Paul Verlaine - charakterystyka twórczości

Paul Verlaine - charakterystyka twórczości
Francuski twórca Paul Verlaine zaliczany jest do tak zwanych poetes
maudits, a więc poetów wyklętych. Określenie to, wywodzące się już od
średniowiecznego poety Francoise’a Villona oznacza twórcę, którego
sposób bycia oraz twórczość uważana jest za niezwykle
kontrowersyjną, a nawet bluźnierczą. Twórcy ci często nie zważali na
normy moralne, nie cofali się przed wywoływaniem skandali,
wchodzeniem w konflikty z prawem, a nawet samobójstwem.
Oprócz Verlaine’a poetami wyklętymi nazywa się innych francuskich
pisarzy XIX wieku: Charlesa Baudelaire’a czy Arthura Rimbauda.
Przedstawicielką amerykańską może być tu Sylvia Plath, w Anglii to
przede wszystkim XVIII wieczny wszechstronny artysta – William Blake.
Polskie szeregi poetów wyklętych zasilili Rafał Wojaczek, Andrzej Bursa
czy Edward Stachura.
Duży wpływ na twórczość Verlaine’a miała formacja parnasistów. Było
to ugrupowanie poetyckie, którego nazwa odsyłała do greckiej góry
Parnas, gdzie miał zamieszkiwać Apollo z muzami. Właśnie do
klasycznych wzorców harmonii i umiaru nawiązywała twórczość
parnasistów. Doskonałość formalna, nieskazitelny układ wierszy i
rymów, obiektywizm i dopracowanie były celami poezji przedstawicieli
tego nurtu.
Debiutował dość wcześnie, bo w 1864 roku, w wieku 19 lat. Pierwszy
tomik poetycki ukazał się trzy lata później, a więc w 1867 roku i nosił
tytuł „Poemes saturniens”. Spotkał się on z żywszą przychylnością
samego środowiska poetyckiego,niż krytyków, którzy nie dostrzegali w
poezji Verlaine’a nic szczególnego.
Życie młodego poety nabierało tempa. Ożenił się, brał także udział w
zamieszkach w czasie Komuny Paryskiej. Rok 1871 był dla niego
przełomowy. To wtedy otrzymał pierwsze listy z wierszami młodego
poety Arthura Rimbauda, który, jak się okaże – przewyższy go swoim
geniuszem. Mężczyźni zostali kochankami i byli dla siebie wzajemną
literacką inspiracją. Jednak podczas kłótni, Verlaine zranił przyjaciela z
pistoletu, za co przyszło mu spędzić dwa lata w więzieniu.
Czas ten wykorzystał na pisanie kolejnej porcji wierszy oraz na
zastanawianie się nad kwestiami duchowymi. Wyszedł z celi z nowym
tomikiem wierszy pt. „Romances sans paroles”, stał się również
katolikiem.
Po uwolnieniu wyjeżdża do Anglii, gdzie zostaje nauczycielem, jednak
wraca do Paryża po kilku latach i wydaje tomik „Sagasse”. Zatrudniając
się ponownie jako nauczyciel, wdaje się w romans z jednym ze swoich
uczniów, który niestety umiera w tragicznych okolicznościach.
Verlaine załamany i wypalony popadł w coraz cięższe uzależnienie od
alkoholu i narkotyków. Umarł w 1895 roku, w wieku zaledwie
pięćdziesięciu jeden lat w atmosferze samotności, biedy i niespełnienia.
Jednak dzisiaj twórczość Paula Verlaine’a jest szeroko znana i
doceniana. Przywołuje się tu zazwyczaj manifest pt. „Sztuka poetycka”,
który stworzył podwaliny pod nurty, które miały dopiero się pojawić –
mowa tu o symbolizmie oraz impresjonizmie.
Dokonania twórcy na polu poetyckim nie odnosiły się często do stanów
radości i spełnienia. W jego poezji przeważa nuta pesymizmu, smutku,
cierpienia (np. „Piosenka jesienna”).
Życie francuskiego poety stało się inspiracją także do nakręcenia filmu
– o miłości pomiędzy Verlain'em a Rimbaudem opowiedziała Agnieszka
Holland w obrazie „Całkowite zaćmienie”. Film spotkał się z
przychylnością krytyków i zainteresowaniem widzów, którzy mogli
odświeżyć sobie lub dopiero poznać losy dwóch poetów przeklętych.