raport państwowej inspekcji sanitarnej

Transkrypt

RAPORT
PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJ
WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
Z AKCJI WAŻENIA PLECAKÓW.
MAJ 2016
1
Wstęp i założenia akcji.
Zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego zawartymi w piśmie z dnia
24 lutego 2016 r. znak GIS-PZ-HD-4450-000001/WO/16 od marca do końca kwietnia
bieżącego roku na terenie naszego województwa przeprowadzono akcję ważenia plecaków.
Ocena obciążenia uczniów tornistrami/plecakami była częścią akcji ważenia plecaków, którą
przeprowadzono w całej Polsce.
Każda powiatowa stacja sanitarno-epidemiologiczna miała wyznaczyć do oceny dwie
szkoły, które są objęte profilaktyczną opieką zdrowotną nad uczniami, w tym jedną szkołę
wiejską i jedną szkołę miejską. Preferowano szkoły, w których były co najmniej dwie klasy w
jednym roczniku. Dopuszczono jednak możliwość przeprowadzenia oceny ciężaru tornistrów
w szkołach, które nie miały co najmniej dwóch klas w jednym roczniku. Dotyczyło to jednak
tylko sytuacji, gdy były one mniej liczne (zwłaszcza wiejskie) i nie było możliwości
wytypowania szkół z większą liczbą klas w ramach jednego ciągu. Termin badań należało
uzgodnić z dyrekcją szkoły i pielęgniarką szkolną, która zgodzi się udostępnić swój gabinet
na badanie, tak aby możliwe było indywidualne przeprowadzenie ciężaru ciała ucznia i
ciężaru jego tornistra.
Założono, że w każdej wyznaczonej szkole podstawowej ocena obciążenia zostanie
przeprowadzona w 12 klasach (po dwie klasy z każdego ciągu), a w gimnazjach – w 6 klasach
(również po dwie klasy z jednego ciągu).
W tym miejscu należy wyjaśnić, że polskie ustawodawstwo nie reguluje kwestii
maksymalnej wagi plecaka dzieci i młodzieży szkolnej. W literaturze poświęconej temu
zagadnieniu nie ma jednolitego stanowiska co do maksymalnego stosunku wagi plecaka do
wagi ciała ucznia. Na świecie przyjmuje się wielkość od 10% do 20% wagi ciała ucznia. W
trakcie bieżącej akcji przyjęto dwie wartości – tzw. niską normę (w której stosunek wagi
plecaka do ciężaru ucznia wynosi do 10%) oraz tzw. wysoką normę (w której stosunek wagi
plecaka do ciężaru ucznia wynosi do 15%).
W trakcie badań sprawdzano również czy spełnione jest wymaganie, o którym mówi
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2009 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach
i placówkach (Dz. U. Nr 139, poz. 1130), które nakazuje w pomieszczeniach szkoły lub
placówki zapewnić uczniom możliwość pozostawienia części podręczników i przyborów
szkolnych.
1.
Narzędzie badawcze.
Przed przystąpieniem do badań wszystkim stacjom sanitarno-epidemiologicznym
przesłano arkusze kalkulacyjne opracowane przez Główny Inspektorat Sanitarny
uwzględniające typ szkoły, klasę, wiek, płeć dziecka, ciężar ciała, wagę plecaka oraz wyniki
w zakresie obciążenia tornistrem. Arkusze posłużyły do zapisu wyników i sporządzenia
uśrednionych tabel zbiorczych, które następnie przesłano do Głównego Inspektoratu
Sanitarnego.
2.
3.
Dane liczbowe.
W województwie warmińsko-mazurskim badaniami objęto ogółem 326 klas (202 w
szkołach podstawowych; 124 w gimnazjach). Oceną obciążenia objęto 6268 uczniów, z czego
3799 stanowili uczniowie podstawówek, natomiast 2469 – gimnazjów.
4. Wyniki badań.
4a. Szkoły podstawowe
2
Ocenę obciążenia w szkołach podstawowych przeprowadzili pracownicy dziewięciu
powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych (Działdowo, Elbląg, Ełk, Giżycko, Gołdap,
Kętrzyn, Mrągowo, Olsztyn i Ostróda). Ogółem w województwie warmińsko-mazurskim
badaniami objęto 202 klasy w szkołach podstawowych, w tym: 38 klas pierwszych (20 w
miastach i 18 na wsi), 36 klas drugich (18 w miastach; 18 na wsi), 31 klas trzecich (17 w
miastach; 14 na wsi), 33 klasy czwarte (18 w miastach; 15 na wsi), 32 klasy piąte (18 w
miastach; 14 na wsi) i 32 klasy szóste (18 w mieście; 14 na wsi). Oceną obciążenia
tornistrami objęto ogółem 3799 uczniów (1857 dziewcząt i 1942 chłopców), z czego 2205
uczęszczało do szkół miejskich, a 1594 pobierało naukę na wsi. W trakcie bieżącej oceny za
właściwy stosunek ciężaru plecaka do wagi jego użytkownika przyjęto wartość do 15% (tzw.
wysoka norma), choć metodyka przewidywała rozpoznanie sytuacji w zakresie również do
10% (tzw. niska norma). Po analizie danych przesłanych przez powiatowe stacje sanitarnoepidemiologiczne wyznaczone do przeprowadzenia akcji w szkołach podstawowych
stwierdzono, że przeciążone plecaki posiadało 531 uczniów szkół tego typu (14%). U
pozostałych uczniów stosunek masy plecaka do ciężaru ciała wynosił mniej niż 15%.
Szczegółowe dane dotyczące akcji ważenia plecaków w szkołach podstawowych
przedstawiają poniższe tabele.
