztilla, azaz keresztény tanítás; a
szentírásbeli helyek felolvasása után (post
illa verba evangelii) mondott magyarázat.
postyllograf – keresztény tanítások írója
postyllografia [Postylle, czyli zbiory kazań
rozpoczynające się od perykopy, czyli
urywka Ewangelii, po której (post illa
verba) następuje wykład tego urywka, są
gatunkiem
odziedziczonym
po
średniowieczu. W renesansie pisywali je
nie tylko duchowni różnych wyznań, ale
także świeccy np. Rej zdobywa się na
kaznodziejstwo dzięki protestantyzmowi
kalwińskiemu, ale także śmiałości i odwagi
jaka cechowała renesansowego człowieka
w zakresie dyskutowania o tajemnicach
wiary] – keresztény tanítások írása
5274
MACIUSZKO JANUSZ T.
EWANGELICKA POSTYLLOGRAFIA
POLSKA XVI - XVIII WIEKU
posuły [(u Zygmunta Glogera) to samo znaczyło w
mowie staropolskiej, co dziś łapówka, a
zwłaszcza podarek dla sędziego w sprawie.
Wyraz ten użyty jest w Voluminach legum
II, fol. 1527 i VI f. 474. W Statucie
Litewskim czytamy w rocie przysięgi dla
sędziego: „Nie z przyjaźni ani z waśni, nie
posuły i dary, ani się spodziewając na
potem darów, sądzić będę”.] – (daw)
megvesztegetési összeg, megvesztegetési
pénz; sáp, sáppénz; csúszópénz, kenőpénz
-
postura [wygląd zewnętrzny lub sylwetka
człowieka] – külalak, külső, termet,
megjelenés
postwarżać – megteremteni, megalkotni (sok
mindent)
postwarzać dużo nowych użytkowników – sok új
felhasználót teremteni
postyczniowy, -a, -e – januárt követő [cały okres
postyczniowy: egész januárt követő időszak]
postylia – (egyh.) szentbeszédek gyűjteménye
Postylia Domowa Lutra – (egyh.) Luther otthoni
szentbeszéd-gyűjteménye
posucha [1. długotrwały brak deszczu i
utrzymujące się przez dłuższy czas upały;
2. brak lub niedobór czegoś; też: zastój w
jakiejś dziedzinie] – aszály, szárazság
posumować – összegezni, összeadni (sok mindent)
posumować dyskusję na ten temat – összegezni
az eszmecserét ezen a témán
posumować się – (népi) aggódni, bánkódni
posunąć (posunie) — posuwać [1. przesunąć coś
na inne miejsce; 2. w odniesieniu do stanu
psychicznego, uczucia, czynności: zbliżyć
się do pewnej granicy lub ją przekroczyć;
-
Wersja 01 01 2017
3. daw. pójść lub podejść posuwistym
krokiem] – előre igazítani v. tolni;
előretolni,
előrenyomni;
(rozwijać)
fejleszteni
posunąć co naprzód – előretolni v. előrevinni vmit
posunąć zegar – előre igazítani az órát
posunąć się — posuwać się [1. sunąc, przemieścić
się powoli naprzód; 2. odsunąć się i zrobić
miejsce dla kogoś; 3. osiągnąć wyższy
stopień zaawansowania; 4. ośmielić się coś
zrobić; 5. zestarzeć się] – előnyomulni,
tovább v. előre menni; előre haladni,
előhaladást tenni; merészkedni, elszánja
magát
posunąć się do kradzieży – lopásra vetemedni
posunąć się naprzód w znajomości czego –
előhaladást tenni vminek az ismeretében
posunąć się w latach – korosodni, öregedni
posuń się dalej! – menj tovább v. odébb!, indulás!
mozgás!
posunięcie [1. zaplanowane działanie; 2. w
niektórych grach: przestawienie pionka,
figury na planszy zgodnie z zasadami tej
gry] – húzás, tolás, előretolás; előrehaladás,
előmenetel; (w grze, w szachach) lépés,
sakkhúzás; (czyn) intézkedés; (átv.) ügyes
lépés, ügyes húzás
posunięcie się naprzód – előretörés
posunięty, -a, -e – előretolt, előrehaladott
posupłać – csomózni, összekötni
posupłać na niej węzły – kötelékét összecsomózni;
csomót kötni kötelékére
posupłać się – készülődni
posusz [obumarłe drzewa w lesie] – elhaló v.
kiszáradó fák az erdőben
posuszyć [1. wysuszyć wiele czegoś kolejno;
2. suszyć coś przez pewien czas] –
kiszárítani (sok mindent)
posuszyć się – megszárítja magát
posuw
[w
maszynach,
urządzeniach
technicznych
itp.:
przesuwanie się
poszczególnych części w określonym
kierunku] – (műsz) előhaladás; előtolás,
járat, menet
posuw gąsienicowy – hernyótalpas járat
posuw hydropneumatyczny – hidropneumatikus
előtolás
posuw hydrostatyczny – hidrosztatikus előtolás
posuw poprzeczny – harántelőtolás
posuw wzdłuźny – hosszanti előtolás
posuwać się [zob. posunąć się] – előrenyomulni,
előrehatolni; haladni, előrehaladni
posuwać się do ostateczności – végletekig vinni a
dolgokat, végletekbe merülni
posuwać się za krokiem – lépésről lépésre haladni
5275
posuwanie się naprzód – haladás
posuwistość – mozgékonyság, fürgeség, gyorsaság,
könnyedség
posuwisty, -a, -e [1. o kroku, tańcu, ruchu itp.:
płynny i wydłużony; 2. o ruchu jakiejś
części maszyny, urządzenia: odbywający
się wzdłuż linii prostej] – mozgékony,
fürge, gyors, könnyed
posuwiście – csúszósan; mozgékonyan, fürgén,
gyorsan, könnyedén
poswar – veszekedés, összeveszés
poswarzyć – összeveszíteni v. különböztetni
poswarzyć się – összeveszni v. különbözni
poswarzyć się z rodzicielami – szülőkkel
összeveszni
poswatać – leánykérőbe menni
poswatać się – házasság útján rokonságba kerülni;
megkérni
vkit;
(átv.)
