(cz. I) … więcej

WESTERN
Koƒ reiningowy (cz. I)
WOJCIECH ADAMCZYK
fot. ze zbiorów autora
Specyfika konkurencji wymaga od konia skupienia uwagi na jeêdêcu,
czekania na jego polecenia i wykonywania tego – i tylko tego – o co on prosi.
ostatnim okresie popularnoÊç reiningu na ca∏ym Êwiecie stale roÊnie.
Po uznaniu tej konkurencji przez FEI,
przyszed∏ czas na rozdanie kompletu medali dla reinerów na zesz∏orocznych Âwiatowych Igrzyskach Jeêdzieckich w Jerez de
la Frontera w Hiszpanii. Kolejny krok, to
stworzenie cyklu zawodów rozgrywanych
pod patronatem FEI: World Reining Master
Series (odpowiednik Pucharu Âwiata
w dyscyplinach olimpijskich). W planach
jest w∏àczenie reiningu do programu
Igrzysk Olimpijskich.
Równie˝ w Polsce coraz wi´cej osób zaczyna uprawiaç t´ konkurencj´ i wiele
z nich poszukuje dobrego konia do reiningu. Kilka oÊrodków stawia pierwsze kroki
w hodowli koni rasy Quarter Horse i Paint
Horse. Spróbujmy odpowiedzieç na pytanie, jaki powinien byç koƒ do reiningu i jakie sà kryteria doboru zwierzàt do tej konkurencji.
Regulamin NRHA (National Reining Horse Association) mówi, ˝e koƒ reiningowy to
taki, który ch´tnie, bez widocznych oznak
oporu pozwala si´ prowadziç jeêdêcowi
(willingly guided) oraz, ˝e cz∏owiek kontroluje ka˝dy jego ruch przy pomocy luênej
wodzy (reasonable loose rein). Wszelkie ruchy wykonywane przez konia z jego w∏asnej inicjatywy traktowane sà jako brak
kontroli. Ta definicja oznacza konia uje˝d˝onego, wyszkolonego i pos∏usznego
w maksymalnym stopniu, a jeêdziec jest
w stanie bez wysi∏ku wprawiç w ruch
wszystkie pracujàce podczas jazdy cz´Êci
jego cia∏a.
Koƒ reiningowy powinien byç ch´tny
do pracy. Specyfika konkurencji wymaga
od niego skupienia uwagi na jeêdêcu, czekania na jego polecenia oraz wykonywania
tego – i tylko tego – o co jeêdziec prosi. To
odró˝nia konia reiningowego od np. cut-
W
48
˘ Hollywood Dun It
(Hollywood Jac 86 – Bossom Berty)
– zdj´cie z autografem obecnego
w∏aÊciciela konia, Tima McQuay
Kid Whiz (Topsail Whiz – Jessies Legacy)
K o ƒ
Po l s k i
¸
1 2 / 0 3
tingowego. Ten ostatni musi mieç tak zwany krowi zmys∏ (cow sense), co pozwala
mu na prac´ samodzielnà, a zadaniem
jeêdêca jest tylko wskazanie odcinanego
cielaka i nie przeszkadzanie w pracy.
Jednà z najwa˝niejszych cech, jakie powinien mieç wierzchowiec przeznaczony
do reiningu, jest dobry charakter, czyli – jak
wspomnia∏em wy˝ej – musi ch´tnie poddawaç si´ woli jeêdêca i nie staraç si´ walczyç z nim podczas treningu czy zawodów.
Taki koƒ akceptuje obcià˝enia treningowe
i szybko si´ uczy. W wi´kszoÊci przypadków zwierz´ta o takich cechach pochodzà
z okreÊlonych linii hodowlanych. Usposobienie i charakter sà uwarunkowane genetycznie. Przy zakupie konia trenerzy mogà
wi´c z góry okreÊliç, czego si´ po nim mo˝na spodziewaç, zaÊ po pierwszych 60
dniach treningu stwierdziç, jakie cechy dominujà w jego charakterze i czy w ogóle
b´dzie si´ on nadawa∏ do reiningu. ZnajomoÊç osiàgni´ç innych koni z danej linii
hodowlanej u∏atwia takà ocen´. Jednak
w ka˝dej linii mogà znaleêç si´ osobniki zarówno o dobrym, jak i z∏ym charakterze.
Zwierz´ dobrze zbudowane, z atletycznymi predyspozycjami, ale ze z∏ym charakterem, który opóênia lub uniemo˝liwia prawid∏owy trening, mo˝e osiàgnàç tylko
do 25% swoich potencjalnych mo˝liwoÊci.