Tabela 1. Liczba oddziałów oraz liczba badanych objętych oceną obciążenia uczniów
tornistrami w szkołach podstawowych województwa warmińsko-mazurskiego
Liczba oddziałów,
w których przeprowadzono
akcję ważenia plecaków
Dziewczęta
Chłopcy
Razem
klasy pierwsze
38
348
351
699
klasy drugie
36
303
338
641
klasy trzecie
31
298
299
597
klasy czwarte
33
308
325
633
klasy piąte
32
315
320
635
klasy szóste
32
285
309
594
Ogółem
202
1857
1942
3799
Tabela 2. Akcja ważenia plecaków w szkołach podstawowych – struktura badań
z podziałem na szkoły miejskie i wiejskie
Szkoły miejskie
Szkoły wiejskie
Liczba
oddziałów
Liczba uczniów objętych
oceną
Liczba
oddziałów
oceną
klasy pierwsze
20
403
18
296
klasy drugie
18
349
18
292
klasy trzecie
17
355
14
242
klasy czwarte
18
367
15
266
3
klasy piąte
18
376
14
259
klasy szóste
18
355
14
239
Ogółem
109
2205
93
1594
Tabela 3. Wyniki badań oceny obciążenia w szkołach podstawowych – podział na miasto
i wieś
Liczba uczniów, u których stosunek wagi
plecaka do ciężaru ciała wynosił:
szkoły podstawowe
miejskie
szkoły podstawowe
wiejskie
do 10%
10 – 15%
powyżej 15%
%
nieprawidłowych
w stosunku do
zbadanych
967
931
307
13,9
673
697
224
14
W miastach na 2205 zbadanych uczniów u 307 stwierdzono zbyt wysoki ciężar
plecaka (13,9%). Z kolei spośród 1594 uczniów wiejskich podstawówek zbyt ciężkie plecaki
miało 224 uczniów (14%). Z powyższego zestawienia wynika, że nieco większy odsetek
uczniów noszących plecaki poniżej normy odnotowano u uczniów szkół podstawowych
wiejskich, choć jak widać różnica ta jest niewielka.
Analizie poddano również strukturę obciążenia u poszczególnych płci. Oceną objęto
1857 dziewcząt i 1942 chłopców; zbyt ciężki plecak nosiło 306 dziewcząt (16,5%), podczas
gdy wśród chłopców była to grupa licząca 225 osób (11,6%). Przeanalizowano także rozkład
ciężaru u uczniów poszczególnych klas. Okazało się, że największą grupą z przeładowanymi
plecakami są pierwszoklasiści (18,9%). Najlepiej w tej kategorii wypadli uczniowie klas
szóstych, wśród których jedynie 6,9% nosiło zbyt ciężki tornister.
Tabela 4. Struktura ciężaru tornistrów u uczniów szkół podstawowych województwa
warmińsko-mazurskiego
do 10%
10-15%
powyżej 15%
% nieprawidłowych
w stosunku do
zbadanych w danym
ciągu
pierwsze
234
333
132
18,9
drugie
244
290
107
16,7
trzecie
327
228
42
7
czwarte
242
285
106
16,7
piąte
269
273
93
14,6
szóste
324
219
51
6,9
1640
1628
531
14
Klasy
Ogółem
Liczba uczniów, u których stosunek wagi plecaka do
ciężaru ciała wynosił:
4
Największy odsetek uczniów z przeciążonymi plecakami odnotowano w Szkole
Podstawowej Nr 3 w Działdowie, gdzie na 262 uczniów 50 posiadało zbyt ciężki tornister
(19,1%). Z kolei najlepszą sytuację w tym zakresie stwierdzono w Szkole Podstawowej Nr 3
w Olsztynie, gdzie na 274 uczniów objętych oceną zaledwie u 8 stwierdzono zbyt ciężki
plecak (2,9%). Wśród szkół podstawowych nie odnotowano ani jednej placówki, w której
wszyscy uczniowie mieli prawidłową masę tornistrów.
Dodać należy, iż najwyższy stosunek wagi plecaka do masy osoby, która go nosi,
odnotowano w klasie pierwszej i wyniósł on 27,5 % (dziewczynka o wadze 20 kg; plecak 5,5
kg). Z kolei właścicielką najcięższego plecaka wśród uczniów szkół podstawowych okazała
się dziewczynka uczęszczająca do klasy V, która przy masie ciała 43,5 kg nosiła plecak 8,7
kg (20 % stosunek ciężaru plecaka do wagi ciała).
Tabela 5. Wartości krytyczne w wynikach oceny obciążenia uczniów tornistrami
w miejskich szkołach podstawowych
klasy I
Najwyższy odnotowany
stosunek wagi plecaka do
ciężaru użytkownika
25,5%
Najcięższy plecak (płeć/ciężar ciała/waga
plecaka/stosunek wagi plecaka do ciężaru
ciała)
chłopiec/23,2 kg/5,9 kg/25,5%
klasy II
27,5%
dziewczynka/34,8 kg/6 kg/17,2%
klasy III
26,5%
dziewczynka/21,5 kg/5,7 kg/26,5%
klasy IV
24,4%
chłopiec/49 kg/8,4 kg/17%
klasy V
22,4%
klasy VI
20,9%
chłopiec/52 kg/8,6 kg/16,6%
w szkołach podstawowych na wsi
ciała
klasy I
25,1 %
dziewczynka/23,5 kg/5,9 kg/25,1 %
klasy II
22,9 %
kilka osób różnej płci/5,3 kg/różny
klasy III
25 %
dziewczynka/46 kg/6,8 kg/14,8 %
klasy IV
24,7 %
chłopiec/40,6 kg/7 kg/17,4 %
klasy V
22,4 %
dziewczynka/43,5 kg/8,7 kg/20 %
klasy VI
20,3 %
chłopiec/82,5 kg/7 kg/10,8 %
4b. Gimnazja
Ocenę obciążenia w gimnazjach przeprowadzili pracownicy 10 powiatowych stacji
sanitarno-epidemiologicznych (Bartoszyce, Braniewo, Iława, Lidzbark Warmiński, Nidzica,
Nowe Miasto Lubawskie, Olecko, Pisz, Szczytno, Węgorzewo). W województwie
warmińsko-mazurskim ocenę obciążenia uczniów tornistrami/plecakami przeprowadzono w
124 klasach gimnazjalnych, w tym: w 42 oddziałach klas pierwszych (22 w mieście; 20 na
5
wsi), 41 oddziałach klas drugich (23 w mieście; 18 na wsi) oraz 41 oddziałach klas trzecich
(22 w mieście i 19 na wsi). Ogółem w gimnazjach akcją objęto 2469 uczniów (1190
dziewcząt; 1279 chłopców). Większość z nich uczęszczała do gimnazjów miejskich (1407),
natomiast pozostałe 1062 osoby do gimnazjów zlokalizowanych w gminach miejskowiejskich. W wyniku analizy danych przesłanych przez powiatowe stacje sanitarnoepidemiologiczne, które dokonały oceny obciążenia uczniów tornistrami w gimnazjach,
nieprawidłowy stosunek ciężaru plecaka do masy użytkownika odnotowano tylko u 31
gimnazjalistów (1,3%). U pozostałych uczniów stosunek wagi plecaka do ciężaru ciała
wynosił mniej niż 15%.