közeledni,
megbarátkozni
poswawolić [swawolić przez jakiś czas] –
rakoncátlankodni,
csintalankodni,
rosszalkodni, időnként önkényeskedni, sokat
enged meg magának
posybilista – (lat.) posszibilista ember
posybilistyczny, -a, -e – (lat.) posszibilis,
posszibilisztikus; (dawno) megvalósítható,
lehetséges, lehető, képes, számbavehető,
számbajöhető
posybilizm [kierunek we francuskim ruchu
robotniczym na przełomie XIX i XX w.,
stosujący politykę stawiania celów
możliwych do osiągnięcia] – (lat.)
posszibilizmus; „olyan politika, mely az
adott
viszonyok
között
lehetségesre
törekszik”[radikális posszibilizmus, amely a
helyzeti (gazdasági, politikai, társadalmi és
csoportdinamikai) tényezők elsőbbségét
hangsúlyozza, végső soron relativizmushoz
és az egyén morális felelősségének zárójelbe
tételéhez vezethet]
posygnalizować – többször jelezni, jelzést adni,
jelek útján közölni vmit
posykiwać [syczeć z cicha, z przerwami] –
időnként pisszegni; sziszegni
posyłać [zob. posłać] – küldeni, elküldeni,
megküldeni
posyłać do szkoły – iskolába járat
posyłać dzieci na półkolonie – nyaralótelepre
küldeni a gyerekeket (félnapra)
posyłać na pocztę – postára küldeni
posyłanie – küldés, elküldés
posyłka [daw. to, co się przesyła] – küldemény,
csomag
posypać — posypywać [1. sypiąc, pokryć
powierzchnię czegoś czymś miałkim;
-
Wersja 01 01 2017
2. sypnąć trochę czegoś] – hinteni,
behinteni, meghinteni; beszórni; felszórni
posypać czymś – megszórni vmivel
posypać drogę kwiatami – virágokkal szórni be
az utat
posypać papryką – megszórni vmit paprikával,
megpaprikázni vmit
posypać pieprzem – megszórni vmit borssal,
megborsozni vmit
posypać się [1. o czymś drobnym, sypkim:
rozsypać się; 2. pojawić się w dużej ilości;
3. zniszczeć i rozpaść się] – beszóródni;
hullani, esni, potyogni
posypały się na niego skargi – a vádak özöne
hullott rá
posypka – szórás; madáreledel
posypka kokosowa – (étel) kókusz szórás
posypywaczka – (magot) hintő v. szóró nő, vmi
szóró; magvető gép
posypywaczka do czekolady – csokoládészóró
posystematyzować – rendesen v. rendben elrakni;
rendszerbe rakni, elrendezni (sok mindent)
posystematyzować sobie w głowie problem –
fejében rendszerezi a problémát
posystematyzować wszystko – rendszerbe rakni,
elrendezni mindent
poszabrować – (dawno) kikavicsozni, zúzott
kaviccsal v. murvával kirakni; (közb.)
kifosztani, kirabolni
poszabrować po półkach – polcokat fosztogatni
poszabrować po drodze sprowadzone auto – az
úton vezetett autót kirabolni v. kifosztani
poszabrować w żydzich posiadłościach – (hist.)
zsidó vagyonokat fosztogatni
poszachrować [pot. dopuścić się szachrajstwa] –
latorkodni, alávalóan viselkedni, mindent
becsapni, megcsalni
poszaleć [1. o wielu: stracić panowanie nad sobą;
też: zachowywać się zbyt emocjonalnie lub
nierozsądnie; 2. pobawić się jakiś czas
5276
hucznie i wesoło; 3. zrobić coś z
rozmachem i niekonwencjonalnie; też:
zrobić coś z przesadą lub w nadmiarze] –
dühöngeni,
dühösködni,
tombolni;
könnyelműsködni
poszanować – megbecsülni, tisztelni, tiszteletben
tartani
poszanować prawa dziecka – agyermek jogait
tiszteletben tartani
poszanowanie [1. szacunek dla kogoś lub czegoś;
2. nienaruszenie czegoś przez szacunek;
też: przestrzeganie czegoś] – megbecsülés,
tisztelet, tiszteletbentartás; kegyelet
poszanowanie energii w Polsce – az energia
megbecsülése Lengyelországban
poszanowanie prawa – a jog tisztelete
poszanowanie niezawisłości narodowej – nemzeti
függetlenség tiszteletbentartása
poszanowanie tradycji – hagyománytisztelet
poszargać [1. potraktować lekceważąco lub
obraźliwie coś, co jest szanowane lub
uważane za święte; 2. pobrudzić lub
zniszczyć coś] – megtépázni; bemocskolni
poszargać się – bemocskolódni, bepiszkolódni,
besározódni
poszarpać [1. porozdzierać coś w wielu
miejscach lub porwać na kawałki;
2. poranić ciało lub jakąś część ciała;
3. szarpać, targać kogoś lub coś kilka
razy; 4. zniszczyć równą linię czegoś,
porozdzielać na nierówne części] –
összetépni,
megtépni,
széttépni;
összeszaggatni, tünkretenni (sok mindent v.
sok helyen vmit); rongyolni
poszarpać się [1. ulec rozdarciu w wielu
miejscach; 2. wykonać parę gwałtownych
ruchów w celu wydostania się skądś;
3. pot. pobić się] – elrongyolódni,
széttépődni; sok helyen elszakadni v.