Koƒ ma z∏y charakter, bo taki mia∏o któreÊ
z jego rodziców. Nie jest mo˝liwe wyhodowanie dobrego konia ze wspania∏ego ogiera i klaczy ze z∏ym charakterem (lub odwrotnie). Reiningowy zwyci´zca powinien
mieç obustronne dobre pochodzenie. Hodowcy podkreÊlajà, ˝e z∏e dobranie klaczy
i ogiera powoduje zanik po˝àdanych cech
charakteru i atletycznych predyspozycji ju˝
w ciàgu jednej generacji.
Jakich linii hodowlanych nale˝y szukaç,
je˝eli chcemy kupiç dobrego konia reinin-
Surprise Enterprise (Be Aech Enterprise – Jimmy’s Valentine)
gowego? Przeglàdajàc rodowody czempionów mo˝na stwierdziç, ˝e wiele najlepszych
linii hodowlanych bierze swój poczàtek
od Kinga P-234. Linie Kinga charakteryzujà
si´ mocnym koÊçcem, poprawnà strukturà
cia∏a, mocnymi, czarnymi kopytami i dobrym charakterem. Inne ogiery, które po∏o˝y∏y podwaliny pod hodowl´ koni reiningowych, to: Old Sorrel, Wimpy P1, Three Bars
i Doc Bar. Wszystkie te ogiery sà rasy Quarter Horse. Linia ogiera Doc Bar jest przyk∏adem, ˝e w dobrej rodzinie trafiajà si´ osobniki z charakterem nieodpowiednim do reiningu. Cz´Êç z nich to konie zbyt pobudliwe, walczàce z jeêdêcem przy wi´kszych
obcià˝eniach. Te linie bardziej nadajà si´
do cuttingu – Doc Bara uwa˝a si´ za przodka wspó∏czesnego konia do tej konkurencji.
NRHA, lubujàca si´ we wszelkiego rodzaju statystykach, prowadzi klasyfikacj´
najlepszych ogierów (NRHA leading sires in
reining), szeregujàc je na podstawie wysokoÊci nagród pieni´˝nych zdobytych przez
ich potomstwo w zawodach rozgrywanych
pod patronatem tej organizacji (NRHA approved show). Ogierom, których potomstwo zarobi∏o wi´cej ni˝ milion dolarów,
nadaje si´ tytu∏ One Milion Sire. Obecnie
jest ich na liÊcie 7, a dwa z nich majà tytu∏y Two i Three Milion Sire. To zestawienie
najlepszych ogierów (wszystkie rasy Quarter Horse) powinno byç przewodnikiem
potencjalnego nabywcy dobrego konia
do reiningu (sumy nagród pieni´˝nych
zmieniajà si´ praktycznie codziennie,
w miar´ rozgrywania zawodów).
1. Hollywood Dun It – 3 096 490
2. Smart Chic Olena – 2 155 494
3. Topsail Wiz 1 771 606
4. Hollywood Jac 86 – 1 744 169
5. Shining Spark – 1 278 169
6. Be Aech Enterprise – 1 252 021
7. Topsail Cody – 1 204 048
8. Reminic – 895 861
Jak wi´c widaç, koƒ do reiningu to
przede wszystkim Quarter Horse oraz jego
„kolorowa” wersja – Paint Horse. W Europie próbuje si´ w tej konkurencji innych ras
(haflingery, araby, inne goràcokrwiste), ale
dotyczy to wy∏àcznie klas amatorskich, dla
poczàtkujàcych i m∏odzie˝y.
Zakup dobrego wierzchowca wià˝e si´
z du˝ym wydatkiem: koƒ do klasy Non-Pro
kosztuje ok. 20–30 tys. dolarów, a dobre
konie do klas open – 80 do nawet 200 tys.
Rozpoczynajàc hodowl´, nale˝y si´ liczyç
z wysokimi kosztami stanówki: 500–2000
euro (za krycie ogierem b´dàcym w Europie) i 1500–10 000 dolarów w USA (ca∏y
czas mam na myÊli dobre ogiery). W USA
do najlepszych reproduktorów trzeba zapisywaç si´ z wyprzedzeniem kilku sezonów
hodowlanych.
Majàc ÊwiadomoÊç tego, o czym pisa∏em powy˝ej, podczas rozmowy ze zwyci´zcà tegorocznego NRHA Derby
w Oklahomie, Timem McQuayem, zada∏em mojemu rozmówcy pytanie: co zrobiç, gdy mamy konia z dobrej linii, atletycznie zbudowanego, stosujemy prawid∏owy trening, a post´py sà nik∏e. Odpowiedê by∏a prosta: trening takiego zwierz´cia to strata czasu. Na Êwiecie jest du˝o dobrych koni, mo˝na znaleêç odpowiedniego dla siebie. W tej dziedzinie cuda si´ nie zdarzajà.
K o ƒ
Po l s k i
1 2 / 0 3