Szczegółowe dane dotyczące akcji ważenia plecaków w gimnazjach przedstawiają
poniższe tabele.
Tabela 7. Ocena obciążenia uczniów tornistrami w gimnazjach województwa
Liczba oddziałów,
w których
przeprowadzono akcję
ważenia plecaków
Chłopcy
Dziewczęta
Razem
klasy pierwsze
42
496
417
913
klasy drugie
41
397
394
791
klasy trzecie
41
386
379
765
OGÓŁEM
124
1279
1190
2469
Tabela 8. Akcja ważenia plecaków w gimnazjach – struktura badań z podziałem na
szkoły miejskie i wiejskie
Szkoły miejskie
Szkoły wiejskie
Liczba
oddziałów
oceną
Liczba
oddziałów
oceną
klasy pierwsze
22
528
20
385
klasy drugie
23
445
18
346
klasy trzecie
22
434
19
331
OGÓŁEM
67
1407
93
1062
Tabela 9. Wyniki badań oceny obciążenia w szkołach podstawowych – podział na miasto
i wieś
Liczba uczniów, u których stosunek wagi
plecaka do ciężaru ciała wynosił:
Gimnazja miejskie
do 10%
10 – 15%
powyżej 15%
1083
303
21
6
%
nieprawidłowych
w stosunku do
zbadanych
1,5
Gimnazja wiejskie
915
137
10
0,9
W miastach na 1407 zbadanych uczniów u 21 stwierdzono zbyt wysoki ciężar plecaka
(1,5%), natomiast spośród 1062 uczniów wiejskich gimnazjów u 10 plecaki były zbyt ciężkie
(0,9%). A zatem większy odsetek uczniów – u których stwierdzono nieprawidłowy stosunek
wagi plecaka do masy ciała – odnotowano w miastach.
Przeanalizowano także strukturę obciążenia tornistrów u uczniów ze względu na płeć.
Spośród wszystkich zbadanych dziewcząt zaledwie 17 nosiło zbyt ciężki plecak (1,4%).
Odsetek chłopców noszących przeładowany tornister był jeszcze niższy (14 uczniów czyli
1,1%). Podobnie jak w przypadku szkół podstawowych, dokonano także analizy ciężaru
tornistrów w poszczególnych etapach nauczania. Okazało się, że największą grupą wśród
gimnazjalistów ze zbyt ciężkimi plecakami są uczniowie pierwszych klas (2,1% zbadanych
pierwszaków).
Tabela 10. Struktura ciężaru tornistrów u uczniów gimnazjów województwa
do 10%
10 – 15%
powyżej 15%
% nieprawidłowych
w stosunku do
zbadanych w danym
ciągu
pierwsze
638
256
19
2,1
drugie
668
117
6
0,8
trzecie
692
67
6
0,8
1998
440
31
1,3
Klasy
OGÓŁEM
Liczba uczniów, u których stosunek wagi plecaka do
ciężaru ciała wynosił:
Największy odsetek uczniów z przeciążonymi plecakami odnotowano w Gimnazjum
Nr 1 w Zespole Szkół w Olecku, gdzie na 99 uczniów – 6 posiadało zbyt ciężki tornister
(6,1%). W odróżnieniu do szkół podstawowych, gdzie nie stwierdzono żadnej placówki bez
przeciążonych tornistrów wśród gimnazjów odnotowano 6 takich szkół (Publiczne
Gimnazjum w Zespole Szkół w Kisielicach, powiat Iława; Gimnazjum w Zespole Szkół
w Kurzętniku, powiat Nowe Miasto Lubawskie; Publiczne Gimnazjum w Wieliczkach,
powiat Olecko; Publiczne Gimnazjum w Zespole Szkół w Drygałach, powiat Pisz;
Gimnazjum Nr 1 w Szczytnie; Gimnazjum w Zespole Szkół w Pozezdrzu, powiat
Węgorzewo).
Dodać należy, iż najwyższy stosunek masy plecaka do ciężaru osoby, która go nosi
odnotowano w klasie pierwszej i wyniósł on 19,2% (chłopiec o wadze 37,5 kg; masa plecaka
7,2 kg). Właścicielem najcięższego plecaka wśród gimnazjalistów okazał się chłopiec
uczęszczający do klasy III (ciężar jego plecaka to 13,3 kg, co przy masie ciała wynoszącej
75,5 kg dało 17,7% stosunek ciężaru plecaka do ciężaru ciała).
w gimnazjach
MIASTO
7
klasy I
19,2 %
ciała)
dziewczynka/65 kg/9,5 kg/14,6%
klasy II
18,7 %
klasy III
19,1 %
chłopiec/75,5 kg/13,3 kg/17,7%
WIEŚ
klasy I
18,5 %
chłopiec/86,4 kg/10 kg/12%
klasy II
14,2 %
chłopiec/63 kg/7,9/12,5%
klasy III
15,1 %
dziewczynka/53 kg/8 kg/15,1%
Porównanie danych z akcją obciążenia plecakami przeprowadzoną w roku 2009
Ocena obciążenia ciężaru plecaków szkolnych przeprowadzona w bieżącym roku nie
była pierwszą akcją tego typu na terenie naszego województwa. Ostatnie badanie poświęcone
temu zagadnieniu przeprowadzono w roku 2009 w szkołach podstawowych. Wówczas
oceniono wagę plecaków w klasach pierwszych, drugich, trzecich i szóstych.
