3256 Kodeks postępowania dotyczący zwalczania pałeczek

Transkrypt

GŁÓWNY INSPEKTORAT
WETERYNARII
Kodeks postępowania dotyczący
zwalczania pałeczek Salmonella w
trakcie produkcji, przechowywania
i transportu mieszanek paszowych,
premiksów, materiałów paszowych
i dodatków paszowych
Biuro Pasz, Farmacji i Utylizacji
Warszawa, luty 2010 roku
Wstęp
Monitorowanie i zwalczanie Salmonelli
Pałeczki Salmonelli mogą występować w środowisku i dlatego każde ogniwo łańcucha
pokarmowego, począwszy od producentów a skończywszy na konsumentach, ma do
odegrania swoją rolę w zmniejszaniu ryzyka zakażenia ludzi wywołanego przez pałeczki
Salmonelli. Za jedną z możliwych dróg jakimi Salmonella dostaje się do łańcucha
pokarmowego uznaje się pasze zwierzęce.
Niniejszy szczegółowy Kodeks postępowania mający zastosowanie do wszystkich podmiotów
działających na rynku pasz określa nieustawowe wytyczne w celu ustanowienia dobrych
praktyk produkcyjnych, ochrony jakości mikrobiologicznej materiałów paszowych,
premiksów oraz dodatków i mieszanek paszowych bezpośrednio stosowanych w paszach
zwierzęcych lub przeznaczonych do zastosowania w nich.
Niniejszy Kodeks może być stosowany przez wszystkie przedsiębiorstwa zaangażowane w
produkcję, przechowywanie i transport pasz w tym mieszanek paszowych, premiksów,
materiałów paszowych i dodatków paszowych.
Podstawy prawne do zwalczania Salmonelli zostały określone w następujących
dokumentach:
a) Rozporządzenie WE nr 183/2005 ustanawiające wymagania dotyczące higieny pasz;
b) Dyrektywa 2003/99/WE w sprawie monitorowania chorób odzwierzęcych i
odzwierzęcych czynników chorobotwórczych;
c) Rozporządzenie WE nr 2160/2003 w sprawie zwalczania Salmonelli i innych
określonych odzwierzęcych czynników chorobotwórczych przenoszonych przez żywność;
oraz
d) Krajowe narzędzia ustawowe wdrażające powyższe dokumenty.
Niniejszy Kodeks zawiera przepisy, które muszą zostać dodatkowo spełnione przez większość
gospodarstw rolnych na mocy ustawodawstwa (np.: stosowanie systemu Analizy Zagrożeń i
Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP) – w celu uzyskania dalszych informacji zobacz część
3.2). Jednak gospodarstwa rolne (w tym mieszalniki użytkowane w jednym gospodarstwie)
mogą chcieć postępować zgodnie z wymaganiami Kodeku w stosownych przypadkach jako z
dobrymi praktykami lub, tam gdzie to właściwe, z wymaganiami projektów gwarancyjnych
dla gospodarstw wiejskich.
Główny Inspektorat Weterynarii - Biuro Pasz, Farmacji i Utylizacji
2
Monitorowanie i zwalczanie Salmonelli: Wymagania ogólne
1 . Cel Kodeksu
Kodeks powstał, aby zapewnić zadawalającą jakość bakteriologiczną mieszanek paszowych,
premiksów, materiałów paszowych i dodatków paszowych oraz zminimalizować ryzyko
zanieczyszczenia pałeczkami Salmonelli.
2. Definicje
Dodatki paszowe w niniejszym Kodeksie są rozumiane jako substancje, drobnoustroje lub
preparaty, inne niż materiał paszowy i premiksy, które są celowo dodawane do paszy lub
wody, aby spełniać w szczególności, jedną lub więcej z następujących funkcji:
a) korzystnie wpływać na cechy paszy;
b) korzystnie wpływać na cechy środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego;
c) korzystnie wpływać na ubarwienie ozdobnych ryb lub ptaków;
d) zaspokajać potrzeby żywieniowe zwierząt;
e) mieć korzystne skutki dla środowiska w wyniku produkcji zwierzęcej;
f) korzystnie wpływać na hodowlę, cechy użytkowe lub dobrostan zwierząt, szczególnie
wskutek wpływu na florę żołądkowo-jelitową lub na strawność paszy; lub
g) mieć działanie kokcydiostatyczne lub histomonostatyczne.
Mieszanki paszowe w niniejszym Kodeksie są rozumiane jako mieszanki materiałów
paszowych zawierające lub niezawierające dodatków paszowych, przeznaczone do
bezpośredniego żywienia zwierząt jako mieszanki paszowe pełnoporcjowe i uzupełniające
(dyrektywa WE nr 79/373).
Pasza (lub materiały paszowe) w niniejszym Kodeksie jest rozumiana jako substancje lub
produkty, w tym dodatki, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone,
przeznaczone do karmienia zwierząt (rozporządzenie (WE) nr 178/2002).
Materiały paszowe w niniejszym Kodeksie są rozumiane jako różne produkty pochodzenia
roślinnego lub zwierzęcego w stanie naturalnym, świeże lub konserwowane, oraz produkty
pozyskane z ich przetwórstwa przemysłowego; substancje organiczne i nieorganiczne
stosowane samodzielnie lub w mieszankach zawierających inne dodatki lub ich
niezwierających, przeznaczone do doustnego karmienia zwierząt bezpośrednio lub po
przetworzeniu, w preparatach mieszanek paszowych lub jako nośniki w premiksach
(dyrektywy WE nr 96/25).
Wytwarzanie/produkcja w niniejszym Kodeksie są rozumiane jako wszystkie działania w tym
odbiór materiałów, produkcja, pakowanie, przepakowywanie, etykietowanie, ponowne
etykietowanie, kontrola, wypuszczanie na rynek, przechowywanie i dystrybucja mieszanek
3
paszowych, premiksów, dodatków paszowych i materiałów paszowych w razie potrzeby,
oraz związanych z tymi działaniami kontroli.
Premiksy w niniejszym Kodeksie są rozumiane jako mieszanki dodatków paszowych lub
mieszanki jednego lub więcej dodatków paszowych z materiałami paszowymi lub wodą
stosowanymi jako nośniki, nieprzeznaczone do bezpośredniego żywienia zwierząt
(rozporządzenie WE nr 1831/2003).
Produkt w niniejszym Kodeksie jest rozumiany jako mieszanki paszowe, dodatki paszowe,
premiksy i w razie potrzeby materiały paszowe.