eltépődni; megtépik egymást
poszarpany, -a, -e – összetépett, megtépett,
rongyos, szakadozott
poszarzały, -a, -e [taki, który nabrał szarego
koloru lub odcienia] – elszürkült,
elsötétedett
poszarzeć [1. nabrać szarego koloru lub
odcienia; 2. stać się monotonnym,
nieciekawym] – elszürkülni, elsötétedni
poszastać [wydać od czasu do czasu dużo
pieniędzy] – dobálni (könnyelműen);
dobálózni, elherdálni
poszastać się [poruszać się energicznie w
granicach niewielkiej przestrzeni, robiąc
przy tym zamieszanie] – kóborolni,
járkálni, kószálni, kóvályogni
-
Wersja 01 01 2017
poszatkować [1. drobno pokrajać jarzyny;
2. podzielić na wiele części; 3. pot. poranić
kulami,
strzałami]
–
megvágni,
meggyalulni (káposztát); több részre osztani;
(átv.) megsebesíteni, meglőni vkit
poszatkować kabeczka – gyalulni v. legyalulni a
tököt
poszczebiotać (poszczebiota v. poszczebiocze) –
(egy keveset) elbeszélgetni; elcsevegni,
csicseregni; gügyögni, gőcsilélni
poszczebiotać kilka godzin – néhány v. pár órát
elbeszélgetni
poszczebiotanie – el-elcsevegni, csicsergés
poszczególne tomy zbioru oddzielnie do nabycia
– a gyűjtemény egyes kötetei külön-külön
kaphatók
poszczególny, -a, -e [każdy z wielu, pojedynczo
rozpatrywany] – egyes; különálló, külön,
rész-; tételes
poszczególny wypadek – különleges eset
poszczekać [o psie: szczeknąć kilka lub wiele
razy] – kicsit ugatni, felugatni; csaholni;
(átv.) rágalmazni, megrágalmazni; kibeszélni
poszczekiwać [szczekać od czasu do czasu] – felfelugatni
poszczekiwanie [dźwięk wydawany przez psa
przy szczekaniu] – ugatás, csaholás, felfelugatás
poszczepić – beoltani (sokfélét)
poszczepić przeciwko kolibakteriozie – beoltani
kolibaktériumok ellen
poszczepienie – (sokminden) beoltás(a)
poszczerbić [wyszczerbić coś w wielu miejscach
lub wiele rzeczy kolejno] – kicsorbítani
(sokmindent)
poszczerbić się [zostać wyszczerbionym w wielu
miejscach; też o wielu rzeczach: ulec
wyszczerbieniu] – kicsorbulni
poszczerbiony, -a, -e [mający szczerby w wielu
miejscach] – kicsorbult
poszczępiony, -a, -e – feslett
poszczęścić [daw. sprawić, by się komuś coś
udało,
powiodło]
–
boldogítani,
szerencséltetni
poszczęścić się [ułożyć się pomyślnie] –
szerencsésen járni; jól járni; szerencséltetni
poszczęściło mi się – szerencsém volt
poszczuć (poszczuje) ― poszczwać [1. podjudzić
psa, żeby zaatakował kogoś; też: szczując
psem, postraszyć kogoś; 2. pot. podburzyć
kogoś przeciw komuś innemu] – kutyát
uszítani vkire
poszczuplać – poszczuplić
kogoś/coś –
megfogyasztani,
megvékonyítani,
lesoványítani vkit/vmit
5277
poszczupleć – lesoványodni
poszczwać za wrota – kutyát uszítani vkire a kapun
túl
poszczycić się [pochwalić się kimś lub czymś] –
dicsekedni, kérkedni, hencegni
poszczypać [1. uszczypnąć wielokrotnie lub w
wielu miejscach; 2. wywołać krótkotrwałe
uczucie pieczenia; 3. szarpiąc, poobrywać
lub
porozrywać;
4. o
zwierzętach:
poskubać] – csipkedni, megcsipkedni,
csipdesni; harapdálni, tépdesni
poszczypać się – megcsipdesi magát; megcsipdesik
egymást
poszczypać się po policzkach – arcon csipdesi
magát; megcsipdesik egymást az arcukon
poszczypywać [1. szczypać od czasu do czasu lub
ukradkiem;
2. wywoływać
uczucie
lekkiego swędzenia, pieczenia; 3. skubać,
zrywać coś od czasu do czasu] – megmegcsípni; harapdálni
poszedł – elment
poszedł het przed siebie – ment, amerre a szeme
látott
poszedł jak zmyty – elment, mintha leforrázták
volna; leforázva eltávozott
poszedł na pole dojrzeć robót – kiment a földekre
a munkálatokat megtekinteni
poszedł na wieczną wartę – (szó szerint: örök
őrszolgálatra ment [katona]) elment a minden
élők útján; meghalt, elhunyt (katona)
poszedł
nieprzygotowany
na
lekcję
–
készületlenül ment az órára
poszedł tamtędy – amarra ment
poszedł wespół z kolegami – a pajtásaival v.
kartársaival együtt ment el
poszedłem ku miastu – a város felé mentem
poszedłby (poszłabym) pan (pani) ze mną na
zakupy? – eljönne velem vásárolni?
poszemrać (poszemra v. poszemrze) – néha-néha
mormolni, mormogni; néha-néha morogni,
engedetlenkedni
poszemrać do woli – néha-néha morogni az
akarathoz
poszept [1. szept; 2. cichy odgłos czegoś] –
suttogás, susogás
poszeptać (poszepcę v. poszeptam; poszepta v.
poszepcze) [porozmawiać szeptem] – egy
ideig suttogni; susogni
poszeptywać [szeptać od czasu do czasu; też:
rozmawiać
szeptem]
–
sugdolózni,
összesugdosni,
súgni-búgni;
sugdosni,
odasugdosni
poszeptywanie – sugdosás
poszeregować [ułożyć coś w szereg według
określonego porządku] – sorbaállítani,
-
Wersja 01 01 2017
sorakoztatni,
felsorakoztatni,
sorban
elrendezni
poszeregowanie – rendszerezés, sorbaszedés
poszeregowanie
informacji
–
információ
rendszerezés; információrendszerezés
poszerzanie – poszerzenie – kibővítés, kiszélesítés
poszerzanie możliwości – a lehetőség kiszélesítése;
lehetőségek kiszélesítése
poszerzenie Unii Europejskiej – az Európai Unió
kibőbítése
poszerzyć — poszerzać [1. uczynić coś szerszym,
obszerniejszym,
bardziej
rozległym;
2. powiększyć zakres, zasięg czegoś; też:
uzupełnić coś o coś lub o kogoś] – bővíteni,
kibővíteni;
kitágítani;
szélesíteni,
kiszélesíteni
poszerzać kontakty a. stosunki – kapcsolatokat
bővíteni
poszerzać rynek – teríteni a piacot
poszerzać
stosunki
międzynarodowe
–
nemzetközi kapcsolatokat bővíteni
poszerzyć a. poszerzać asortyment – választékot
bővíteni
poszerzyć coś – kibővíteni, kiengedni vmit
poszerzyć sukienkę klinami – a ruhát ékekkel v.