Nie badano ciężaru plecaków w gimnazjalistów, w związku z czym nie ma materiału
porównawczego jeśli chodzi o ten typ szkół.
W roku 2009 ocenie obciążenia uczniów plecakami poddano ogółem 3873 osoby. Na
potrzeby tamtej oceny przyjęto, iż waga plecaka nie powinna przekraczać 10 % masy ciała. W
toku analizy stwierdzono wówczas, że zbyt ciężkie plecaki nosiło 2201 uczniów, co stanowiło
56,8 % ogółu zbadanych.
5.
Tabela 12. Ocena obciążenia uczniów tornistrami – porównanie badań z lat 2009 i 2016
Rok 2009
Rok 2016
liczba uczniów, u
których
przeprowadzono
ocenę obciążenia
plecakami
liczba uczniów, u
których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała był
wyższy niż 10 %
%z
niedopuszczalną
wagą (w stosunku
do liczby
zbadanych w
danych klasach)
liczba uczniów, u
których
przeprowadzono
ocenę obciążenia
plecakami
liczba uczniów, u
których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała był
wyższy niż 15 %
% z niedopuszczalną
wagą (w stosunku do
liczby zbadanych w
danych klasach)
pierwsze
931
576
61,9
699
132
18,9
drugie
1010
636
63,0
641
107
16,7
trzecie
897
468
52,2
597
42
7
czwarte
nie badano
-
-
633
106
16,7
piąte
nie badano
-
-
635
93
14,6
szóste
1035
521
50,3
594
51
8,6
OGÓŁEM
3873
2201
56,8
3799
531
14
Klasy
Porównując dane z rokiem 2009 można wyciągnąć wniosek, że liczba uczniów szkół
podstawowych, u których stwierdzono przekroczenie wagi plecaków w województwie
warmińsko-mazurskim bardzo zmalała. Należy jednak mieć na uwadze, że w aktualnej ocenie
8
za właściwy przyjęto stosunek wagi plecaka do ciężaru osoby wynoszący do 15% (tzw.
wysoka norma) i to w głównej mierze spowodowało uzyskanie tak dobrych wyników. Gdyby
jednak przyjąć za właściwy stosunek wagi plecaka do ciężaru ciała, który brano pod uwagę
podczas oceny przeprowadzonej w 2009 roku (tzn. do 10%), okazałoby się, że odsetek
uczniów noszących zbyt ciężki plecak wzrósłby do poziomu 56,8%. A zatem odsetek
uczniów z przeciążonymi plecakami w roku 2016 byłby identyczny jak w roku 2009.
W kontekście tego porównania należy wspomnieć o wynikach kontroli dotyczących
zapewnienia miejsca na przechowywanie części podręczników i przyborów szkolnych oraz
ocenić czy wprowadzenie tego obowiązku przełożyło się na obniżenie liczby uczniów
noszących przeciążone plecaki.
Z danych, które przesłano do Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w
Olsztynie wynika, że wszystkie szkoły objęte oceną obciążenia uczniów tornistrami
dostosowały się do tego wymogu. Większość szkół wyznaczyła miejsce do przechowywania
części przyborów i podręczników szkolnych (12 szkół podstawowych i 12 gimnazjów). Część
placówek zapewniła swoim uczniom indywidualne szafki (4 szkoły podstawowe i 6
gimnazjów). Pozostałe szkoły, tzn. 2 podstawówki i 2 gimnazja poradziły sobie z tym
problemem w sposób indywidualny (w jednej szkole podstawowej części uczniom zakupiono
indywidualne szafki, a pozostałym wydzielono miejsce w salach lekcyjnych; w innej szkole
podstawowej część uczniów przechowuje rzeczy w wydzielonych szufladkach, a część w
szafach; w jednym gimnazjum wyznaczono miejsce do przechowywania w salach zajęć, a dla
części klas zakupiono drugi komplet podręczników; w innym gimnazjum części uczniom
wydzielono szafki w klasach, podczas gdy pozostali korzystają z indywidualnych szafek
stojących na korytarzach szkolnych).
Biorąc pod uwagę wyniki oceny obciążenia uczniów uzyskane w latach 2009 i 2016,
uregulowanie prawne o konieczności wydzielenia miejsca do przechowywania w szkołach
zbędnego wyposażenia nie przyniosło spodziewanego efektu.
Skoro jednak ustawodawca taki obowiązek nałożył, należałoby również zadać pytanie
co jest lepsze: czy wystarczy zorganizowanie miejsca do przechowywania, czy inwestycja w
zakup indywidualnych szafek? Jak wspomniano, 4 szkoły podstawowe i 6 gimnazjów
zdecydowało się na zakup szafek wszystkim uczniom. Analiza danych nie dała niestety
jednoznacznej odpowiedzi, która opcja jest korzystniejsza. W szkołach podstawowych, gdzie
zapewniono indywidualne szafki, odsetek uczniów z przeciążonymi plecakami jest
zdecydowanie mniejszy (4,7%) niż w tych, które przyjęły inne rozwiązania (16,2%). W
gimnazjach z kolei sytuacja wyglądała odwrotnie. Tu mniejszy odsetek uczniów z
przeciążonymi plecakami odnotowano w placówkach, gdzie przyjęto inne rozwiązanie niż
zakup indywidualnych szafek (1,09%), a tam gdzie uczniowie korzystali z takich szafek –
odsetek ten był wyższy (1,73%). Paradoksalnie, wymienione wcześniej Gimnazjum Nr 1 w
Zespole Szkół w Olecku, w którym odnotowano najwyższy odsetek osób z przeciążonymi
plecakami, zapewnia od lat swoim uczniom indywidualne szafki.