3. Ustawodawstwo
3.1 Rozporządzenie WE ustanawiające wymagania dotyczące higieny pasz (183/2005)
Rozporządzenie to wymaga od podmiotów działających na rynku pasz (innych niż większość
rolników) spełnienia szczegółowych norm dotyczących pomieszczenia i wyposażenia,
personelu, przechowywania i transportu oraz prowadzenia dokumentacji. Przedsiębiorstwa
paszowe muszą również stosować zasady systemu HACCP.
Gospodarstwa rolne, w tym mieszalniki użytkowane w jednym gospodarstwie, muszą
przestrzegać podstawowych procedur dotyczących higieny związanych z używaną przez nich
paszą oraz muszą stosować podejście oparte na analizie ryzyka w celu zapewnienia
właściwej kontroli zagrożeń. W sposób formalny zasad systemu HACCP muszą przestrzegać
jedynie gospodarstwa rolne, które kupują dodatki paszowe i premiksy i dodają je
bezpośrednio do pasz.
Szereg wymogów określonych w rozporządzeniu WE nr 183/2005 ustanawiającym
wymagania dotyczące higieny pasz znajdują odzwierciedlenie w wytycznych określonych w
niniejszym dobrowolnym Kodeksie dotyczącym zwalczania Salmonelli. Jednak podmioty
działające na rynku pasz muszą przestrzegać całego rozporządzenia tam gdzie ma ono
zastosowanie do ich działalności gospodarczej. Link poniżej przekieruje Państwa do teksu
rozporządzenia WE ustanawiającego wymagania dotyczące higieny pasz:
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/pl/oj/2005/l_035/l_03520050208pl00010022.pdf
Rozporządzenia dotyczące paszy (jej higieny i wdrażania wymogów) z 2005 r. ustanawiają
krajowe przepisy wdrażające (dotyczące wykroczeń i kar) oraz inne przepisy administracyjne
związane z rozporządzeniem WE nr 183/2005.
3.2 Systemy Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP)
a) Powinien obowiązywać kompleksowy system zaprojektowany, udokumentowany,
zarejestrowany, wdrażany i kontrolowany w taki sposób, aby zagwarantować, że
4
produkt będzie stale reprezentował zadawalającą jakość bakteriologiczną. Techniki
systemów HACCP muszą być stosowane zgodnie z rozporządzeniem ustanawiającym
wymagania dotyczące higieny pasz (WE nr 183/2005). Celem monitorowania
bakteriologiczne, o którym mowa w załącznikach jest dostarczenia wskaźników
mówiących o spełnieniu kryteriów dotyczących jakości bakteriologicznej. Działania
naprawcze zostały określone na wypadek nie spełnienia powyższych kryteriów.
b) Zasady systemu HACCP zostały opisane w Kodeksie Postępowania Komisji - Ogólne
Zasady Higieny Żywności Kodeksu Żywnościowego. CAC/RCP 1 1969, Rev. 4 - 2003
(www.codexalimentarius.net).
c) Proces oceny ryzyka w ramach systemu HACCP musi uwzględniać potencjalne
zanieczyszczenie pochodzące z innych przechowywanych lub transportowanych
materiałów.
4. Obiekty
4.1 Zasada
Budynki powinny być rozmieszczane, zaprojektowane, skonstruowane, dostosowane i
konserwowane tak, aby nadawały się do prowadzenia zamierzonych czynności.
4.2 Ochrona przed szkodnikami
Produkt powinien być wytwarzany i przechowywany w pomieszczeniach, które chronią przed
dostawaniem się i ukrywaniem gryzoni, ptaków, owadów i zwierząt domowych, dzikich i
zdziczałych. Ponadto konieczne jest regularnie stosowanie środków bezpiecznej kontroli
mających na celu wyeliminowanie takich zagrożeń.
a) Konieczne jest wdrożenie skutecznych programów ochrony przed szkodnikami. Będą
one obejmować:
• plan zagospodarowania z oznaczonymi miejscami, w których znajdują się pułapki z
przynętą;
• szczegółowe informacje dotyczące częstotliwości kontroli razem z zapisem ustaleń
z kontroli i podjętych działań;
• szczegółowe informacje dotyczące
przynętą/preparatów chemicznych w
niebezpiecznych.
wszelkich zastosowanych pułapek z
tym kart charakterystyki substancji
b) Przedsiębiorstwo powinno zatrudniać odpowiednio wykwalifikowaną osobę na
miejscu lub zawrzeć umowę w sprawie kontroli występowania szkodników z właściwą
firmą. Kierownictwo powinno przeprowadzać okresowe weryfikacje skuteczności
programów ochrony przed szkodnikami.
c) Działania kontrolne muszą gwarantować, że pułapki z trującą przynętą nie
zanieczyszczają pasz. Działania te mogą obejmować stosowanie pułapek z przynętą z
roślin niezbożowych oraz zabezpieczenie miejsc z pułapkami, aby uniknąć
przypadkowego zanieczyszczenia. W miarę możliwości pułapki z przynęta powinny
znajdować się poza miejscami, na których odbywa się rzeczywista produkcja i
przechowywanie pasz, chyba że aktualnie problem ze szkodnikami występuje właśnie
5
w tych pomieszczeniach. W przypadku odstrzału szkodników należy stosować
amunicję nietoksyczną.
d) Odpady i resztki, stare palety, przerost roślinności i inne materiały, które mogą
przyciągać szkodniki i prowadzić do ukrywania się w nich szkodników powinny zostać
usunięte poza obszar w pobliżu budynku. Aktywne działania zapobiegające są
skuteczniejsze niż działania naprawcze.
e) Powinno się zabezpieczać miejsca wyładunku pasz objętościowych przed dostępem
dzikich ptaków oraz powinno się uniemożliwiać zanieczyszczanie przez dzikie ptaki
silosów do pobierania paszy i parkingów.