cviklikkel bővíteni
poszerzyć się — poszerzać się [1. stać się
szerszym, większym; 2. rozprzestrzenić
się; 3. uzupełnić się o coś lub o kogoś] –
kitágulni, kibővülni, kiszélesedni
poszeweczka [zdrobnienie od: poszewka; jasiek]
– kis párnahuzat
poszewka [pokrycie na poduszkę] – párnahuzat,
ciha
poszewka [trwała wełniana tkanina jest ciężka i
szorstka w dotyku. Posiada grubą
diagonalną strukturę splotu.] – Bure [Erős,
tömör, nehéz, durva fogású, sávolykötésű
gyapjúszövet.]
poszewka na poduszkę – párnahuzat
poszkapić się [pot. nie podołać czemuś lub
pomylić się w czymś] – hibát elkövetni,
hibázni; butaságot csinálni
poszkicować – vázolgatni (sok mindent)
poszkicować przerażone dziewczyny – ijedt
lányokat vázolgatni
poszklić – beüvegezni (sok mindent)
poszkodować [daw. wyrządzić komuś krzywdę,
szkodę na zdrowiu lub mieniu] –
károsítani; megkárosítani
poszkodowany, -a, -e – sérült, károsult, kárvallott
poszkodowana – női károsult; sérült nő
poszkodowany [mężczyzna, który doznał jakiejś
szkody] – károsult, kárvallott; sérült
5278
poszlachtować [dokonać uboju wielu sztuk
bydła] – (barmokat) lemészárolni
poszlaka [1. fakt, przesłanka przemawiające za
określoną interpretacją jakiegoś zjawiska,
jakiejś sytuacji itp.; 2. okoliczność
przemawiająca
na
niekorzyść
oskarżonego,
niebędąca
jednak
bezpośrednim dowodem jego winy] –
nyom, gyanúok
poszlakować – gyanakodni, gyanúsítani
poszlakować kogo o co – gyanakodni vkire vmiért;
gyanúsítani vkit vmivel
poszlakować z tego – azzal gyanúsítani
poszlakowy, -a, -e – kinyomozott, gyanús
poszłaby – eljönne
poszłapać – lassan ügetni, poroszkálni
poszłapać w czystyj i zimnyj wodzie – tiszta és
hideg vízben poroszkálni
poszło jak z płatka – úgy ment, mint a
karikacsapás
poszło mu to w pięty – ez rosszul végződött
számára
poszło mu w pięty – jól megérezte, a velőkig hatott
poszło o bagatelę – csekélységen múlott
poszmer – nesz, zúgás, zizegés, zörej
poszmer radosnego śmiechu – vidám nevetés
hangja
posznurować – zsinórral megkötni v. befonni
poszorować [1. wyszorować wiele osób lub wiele
rzeczy; 2. pot. udać się dokądś z
pośpiechem] – megsúrolni, felsúrolni (sok
mindent)
poszóstny, -a, -e [1. zaprzężony w sześć koni;
2. składający się z sześciu jednakowych
elementów; też: sześć razy większy od
czegoś] – hatos- (hatból álló)
poszpecić – elcsúfítani, eltorzítani (sok mindent)
poszpecić swojego bloga – saját blogot elcsúfítani
poszperać [spędzić jakiś czas na szperaniu] –
keresni, kikeresni; kikutatni (sok mindent)
poszpetnieć – elcsúfulni, megcsúnyulni
poszpilkować – gombostűvel körültűzni
poszpitalny, -a, -e [1. taki, który należał kiedyś
do szpitala; 2. taki, który następuje po
okresie pobytu w szpitalu] – volt kórházi
poszronić; poszronić mrozem – dérrel bevonni,
befedni, betakarni
poszronieć – dér fedi; deres; (átv.) megőszülni,
megderesedni
posztukować [sztukując, podłużyć, poszerzyć
wiele rzeczy lub jedną rzecz w wielu
miejscach] – összevarrni, összetoldani
poszturchać [kilka razy szturchnąć kogoś] –
megbökni, meglökni, meglökdösni
-
Wersja 01 01 2017
poszturchać się [poszturchać siebie wzajemnie] –
megbökik, meglökik egymást
poszturchiwać [pot. szturchać kogoś od czasu do
czasu] – lökdösni, meg-meglökdösni,
könyökkel lökni
poszturchiwać
się
[poszturchiwać
siebie
wzajemnie] – lökdösőni, tolakodni
posztychać (kogoś) [żartobliwie podokuczać] –
zaklatni, háborgatni, bosszantani (vkit)
poszukać (poszukam, -asz, -ają) [1. postarać się
znaleźć kogoś lub coś; 2. postarać się coś
uzyskać lub osiągnąć; też: postarać się
pozyskać kogoś lub coś] – (kogo/czego)
megkeresni, kikeresni, felkutatni (vkit/vmit);
utánanézni (vminek)
poszukać czego – megkeresni vmit
poszukać dane – adatot visszakeresni
poszukać numeru w książce telefonicznej –
kikeresni a telefonszámot a telefonkönyvből
poszukaj na mapie! – keresd meg a térképen!
poszukaj tego słowa w słowniku – keresd meg ezt
a szót a szótárban!
poszukanie – keresés, kutatás, nyomozás
poszukanie czegoś w internecie – vminek a
keresése az interneten
poszukanie pracy – munkakeresés
poszukiwacz [1. osoba prowadząca działania w
celu odnalezienia lub pozyskania kogoś
lub czegoś; 2. naukowiec prowadzący
badania w celu odkrycia lub odnalezienia
czegoś nieznanego lub ukrytego; 3. osoba
starająca się zdobyć jakieś informacje; 4.