W trakcie oceny obciążenia uczniów tornistrami, którą przeprowadzono w roku 2009
postawiono tezę, że zakup drugiego zestawu podręczników i możliwość korzystania z niego w
szkole mógłby znacząco wpłynąć na redukcję masy uczniowskich plecaków. Jednakże w
dalszym ciągu pozostaje to w sferze przypuszczeń. Żadna ze szkół podstawowych objętych
badaniami nie zdecydowała się na takie rozwiązanie. Tylko jedno gimnazjum zakupiło drugi
komplet podręczników dla części uczniów (z klas drugich i trzecich), z którego można
korzystać w szkole. Analiza danych z tej placówki niestety nie daje jednoznacznej
odpowiedzi co do efektów wprowadzenia takiego rozwiązania. Na zbadanych 75 uczniów
klas drugich – 3 nosiło zbyt ciężkie tornistry (co daje 4% ze zbyt ciężkim plecakiem, podczas
gdy średnia wojewódzka dla klas drugich to 0,8%). W przypadku klas trzecich średnia w tej
9
szkole wypadła zdecydowanie lepiej, bowiem na 64 ocenionych uczniów żaden nie nosił zbyt
ciężkiego tornistra, (a średnia wojewódzka – 0,8%).
Cieszy fakt, iż od ostatniej oceny obciążenia uczniów tornistrami nie odnotowuje się
już tak dużych dysproporcji w stosunku ciężaru plecaka do masy ciała, jakie miały miejsce w
roku 2009. Wówczas zdarzały się przypadki, że waga plecaka dochodziła do 40% ciężaru
osoby, która go nosiła.
6.
Podsumowanie.
Gdyby wziąć pod uwagę tzw. wysoką normę, czyli stosunek w którym waga plecaka
nie przekracza 15% masy ciała, należałoby jednoznacznie stwierdzić, że wszystkie działania
podejmowane na rzecz redukcji ciężaru plecaków noszonych przez uczniów szkół
podstawowych i gimnazjów przyniosły spodziewany efekt w porównaniu z rokiem 2009. Ale
trzeba mieć świadomość, że tak korzystne podsumowanie jest głównie zasługą „podniesienia”
normy. Wyniki uzyskane podczas bieżącej oceny pozwalają z optymizmem spojrzeć w
przyszłość, bowiem – jak wykazały dane – nie odnotowuje się już przypadków drastycznie
niekorzystnego stosunku wagi plecaka do ciężaru ciała.
Mimo tego Państwowa Inspekcja Sanitarna nadal przy każdej sposobności będzie
kontynuować działania zmierzające do zapewnienia uczniom optymalnych warunków procesu
nauczania – w tym zmniejszenia ciężaru tornistrów szkolnych i odciążenia układu kostnomięśniowego młodych organizmów. Służą temu m.in. programy edukacyjne realizowane przy
okazji przejścia przedszkolaków do szkół, wywiady i wystąpienia w mediach w okresie
poprzedzającym rozpoczęcie roku szkolnego i kompletowania wyprawki szkolnej oraz
cykliczny monitoring sytuacji w tym zakresie.
ZAŁĄCZNIKI:
Wykaz szkół podstawowych i gimnazjów, w których przeprowadzono ocenę obciążenia
uczniów tornistrami:
– Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Bronisława Malinowskiego, ul. Lenartowicza 1, 13 –
200 Działdowo,
– Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Nr 1 im. Mikołaja Kopernika, ul. Wyzwolenia 6,
13-240 Iłowo – Osada,
– Szkoła Podstawowa Nr 23 im. Marii Dąbrowskiej, ul. Słoneczna 14, 82 – 300 Elbląg,
– Szkoła Podstawowa w Zwierznie, Zwierzno 28, 82 – 325 Markusy,
– Szkoła Podstawowa Nr 2 im. I Dywizji T. Kościuszki ul. Małeckich 1, 19 – 300 Ełk,
– Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej ul. Kajki 1,19 – 314 Kalinowo,
– Szkoła Podstawowa Nr 3 w Zespole Szkół Nr 1 im. Mikołaja Kopernika ul. Wiejska
50, 11 – 500 Giżycko,
– Szkoła Podstawowa im. Kazimierza Jagiellończyka w Wilkasach, ul. Szkolna 8, 11 –
500 Giżycko,
– Szkoła Podstawowa Nr 2, im. Marszałka Józefa Piłsudskiego ul. Maja 25, 19 – 500
Gołdap,
– Szkoła Podstawowa im. Michała Kajki w Zespole Szkół w Grabowie, Grabowo 54, 19
– 500 Gołdap,
– Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Stanisława Moniuszki ul. Moniuszki 1, 11-400 Kętrzyn,
– Szkoła Podstawowa im. prof. Stanisława Srokowskiego ul. Szkolna 3, 11 – 420
Srokowo,
– Szkoła Podstawowa Nr 1 w Zespole Szkół ul. Bohaterów Warszawy 4, 11 – 700
Mrągowo,
10
– Szkoła Podstawowa im. Karola Wojtyły w Zespole Szkół w Pieckach ul. Zwycięstwa
23, 11 – 710 Piecki,
– Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Kawalerów Orderu Uśmiechu ul. Kołobrzeska 13 M, 10
– 445 Olsztyn,
– Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki ul. Ks. Jana Hanowskiego 29, 11 – 042
Jonkowo,
– Szkoła Podstawowa Nr 4 ul. Kościuszki 14, 14 – 100 Ostróda,
– Szkoła Podstawowa im. Zawiszy Czarnego w Szczepankowie, Szczepankowo 31, 14 –
107 Gierzwałd,
– Gimnazjum Nr 1 w Zespole Szkół Nr 1 im. Romualda Traugutta ul. Traugutta 23, 11 –
200 Bartoszyce,
– Gimnazjum w Zespole Szkolno-Przedszkolnym Al. Wojska Polskiego 8, 11 – 210
Sępopol,
– Gimnazjum Nr 2 ul. Moniuszki 22d, 14 – 500 Braniewo,
– Gimnazjum Publiczne w Wilczętach, Wilczęta 43A, 14 – 405 Wilczęta,