4.3 Produkcja i przechowywanie mieszanek paszowych w jednostkach zajmujących się
hodowlą zwierząt gospodarskich
a) W przypadku gdy pomieszczenia do produkcji i przechowywania produktu
przeznaczonego w następnej kolejności do sprzedaży lub dostawy są umieszczone w
tym samym budynku co przedsiębiorstwo zajmujące się hodowlą zwierząt
gospodarskich miejsce do produkcji i przechowywania pasz, w tym miejsca
przeznaczone do załadunku i wyładunku, muszą być zabezpieczone i wyraźnie
oddzielone od miejsc przeznaczonych dla zwierząt gospodarskich oraz oba te miejsca
nie mogą dzielić wspólnej zamkniętej przestrzeni powietrznej.
b) Wjazd dla pojazdów musi być regularnie czyszczony lub musi być utrzymywany w
miarę możliwości w czystości w inny sposób i musi być wolny od wszelkich
materiałów, które miały kontakt ze zwierzętami hodowlanymi lub z odchodami
zwierzęcymi, śmieciami i ściekami. Konieczne może być zrobienie oddzielnego wejścia
do pomieszczenia do produkcji.
c) Ścieki z budynków dla zwierząt gospodarskich nie mogą przedostawać się do
pomieszczeń przeznaczonych do produkcji i przechowywania lub na wejścia do tych
pomieszczeń.
b) Budynki, które wcześniej były wykorzystywane do trzymania zwierząt lub do
przechowywania odpadów po zwierzętach zanim będę używane do przechowywania
paszy muszą zostać dokładnie wyczyszczone, aby usunąć wszystkie substancje
organiczne oraz zdezynfekowane i osuszone. Podobnie należy postępować z
przyczepami, ładowarkami itp. które były wcześnie wykorzystywane do innych celów.
c) Szczególną uwagę należy zwrócić na zwalczanie szkodników oraz ograniczenie
dostępu szkodników, zdziczałych zwierząt oraz drobiu do miejsc produkcji lub
przechowywania pasz.
4.4 Konstrukcja i plan budynku
a) Budynki powinny być solidne i zbudowane z trwałych materiałów oraz w pełni
zabudowane lub w innym przypadku zabezpieczone przed szkodnikami i pogodą.
b) Konstrukcja oraz wykończenie powierzchni podłóg powinno odpowiadać procesom,
jakie mają być przeprowadzane w tych budynkach. Ponadto powinny one być
utrzymane w czystości i dobrym stanie technicznym. Podłogi i ściany, które mogą
mieć kontakt z produktem powinny mieć łatwo zmywalne powierzchnie.
6
c) Ponadto ściany i podłogi powinny być utrzymane w czystości i dobrym stanie
technicznym.
d) Drzwi powinny być solidne, dobrze dopasowane oraz, tam gdzie jest to możliwe,
zamknięte dla wszystkich oprócz personelu lub działań związanych z przywożeniem i
wywożeniem paszy. Jeżeli konieczne jest otworzenie drzwi dla lepszej wentylacji
należy podjąć odpowiednie środki ostrożności, aby zagwarantować że otwarcie drzwi
nie zwiększy ryzyka przedostania się do pomieszczenia szkodników i dzikich ptaków.
e) Powinno być wystarczająco dużo twardego i czystego podłoża przy wejściu, aby
zminimalizować ryzyko wnoszenia błota, ścieków i innych mokrych materiałów przez
pojazdy i personel.
f) Miejsce to powinno posiadać dobry system odwadniający. Rury odpływowe powinny
mieć odpowiedni rozmiar i powinny być położone zgodnie z wymaganiami władz
lokalnych lub innych kompetentnych organów. Powinny również mieć odpowiednio
zabezpieczone studzienki kanalizacyjne i dobrą wentylację.
g) Plan zakładu powinien unikać niemożliwych do wyczyszczenia zakamarków. Aby pył
zawierający pałeczki Salmonelli nie zanieczyszczał produktu wlot do miejsca produkcji
oraz urządzenia do usuwania pyłu powinny być fizycznie oddzielone od miejsc
wykorzystywanych do przechowywania produktu oraz jego wysyłki.
h) Budynki powinny być dobrze oświetlone i wentylowane oraz powinny posiadać
urządzenia do gospodarowania powietrzem dostosowane zarówno do działań
podejmowanych w budynkach oraz do środowiska zewnętrznego. Powinno się
również podjąć właściwe kroki, aby zapewnić że powietrze wykorzystywane do
ochładzania granulatu lub innych produktów poddawanych obróbce cieplnej jest
odpowiednie do tego celu i nie stanowi potencjalnego źródła zanieczyszczenia.
4.5 Zakład i działania związane przechowywaniem
a) Zakład, miejsca przetwórstwa, laboratoria i składy powinny być utrzymywane w
czystości i porządku oraz powinny być wolne od gromadzącego się brudu.
b) Odpady powinny być gromadzone w odpowiednio zakrytych pojemnikach służących
do usuwania odpadów do punktów zbiórki z dala od miejsc produkcji. Odpady
powinny być usuwane w krótkich odstępach czasowych.
c) W miarę możliwości miejsca operacyjne nie powinny być ogólnodostępne dla całego
personelu przemieszczającego się do innych części budynku oraz dla innych
materiałów przenoszonych do innych jego części.
d) Działania przeprowadzane w jakimkolwiek konkretnym miejscu w budynku powinny
minimalizować ryzyko zanieczyszczenie jednej paszy lub jednego produktu inną paszą
lub innym produktem.
4.6 Miejsca przechowywania
a) Należy opracować program mający na celu zagwarantowanie, że wszystkie
pomieszczenia przeznaczone do przechowywania były kompletnie opróżniane i
regularnie czyszczone oraz stosowane zgodnie z rodzajem produktu oraz warunkami
jego przechowywania. W razie potrzeby miejsca przechowywania powinny
7
umożliwiać przechowywanie towarów w sposób dający możliwość utrzymania ich w
czystych, suchych oraz uporządkowanych warunkach. Niedopuszczanie do
zawilgotnienia produktów jest o tyle istotne, że pałeczki Salmonelli potrzebują wilgoci
do rozmnażania się.
b) Produkty odrzucone, odwołane lub zwrócone powinny być przechowywane w
oddzielnych i odpowiednio wydzielonych miejscach przechowywania, aby
uniemożliwić zanieczyszczenie innych materiałów i produktów.
c) Każdy skład, który był wykorzystywany do przechowywania produktów lub innych
materiałów zakażonych pałeczkami Salmonelli musi zostać odkażony zanim będzie
używany do przechowywani innych produktów.
d) Wnęki/zbiorniki/silosy/miejsca przechowywania powinny być zorganizowane w
sposób umożliwiający odpowiednie i skuteczne oddzielenie różnych produktów oraz
ich identyfikację.
5. Wyposażenie
a) Wszelkie wyposażenie wykorzystywane do przetwarzania, załadowywania,
rozładowywani lub innego przeładowywania produktów lub innych materiałów
powinno być odpowiednie do celów w jakich będzie używane oraz powinno być
utrzymywane w czystości.
b) Wszelkie wyposażenie wykorzystywane do przeładowywania produktów lub innych
materiałów, które mogą być źródłem zanieczyszczenia, lub produktów, o których
wiadomo, że są zanieczyszczone musi być dokładnie wyczyszczone, odkażone oraz
jeżeli jest to konieczne osuszone przed zastosowaniem do przeładowywania innych
produktów.