osoba
prowadząca
burzliwe
życie,
awanturnik], poszukiwaczka – kutató,
kutatónő; kereső (ffi/nő)
poszukiwacz złota – aranyásó
poszukiwacz złota w Australii – aranyásó
Ausztráliában
poszukiwać (poszukuj, -esz)
[1. starać się
odnaleźć
kogoś,
coś
zaginionego,
zgubionego albo coś ukrytego lub kogoś
ukrywającego się; 2. starać się czegoś
dowiedzieć lub coś osiągnąć; też: starać się
pozyskać kogoś lub coś potrzebnego;
3. prowadzić badania w celu odkrycia
czegoś
nieznanego
dotychczas
lub
odnalezienia czegoś ukrytego] – keresgetni,
keresgélni, keresni, kutatni
poszukiwać dane – adatot visszakeresni
poszukiwać inspiracji – inspirációt keresni
poszukiwać kogoś listem gończym (listami
gończymi) – körözni v. köröztetni vkit
poszukiwać oferty – ajánlatot keresni
poszukiwać swego prawa – a maga igazát v.
igazságát keresi
5279
poszukiwać zdobyczy – portyázni
poszukuję widokówki – képeslapot keresek
poszukiwania archiwalne – levéltári kutatások
poszukiwania wiertnicze – kutatófúrás
poszukiwanie [prace badawcze prowadzone
przez naukowców w celu odkrycia nowych
faktów lub czegoś nieznanego dotąd] –
keresés, kutatás; felderítés, megfigyelés,
nyomozás; felkutatás
poszukiwanie geofizyczne – geofizikai kutatás
poszukiwanie geologiczne – földtani kutatás
poszukiwania geologiczne [polegają na badaniu
możliwości
występowania
kopalin
użytecznych, wynikającej z budowy
geologicznej
terenu
oraz objawów
występowania minerału użytecznego na
powierzchni ziemi w postaci odłamków
skał,
nalotów,
zabarwień
gleby,
charakterystycznej roślinności itp.] –
földtani kutatások
poszukiwanie kopalin użytecznych – hasznos
ásványok kutatása
poszukiwać możliwości na rynku – piaci
lehetőségeket keresni
poszukiwanie partnerów – partnerkeresés
poszukiwanie słów – szókeresés
poszukiwanie świdrowe – próbafúrások
poszukiwanie złóż – lelőhelykutatás
poszukiwany1, -a, -e [1. mający popyt; 2. mający
dobrą opinię u klientów lub pacjentów] –
keresett, kapós, kelendő; kereső
poszukiwany (listami gończymi) – mn. körözött
poszukiwany na podstawie listu gończego – főbb
körlevelekben kereső
poszukiwany
[ten,
kogo
poszukuje
policja], poszukiwana – keresett, körözött
poszum [przytłumiony, jednostajny szum] –
gyenge zaj, távoli moraj
poszumieć [1. wydawać szum przez jakiś czas;
2. spędzić jakiś czas na zabawach;
3. pobuntować się przez jakiś czas] –
felzúgni, felmorajlani
poszwa [sztuka bielizny pościelowej, którą się
powleka pierzynę lub kołdrę] – párnahuzat,
ciha, paplanlepedő
poszwa na kołdrę – paplanhuzat
poszwa na pierzynę – dunyhahuzat
poszwankować – megkárosítani
poszwankować się – megkárosulni; megkárosítják
egymást
poszwankowany, -a, -e – károsult
poszwargotać (poszwargocze) [pot. mówić coś
przez jakiś czas po niemiecku lub w
niezrozumiałym języku] – érthetetlen
-
Wersja 01 01 2017
nyelven beszélni, fecsegni; nagyokat
mondani
poszwendać się [pot. pochodzić przez jakiś czas
bez celu] – (közb.) csavarogni, ődöngeni,
lődörögni, mászkálni egy ideig
poszybować [1. unieść się wysoko i polecieć w
jakąś stronę; 2. polatać na szybowcu] –
elrepülni, elszállni
poszycie [1. pokrycie dachu zrobione z
wysuszonych źdźbeł roślin; 2. zob. runo:
najniższa warstwa roślin w lesie;
3. pokrycie szkieletu statku wodnego,
powietrznego itp.] – szalmafedél; gyepszint;
burkolás, burkolat
poszycie klinkierowe, na zakład [poszycie łodzi
okrętowych i jachtów o kadłubach
drewnianych, w którym brzegi sąsiednich
klepek zachodzą na siebie podobnie jak
dachówki na dachu] – klinkerburkolat
poszycie statku – a hajó burkolata
poszydzić [szydzić z kogoś przez jakiś czas] –
tréfát űzni vkivel
poszyć1
—
poszywać
[1. pokryć
dach
wysuszonymi źdźbłami, łodygami roślin;
2. pokryć szkielet statku, samolotu itp.
sklejką, klepką, blachą] – burkolni, fedni
poszyć2 [1. uszyć czegoś wiele lub kilka rzeczy
kolejno; 2. szyć przez jakiś czas] – egy
ideig varrni
poszykować – elkészíteni, előkészíteni (sok
mindent)
poszykować się – felkészülni
poszyty, -a, -e – összevarrt, összefűzött, összenőtt
pościągać [1. pot. pozdejmować wiele czegoś z
wielu
osób
lub
rzeczy;
2. pot.
pozdejmować skądś wiele osób lub rzeczy;
3. zmniejszyć powierzchnię materiału w
wielu
miejscach
przez
ściągnięcie,
zmarszczenie, zaszycie; 4. o wielu: mocno
powiązać, poopasywać coś czymś; 5. pot.
pozbierać, posprowadzać z różnych miejsc
wiele osób lub rzeczy w jedno miejsce;
6. pot. o wielu osobach: przybyć dokądś z
wielu miejsc; 7. pot. poodpisywać po
kryjomu od kogoś albo ze ściągawki,
książki itp. zadania szkolne; też:
wykorzystać bezprawnie jakieś źródła,
czyjeś pomysły itp.] – lehúzni, összehúzni
(sok mindent)
pościągać się [o wielu rzeczach: skurczyć się w
wielu
miejscach]
–
összeszűkűlni,
beszűkülni, összezsugorodni
pościć (poszczę) [1. zachowywać post nakazany
przez daną religię; 2. mało lub wcale nie
jeść; 3. odmawiać sobie czegoś, zwłaszcza
czegoś przyjemnego] – böjtölni, nem eszik
5280
húst; koplalni, éhezni; (tréf.) megtartóztatja
magát vmitől
pościekać [o cieczy: ściec stopniowo z czegoś] –
elfolyni (sokfelől)
pościel [1. poduszki, kołdra, prześcieradło,
rozkładane na łóżko przed pójściem spać;
2. bielizna, którą się powleka poduszki,
kołdrę, pierzyny itp.; 3. (u Zygmunta
Glogera) Pościel i łóżka. Polacy, hartując
się od wieku dziecinnego do znojów
obozowych i do życia rycerskiego nawykli,
unikali nawet w domu i w czasach pokoju
wszelkiej miękkości i wytworności w
spoczynku. Skóra z zabitego łosia, wilka
lub niedźwiedzia rzucona na słomę lub
grochowiny i siodło pod głowę zwykłą
bywały pościelą, przykryciem – opończa.