– Publiczne Gimnazjum w Zespole Szkół w Kisielicach al. Wojska Polskiego 2, 14 –
220 Kisielice,
– Samorządowe Gimnazjum im. Olimpijczyków Polskich we Franciszkowie,
Franciszkowo 18, 14 – 200 Iława,
– Gimnazjum Publiczne Nr 2, ul. Polna 36, 11 – 100 Lidzbark Warmiński,
– Publiczne Gimnazjum w Zespole Szkół w Kiwitach, Kiwity 63A, 11 – 106 Kiwity,
– Gimnazjum Nr 1 w Zespole Szkół Nr 1 im. Mikołaja Kopernika ul. Kopernika 1, 13 –
100 Nidzica,
– Gimnazjum w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Janowcu Kościelnym, Janowiec
Kościelny 61, 13-111 Janowiec Kościelny,
– Gimnazjum im. Filomatów Nowomiejskich ul. Działyńskich 14, 13 – 300 Nowe
Miasto Lubawskie,
– Gimnazjum w Zespole Szkół im. Władysława Jagiełły ul. Grunwaldzka 37, 13 – 306
Kurzętnik,
– Gimnazjum Nr 1 im. Ks. Jana Twardowskiego w Zespole Szkół w Olecku, Osiedle
Siejnik, 19 – 300 Olecko,
– Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II ul. Lipowa 10A 19 – 404 Wieliczki,
– Gimnazjum Nr 1 im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, ul. Lipowa 15, 12-200
Pisz,
– Publiczne Gimnazjum w Zespole Szkół w Drygałach ul. Szkolna 2, 12-230 Biała
Piska,
– Gimnazjum Nr 1 im. Henryka Sienkiewicza ul. Kasprowicza 1, 12 – 100 Szczytno,
– Publiczne Gimnazjum im. Krzysztofa Klenczona ul. Sienkiewicza 2a, 12 – 120
Dźwierzuty,
– Gimnazjum im. Jerzego Andrzeja Helwinga ul. Pionierów 6, 11 – 600 Węgorzewo,
– Gimnazjum w Zespole Szkół w Pozezdrzu ul. 1 Maja 1 B, 11 – 610 Pozezdrze.
11
Tabela 1. Ocena obciążenia uczniów tornistrami w szkołach podstawowych z terenu
województwa warmińsko-mazurskiego
Liczba zbadanych uczniów
nazwa i adres placówki
Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Bronisława
Malinowskiego, ul. Lenartowicza 1, 13-200
Działdowo
Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Nr 1 im.
Mikołaja Kopernika, ul. Wyzwolenia 6, 13-240
Iłowo-Osada
Szkoła Podstawowa Nr 23 im. Marii
Dąbrowskiej, ul. Słoneczna 14, 82-300 Elbląg
Szkoła Podstawowa w Zwierznie, Zwierzno 28,
82-325 Markusy
Szkoła Podstawowa Nr 2 im. I Dywizji T.
Kościuszki ul. Małeckich 1, 19-300 Ełk
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej ul.
Kajki 1,19-314 Kalinowo
Szkoła Podstawowa Nr 3 w Zespole Szkół Nr 1
im. Mikołaja Kopernika ul. Wiejska 50, 11 –
500 Giżycko
Szkoła Podstawowa im. Kazimierza
Jagiellończyka w Wilkasach, ul. Szkolna 8, 11500 Giżycko
Szkoła Podstawowa Nr 2, im. Marszałka Józefa
Piłsudskiego ul. Maja 25, 19-500 Gołdap
Szkoła Podstawowa im. Michała Kajki w
Zespole Szkół w Grabowie, Grabowo 54, 19 –
500 Gołdap
Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Stanisława
Moniuszki ul. Moniuszki 1, 11-400 Kętrzyn
Szkoła Podstawowa im. prof. Stanisława
Srokowskiego ul. Szkolna 3, 11-420 Srokowo
Szkoła Podstawowa Nr 1 w Zespole Szkół ul.
Bohaterów Warszawy 4, 11-700 Mrągowo
Szkoła Podstawowa im. Karola Wojtyły w
Zespole Szkół w Pieckach ul. Zwycięstwa 23,
11 – 710 Piecki
Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Kawalerów
Orderu Uśmiechu ul. Kołobrzeska 13 M, 10445 Olsztyn
Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki
ul. Ks. Jana Hanowskiego 29, 11-042 Jonkowo
Szkoła Podstawowa Nr 4 ul. Kościuszki 14, 14
- 100 Ostróda
Szkoła Podstawowa im. Zawiszy Czarnego w
Szczepankowie, Szczepankowo 31, 14-107
Gierzwałd
OGÓŁEM
ogółem
u których
stosunek wagi
plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do
10%
u których
stosunek wagi
plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między
10 a 15%
u których
stosunek wagi
plecaka do
ciężaru ciała
wynosił
powyżej 15%
262
87
125
50
227
80
106
41
209
126
64
19
168
86
62
20
254
93
121
40
177
65
86
26
249
99
106
44
186
92
80
14
196
80
89
27
105
71
27
7
258
98
114
46
136
43
68
25
240
85
119
36
246
112
99
35
274
176
90
8
241
77
125
39
263
123
103
37
108
47
44
17
3799
1640
1628
531
12
Tabela 2. Ocena obciążenia uczniów tornistrami w szkołach z terenu województwa
warmińsko-mazurskiego – klasy pierwsze szkół podstawowych
Działdowo
Iłowo-Osada
82-325 Markusy
Kajki 1, 19-314 Kalinowo
500 Giżycko
500 Gołdap
11 – 710 Piecki
- 100 Ostróda
Gierzwałd
OGÓŁEM
ogółem
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do 10%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między 10
a 15%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił powyżej
15%
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
44
8
5
12
12
2
5
31
0
6
8
11
3
3
52
16
26
6
3
1
0
32
4
6
5
8
3
6
46
8
4
13
11
8
2
28
2
5
8
11
2
0
40
1
2
15
8
10
4
35
3
8
11
6
5
2
54
11
12
13
15
2
1
24
0
9
6
5
3
1
43
3
3
11
12
9
5
30
3
5
11
8
2
1
39
2
2
12
8
12
3
43
4
4
12
10
9
4
46
11
8
11
13
0
3
54
12
10
5
13
7
7
39
8
11
6
8
1
5
19