W celu uzyskania wytycznych odnośnie do pojazdów zobacz załącznik I.
6. Czyszczenie
a) Gromadzący się pył, wilgoć i pozostałości produktów muszą być minimalizowane,
ponieważ stanowią wylęgarnie bakterii i przyciągają szkodniki.
b) Konieczne jest opracowanie zaplanowanego programu czyszczenia opartego na
analizie ryzyka, który będzie również obejmował metody, częstotliwość i godziny
czyszczenia oraz będzie określał kto powinien wykonywać jakie czynności. Program
ten powinien w szczególny sposób uwzględniać części zakładu, które zostały
określone w planie systemu HACCP jako miejsca w których mogą gromadzić się
produkty przeterminowane.
c) Preparaty chemiczne wykorzystywane do czyszczenia powierzchni mających kontakt z
produktem muszą być odpowiednie do tego celu i muszą być stosowane zgodnie z
instrukcjami producenta. Poniżej znajduje się link do strony internetowej, która
przedstawia listę zatwierdzonych środków dezynfekcyjnych:
http://bip.urpl.gov.pl/produkty-biobojcze
d) Pozostałości preparatów chemicznych wykorzystywanych do czyszczenia powierzchni
mających kontakt z produktem muszą zostać zminimalizowane i nie mogą stanowić
zagrożenia dla bezpieczeństwa paszy lub żywności.
8
e) Maszyny mające kontakt z suchym produktem muszą być osuszane po każdym
czyszczeniu na mokro i muszą być suche kiedy są ponownie stosowane do obsługi
suchego produktu. Ponieważ bakterie potrzebują wilgoci do rozmnażania czyszczenie
na mokro jest często niepożądane, poza przypadkami gdy plan HACCP wskazuje je
jako konieczne i w takich przypadkach może ono obejmować dezynfekcję, która musi
być, w razie potrzeby, przeprowadzona z wykorzystaniem skutecznych środków
dezynfekcyjnych w odpowiednich stężeniach.
f) Konieczna jest dokumentacja czynności czyszczących.
7. Monitoring bakteriologiczny
7.1 Monitoring ma na celu sprawdzenie higieny środowiska budynku, wyposażenia,
pojazdów, produktów przywożonych i wywożonych oraz, w razie potrzeby,
podejmowanie działań naprawczych.
Budynki, środowisko, zakład i wyposażenie (w tym pojazdy) oraz produkty przywożone i
wywożone muszą być odpowiednio monitorowane na obecność pałeczek Salmonelli.
Harmonogramy pobierania próbek muszą uwzględniać:
a) przeznaczenie;
b) nieodłączne ryzyko bakteriologiczne;
c) charakter i źródło;
d) wyniki badań w przeszłości.
7.2 Rodzaje próbek
Na potrzeby badań przesiewowych z reguły próbki pyłu są bardziej wrażliwe niż wymazy lub
wyskrobiny, ale wymazy lub wyskrobiny mogą być bardziej przydatne, gdy w ślad za
podejrzeniem o zanieczyszczenie w zakładzie konieczne jest dokładne określenia miejsca w
którym doszło do zanieczyszczenia. Lista zamieszczona poniżej w ustępie 7.3 ma na celu
określenie obszarów kluczowych dla programów pobierania próbek, jednak nie należy jej
traktować jako normatywną czy wyczerpującą, gdyż może ona wymagać dostosowania do
indywidualnych przypadków.
7.3 Rutynowy monitoring
a) Produkty przywożone
Dostarczane surowce, materiały paszowe, premiksy i dodatki paszowe – częstotliwość
pobierania próbek należy oprzeć na wysokim, średnim lub niskim poziomie ryzyka –
próbki złożone są dopuszczalne ze względu na rodzaj produktu. Należy rozważyć czy te
dane są już dostępne od dostawcy.
b) Budynki
Próbki pobierane z półek, ścian i podłóg – próbki pyłu albo wymazy – można również
uwzględnić próbki z urządzeń do usuwania pyłu i z odkurzaczy.
c) Zakład i wyposażenie
9
Wyposażenie do załadunku, windy, przenośniki, filtry przeciwpyłowe, wloty i miejsca
załadunku w składach – próbki pyłu albo wymazy.
Wloty, miejsca do mielenia, ważenia, dodawania ręcznego, mieszania, granulowania,
schładzania, przenoszenia i pakowania w zakładach wytwórczych próbki pobierane są
odpowiednio do rodzaju przeprowadzanego procesu i ryzyka – próbki pyłu albo
materiału albo wymazy.
d) Miejsca przechowywania
Ściany i podłogi we wnękach do przechowywania – próbki pyłu lub wymazy.
Górne części (wewnętrzne i zewnętrzne) zbiorników do przechowywania oraz miejsca
wyładunku – próbki pyłu lub wymazy.
e) Produkty wywożone
Próbki pobierane są odpowiednio do rodzaju produktu lub przeprowadzanego procesu –
dopuszczalne są próbki złożone – częstotliwość pobierania próbek oparta jest na
wysokim, średnim lub niskim poziomie ryzyka.
f) Pojazdy
Płachty, wewnętrzne nadwozia pojazdów, tylnie drzwi lub klapa oraz dmuchawy w
pojazdach zbiornikowych – próbki pyłu lub wymazy.
Czerpaki oraz szufle do ładowania – próbki pyłu lub wymazy.
Wszelkie regularne przypadki wykrycia Salmonelli należy dalej zbadać, w szczególności
jeżeli ten sam serotyp jest wielokrotnie stwierdzany w chłodniach, wstrząsarkach
granulatu lub odsysaczach pyłu.
7.4 Monitorowanie procesu
Lista znajdująca się poniżej wskazuje gdzie producenci składników przetworzonych
powinni pobierać próbki związane ze zharmonizowanym monitoringiem procesu w
złożonych zakładach produkujących paszę w celu jak najskuteczniejszego określenia
gdzie występują regularne problemy z zanieczyszczeniem składników lub
zanieczyszczeniem poprodukcyjnym:
a) pył z podajnika ślimakowego w silosach ze składnikami – z reguły próbki pobierane są
z systemu podajników ślimakowych pod lub za silosami do pobierania paszy;
b) pył z półek znajdujących się wewnątrz górnej części zbiornika ze składnikami lub pył z
sita ze składnikami lub wyciek z podajnika ślimakowego w zbiornikach ze składnikami
jeżeli do zbiorników nie ma dostępu lub jeżeli zbiorniki nie gromadzą pyłu – jednak
lepszą próbką jest pył pochodzący z wnętrza zbiornika – w szczególności ze
zbiorników z ziarnem;
c) pył z głównego systemu cyklonowego odsysania powietrza – chyba, że nie ma do tego
systemu dostępu można skorzystać z mniej wrażliwych opcji, czyli z pyłu z odkurzacza
lub zamiecionego pyłu;
d) pył z chłodni – pobrany spod chłodni lub z połączonych z nią ram, półek itp.;
10
e) pył z wstrząsarek granulatu (lub w przypadku linii do porcjowania posiłków pył należy
pobierać z pojemników z ukończonym produktem lub z podajników ślimakowych);
f) pył z półek znajdujących się w pobliżu punktów zrzutu paszy na suwnicach
rozładunkowych.