Nastały później sienniki napychane
sianem i poduszki czyli nasypki dla
niewiast tylko napełniane piórami lub
pakułami a dla mężczyzn nasypywane
sieczką, plewą, suchym mchem, lub
liściem. Królowie nasi przykład niższym
dawali w życiu skromnem, w unikaniu
niewieścich wygód. W XVI w. były już
upowszechnione na poduszkach czyli
nasypkach powłoczki czyli poszewki
zwane także „cechami”.] – ágynemű; (átv.)
ágy
pościel śmiertelna – halálos ágy
pościelić (pościelę) [zob. posłać] – megágyazni,
ágyat vetni
pościelić łóżko – ágyazni
pościelowy, -a, -e – ágyneműre vonatkozó
pościełać łóżko – ágyat vetni, megágyazni
pościerać [1. ścierając, oczyścić powierzchnię
wielu rzeczy; 2. uszkodzić coś w wielu
miejscach lub wiele czegoś przez tarcie] –
letörülni (sok helyről pl. port)
pościerać się [1. o wielu rzeczach: ulec zużyciu,
zniszczeniu przez tarcie; też: zniszczyć się,
zetrzeć się w wielu miejscach; 2. zetrzeć
się z powierzchni czegoś; też: ulec starciu
w wielu miejscach] – leporolódni,
portalanodni; letörlődni
pościg [1. ściganie kogoś lub czegoś; 2. ludzie
ścigający kogoś; 3. usilne staranie się o coś
lub dążenie do czegoś] – üldözés, hajsza
pościg za nieprzyjacielem – az ellenség üldözése
pościgowiec
[szybki
samolot
myśliwski
przystosowany do zwalczania celów
powietrznych za pomocą dział lub
pocisków rakietowych] – vadászrepülő,
vadászrepülőgép, vadászgép
pościnać [1. ściąć wiele czegoś; 2. pozbawić życia
wiele osób przez ścięcie głowy; 3. zamrozić
coś w wielu miejscach; 4. pot. nie zaliczyć
-
Wersja 01 01 2017
egzaminu wielu zdającym] – levágni, sorra
levagdosni; fővesztéssel megölni; (átv.)
elbuktatni a vizsgán
pościnać się [1. zamarznąć w wielu miejscach;
też: o wielu zbiornikach wodnych:
zamarznąć; 2. pot. o wielu osobach: nie
zdać egzaminu; też o jednej osobie: nie
zdać wielu egzaminów] – (víz) megfagyni,
befagyni; (átv.) megbukni a vizsgán
pościółka [zob. podściółka] – alom
poślad [odpad z młócki zbożowej] – ocsú; éretlen
gabonaszemek
pośladek, pośladki [u człowieka: jedna z dwu
silnie
umięśnionych
części
ciała
znajdujących się poniżej kręgosłupa] – far,
ülep; nagy farizom; (biz.) fenék, popsi
pośladki okrągłe – kerek popsi
pośladki sprężyste, pośladki napięte – feszes
fenék
pośladkowy, -a, -e – farpośledzić – üldözőbe venni (bizonyos időn át);
üldözni v. nyomozni
pośledzić Kopernika – Kopernikuszt követjük
poślepić – szemét megerőlteti, vakoskodni
poślepić się trochę w komputer – mereszti a
szemét kicsit a számítógépre
poślepnąć [o wielu: stracić wzrok] – megvakulni,
elveszti a látását
pośleczeć – gubbasztani, vesződni, gyötrődni
vmivel
pośleczeć przez kilka dobrych godzin – néhány jó
órán át vesződni
poślimaczyć się – szivárogni, átnedvesedni,
nyálkával bevonódni; (átv.) vonszolja magát
poślimaczyć się nie ma z kim – tekeregni nincs
kivel
poślinać – megnyálazni
poślinać się – benyálasodni, nyálkássá lenni
poślizg [1. ślizganie się lub poślizgnięcie się
czegoś po gładkiej powierzchni; 2. łatwość
lub zdolność ślizgania się; 3. pot.
przedłużenie czasu wykonania czegoś w
stosunku do czasu planowanego] – csúszás,
csúszkálás
poślizg miesięczny, roczny – hónapos, éves
elcsúszás (határidőben)
poślizgać się [ślizgać się przez pewien czas] –
sokat korcsolyázni
5281
poślizgnąć się (poślizgnie się), pośliznąć się
[stracić równowagę, idąc po czymś
śliskim] – elcsúszni, megcsúszni
poślizgnęła się, pośliznąć się [stracić równowagę,
idąc po czymś śliskim] – félrelépett;
elbukott, letért az erény útjáról
poślizgnęła mu się noga – megcsúszott a lába;
(átv.) kárt szenvedett
poślizgnięcie – elcsúszás, elsikamlás
poślubić — poślubiać [wziąć z kimś ślub] –
(kogo) megesküdni (vkivel), elvenni (vkit)
poślubić a. poślubiać kogoś – megesküdni v.