6
6
2
4
0
1
699
102
132
167
166
79
53
13
warmińsko-mazurskiego – klasy drugie szkół podstawowych
Działdowo
Iłowo-Osada
82-325 Markusy
500 Giżycko
500 Gołdap
11 – 710 Piecki
- 100 Ostróda
Gierzwałd
OGÓŁEM
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do 10%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między 10
a 15%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił powyżej
15%
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
39
0
2
11
10
9
7
33
2
1
8
10
7
5
33
9
15
2
3
1
3
28
6
6
2
9
3
2
39
2
4
13
10
7
3
25
1
3
10
6
2
3
40
4
9
7
14
2
4
40
8
12
10
8
2
0
26
1
0
4
9
7
5
26
11
10
1
4
0
0
41
4
5
13
10
5
4
29
2
4
4
11
6
2
42
7
7
13
15
0
0
43
14
13
6
10
0
0
48
20
22
3
3
0
0
48
9
9
10
15
4
1
41
7
10
9
9
4
2
20
2
3
3
5
6
1
641
109
135
129
161
65
42
ogółem
14
warmińsko-mazurskiego – klasy trzecie szkół podstawowych
Działdowo
Iłowo-Osada
82-325 Markusy
500 Giżycko
500 Gołdap
11 – 710 Piecki
- 100 Ostróda
Gierzwałd
OGÓŁEM
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do 10%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między 10
a 15%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił powyżej
15%
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
47
14
17
7
8
1
0
39
6
10
6
12
2
3
33
7
13
5
7
0
1
16
5
8
1
2
0
0
45
9
12
15
6
3
0
31
8
8
9
5
0
1
46
10
9
11
7
7
2
35
11
14
8
2
0
0
21
1
7
6
6
0
1
15
9
5
1
0
0
0
38
7
17
7
4
1
2
18
1
1
6
5
4
1
35
13
11
8
3
0
0
42
12
10
10
6
2
2
44
13
16
8
6
1
0
33
4
7
11
9
1
1
46
9
17
6
9
5
0
13
3
3
3
3
1
0
597
142
185
128
100
28
14
ogółem
15
warmińsko-mazurskiego – klasy czwarte szkół podstawowych
Działdowo
Iłowo-Osada
82-325 Markusy
500 Giżycko
500 Gołdap
11 – 710 Piecki
- 100 Ostróda
Gierzwałd
OGÓŁEM
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do 10%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między 10
a 15%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił powyżej
15%
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
41
4
8
8
13
5
3
45
16
11
10
5
1
2
25
3
2
6
9
1
4
42
12
10
9
6
3
2
40
4
4
9
11
5
7
30
2
4
5
6
4
9
42
11
9
11
3
4
4
23
4
9
5
4
0
1
35
9
9
8
7
2
0
14
3
6
1
3
0
1
44
6
6
11
12
2
7
17
3
2
4
3
5
0
37
4
6
8
10
3
6
40
7
7
8
10
4
4
51
11
14
13
12
0
1
37
2
6
13
10
4
2
52
9
15
11
10
4
3
18
1
3
7
4
3
0
633
111
131
147
138
50
56
ogółem
16
warmińsko-mazurskiego – klasy piąte szkół podstawowych
Działdowo
Iłowo-Osada
82-325 Markusy
500 Giżycko
500 Gołdap
11 – 710 Piecki
- 100 Ostróda
Gierzwałd
OGÓŁEM
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do 10%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między 10
a 15%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił powyżej
15%
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
42
3
3
9
16
5
6
43
9
7
15
6
4
2
32
13
5
6
5
3
0
18
3
5
6
3
0
1
45
11
12
10
8
2
2
30
3
12
7
6
2
0
42
5
9
10
11
3
4
36
5
7
9
12
2
1
30
5
8
4
8
3
2
12
6
4
1
0
1
0
41
8
10
4
12
4
3
22
6
6
4
3
2
1
53
6
6
17
13
8
3
41
13
11
6
8
3
0
47
14
26
2
3
2
0
37
4
4
8
12
4
5
44
7
4
10
12
8
3
20
4
5
3
4
3
1
635
125
144
131
142
59
34
ogółem
17
warmińsko-mazurskiego – klasy szóste szkół podstawowych
Działdowo
Iłowo-Osada
82-325 Markusy
500 Giżycko
500 Gołdap
11 – 710 Piecki
- 100 Ostróda
Gierzwałd
OGÓŁEM
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do 10%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między 10
a 15%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił powyżej
15%
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
49
13
10
10
9
4
3
36
6
6
10
5
6
3
34
3
14
5
7
1
4
32
8
13
5
6
0
0
39
10
13
7
8
0
1
33
5
12
7
6
2
1
39
11
19
6
3
0
0
17
6
5
3
2
1
0
30
11
6
5
4
3
1
14
5
3
2
3
1
0
51
13
16
5
13
0
4
20
4
6
4
5
0
1
34
11
10
6
6
0
1
37
11
6
8
5
3
4
38
11
10
8
8
0
1
32
4
6
9
10
1
2
41
13
13
7
6
2
0
18
5
6
3
3
1
0
594
150
174
110
109
25
26
ogółem
18
Tabela 8. Ocena obciążenia uczniów tornistrami w gimnazjach z terenu województwa
Gimnazjum Nr 1 w Zespole Szkół Nr 1 im.
Romualda Traugutta ul. Traugutta 23, 11 – 200
Bartoszyce
Gimnazjum w Zespole Szkolno-Przedszkolnym
Al. Wojska Polskiego 8, 11-210 Sępopol
Gimnazjum Nr 2 ul. Moniuszki 22d, 14-500
Braniewo
Gimnazjum Publiczne w Wilczętach, Wilczęta
43A, 14 – 405 Wilczęta
Publiczne Gimnazjum w Zespole Szkół w
Kisielicach al. Wojska Polskiego 2, 14 – 220
Kisielice
Samorządowe Gimnazjum im. Olimpijczyków
Polskich we Franciszkowie, Franciszkowo 18,
14 – 200 Iława
Gimnazjum Publiczne Nr 2, ul. Polna 36, 11100 Lidzbark Warmiński
Kiwitach, Kiwity 63A, 11-106 Kiwity
Mikołaja Kopernika ul. Kopernika 1, 13 – 100
Nidzica
Gimnazjum w Zespole Szkół im. Jana Pawła II
w Janowcu Kościelnym, Janowiec Kościelny
61, 13-111 Janowiec Kościelny
Gimnazjum im. Filomatów Nowomiejskich ul.