7.5 Inne obiekty służące do przeładunku paszy
7.5.1 Pobieranie
przechowywania:
próbek
w
przypadku
pomieszczeń
przeznaczonych
do
a) pył z suszarni, systemów podajników ślimakowych, śrutowników itp. jeżeli takie są;
b) pył z podajników ślimakowych w silosach ze składnikami – z reguły próbki pobierane
są z systemu podajników ślimakowych pod lub za silosami do pobierania paszy (lub w
przypadku płaskich składów śmieci z podłogi);
7.5.2 Dodatkowe uzupełniające pobieranie próbek z mieszalników użytkowanych w
jednym gospodarstwie:
a) pył z podajników ślimakowych w silosach ze składnikami;
b) pył z młyna bijakowego itp.
7.5.3 Pobieranie próbek przez przewoźników:
a) resztki pyłu pozostałego w ciężarówkach po dostawie.
7.6 Częstotliwość i procedury pobierania próbek
a) Próbki powinny być pobierane zgodnie z harmonogramem sporządzonym w oparciu o
ocenę ryzyka. Harmonogram należy zaplanować i regularnie przeglądać biorąc pod
uwagę uzyskane z próbek wyniki.
b) Jedynie odpowiednio wyszkoleni pracownicy mogą pobierać próbki.
c) Wyposażenie służące do pobierania próbek (w tym worki do pobierania próbek) musi
być czyste.
d) Nie może dojść do kontaktu próbki ze skórą.
e) Zaleca się stosowanie odwróconych plastikowych worków do pobierania próbek.
f) Próbki (w tym próbki złożone) muszą być w pełni identyfikowalne, aby możliwe było
dokładne śledzenie w przypadku wyodrębnienia pałeczek Salmonelli. Formularz
zgłoszeniowy składany w laboratorium testowym powinien zawierać udokumentowane
informacje na temat rodzaju materiału, kraju jego pochodzenia oraz gatunku zwierząt,
dla których produkt jest przeznaczony.
g) Suche próbki należy przechowywać w chłodnym, ciemnym i suchym miejscu i
transportować w takich warunkach, a w celu uzyskania najlepszych wyników najlepiej
przeprowadzić badanie w ciągu 8 dni od pobrania próbki. Wilgotne wymazy i wyskrobki
należy badać z jak najmniejszą zwłoką.
11
h) W stosownych przypadkach próbki należy pobierać, potraktować i badać zgodnie z
zatwierdzonymi metodami. Należy określić serotyp izolatów Salmonelli za pomocą
zatwierdzonych metod referencyjnych określenia serotypu w zatwierdzonym
laboratorium oraz zgłosić uzyskane dane, jeżeli jest to właściwe, do odpowiednich
administracji zdecentralizowanych.
8. Dokumentacja
Konieczne jest prowadzenie i przechowywanie odpowiednich dokumentów. Funkcjonariusze
organów wykonawczych mogą wymagać takiej dokumentacji i powinna ona być
udostępniana na żądanie. Dokumenty powinny zawierać:
a) szczegółowe informacje na temat przemieszczania produktów do i z pomieszczeń
przeznaczonych do przechowywania;
b) szczegółowe informacje na temat ruchów wszelkich pojazdów;
c) szczegółowe informacje na temat pobranych próbek oraz dat pobierania próbek i
przeprowadzania badań;
d) szczegółowe informacje na temat wszystkich wyników badań na obecność Salmonelli, w
tym w stosownych przepadkach na temat serotypów Salmonelli;
e) szczegółowe informacje na temat działań podjętych w przypadku wyodrębnienia
jakichkolwiek pałeczek Salmonelli.
9. Personel
a) Celem powinno być zapewnienie, że w obiekcie jest wystarczająca liczba
pracowników, którzy posiadają umiejętności, wykształcenie i doświadczenie
konieczne do zapewnienia, że przepisy Kodeksu są stosowane. Wszyscy pracownicy,
którzy mogą brać udział wytwarzaniu produktu lub jego przeładunku powinni zostać
jasno poinformowani na piśmie o swoich obowiązkach. Szkolenia powinny
obejmować nie tylko konkretne zadania, ale również zasady dobrej praktyki
higienicznej i znaczenie higieny osobistej.
b) Wszystkie programy pobierania próbek, czyszczenia, ochrony przed szkodnikami itp.
powinny być wyraźnym obowiązkiem konkretnego wymienionego z imienia i
nazwiska członka personelu lub wykonawcy (konkretnych wymienionych z imienia i
nazwiska członków personelu lub wykonawców).
c) Wszyscy pracownicy powinni nosić kombinezony lub inne stosowne stroje. Stroje te
powinny być regularnie i często czyszczone. Wszyscy pracownicy wchodzący do
pomieszczenia z przedsiębiorstwa zajmującego się hodowlą zwierząt gospodarskich
powinni odkazić ręce oraz założyć czyste kombinezony i obuwie.
d) Jedzeni i picie powinno być dozwolone jedynie w wyznaczonych miejscach w
pomieszczeniu. Szatnie i toalety, o ile występują, powinny być utrzymywane w
czystości.
12
e) Żadna osoba, o której wiadomo, że cierpi z powodu zakaźnej choroby jelitowej, nie
powinna być zatrudniana przy wytwarzaniu lub przeładunku produktów, tam gdzie
dochodzi do bezpośredniego kontaktu z produktem.
10. Uzdatnianie pasz
W odniesieniu do niewłaściwych wyników bakteriologicznych można uznać dwie drogi:
zniszczenie lub uzdatnienie (temperatura , środek chemiczny ), a następnie dopuszczenie do
obrotu po otrzymaniu ujemnych wyników badań bakteriologicznych.