házasságra lépni vkivel; megnősülni; férjhez
menni vkihez
poślubiny – esküvő, nász
poślubiny z kim – esküvő vkivel
poślubny, -a, -e [następujący po ślubie] – esküvő
utáni, nászpośmiać się [śmiać się lub żartować przez pewien
czas] – nevetgélni, elneveti magát
pośmiech, pośmiewisko [1. wyśmiewanie się z
kogoś lub z czegoś; 2. osoba lub rzecz, z
której się wszyscy śmieją] – nevetség, gúny
tárgya [jestem na pośmiech każdy dzień:
minden nap nevetség tárgya v. nevetséges
vagyok]
pośmiertny, -a, -e [1. występujący na skutek
śmierci; 2. zrobiony po czyjejś śmierci] –
(lat.) posztumusz; utószülött (gyermek, aki
apja halála után született); halál utáni;
hátrahagyott (szellemi alkotás, amely a
szerző halála után kerül első ízben a
közönség elé)
pośmierzyć – (dawno) lecsendesíteni, elfojtani,
elnyomni; csillapítani
pośniadać – megreggelizni; megenni a reggelit
pośniadać za parę złotych – pár złotyért
megreggelizni
pośnić – álmodozni
pośnić o mistrzostwie Polski – Lengyelország
kiválóságáról álmodozni
pośniedzieć [pokryć się śniedzią] – rozsdával
bevonódni; felülete rozsdásodik
pośniedziały, -a, -e [pokryty warstwą śniedzi] –
berozsdásodott, rozsdával borított
pośnięty, -a, -e – sorra elaludt; (hal) sorra
elpusztult, megdöglött
pośpiech [szybkie działanie] – sietség, kapkodás,
gyorsaság, igyekezet
pośpiechem nakazany – sürgősen szükséges v.
elrendelt
pośpiesznie – sietősen, sietve
pośpieszny, -a, -e; pospieszny, -a, -e
[1. odbywający się lub wykonywany w
pośpiechu;
2. poruszający
się
lub
-
Wersja 01 01 2017
działający
szybciej
od
innych;
3. podejmowany
zbyt
szybko
lub
nieprzemyślany] – sürgős, sietős, gyors,
sebes; (spieszący się) kapkodó
pośpieszny, pospieszny [pociąg lub autobus
pośpieszny] – gyors; gyorsvonat, (busz)
gyorsjárat
pośpieszyć, pospieszyć — pośpieszać, pospieszać
[1. udać się dokądś szybko; 2. zrobić coś
szybko; 3. zabrać się do czegoś od razu] –
siettetni, sürgetni; (pieszyć się) sietni,
igyekezni, igen gyorsan tenni (vmit)
pośpieszyć komu na ratunek – vkinek a segítségére
sietni
pośpieszyć kroku – fokozni a lépteket (sietni)
pośpieszyć na ratunek – segítségére sietni
pośpieszyć się, pospieszyć się — pośpieszać się,
pospieszać się [1. zrobić coś szybciej, w
krótszym czasie; 2. zrobić coś za wcześnie
lub za szybko] – igyekezni, sietni; odasietni
pośpieszcie się! – siessetek!
pośpieszmy się! – siessünk!
pośpieszyć się z czym – elég korán csinálni vmit
pośpiewać [śpiewać przez pewien czas] – énekelni
egy kicsit v. keveset; énekelgetni, dalolgatni
pośpiewywać [śpiewać od czasu do czasu lub
śpiewać cicho] – (időről időre) énekelgetni,
szokott énekelni; (halkan) énekelgetni
pośredni, -ia, -ie [1. niedotyczący czegoś
bezpośrednio; 2. w porównaniu z dwiema
rzeczami, dwoma zjawiskami itp.: mający
niektóre cechy wspólne im obu; 3. mający
charakter przejściowy, znajdujący się
między dwoma etapami, elementami,
stopniami jakiegoś procesu, zjawiska,
jakiejś struktury itp.] – közép, középső,
közbeeső, közbenső; közepes, középszerű;
(niebezpośredni) közvetett
pośrednia przyczyna – közvetett ok
pośrednictwo – közvetítés, közbenjárás
pośrednictwo handlowe – kereskedelmi közvetítés
pośrednictwo nieruchomości w największym
katalogu polskich stron WWW –
ingatlanközvetítés
a
WWW
oldalak
legnagyobb lengyel katalógusaiban
pośrednictwo pracy – munkaközvetítés
pośrednictwo w obrocie nieruchomościami –
ingatlanközvetítés
pośrednicy wyłączeni – közvetítők kizárásával
pośrednicząco – közvetítőleg, közvetítéssel
pośredniczący, -a, -e – közvetítő
pośredniczenie – közvetítés
pośredniczy, -a, -e – közvetítő [Biuro pośrednicze:
közvetítő iroda]
5282
pośredniczyć [1. załatwiać jakieś sprawy między
kimś a kimś lub starać się doprowadzić do
zgody
między
dwiema
osobami;
2. kojarzyć kontrahentów w transakcjach
handlowych oraz umożliwiać kontakty
uczestnikom rynku pracy] – közvetíteni,
közbenjárni
pośredniczyć między dwiema stronami –
közvetíteni két fél között
pośredniczyć w czymś – közvetíteni vmiben
pośredniczyć w obrocie nieruchomościami –
ingatlanokat közvetíteni
pośredniczyć w załatwieniu czegoś komuś –
közvetíteni vkinek vmit
pośredniczyć w zlanezienu pracy – munkát
közvetíteni
pośrednik [1. osoba załatwiająca jakieś sprawy
pomiędzy dwoma stronami; 2. osoba
pośrednicząca w nawiązywaniu kontaktów
w transakcjach handlowych lub na rynku
pracy],
pośredniczka
–
közvetítő,
közbenjáró (ffi/nő)
Pośrednik [w ST pośrednikami między Bogiem a
ludźmi byli Mojżesz, kapłani, prorocy,
widzący i inni. Oni przekazywali ludziom
wolę Boga, oni także modlili się za ludzi.
Pośredniczenie
między
Bogiem
a
człowiekiem czyni w nowotestamentowych
czasach Jezus Chrystus, który jest
jedynym Pośrednikiem, a nie ma innych
obok Niego ani wśród żywych ludzi, ani
wśród umarłych.] – Közbenjáró v.