Działyńskich 14, 13-300 Nowe Miasto
Lubawskie
Gimnazjum w Zespole Szkół im. Władysława
Jagiełły ul. Grunwaldzka 37, 13-306 Kurzętnik
Gimnazjum Nr 1 im. Ks. Jana Twardowskiego
w Zespole Szkół w Olecku, Osiedle Siejnik, 19300 Olecko
Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II ul.
Lipowa 10A 19-404 Wieliczki
Gimnazjum Nr 1 im. Konstantego Ildefonsa
Gałczyńskiego, ul. Lipowa 15, 12-200 Pisz
Drygałach ul. Szkolna 2, 12-230 Biała Piska
Gimnazjum Nr 1 im. Henryka Sienkiewicza ul.
Kasprowicza 1, 12-100 Szczytno
Publiczne
Gimnazjum
im.
Krzysztofa
Klenczona ul. Sienkiewicza 2a, 12-120
Dźwierzuty
Gimnazjum im. Jerzego Andrzeja Helwinga ul.
Pionierów 6, 11-600 Węgorzewo
Gimnazjum w Zespole Szkół w Pozezdrzu ul.
1 Maja 1 B, 11-610 Pozezdrze
OGÓŁEM
ogółem
u których
stosunek wagi
plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do
10%
u których
stosunek wagi
plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między
10 a 15%
u których
stosunek wagi
plecaka do
ciężaru ciała
wynosił
powyżej 15%
124
76
46
2
120
102
16
2
144
108
35
1
74
56
17
1
104
76
28
0
119
102
16
1
226
179
43
4
77
67
9
1
190
150
35
5
90
69
18
3
139
122
16
1
143
130
13
0
99
57
36
6
114
104
10
0
141
127
13
1
114
109
5
0
129
96
33
0
130
109
19
2
111
92
18
1
81
67
14
0
2469
1998
440
31
19
warmińsko-mazurskiego – klasy pierwsze gimnazjów
Bartoszyce
Braniewo
Kisielice
14 – 200 Iława
Nidzica
Lubawskie
Publiczne
Gimnazjum
im.
Krzysztofa
Dźwierzuty
OGÓŁEM
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do 10%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między 10
a 15%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił powyżej
15%
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
48
12
15
12
9
0
0
43
10
21
5
5
1
1
53
12
16
11
14
0
0
33
8
16
5
4
0
0
41
13
11
9
8
0
0
43
20
8
8
6
0
1
87
27
41
12
6
1
0
28
13
11
2
1
0
1
71
20
18
9
20
1
3
30
2
17
5
3
1
2
46
24
14
6
2
0
0
43
17
19
3
4
0
0
36
2
7
11
12
3
1
40
19
18
1
2
0
0
51
13
28
4
5
0
1
44
14
28
1
1
0
0
55
12
22
12
9
0
0
43
15
17
2
7
2
0
40
12
18
7
3
0
0
38
11
17
7
3
0
0
913
276
362
132
124
9
10
ogółem
20
warmińsko-mazurskiego – klasy drugie gimnazjów
Bartoszyce
Braniewo
Kisielice
14 – 200 Iława
Nidzica
Lubawskie
Publiczne
Gimnazjum
im.
Krzysztofa
Dźwierzuty
OGÓŁEM
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do 10%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między 10
a 15%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił powyżej
15%
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
40
6
13
11
9
1
0
33
13
14
4
2
0
0
49
23
20
5
1
0
0
22
13
9
0
0
0
0
26
10
9
5
2
0
0
44
22
20
1
1
0
0
75
20
29
12
11
3
0
27
8
17
1
1
0
0
64
23
35
5
0
1
0
28
14
12
0
2
0
0
45
28
14
1
2
0
0
52
28
18
3
3
0
0
32
11
12
6
2
1
0
40
13
21
3
3
0
0
41
21
18
2
0
0
0
35
11
23
0
1
0
0
38
15
16
5
2
0
0
45
21
19
3
2
0
0
35
11
20
3
1
0
0
20
5
13
2
0
0
0
791
316
352
72
45
6
0
ogółem
21
warmińsko-mazurskiego – klasy trzecie gimnazjów
Bartoszyce
Braniewo
Kisielice
14 – 200 Iława
Nidzica
Lubawskie
Publiczne
Gimnazjum
im.
Krzysztofa
Dźwierzuty
OGÓŁEM
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił do 10%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił między 10
a 15%
u których stosunek
wagi plecaka do
ciężaru ciała
wynosił powyżej
15%
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
dziewczęta
chłopcy
36
10
20
3
2
1
0
44
16
28
0
0
0
0
42
21
16
1
3
0
1
19
4
6
8
0
1
0
37
18
15
2
2
0
0
32
15
17
0
0
0
0
64
30
32
2
0
0
0
22
10
8
2
2
0
0
55
22
32
0
1
0
0
32
11
13
2
6
0
0
48
22
20
4
1
0
1
48
25
23
0
0
0
0
31
13
12
4
1
0
1
34
19
14
0
1
0
0
49
20
27
1
1
0
0
35
17
16
0
2
0
0
36
18
13
3
2
0
0
42
17
20
1
4
0
0
36
24
7
3
1
0
1
23
7
14
2
0
0
0
765
339
353
38
29
2
4
ogółem
22

raport państwowej inspekcji sanitarnej

Transkrypt

Podobne dokumenty

Rozpoczęcie nauki w szkole to przełomowy moment w życiu dziecka

ZAŚWIADCZENIE O STANIE ZDROWIA>>>pobierz plik

KARTĘ ZGŁOSZENIA>>>pobierz plik

Bezpiecznie w górach - ZS-1

Numer 4_2008_2009 - Zespół Szkół Nr 2 w Starych Pieścirogach