Jakie pasze w żywieniu trzody chlewnej

Zasdy prawidłowego żywienia świń
Każdy rodzaj i kierunek produkcji zwierzęcej jest związany z wieloma procesami przemiany
materii i energii, które dzielą się na procesy dotyczące bytu zwierząt i produkcji. Procesy
bytowe i produkcyjne są dokładnie poznane, jednak ze względów praktycznych ujmowane są
łącznie.
Zapotrzebowanie bytowe. Przez zapotrzebowanie bytowe należy rozumieć ilość
składników pokarmowych, które zwierzę potrzebuje do utrzymania organizmu przy życiu i w
sprawności fizjologicznej. Jest ono uzależnione od wielu czynników: wielkości zwierzęcia,
temperatury otoczenia, wieku, płci i gatunku. Małe zwierzęta mają proporcjonalnie większą
powierzchnię ciała w stosunku do swojej masy i są bardziej ruchliwe, przez co wzrasta ich
zapotrzebowanie bytowe. Zwierzęta młode mają większe potrzeby bytowe ze względu na
szybszą przemianę materii i większą ruchliwość. Także samce mają wyższe
zapotrzebowanie bytowe niż samice. Zapotrzebowanie na białko, w przeliczeniu na 100 kg
masy ciała,
maleje wraz ze zwiększaniem
się masy ciała zwierzęcia.
Zapotrzebowanie produkcyjne. Przez zapotrzebowanie produkcyjne należy rozumieć tę
ilość składników pokarmowych, które służą do produkcji mięsa i tłuszczu u zwierząt
rosnących, mleka - u macior, nasienia - u knurów itp.
Łączne dobowe zapotrzebowanie zwierzęcia, wyrażone ilością energii, białka, składników
mineralnych, witamin, aminokwasów i innych składników pokarmowych (tłuszcz, skrobia,
laktoza, włókno), nazywamy normą żywieniową. Polskie „Normy żywienia świń”
uwzględniają zapotrzebowanie wyrażone w energii metabolicznej, białku ogólnym i
strawnym, aminokwasach (lizyna, metionina + cystyna, treonina, tryptofan), tłuszczu, włóknie
surowym, skrobi, laktozie (u prosiąt), makroelementach (wapń, fosfor ogólny, fosfor strawny,
sód), mikroelementach żelazo, cynk, mangan, miedź, jod, selen, kobalt, molibden) i
witaminach A, D3, E, K3, B1, B2, B6, B12, biotyna H, cholina, kwasy: foliowy, nikotynowy i
pantotenowy).
Zestaw pasz, który zawartością składników pokarmowych odpowiada określonej normie
żywieniowej, nazywamy dawką pokarmową. Przy doborze pasz do dawki pokarmowej bierze
się pod uwagę zdrowotność, wartość biologiczną, właściwości dietetyczne, specyficzne
działanie na ilość i jakość uzyskiwanego produktu oraz koszt paszy. Dobre ułożenie dawki
pod względem ilościowym i jakościowym wpływa na jej wykorzystanie i na zdrowie zwierząt.
Jakie pasze w żywieniu trzody chlewnej
W produkcji drobnotowarowej, przeważa tradycyjne żywienie świń z udziałem
okopowych (ziemniaków i buraków), kiszonek, zielonek i siana, pasz pochodzących z
przemysłu rolno-spożywczego (mleko odtłuszczone, maślanka, serwatka), śruty zbożowe
(pszenica, jęczmień, pszenżyto, żyto). Obecnie ta sytuacja znacznie się zmienia i część tych
surowców zostaje zastąpiona produktami o wyższej wartości pokarmowej takimi jak:
poekstrakcyjna śruta sojowa, rzepakowa i lniana, otręby i mączki pastewne, mączki rybne i a
do niedawna także zwierzęce) i rośliny strączkowe (bobik, łubin, groch, peluszka) wpływając
tym samym na skrócenie długości tuczu trzody chlewnej. Gotowe pasze produkowane w
naszych gospodarstwach zazwyczaj są uzupełniane dodatkiem mieszanek uzupełniających
(koncentraty i superkoncentraty białkowe).
W
fermach
przemysłowych
i
wielkotowarowych
oraz
w
gospodarstwach
specjalistycznych są stosowane mieszanki pełnoporcjowe sypkie i granulowane.
Pozwala to na pełną mechanizację i automatyzację zadawania pasz i upraszcza technologię
produkcji. Mieszanki pełnoporcjowe dzięki koncentracji energii i białka oraz ustabilizowanej
wartości pokarmowej dają lepsze efekty, szczególnie u rosnących świń, a ich stosowanie
ułatwia i upraszcza pracę przy obsłudze zwierząt, co pozwala na znaczne ograniczenie
robocizny.
Mieszanki pełnoporcjowe, nazywane także pełnodawkowymi, stanowią wyłączną oprócz
wody paszę w żywieniu zwierząt. Mieszanki uzupełniające (superkoncentraty i koncentraty
białkowe) przy tradycyjnym żywieniu stanowią uzupełnienie pasz gospodarskich i produktów
ubocznych przemysłu rolno-spożywczego. Służą głównie do produkcji mieszanek
pełnoporcjowych.
Superkoncentraty zawierają na ogół więcej białka ogólnego. Są przewidziane dla
gospodarstw lub mieszalni pasz, które oprócz ziarna zbóż dysponują śrutami
poekstrakcyjnymi lub nasionami roślin strączkowych. Ich udział w mieszankach wynosi 10 %,
stąd potoczna nazwa superkoncentraty "dziesięcioprocentowe". Koncentraty w swoim
składzie zawierają zestaw składników, który całkowicie uzupełnia ziarno zbóż w mieszance,
stąd dodatkowa nazwa koncentraty pełne. Ich udział w mieszankach pełnoporcjowych waha
się w granicach 10 -17.5 % a w mieszankach uzupełniających do 35 %.
Używając mieszanek uzupełniających dużą uwagę powinniśmy przykładać do
odpowiedniego wymieszania surowców (im mniejszy udział % koncentratu tym lepsze
powinno być wymieszanie komponentów). Przy stosowaniu nieodpowiednio wymieszanej
paszy może dochodzić do ciężkich zatruć i powikłań pokarmowych. Przy stosowaniu
koncentratów i superkoncentratów należy pamiętać o:


rozdrobnieniu paszy -surowce nie powinny być zbyt grubo ani zbyt drobno zmielone,
gruba struktura obniża strawność i wykorzystanie, zbyt drobne zmielenie może
prowadzić do powstawania niestrawnych grud, które po przejściu do jelit mogą być
powodem ciężkich schorzeń pokarmowych
dawkowaniu -częstym błędem jest stosowanie innych niż zalecane udziałów
koncentratów w przy mieszankach sporządzanych we własnym zakresie. Mniejsza
ilość koncentratu wydłuża tucz, obniża mięsność, zwiększa zużycie paszy. Nadmiar
koncentratu zwiększa emisję szkodliwych gazów, podnosi ryzyko wystąpienia
schorzeń przewodu pokarmowego, obniża odporność organizmu
mgr.inż. Barbara Skowornek