Közvetítő személy [aki két vagy több,
egymástól elidegenedett ember közt segít
helyreállítani a jó kapcsolatot (1Sám 2,25;
Jób 33,23); Krisztus az Újszövetség
közbenjárója Isten és az emberek közt (1Tim
2,5; Zsid 8,6; 9,15; 12,24).]
pośrednik giełdowy – tőzsdei közvetítő
pośrednik handlowy – kereskedelmi közvetítő
pośrednik matrymonialny – házasságközvetítő
pośrednik sprzedaży – eladási közvetítő
pośrednik w rozprowadzaniu narkotyków –
kábítószerügynök,
kábítószer-terjesztő,
drogdíler
pośrednio – közvetve
pośrodkowy, -a, -e – központi, középponti
pośrodku [w środkowym punkcie czegoś],
pośród [zob. wśród] – középen, (vmi)
közepén, (podczas) (vmi) között, közben,
közepette
pośród [zob. wśród] – között, közepette; közben
pośród nas – közöttünk
poświadczanie,
poświadczenie
[dokument
poświadczający coś] – elismervény,
-
Wersja 01 01 2017
igazolás, bizonyítás, bebizonyítás, elismerés,
hitelesítés
poświadczanie dokumentów – dokumentumok
hitelesítése
poświadczenie nadawcze – feladóvevény
poświadczenie tożsamości – személyazonosság
igazolása
poświadczenia tożsamości pełnią podobną
funkcję – személyazonosság igazolása közel
azonos funkcióval
poświadczyć — poświadczać [1. poręczyć
wiarygodność
kogoś
lub
czegoś;
2. stwierdzić
autentyczność
jakiegoś
dokumentu urzędowego lub tożsamość
jakiejś osoby] – igazolni, elismerni,
tanúsítani, hitelesíteni
poświadczyć własnoręczność podpisu – sajátkezű
aláírást igazolni
poświata [nikłe, blade światło] – derengés,
félhomály, visszfény
poświata księżyca – a hold visszfénye
poświąteczny,
-a,
-e
[następujący
lub
odbywający się po świętach] – ünnep utáni
poświacanie – megvilágítás
poświacanie się – megvilágítódás
poświątne [(u Zygmunta Glogera) znaczy grunt
pod fundację kościoła przeznaczony,
fundus dotatus, fundus ecclesiae adjacens.
(Vol. leg. I, fol. 574 i III, f. 798).] – (daw) a
templom építésére szánt telek v. terület; a
templom alapja alatti terület
poświecić [1. świecić przez pewien czas;
2. oświetlić
coś
przez
chwilę]
–
megvilágítani, világítva utat mutatni;
rászánni; fényleni, világítani
poświecić się – világlani, fényleni (egy ideig)
poświeć mi latarką – mutass utat a lámpással;
világíts (nekem) ide a lámpással
poświetnieć – fényesedni, fényesebbé válni
poświęcać (poświęcić) swoje życie czemuś – az
életét áldozza v. feláldozza vmire
poświęcać uwagę (komu/czemu) – figyelmet
szentelni (vkinek/vminek), figyelmet fordítani
(vkire/vmire)
poświęcany, -a, -e – feláldozott, áldozott,
felszentelt
poświęcenie [czyn ofiarny, pełen bohaterstwa i
samozaparcia;
też:
gotowość
do
ponoszenia ofiar] – feláldozás; felavatás,
felszentelés; áldozat
poświęcenie swojego życia – (saját) életének
feláldozása; önfeláldozás
poświęcenie się – önfeláldozás
poświęcić — poświęcać [1. dokonać obrzędu
święcenia; 2. oddać coś komuś lub jakiejś
5283
-
Wersja 01 01 2017
ważnej sprawie lub zrezygnować dla nich
z kogoś, z czegoś; 3. zainteresować się
kimś, czymś w sposób szczególny] –
(odbywać obrząd) szentelni, felszentelni
(vmit vmire); felavatni; (oddawać cześć)
megszentelni, megbecsülni; (ofiarowywać)
áldozni, feláldozni, felajánlani; (átv.)
áldozni, szentelni
poświęcić co komu – feláldozni, felajánlani vkinek
vmit
poświęcić coś – feláldozni v. megszentelni vmit
poświęcić komu dzieło – művét ajánlja vkinek
poświęcić swój czas – (saját) idejét szenteli v.
áldozza
poświęcić uwagę – figyelmet szentelni v. fordítani
(vmire)
poświęcić życia – életét feláldozza
poświęcić się — poświęcać się [1. zrezygnować z
czegoś dla czyjegoś dobra, dla jakiejś
sprawy; 2. wybrać sobie coś jako zawód
lub cel życia] – feláldozza magát; (wybierać
za zawód) szenteli magát, átadja magát
poświęcać się a. poświęcić się (czemu) – ráadja v.
rászánja magát vmire
poświęcić się dla przyjaciela – feláldozza magát a
barátnak
poświęcić się, poświęcać się dla idei – feláldozza
magát az eszméért
poświęcić się nauce – a tudománynak szenteli
magát
poświęcił mi ogarkiem – mécsessel világított
nekem
poświęcony, -a, -e – felszentelt, felavatott
poświnić – bepiszkítani, bekenni, összepiszkolni
poświnić trochę – bepiszkítani egy kicsit
poświnić się – bepiszkolódni, bepiszkítja magát
poświnić się trochę z wieprzami – bepiszkítja
magát a disznókkal
poświst [1. krótki świst lub echo świstu; 2. głos
podobny do świstu, wydawany przez
niektóre ptaki i zwierzęta] – fütty,
füttyentés; fütyülés
poświstać – egy kicsit, egy ideig fütyülni
poświstać trochę na złość turystom – (w lasie)
egy kicsit fütyülni a turisták neheztelésére
poświstywać [1. świstać cicho, z przerwami; 2. o
ptakach i niektórych zwierzętach: od
czasu
do
czasu
wydawać
głos
przypominający gwizd; 3. machać czymś,
powodując świst] – néha fütyülni,
fütyürészni
poświstywanie [niezbyt głośny, przerywany
świst] – néha-néha egy-egy fütty;
fütyürészés

szótár 1 - Lengyelország magyarul

Transkrypt

Podobne dokumenty

10 sposobów na sukces w nowej pracy

Komunikat prasowy_Polsko-Cypryjskie Forum Inwestycyjne