W eliminacji zakażenia pasz patogenami bakteryjnymi mogą być stosowane różne zabiegi
chemiczne i termiczne. Z dodatków chemicznych można wymienić kwas mrówkowy, solny,
fosforowy, azotowy, propionowy, siarkowy, alkohol izopropylowy, mrówczany i propioniany
oraz fosforan trójsodowy. W zapobieganiu skażenia pasz bakteriami Salmonella istotne
znaczenie ma technologia produkcji mieszanek paszowych, a zwłaszcza hydrotermiczna
obróbka pasz. Na uwagę zasługuje fakt, że w ostatnich latach wiele polskich wytwórni
paszowych wdrożyło systemy czyszczenia linii technologicznych oraz zmodernizowało
procesy obróbki hydrotermicznej pasz. W typowych procesach obróbki hydrotermicznej
najczęściej stosowana jest temperatura w zakresie 70-90oC. W temperaturze przekraczającej
83oC, Salmonella jest eliminowana podczas granulowania. Ważne znaczenie ma łączenie
zabiegów termicznych i chemicznych (kwasy organiczne). Analizując efektywność procesów
termicznych w eliminacji baterii Salmonella należy pamiętać, że istnieje ryzyko ponownego
zakażenia w transporcie, które jest większe w przypadku mieszanek paszowych poddanych
obróbce termicznej niż nie poddanych takiemu procesowi. Wykazano również efektywność
promieniowania gamma w eliminacji problemu bakterii Salmonella w paszach.
13
Załącznik I
Przechowywanie i transport mieszanek paszowych, premiksów, materiałów paszowych i
dodatków paszowych
1. Cel załącznika I
Załącznik ten został opracowany, aby zapewnić zachowanie jakości bakteriologicznej pasz w
trakcie ich przechowywania i transportu oraz zminimalizować ryzyko zanieczyszczenia
pałeczkami Salmonelli. Wszystkie podmioty działające na rynku pasz, które są zaangażowane
w przechowywanie i transport pasz mają obowiązek spełnienia wymogów określonych
niniejszym Kodeksem.
2. Działania związane przechowywaniem
a)
Składy powinny być utrzymywane w czystości i porządku oraz powinny być wolne od
gromadzącego się brudu.
b)
Odpady powinny być gromadzone w odpowiednio zakrytych pojemnikach służących
do usuwania odpadów do punktów zbiórki z dala od miejsc przechowywania. Odpady
powinny być usuwane w krótkich odstępach czasowych.
c)
W miarę możliwości miejsca przeznaczone do przechowywania nie powinny być
ogólno dostępne dla całego personelu przemieszczającego się do innych części budynku
oraz dla innych materiałów przenoszonych do innych jego części.
d)
Działania przeprowadzane w jakimkolwiek konkretnym miejscu w budynku powinny
minimalizować ryzyko zanieczyszczenie jednego produktu innym produktem.
3. Miejsca przechowywania
a) Należy opracować program mający na celu zagwarantowanie, że wszystkie
pomieszczenia służące do przechowywania były kompletnie opróżniane i regularnie
czyszczone oraz stosowane zgodnie z rodzajem produktu oraz warunkami jego
przechowywania. W razie potrzeby miejsca przechowywania powinny umożliwiać
przechowywanie produktów w sposób dający możliwość utrzymania ich w czystych,
suchych oraz uporządkowanych warunkach. Niedopuszczanie do zawilgotnienia
produktów jest o tyle istotne, że pałeczki Salmonelli potrzebują wilgoci do
rozmnażania się.
b) Produkty lub inne materiały odrzucone, odwołane lub zwrócone powinny być
przechowywane w oddzielnych i odpowiednio wydzielonych miejscach
przechowywania, aby uniemożliwić zanieczyszczenie innych materiałów i produktów.
c) Każdy skład, który był wykorzystywany do przechowywania produktów lub innych
materiałów zakażonych pałeczkami Salmonelli musi zostać odkażony zanim będzie
używany do przechowywani innych produktów.
d) Wnęki/miejsca przechowywania powinny być zorganizowane w sposób umożliwiający
odpowiednie i skuteczne oddzielenie różnych produktów oraz ich identyfikację.
4. Pojazdy
14
a) Wszystkie pojazdy i pojemniki wykorzystywane do przenoszenia suchych produktów
w tym pojazdy i pojemniki obsługiwane przez osoby trzecie powinny być sprawdzane
w momencie załadunku oraz powinny być czyste i suche zgodnie z zapisanymi
procedurami zanim będą wykorzystywane do transportu produktów.
b) Wszystkie pojazdy i pojemniki wykorzystywane do przenoszenia wilgotnych i płynnych
produktów w tym pojazdy i pojemniki obsługiwane przez osoby trzecie powinny być
sprawdzane w momencie załadunku oraz powinny być czyste i suche oraz w
odpowiednim stanie dla danego produktu, zgodnie z zapisanymi procedurami.
c) Wszystkie pojazdy (i pojemniki jak wyżej) wykorzystywane do transportu produktów
powinny być poddawane czyszczeniu w oparciu o ocenę ryzyka oraz programom
odkażania w celu zapewnienia że są one utrzymywane w czystości oraz że nie
gromadzą się w nich odpady. Najlepiej byłoby gdyby oddzielne pojazdy były
wyznaczone dla konkretnych produktów objętych niniejszym Kodeksem, jednak
wiadomym jest że nie pozwalają na to środki. Dlatego też jeżeli pojazdy są
wykorzystywane do przewożenia innych materiałów, zanim będą mogły być użyte do
transportu produktów objętych niniejszym Kodeksem muszą zostać odpowiednio
wyczyszczone, odkażone i osuszone.
15
Załącznik II
Produkcja materiałów paszowych, premiksów i dodatków paszowych
1. Cel załącznika II
Załącznik ten został opracowany, aby zapewnić zadawalającą jakość bakteriologiczną
materiałów paszowych, premiksów i dodatków paszowych dostarczanych do włączenia do
pasz lub bezpośredniego stosowania dla zwierząt oraz aby zminimalizować ryzyko
zanieczyszczenia pałeczkami Salmonelli.
2. Dobre praktyki wytwarzania
a) W stosownych przypadkach wszystkie procesy produkcyjne powinny być jasno
określone na piśmie i powinny być w stanie doprowadzić do osiągnięcia zakładanych
rezultatów. Procedury powinny podlegać regularnym i krytycznym przeglądom w celu
zagwarantowania, ich ciągłej skuteczności.
b) Należy zapewnić wszystkie konieczne pomieszczenia w tym:
i) odpowiednio wyszkolonych pracowników;
ii) indywidualnie rozpisane procedury, w szczególności te związane z minimalizacją
zanieczyszczenia; oraz
iii) odpowiednie miejsca do przechowywania i transport zgodny z niniejszymi
Kodeksami.
c) Należy prowadzić odpowiednią dokumentację aby ułatwić prowadzenie dochodzenia
w sprawie wszelkich testów, które mają wynik dodatni na salmonellę.
3. Działania, które należy podjąć w przypadku wyodrębnienia pałeczek
Salmonelli
Działania, które należy podjąć w przypadku wyodrębnienia pałeczek Salmonelli będą zależeć
od okoliczności takiego wyodrębnienia. Producent powinien rozważyć następujące aspekty.
3.1 Materiały przywożone:
a) Czyszczenie i spłukiwanie wlotów, tras przywożenia materiałów i składów;
b) Czyszczenie pojazdów (niezależnie od tego czy są to pojazdy własne czy osób
trzecich).
3.2 Powiadamianie
We wszystkich przypadkach w razie wyodrębnienia pałeczek Salmonelli konieczne jest
zawiadomienie właściwych organów oraz wszelkich osób, które podmiot ma obowiązek
poinformować w ramach zobowiązań umownych.
16
Załącznik III
Produkcja mieszanek paszowych i premiksów
1. Cel załącznika III
Załącznik ten został opracowany, aby zapewnić zadawalającą jakość bakteriologiczną
mieszanek paszowych oraz zminimalizować ryzyko zanieczyszczenia pałeczkami Salmonelli.
2. Dobre praktyki wytwarzania
a) Wszystkie procesy produkcyjne powinny być jasno określone na piśmie i powinny być
w stanie doprowadzić do osiągnięcia zakładanych rezultatów. Procedury powinny
podlegać regularnym i krytycznym przeglądom w celu zagwarantowania ich ciągłej
skuteczności.
b) Należy zapewnić wszystkie konieczne pomieszczenia w tym:
i) odpowiednio wyszkolonych pracowników;
ii) indywidualnie rozpisane procedury, w szczególności te związane z minimalizacją
zanieczyszczenia; oraz
iii) odpowiednie miejsca do przechowywania i transport zgodny z niniejszym
Kodeksem.
c) Należy prowadzić odpowiednią dokumentację aby ułatwić prowadzenie dochodzenia
w sprawie wszelkich testów, które mają wynik dodatni na salmonellę.
3. Działania, które należy podjąć w przypadku wyodrębnienia pałeczek
Salmonelli
Działania, które należy podjąć w przypadku wyodrębnienia pałeczek Salmonelli będą zależeć
od okoliczności takiego wyodrębnienia. Producent powinien rozważyć następujące aspekty.
3.1 Materiały przywożone:
a) Czyszczenie i spłukiwanie wlotów, tras przywożenia materiałów i składów;
b) Czyszczenie pojazdów (niezależnie od tego czy są to pojazdy własne czy osób
trzecich).
c) Dodatkowe czyszczenie zakładu i wyposażenia; oraz
d) Przegląd częstotliwości przeprowadzania testów i wyników testów związanych z
materiałami przywożonymi.
3.2 Produkty wywożone:
a) Śledzenie w celu określenia źródła zanieczyszczenia;
17
b) Dodatkowe czyszczenie miejsc przechowywania i pojazdów (w stosownych
przypadkach);
c) Dodatkowe czyszczenie zakładu i wyposażenia; oraz
d) Przegląd częstotliwości przeprowadzania testów i wyników testów związanych z
materiałami wywożonymi.
3.3 Środowisko:
a) Dodatkowe czyszczenie zakładu i wyposażenia;
b) Kontynuacja badań pod względem ochrony środowiska; oraz
c) Przegląd częstotliwości przeprowadzania testów związanych ze środowiskiem.
3.4 Powiadamianie
We wszystkich przypadkach w razie wyodrębnienia pałeczek Salmonelli konieczne jest
zawiadomienie właściwych organów oraz wszelkich osób, które podmiot ma obowiązek
poinformować w ramach zobowiązań umownych.
18
Załącznik IV
TECHNOLOGIA PRODUKCJI PASZ
Wytwórnie pasz to zakłady, w których poddaje się surowce paszowe różnym zabiegom
uszlachetniającym, rozdrabnia i miesza. W polskim przemyśle paszowym, ze względu na
wielkość produkcji, rozróżnia się następujące typy zakładów paszowych:
– małe, o rocznej zdolności produkcyjnej do 40 tys. ton,
– średnie, o zdolności produkcyjnej ok. 40-100 tys. ton,
– duże, o rocznej zdolności produkcyjnej powyżej ok. 100 tys. ton.
Na Rysunku 1 przestawiono schemat wytwórni pasz. Pierwszą czynnością wykonaną
w ciągu technologicznym produkcji pasz jest przyjęcie surowca. W tym punkcie następuje
zważenie przesyłek na wagach przejazdowych oraz rozładunek pasz.
W zależności od rodzaju transportu (drogowy, kolejowy czy morski) surowce sypkie
luzem, rozładowywane do koszy przyjęciowych, przenoszone są magazynów surowca za
pomocą przenośników grawitacyjnych, pneumatycznych, bądź mechanicznych. Materiały
sypkie dostarczone środkami transportu z płaskim dnem wymagają użycia dodatkowych
urządzeń, np: mechanicznych łopat, wyładowarek ślimakowych, wygarniaczy płytkowych lub
wywrotnic. Stanowiska koszy przyjęciowych wyposażone są również w filtry odpylajace i
cyklony. Surowce workowane rozładowywane są poprzez: rozworkowanie na rampie i
podanie do kosza, wyładunek na wózki ręczne, widłowe, bądź przenośniki.
Surowce w postaci ciekłej, w przeciwieństwie do surowców sypkich potrzebują
niezależnych instalacji. Spośród surowców ciekłych dodawanych do pasz sypkich najczęściej
stosuje się melasę i tłuszcze. Ze względu na specyficzne właściwości fizyko-chemiczne, każdy
z tych surowców jest przyjmowany, transportowany, składowany i dodawany w oddzielnej
instalacji. Urządzenia niezbędne do tych procedur to: pojemniki transportowe (cysterny,
beczki, kartony), zbiorniki magazynowe i dozownikowe, pompy, kompresory, rurociągi, filtry,
wężownice i podgrzewacze oraz aparatura kontrolno-pomiarowa.
19
Rysunek 1. Schemat wytwórni pasz
Na każdym etapie produkcji pasz, w każdym z poszczególnych procesów, w
wytwórniach paszowych zainstalowane są aparatury kontrolno-pomiarowe. Są to m. in.:
sterowniki, układy nadzorowania pracą procesów, czujniki stanu pracy poszczególnych
urządzeń, stanu linii technologicznych oraz sygnalizowania stanów alarmowych (świetlne i
akustyczne), awaryjnych wyboru drogi transportowej, blokady oraz systemy wizualizacji
pracy. Na bieżąco dostępne są informacje o zawartości poszczególnych zbiorników (nazwa
składnika i jego ilość), rejestracja dat, czasu i nazwy przenoszonych surowców przez każdy z
przenośników na terenie wytwórni. W takich systemach zawarte są również zestawy opcji
związanych z przygotowaniem i realizacją receptur.
Magazynami surowca (drugi etap przemieszczania surowca w wytwórni) są
magazyny płaskie i silosy. Surowce luzem przechowywane są w magazynach zasiekowych
oraz w silosach, a opakowane w workach, big-bagach, bidonach, pojemnikach i kontenerach.
Z magazynów surowce luzem podawane są przenośnikami zgarniakowymi lub
ślimakowymi do zbiorników dozownikowych (linia dozowania) lub do kosza przejściowego,
skąd transportowane są przenośnikami taśmowymi i czerpakowymi przez odsiewacz,
rozdzielacze i zaporę magnetyczną do mieszarki (linia mieszania wstępnego), a następnie do
komór dozownikowych. Innym rodzajem transportu surowca jest transport grawitacyjny,
którego celem jest przemieszczanie materiału sypkiego wyłącznie pod wpływem działania
siły ciężkości. Umożliwia wykonanie operacji następczo w układzie pionowym, bez
angażowania
dodatkowych
środków
transportowych.
Przykładem
elementu
transportującego grawitacyjnie są rury zsypowe, wykorzystywane w połączeniu baterii
silosów z instalacją do dozowania surowców.
20
Pomiar masy lub związanej z nią objętości materiałów sypkich może być konieczny w
różnych fazach procesu produkcji, np. przy: przyjęciu surowców, dozowaniu surowców
sypkich, dodawaniu surowców ciekłych, pakowaniu produktów do worków i big-bagów oraz
przy napełnianiu środków transportu na ekspedycji.
Urządzenia do pomiaru masy i objętości można podzielić na dozowniki i urządzenia
dozujące oraz wagi i wagopakarki. W praktyce stosuje się wiele różnych urządzeń
spełniających funkcje dozowników surowców paszowych. Mogą to być: wagi dziesiętne,
elektroniczne itp. (obsługiwane ręcznie); wózki wagowe, zainstalowane na szynach wzdłuż
wylotów komór dozownikowych; wagi porcjowe wielokomponentowe, połączone ze
zbiornikami; wagi taśmowe o działaniu ciągłym z regulacją strumienia przepływu i rejestracją
masy przerzucanych surowców. Wytwórnie pasz posiadają dwa typy dozowników: dozowniki
duże (stosowane do surowców, które występują paszach w dużej ilości – materiałów
paszowych) oraz mikrodozowniki (przeznaczone do precyzyjnego odmierzania substancji
dodawanych w niewielkiej ilości – dodatków paszowych, ew. produktów leczniczych
weterynaryjnych). W linii dozowania stosuje się komory dozownikowe, z których surowce
podawane są wybierakami do dozownika mieszarki. Dozowniki objętościowe umożliwiają
uzyskanie strumienia materiału sypkiego o stałym natężeniu przepływu. Strumień materiału
z dozownika może być kierowany bezpośrednio do mieszarki bądź do zbiornika wagi
sumującej i pełni w tym wybieraka materiałów z komór dozownikowych. Linię dozującą
wspomaga szereg urządzeń kontrolno-pomiarowych, m. in.: korektory przesypu składników
(automatyczna korekcja uchybień dozowania), kontrolery przedozowania, czasu i szybkości
napełniania i opróżniania dozowników, a także automatyczne wspomaganie wag poprzez
tarowanie dozowników,
Zważone surowce ze zbiorników dozownikowych przenoszone są poprzez rozdzielacze i
zapory magnetyczne do rozdrabniaczy. Wyróżnia się trzy typy rozdrabniaczy: udarowe
(palcowe, bijakowe i krzyżakowe), tarczowe i walcowe (gniotowniki, krumblery i mlewniki).
Rozdrabniacze wyposażone są w pneumatyczny układ odbioru i transportu śrut do komór
silosowych. Stanowiska rozdrabniaczy wyposażone są również w filtry odpylajace.
Do mieszania służą mieszarki typu poziomego (mieszarki bębnowe i łopatkowe) lub
pionowego (mieszarki planetarne, śmigłowe i kaskadowe). Mieszarki ślimakowe i wstęgowe
występują w obu w/w typach. W trakcie mieszania dodaje się surowce płynne, jak: wodę,
melasę i tłuszcz, w ilości właściwej dla danego produktu.
Po zakończeniu procesu mieszania produkt może zostać skierowany do linii granulacji
lub skierowany do magazynu spedycyjnego. Zbilansowane mieszanki paszowe często
poddaje się procesom, granulacji, ekstruzji i ekspandowania. Poprzez obróbkę ciśnieniową
pasz (tłoczenie) z ewentualnym natłuszczaniem, procesy te zapobiegają pyleniu się i
rozwarstwianiu użytych surowców w mieszankach. Ma to pozytywny efekt w transporcie i
składowaniu pasz. W związku z wytwarzaniem dużej ilości ciepła do takich instalacji
podłączone są chłodnice.
Mieszanki paszowe sypkie lub granulowane mogą być dostarczane odbiorcom w
workach lub luzem. Ekspedycja pasz sypkich ma miejsce w specjalnie do tego
21
przystosowanych samochodach (paszowozach). Produkt końcowy do użytku w workach
pakowany jest na linii pakowania. W zależności od wielkości produkcji, wytwórnie stosują
ręczne lub półautomatyczne workownice z wagą dziesiętną, sztucery workujące lub wagi
workujące. Napełnione worki są zaszywane ręcznie albo przy użyciu zaszywarek. Zaszyte
worki dostarczane są przenośnikami i różnego rodzaju środkami transportu do magazynów
wyrobu gotowego.
22

3256 Kodeks postępowania dotyczący zwalczania pałeczek

Transkrypt

Podobne dokumenty

OptiPasz – nowy program komputerowy do optymalizacji mieszanek

Planowanie żywienia stada zwierząt

Preliminarz pasz - Polska Federacja Hodowców Bydła i

Jakie pasze w żywieniu trzody chlewnej